ระบบต้นทุนช่วง-บท-9 ปรับ

ระบบต้นทุนชว่ ง Process Cost ครูลกั ขณา โอฬาฤกษ์ แผนกวชิ าการบญั ชี วิทยาลยั เทคนิคลพบุรี

1. ลกั ษณะของกระบวนการผลิตแบง่ ออกเป็นแผนก 2. ในแต่ละแผนกจะมบี ัญชยี อ่ ยของบัญชคี มุ งานระหวา่ งทา 3. ในวันส้ินงวดถ้ามีงานระหวา่ งทาทย่ี ังผลิตไม่เสรจ็ จะต้องคานวณหาหนว่ ยเทียบหนว่ ยสาเร็จ 4. การผลติ จะมีลักษณะผลติ ต่อเนื่อง การผลติ แผนกท่ี 1 ทาเสร็จจะโอนไปแผนกท่ี 2 5. การรายงานตน้ ทนุ จะรายงานทุกเดอื นของแตล่ ะแผนก

1. การผลิตแบบตามลาดบั ขั้น ( Sequential Processing ) สินคา้ สาเรจ็ รูป แผนกผลติ ท่ี 1 แผนกผลติ ท่ี 2 แผนกผลติ ที่ 3 ป้อนวตั ถุดบิ (มนั ฝรั่ง กระปอ๋ ง) (เตรียมมันฝรัง่ ) (ปรุงรสมันฝรง่ั ) (ตรวจสอบและบรรจ)ุ (มนั ฝร่ังดิบ)

2. การผลิตแบบคู่ขนาน ( Parallel Processing ) ปอ้ นวตั ถุดบิ แผนกผลิตท่ี 1 แผนกผลติ ท่ี 2 แผนกผลิตที่ 4 สนิ คา้ สาเรจ็ รปู (บรรจขุ วด) (ตรวจสอบคณุ ภาพ (น้าอัดลมชนดิ บรรจุใส่กล่อง) (นา้ , น้าตาล สี กลน่ิ ) (ผลติ หวั เช้อื ) และบรรจใุ ส่กล่อง) แผนกผลิตท่ี 3 สนิ ค้าสาเร็จรูป (บรรจหุ วั เช้ือใส่ (หัวเชอ้ื สาหรบั เคร่อื ง ถัง) ขายเครอ่ื งดม่ื )

1. วตั ถุ ในระบบตน้ ทนุ ช่วง เมอื่ เบิกวตั ถุไปใชใ้ นแผนกผลิตท่ี 1 การบันทกึ บญั ชี ดงั นี้ เดบิต งานระหวา่ งทา - แผนกท่ี 1 xx เครดิต คุมวัตถุ xx ถ้าแผนกผลิตท่ี 2 มกี ารเบกิ วตั ถุไปใช้ก็บนั ทึกบญั ชี ดังน้ี เดบติ งานระหว่างทา - แผนกที่ 2 xx เครดติ คมุ วัตถุ xx 2. ค่าแรงทางตรง สมมติว่ามีค่าแรงทางตรงเกิดข้ึนทงั้ แผนกท่ี 1 และแผนกท่ี 2 การบนั ทึกบัญชี มีดังน้ี เดบติ งานระหวา่ งทา – แผนกที่ 1 xx งานระหวา่ งทา – แผนกที่ 2 xx เครดิต คา่ แรง xx

3. คา่ ใชจ้ า่ ยการผลิต สมมตกิ จิ การใชค้ า่ ใช้จ่ายการผลิตเกิดขน้ึ จรงิ ในการคานวณตน้ ทนุ ของแผนกท่ี 1 และแผนกท่ี 2 การบนั ทึกบญั ชี มีดงั นี้ เดบติ งานระหวา่ งทา – แผนกที่ 1 xx งานระหว่างทา – แผนกท่ี 2 xx เครดติ คุมคา่ ใช้จา่ ยการผลิต xx 4. เมอ่ื ผลิตเสรจ็ สมมติงานผลติ เสร็จในแผนกที่ 1 และโอนไปยงั แผนกท่ี 2 การบันทึกบัญชี มดี ังนี้ เดบิต งานระหวา่ งทา - แผนกท่ี 2 xx เครดิต งานระหว่างทา - แผนกที่ 1 xx เมอื่ การผลิตในแผนกท่ี 2 เสร็จ ซ่งึ เปน็ แผนกสุดท้ายจะโอนไปเป็นสินค้าสาเร็จรปู การบันทึกบัญชี มีดงั น้ี เดบิต สินค้าสาเรจ็ รูป xx เครดิต งานระหว่างทา - แผนกที่ 2 xx เมอื่ สินค้าถกู ขายและสง่ มอบให้ลกู คา้ ต้นทนุ ก็ถูกโอนไปเป็นตน้ ทุนสนิ ค้าขายการบันทึกบัญชี มีดงั น้ี เดบติ ตน้ ทนุ สนิ คา้ ขาย xx เครดติ สนิ ค้าสาเร็จรปู xx

รายงานจานวนหนว่ ย : xxx หนว่ ยที่ตอ้ งผลติ xxx xxx งานระหวา่ งทาตน้ งวด บวก หนว่ ยเรม่ิ ผลติ xxx xxx หน่วยท่ีตอ้ งผลิตทั้งสิ้น xxx หน่วยท่ผี ลิตได้ หนว่ ยทผ่ี ลติ เสร็จ บวก งานระหว่างทาปลายงวด หน่วยท่ผี ลิตไดท้ ้ังส้ิน

หน่วยเทยี บหนว่ ยสาเรจ็ หมายถึง การประมาณจานวนหน่วยของผลิตภณั ฑ์ทผ่ี ลิตเสรจ็ ท้งั หมดในงวดท่เี กิดจากปจั จัยในการผลติ ใน งวดดนั้น การคานวณหาหน่วยเทียบหน่วยสาเรจ็ คานวณดังนี้ หน่วยเทียบหนว่ ยสาเร็จ = จานวนหน่วยทัง้ หมด x ขน้ั ความสาเรจ็ จากตัวอยา่ ง เช่น กิจการแห่งหนึง่ ไมม่ งี านระหวา่ งทาตน้ งวด ในงวดน้ีเริ่มผลิตทั้งสน้ิ 7,000 หนว่ ย ผลติ เสรจ็ 5,000 หนว่ ยและมงี า ระหวา่ งทาปลายงวด 2,000 หนว่ ย ผลิตเสร็จเพียง 40% การคานวณหาหน่วยเทยี บหน่วยสาเรจ็ มดี ังน้ี หนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเร็จ = 5,000 + (2,000 x 40%) = 5,800 หนว่ ย

จากหลักการ = หน่วยเทยี บหนว่ ยสาเรจ็ 100 = ทาเสร็จ 100 หนว่ ย = หนว่ ยเทยี บหน่วยสาเร็จ 100 หนว่ ย 50% 50% 200 หนว่ ย ทาเสรจ็ 50%

จากตัวอย่าง ผลติ ทั้งสิ้น 7,000 หนว่ ย ทาเสรจ็ 5,000 หน่วย อกี 2,000 หนว่ ย ทาเสร็จเพยี ง 40% ทาเสรจ็ 5,000 หน่วย = หนว่ ยเทยี บ 5,000 หน่วย 40% 40% งานระหว่างทา 2,000 หนว่ ยเสร็จ 40% = หน่วยเทียบ 800 หน่วย ดังน้ันจานวนหน่วยทาเสรจ็ ทั้งสนิ้ = 5,000 + 800 = 5,800 หน่วย

การคานวณหาหน่วยเทยี บหนว่ ยสาเรจ็ น้นั มกี ารคานวณหาได้ 2 วธิ ี คอื วิธีถัวเฉลยี่ ถว่ งนา้ หนัก และวธิ ีเข้ากอ่ นออกก่อน 1. วิธีถัวเฉลี่ยถ่วงน้าหนัก (Weighted Average) วิธีนี้จะถือว่างานระหว่างทาต้นงวดเป็นงานที่เร่ิมผลิตในงวดปัจจุบัน เช่นเดียวกับงานอ่ืนที่เร่ิมผลิตในงวดปัจจุบัน จะสนใจเฉพาะขั้นความสาเร็จของงานระหว่างทาปลายงวดเท่าน้ัน โดยจะไม่สนใจขั้น ความสาเรจ็ ของงานระหว่างทาตน้ งวดดังนั้นการคานวณหาหน่วยเทียบหน่วยสาเร็จจะรวมหน่วยท่ีทาสาเร็จท้ังของงานระหว่างทาต้นงวดกับ หน่วยทเี่ รม่ิ ต้นผลติ ในงวดปจั จบุ ัน การคานวณทาไดด้ ังน้ี วัตถุ ต้นทนุ แปรสภาพ จานวนหน่วยทผี่ ลติ เสรจ็ xxx xxx บวก จานวนหน่วยในงานระหว่างทาปลายงวด วัตถุ xx ต้นทนุ แปรสภาพ xx หน่วยเทยี บหน่วยสาเร็จ xxx xxx

ตัวอย่าง บริษัท เอกชัยการผลิต จากัด ผลิตสินค้าผ่านแผนกเดียว ลักษณะการผลิตมีชนิดเดียวใส่ตอนต้นของการผลิต ส่วน คา่ แรงทางตรงและค่าใช้จ่ายการผลติ เกิดขึน้ สมา่ เสมอตลอดช่วงของการผลิต บริษทั มขี อ้ มลู เกย่ี วกบั การผลติ ดงั นี้ งานระหว่างทาต้นงวด 15,000 หน่วย มีข้นั ความสาเร็จ 40% หนว่ ยเริ่มผลิต 70,000 หนว่ ย หน่วยทผ่ี ลิตเสร็จ 75,000 หนว่ ย งานระหว่างทาปลายงวด 10,000 หน่วย มขี นั้ ความสาเร็จ 50% การคานวณหาหนว่ ยเทยี บหน่วยสาเร็จทาได้ดงั น้ี วตั ถุ ต้นทนุ แปรสภาพ 75,000 75,000 จานวนหนว่ ยทผ่ี ลติ เสร็จ บวก จานวนหน่วยในงานระหวา่ งทาปลายงวด (50%) 10,000 วตั ถุ 85,000 85,000 ต้นทุนแปรสภาพ (50% x 10,000) หน่วยเทียบหนว่ ยสาเร็จ ( หนว่ ย )

2. วิธีเข้าก่อนออกก่อน (First – in, First – out หรือ FIFO) ตามวิธีน้ีจะหักหน่วยเทียบหน่วยสาเร็จของงานระหว่าง ทาต้นงวดออกจากหน่วยเทียบหน่วยสาเร็จของงวดปัจจุบัน การคานวณต้นทุนเข้าก่อนออกก่อนเพ่ือหาต้นทุนต่อหน่วย จะใช้เฉพาะ หน่วยผลิตและตน้ ทนุ ทเ่ี กิดขน้ึ เฉพาะในงวดปจั จุบันเท่านนั้ การคานวณหาหนว่ ยเทียบหนว่ ยสาเร็จทาได้ ดังนี้ วตั ถุ ตน้ ทุนแปรสภาพ จานวนหน่วยทผ่ี ลติ เสรจ็ xxx xxx บวก จานวนหนว่ ยในงานระหว่างทาปลายงวด วัตถุ xx ต้นทุนแปรสภาพ xx xxx xxx หัก จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาตน้ งวด วัตถุ xx ตน้ ทุนแปรสภาพ xx หนว่ ยเทียบหนว่ ยสาเรจ็ xxx xxx

จากตวั อย่างเดิม บรษิ ทั เอกชัยการผลติ จากดั การคานวณหาหน่วยเทียบหนว่ ยสาเร็จ ไดด้ งั น้ี วัตถุ ตน้ ทนุ แปรสภาพ จานวนหน่วยท่ผี ลิตเสร็จ 75,000 75,000 บวก จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาปลายงวด (50%) วัตถุ 10,000 ต้นทนุ แปรสภาพ (50% x 10,000) 5,000 85,000 80,000 หกั จานวนหนว่ ยในงานระหว่างทาตน้ งวด วัตถุ (15,000) ต้นทนุ แปรสภาพ (40% x 15,000) (6,000) หน่วยเทยี บหน่วยสาเรจ็ (หน่วย) 70,000 74,000 จากนีไ้ ปจะเป็นการกลา่ วถงึ การคานวณหาหน่วยเทยี บหนว่ ยสาเร็จเฉพาะของวัตถุตา่ ง ๆ ดังน้ี 1. การเบิกวัตถุทางตรงคร้ังเดยี วตอนต้นของการผลิต 4. การเบกิ วตั ถทุ างตรงหลายคร้งั ในช่วงการผลติ 2. การเบิกวตั ถุทางตรงครงั้ เดียวระหวา่ งช่วงของการผลติ 5. การเบิกวตั ถุทางตรงสม่าเสมอตลอดช่วงของการผลิต 3. การเบกิ วตั ถุทางตรงครั้งเดียวตอนปลายงวดของการผลิต

จากตวั อย่างของบรษิ ทั เอกชัย การผลิต จากดั จะทาการคานวณหาหนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเร็จ ของวัตถุทางตรงทั้ง 5 กรณที ง้ั วธิ ถี ัวเฉลี่ยถว่ งน้าหนกั และวธิ ีเข้ากอ่ นออกก่อน ดังนี้ 1. การเบิกวตั ถุทางตรงคร้ังเดยี วตอนตน้ ของการผลติ การเบกิ กรณนี ค้ี ือเบกิ ตอนกระบวนการผลติ ทาได้ 0% ทาได้ดังน้ี เร่มิ ผลติ B Wip E Wip ผลติ เสรจ็ 0% 40% 50% 100% เบิก จานวนหนว่ ยท่ีผลิตเสร็จ 75,000 หน่วย บวก จานวนหน่วยในงานระหว่างทาปลายงวด (50%) 10,000 หน่วย หนว่ ยเทียบหนว่ ยสาเรจ็ ตามวธิ ถี ัวเฉลย่ี ถว่ งนา้ หนกั 85,000 หนว่ ย หกั จานวนหน่วยในงานระหว่างทาตน้ งวด (40%) 15,000 หน่วย หน่วยเทียบหน่วยสาเร็จตามวิธเี ขา้ ก่อนออกก่อน 70,000 หนว่ ย

2. การเบิกวัตถทุ างตรงครัง้ เดียวระหวา่ งชว่ งของการผลิต การเบิกวัตถใุ นกรณนี ้ีสมมติว่าเบิกวัตถคุ รัง้ เดียวเมอ่ื งานถึงข้นั ความสาเร็จ 45% ทาไดด้ งั นี้ เรม่ิ ผลติ B Wip E Wip ผลติ เสร็จ 0% 40% 45% 50% 100% เบิก จานวนหนว่ ยทผ่ี ลติ เสร็จ 75,000 หนว่ ย บวก จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาปลายงวด (50%) 10,000 หนว่ ย 85,000 หนว่ ย หน่วยเทียบหน่วยสาเรจ็ ตามวิธถี ัวเฉลย่ี ถ่วงนา้ หนัก - หน่วย หัก จานวนหน่วยในงานระหวา่ งทาตน้ งวด (40%) 85,000 หน่วย หน่วยเทียบหน่วยสาเรจ็ ตามวิธีเข้าก่อนออกก่อน

3. ในการเบิกวัตถุทางตรงครั้งเดียวตอนปลายของการผลิต การเบิกวัตถุในกรณีนี้ คือการเบิกวัตถุในข้ันความสาเร็จ 100% ซงึ่ เกิดจากกรณบี รรจุหบี หอ่ เรมิ่ ผลติ B Wip E Wip ผลติ เสรจ็ 0% 40% 50% 100% หน่วย เบิก หน่วย จานวนหน่วยท่ีผลติ เสร็จ หน่วย บวก จานวนหนว่ ยในงานระหว่างทาปลายงวด (50%) 75,000 หนว่ ย - หน่วย หนว่ ยเทียบหน่วยสาเรจ็ ตามวิธีถวั เฉลีย่ ถ่วงน้าหนกั หัก จานวนหน่วยในงานระหวา่ งทาต้นงวด (40%) 75,000 - หน่วยเทียบหนว่ ยสาเร็จตามวธิ ีเขา้ ก่อนออกกอ่ น 75,000

4. การเบกิ วัตถุทางตรงหลายคร้งั ในช่วงการผลติ การเบกิ วตั ถทุ างตรงหลายครงั้ ในระหว่างช่วงการผลิตนั้นอาจแบ่งเป็น 2 กรณี คอื การเบิกวัตถุทางตรงชนดิ เดยี วแต่เบิกหลายคร้งั และเบิกวัตถตุ ่างชนิดกนั 4.1 การเบิกวัตถุทางตรงชนิดเดยี วแตเ่ บิกหลายครัง้ จากตัวอย่างเดิม สมมติวา่ บรษิ ัท เบกิ วตั ถชุ นดิ เดียวกัน 2 ครงั้ ดังน้ี คร้งั ท่ี 1 เบกิ วตั ถุทางตรง 50% เม่อื ผลติ ถงึ ขน้ั ความสาเร็จ 30% , ครัง้ ที 2 เบิกวัตถทุ างตรง 50% เม่อื ผลติ ถึงข้นั ความสาเรจ็ 60% เร่มิ ผลิต B Wip E Wip ผลิตเสรจ็ 0% 30% 40% 50% 60% 100% เบิกครัง้ ที่ 2 จานวนหนว่ ยทผ่ี ลิตเสรจ็ บวก จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาปลายงวด (50%) 75,000 หน่วย หน่วยเทยี บหนว่ ยสาเร็จตามวธิ ีถวั เฉลี่ยถว่ งน้าหนกั 5,000* หน่วย หกั จานวนหน่วยในงานระหวา่ งทาต้นงวด (40%) 80,000 หนว่ ย หนว่ ยเทยี บหน่วยสาเรจ็ ตามวิธีเข้ากอ่ นออกก่อน * 10,000 x 50% ** 15,000 x 50% 7,500** หนว่ ย 72,500 หน่วย

4.2 การเบิกวตั ถุตา่ งชนิดกัน ในกรณีนจ้ี ะตอ้ งหาหนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเรจ็ ของวัตถุทางตรงแต่ละชนิดแยกจากกนั ดังน้ี จากตวั อยา่ งเดมิ สมมติวา่ บรษิ ัทเบกิ วตั ถหุ ลายชนิด ดงั น้ี คร้งั ท่ี 1 เบิกวตั ถุ ก. เมื่อขน้ั ความสาเร็จ 10% , คร้ังที่ 2 เบิกวตั ถุ ข. เมื่อขนั้ ความสาเรจ็ 70% ผลติ เสรจ็ เรม่ิ ผลติ B Wip E Wip 100% 10% 40% 50% 70% เบิกวัตถุ ก. วัตถุ ก. เบกิ วตั ถุ ข. 75,000 จานวนหนว่ ยท่ีผลติ เสรจ็ วตั ถุ ข. บวก จานวนหนว่ ยในงานระหว่างทาปลายงวด (50%) 75,000 วัตถุ ก. 10,000 วัตถุ ข. จานวนหน่วยตามวิธีถวั เฉลยี่ ถ่วงน้าหนกั 85,000 75,000 หัก หน่วยเทยี บหน่วยสาเร็จในงานระหวา่ งทาตน้ งวด (40%) วตั ถุ ก. 15,000 - วัตถุ ข. หนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเรจ็ ตามวธิ ีเขา้ กอ่ นออกก่อน 70,000 75,000

5. การเบกิ วัตถุทางตรงสมา่ เสมอตลอดช่วงการผลิต การผลิตลักษณะน้ีจะมีการเบิกวัตถุทางตรงสม่าเสมอตลอดช่วงการ ผลิต เช่นเดียวกับต้นทุนแปรสภาพ จึงจะทาให้หน่วยเทียบหน่วยสาเร็จของวัตถุทางตรงจะเท่ากับหน่วยเทียบหน่วยสาเร็จของต้นทุน แปรสภาพ เบิก B wip E wip 0% 40% 50% 100% การคานวณหนว่ ยเทียบหนว่ ยสาเรจ็ ของวตั ถุทางตรง ดังนี้ 75,000 หน่วย จานวนหน่วยท่ีผลติ เสรจ็ 5,000 หน่วย บวก จานวนหน่วยในงานระหวา่ งทาปลายงวด (50%) 80,000 หน่วย หน่วยเทียบหน่วยสาเร็จตามวิธถี ัวเฉลยี่ ถ่วงนา้ หนัก 6,000 หน่วย หกั จานวนหนว่ ยในงานระหว่างทาต้นงวด (40%) 74,000 หนว่ ย หนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเรจ็ ตามวธิ เี ขา้ ก่อนออกก่อน

1. รายงานจานวนหน่วย 2. หน่วยเทยี บหนว่ ยสาเร็จ 3. รายงานตน้ ทนุ การผลิตรวม 4. ต้นทุนต่อหนว่ ยเทียบหนว่ ยสาเรจ็ 5. รายงานตน้ ทนุ ทผี่ ลิตได้ท้ังสิ้น

จากตวั อย่าง บริษทั อลั ฟา่ การผลิต จากดั เร่ิมดาเนินกจิ การในเดือนสิงหาคม 25x4 เป็นปีแรก กิจการผลิตสินค้าชนิดหน่ึง ซ่ึงมีแผนกผลิต 1 แผนก กิจการใช้ระบบต้นทุนช่วงในการบันทึกบัญชี โดยการผลิตวัตถุทางตรงจะถูกป้อนเข้ากระบวนการผลิตใน ตอนต้นของการผลิต สว่ นต้นทุนแปรสภาพจะเกดิ ขนึ้ สมา่ เสมอของการผลิต การจัดทารายงานตน้ ทนุ การผลติ จะเร่ิมตง้ั แตข่ ัน้ ตอนท่ี 1 จนถึงขั้นตอนท่ี 5 ดังนี้ 1. การรายงานจานวนหนว่ ย ทาดังนคี้ ือ หนว่ ยท่ีต้องผลติ งานระหวา่ งทาต้นงวด -0- บวก หน่วยเริ่มผลติ 55,000 หน่วยท่ีต้องผลติ ทง้ั สิน้ 55,000 หน่วย หน่วยท่ีผลติ ได้ หนว่ ยท่ผี ลิตเสร็จ 50,000 บวก งานระหว่างทาปลายงวด 5,000 หน่วยทผี่ ลติ ไดท้ ัง้ สิน้ 55,000 หน่วย

2. หน่วยเทียบหน่วยสาเร็จ จากตัวอย่างจะเห็นว่าวัตถุ และต้นทุนแปรสภาพนั้นเกิดไม่พร้อมกัน ดังนั้นในการหาหน่วยเทียบ หนว่ ยสาเร็จกต็ อ้ งแยกวตั ถแุ ละต้นทนุ แปรสภาพออกจากกัน ดังนี้ วัตถทุ างตรง ต้นทุนแปรสภาพ จานวนหนว่ ยทผี่ ลติ เสรจ็ 50,000 50,000 บวก จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาปลายงวด วัตถทุ างตรง 5,000 ตน้ ทนุ แปรสภาพ (ข้ันความสาเร็จ 40%) 2,000 หน่วยเทียบหนว่ ยสาเร็จ 55,000 52,000 3. รายงานต้นทุนการผลติ รวม รายงานส่วนนี้จะเป็นการรวบรวมต้นทุนท้ังส้ินท่ีเกิดขึ้นในงวดนี้ จากตัวอย่างจะมีเฉพาะต้นทุน ในงวดนี้คอื วตั ถทุ างตรง 165,000 บาท ค่าแรงทางตรง 78,000 บาท คา่ ใช้จ่ายการผลิต 114,400 บาท รวม 357,400 บาท

4. ต้นทุนต่อหนว่ ยเทียบหน่วยสาเร็จ การคานวณหาตน้ ทุนตอ่ หนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเร็จ ทาไดโ้ ดยนาตน้ ทนุ การผลิตในข้นั ตอนท่ี 3 หารดว้ ยหนว่ ยเทยี บหน่วยสาเรจ็ ในขัน้ ตอนท่ี 2 ดังนี้ ตน้ ทุนวตั ถทุ างตรงต่อหน่วย = 165,000 = 3.0 บาท 55,000 ต้นทนุ คา่ แรงทางตรงต่อหนว่ ย = 78,000 = 1.5 บาท 52,000 ต้นทนุ ค่าใช้จ่ายการผลิต = 114,400 = 2.2 บาท รวม 52,000 6.7 บาท 5. รายงานตน้ ทุนทผี่ ลิตไดท้ งั้ ส้นิ รายงานสว่ นนี้จะรายงานต้นทนุ ของงานท่ที าเสร็จกับงานระหว่างทาปลายงวด ดังน้ี งานทีผ่ ลติ ได้ทง้ั ส้ิน : งานท่ผี ลติ เสร็จ (50,000 x 6.7) 335,000 งานระหว่างทาปลายงวด วตั ถุทางตรง (5,000 x 100% x 3) 15,000 ค่าแรงทางตรง (5,000 x 40% x 1.5) 3,000 ค่าใชจ้ ่ายการผลติ (5,000 x 40% x 2.2) 4,400 22,400 ตน้ ทนุ ท้ังสนิ้ 357,400 บาท

สาหรับการบนั ทกึ บัญชขี อง บรษิ ทั อัลฟา่ การผลิต จากดั มีดงั นี้ 165,000 165,000 1. การเบิกวัตถุทางตรง 78,000 78,000 เดบติ งานระหวา่ งทา 114,400 114,400 เครดิต คุมวัตถุ 335,000 335,000 2. บนั ทกึ ค่าแรงเข้าสแู่ ผนกผลิต เดบิต งานระหว่างทา เครดติ ค่าแรง 3. บันทกึ ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ ทีเ่ กดิ ขนึ้ เดบติ งานระหวา่ งทา เครดติ คุมคา่ ใชจ้ า่ ยการผลิต 4. บนั ทึกงานที่ผลติ เสร็จ เดบติ สนิ ค้าสาเรจ็ รปู เครดติ งานระหว่างทา

การรายงานตน้ ทนุ การผลิตของตน้ ทนุ ช่วงกรณีมงี านระหว่างทาตน้ งวด มีอยู่ 2 วิธี 1. วธิ ถี ัวเฉลี่ยถ่วงน้าหนกั (Weighted Average) 2. วิธีเขา้ กอ่ นออกกอ่ น (First-in, First-out หรือ FIFO) 1. การรายงานต้นทุนการผลิตโดยวธิ ีถวั เฉล่ียถ่วงนา้ หนกั ตัวอยา่ ง บริษัท บุญสม จากัด ใช้ระบบตน้ ทุนช่วงในการบันทึกบญั ชี การผลิตแบง่ เปน็ 2 แผนก คอื แผนกท่ี 1 และแผนกท่ี 2 การ ผลติ ทัง้ 2 แผนก ใส่วตั ถใุ นตอนตน้ ของการผลิต ส่วนต้นทุนแปรสภาพเกิดขึ้นสม่าเสมอตลอดช่วงเวลาการผลิต ข้อมูลเกี่ยวกับปริมาณการผลิต และต้นทุนการผลิต มีดงั นี้ แผนกท่ี 1 แผนกท่ี 2 ปรมิ าณการผลติ (หนว่ ย) งานระหว่างทาต้นงวด 10,000 12,000 ข้ันความสาเรจ็ ของงงานระหวา่ งทาตน้ งวด 40% 50% หนว่ ยท่เี รม่ิ ผลิต 50,000 52,000 หนว่ ยผลติ เสรจ็ และโอนออก 52,000 50,000 งานระหวา่ งทาปลายงวด 8,000 14,000 ข้นั ความสาเร็จของงานระหว่างทาปลายงวด 50% 40%

ตน้ ทุนการผลติ (บาท) - 116,600 ต้นทุนในงานระหว่างทาต้นงวด (บาท) 23,780 28,800 8,000 12,000 งานรบั โอน 12,000 18,000 วัตถทุ างตรง 43,780 175,400 คา่ แรงทางตรง คา่ ใช้จ่ายการผลติ 221,500 210,640 109,600 104,760 รวม 164,400 157,140 ตน้ ทนุ ทเี่ กดิ ขึ้นในงวด (บาท) 495,500 472,540 วตั ถุทางตรง คา่ แรงทางตรง ค่าใชจ้ ่ายการผลิต

การรายงานตน้ ทุนการผลติ วิธีถวั เฉลี่ยถ่วงน้าหนักในแผนกท่ี 1 มีดังน้ี บริษัท บญุ สม จากัด รายงานต้นทุนการผลิต สาหรับงวดเดือน กนั ยายน 25x5 แผนกท่ี 1 รายงานจานวนหน่วย หนว่ ยทีต่ อ้ งผลิต งานระหวา่ งทาตน้ งวด 10,000 บวก หนว่ ยเรม่ิ ผลิต 50,000 หนว่ ยทต่ี อ้ งผลติ ท้งั สน้ิ 60,000 หน่วย หน่วย หนว่ ยท่ผี ลติ ได้ หน่วยทผี่ ลติ เสรจ็ และโอนออก 52,000 บวก งานระหวา่ งทาปลายงวด 8,000 หน่วยที่ผลิตได้ท้งั ส้ิน 60,000

หน่วยเทียบหน่วยสาเร็จ วัตถทุ างตรง ตน้ ทุนแปรสภาพ จานวนหนว่ ยท่ีผลิตเสร็จ 52,000 52,000 บวก จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาปลายงวด 8,000 วตั ถทุ างตรง ตน้ ทุนแปรสภาพ (ขน้ั ความสาเรจ็ 50%) 4,000 หน่วยเทียบหน่วยสาเร็จ 60,000 56,000 ต้นทนุ รวมและต้นทนุ ต่อหน่วยเทยี บหน่วยสาเรจ็ (บาท) งานระหวา่ งทาตน้ งวด ตน้ ทุนในงวดปัจจบุ นั ต้นทุนรวม หนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเร็จ ตน้ ทนุ ต่อหน่วย วัตถทุ างตรง 23,780 221,500 245,280 60,000 4.088 117,600 56,000 2.100 แรงงานทางตรง 8,000 109,600 176,400 56,000 3.150 539,280 9.338 ค่าใช้จ่ายการผลิต 12,000 164,400 รวม 43,780 495,500

งานท่ีผลติ ไดท้ ้งั สิน้ (บาท) 32,704 485,576 8,400 งานทผ่ี ลติ เสรจ็ และโอนออก (52,000 x 9.338) 12,600 53,704 งานระหวา่ งทาปลายงวด 539,280 วัตถทุ างตรง (8,000 x 100% x 4.088) แรงงานทางตรง (8,000 x 50% x 2.100) ค่าใช้จ่ายการผลติ (8,000 x 50% x 3.150 ) รวมตน้ ทุนท้ังส้นิ

บรษิ ทั บุญสม จากดั รายงานตน้ ทุนการผลติ สาหรับงวดเดอื น กนั ยายน 25x5 แผนกท่ี 2 รายงานจานวนหนว่ ย หน่วยท่ตี ้องผลติ งานระหวา่ งทาต้นงวด 12,000 บวก หน่วยเริ่มผลิต 52,000 หน่วยทต่ี อ้ งผลติ ทง้ั สิ้น 64,000 หน่วยท่ผี ลติ ได้ หนว่ ยทผ่ี ลิตเสรจ็ 50,000 บวก งานระหว่างทาปลายงวด 14,000 หน่วยทผ่ี ลิตได้ทง้ั สิ้น 64,000

หนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเรจ็ งานรับโอน วัตถุ ตน้ ทนุ แปรสภาพ 50,000 จานวนหนว่ ยทผ่ี ลิตเสรจ็ 14,000 50,000 50,000 บวก จานวนหน่วยในงานระหวา่ งทาปลายงวด 64,000 4,000 งานรับโอน วตั ถุทางตรง 5,600 ตน้ ทุนแปรสภาพ 64,000 55,600 (ข้ันความสาเรจ็ 40%) หนว่ ยเทยี บหน่วยสาเรจ็

ตน้ ทนุ รวมและต้นทุนตอ่ หน่วยเทยี บหน่วยสาเรจ็ (บาท) งานรับโอน งานระหว่างทาต้นงวด ต้นทุนในงวดปัจจบุ นั ตน้ ทุนรวม หนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเร็จ ตน้ ทุนตอ่ หน่วย วตั ถุทางตรง คา่ แรงทางตรง 116,600 485,576 602,176 64,000 9.40900 คา่ ใช้จา่ ยการผลติ 28,800 210,640 239,440 64,000 3.74125 12,000 104,760 116,760 55,600 2.10000 18,000 157,140 175,140 55,600 3.15000 175,400 958,116 1,133,516 18.40025

งานทผ่ี ลิตได้ทัง้ สน้ิ (บาท) 920,012.50 งานที่ผลติ เสรจ็ และโอนออก (50,000 x 18.400) 131,726.00 213,503.50 งานระหวา่ งทาปลายงวด (14,000 หนว่ ย) 52,377.50 1,133,516.00 11,760.00 งานรับโอน (14,000 x 100% x 9.409) 17,640.00 วตั ถุทางตรง (14,000 x 100% x 3.74125) แรงงานทางตรง (14,000 x 40% x 2.100) คา่ ใชจ้ ่ายการผลิต (14,000 x 40% x 3.150 ) รวมต้นทุนท้งั สิ้น

การบนั ทึกบัญชีตามวิธีถัวเฉลย่ี ถว่ งน้าหนัก มดี งั น้ี 221,500 432,140 1.การเบิกวัตถุทางตรง 210,640 214,360 321,540 เดบติ งานระหวา่ งทา - แผนกท่ี 1 109,600 485,576 งานระหว่างทา - แผนกที่ 2 104,760 920,012.50 เครดิต คมุ วัตถุ 164,400 2. การบันทกึ คา่ แรงเข้าส่แู ผนกผลติ 157,140 เดบิต งานระหวา่ งทา - แผนกท่ี 1 งานระหว่างทา - แผนกที่ 2 485,576 เครดติ คา่ แรง 920,012.50 3. บนั ทึกค่าใช้จ่ายการผลิตท่ีเกดิ ขนึ้ เดบติ งานระหว่างทา - แผนกที่ 1 งานระหวา่ งทา - แผนกท่ี 2 เครดิต คุมคา่ ใชจ้ ่ายการผลติ 4. บนั ทกึ การโอนงานท่ผี ลติ เสรจ็ จากแผนกที่ 1 ไปยังแผนกท่ี 2 เดบติ งานระหวา่ งทา - แผนกท่ี 2 เครดติ งานระหว่างทา - แผนกที่ 1 5. บนั ทกึ งานท่ผี ลิตเสรจ็ เดบติ สนิ คา้ สาเรจ็ รปู เครดติ งานระหว่างทา - แผนกท่ี 2

2. การรายงานต้นทุนการผลิตโดยวิธีเขา้ ก่อนออกก่อน จากตัวอยา่ งของบรษิ ัท บุญสม จากัด สามารถรายงานต้นทนุ การผลติ โดยวธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน ได้ดงั นี้ บริษทั บญุ สม จากดั รายงานต้นทุนการผลติ สาหรับงวดเดือน กนั ยายน 25x5 แผนกท่ี 1 รายงานจานวนหนว่ ย เหมอื นวธิ ีถัวเฉล่ยี ถว่ งนา้ หนกั หนว่ ยเทยี บหน่วยสาเร็จ วตั ถุทางตรง ต้นทุนแปรสภาพ จานวนหนว่ ยท่ผี ลิตเสรจ็ 52,000 52,000 8,000 4,000 บวก จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาปลายงวด 60,000 56,000 วัตถทุ างตรง 10,000 4,000 ตน้ ทนุ แปรสภาพ (ขั้นความสาเรจ็ 50%) 50,000 52,000 หกั จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาตน้ งวด วตั ถุทางตรง ตน้ ทุนแปรสภาพ (ขัน้ ความสาเรจ็ 40%) หน่วยเทียบหนว่ ยสาเรจ็

ตน้ ทุนรวมและตน้ ทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบหนว่ ยสาเร็จ (บาท) ต้นทุนรวม หน่วยเทยี บหน่วยสาเร็จ ต้นทุนต่อหนว่ ย 10,000 งานระหว่างทาต้นงวด 43,780 4.4300 ÷ 50,000 = 2.1077 ต้นทนุ ในงวดปัจจุบัน ÷ 52,000 = 3.1615 ÷ 52,000 = 9.6992 วัตถทุ างตรง 221,500 ค่าแรงทางตรง 109,600 คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 164,400 รวม 495,500 รวมต้นทุนท้ังสน้ิ 539,280

งานที่ผลติ ไดท้ ัง้ สิ้น (บาท) งานทีผ่ ลิตเสร็จ : งานระหวา่ งทาต้นงวด 43,780.00 ตน้ ทุนทเ่ี พ่มิ เติมในงวดนี้ ค่าแรงทางตรง (10,000 x 60% x 2.1077) 12,646.20 ค่าใชจ้ า่ ยการผลิต (10,000 x 60% x 3.1615) 18,969.00 75,395.20 หน่วยเร่มิ ผลติ และเสร็จในงวดนี้ (42,000 x 9.6992) 407,366.40 รวมงานทผี่ ลติ ได้ 482,761.60 งานระหว่างทาปลายงวด วตั ถุทางตรง (8,000 x 100% x 4.4300) 35,440.00 คา่ แรงทางตรง (8,000 x 50% x 2.1077) 8,430.80 ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ (8,000 x 50% x 3.1615) 12,646.00 56,516.80 รวมต้นทนุ ทัง้ สน้ิ 539,278.40 ต้นทุนทั้งส้ินในส่วนงานท่ีผลิตได้ทั้งส้ินต่ากว่าต้นทุนท้ังส้ินในส่วนของต้นทุนรวมอยู่ (539,280-539,278.40) = 1.60 บาท เนอ่ื งจากการปดั เศษทศนิยม

บรษิ ัท บุญสม จากดั รายงานต้นทนุ การผลติ สาหรับงวดเดอื น กันยายน 25x5 แผนกที่ 2 รายงานจานวนหน่วย เหมอื นวธิ ีถวั เฉลี่ยถว่ งน้าหนกั หนว่ ยเทยี บหนว่ ยสาเร็จ งานรบั โอน วัตถุทางตรง ตน้ ทนุ แปรสภาพ 50,000 จานวนหน่วยทผี่ ลิตเสรจ็ 50,000 50,000 5,600 บวก จานวนหนว่ ยในงานระหวา่ งทาปลายงวด 55,600 งานรบั โอน 14,000 6,000 49,600 วัตถุทางตรง 14,000 ตน้ ทนุ แปรสภาพ (ขั้นความสาเรจ็ 40%) 64,000 64,000 หัก จานวนหนว่ ยในงานระหว่างทาตน้ งวด งานรับโอน 12,000 วตั ถุทางตรง 12,000 ต้นทุนแปรสภาพ (ขัน้ ความสาเรจ็ 50%) หน่วยเทยี บหนว่ ยสาเรจ็ 52,000 52,000

ตน้ ทนุ รวมและตน้ ทุนตอ่ หนว่ ยเทียบหน่วยสาเร็จ (บาท) ตน้ ทุนรวม หน่วยเทียบหนว่ ยสาเร็จ ตน้ ทุนต่อหน่วย งานระหวา่ งทาตน้ งวด 175,400.00 12,000 ต้นทุนในงวดปัจจุบัน รับโอน 482,761.60 ÷ 52,000 = 9.284 วัตถทุ างตรง 210,640.00 ÷ 52,000 = 4.051 คา่ แรงทางตรง 104,760.00 ÷ 49,600 = 2.112 ค่าใชจ้ ่ายการผลิต 157,140.00 ÷ 49,600 = 3.168 รวม 955,301.60 18.615 รวมต้นทุนทัง้ สิ้น 1,130,701.60

งานที่ผลิตได้ท้งั สน้ิ (บาท) สาเรจ็ และโอนออก จากงานระหว่างทาตน้ งวด: ตน้ ทุนในงานระหวา่ งทาตน้ งวด 175,400.00 ตน้ ทนุ ทีเ่ พ่มิ เตมิ ในงวดนี้ คา่ แรงทางตรง (12,000 x 50% x 2.112) 12,672.00 คา่ ใชจ้ า่ ยการผลิต (12,000 x 50% x 3.168) 19,008.00 207,080.00 หน่วยเรมิ่ ผลติ และเสร็จในงวดนี้ (38,000 x 18.615) 707,370.00 รวมสนิ คา้ สาเร็จรปู ทั้งสิน้ 914,450.00 งานระหวา่ งทาปลายงวด (14,000 หนว่ ย) งานรบั โอน (14,000 x 100% x 9.284) 129,976.00 วตั ถุทางตรง (14,000 x 100% x 4.051) 56,714.00 คา่ แรงทางตรง (14,000 x 40% x 2.112) 11,827.20 ค่าใชจ้ ่ายการผลิต (14,000 x 40% x 3.168) 17,740.80 216,258.00 รวมตน้ ทนุ ท้ังสิ้น 1,130,708.00 ตน้ ทุนท้งั ส้นิ ในส่วนงานทีผ่ ลติ ได้ท้งั สิ้นสงู กวา่ ตน้ ทนุ ทั้งส้นิ ในส่วนของตน้ ทนุ รวมอยู่ (1,130,708-1,130,701.60) = 6.40 บาท เน่ืองจากการปดั เศษทศนยิ ม

การบันทกึ บญั ชตี ามวธิ เี ข้าก่อนออกกอ่ น มดี ังน้ี 221,500 432,140 1.การเบกิ วตั ถทุ างตรง 210,640 109,600 214,360 เดบิต งานระหว่างทา - แผนกที่ 1 104,760 งานระหวา่ งทา - แผนกที่ 2 164,400 321,540 เครดติ คมุ วัตถุ 157,140 482,761.60 482,761.60 914,450 2. การบนั ทึกคา่ แรง 914,450 เดบติ งานระหว่างทา - แผนกท่ี 1 งานระหว่างทา - แผนกที่ 2 เครดิต คา่ แรง 3. บันทึกคา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ ท่ีเกิดขึน้ เดบติ งานระหว่างทา - แผนกที่ 1 งานระหวา่ งทา - แผนกที่ 2 เครดิต คมุ ค่าใช้จา่ ยการผลิต 4. บนั ทกึ การโอนงานทีผ่ ลิตเสร็จจากแผนกท่ี 1 ไปยงั แผนกท่ี 2 เดบิต งานระหวา่ งทา - แผนกท่ี 2 เครดิต งานระหว่างทา - แผนกที่ 1 5. บันทึกงานท่ีผลิตเสรจ็ เดบิต สินค้าสาเรจ็ รูป เครดิต งานระหวา่ งทา - แผนกท่ี 2