การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

การสร้างสรรค์งาน เทคโนโลยีการศึกษา EBOOK CREATION OF EDUCATIONAL TECHNOLOGY เปน็ ส่วนหนึง่ ของการจดั การเรยี นการสอนรายวิชา เทคโนโลยสี ือ่ สง่ิ พิมพ์ เรียบเรยี งโดย จริ าวฒั น์ ฉนั ทชาติ

preface

คำ� นำ� หนงั สือเล่มนเ้ี ปน็ สว่ นหนึ่งของการจัดการเรียนการสอนใน รายวิชาเทคโนโลยีสอ่ื สิง่ พิมพ์ ท่รี วบรวมเน้อื หาสาระเกย่ี วกบั การ สรา้ งสรรค์งานทางดา้ นเทคโนโลยที างการศกึ ษา รวมไปถึงการใช้ สือ่ สิ่งพมิ พ์ งานกราฟกิ การถ่ายภาพ เรยี บเรียงโดย นิสติ หลกั สตู ร ศลิ ปศาสตรบันฑิต (เทคโนโลยีสอ่ื สารการศกึ ษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลยั นเรศวร) เพ่ือให้สอดคลอ้ งกับสาระวิชาในกรอบ หลักสตู รมาตรฐานดา้ นเทคโนโลยแี ละสอื่ สารการศกึ ษา ผเู้ รยี บเรียงหวังวา่ การเรยี บเรียงครง้ั นจ้ี ะทำ�ให้เข้าใจและมี ความรู้ทางดา้ นส่อื สง่ิ พิมม์ งานกราฟิก การถา่ ยภาพ เปน็ ต้น และสามารถน�ำ ไปใช้ประโยชน์ไดไ้ มม่ ากก็น้อย วัตถปุ ระสงค์ เพ่ือให้สอดคล้องกบั สาระวิชาในกรอบหลักสตู ร มาตรฐานดา้ นเทคโนโลยแี ละสอ่ื สารการศกึ ษา ของสำ�นกั งาน คณะกรรมการการอุดมศกึ ษา เรียบเรียงโดย จิราวัฒน์ ฉันทชาติ

สารบญั บทที่ 1 การสร้างสรรคง์ านดา้ นส่อื ส่ิงพิมพ ์ - สอ่ื สิ่งพิมพ ์ 2 - ส่งิ พมิ พเ์ พอ่ื การศึกษา 2 - การจดั องคป์ ระกอบส่ือสิง่ พิมพ์ 3 - ประเภทของสือ่ สิง่ พิมพ ์ 5 บทที่ 2 การสรา้ งสรรคง์ านด้านงานกราฟิก - ความหมายของกราฟกิ 12 - องค์ประกอบของการออกแบบงานกราฟกิ 13 - ประเภทของงานกราฟกิ 14 บทที่ 3 การสร้างสรรค์งานด้านการถ่ายภาพ - ความเรว็ ชัตเตอร์ (S,TV) 20 - ขนาดรรู ับแสง (A,AV) 21 - การตง้ั ความเร็วชตั เตอรแ์ ละขนาดรรู บั แสง 22 - การเลือกความเรว็ ชัตเตอรท์ เี่ หมาะสมกับการเคลือ่ นทข่ี องวัตถ ุ 22 - ทศิ ทางการเคลื่อนที่ของวัตถ ุ 23 - เทคนิคการถ่ายภาพเพ่ิมเตมิ 23 - การจดั องคป์ ระกอบภาพ 23 บทท่ี 4 การสร้างสรรค์งานดา้ นการผลิตรายการโทรทัศน์ - การผลิตรายการโทรทัศน ์ 36 - ปจั จัย และองค์ประกอบท่ีจะตอ้ งค�ำนงึ ทุกคร้ัง ในกระบวนการผลิต 38 รายการโทรทัศน์ (4 M + 1 T)

- หัวใจของการผลิตรายการ 38 - ข้นั ตอนการผลิตรายการ บันได 3 ขน้ั ( 3 P ) 38 - ข้ันเตรียมการ PRE-PRODUCTION 39 - ขั้นตอนผลิตรายการ PRODUCTION 40 บทที่ 5 การสร้างสรรค์งานด้านการผลิตคอมพิวเตอร์ - ความหมายสอื่ อเิ ล็กทรอนิกส ์ 52 - ข้อด ี 53 - ข้อจำ� กัด 54 - ยุคที่ผา่ นมาของเทคโนโลยีการศึกษา 56 - ยคุ เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสเ์ พอ่ื การศกึ ษา 60 บทท่ี 6 การสร้างสรรคง์ านดา้ นสอ่ื สงั คมออนไลน์ - ความหมายและประเภทของส่ือสังคมออนไลน ์ 64 - อุปกรณเ์ ครอ่ื งมือทางสือ่ สงั คมออนไลน ์ 69 - อุปกรณ์เครือขา่ ย 71 - ประโยชนข์ อง Social networks เครอื ขา่ ยสงั คมออนไลน ์ 74 - ขอ้ จ�ำกดั ของSocial networks เครอื ข่ายสงั คมออนไลน ์ 75 - ประโยชนข์ องการใช้เฟซบ๊กุ เพอ่ื การเรียนการสอน 78 - ข้อจ�ำกัดของการใชเ้ ฟซบกุ๊ เพ่ือการเรยี นการสอน 78 - ประโยชน์และขอ้ จำ� กัด การประยุกตใ์ ชง้ าน 79 Youtubeเพอ่ื การเรียนการสอน - สือ่ สงั คมออนไลนก์ ับคนดัง 82 - ส่อื สังคมออนไลน์กับธุรกิจ 83

บทท่ี 1 กดา้ารนสสรอื่ ้าสงง่ิสพรริม

มรคพง์ ์ าน

2 บทที่ 1 การสร้างสรรค์งานดา้ นสอ่ื สง่ิ พิมพ์ บทที่ 1 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นสอ่ื สง่ิ พมิ พส์ ่ือส่ิงพมิ พ์ ความหมายของส่ือสง่ิ พิมพ์ ส่งิ พิมพ์ หมายถึง สมุด แผ่นกระดาษ หรือวตั ถใุ ด ๆ ทีพ่ มิ พข์ ึ้น รวมตลอด ทั้งบทเพลง แผนท่ี แผนผงั แผนภาพ ภาพวาด ภาพระบายสี ใบประกาศ แผ่นเสยี ง หรอื สิ่งอ่ืนใดอนั มลี กั ษณะเช่นเดยี วกัน สอ่ื หมายถึง ผหู้ รอื ส่งิ ทที่ �ำการตดิ ตอ่ ใหถ้ ึงกนั หรอื ชักน�ำใหร้ ู้จักกัน พมิ พ์ หมายถึง ถา่ ยแบบ ใช้เครื่องจักรกดตวั หนังสือหรอื ภาพ เปน็ ตน้ ให้ตดิ บนวัตถุ เช่น แผ่นกระดาษ ผา้ ดงั นั้น “ส่ือสิ่งพมิ พ์” จึงหมายถึง ส่ิงทีพ่ ิมพ์ข้นึ ไม่ว่าจะเป็นแผ่นกระดาษ หรอื วัตถุใดๆด้วยวิธกี ารตา่ งๆอันเกดิ เปน็ ชน้ิ งานทม่ี ีลกั ษณะเหมอื น ตน้ ฉบับ ส่งิ พิมพเ์ พอ่ื การศกึ ษา หมายถึง สิง่ พมิ พใ์ นรูปแบบต่างๆ ทจี่ ดั พิมพข์ ้นึ โดยบรรจุเนอื้ หาสาระทด่ี มี ี ประโยชนแ์ ละให้ความรู้ทัง้ ทเี่ ปน็ ความรทู้ ่ัวๆ ไป เชน่ ความรเู้ กย่ี วกับการประกอบ อาชีพ สุขภาพอนามัย การใช้เวลาวา่ ง เป็นตน้ ส่วนสิง่ พิมพ์เพอื่ การสอน หมายถงึ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

บทท่ี 1 การสรา้ งสรรคง์ านด้านส่ือส่งิ พมิ พ์ 3 ส่ิงพมิ พท์ ่ีใหค้ วามรเู้ ฉพาะอย่างตามหลกั สตู รการเรยี น ส่ิงพิมพ์เหล่าน้อี าจเยบ็ รวม เลม่ หรอื เปน็ แผน่ ทงั้ ท่ีใชพ้ มิ พ์หรือเขยี นด้วยมอื ก็ได้ การจัดองคป์ ระกอบสือ่ ส่งิ พมิ พ์ ในการออกแบบดีไซน์ (Design) และจักวางองค์ประกอบ ในการผลิตสอ่ื ส่ิง พมิ พ์เพอื่ การโฆษณาประชาสมั พันธ์มหี ลงั ส�ำคญั ที่ใช้เป็นเกณฑ์ ในการพจิ ารณาอยู่ 6 ประการ คอื 1. สัดสว่ นหรือพร็อบพอรช์ ัน่ คือการก�ำหนดขนาดและสัดสว่ นของงานทท่ี �ำการ ผลิตโดยเฉพาะงานช้นิ แรกที่จะท�ำการผลติ เพอ่ื เป็นแนวทางในการจัดวางองค์ ประกอบย่อยอ่นื ๆการก�ำหนดกรอบของขอบเขตหรอื ขนาดของสิ่งพิมพ์ สัดสว่ นเหล่า นไี้ มเ่ พยี งแต่จะใช้สในการก�ำหนดขนาดของส่ือสิ่งพมิ พ์เท่าน้นั แตส่ ามารถใช้ในการ ก�ำหนดสดั ส่วนของขนาดองคป์ ระกอบย่อย ๆ ส่วนอนื่ ๆในสือ่ ส่ิงพมิ พ์ไดอ้ ีกดว้ ย 2. ความสมดุลหรอื บาลานซจ์ ะเกิดขนึ้ ได้กต็ อ่ เมอ่ื องคป์ ระกอบยอ่ ย ๆทอี่ ยู่ใน สือ่ สงิ่ พมิ พ์ถูกจดั วางใหม้ นี �ำ้ หนักเทก่ ันท�ำใหเ้ กิดความรู้สึกสมดุลแกค่ นดหู รือผู้ทม่ี อง น�้ำหนักดงั กลา่ วเกดิ ขนึ้ จากรปู รา่ ง สี และความเข้มจาง หรือองคป์ ระกอบภายในผล งานนน้ั ๆ การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

4 บทที่ 1 การสรา้ งสรรคง์ านด้านสอื่ สง่ิ พมิ พ์ 3. 3.ความแตกตา่ งหรอื คอนทราสท์การสือ่ ความหมายโดยทัว่ ไปยอ่ มจะตอ้ ง มบี างสิง่ บางอย่างทตี่ อ้ งการเนน้ มากกว่าส่วนอนื่ ๆ นอกจากจะเปน็ การแสดงความ ส�ำคัญแล้ว ยงั ท�ำใหส้ ิง่ ทต่ี อ้ งการแสดงน้นั มีความนา่ สนใจมากข้นึ การผลิตสือ่ สิ่งพมิ พ์ เพือ่ การโฆษณาเพ่อื ประชาสมั พันธถ์ า้ ไม่เนน้ ให้เหน็ ความแตกแตง่ งานก็จะดไู ม่น่าใจ 4. ลลี าจังหวะหรือริทม่ึ หมายถงึ การเคล่ือนไหวทีม่ คี วามซ้�ำและต่อเนอ่ื งกันเป็น ระยะ ๆและจากการเคลอื่ นไหวซ้�ำๆ กัน ท�ำให้เกดิ รูปรา่ ง ขนาด รปู ลักษณะต่าง ๆกนั ออกไป 5. ความมีเอกภาพหรอื ยูนิตเ้ี ปน็ การน�ำเอาองค์ประกอบซ่ึงมลี กั ษณะต่าง ๆ เขา้ มาจดั วางเพ่ือให้สื่อสิง่ พิมพ์สามารถสื่อความหมายตามความต้องการนั้นจะตอ้ ง พจิ ารณาใหอ้ งคป์ ระกอบต่าง ๆเหล่าน้นั มีความสัมพันธ์กนั อยา่ งมเี อกภาพอกี ด้วย 6. ความผสมกลมกลืนหรือฮาร์โมนีความพอดเี หมาะสมของส่วนประกอบตา่ ง ๆ ท่ปี ระกอบกนั ข้ึนเป็นสง่ิ พมิ พแ์ ละมคี วามเปน็ อันหน่งึ อันเดียวกันความผสมกลมกลืน จะพอได้จากลกั ษณะขององค์ประกอบในเรอื่ งของสี รูปรา่ งและลักษณะของตวั อกั ษร ประเภทของสอ่ื สิง่ พมิ พ์ ในปจั จบุ นั สามารถแบ่งประเภทของส่อื สิ่งพมิ พไ์ ด้มามายหลายประเภท การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทที่ 1 การสร้างสรรคง์ านดา้ นสอื่ ส่งิ พิมพ์ 5 โดยทง้ั ส่งิ พมิ พ์ 2 มติ ิ และสิง่ พิมพ์ 3 มิติ คอื สิ่งพิมพ์ท่มี ีลักษณะเปน็ แผน่ เรียบ ใช้ วัสดจุ �ำพวกกระดาษและมีเปา้ หมายเพ่ือน�ำเสนอเน้ือหาขา่ วสารตา่ ง ๆ เชน่ หนงั สอื นิตยสาร จุลสาร หนงั สอื พมิ พ์ แผ่นพบั โบชวั ร์ ใบปลิว นามบัตร แมกกาซนี พ็อก เกต็ บุ๊ค เป็นต้น สว่ นสิง่ พิมพ์ 3 มติ ิ คอื ส่งิ พมิ พท์ มี่ ีลกั ษณะพเิ ศษที่ต้องอาศัยระบบ การพิมพแ์ บบพเิ ศษ และสว่ นใหญจ่ ะเปน็ การพิมพ์โดยตรงลงบนผลติ ภัณฑ์ทส่ี รา้ งรปู ทรงมาแล้ว ส�ำหรบั ตวั อยา่ งการพมิ พแ์ บบ 3 มิตไิ ด้แก่ การพิมพส์ กนี บนภาชนะตา่ ง ๆ เชน่ แก้ว กระปอ๋ ง พลาสตกิ การพิมพ์ระบบแพดบนภาชนะทม่ี ผี ิวตา่ งระดับ เช่น เครื่องป้นั ดินเผา เครื่องใช้ไฟฟ้า การพิมพ์ระบบพ่นหมึก เช่น การพมิ พ์วนั หมดอายุ ของอาหารกระปอ๋ งตา่ ง ๆ โดยสามารถ จ�ำแนกประเภทของสื่อสง่ิ พิมพ์ได้ ดังนี้ 1. สื่อสง่ิ พิมพ์ประเภทหนงั สอื สือ่ สิ่งพิพม์ประเภทหนงั สอื จะมี หนังสือสารคดี ต�ำรา แบบเรยี น และหนังสือบนั เทงิ คดี จะเนน้ ความรู้ตา่ งๆ 2. ส่อื สิ่งพมิ พ์เพอ่ื เผยแพรข่ า่ วสาร สือ่ สิง่ พมิ พเ์ พ่ือเผยแพร่ขา่ วสาร... เช่น หนงั สอื พิมพ์ วารสาร นิตยสาร การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

6 บทที่ 1 การสร้างสรรคง์ านด้านสือ่ สงิ่ พมิ พ์ จลุ สาร ใบปลวิ แผ่นพับ โบชวั ร์ หรอื โปสเตอร์ • หนังสอื พมิ พ์ (Newspapers) เป็นสื่อ ส่ิงพมิ พ์ที่ผลติ ขนึ้ โดยน�ำเสนอเรอ่ื งราวข่าวสาร ภาพ และความคดิ เห็น ในลกั ษณะของแผน่ พิมพ์ แผ่นใหญ่ ทใี่ ชว้ ธิ ีการพบั รวมกับ ซึง่ ส่ือ สง่ิ พิมพช์ นิดนี้ได้พิมพอ์ อกเผยแพร่ทั้งลกั ษณะ หนงั สือพมิ พ์รายวัน รายสัปดาห์ และรายเดอื น • วารสาร นิตยสาร เปน็ สอ่ื สิ่งพมิ พ์ท่ผี ลติ ขน้ึ โดยน�ำเสนอสาระขา่ ว ความ บันเทงิ ท่ีมรี ูปแบบการน�ำเสนอ ทีโ่ ดเดน่ สะดดุ ตา และสรา้ งความสนใจใหก้ บั ผู้อา่ น ทงั้ นก้ี ารผลติ นนั้ มีการก�ำหนดระยะเวลาการออกแบบเผยแพรท่ แ่ี นน่ อน ทั้งลักษณะ วารสาร นิตยสารรายปักษ์ (15 วนั ) และรายเดือน • จลุ สาร เปน็ สอ่ื ส่งิ พิมพท์ ี่ผลิตขน้ึ แบบไมม่ ุง่ หวังผลก�ำไร เป็นแบบให้เปล่าโดย ให้ผอู้ า่ นศึกษาหาความรู้ ท่ีก�ำหนดออกแบบเผยแพรเ่ ป็นครัง้ ๆ หรอื ล�ำดบั ต่าง ๆ ใน วาระพิเศษ • โบชวั ร์ (Brochure) เปน็ สอื่ สง่ิ พมิ พ์ทม่ี ีลกั ษณะเป็นสมุดเลม่ เล็ก ๆ เย็บ การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 1 การสรา้ งสรรค์งานด้านสื่อส่ิงพมิ พ์ 7 ตดิ กนั เป็นเล่มจ�ำนวน 8 หน้า เป็นอยา่ งน้อยมปี กหนา้ และปกหลัง ซง่ึ ในการแสดง เนอื้ หาจะเก่ียวกบั โฆษณาสนิ ค้า • ใบปลิว (Leaflet, Handbill) เปน็ ส่อื ส่งิ พิมพใ์ บเดียว ทีเ่ นน้ การประกาศ มกั มีขนาด A4 เพอ่ื งา่ ยในการแจกจา่ ย ลักษณะการแสดงเนอ้ื หาเปน็ ขอ้ ความทีผ่ อู้ ่าน แล้วเขา้ ใจง่าย • แผ่นพบั (Folder) เปน็ สื่อสง่ิ พิมพท์ เ่ี น้นการผลติ โดยเนน้ การเสนอเนอ้ื หา ซ่งึ เน้ือหาที่น�ำเสนอนั้นเปน็ เนอ้ื หาท่ีสรปุ ใจความส�ำคญั ลักษณะเป็นการพับเป็นรปู เลม่ ต่าง ๆ • โปสเตอร์ (Poster) เปน็ ส่ือสิ่งพิมพ์โฆษณา โดยใช้ปิดตามสถานทตี่ า่ ง ๆ มี ขนาดใหญ่เปน็ พเิ ศษซง่ึ เน้นการน�ำเสนออย่างโดเดน่ ดึงดูดความสนใจ 3. ส่งิ พิมพเ์ พ่ือการบรรจุภณั ฑ์ สิง่ พิมพ์เพอ่ื การบรรจุภณั ฑเ์ ปน็ ส่งิ พมิ พ์ทีใ่ ชใ้ นการห่อหุ้มผลติ ภัณฑ์การคา้ ตา่ ง ๆ แยกเปน็ สิ่งพมิ พ์หลัก ได้แกส่ ง่ิ พมิ พท์ ีใ่ ช้ปดิ รอบขวด หรอื กระปอ๋ งผลิตภัณฑ์ การคา้ สง่ิ พมิ พร์ อง ไดแ้ ก่ สิ่งพมิ พ์ทเ่ี ป็นกล่องบรรจุหรอื ลัง 4. ส่งิ พมิ พม์ คี า่ การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยีการศกึ ษา

8 บทท่ี 1 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นส่ือสิ่งพมิ พ์ สง่ิ พมิ พม์ ีคา่ เป็นสอ่ื สิ่งพมิ พ์ทเ่ี น้นการน�ำไปใชเ้ ปน็ หลกั ฐานส�ำคญั ตา่ ง ๆ ซงึ่ ก�ำหนดตามกฎหมาย เชน่ ธนาณัติ บตั รเครดติ เช็คธนาคาร ตั๋วแลกเงิน หนงั สือเดินทาง โฉนด เปน็ ต้น 5.สิ่งพมิ พ์ลักษณะพิเศษ สิง่ พิมพล์ ักษณะพิเศษ เปน็ ส่ือสิง่ พิมพม์ กี ารผลิตข้ึนตามลักษณะ พเิ ศษแล้วแตก่ ารใชง้ าน ได้แก่ นามบัตร บตั รอวยพร ปฏทิ นิ ใบสง่ ของ ใบเสร็จรับเงิน ส่ิงพิมพบ์ นแก้ว สง่ิ พิมพ์บนผ้า เปน็ ตน้ 6. สิง่ พิมพอ์ เิ ล็กทรอนิกส์ สงิ่ พมิ พ์อิเลก็ ทรอนิกส์ เป็น สื่อสงิ่ พมิ พท์ ีผ่ ลติ ขึ้นเม่ือใช้งานใน คอมพวิ เตอร์ หรือระบบเครือขา่ ย อินเตอรเ์ น็ต ไดแ้ ก่ Document Formats, E-book for Palm/PDA เปน็ ตน้ การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 1 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นส่อื ส่งิ พมิ พ์ 9 การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 2 กกราารฟสรกิ ้างสรร

รคง์ านดา้ นงาน

12 บทที่ 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟกิ บทท่ี 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟกิ กราฟกิ หมายถึง ภาพลายเสน้ หรอื ภาพท่ีเกดิ จากการวัด จากการขดี เขียนท่ี แสดงด้วยตารางหรือแผนภาพ การวาด เขียนหรือการระบายสี การสรา้ งงานศิลปะ บนพ้ืนระนาบหรอื กระบวนการออกแบบตา่ ง ๆ ในส่ิงท่เี ปน็ วสั ดุ 2 มิติ คือมี ความ กว้างและความยาวเท่านั้น เช่น งานออกแบบบา้ นของสถาปนิกในการเขียนแบบ ตวั ภาพและรายละเอยี ดบนแปลนบ้าน เรยี กวา่ เปน็ งานกราฟิก การเขยี นภาพเหมือน จริงของจิตกร การออกแบบภาพโฆษณาของนกั ออกแบบ การออกแบบฉลากหรือ ลวดลายหรอื ภาพประกอบหรือตัวอกั ษรทปี่ รากฏบนฉลากสนิ คา้ บนตวั สินคา้ หรอื บน ภาชนะบรรจภุ ัณฑส์ ินคา้ ฯลฯ การออกแบบ หมายถงึ การวางแผนสรา้ งสรรคร์ ปู แบบโดยวางแผนจัด สัดส่วนประกอบของการออกแบบให้สมั พันธ์ กบั ประโยชนใ์ ช้สอย วสั ดุ และการผลิต ของสิ่งทตี่ ้องการออกแบบนัน้ ซง่ึ เป็นองค์ประกอบทางความงามและพิจารณาถงึ ประโยชนใ์ ชส้ อยการออกแบบทด่ี ีนั้นควรจะค�ำนึงถงึ ปัจจยั ต่อไปน้ี 1. รปู แบบท่ีสร้างสรรค์ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศกึ ษา

บทที่ 2 การสร้างสรรคง์ านดา้ นงานกราฟกิ 13 2. มีความงามทนี่ ่าสนใจ 3. สัมพนั ธ์กบั ประโยชนใ์ ชส้ อย 4. เหมาะสมกับวสั ดุ 5. สอดคล้องกบั การผลิต องคป์ ระกอบของการออกแบบงานกราฟกิ 1. เส้น (Line) คอื จดุ หลาย ๆ จดุ ถูกน�ำมาวางตอ่ เนือ่ งจนกลายเป็น เสน้ รูปทรงต่าง ๆ ข้ึนมา รปู ทรงของเสน้ ที่ จะสือ่ ออกมาถงึ ความร้สู ึกทีแ่ ตกต่างกัน ออกไป • ส้นแนวนอน ใหค้ วามรูส้ ึกสงบ ราบเรยี บ • เส้นตรงแนวตงั้ ใหค้ วามรู้สึกมนั่ คงแข็งแรง • เส้นทแยง ใหค้ วามรสู้ ึกไมม่ ่ันคง รวดเร็ว แสดงถงึ การเคลอื่ นไหว เส้นตดั กนั ให้ความรสู้ ึกประสาน แขง็ แกรง่ หนาแน่น • เส้นโค้ง ให้ความรูส้ กึ ออ่ นช้อย อ่อนน้อม • เส้นประ ใหค้ วามรูส้ ึก โปรง่ ไมส่ มบูรณ์ หรือในบางกรณีอาจจะใชเ้ ป็น สญั ลักษณ์ในการแสดงถงึ สว่ นที่ ถกู ซ่อนเอาไว้ การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศกึ ษา

14 บทที่ 2 การสร้างสรรค์งานด้านงานกราฟิก • เสน้ โค้งก้นหอย ใหค้ วามรู้สกึ เคลื่อนไหวไมม่ ที สี่ นิ้ สุด • เส้นโคง้ แบบคลื่น ให้ความรสู้ ึกถงึ การเคลอ่ื นไหวอยา่ งน่ิมนวล • เส้นซกิ แซก็ ใหค้ วามรู้สกึ นา่ กลัว อนั ตราย 2. รปู ร่าง (Shape) เกิดจากการน�ำเส้นแบบตา่ ง ๆ มาตอ่ กันจนได้รูป รา่ ง 2 มิตทิ ี่มคี วามกวา้ งและความยาว (หรอื ความสูง) ในทางศิลปะจะแบง่ รูปรา่ งออก เปน็ 2 แบบคอื รปู รา่ งท่คี นุ้ ตา แบบท่ีเหน็ แล้วรูเ้ ลยว่าน่นั คือ อะไร เชน่ ดอกไม้ หรือ คน และอีกแบบหน่ึงจะเป็นรูปร่างแบบฟรีฟอรม์ เปน็ แนวทใี่ ชร้ ูปรา่ งส่อื ความหมาย ท่ี จนิ ตนาการไว้ออกมา ไม่มีรูปทรงทีแ่ น่นอน แต่ดแู ล้วเกดิ จนิ ตนาการถงึ อารมณ์ที่ ตอ้ งการส่ือได้ รูปรา่ งแตล่ ะ ชนดิ มีความหมายดงั นี้ - วงกลม Circle : เปน็ ศนู ยก์ ลาง ปกป้อง ศูนย์รวมความสนใจ - สเี่ หลี่ยม Square : วางตามแนวตง้ั ฉาก ใหค้ วามรู้สกึ สงบ ม่ันคง เปน็ ระเบยี บ 3 - สามเหลยี่ ม Triangle : วางรูปร่างสามเหลยี่ มในภาพ จะได้ความรสู้ กึ หยดุ นิง่ มนั่ คง แต่ท่ีสว่ น ปลายมมุ ทั้ง 3 ด้าน ใหค้ วามรสู้ ึกถงึ ทศิ ทาง ความเฉียบคมและมแี รงผลักดัน - หกเหลี่ยม Hexagon : จะใหค้ วามร้สู ึกถงึ การเชอ่ื ม โยง - รูปรา่ งธรรมชาติ Organic: จะให้ความรู้สกึ ลน่ื ไหล อสิ ระ ไม่มีกฎเกณฑ์ 3. รปู ทรง (Form) คอื รปู รา่ งท่ีมมี ิตเิ พม่ิ ข้นึ มากลายเปน็ งาน 3 มิตคิ อื การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟิก 15 มีความลึกเพมิ่ เข้ามาด้วย 4. น้�ำหนกั (Value) คือเกดิ จากการเติมสี เงาลงไปท่ตี ัวรปู ทรง ท�ำให้ เกิดความรสู้ กึ มมี วล ความหนาแนน่ ท�ำให้ ร้สู กึ ถึงความหนัก เบา ทบึ หรอื โปรง่ แสง ใน การท างานกราฟิกรูปรา่ งจะมีผลอยา่ งมากต่ออารมณข์ องงาน เชน่ ถ้าตอ้ งการงานที่ อารมณผ์ หู้ ญงิ จดั ๆ เพยี งแค่ ใส่รูปของดอกไม้ลงไปก็จะสามารถแสดงอารมณไ์ ดอ้ ย่าง ชัดเจน หรอื ในงานทตี่ ้องการให้มีมติ มิ ากขนึ้ กอ็ าจจะเป็นรปู ทรงของ ดอกไมใ้ นมุมมอง ทแี่ ปลกตา กจ็ ะสามารถส่ืออารมณท์ ่ีต้องการออกไปไดพ้ รอ้ มกับเป็นการสร้างความ นา่ สนใจเพมิ่ ขน้ึ มาอีกดว้ ย 5. พนื้ ผิว (Texture) คอื ส่วนทช่ี ว่ ยสื่ออารมณข์ องงานออกมาได้ชดั เจน มากขึ้น เชน่ ถ้าเลือกพมิ พ์งานลงในกระดาษ Glossy ท่ีเงาและแวววาว งานน้นั จะสอ่ื ออกไปได้ ทันทวี ่า “หรู มรี ะดบั ” หรือ ถ้าใสล่ วดลายที่ดูคลา้ ย ๆ สนมิ หรือรอยเป้อื น ลงไป ในงานกจ็ ะสอ่ื ได้ทนั ทถี ึง “ความเกา่ ” 6. ท่ีว่าง (Space) อาจจะจะเกิดจากความตง้ั ใจหรือไมต่ ง้ั ใจของนัก ออกแบบกไ็ ด้ ท่ีว่างไมไ่ ดห้ มายความถึงพ้นื ท่วี า่ งเปลา่ ในงานเพียงอย่าง เดยี ว แต่ หมายถงึ รวมไปถึงพ้ืนทีท่ ไ่ี มส่ �ำคัญหรือ Background ดว้ ย ในการออกแบบงาน การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

16 บทท่ี 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟกิ กราฟิกทวี่ า่ งจะเป็นตัวชว่ ยในงานดูไมห่ นกั 4 จนเกนิ ไป และถ้าควบคมุ พน้ื ท่ีวา่ งน้ใี ห้ ดี ๆ ทว่ี ่างก็จะเป็นตวั ท่ีช่วยเสรมิ จดุ เด่นใหเ้ หน็ ไดช้ ดั เจนมากขึ้น 7. สี (Color) สีของงานกราฟิก ถอื เปน็ หวั ใจหลกั ของการออกแบบ งานกราฟกิ เพราะการเลือกใชส้ จี ะแสดงถึงอารมณท์ ต่ี ้องการได้ชัดเจนมากกว่า สว่ น ประกอบอ่นื ๆ ท้ังหมด เชน่ สโี ทนร้อน ส�ำหรับงานทต่ี ้องการความ ตน่ื เตน้ ท้าทาย หรือสีโทนเย็นส�ำหรบั งานต้องการใหด้ สู ภุ าพ สบาย ๆ 8. ตวั อกั ษร (Text) คือส่วน ที่ สือ่ ความหมายของงาน ซึ่งในงานกราฟกิ ทด่ี บี าง งาน นกั ออกแบบอาจจะใช้เพียงแค่ตัวอกั ษรและสีเปน็ สว่ น ประกอบเพยี งสอง อย่าง เพอ่ื สร้างสรรคง์ านทส่ี ามารถ สื่อความหมายออกมาได้ในดไี ซน์ทส่ี วยงาม https://bit.ly/2X9sPwb ประเภทของงานกราฟกิ การออกแบบงานกราฟิก ยอ่ ม มี วัตถุประสงค์และเป้าหมายท่แี ตกตา่ งกันไป http://a.lnwpic.com/olx7fr.jpg ลกั ษณะเฉพาะของงานหรอื เงอ่ื นไขต่าง ๆ ของงานและวธิ กี ารด�ำเนนิ งานตอ้ ง การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศกึ ษา

บทที่ 2 การสร้างสรรค์งานดา้ นงานกราฟกิ 17 สอดคล้องกบั ปจั จัยทกุ ด้านในการสรา้ งงานออกแบบจึงควรศกึ ษาถงึ องคป์ ระกอบ ส�ำคญั ๆ หลาย ๆ ดา้ น แนวทางในการคิดงานกราฟกิ จะแปรเปลีย่ นไปตามลักษณะ ของส่อื หรืองานแตล่ ะประเภท โดยสามารถจัด หมวดหม่ไู ดด้ ังนี้ 1.งานกราฟิกบนส่อื โฆษณาสง่ิ พิมพ์ คอื สื่อส�ำหรบั การโฆษณา ประชาสมั พนั ธ์สนิ คา้ หรือบรกิ าร หรือองคก์ ร ไดแ้ ก่ แผน่ ปา้ ยโฆษณาหรอื โปสเตอร์ แผน่ พับ แผ่นปลวิ และบัตรเชิญ งานกราฟกิ บนบรรจภุ ัณฑ์ บรรจุภัณฑ์มหี น้าท่หี ลกั คอื เปน็ ตวั ภาชนะ ส�ำหรับบรรจุ สนิ คา้ มีหลายรูปแบบ แตกต่างกันไปตามลกั ษณะของสนิ ค้า เชน่ หีบ หอ่ กลอ่ ง ขวด ลงั กระป๋อง ฯลฯ บรรจุภัณฑจ์ ะมขี นาดต่าง ๆ ตามขนาดที่ บรรจสุ ินคา้ การ ออกแบบบรรจุภัณฑ์แบง่ เปน็ กลมุ่ ใหญ่ ๆ ได้ 3 กลุ่ม คอื 2.1 บรรจุภัณฑส์ �ำหรับคา้ ปลกี มกั ออกแบบสวยงาม สะดวกในการใชส้ อย นา่ ใช้ บางชนดิ จะเน้นความ สวยงามเปน็ พเิ ศษ จะมีรายละเอยี ดของสนิ ค้าบรรจุอยู่ ภายใน 2.2 บรรจภุ ัณฑเ์ พอ่ื การค้าส่ง เป็นบรรจุภัณฑท์ ่อี อกแบบส�ำหรบั บรรจุสนิ ค้า จ�ำนวนมาก ๆ การก�ำหนด รายละเอียดจะแตกตา่ งออกไป การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

18 บทที่ 3 การสร้างสรรคง์ านด้านการถ่ายภาพ 2.3 บรรจภุ ัณฑ์เพือ่ การขนส่ง จะเนน้ ในเร่ืองความสะดวก ความปลอดภัย และความประหยัดในการขนส่ง การออกแบบฉลากของบรรจุภณั ฑ์จะต้องอยภู่ าย ใตเ้ ง่อื นไขและขอ้ ก�ำหนดหลายอยา่ ง นกั ออกแบบมักจะ ต้องสร้างภาพลักษณ์ของ ตัวสินค้าใหเ้ กดิ ความนา่ เช่อื ถอื สวยงาม ส่วนการออกแบบหีบหอ่ บรรจุภัณฑ์ก็มี จดุ ประสงคอ์ ย่างเดียวกันกับฉลากสินค้า แตม่ จี ุดเด่นคือ เพ่อื ความสะดวกในการขนส่ง 3. งานกราฟกิ บนเครือ่ งหมายและสัญลักษณ์ คือ เครือ่ งหมายหรอื สญั ลักษณ์ ที่สือ่ ด้วยรูปภาพ เพื่อตอ้ งการส่อื ความหมาย และสงั เคราะหใ์ ห้เป็นรูปลกั ษณท์ ่เี ปน็ ส่งิ แทนอันสามารถบอกถงึ ความหมายได้ โดยนกั ออกแบบตอ้ ง การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศกึ ษา

บทท่ี 3 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นการถา่ ยภาพ 19 การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทที่ 3 กถา่ายรสภรา้าพงสรร

รคง์ านดา้ นการ

22 บทท่ี 3 การสร้างสรรค์งานด้านการถ่ายภาพ บทท่ี 3 การสรา้ งสรรคง์ านด้านการถา่ ยภาพ ความเรว็ ชตั เตอร์ (S,TV) เป็นการก�ำหนดระยะเวลาในการบันทกึ ภาพ ซงึ่ กลไกของกลอ้ งจะมแี ผน่ เล่ือนเปิดปดิ อย่หู นา้ ฟลิ ม์ (หรอื แผ่นรับ แสง CCD ในกรณีของกล้องดิจติ อล) เรยี กว่าชัตเตอร์ สามารถเปิดและปดิ เพ่ือเปิดให้แสงเข้าไปบนั ทึกภาพตาม ระยะเวลาท่เี ราตัง้ ความเร็วชตั เตอร์ เราตอ้ งเลือกใหเ้ หมาะสมกบั วัตถทุ ีต่ ้องการถา่ ย ภาพ โดยทัว่ ไปจะพิจารณาจากสภาพแสง เชน่ การถ่ายภาพจากแหล่งแสงท่ีมีแสง นอ้ ย เชน่ แสงเทียน ต้องเลอื กใช้ความเรว็ ชตั เตอรห์ ลายวินาที ส่วนการถา่ ยภาพกลาง แจ้ง มแี ดดจัด ต้องใช้ความเรว็ ชดั เตอร์สูงกวา่ เชน่ 1/500 วนิ าทเี ปน็ ตน้ ปัจจัยอืน่ ทส่ี �ำคัญคอื ความเร็วในการเคลือ่ นที่ของวตั ถุ เชน่ การถ่ายภาพรถยนต์ เคลื่อนทด่ี ว้ ยความเรว็ ตอ้ งการใหภ้ าพคมชดั ต้องใชค้ วามเร็วชัตเตอร์สูงสุดเท่าที่ ท�ำได้ โดยสัมพนั ธ์กบั ขนาดรรู ับแสงที่เลือก เชน่ ตั้งความเร็วชตั เตอร์ที่ 1/4000 วินาที การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศกึ ษา

บทท่ี 3 การสร้างสรรคง์ านด้านการถ่ายภาพ 23 ขนาดรรู ับแสง (A,AV) กลอ้ งสว่ นใหญ่จะมีอปุ กรณ์บงั คับใหแ้ สงผา่ นเลนส์มากหรอื น้อย โดยใชแ้ ผ่น กลบี โลหะซึ่งตดิ ต้งั อย่ใู นตวั เลนส์เปน็ การก�ำหนดปริมาณแสงผ่านเลนสไ์ ด้มากหรอื นอ้ ย โดยวิธเี ปดิ รูเลก็ สดุ เช่น f/22 และคอ่ ยๆใหญ่ขน้ึ ตามล�ำดับ จนกระทั่งเปดิ เตม็ ท่ี เช่น f/1.4 แต่ขนาดเปิดเตม็ ท่ีจะขนึ้ กบั ขนาดช้นิ เลนสด์ ้วย เลนส์ราคาสูงท่ีมเี ลนส์ ชิ้นหนา้ ขนาดใหญ่ จะรับแสงได้มากกวา่ ซงึ่ หมายถึงเปิดรรู ับแสงเตม็ ที่ได้กวา้ งกวา่ เช่น f/1.2 ส�ำหรับการถา่ ยภาพจะเลอื กใชข้ นาดรรู บั แสงใด โดยทวั่ ไปจะพิจารณา จากสภาพแสง ถา้ แสงมากมกั จะใชข้ นาดรูรบั แสงเลก็ เช่น f/11 ถ้าแสงน้อยมักจะใช้ ขนาดรรู ับแสงใหญ่ เชน่ f/2 เปน็ ต้น การตง้ั ความเรว็ ชัตเตอร์และขนาดรรู ับแสง การเลือกค่ทู เ่ี หมาะสมตามตวั อยา่ งในหวั ขอ้ ความสมั พันธ์ระหว่างความเรว็ ชตั เตอร์กับขนาดรูรับแสง ให้พิจารณาได้จากปจั จยั ต่างๆดังน้ี 1. ความเรว็ ในการเคลอื่ นที่ของวตั ถทุ ่จี ะถา่ ย วัตถทุ เี่ คลอ่ื นที่เรว็ แต่เราต้องการภาพชดั ต้องใชค้ วามเร็วชตั เตอร์สูงสุดเท่าที่กล้องจะ ท�ำได้ แต่ถ้าเปน็ วตั ถทุ อ่ี ยู่น่ิงน้ัน สามารถเลอื กความเร็วชัตเตอรเ์ ทา่ ไรกไ็ ด้ การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

24 บทท่ี 3 การสร้างสรรค์งานด้านการถ่ายภาพ 2. ความชัดลึกของวัตถุท่จี ะถา่ ย ขนาดรูรบั แสงเลก็ เช่น f/22 จะใหค้ วามชดั ลกึ มากกว่าขนาดรรู ับแสงกวา้ ง เช่น f/1.4 ซงึ่ เปน็ ประเด็นส�ำคัญมากในการถ่ายภาพระยะใกล้ หรือใช้เลนส์ถ่ายไกลในการถ่าย ภาพ การเลอื กความเรว็ ชตั เตอร์ที่เหมาะ สมกบั การ เคลอ่ื นทข่ี องวัตถุ ปัจจัยท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั การเลือกความเรว็ ชัตเตอรท์ เี่ กีย่ วขอ้ งกบั การเคล่ือนท่ี ของวัตถุนน้ั ใหพ้ จิ ารณาดังน้ี ทศิ ทางการเคลือ่ นทขี่ องวัตถุ แบง่ ทศิ ทางการเคลือ่ นทเ่ี ปน็ 2 ลักษณะ คือเคล่ือนทเ่ี ขา้ หา/ออก หา่ งกลอ้ ง หรือ เคลือ่ นทผี่ า่ นกล้อง จากซ้ายไปขวาหรอื กลับกัน โดยท่ี การเคลอื่ นทเี่ ข้าหาหรอื ออกหา่ งจาก การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา

บทที่ 3 การสร้างสรรค์งานด้านการถา่ ยภาพ 25 กล้องน้ันสามารถเลอื กใชค้ วามเร็วชตั เตอรต์ ่ำ� ว่าการเคลอ่ื นท่ผี า่ นกล้อง เชน่ รถยนต์ ทข่ี ับดว้ ยความเร็วดว้ ยความเร็ว 60 กม./ชม.เทา่ กัน ท่เี คลอ่ื นที่เข้าหากลอ้ ง อาจใช้ ความเรว็ ชตั เตอร์ 1/125 แตถ่ า้ เคลือ่ นทีผ่ า่ นกล้อง อาจต้องใชค้ วามเรว็ ชตั เตอรถ์ งึ 1/500 ความเร็วในการเคลื่อนทข่ี องวตั ถุ วตั ถุที่เคลอ่ื นทเ่ี ร็ว เชน่ รถแข่ง ควรเลือกใช้ความเร็วชัตเตอรส์ งู สดุ ทกี่ ล้อง สามารถท�ำได้ ส่วนคนเดิน สามารถใช้ความเร็วที่นอ้ ยกวา่ ได้ อยา่ งไรกต็ าม การถ่าย ภาพวตั ถุเคลอ่ื นท่ี ควรเลอื กใช้ความเรว็ ชัตเตอรส์ ูงสุดเท่าที่สภาพแสง เทคนิคการถ่ายภาพเพ่ิมเตมิ 1. เลือกรูปร่างของวตั ถหุ รือตวั แบบทเี่ ห็นไดช้ ดั วัตถุทุกอย่างหรือตวั แบบสามารถท�ำให้ เกดิ ภาพ Silhouette ได้ แตใ่ ช่ว่าจะถ่ายออกมาไดส้ วยงามไปเสียหมด กอ่ นถา่ ยควร หาวตั ถุท่ีมีรูปร่างหรอื สว่ นโค้งที่เหน็ ไดช้ ัดจะดกี วา่ เพราะอยา่ ลมื วา่ ภาพ Silhouette นั้นตวั แบบจะไม่สอ่ื ออกมาเปน็ สหี รือมีรายละเอยี ดอน่ื ๆ แตจ่ ะเห็นเปน็ เพียงโครงร่า การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศึกษา

26 บทที่ 3 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นการถ่ายภาพ งมืดๆ เท่าน้นั การที่วัตถุหรอื ตัวแบบมรี ปู ร่างที่โดดเดน่ นา่ จดจ�ำจะท�ำให้ภาพดูน่า สนใจและดงึ ดูดสายตามากข้นึ 2. หาแสงท่ีใช่ การถ่ายภาพ Silhou- ette สามารถท�ำได้ง่าย เพียงแคห่ าแสงท่ีผา่ นเขา้ มา ด้านหลงั วัตถุหรือตวั แบบท่ตี อ้ งการถา่ ย และแสงจาก ฉากหน้าจะต้องสว่างน้อยกวา่ ฉากหลงั ปกติในการ ถา่ ยกอ็ าศัยแสงจากดวงอาทิตยซ์ ง่ึ เปน็ แสงธรรมชาติที่ พบเห็นไดง้ ่ายและสวยงามที่สดุ สว่ นเวลาในการถ่ายทีด่ ที ส่ี ดุ คือช่วงกอ่ นดวงอาทติ ย์ ขน้ึ และตก หรอื จะใช้แสงประดิษฐ์ท่ีมนุษย์สรา้ งขนึ้ ก็ได้เชน่ กนั 3. ปดิ แฟลช เวลาจะเริม่ ถ่ายถ้ากลอ้ งอย่ใู นโหมด Auto กลอ้ งอาจลน่ั แฟลชออกมาได้ เพราะถา่ ยตอนแสงน้อย จะท�ำใหว้ ัตถหุ รือตวั แบบสว่างขึน้ จนกลายเป็นภาพถ่าย ธรรมดาไมใ่ ช่ภาพ Silhouette ดังนนั้ กอ่ นถา่ ย ควรปิดแฟลชทุกครั้ง 4. จัดองคป์ ระกอบของภาพ สถานทท่ี ่ีเหมาะแกก่ ารถ่ายภาพ การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 3 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นการถ่ายภาพ 27 Silhouette คอื สถานที่เปดิ โลง่ เช่น ชายหาด ทงุ่ หญา้ กวา้ ง ๆ หรือรมิ แม่น�้ำ เมอ่ื หาส ถานทีแ่ ละวตั ถุ Silhouette ได้แลว้ ก็มาจดั องคป์ ระกอบของการถา่ ยภาพ Silhou- ette กันตอ่ ซึ่งท�ำไดง้ า่ ย ๆ โดยให้วัตถุหรอื ตวั แบบอยู่ท่ีฉากหนา้ ส่วนท้องฟา้ เป็น ฉากหลัง ถา้ ใหด้ คี วรเป็นชว่ งทที่ ้องฟา้ โปร่งและไม่มีเมฆจะดีกวา่ ซง่ึ ช่วยเพม่ิ ความ สวยงามในภาพได้ ส่วนการวางต�ำแหน่งของวัตถุกบั แสงก็เปน็ เร่อื งทีส่ �ำคัญ 5. วัตถหุ รือตัวแบบตอ้ งโดดเด่น ถา้ ต้องการถา่ ยวตั ถุหลายอยา่ งใหอ้ ยใู่ นภาพเดียวกัน พยายามอยา่ ใหว้ ัตถอุ ยู่ ใกล้กนั เกินไป หรือเงาของวัตถุทบั ซ้อนกัน ยกตวั อยา่ งเช่น ถา้ ในฉากมคี นและต้นไม้ อยู่ ควรใหค้ นยนื หา่ งหรือยนื ข้างๆ ตน้ ไม้ และหลกี เลยี่ งการยืนหน้าตน้ ไม้ เพราะจะ ท�ำให้เงาของต้นไมก้ บั คนรวมกันจนเกิดเป็นรปู รา่ งใหม่ ๆ ข้ึนมา ซึง่ ท�ำให้ผ้ทู ชี่ มภาพสบั สนวา่ เปน็ ภาพอะไร หากจะถ่ายเน้นเฉพาะตัวบุคคลต้องใหค้ นที่รับชมภาพ จดจ�ำภาพได้ง่าย ๆ โดยใชโ้ ครงร่างของใบหน้าทเี่ ห็นได้ ชัดเจน เช่น จมกู ปากและแกม้ การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

28 บทที่ 3 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นการถ่ายภาพ 6. โหมด Auto กลอ้ งดจิ ทิ ัลสมัยนีฉ้ ลาดในเรอ่ื งการวดั แสงแบบอตั โนมตั อิ ยู่แลว้ แม้แตเ่ วลาที่ ตอ้ งการภาพ Silhouette กลอ้ งกจ็ ะท�ำใหต้ ัวแบบ สว่างขึ้นมา ดังนน้ั ก่อนเริ่มถ่ายใหจ้ ดั องคป์ ระกอบ ของภาพกอ่ น โดยวัดแสงไปยังจดุ ท่ที ้องฟา้ สวา่ ง ทสี่ ดุ ในภาพ กดชัตเตอร์ลงคร่งึ นึงแลว้ หันกลอ้ งกลับ ไปมุมท่จี ดั องคป์ ระกอบไว้ และถา่ ยภาพไดเ้ ลย หรอื จะใช้โหมดวัดแสงแบบจุด ซ่ึงช่วยวัดแสงไปจดุ ท่ี ตอ้ งการแทนการวดั แสงหลายๆ จุดในภาพกไ็ ด้ 7. โหมด Manual ช่างภาพบางคนชอบตง้ั ค่าโหมด Manual มากกวา่ ในการถา่ ยภาพ Silhou- ette ให้ตง้ั คา่ f แคบ ๆ เชน่ f8 หรือมากกวา่ นน้ั เพ่ือใหม้ ีความชัดลึกทั้งภาพและช่วย ลดความคลาดเคล่ือนของสอี ันเกิดจากการเลง็ กล้องไปทด่ี วงอาทิตย์ ในการตัง้ คา่ สปีดชัตเตอร์ ถ้าภาพยงั มดื ไมพ่ อ ก็ใหเ้ พ่ิมสปดี ชตั เตอรส์ งู ๆ อีก การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทที่ 3 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นการถ่ายภาพ 29 โดยให้เริ่มที่ 1/125 ในกรณีทวี่ ตั ถหุ รือตวั แบบ หยุดนิง่ หรือ 1/250 เมอ่ื วตั ถมุ กี ารเคล่อื นไหว ส่วนการตั้งคา่ ISO ควรตงั้ ใหต้ �่ำเทา่ ท่จี ะท�ำได้ เพราะขณะทด่ี วงอาทติ ย์ก�ำลังตก มักอดใจไม่ ได้ท่ีจะเพิ่มค่า ISO ใหส้ งู ข้ึน ควรค่อยๆ เพิม่ ISO จะดกี วา่ เพราะถ้า ISO สูงเกินไป ภาพก็จะเกดิ Noise ได้ แตโ่ อกาสในการเกดิ Noise กข็ ้ึนอย่กู บั กลอ้ งแตล่ ะรุ่นดว้ ย 8. การโฟกัส ในการถ่ายภาพ Silhouette วัตถหุ รือตัวแบบท่ีอยฉู่ ากหนา้ จะตอ้ งอยู่ในโฟกัส หาก วัดแสงเสร็จเรียบรอ้ ยแลว้ ใหเ้ ลือก Manual focus เพราะโหมดน้ีจะดีกวา่ การตง้ั คา่ แบบ Auto focus ตรงทสี่ ามารถเลือกจุดโฟกัสไดเ้ อง โดยเลอื กโฟกสั ไปท่ีตวั วตั ถหุ รือ ตัวแบบท่ีอยฉู่ ากหนา้ และมอี กี วธิ ีหน่งึ ท่ีท�ำได้คือใชก้ ารต้ังค่ารรู ับแสง f แคบ ๆ อยา่ ง ท่ีบอกไปแลว้ ในขอ้ 7 เพ่ือใหท้ งั้ ภาพชดั ลึกอย่ใู นชว่ งโฟกสั ท้งั หมด การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

30 บทท่ี 3 การสรา้ งสรรค์งานด้านการถา่ ยภาพ เทคนคิ การจัดองคป์ ระกอบในภาพถา่ ยการจดั องคป์ ระกอบภาพ 1. กฎสามส่วน กฏ 3 ส่วน (Rule of Third) การ จัดวางต�ำแหน่งหลกั ของภาพถา่ ย เปน็ องคป์ ระกอบหนึง่ ทสี่ ามารถท�ำให้ เกดิ ผลทางดา้ นแนวความคิด และความ รูส้ กึ ได้ การวางต�ำแหน่งท่เี หมาะสมของ จุดสนใจในภาพ เป็นอีกสิง่ หน่ึงท่สี �ำคญั และท่ีนิยมกันโดยทว่ั ไปคอื ?กฎสามส่วน? กฎ สามส่วนกลา่ วไว้ว่า ไมว่ า่ ภาพจะอยแู่ นวตั้งหรอื แนวนอนก็ตาม หากเราแบง่ ภาพนั้นออกเป็นสามสว่ น ทง้ั ตามแนวต้ังและแนวนอน แล้วลากเสน้ แบ่งภาพท้งั สาม เสน้ จะเกดิ จุดตดั กันทัง้ หมด 4 จุด ซ่ึงจดุ ตดั ของเส้นท้งั สนี่ ้ี เปน็ ต�ำแหน่งทเี่ หมาะสม ส�ำหรับการจัดวางวตั ถุท่ตี อ้ งการเนน้ ใหเ้ ป็นจดุ เด่น หลัก สว่ นรายละเอียดอนื่ ๆน้นั เปน็ สว่ นส�ำคัญที่รองลงมา การจดั วางต�ำแหน่งจุดเด่นหลกั ไม่จ�ำเป็นจะต้องจ�ำกัดมากนกั อาจถอื เอาบรเิ วณใกล้ เคยี งท้งั สจี่ ดุ น้ี การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

บทที่ 3 การสร้างสรรค์งานดา้ นการถา่ ยภาพ 31 จากตวั อยา่ ง จะเห็นไดว้ า่ จุดสนใจจะอยูบ่ ริเวณจดุ ตดั ท�ำให้ภาพดสู มบูรณ์ สายตาใหไ้ ปสจู ุดสนใจในภาพไดก้ จ็ ะช่วยเสรมิ ให้ภาพดูดีไดอ้ กี ทางในรูปแนวต้ังก็เชน่ เดียวกันหรือจะจัดในต�ำแหน่งท่ใี กล้เคยี งก็ได้ นอก จากนเ้ี รายงั สามารถใช้แนวเส้นแบ่ง 3 เสน้ น้ี เปน็ แนวในการจดั สดั สว่ น ภาพก็ไดอ้ ยา่ งการจัดวางเส้นขอบฟา้ ให้อยใู่ นแนวเสน้ แบง่ โดยให้ส่วนพื้นดินและ ทอ้ งฟ้าอยใู่ นอตั ราส่วน 3:1 หรอื 1:3 แตไ่ มค่ วรแบ่ง 1: 1 จาก ตวั อยา่ งจะเหน็ ไดว้ ่า อัตราสว่ นระหวา่ งพ้นื ดนิ กับท้องฟา้ เป็น 1:3 นอกจากนตี้ �ำแหนง่ จดุ สนใจยังอยู่ทบี่ รเิ วณจดุ ตดั ท�ำให้ภาพดสู มบูรณ์ และนา่ สนใจยิ่ง ขนึ้ และเรายงั สามารถน�ำไปประยุกตใ์ ชใ้ นการจดั องค์ประกอบภาพอ่นื ๆ โดยใชห้ ลกั การเดียวกัน 2. เส้นน�ำสายตา การใช้เส้นน�ำสายตา เปน็ การสรา้ งมิติให้กับภาพได้ดีวธิ หี นึ่งเราสามารถใช้ ถนน ทาง เดินของแม่น้ำ� ล�ำธาร ร้วั หรือแมแ้ ตอ่ ะไรกไ็ ด้ทีด่ แู ล้วเป็นเสน้ น�ำสายตาผู้ชมเข้าไปสู่ใน ภาพการท�ำเชน่ นีจ้ ะท�ำให้ภาพถ่ายเกิดมิติ มีความลกึ ยง่ิ ถา้ เราวางแนวเสน้ การใช้เส้น ตรงจะท�ำใหเ้ กดิ ความรู้สึกรวดเร็วรนุ แรงการใชเ้ สน้ โค้งจะท�ำใหเ้ กดิ ความร้สู กึ นมุ่ นวล การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา

32 บทท่ี 3 การสรา้ งสรรค์งานด้านการถา่ ยภาพ ค่อยเปน็ ค่อยไป ข้อสงั เกต : ในบางครง้ั ถ้าเราใชจ้ ุดเรมิ่ ขอ้ เสน้ น�ำสายตาทมี่ มุ ภาพ อาจท�ำให้ ภาพดตู นั ๆ และดอู ดึ อดั ได้ แก้ไขไดโ้ ดยการเริ่มจดุ เส้นน�ำสายตาบรเิ วณขอบภาพทั้ง 2 ดา้ น เปิดให้มีพื้นท่วี า่ งๆใหร้ สู้ ึกเหมอื นวา่ เราปล่อยใหเ้ สน้ น�ำสายตาเข้ามาจากข้าง นอกภาพ การสรา้ งสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

บทท่ี 3 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นการถา่ ยภาพ 33 การสรา้ งสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

บทท่ี 4 กผาลรติ สรรา้ายงกสารรร

รรโคทง์ ราทนัศดน้า์ นการ

36 บทที่ 4 การสร้างสรรค์งานดา้ นการผลิตรายการโทรทัศน์ บทที่ 4 การสร้างสรรคง์ านดา้ นการผลติ รายการโทรทศั น์ การผลิตรายการโทรทัศน์ ความหมายและบทบาทหน้าที่ตา่ งๆของทีมผลติ รายการ 1. ผอู้ �ำนวยการผลิต Excutive Producer เป็นผบู้ รหิ ารระดบั สงู มีหนา้ ท่ี การจดั รา่ ง จัดท�ำ ควบคุมงบประมาณการผลติ เป็นแหลง่ สนบั สนนุ ด้านการหางบ ประมาณ และดแู ลรับผดิ ชอบเรือ่ งค่าใชจ้ ่ายต่างๆ ถ้าในระดบั องคก์ ร มีต�ำแหน่งเทียบ เท่ากับ CEO 2. ผู้ควบคุมการผลิต Producer ดูแล ควบคมุ และบรหิ ารการผลิตรายการ ใน ทกุ ด้าน เป็นผ้มู อี �ำนาจตัดสนิ ใจสงู สุดในการผลิตรายการโทรทศั น์ 3. ผู้ช่วยผคู้ วบคุมการผลติ Co-producer เปน็ ผู้ชว่ ยของProducer ในดา้ น ต่างๆ 4. ผู้สร้างสรรค์รายการ Creative พฒั นาและสรา้ งสรรคร์ ูปแบบการน�ำเสนอ รายการใหน้ ่าสนใจ 5. Script-writer ร้อยเรียงเนื้อหา ผลิตบทส�ำหรับพธิ กี ร และ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศึกษา

บทที่ 4 การสร้างสรรคง์ านดา้ นการผลติ รายการโทรทศั น์ 37 6. ประสานงาน Co-ordinator มีหนา้ ที่ติดต่อประสานงาน ทงั้ ภายนอก (แขก รบั เชิญ / สถานที่ / อาหาร ฯลฯ) และภายใน (ฝ่ายต่างๆ) ให้ท�ำงานได้อย่างราบร่ืน และสัมพนั ธ์กัน 7. ศิลปกรรม ดูแล ผลติ และออกแบบฉาก และบรรยากาศให้เปน็ ไปตามเนอ้ื หา ในรายการ 8. ช่างภาพ Cameraman 9. ผกู้ �ำกบั เทคนิค ( Technical Director ) 10. ชา่ งกล้อง ( Camera Operators ) 11. ชา่ งเทคนิคด้านแสง ( Lighting Technician) หรอื ผ้กู �ำกับแสง 12. ชา่ งเทคนิคด้านภาพ ( Video Engineer ) หรือ ผู้ก�ำกับภาพ 13. ชา่ งเทคนิคด้านเสยี ง ( Audio Engineer ) หรอื ผู้ก�ำกบั เสยี ง 14. ชา่ งเทคนิคผ้คู วบคุมการตัดต่อ ( Videotape Editor ) 15. ผชู้ ่วยประสานงานการผลติ ( Production Assistant ) 16. ผกู้ �ำกับเวที ( Floor or Stage Manager ) การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

38 บทท่ี 4 การสรา้ งสรรคง์ านดา้ นการผลติ รายการโทรทัศน์ กระบวนการผลิตรายการโทรทัศน์ ปจั จยั และองค์ประกอบที่จะตอ้ งค�ำนึงทกุ คร้งั ในกระบวนการผลติ รายการ โทรทัศน์ (4 M + 1 T) - คน (MAN) - อปุ กรณ์ (MATERIAL) - งบประมาณ (MONEY) - การจดั การ (MANAGEMENT) - เวลา (TIME) หัวใจของการผลติ รายการ 1. เขียนบท 2. ถ่ายท�ำ 3. ก�ำกบั 4. ตัดตอ่ ขน้ั ตอนการผลิตรายการ บนั ได 3 ขน้ั ( 3 P ) Pre- Production ขนั้ ตอนการเตรียมงาน การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศกึ ษา

บทท่ี 4 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นการผลติ รายการโทรทศั น์ 39 Production ขั้นตอนการผลิตรายการ Post-Production ขน้ั ตอนเรียบเรยี งและล�ำดบั รายการ กอ่ นเป็นช้ินงาน ขนั้ เตรยี มการ PRE-PRODUCTION 1. วางแผน (Plan) ก�ำหนดเรือ่ งราว เนอ้ื หา ทต่ี อ้ งการจะผลติ โดยยึดหลกั 5 W + 2H • Who กลมุ่ เปา้ หมายเปน็ ใคร / รายการตอบสนองคนกล่มุ ไหน • Why วัตถุประสงค์ในการผลิตรายการ • What จะผลิตรายการอะไร xประเภทไหน • Where ก�ำหนดสถานทใ่ี นการถ่ายท�ำรายการ (ในสตดู ิโอ / ภายนอก ) ออกอากาศช่องทางไหน ตดั ตอ่ ทไี่ หน • When จะเร่มิ ผลิตเม่ือไหร่ / ออกอากาศเมือ่ ไหร่ เวลาไหน ใหต้ รงกับ กลมุ่ เป้าหมาย / จะใช้เวลาในการผลติ เท่าใด • How จะผลติ รายการอย่างไร ก�ำหนดรายละเอียดในการผลิต • How Much ใช้งบประมาณเท่าไหร่ 2. หาข้อมลู เตรยี มเนือ้ หา โดยคน้ หาได้จาก การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา

40 บทท่ี 4 การสร้างสรรค์งานด้านการผลติ รายการโทรทัศน์ • เอกสาร • บคุ คล / แหลง่ ข่าว • สถานทจ่ี รงิ ท่จี ะไปถ่ายท�ำ • แลว้ น�ำมารวบรวม สงั เคราะห์ จดั ท�ำและเรยี บเรยี งเนื้อหา ใหเ้ ปน็ โครง รา่ งรายการ 3. จัดท�ำสครปิ ท์ / บท เร่มิ จากวางประเด็น (Concept) => แกน่ ของเรื่อง (Theme) => เคา้ โครงเร่ือง (Plot / Treatment) => (Outline Script / Synopsis) => บทโทรทัศน์ (Full Script) => บทภาพ (Story board) 4. ประสานงาน กบั ส่วนตา่ งๆ ท้ังภายใน (ทีมงาน) และภายนอก (สถานที่ / พิธกี รหรอื ผแู้ สดง) ขน้ั ตอนผลิตรายการ PRODUCTION สถานที่ การถ่ายท�ำนอกสตดู โิ อ แบง่ ตามลักษณะการท�ำงานได้เปน็ 3 รูปแบบ 1. ENG (Electronic News Gethering) เปน็ การถา่ ยท�ำโดยใช้ การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

บทท่ี 4 การสรา้ งสรรคง์ านด้านการผลติ รายการโทรทศั น์ 41 กล้องเด่ียว เหมาะส�ำหรับงานที่ตอ้ งการความคลอ่ งตัว ใช้ทีมงานในหารถ่ายท�ำไมม่ าก นกั เช่น ข่าว สารคดี 2. EFP (Electronic Field Product) เป็นการถ่ายท�ำ ท่ใี ช้กล้อง มากกวา่ 1 ตวั ต่อสายเคเบ้ิล จากกลอ้ งไปสเู่ ครอ่ื งผสมสญั ญาณ (Mixer) เพ่ือท�ำการ เลือกภาพ ใหไ้ ด้ภาพทหี่ ลากหลาย ไดอ้ ย่างตอ่ เน่ือง เหมาะกบั งานประเภท สนทนา สาธติ หรอื ภปิ ราย 3. Mobile Unit เป็นการถา่ ยท�ำทมี่ ีลักษณะคลา้ ยกบั EFP และการ ถา่ ยท�ำในสตูดิโอ โดยอุกรณก์ ารควบคุม จะตดิ ต้งั อยู่ในรถที่เรียก OB (Outsid Broadcasting) ส่วนใหญจ่ ะใชใ้ นงานท่ีมกี ารถ่ายทอดสดตา่ งๆ การเตรยี มการถา่ ยท�ำ • เตรยี มและตรวจเช็คอุปกรณ์ • จัดเตรยี มฉากและพ้นื ท่ีท่ีจะใช้ • จดั เตรียมแสง และเสยี ง • จัดวางต�ำแหนง่ กลอ้ ง • ซกั ซอ้ มทมี งานทกุ ฝ่าย การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยกี ารศึกษา

42 บทท่ี 4 การสรา้ งสรรค์งานด้านการผลิตรายการโทรทศั น์ • ซอ้ มการแสดง • ถ่ายท�ำจรงิ ตามทีไ่ ด้ท�ำการซักซ้อมกับนักแสดงไวแ้ ลว้ **** ควรจะมกี ารถ่ายท�ำเผือ่ ไว้หลังจากถ่ายท�ำเสรจ็ สน้ิ แล้ว เพอื่ ประโยชน์ในการตัด ต่อ ในการเลอื กภาพ หรอื แทรกภาพ (Insert / Cut away) **** ความเขา้ ใจเรอ่ื งภาพขนาดภาพ 1. Extreme Long Shot ( ELS) เปน็ ขนาดภาพท่วี ้างมาก ส่วนใหญจ่ ะใชเ้ พ่อื แนะน�ำสถานท่ี แสดงภาพรวมทั้งหมดของฉากนั้นๆ 2. Long Shot ( ELS) ภาพกวา้ ง ที่เจาะจงสถานทีม่ ากข้ึน เพอ่ื แสดงความ ส�ำคัญของภาพ 3. Medium Shot (MS) ภาพระยะปานกลาง เปน็ ภาพวัตถุในระยะปานกลาง เพ่ือ ตัดฉากหลงั และรายละเอยี ดอนื่ ๆท่ีไม่จ�ำเป็นออกไป และเนน้ เรอื่ งราวทเ่ี ราต้อง น�ำเสนอ รายละเอียดจะเหน็ มากมากขึ้น เช่นภาพคร่ึงตวั 5. 4. Close Up (CU) ภาพระยะใกล้ เปน็ ภาพที่ตัดฉากหลังออกท้งั เพอ่ื เน้น ในสง่ิ ทเ่ี ราต้องการน�ำเสนอ เชน่ สหี นา้ แผลท่ขี า ทีม่ อื ก�ำลังเขียนหนังสอื เป็นต้น สว่ น ใหญ่เป็นภาพที่ใช้ส่อื ด้วยภาษากาย มากกว่าการสื่อด้วยการพูด การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยกี ารศึกษา

บทท่ี 4 การสร้างสรรค์งานดา้ นการผลิตรายการโทรทศั น์ 43 6. Extreme Close Up (ECU) ภาพใกล้มาก จะเน้นเจาะจง เฉพาะจุดที่ส�ำคัญ เทา่ นั้น เชน่ เฉพาะแววตา ปาก เพือ่ แสดงอารมณ์ของภาพมุมภาพ ภาพมุมสูง / มมุ กด - ใหค้ วามรสู้ ึกกดดัน หรือตกตต�ำ่ ของตัวละคร ภาพระดบั สายตา – เปน็ ท่วั ไป คล้ายแทนสายตาผชู้ ม ภาพมุมตำ�่ / มมุ เงย – ให้ความรูส้ กึ ย่ิงใหญ่ มีพลัง อ�ำนาจ มุมภาพและลกั ษณะทีถ่ า่ ย เพ่ือบอกเนือ้ หา และลักษณะภาพทีถ่ ่าย เช่น • ภาพทถ่ี า่ ยจากมมุ สูง (aerial shot / bird’s eyes view) • ภาพครงึ่ อก (Bust Shot) • ภาพเอียง (Canted Shot) • ภาพถ่ายขา้ มไหล่ (Cross Shot / X Shot) • ภาพเตม็ ตัว (Full Shot) • ภาพบคุ คล 2 คนครงึ่ ตัว (Two Shot / Double Shot ) การสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีการศึกษา

44 บทท่ี 4 การสรา้ งสรรค์งานดา้ นการผลิตรายการโทรทศั น์ ลกั ษณะของภาพ ภาพแบบออฟเจคตีฟ (Objective Shot) เปน็ การถา่ ยภาพในลักษณะแทน สายตาของผู้ชม ภาพแบบซบั เจคตีฟ (Subjective Shot) เป็นการถา่ ยภาพในลักษณะกลอ้ ง จะตง้ั อยใู่ นต�ำแหน่งแทนสายตาของผแู้ สดง การเคลื่อนกลอ้ ง การแพนกลอ้ ง (Panning) หมายถึง การเคล่ือนทขี่ องกล้องตามแนวนอนไปทางซา้ ย หรือไปทางขวา โดยกล้อง ยงั อยู่ ณ จุดเดมิ การท้ิลท์ (Tilting) หมายถึง การเคลอ่ื นกล้องตามแนวดงิ่ จากลา่ งขนึ้ บน และจากบนลงล่าง โดยกล้อง ยงั อยู่ ณ จดุ เดิม เพอื่ ให้เหน็ วัตถุตามแนวตั้งเชน่ ภาพอาคารสูง การซมู (Zooming) หมายถึง การเปลีย่ นความยาวโฟกสั ของเลนส์ ในขณะท่ถี า่ ยภาพโดยการใช้เลนสซ์ ูม ท�ำใหม้ ุมภาพ เปลย่ี นไป ถา้ เปลย่ี นความยาวโฟกัสสน้ั ลง มุมจะกว้าง แตถ่ า้ ปรบั ความ การสร้างสรรคง์ านเทคโนโลยีการศึกษา