e-book-6206810051

คำนำ E-book เร่ือง การละเล่นพ้ืนบา้ น เล่มน้ีเป็ นส่วนหน่ึงของรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และ วฒั นธรรม ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ป.3 สร้างข้ึน เพ่ือใหน้ กั เรียนไดศ้ ึกษาคน้ ควา้ หาความรู้และไดศ้ ึกษา อยา่ งเขา้ ใจเพอ่ื เป็นประโยชน์กบั การเรียน ผจู้ ดั ทาหวงั วา่ รายงานเล่มน้ีจะเป็นประโยชน์กบั ผอู้ ่านหรือนกั เรียนทก่ี าลงั หาขอ้ มูลเรื่องน้ี อยหู่ ากมีขอ้ แนะนาหรือขอ้ ผดิ พลาดประการใดผจู้ ดั ทาขอนอ้ มรับไวแ้ ละขออภยั มา ณ ท่ีน่ีดว้ ย นางสาวสุชานนั ท์ โต๊ะทรัพย์ ผจู้ ดั ทา

เรื่อง สำรบัญ หน้ำ แบบทดสอบก่อนเรียน 1 ความหมายการละเล่นพ้นื บา้ น 3-4 ที่มาการละเล่นของภาคกลาง 5-7 ท่ีมาการละเล่นของภาคอีสาน 8-10 ท่ีมาการละเล่นของภาคเหนือ 11-12 ท่ีมาการละเล่นของภาคใต้ 13-14 ประโยชนข์ องการละเล่น 15 แบบทดสอบหลงั เรียน 16-17 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 18 19 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 20 อา้ งอิง

แบบทดสอบก่อนเรียน 1 1.การละเลน่ พ้นื บา้ นคืออะไร? ข.การละเล่นของคนพ้ืนเมืองเท่าน้นั ง.การละเล่นเพอ่ื ความบนั เทิง ก.การเล่นเพ่อื ความสนุกสนาน ค.การละเล่นที่แสดงเอกลกั ษณ์ของทอ้ งถ่ิน ข. 4 ภาค ง. 6 ภาค 2.การละเล่นพ้นื บา้ นมีก่ีภาค ก. 3 ภาค ค. 5 ภาค

แบบทดสอบก่อนเรียน 2 3.ขอ้ ใดคือการละเล่นพ้นื บา้ นของภาคกลาง ข.เป่ ากบ ง.การวง่ิ โถกเถก ก.การเล่นงูกินหาง ค.วา่ ว ข.มา้ จกคอก ง.โพงพาง 4. ขอ้ ใดคือการละเลน่ พ้ืนบา้ นของภาคใต้ ก.มา้ กา้ นกลว้ ย ค.มอญซอ้ นผา้

กำรละเล่นพืน้ บ้ำน 3 กำรละเล่นพื้นบ้ำน คือ การละเล่นที่แสดงเอกลกั ษณ์ของทอ้ งถ่ินท่ีมีอยทู่ วั่ ทุกภาค ของประเทศไทย เป็นกิจกรรมนนั ทนาการหน่ึงซ่ึงไดร้ ับการยอมรับร่วมกนั ในสังคม โดยมี รากฐานมาจากความเป็นจริงแห่งวถิ ีชีวิตของชุมชนท่ีมีการประพฤติปฏิบตั ิสืบทอดกนั มาจาก อดีตสู่ปัจจุบนั การละเล่นแสดงออกดว้ ยการเคล่ือนไหวกริยาอาการเป็นหลกั อาจมีดนตรี การ ขบั ร้องหรือการฟ้อนราประกอบการเล่น มีจุดมุ่งหมาย เพ่ือความสนุกสนานเพลิดเพลินใน โอกาสต่าง ๆ การละเล่นบางชนิดไดร้ ับการถ่ายทอดสืบสานต่อกนั มา

กำรละเล่นพืน้ บ้ำน 4 โดยสามารถแบ่งตามการละเล่นแต่ละภาค ดงั น้ี - การละเล่นภาคกลางและภาคตะวนั ออก - การละเล่นภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสาน - การละเล่นภาคเหนือ - การละเล่นภาคใต้

ทมี่ ำกำรละเล่นของภำคกลำง 5 ภาคกลางมีภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่ม มีแม่น้าหลายสาย เหมาะแก่การทานา ทาสวน ประชาชนอยอู่ ยา่ งอุดมสมบูรณ์ จึงมีการเล่นร่ืนเริงในโอกาสต่าง ๆ มากมาย ท้งั ตามฤดูกาล ตามเทศกาล และตามโอกาสที่มีงานรื่นเริง

ที่มาการละเล่นของภาคกลาง 6 ภาคกลางเป็นท่ีรวมของศิลปวฒั นธรรม การแสดงจึงมีการถ่ายทอดสืบต่อกนั และ พฒั นาดดั แปลงข้ึนเร่ือยๆ จนบางอยา่ งกลายเป็นการแสดงนาฏศิลป์ แบบฉบบั ไปก็มี เช่น ราวง และเน่ืองจากเป็นท่ีรวมของศิลปะน้ีเอง ทาใหค้ นภาคกลางรับการแสดงของทอ้ งถิ่น ใกลเ้ คียงเขา้ ไวห้ มด แลว้ ปรุงแต่งตามเอกลกั ษณ์ของภาคกลาง คือการร่ายราที่ใชม้ ือ แขน และลาตวั เช่นการจีบมือ มว้ นมือ ต้งั วง การอ่อนเอียง และยกั ตวั

ตวั อย่ำงกำรละเล่นของภำคกลำง 7 ต่จี บั ว่ำว หมำกเกบ็

ท่มี ำกำรละเล่นของภำคอสี ำน 8 ภูมิประเทศภาคอีสานเป็ นท่ีราบสูง ค่อนขา้ งแหง้ แลง้ เพราะพ้ืนดินไม่เกบ็ น้า ฤดูแลง้ จะกนั ดาร ฤดูฝนน้าจะท่วม แต่ชาวอีสานก็มีอาชีพทาไร่ทานา และเป็นคนรักสนุก จึงหา ความบนั เทิงไดท้ ุกโอกาส การแสดงของภาคอีสาน มกั เกิดจากกิจวตั รประจาวนั หรือ ประจาฤดูกาล เช่น แห่นางแมว เซิ้งบ้งั ไฟ เซิ้งสวงิ เซิ้งกระติบ ราลาวกระทบไม้ ฯลฯ

ท่ีมำกำรละเล่นของภำคอสี ำน 9 ลกั ษณะการแสดงซ่ึงเป็ นลีลาเฉพาะของอีสาน คือ ลีลาและจงั หวะในการ กา้ วเทา้ มีลกั ษณะคลา้ ยเตน้ แต่นุ่มนวล มกั เดินดว้ ยปลายเทา้ และสะบดั เทา้ ไปขา้ ง หลงั สูง เป็นลกั ษณะของ เซิ้ง

ตวั อย่ำงกำรละเล่นของภำคอสี ำน 10 วงิ่ โถกเถก กำรเล่นงูกนิ หำง กำฟักไก่

ที่มำกำรละเล่นของภำคเหนือ 11 ในภาคเหนือ ภูมิประเทศเป็นป่ าเขา ตน้ น้าลาธาร อุดมดว้ ยทรัพยากรธรรมชาติ การทามาหา กินสะดวกสบาย ชาวเหนือจึงมีนิสยั อ่อนโยน ยมิ้ แยม้ แจ่มใส มีน้าใจไมตรี การแสดงพ้ืนเมืองจึงมี ลีลาอ่อนชอ้ ย งดงามและอ่อนหวานการแสดงพ้ืนเมืองภาคเหนือ เรียกกนั วา่ ฟ้อน มีผแู้ สดงเป็นชุด เป็นหมู่ ร่ายราท่าเหมือนกนั แต่งกายเหมือนกนั มีการแปรแถวแปรขบวนต่าง ๆ

ตัวอย่ำงกำรละเล่นของภำคเหนือ 12 กำรละเล่นไม้หึ่ง หรืออหี ่ึง โพงพำง ม้ำจกคอก

ทมี่ ำกำรละเล่นของภำคใต้ 13 ภาคใต้ เป็ นดินแดนท่ีติดทะเลท้งั ฝั่งตะวนั ตกและตะวนั ออก ทางดา้ นใตต้ ิดกบั มลายู ทาให้รับวฒั นธรรมของมลายูมาบ้าง และมีขนบประเพณีวฒั นธรรมและบุคลิก บางอยา่ งคลา้ ยคลึงกนั คือ พดู เร็ว อุปนิสัยวอ่ งไว ตดั สินใจรวดเร็วเด็ดขาด การแต่งกาย เพลง และดนตรีคลา้ ยคลึงกนั มาก

ตวั อย่ำงกำรละเล่นของภำคใต้ 14 ฉับโผง เป่ ำกบ หมำกขุม

ประโยชน์ของกำรละเล่นพืน้ บ้ำน 15 1. ฝึกการใชส้ ายตาในการสังเกต และฝึกความคลอ่ งแคล่ววอ่ งไวและ ความแม่นยา ในการพยายามตีและหลบหลีกคู่ต่อสู้ 2. ฝึกการใชก้ ลา้ มเน้ือมือและแขนในการออกแรงตี 3. ฝึกสมาธิและทาใหเ้ ดก็ ไดร้ ับความสนุกสนานเพลิดเพลิน 4. ฝึกความสมั พนั ธ์อนั ดีกบั ผอู้ ่ืน เพราะเป็นกิจกรรมท่ีเลน่ คนเดียวไม่ได้

แบบทดสอบหลงั เรียน 16 1.ผา้ เชด็ หนา้ เป็นอุปกรณ์ของการละเล่นชนิดใด ข. งูกินหาง ง. มอญซ่อนผา้ ก. โพงพาง ค. เสือขา้ มหว้ ย 2.ขอ้ ใดไม่ใช่ประโยชน์ของการละเล่นพ้ืนเมือง ข. สร้างความสามคั คี ง. อนุรักษว์ ฒั นธรรมไทย ก. ทาใหท้ รวดทรงดี ค. เกิดความสนุกสนาน

แบบทดสอบหลงั เรียน 17 3. เพลงการละเล่นพ้ืนบา้ นมีตน้ เคา้ มาจากกิจกรรมใด ก. เป็นของชาวบา้ น สะทอ้ นอารมณ์ ความนึกคิดและชีวติ ท่ีอยใู่ นธรรมชาติ ข. เป็นของส่วนรวม แสดงเอกลกั ษณ์ดา้ นบุคลิก ลกั ษณะเฉพาะบุคคล ค. เป็นของทอ้ งถิ่น สะทอ้ นใหเ้ ห็นวฒั นธรรมในดา้ นต่างๆ ง. เป็นของสงั คมส่วนรวม สะทอ้ นวฒั นธรรมในดา้ นต่างๆ 4. ขอ้ ใดคือเพลงพ้นื เมืองภาคเหนือ ข. เพลงชาวเหนือ ง. ถูกทุกขอ้ ก. เพลงซอ ค. เพลงดวงดอกไม้

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 18 1. คาตอบที่ถูกตอ้ ง : ขอ้ ค.การละเล่นที่แสดงเอกลกั ษณ์ของทอ้ งถ่ิน 2. คาตอบที่ถูกตอ้ ง : ขอ้ ข. 4 ภาค 3. คาตอบที่ถูกตอ้ ง : ขอ้ ค. วา่ ว 4. คาตอบที่ถูกตอ้ ง : ขอ้ ค. มอญซอ้ นผา้

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 19 1. คาตอบท่ีถูกตอ้ ง : ขอ้ ง. มอญซ่อนผา้ 2. คาตอบที่ถูกตอ้ ง : ขอ้ ก. ทาใหท้ รวดทรงดี 3. คาตอบท่ีถูกตอ้ ง : ขอ้ ก. เป็นของชาวบา้ น สะทอ้ นอารมณ์ ความนึกคิดและชีวติ ท่ีอยู่ ในธรรมชาติ 4. คาตอบท่ีถูกตอ้ ง : ขอ้ ง. ถูกทุกขอ้

อ้ำงองิ 20 https://sites.google.com/site/folkskits/kar-la-len-phun-ban-ni-taela-phakh/kar-la-len- phakhklang?fbclid=IwAR3TKAdoLwn6upLy678jRol8RIEcgiIBvAU7lgOdq6EzRul PSA2KHXn0Os0

ผู้จดั ทำ นำงสำวสุชำนันท์ โต๊ะทรัพย์ รหัสนักศึกษำ 6206810051 คณะศึกษำศำสตร์และศิลปะศำสตร์ สำขำกำรประถมศึกษำ มหำวทิ ยำลยั หำดใหญ่