เล่ม 11 (2) เรื่องที่ประธานจะแจ้งต่อที่ประชุม

05 การท่องเท่ียว 050201 การลดลงของรายได้จากการท่องเที่ยวเชิงธุรกิจระหว่างประเทศ ซึ่งลดลงกว่าร้อยละ 99.96 เป็นการลดลง อย่างต่อเน่ืองจากปี 2562 ท้ังนี้ สถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ประกอบกับการพัฒนาอย่าง ก้าวกระโดดของเทคโนโลยีดิจิทัล ส่งผลให้พฤติกรรมของนักท่องเท่ียวเชิงธุรกิจในอนาคตเปลี่ยนแปลงไป ตามวิถีใหม่ หรือ New Normal ดังน้ัน ค่าเป้าหมายท่ีต้ังไว้ที่การขยายตัวเฉลี่ยร้อยละ 5 ต่อปี ในปี 2565 จึงเป็นความท้าทายอย่างสูงส�ำหรับประเทศไทยในการบรรลุเป้าหมาย การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา ในปี 2564 ในการพัฒนาและเพิ่มศักยภาพของไทยในการเป็นศูนย์กลาง การท่องเที่ยวเชิงธุรกิจ ส�ำนักงานส่งเสริมการจัดประชุมและนิทรรศการ (องค์การมหาชน) (สสปน.) ได้มีการด�ำเนินการที่ส�ำคัญภายใต้โครงการเปิดเมืองปลอดภัยจัดงานไมซ์ม่ันใจด้วยมาตรฐาน ด้วยการ ผลักดันเมืองท่องเที่ยวเชิงธุรกิจ (MICE CITY) 10 เมือง ได้แก่ กรุงเทพมหานคร นครราชสีมา ขอนแก่น อุดรธานี เชียงใหม่ พิษณุโลก พัทยา สุราษฎร์ธานี ภูเก็ต และหาดใหญ่ เป็นการกระตุ้นและขับเคล่ือน ให้องค์กรภาครัฐและเอกชนจัดประชุมสัมมนาในท่ัวประเทศ นอกจากนี้ เพ่ือให้การด�ำเนินงานสอดคล้อง กับสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 สสปน. ได้ด�ำเนินการยกระดับมาตรฐานสถานท่ีจัดงาน ประเทศไทย หรือ Thailand MICE Venue Standard (TMVS) ส�ำหรับสถานท่ีจัดงาน ผู้จัดงาน และผู้ร่วมงาน พร้อมทั้งพัฒนาการยกระดับมาตรฐานสถานท่ีจัดงานอาเซียน หรือ ASEAN MICE Venue Standard (AMVS) โดยเพิ่มเติมแนวปฏิบัติด้านสุขอนามัยในการจัดงานในทุกพื้นที่ของประเทศ เพ่ือรองรับการเติบโต ของนักท่องเที่ยวเชิงธุรกิจจากทั่วโลกให้สอดคล้องกับวิถีใหม่ในอนาคต และจากการที่นักท่องเท่ียวต่างชาติ ที่ยังไม่สามารถเดินทางเข้ามาร่วมงานในประเทศได้ จึงมีการจัดประชุมแบบ Virtual Meeting Space เ พ่ื อ ส นั บ ส นุ น ก า ร จั ด ง า น ใ น รู ป แ บ บ ผ ส ม ผ ส า น ท่ี เ ป ็ น ก า ร จั ด ง า น ใ น รู ป แ บ บ ป ก ติ ร ่ ว ม กั บ ก า ร จั ด ง า น รูปแบบออนไลน์ ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ท่ียืดเย้ือมาต้ังแต่ปี 2563 ท�ำให้นักท่องเที่ยวต่างชาติยังคงไม่สามารถเดินทางมายังประเทศไทยได้ ส่งผล ต่อการจัดกิจกรรมในประเทศและรายได้จากการท่องเท่ียวเชิงธุรกิจ ผู้ประกอบการจึงได้เปล่ียนรูปแบบ การจัดกิจกรรมเป็นแบบ Virtual Event มากขึ้น ทั้งในรูปแบบการจัดประชุมและการแสดงสินค้า ดังน้ัน ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 จึงให้ความส�ำคัญกับการท่องเท่ียวเชิงธุรกิจในประเทศ เป็นส�ำคัญเพ่ือทดแทนรายได้จากต่างประเทศที่หายไป ท้ังนี้ ประเด็นท้าทายที่เป็นอุปสรรคส�ำคัญ คือ การท่องเท่ียวเชิงธุรกิจในอนาคตอาจเปลี่ยนแปลงไปตามวิถีใหม่ หรือ New Normal จะส่งผลต่อพฤติกรรม ให้มีแนวโน้มเป็นการจัดกิจกรรมผ่านส่ือออนไลน์มากข้ึน ซึ่งจะเกิดผลกระทบต่อรายได้จากการท่องเที่ยว เชิงธุรกิจอย่างมาก และอาจส่งผลให้ไม่สามารถบรรลุเป้าหมายของแผนแม่บทฯ การท่องเท่ียวด้านการ สร้างรายได้จากการท่องเท่ียวได้ 248

การทอ่ งเท่ยี ว 05 050201 ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ควรให้ความส�ำคัญ กับการส่งเสริมท่องเท่ียวเชิงธุรกิจภายในประเทศ โดยเฉพาะการจัดประชุม การจัดนิทรรศการ และการแสดง สินค้า เพื่อเป็นการสร้างการรับรู้ด้านความพร้อมของประเทศแก่ชาวต่างชาติ ควบคู่ไปกับเตรียม ความพร้อมด้านโครงสร้างพ้ืนฐานของเมืองท่องเที่ยวเชิงธุรกิจ (MICE CITY) ซึ่งจะช่วยกระจายความเจริญ ไปยังเมืองอื่น ๆ ได้ นอกจากน้ี ควรขับเคล่ือนการยกระดับมาตรฐานสถานที่ด้านความปลอดภัยให้สอดคล้อง กับการท่องเที่ยวเชิงวิถีใหม่ โดยการจัดท�ำมาตรฐานและมอบเคร่ืองหมายรับรองเพื่อสร้างความเช่ือม่ัน ให้แก่ผู้ประกอบการและนักท่องเที่ยว อย่างไรก็ดี รูปแบบการจัดกิจกรรมในอนาคตอาจเปล่ียนแปลงไป ในรูปแบบออนไลน์มากขึ้น ซ่ึงอาจส่งผลให้รายได้จากการท่องเท่ียวทางตรงและธุรกิจท่ีเชื่อมโยงลดลง ทุกภาคส่วนจึงควรบูรณาการร่วมกันเพื่อสร้างภาพลักษณ์การเป็นจุดหมายปลายทางของนักท่องเท่ียว เชิงธุรกิจให้มีความเช่ือมั่นในการเดินทางเข้ามาจัดกิจกรรมในประเทศ 249

05 การทอ่ งเที่ยว 050202 จ.3 แผนแมบ่ ทย่อย แผนยอ่ ยการทอ่ งเท่ียวเชิงธุรกจิ เป้าหมายระดบั แผนแมบ่ ทย่อย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 การเป็นจุดหมายปลายทางในการจัดการประชุมนานาชาติ ของไทย ค่าเป้าหมายท่ตี ้องบรรลุภายในปี 2565 อันดับของไทยในการเป็นจุดหมายปลายทางในการจัดประชุมนานาชาติ ตามดชั นี International Congress and Convention Association (ICCA) อยใู่ น 23 อนั ดับแรก การส่งเสริมให้ประเทศไทยเป็นจุดหมายปลายทางในการจัดประชุมนานาชาตินับเป็นโอกาสส�ำคัญ ในการสร้างรายได้ให้แก่ประเทศไทยอีกทางหน่ึง เน่ืองจากการจัดประชุมนานาชาติเป็นส่วนหนึ่ง ของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวที่สามารถสร้างรายได้ทางตรงให้แก่การท่องเที่ยวเชิงธุรกิจ และสามารถกระจาย รายได้ไปยังภาคธุรกิจอื่น ๆ ที่เก่ียวเน่ืองได้ จากศักยภาพและความพร้อมด้านการท่องเท่ียวของประเทศไทย ซ่ึงมีภูมิประเทศและแหล่งท่องเท่ียวสวยงามท่ีหลากหลาย รวมท้ังมีการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานรองรับ การเดินทางท่องเท่ียว อย่างไรก็ดี แม้ว่าประเทศไทยได้บรรลุเป้าหมายของการเป็นจุดหมายปลายทาง ในการจัดประชุมในปี 2561 แล้ว แต่การรักษาอันดับความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเที่ยวเชิงธุรกิจ นับเป็นประเด็นท้าทายที่ส�ำคัญ ดังนั้น ประเทศไทยจึงต้องให้ความส�ำคัญกับความพร้อมของสินค้า และบริการในการสนับสนุนการประชุมนานาชาติ อาทิ ประสิทธิภาพการใช้ประโยชน์จากโครงสร้างพ้ืนฐาน และส่ิงอ�ำนวยความสะดวก รวมถึงการจัดท�ำแผนการประชุม โดยบูรณาการร่วมกันระหว่างภาครัฐและเอกชน เพ่ือดึงดูดนักท่องเที่ยวคุณภาพเข้ามายังประเทศไทย 250

05การท่องเทย่ี ว 050202 สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย การจัดอันดับ จำ� นวนการจดั ประชมุ นานาชาติ ก า ร เ ป ็ น จุ ด ห ม า ย ป ล า ย ท า ง ใ น ก า ร จั ด ป ร ะ ชุ ม จานวนครง้ั จานวนการจัดประชมุ นานาชาติ 20% นานาชาติที่ผ่านมา อ้างอิงดัชนีของสมาคม ศูนย์ประชุมนานาชาติ (International Congress 16000 2% 11% 10% and Convention Association หรือ ICCA) 14000 1% -3% ซึ่งโดยปกติมีการประกาศการจัดอันดับเป็นประจ�ำ 12000 0% ทุกปี แต่ในช่วงการแพร่ระบาดของสถานการณ์ 10000 2560 -1% -5% โควิด-19 สมาคมฯ จึงไม่ได้มีการประกาศอันดับ 8000 โลก -10% ท่ีเก่ียวข้องกับการประชุมนานาชาติตั้งแต่ปี 2563 6000 2561 2562 ดังนั้น จึงได้เทียบเคียงสถานการณ์การบรรลุ 4000 ไทย อัตราการขยายตวั ของโลก -20% 2000 -30% 0 -40% -50% -72% -60% -74% -70% -80% 256 ปี อตั ราการขยายตวั ไทย เ ป ้ า ห ม า ย กั บ จ� ำ น ว น ก า ร จั ด ป ร ะ ชุ ม ข อ ง โ ล ก1 การดาเนินกาทร่มี ทาี่ผ:่าIนCมCาAในการผลักดันให้ประเทศไททยมี่เปา็น: จICุดCหAมายปลายทางในการจัดประชุมนานาชาติได้มีการ เ ปรียบเทียบจ�ำนวนการจัดประชุ มของประเทศไทย2 ดาเนินการยกระดับศักยภาพผู้ประกอบการภายใต้โครงการ Upskill – Reskill เพื่อพัฒนาการจัดงานแบบดิจิทัลให้มี ซ่ึ ง พ บ ว ่ า ใ น ปี 2563 จ� ำ น ว น ค ร้ั งเนใ น่ืองกจาารกจ435ผั ดลปปผนกปู้ักรระรทรสะ่อะกิทะงอธเชททบิภ่ียกุามบวพาเรแชนนจลิงาธะาาเุรคสกกรนา่ือิจมสงถาามรึงถือถศชแแักาลขาย่ะงภนตขแาันพพกิ ขไลกดาตา้อฟอรรบีกองณทรริห์มไ้ังใาท์ยกหรังจมมายัด่ ีกๆกรามามรแรจาี กภใัดพชางาย้ปารใรนรตับ่ร้สIใลBถชะTา้ใดMนนบกกลาาาWรรงทดณoาrอ์กlธขdาุรยรกอแVิจ่พาiงrเtรพเuง่รื่อชaะมขlบ้ืยอาี2นาดยโ0ขั2กคยอ0ลงุ่มวสใเชลนิด�ื้อูกำกโคา-คคร้า1วเแัติดญล9ร-ะีย1สม9รค้าทวงั้งากนมา้ีพรไรดรับ้้อมรมีกู้แใาหกร้่ และเป็นไปใ นทิ ศทางเ ดียวกับโลก โดยการจัดประชุมนานาชาติของโลกมีจ�ำนวน76 ลดหขลับลัเกงคเกลถื่ณอึงนฑร์ 1T0้อhaยเiมlaือลnงdไะมMซ์I-Cพ7Eร้อV3มeก.n7ับuกe3าSหtนaใดnนมdาaขตrdรณฐ(าTนะMดVท้าSน)ี่ปสแุขลรอะนะาMเมIทCัยขEศอNงไeระwทบNบยoบลrรmิกดาaรlลแใลหงะ้สสอถ-ดา7คนล2ป้อรง.ะก3กับอ5กบากรทาร่อตง่าเทง ี่ยๆวแตบามบ เกมา่ือรเเทดีิยนบทกาับงทชั้ง่วใงนปแี 2ล5ะ6ต0่าง-ป2ร5ะ6เ2ทศอันอเยน่า่ืองงไมราก1จ็ต890าากมสวMไดถิ aถ้รีใอnหับาaมสาg่นิทeหจธmรก์ิเืปอปeาn็นNรtเรeจะwC้ณาoภเNnมา์กofพerินจmาreัดรไanงlดcาแeอน้วยพทA่า่ีม่างsรีชiไaสรื่อ่รกเPถสะ็ดaียี าcบใงนifรนiชาcะ่วดกดง2ับค0าขโร2ลึ่งร1อกปณใงีหงนาลนปเัง์อชรปHะันรื้อเuะทaเดโศทHคไศับทiไnวยทขยิดWอไอาดo-ท้มmง1ิีกงกe9าาnรนา’เsขทรI้าEHรี่Eเม่aวEปlมีกfป็นMาTระeaจรมcrahคุูลดtnสhวหoิทolธบnoมิ์งgาคy2าน0ุมเย2ม&2กกPะaEอrntีเgnวi้นenreทe์wแriiลnthะg ปลายทางในการจัดประชุมนานาชาติของไทย11ย12 ังคNนงอaมgกoจีคyาaกวนWาี้ สoมาmนทักeงn้าา’นsทสMง่ าเaสยrรaิมtอhกoายรnจ่าโัดดงปยรยสะริ่งช้ามุใงแคนลวาะกมนราิท่วรรมรมศบือกกราับรรป(อลรงะุคคเท์ก่าศารญเมปี่ปหุ่นา้าชเหนพ)่ือมย(สกาสรปะยนดใับ.)นงดาาปนเนMี ิน2eกgา5aรจ6Eัดv5งeาnนtไมสซู่ร์ไะทดยับรส่วามกใลจ ท่ีอยู่ในอันดับท่ี 20 13 สร้างชาติ เพื่อสร้างความตระหนักถึงความสาคัญและความพร้อมของเมือง MICE CITY ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย 14 ให้เปน็ จดุ หมายปลายทางของนักทอ่ งเทยี่ วชาวไทยและชาวต่างประเทศ การด�ำเนินง 15 ประเด็นทา้ ทายท่สี ่งผลตอ่ การบรรลเุ ปา้ หมาย อุตสาหกรรมไมซ์เป็นอุตสาหกรรมที่ได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาด ได้มีการด�ำเ านนินทกี่ผา่รายนกมราะใดนับกศาักรยผภลักาดพันผใู้ปหร้ป111ะ876รกะอเคVเชiลทบrื้อt่ีคโuศลคกaาวlไยิดาลEท-1รvง9ใeยนภnโรtดเะาปยยหตยะร็รนตืองใ่อจHตไใปyนุดb้คโรrวะหคidรยมะมรีกEทาvงาี่ผรe่ากปยnนรtมาปับาทรรผลูปี่มู้ปีกแารบาะUรยบกผกอสpทาบมรกsผาจาสัดkงรางอนใiาุตlนรนสะlใหาหกห้สวก-อ่าางรดรรรคูปมRลจแไ้อมeบัดงซบก์sมปับีกkOมาราnรiตเะllปiรnlกลชe่ีายุมรนเแสแพลนาปะธื่ลาอาOรงรนณfพfูปlสiาแnัฒุขบeชบอนาทากทาั้งตารนิ กจี้ิ าเัดมรงื่ออาสอนถกเาแปนบ็นกบแางบราณบน์ ก า ร จั ด ง า น แ บ บ ดิ จิ ทั ล ใ ห ้ มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ แ ล ะ19 สเเาปพา้ื่มอหลมาดากรยากถราสรแัมเปผขน็ ัสจ่งุดแหลขมะักานยาปรไจลดาากย้ ัดทขาองนใีกานดกทแาลร้ังจะัดจกายานรวังปนรมผะู้เชีขกุม้านรา่าวรนมางจชานาัดตในิขงอสางถไานทนยทปี่จIรรBะิงกTซอึ่งบMเกปับ็นคขวW้อากมากoห้านวrหดlนสd้าาทคัาญงทเที่ทค้าโทนาโลยยตีท่อ่ี Virtual 2020 ใ ในการท� ำธุรกิจ 20 นเพก่ือาขรเยตารยียกมลคุ่มวลาูกมคพ้ารแ้อลมะใหส22้รผ21ู้า้ปงรผเกขู้จะ้าัดามกงารามอนบีรมทบับีคบวกาารทมาู้คแห่อรลกนานขก่น้าห�ำงลมักเาาคยกทรตรูปั้ง่อแแื่อตบงใ่งบนเมมชทา่วืกอง่ียขแแ้ึนรวกลนขเับอชะงเปสิแงถ็นาธพแนรุรกงลกากรรตณะิจตฟ์กุ้นถารสอึแงาพรคศรัญ์ม่รักทะใ่ีบจยะาหดทภามซใาึง่ห่ส้ผพ่งๆู้ปผกรละตมากอ่ อพราบฤบธปตุริกกรรริจริัหบไมมแซาใล์ตะชร้อค้งวเารม่งตปอ้รงับกตาัวรแขลอะง จัดการภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ท้ังน้ี ได้มีการขับเคล่ือน 10 เมืองไมซ์ พร้อมกับก�ำหนดมาตรฐานด้านสุขอนามัยของระบบบริการและสถานประกอบการต่าง ๆ ตามหลักเกณฑ์ Thailand MICE Venue Standard (TMVS) และ MICE New Normal ให้สอดคล้องกับการท่องเท่ียว แบบวิถีใหม่ หรือ New Normal อย่างไรก็ดี ในช่วงครึ่งปีหลังประเทศไทยได้มีการเข้าร่วมประมูลสิทธิ์ งาน Mega Event และได้รับสิทธิ์เป็นเจ้าภาพจัดงานท่ีมีชื่อเสียงระดับโลกในประเทศไทย อาทิ งาน IEEE Technology & Engineering Management Conference Asia Pacific 2021 งาน Hua Hin Women’s Half Marathon 2022 Partner with Nagoya Women’s Marathon โดยสร้างความร่วมมือ กับประเทศญ่ีปุ่น เพื่อยกระดับงาน Mega Event สู่ระดับสากล นอกจากนี้ ส�ำนักงานส่งเสริมการจัดประชุม และนิทรรศการ(องค์การมหาชน) (สสปน.) ด�ำเนินการจัดงานไมซ์ไทยร่วมใจสร้างชาติ เพื่อสร้าง ความตระหนักถึงความส�ำคัญและความพร้อมของเมือง MICE CITY ในการขับเคล่ือนเศรษฐกิจไทยให้เป็น จุดหมายปลายทางของนักท่องเท่ียวชาวไทยและชาวต่างประเทศ 251

05 การท่องเทย่ี ว 050202 ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย อุตสาหกรรมไมซ์เป็นอุตสาหกรรมที่ได้รับผลกระทบ จากการแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 โดยตรง ในระยะท่ีผ่านมาผู้ประกอบการอุตสาหกรรมไมซ์ มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการจัดงานเป็นแบบ Virtual Event หรือ Hybrid Event ที่มีการผสมผสานระหว่าง รูปแบบ Online และ Offline ท้ังนี้ เม่ือสถานการณ์คลี่คลายลงในระยะต่อไปควรมีการปรับรูปแบบ การจัดงานให้สอดคล้องกับมาตรการสาธารณสุข อาทิ การออกแบบงานเพ่ือลดการสัมผัส และการจ�ำกัด ขนาดและจ�ำนวนผู้เข้าร่วมงานในสถานที่จริง ซึ่งเป็นข้อก�ำหนดส�ำคัญท่ีท้าทายต่อเป้าหมายการเป็นจุดหมาย ปลายทางในการจัดการประชุมนานาชาติของไทย ประกอบกับความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีท่ีเข้ามามีบทบาท ค่อนข้างมากตั้งแต่ในช่วงแรกของสถานการณ์การแพร่ระบาด ซ่ึงส่งผลต่อพฤติกรรมและความต้องการ ของผู้จัดงานมีความหลากหลายรูปแบบมากข้ึน นับเป็นแรงกระตุ้นส�ำคัญที่จะท�ำให้ผู้ประกอบธุรกิจไมซ์ ต้องเร่งปรับตัวและพัฒนาธุรกิจให้สามารถแข่งขันได้ในสถานการณ์ที่เปล่ียนแปลงไป พร้อมทั้งพัฒนา สิ่งอ�ำนวยความสะดวกในสถานท่ีจัดงานและโครงสร้างพื้นฐานโดยรอบให้มีประสิทธิภาพด้วย ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย เพื่อให้ประเทศไทยเป็นจุดหมายของการประชุมนานาชาติ จ�ำเป็น ต้องเร่งส่งเสริมและก�ำหนดมาตรการสนับสนุนการจัดประชุมนานาชาติ เพ่ือดึงดูดผู้จัดการประชุมควบคู่ กับการน�ำเสนอสินค้าและบริการที่มีความหลากหลายมากข้ึน พร้อมทั้งเตรียมความพร้อมทางด้านโครงสร้าง พ้ืนฐานท่ีเก่ียวข้องกับการท่องเท่ียวเชิงธุรกิจเพื่อสร้างความม่ันใจให้กับนักท่องเท่ียว รวมถึงมุ่งเน้นการ ส่ือสารทางการตลาดเชิงรุกไปยังกลุ่มผู้ซื้อที่มีศักยภาพผ่านช่องทางออนไลน์ และการสร้างพันธมิตรทางธุรกิจ ระหว่างภาครัฐและเอกชน เพ่ือเป็นการสนับสนุนให้ผู้ประกอบการไทยสามารถเข้าถึงการประมูลสิทธิ์ การจัดงานที่มีศักยภาพได้ 252

การทอ่ งเทย่ี ว 05 050301 จ.3 แผนแม่บทย่อย การท่องเทีย่ วเชงิ สขุ ภาพ ความงาม และแพทย์แผนไทย เป้าหขยมาายยตัวรระ้อดยับละแผ5 นแมบ่ ทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 รายได้จากการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทย์แผนไทยเพิ่ มขึ้น คา่ เป้าหมายท่ีตอ้ งบรรลภุ ายในปี 2565 050301 050301 050301 ปี 64 สแี ด ปี 62 สเี หลือง ปี 63 สีสม้ อัตราการขยายตัวของรายไดจ้ ากการท่องเที่ยวเชงิ สุขภาพ ความงาม : ขยายตัวรอ้ ยละ1 แผนแมบ่ ทฯ ประเดน็ (05) การทอ่ งเที่ยว และแพทย์แผนไทย 2 5 แผนแมบ่ ทย่อย การทอ่ งเทีย่ วเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทยแ์ ผนไทย 3 เป้าหมายระดบั แผนแม่บทยอ่ ย (050301) รายได้จากการทอ่ งเที่ยวเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทย์แผนไทยเพิม่ 4 ค่าเป้าหมายท่ตี ้องบรรลุในปี พ.ศ. 2565 ขยายตวั รอ้ ยละ 5 รายได้จากการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ค5วามรางยาไดม้จากแกลาระทแ่องพเทท่ียวยเช์แิงสผุขภนาไพทคยวามหงามม าแลยะถแพึงทยร์แาผนยไไทดย ้มหมวาลยถรึงวรมายทไดี่เ้มกวลิดรวจมาทกี่เกิดจากการท่องเที่ยว รกวามรถทึง่อกงาเรทใ่ียชว้อทงคี่ม์คีจวุดาปมรระู้ดส้างนคต์เ่าพง่ือๆรักแษลาะฟภื้นูมฟิปูสัญ786ุขญภตจสาาุดาา่ ไคงปพทญั ๆระรยไแสด่าลเงแ้พะคงกภ์เก่่ืพอมู(1่ือิปาส)รัญยกักรญาษ้าราาพจไงฟทัฒม้ืินตยนฟเูลใพาูสสจ่อืคุขินสภ่ารคาา้แ้าเพงแพมลรล่าลู ่ิมะะงคบกา่คราเซพิกยวา่ิม่ึงจรากิซตทมึ่งใี่เากจกง่ียารแรวาพลพขมะ้อัฒัฒคงนว(าดนา2เม)พ้าวงกื่อาเยาใมพหรกพ้บด่ือัฒร้วารยในรลกหาุเาแบป้บรุค้าพแหลรพามททรกายรยลยท์ทตุเ์ี่เุทกกป้อแ่ียงุกข้าใวนหขแห้คง้อขวงมราใวนนมามกสถยงราึงะคกบัญาวรกนใับชก้อา5รงคทอ์งค่อควง์ปเาทมรี่ยะรวกู้ด ต้องให้ความส�ำคัญกับ น5กรอะงคบ์ปวรนะกกาอรบทส่อ�ำงคเัญที่ย11ไ910วดเ้แชสภเกิงฉุขาพ่สยภา(ใาุะขน1พแแภ)ล(ล3ะะาก)ร(พกะา5าห)รรวกพพ่า(าัฒง3รัฒปพน)รัฒาะนสนเก่ิงทาาอฐศาสาารนนินอวขพันยอ้คเคมัฒน้าวูล่ือาทแงนมี่เมกลสาาี่ยะจะวสดาขบวก่ิ้องกสงรทอถแิกี่สา�ำล่งนาะเนกสกราราวทริมรณยสก่ีเรา์กกคา้รางที่รยวคแ่อววาพงาเขรมมท่รเ่ีย้อชะสวือ่บงเมะาชั่นดิงด(ตสข2ุอ่ขอวนภ)งกเกัาชพทกท้ือ่อฯโาี่คงส(เรวท4่ิดงพ)ยี่ -เวก1ัฒสา9ทร้ังรทนตนี่ิรลมี้าุนกาดแารทรจง่ีเาทจกา่ัวัดะโลกกกาลรุ่มตเดเลปนิ อ้าทดหาทม บุคลากรท่ีเกี่ยวข้องใ การท่องเท่ียวเชิงสุขภาพฯ (4) การตลาดที่เจา1123ะกล2เชุ่ม5งิ 6สเ3ขุปภเป้าา็นพหปคมัจวจาาัยมยสงาาเมคฉัญแพลทะี่าสแ่งะพผทลยใแห์แล้รผานะยไทไดย(้จ5ซา)งึ่กเกปกาน็ รกาทาร่อรงใพหเท้บัฒ่ียรวิกนหารดาทตฐี่ไัวมาอ่สยนา่ามขงามร้อีนถเัยมวส้นูลารคะทัญย่ีะเกหโด่า่ียยงทเวฉาพขงสา้องัะครงมาไยดไ้ด้จากการท่องเท และการสร้างความเช่ือม่ันต่อนักท่องเที่ยว ท้ัง1น4 ้ี กสาถราจนก�ำากรณัด์กกาารบรรเรดลินุเปท้าหามงายทจั้งาภกขา้อยมใูลนราแยไลด้จะารกกะาหรทว่อ่างเงทปี่ยวรสะุขภเทาพศความองันามเนแล่ือะแงพทย์แผนไทย ของก ทมี่าสจ่งาผกลสใหถา้รนายกไาดร้ณจา์กกากราแรพทร่อ่รงะเบท่ีายดวขหอดงตเัวชอ้ือย111โ765ค่าวงิมดสสเชีน่งน-ิงเับ1สสัยสุขร9นิภมสนุสา�พำุขบทภรคหิก่ีารดัาพญุตนรสัว(3อแขุ )ยภโร่าาดศงพงมูนยทกีนยรเ์ัยวั่วะฉิชสทาาโพรกคลวาัญงารกสถทะาึงาธรงรา้อตกรยาาณลลรยสะแอุขพไ9ดทดท9.ยี่ค6ท้จ์รแจอั้งาลาบกะปกคปล(กีี4ุม2)25า46ผ5ร2กลิจท6ซิตก่ึงภ3่รอมัณรีสมงฑาหเเเ์สหปลทุขตักภ็นุหไี่ยดาลพ้แปวักกมพเั่จา(ชบ1จจ)วาิง่าบกัยสสรปิกสถุขี าา2�รำน5ภร6กคัก3าาษรัญพณารพ์กายยาารไบดแา้จพลารก่ร(2กะ)บารบาทดร่อิกขงาอเรงท ความงาม และแพทย์แผนไทย ซึ่งเป็นการให้บ11ร98ิการโกคทาวริด่ีไทม่อง-่สเทา1ี่ย9วมในาสปร่งี ผ2ถล5เใ6หว4้ภ้นมาีแพรนระววโมยนต้มะั้งทแหี่จตะ่่ปาดีงีข2ท5้ึน6จา1ากงปส-ี 2ัง25ค5663ม3แไตดห่ยด้ังตไมัว่สเฉาลม่ียารร้อถยกลละับม3า0เ.ท04่ากตับ่อชป่วีงนทอี่สกถจาานกกนาี้รแณม์ป้ว่ากสตถิ เานนื่อกงา 20 การเดินทางระหว่างประเทศยังคงมีระเบียบและข้อจากัดค่อนข้างมาก รวมท้ังมาตรฐานความสะอาดและปลอดภัยท่ีสูง มคในา่ ูกเลปา้ารหใหม้บายริกทาี่กราหทนาดใหให้ก้ราารยขอไยัตดา้จรยาาตกกัวกขาาอรรงขทรย่อางยาเไยทดต่ีย้จววัาเกขชกงิอสางรุขรทภา่อายงพเไทดข่ียย้จวาาเยชกติงกวัสราุข้อรภยทาลพ่อะใงน5เปทใีนยี่ 2ปว5ี62456ม5ีความท้าทายอย่างสูงที่จะบ ส ถ า น ก า ร ณ ์ ก า ร บ ร ร ลุ เ ป ้ า ห ม า ย จ า ก ข21 ้ อ 22 รายได้จากการท่องเที่ยวสุขภาพ ความงา2ม3 และ เชิงสุขภาพ ความงอาตั มราแกาลระขแยพายทตยัวข์แอผงนราไยทไยดจ้ ปากี กพา.รศท.อ่ 2งเ5ท6ีย่ 1ว - 2563 แพทย์แผนไทย ของกรมสนับสนุนบริการส24ุขภาพ เชงิ สขุ ภาพ ความงาม และแพทยแ์ ผนไทย ปี พ.ศ. 2561-2563 กระทรวงสาธารณสุข ที่ครอบคลุม 4 กิจกร2ร5มหลัก %ch (Y.o.Y) 6.02% 3.46% 20% ได้แก่ (1) บริการรักษาพยาบาล (2) บริการเพื่อ -20% ส่งเสริมสุขภาพ (3) ศูนย์วิชาการทางการแพทย์ -60% และ (4) ผลิตภัณฑ์สุขภาพ พบว่า ปี 2563 รายได้ -100% จากการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ หดตัวอย่างมีนัยส�ำคัญ -99.60% 2561 2562 2563 ถึงร้อยละ 99.6 จากปี 2562 ซึ่งมีสาเหตุหลัก ท่มี า: กรมสนบั สนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสขุ มาจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ทีม่ า: กรมสนับสนุนบรกิ ารสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข 253

05 การท่องเท่ียว 050301 ส่งผลให้ภาพรวมต้ังแต่ปี 2561 - 2563 หดตัวเฉลี่ยร้อยละ 30.04 ต่อปี นอกจากนี้ แม้ว่าสถานการณ์ การท่องเที่ยวในปี 2564 มีแนวโน้มท่ีจะดีข้ึนจากปี 2563 แต่ยังไม่สามารถกลับมาเท่ากับในช่วงท่ีสถานการณ์ ปกติ เน่ืองจากการเดินทางระหว่างประเทศยังคงมีระเบียบและข้อจ�ำกัดค่อนข้างมาก รวมท้ังมาตรฐาน ความสะอาดและปลอดภัยที่สูงขึ้นในการให้บริการ ท�ำให้การขยายตัวของรายได้จากการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ในปี 2564 มีความท้าทายอย่างสูงท่ีจะบรรลุค่าเป้าหมายที่ก�ำหนดให้รายได้จากการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ ขยายตัวร้อยละ 5 ในปี 2565 การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา การท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทย์แผนไทย ได้รับความสนใจ จากหลายภาคส่วนในระยะท่ีผ่านมา เน่ืองจากเป็นแนวโน้มการท่องเท่ียวท่ีส�ำคัญภายหลังสถานการณ์ การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 โดยการด�ำเนินงานหลักๆ แบ่งออกเป็น 2 ด้าน คือ (1) ด้านอุปสงค์ ให้ความส�ำคัญกับการสร้างการรับรู้ และขยายตลาดนักท่องเท่ียว อาทิ โครงการส่งเสริมกลุ่ม Amazing Health and Wellness in Thailand และโครงการขยายตลาดนักท่องเท่ียวกลุ่มสุขภาพ เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว และสร้างภาพลักษณ์ด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ และ (2) ด้านอุปทาน ให้ความส�ำคัญกับการสร้างมูลค่าเพ่ิมให้กับสินค้าและบริการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ อาทิ โครงการพัฒนา มาตรฐานนวดไทยในระดับสากล เพ่ือรองรับการประกาศเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของมวลมนุษยชาติ ของ UNESCO เป็นต้น นอกจากน้ี เพื่อตอบสนองต่อสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ได้มีการส่งเสริมและพัฒนาสถานประกอบการเพ่ือสุขภาพ และสถานพยาบาลภาครัฐและภาคเอกชน รวมท้ังสถานท่ีกักกันตัวในโรงพยาบาลทางเลือก (Alternative Hospital Quarantine : AHQ) และสถานกักกันตัวในกิจการเพื่อสุขภาพ (Wellness Quarantine: WQ) ให้เป็นไปตามมาตรฐาน แ ล ะ มี ค ว า ม พ ร ้ อ ม ใ น ก า ร ร อ ง รั บ นั ก ท ่ อ ง เ ที่ ย ว ป ร ะ เ ภ ท พิ เ ศ ษ ทั้ ง ช า ว ไ ท ย แ ล ะ ช า ว ต ่ า ง ช า ติ ท่ี เ ข ้ า ม า รับการรักษาพยาบาล และท�ำกิจกรรมเพ่ือสุขภาพในประเทศไทย ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย สถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ยังคง เป็นประเด็นท้าทายต่อเนื่องจากปี 2563 ท่ีส่งผลให้นักท่องเท่ียวต่างชาติเดินทางเข้ามาในประเทศไทย น้อยลงอย่างมาก แม้ว่าประเทศไทยจะมีมาตรการเปิดรับนักท่องเที่ยวต่างชาติภายใต้มาตรการเฉพาะต่าง ๆ อาทิ วีซ่าส�ำหรับนักท่องเที่ยวประเภทพิเศษ (Special Tourist VISA) Phuket Sandbox และ สมุย Plus Sandbox แต่ยังคงไม่เพียงพอต่อการท�ำให้การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทย์ แผนไทย กลับมาขยายตัวได้ อีกทั้ง ยังส่งผลให้โครงการอบรมต่าง ๆ ท่ีจะช่วยยกระดับบุคลากร และสถานประกอบการ ไม่สามารถด�ำเนินการได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ นอกจากน้ี ยังมีความท้าทาย จากการท่ีสถานบริการและแรงงานด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ อยู่นอกระบบของภาครัฐจ�ำนวนมาก จึงเข้าไม่ถึงความช่วยเหลือของภาครัฐ อาทิ การกระจายวัคซีน และมาตรการส่งเสริมการท่องเท่ียว เป็นต้น ท�ำให้สถานประกอบการหลายแห่งไม่สามารถเปิดให้บริการได้ 254

การทอ่ งเทย่ี ว 05 050301 ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย เน่ืองจากปัจจุบันยังคงมีการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 อย่างต่อเนื่อง ในระยะส้ัน จึงควรให้ความส�ำคัญกับการเตรียมความพร้อมของอุปทานด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ให้สามารถให้บริการภายใต้สถานการณ์ท่ียังไม่ปกติได้ โดยเฉพาะการกระจายวัคซีนให้ท่ัวถึง และการ ยกระดับมาตรฐานความสะอาดและปลอดภัยของสถานประกอบการ ตลอดจนสร้างมูลค่าเพิ่ม และเพ่ิมช่องทางการขายให้สินค้าและบริการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ ให้สอดรับกับแนวโน้มการท่องเที่ยว ในระยะต่อไป ในขณะเดียวกัน ควรมีมาตรการกระตุ้นการเดินทางท่องเท่ียวทั้งภายในและระหว่างประเทศ ท่ีจูงใจให้นักท่องเท่ียวเชิงสุขภาพเข้ามาในประเทศไทยได้สะดวกมากขึ้น อย่างไรก็ดี จากสถานการณ์ การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ที่ฟื้นตัวค่อนข้างช้า การบรรลุค่าเป้าหมายในปี 2565 จึงยังคง มีความท้าทายสูง ดังนั้น เพื่อให้สามารถบรรลุเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี จึงควรพิจารณา ให้ความส�ำคัญกับการลงทุนขนาดใหญ่ หรือ Mega Project ที่เก่ียวข้องกับสุขภาพ เพื่อให้สามารถดึงดูด การท่องเที่ยวมูลค่าสูงได้ในระยะยาว 255

05 การท่องเท่ยี ว 050302 050302 050302 จ.3 ปี 62 สเี หลอื ง ปี 63 สเี หลอื ง แผนแมบ่ ทย่อย 1 แผนแมบ่ ทฯ ประเดน็ (05) การท่องเท่ยี ว การทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพ ความ2งามแผแนลแมะแบ่ พทยท่อยยกแ์ าผรทนอ่ ไงทเทยยี่ วเชงิ สขุ ภาพ ความงาม และแพทย์แผนไทย 3 เปา้ หมายระดับแผนแมบ่ ทยอ่ ย (050302) อันดบั รายไดจ้ ากการทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพขอ เปา้ หมายระดับแผนแมบ่ ทย่อย 4 ปคี ่า2เ5ป6้าห2มายท่ีตป้อี ง2บ5ร6ร3ลุในปี พป.ศ.ี 225655 6อัน4ดับรายได้จากการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพข คอา่ ัเนปดา้ หับมรายาทยต่ี ไอ้ ดง้จบารกรลกภุ 1าายรแใทนผ0น่อป5แ0ม3ี6587งบ่022ท5เฯท6ปอปจคราันวร5ี่ยะกะาดเดกเมบัทวน็ าเทศชร(เท0ี่ไื่อ1ทปช5่อม02)ียง6่ั50นิกงมเ205โทา3ีจด0แสรี่ย03สุดยเีทล2ห0วแ่อ2ะลGุขขงผือสเl็งงา่ท่oงใภนย่ีเนbสวกดaราา้าlิมรนพพWกใฒัาหปeรขบ้0ปนีl6ต0l5ีราn36500อลิกส2035eสาาิน300เีสsงดรห023คsีเส2ห0ลอา้ 2ือลขุIปยแnงือภ่าลsงางรtะพตiบtะรuรจงเtกิ ึงเeทาปไดรป้าปีศใ้ บ60หี ซ6405ุค้ค3ึ่งไ50สลว03ใสทีเานา3ห0เี กห0ม2ลร2ยลรือสะอืงายแงคดะลัญทะีขสกี่ผิ่งบั่าึ้อนนกาามปนราีวเ60ชย4ป5่อืค0:สรม3วเีะห0โาเย2ลมทืองสงจศะดุไดทแวยขกง็มทดีข่ีเังกีด อันด1 บั รแผานยแมไ่บดท้จฯ ปารกะเกด2็นา(ร0ทปแ5ผ)ี 6อ่นก2แางสรม9เีทบ่เห่อททลงือยเีย่ งทอ่ แย่ี ววขกเ่งาชขรันทิง่อดปสง้าเี ทน6ุข3ีย่กภวสาเเีรชหาทิงลพส่อือขุ งงขภเาทอพี่ยงวคเวปชาิงมปรสงี 6ะาุข4มเภทสแาีเลศพหะลมแไอื าทพงอทยยย่า์แงผอตน่อยไทเน่ใูยน่ืองอ:สันังเดกตับไทด้จ่ี า1ก2อันดับรายได้จากการท่ เแแปผผ้าโนนหดแแมมมายบบ่่ ยททระฯยGดอ่ ปับยlรoแะกผเาbดน342ร็นแทaมอ่ (lบ่0งแเค5ทปทWผ)่าย่ีย้าเนอ่กปหวแยาeเ้มารชมหา(ทlงิบ่0ยมlส่อท5nราุขง0ะยยเภeด3ทอ่ทาบั0ยี่ ่ีตsพ2แว้อก)sผคงาอนบ435วรนัแIทารnดมรอ่ บัล่บงงsาุใเอครทปทนมtานั่ายีย่า้ยปiเด่อแปหวtไีบัยดลเพ้มาu111ชทจ้ะหา102(.ิงแศ่ีา0tยม1สกพ.5eรา2ขุก0ะ2ทยภดา3โ5ทยรดาับ0รสอ6แ์่ีตทพย2ะแ5ถยผ้ออ่)ดผ่าานGคงงอนบับงบไอlเวoทันทแไาันรสันรbย่ีดมยรดากวaบัล่บงGกับเl็ดาุใรทชลรlนมาWียoิงายสปสอ่ยเแbeไถีปยุขไดลlพaดlาภ็นจ้ะnl(.้จนแศาา0ปeาพกพ.5กWsรกก0sข2ทาะกา3eอ5รยIเารn06งlดณ์แรทl2sป5ผน็ทntอ่)์กรiน่อeงทtะอาuไอเงเs้าทนัทรทเtันsททแeยี่ดยศด่ียวบัพาไับIเทวnยรชรรเายทs่ริงชายด:tสยะ่ีสิงไiีขtุขสไดบาuน้ึดภุข้จคา้จtาาภญัดeาพกากขกใพขกนอา(อขGารกงงอรทWเปางทช่อรรป่อIงื้อะ)บรเงเโทะทเรคททีย่เรศทวี่ยวี่ปลไศิดเทวุเรชไเปย-ะทิงช1ดส้าเิยง9ีขทหขุสึ้นอภุขศมยแาภไาู่พใทลายนพขะยอขสองอินยปงู่ใครปนะ้ารเอแะทันเลศทดะไศทบับไยทรทดยิกขีี่ 1าึน้อร3ยเู่ใชนขิงอสงุขโภลากพต 1 2 3 221211111112112267859471241508260349356รกสรออสปแคสจปอพคพทโแดาะานขุขันถยนัา่ถาวลริศรบยย ไสหสเกทสปfอใเลขจทมดกะภ่งเร่้าาาอวดาาดทวชปนไมoขกบัชงบเมโดยนมาูาอถาีั่าบ่ายับั้ี่ขกดเีา่งท่นIไาา้าัินางพสทnันเากขปิก่มกงทรร้ไจทาrงู2งีศ่นหชดม้ราหใสดาtเมงทอาสกาดา่ี่ียทโทนก่ีรeไาน่ืนใอลGก5รมงส้าี้1าคงุก1ขร็ี่ดทดนจลุrอ่ขะรด้ัมิงลวนMนโจาเl2กาส่ณnอ26กอุีีสยหกปoคภวจขงอกาั่สถนยกเรขงัaาดามาเาใเรb2ารัน็งภ์นงกด6572341โาถปาททาาาatรตกทใรหภ00000000กง้รกจีดปอaนรเ้iแาทาารนาทมoบ็น็นนีย่พ่ีตสดกุด้ัปาทงlระnณยย่รอคทนลงง-รn่อวทารรป�้รอัำปบยแสแกีใับทบทพะ่่ีอกยรร้างaทWง2Gaนะ่ีง่รผะ2212212111111211ขก์รปาผพรลตส2เาางงาlต่ีเ5เีี่ะบอ่ไาทเปิวl598675921183744603520ท่ง็าจเ่าegรพรเาาวกรคุท่เoงร6มมเงใ5่ปททยรนลนIีมี่ยเละlดลณี่เn2นป้ืนรา่า1ยเbe2ี่แยlร่ี2ชยสท่ไก6าเวุมาเน็เnีไอsศ1ด5บฐ365์กทaลปรปางด5วรเขวา้tm่ีย016ิวดeงราทา24า6้าช3lปาiดุใไทปรปจพโอคกพAสสแออแสร2ิศ1้าเมร้ราาณtวขsนเ้ร่สนง5เดชา้6ถรินง5ะาห้uหทพจานรขุขันถยWนัdาถวไหลริปศบรเsกปรชจนทสปดขแับใิยงยeช้อทดกุะtปขะภม่งโร่้าาาอวmเใ5ัฒดาาด1ทาาหมวารลีสภยeุมข้พิพาางนeไิงเขกบัังบอนเดมยโตดอยนานมIงีามรับ่าับะnภทด7็าบ้านสnทยุกขจนนภIilไสเุนัพีนยรันายมพสใทง้ัnnัานเาตขกสาlกเงัทรย้ยจปนfทศทขุsภารสกศานห่ช้มรดราแงnอาทกtoาดาุitขเ.มทอาปลีกยโtจาาsิกภัี่สบไยทับรพศะุข่ี่สีรeไานต่ื-ใตอจลGกทกันาi้eงrด้าพศส1ดtางทก1กร็ี่ด1tาทดานภาขนิพบุาภrาใด.ม่ี่อ้rขอ่ปาัมงิลานนuโlเดsรดห2รทะถาณไnดร2กรaยีีดัีพสDยกปบคาoยM2รคนจคอางอมรsาผยท2า่ัอสีtงนับกแง:าสคtฐa2ามอก้ามแะาาเเมญั2bดี่ใพาeร็นภ์า้พงทยกู่5267314ใ5กiาโร5625ัaนถปพาบทยวคยราtรรขุปIoนeลรหีขยาน00000000กง5ขกีจาแดน806aขnIอรiรขาาแาขn6ัใาฒรานาทเดoไ6บย�น็ัภย่ีนn2nสราู่่ีำอ6ดะ่าขุดวมปาใรlลนนะอโยยอยกรs(ีอ็ดยvทนลงa5งาทสยัn่บอะวทร่Gรปาอร2งสจง1ันนดบคยายแtะtันีใบกงา่หาgไง้(งใะ่ใอ2กใเรดน้าพaทยWงงตาi2Gาน-eSัุ่ีขดWรผดeะเบข1211211221111221วขาeไหงปtผาดปยศทร2มนนมลไสเผอเงงชาlวับ5ทะHอ่รuส5เปาตอขl69872074523931418506้นอจท่ง็รรงmาร่าอภ้ลeทรrพัคาบั5รเวรดlนจคุ่Iั้oงง้ือ6สเงมังใโเ)ยทรนบดาี่tะAอัดันกรกินไนIนีnถี่ายลละ6l6ดณลนจเวoงึnลน้ืทน่า1เเยชbโe2eดถา่ีเกาlยส้2ดสจเถา)ี่ระยคทกทปดดเวไ4ทุมาเค็นเnาน้ราด้ีsaซากทในด5ัฐ563ี่5n์กทaดกปดพารปารื่่าอหจวรนpเแศวาtวั่ยีม1ใ01บั6ดบ้วeาาาาท้ึ่บงา6า้าี่นชปtt3ื่มโอlปลัาาัดiบ้ใผปพแคอโทกสรแจAรอพสปสิศ1า้ไเกยมร้โางาลtา3วิดใบอดหsนสมน5บรiหทดชา้อรกรัิงบดนางาะุเmuหราพานรนขุขันซัยนถWdม2าถวไกoหรลิปเGศรบเsกะไกปDปลพันยททา-ุคาสทยดแรผใิยงยชร62ม5ั้คะทดขกย่ัะtนนพ3ะภม่ง่ร้ัึ่าาาอmวเน1งรพฒัสกปดาา้ทสดWาหมวแรส206กีปจคยeจสenาุ้ถลข้พพาาาe่ไอิงเSวเอกขพกบัปงบอเมยโตใี่ดบย3า่ับ9นมIีาขารัาบ่าeกะทีิจทดหังvรา้บาานสnัีทยไุขญดนยในาาภาIiนดHาัlไงันีีรยาIัรงนาย12112111222212aขพง่สใท้งัnnัฒันมเาต1รขเดนาlกเกพeางนทรย้จศกfเศทุขวแsมมภรส็Gศขโดานหีด่ชม้รดรากแกรnง5อรnาAทังoกอดทา8940364231755รใitบเมทlรอาปาลแกลlt.้จรากาsรกิ3นครันภไะี่สไทับพาสะุขสี่ศeไ่านื่าใตะอ6oตลGกทกัลกนieหงีณัr้รทาบศสl1ล่ีtาทยงาไทกทวลรย็ี่กดน1tาทัดนาาดยาtPข.นิพบาาาภrจาีม่่อ4Iขrขอย่ปoัpมมงิลาไแนนาถuโlเเดsยี2ส1วถณไnรดก้าnะกะการยaยีดี2ีพสมายคกปคาol้Mดมคบจ่คดางหอรมาsอย่ะขทmไลัั่่ทอสีอนไใtนงดเีบัuกแง:5าสคtaเbด2สจามออาสกถมาาเราญัเชัญ2ปสbดหใ้พจาeร็นดsนภ์้าพงกาู่3245671ใทiากร625ะต6ัaปนถ(ปบาบทยัดวขsาtารรรุขIoนรงอลาิรนตยหีงขยาอนe00000000กง5กอจีาแงิ806าaขนntaศ้รพอา่มราiกอแพสทปโรAพส1ามขาคาแกาสnกัใ่Iฒร่ีานาทงผ่งดกoไบย็นัภีย่สน2nสิ้ัสรกู่เรรใ่รี6ดnคทาก็ขุดiมปาเนดรlลัันาะบงองงยอง้ยผรsM(ีาัอดยกทัาน่ิงlนลขนaบังนนขุันd-tนาถ่จเทลิัาผn่บศอรบะทวรทฐัรไ2Gรปรททาุขอรฒจ2วงสจันGtบคย้าาอแtะไ่ีันจีใบอกงต่รโายาลยgไง้ถ(าuสัใน21552ะ่อปแกนก่อรดน้ภา้ลาพaทอWงร้งตาอาiดmว2นภ-ดาาาSัทแก่ีดWรผดดทด่ะอเบัววขนา269eไ6หใงWปาลtผี่แาาราดั5วกยี่ปทWร2งยมลารสDผไเนงดง(ชาาlนงับก5กัมนทt4รน้ระHโอ่รดuยลเปาตานมข้อจารIทน่็งรเง6mัาบ่รารตดด่าข้ลาeดรัพัคาับา5รเาบบMรวรกจุคค่Iทั้งงนกมื้ก้กอายeI6บัสiาวคเงมพใงโวาด4ิ)ยทบเะมาี่tะAอพดักริกานนทIนีnneวะรี่ยาลAาขะีั่ขบl6)เดงณลานIรกเวึงงnี่ยนลน้ืททนา่้ทจวร1เเโe2eถเกกา่lาชรDส่หบย้มับุ2สเจา)่ีรขยยคเทขกทปดเว4ไm้ึวุนมาเiคt็นเnเามปกรทจเอาร้ีsซlกแทสาณใสนด5ฐ63่ี5ใเnาี่ยาs์กทกา่อืป่ีดารชปรง)ัเดหรeคจวทรนนเัแศใดวนปาltลขัยี่นม101บ6า้วeถัามดางภทชึ่งา61ุรขtา้า่ีงชปรt3ื่มโากอวปลร่ีาาาดัิiaดมนใ้ินnกิศ1้าง่ไเกมรอ้โาวาลยtาิ3rวี่ิดิงใบ้งดดาปsrขนสึง์อันิงใ5ก็ยเะหนทนชขโา้อนเรภริง2ดzางเุuเหราณพ1nรโสนซารมก2าาไกaหปัGีนเชนsกะสไปหกปDeปนัค้นัชยจาทสค-ุคาสัทยนดีอเแอรยiใิงชร265ค้ะทขอายขุ1ะtรมดา3มn่ึเงท1งพฒัสป2taท่ืตพอดาWาดหมปแนรส206ีมคeจสาาe้าุิถลงข้มพงพาโทารน็ภดพ่sอิงเภS์วเ5เองุัพกป6215473นอiข้ยตใจส้g3ารบั9าI5ดขาราtะทีริจทัมชบoหัจงvศบ้าสารรนาnสัยุกขญนหใาภ้าลาอ่ีมนรHา00000000กงsงักบนัีีรยIงย2ยดขาง่ะรใ้ังขi6ัดฒมาาตเแนแเกพeานะพทยภิยุดงTั่ศกfoนเบศทุขลุsมไมบัภขารสาnขโสอันานีด่รดาทแกงก5อรAทขปดาจีoก5ขรทะาอัยIบราสทลแรเลlt.รทก:hMแิกรนครนัภไส่ไาพบัพาสะุขี่สศลัในภา่nอIตะ6ทดoตดรกทรักนีดiราว้ึนณััrรบงศบสย่ียทาไทดุึขวลราแกnงี1tรใานบทาสดaยยขาี่กDPข.ิน(พบาาาภาีม่4อย่ดปรบัpา็มนกโาไ้แาาaทาถuคงดยา2ะนตพวรMHCUSถ่ีไารดผภก้าะะiรยยลีด2ใุยดพรมง็าค่คปมาlาลMอดมอlคsารมายรพรยัะลบทomทลเ่งอeีนไใทtขnวlงเบัuยแe:55สาaาคด2สHจ่ะ่อหมอราอสหเบาปะใาัญชญัท่2ปีกดหใ้งพจvขeาดaงนทtiา้พทมาู่ใdทราพกราร265ะ6ัaนvวยมี่เบยุคีดวขnsขไนี่าเรุขนรeดlพัาง6ินตายีขยเนeระง5านiแงิi08ก6eตาีขนtด้กAรอาม่มาด1มนIีขา่กcอส้nกัจใrี่ยลคฒรที่ะาผhลtก่ลงดdนกคไยัภี่สอปนn2สา้ืrับนา่สรaัู่่รกใ1่รเีa6ดnาคทากข2มทลันาบงอ่ยีดั้องsี่ยยบผ(ี้คอสดยกจง2าางิ่ขaับงug)-ทน่lิผลาที่ัาผววเบกIะยaรุมฐาเ2งGเราุขอีจ2งสจวนสnsษอtแค้าาe�ะำว่ไีงั5นฐ365เอี่กไงใSตวก่ราลgาไงAlทา้ถาวัในป15252ด2ปลนกอ่ด่านาาf้ปลพองวทตาาเดแาtภ-หมtาัแด่ยีWดา016ตเขบัวrนsา296eาIไ6Hหใขaงาามาแาตาคการปด6ั5วกปาทnช2กยงม35aผนมวัปดบ(ชาsiนงขเัeบกกัมนทศ14กร้้ารี่ยรลดe่้ไาตาาขล้้อจอ้ปtfI่นปรเ6smวกdi้รอรดดาขช้ลมนกรรัคามาบา5s65ีMรสกจคIทั้งe้ื้ัสtอaาดิญรงบัอาคงuมหะพล่eโาด4t)ยรวบาะาี่ะอด2ักริกrงาไนรรหปเวรงาระีAาlีัป่ขบิ6เโงขง1aนาสวuงึู่่ียนลกทtxวรสtเดาโ้รeถเงชเกสกา่างชเจร2Dสทบยัดถบ5กnะtะเจ(hารยรคขมงสycรทปด4ไเmึ้วนทคาตปชรแจรใี้ซากมแทมาัาบรใปสบนี่ีอใเncัดGetcุ5กาื่อขป้ดพาา6รเรงใัเ)ยเงิบัเSดหรคจเททน�ัุศวนำปuขอขัตนeมย1ตบนา้aวรามถัามดิลงลชึ่ศงทานปaุรขอ่ีปะรปtมื่มรโทาอ5ลาดั1aมานส้ใิrกรเrง่ไงกภุอโาวHดคยา3Wภี่่สสันิอดีงิeยใบ้ดคดยาปeสึงระอใอnายใเ้งัฉะหทนัะขอไนรภศก่็7ดzานางกุเรอะเา1โสนซายม2ากfเัGศนุขชนไ้หา้สDุขถารทงนปนัด้นัเยาาราแเ-คุาัทยนีงdอดพอเดรAยทiลรต625ค้oซะไัาขอายุข1เญชรมด3รnจทึ่1งนพสป2เท่ื้าาอดWดปแเนพใIภภส206ถทมทคไeจบัพุบัขา้ถลยมงรโจภตดพ่อเรท่ึากทวเ5งอััพน่งป-น)้ใจสrุg3นบัด9ศา5งสดนขศ้ืHาทอสทีิจ1ัมรชบหัจงvศารใาัแกาญศขใซยถPาขาะกฐนนราางักบภี่มีIง2ยรดี่อข่ยปาง่ะข6ัาดฒมหดกนแเนไุอกขกพeาะพยถิeพดุงTไ่ักศดีนเขบลมไมบัาอยคา2ื่ืไดีอโทขโอรดีพอกาาสlMก5รทขึ่ดีงก5ขวทอััรIาบรยบาาสทททแลเลlภ.อีทกaกมคhMบัแuนยรคนครัน่ไงะ่า5:โาาสยเวคยศัใน2ระ6มoตดรกีดเวึ้นณรัยรบร2ใงใี่พี่ปงยทปาไุขดพlวลแกขะรวนู่ทใายสดaายยขรตู่่ี625าชกDใ6.าัaนาู่าใใบายไวs้4ากรtยดpน็มวนโกไแแาาถคนยีขาตวนUHCMร5าราภกา้พน806นัะi็นนดยยนล2มมมยhุดรม็งาค1่มินุ้าลขอาดงรมงปnlรัฒารัะมบomดทลไ่ขeนไยใทแnวัิงเยดน2แาe5รaาดสีจละ6ดาอท้สสขหมาะีีใรอาญัชปีกห้งจvขใดaนทiอีดยาสะdทaกงาะ6v่งมีเ่ขnไนี่าเับะรeดlพัาหงิรนพตยอลเ2-สจeรนนิงiคกาeุตาีเtะด้ักรา่ไีา่มัมานด1มง่กขcอสกจrgไงที่้ผhใเก่ลงdกสป1rับสaัดนู่ปรกใงส้รanมคาดกเทั-.าบงีย่ัั้ดดงsดี่ยผี้ะคสทวกจงาาาิ่งันขeไบหเgยศ-น่lดลาที่าผIปยaรท2ฐ2มชรุขผีจาสถnษtแ้าอ9eับวเทอี่ไใSตวร้กกรลาAlาถา้าวันาข5215้2อจด2ดนก.่อmส่ราาf้ลอวทา้ลรภศัะหมคาาบ5แาาตขัrนs269Iั้6่ืHใขaงมาอแากบัรปั5วกาnมถง5aโนวัดบหย(า้าs2นงาีะเตดักรกกัมนน4นก่ียลe่ไ่ิา้6อ้ปfI่งนปเ6sนกdi้รอทวดดาไขลชทมกใาแs6ีMรนสกคeทถe5้taเาดกมกาสาคพลeาด4นtปวะค2rงามรททด4ไอวรงารีAาlีั่ขบิเโงง1าaารส้ีuซู่กี่ยนกtxใ6กวรt่ีี่้nรลผ่าชเรก2Dากบยัาดถบ5กnะจhยรรโดขหสycจนรศm้ึววนัตมปช1รบแจาา�แาั1าบาำสยใเึ่cงtcา5ื่อปรt6มงใโะัเ)ยยเบัเดาะดัรค่ททัุานปuขขนeไกาaรมโาถัมดิลรงลชาท3้รนปยaุรขจใดมาสน51aมยกิrทกออรเr่งรอ-วดดยาภ่ี่สสอทิงาแeสน้ดางปeึงนะม2อใอnกาเฉะขGนภศก็7zDนาะ1ันโอสยาาาาทยอันชนรไ้ขหาร625ุ2ขรวงยนัข้เยาร่อาจันีdดพเยiิตนซไาพอาสปขุ1เรมมด3ดรWnจบแ206น2่งคeเท่ืจ้าอก5ดปถนพภมถทมท่งอยงรอโจพภดพูป่รใทึ่าเุ5งั่งขด-น3บั้จสุgขด5งาดHีกิคสจ6เัมชvาบาจศัรใาแญกาใศยถาะนกฐนรงัอบนัีIทงยรด่ี2ยขาะคข6ดง่ัฒมหนแา4ุขนแะพยิeพุดงTกพ่ัาeนขลปไาอคา2ืไอ้เอราบัาสขโกดีขดี5ขวีย่อ5ััรIอบนสกททลทโเภทaกมhMรแนารว่งะ่5โลl.ยเวรยกันขแนดคนัดรกีดเวเึ้วนศใรงป6ุoขดlแขะรทยสaายขณััตี่าชกนDร6บาขู่่ีใใยาไาไ้าาดยวtกดน็นโกาาดคเ็.งตลHCMUาาภะพนัi็น4นดยนลมมมยhุด็งp1ม่มิชนุ้ลาอ้างารงถlยรวับoมทรeก้าทดnวย2ัeIรมaาาดบดม้หาะีีใะMเีกงิงvขใaทim่นไใdงเาแvม5ีเ่nไนี่เจะeาlพัหงสทับสสเารชปนัหiกeตดงีนtดกมดบรDา่cอกจrท6hกลdขาปrรaัดากส้ขุaตทe่ยี้ดังsี่ิงยกะ้คสนจ้งศทารา่มา1gมากlลา่ีIยaร่งีกถnษแภสeับวสเี่ไใSรวกรnาAlาวัาบงด2ด่ลผาfียวทกาไขหมี่ิกา-ตขrsทIHาขaผมารกฐป2รขุาnจ5aสtวับsเทนตร่ียลe่ไ1ถพ้าอ้ปfั่น่ปว521s5กd2iไา้อ่อาชมกาา้ลs6ีาสภeาtaดาe2966ใtปวแ2rงรดั5รวกรงาี3lงิยโวกง1aานดส(uรู่นกงtxกกt้4รกเ2าดถ5กnIเะ6hรรรสycดรขาตชMกาคา้ับท้าctc5าคปพ6ลใะัเยเ4บทุาuขeรaรมAาิี่งขลงทนปaยี่นม5วร1กrรเr่ารดDยภ่สสอeจeขอnาฉm้ึวนศก็7านแะจแอาสใเ้าุขรงารง)dดพัเดตัซไานปเขนจบถัมดลนชเ้าุขพภถททาaรจรทึ่างง่-อุดงงิ้ดHกาสปึงะอใเใแขานศภยถะฐนzร่ีสยันชนหนแาหุขeพัน้เขาอัคา2ืไอนีiาสอาุข1วรรnทลภ2aกม่ือนด่ปงน5โยมเวยรโเภดพเ5ั่งปนดlขะgยา5ดาช6าขู่ใใาไ้าัมบtรากากับพนั็นดนยนมมมยยhด1ิ้า6ดงรงะพยT่ันลาอร้ีีขีข5ัIบเทhMระ่าันดีด้ึนแรทสaต่ีกDด็นคตUMCHาiลุดุ่น้าอlับoeทnวยeaาหะใงvใaidาvมnไนี่เelหเรนietกมด Ranking Ranking Ranking Ranking 25 Administration (SHA) และ SHA Plus ทไี่ ด้รบั การยอมรับในระดบั สากล และเร่งกระตุ้นให้สถานประกอบการเข้า

05การทอ่ งเทย่ี ว 050302 ปี 2561 ประเทศไทยมีขีดความสามารถในการแข่งขันด้านสุขภาพดีขึ้นตามล�ำดับ โดยเฉพาะความพร้อม ของโครงสร้างพ้ืนฐานด้านสุขภาพของไทย ซ่ึงในปี 2564 ปรับตัวดีขึ้นถึง 15 อันดับ จากปี 2561 ซ่ึงถือเป็น ทิศทางที่ดีส�ำหรับประเทศไทยในการพัฒนาขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ และมีแนวโน้มในการบรรลุค่าเป้าหมายอันดับรายได้จากการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ ในปี 2565 การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา ประเทศไทยได้ให้ความส�ำคัญกับการสร้างความเชื่อมั่น และรักษาการเป็น จุดหมายปลายทางของการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพในระดับโลก โดยพัฒนามาตรฐาน Amazing Thailand Safety and Health Administration (SHA) และ SHA Plus ท่ีได้รับการยอมรับในระดับสากล และเร่งกระตุ้นให้สถานประกอบการเข้ารับมาตรฐานอย่างต่อเนื่อง โดยข้อมูล ณ วันที่ 8 พฤศจิกายน 2564 พบว่า มีผู้ประกอบการด้านสุขภาพได้รับมาตรฐาน SHA แล้ว 888 แห่ง และได้รับมาตรฐาน SHA Plus จ�ำนวน 192 แห่ง อีกท้ัง ส่งเสริมการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพตามศักยภาพและอัตลักษณ์ของพื้นท่ี เพ่ือกระจายรายได้สู่ชุมชนและเมืองท่องเที่ยวรอง ตลอดจนสร้างมูลค่าเพ่ิมให้กับการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ อาทิ โครงการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพอย่างยั่งยืนของชุมชน และโครงการยกระดับการท่องเท่ียว เชิงสุขภาพล้านนา เป็นต้น นอกจากน้ี ประเทศไทยได้เพ่ิมเติมรูปแบบการตรวจลงตราส�ำหรับนักท่องเท่ียว คุณภาพ คือ Special Tourist Visa (STV) สามารถอยู่ในประเทศไทยได้สูงสุด 270 วัน ซึ่งครอบคลุม ถึงนักท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ จึงเป็นช่องทางพิเศษที่จูงใจให้มีนักท่องเที่ยวเชิงสุขภาพสามารถเดินทางเข้ามา ในประเทศไทยได้มากขึ้น ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ส่งผลกระทบ โดยตรงต่อการหดตัวของรายได้จากการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพของประเทศไทย และก่อให้เกิดการชะลอตัว ของการเดินทางท่องเที่ยวทั่วโลก ทั้งน้ี หากประเทศไทยสามารถปรับตัว และเปิดให้บริการได้ตามปกติ ก่อนประเทศคู่แข่ง อาจส่งผลให้อันดับรายได้ปรับตัวดีขึ้นได้ นอกจากน้ี สถานการณ์การแพร่ระบาด ของเชื้อโควิด-19 ยังส่งผลให้การด�ำเนินโครงการที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะโครงการประเภทฝึกอบรม และสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าและบริการด้านการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ จ�ำเป็นต้องยกเลิกหรือปรับเปล่ียน รูปแบบการด�ำเนินโครงการ ข้อเสนอแนะเพ่ือการบรรลุเป้าหมาย ประเทศไทยต้องมุ่งเน้นการพัฒนาขีดความสามารถในการแข่งขัน ด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ทั้งในประเด็นของโครงสร้างพ้ืนฐานด้านสุขภาพ อ�ำนวยความสะดวกในการ เดินทางของนักท่องเที่ยวกลุ่มสุขภาพ (Ease of Travelling) ผ่านมาตรการวีซ่าประเภทต่าง ๆ และส่งเสริม ภาพลักษณ์การท่องเท่ียวในประเทศไทย นอกจากนี้ ควรเร่งพัฒนาอุปทานด้านการท่องเท่ียวให้มีความพร้อม ในการรองรับนักท่องเท่ียวในช่วงท่ียังคงมีการแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 โดยให้ความส�ำคัญกับการผลักดัน ให้สถานประกอบการ เข้ารับมาตรฐาน SHA และ SHA Plus อย่างทั่วถึง โดยเฉพาะรายย่อย ตลอดจนพัฒนา รูปแบบการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพให้สอดรับกับการท่องเที่ยววิถีใหม่ (New Normal) 257

05 การท่องเทย่ี ว 050303 จ.3 แผนแมบ่ ทย่อย การท่องเทีย่ วเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทยแ์ ผนไทย เป้าหมายระดับแผนแมบ่ ทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 สถานประกอบการด้านการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพแล050ะ30บ3 ริการ050303 050303 ปี 63 สีเขยี ว ปี 64 สีเขียว ทางการแพทย์ได้รับมาตรฐานเพิ่ มข้ึน ปี 62 สีเขยี ว 1 แผนแมบ่ ทฯ ประเดน็ (05) การทอ่ งเทย่ี ว : ค่าเปา้ หมายท่ตี ้องบรรลภุ ายในปี 25625 แผนแมบ่ ทยอ่ ย การทอ่ งเท่ยี วเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทยแ์ ผนไทย 3 เป้าหมายระดับแผนแม่บทย่อย (050303) สถานประกอบการด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพและบริการทาง อตั ราการเพิ่มขึน้ ของจำ� นวนสถ4 านกาปรแพรทะยก์ได้รอบั มบาตกรฐาานรเพดิ่มข้าึน้ นการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ทไ่ี ด้รับมาตรฐานการท่องเที่ยว เฉลี่ย56ร้อสคยุข่าเภปลา้าพหะทมไ่ีา5ดย้รทบั ต่ี มต้อางต่อบรรฐรปาลนใุ ีกนาปรี ทพอ่ .ศงเ.ท2ี่ย5ว65เฉอลัตี่ยรรา้อกยาลระเพ5่มิ ตขอ่ึน้ ปขีองจานวนสถานประกอบการด้านการท่องเท่ียวเชิง 7 คณุ ภาพและมาตรฐานของสถานประกอบการดา้ นการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ เป็นปัจจัยสาคัญต่อการตัดสินใจเข้าใช้ 8 บริการของนักท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทย์แผนไทย การเพิ่มข้ึนของจานวนสถานประกอบการท่ีมี 9 คุณภาพ จะทาให้มีโอกาสในการสร้างรายได้จากการท่องเท่ียวได้มากขึ้น อย่างไรก็ตาม ท่ีผ่านมาประเทศไทยต้อง คุณภาพและมาตรฐานของสถานปร11ะ01กอเเพผบชื่อกิญใหกา้สับรถคาดวนาป้ามรทนะ้ากกทอาบายกดรา้าทรนไกด่อา้รรับงบมเังาทคตับ่ีรยใฐชาว้กนเฎมชหากิมงขาส้ึนยุทขค่ีจวภะรจใาูงหใพ้คจวใหามเ้สปสถาา็คนนัญปปกระับัจกกอจาบรัยพกัฒาสรน�เำขาค้ายรกัญับรมะาดตับรคฐุณาภนามพากมขาึ้ตนรทฐา้ังนนี้ ต่อการตัดสินใจเข้าใช้บริการของนักท่องเท1่ีย2 วเชสถิงาสนปุขระภกอาบพการคท่อวงาเทม่ียวงเชาิงมสุขภแาพลกะาแรสพร้าทงคยวา์แมตผระนหไนทักขยองฝก่ังอาุปรสงเคพ์ แิ่มละขกึ้นารบังคับใช้กฎหมายและ ข อ ง จ� ำ น ว นสถาน ประก อทบ่ีผก่านา รมทาป่ี มรี คะุ ณเทภศาไพท111ย543 จตะ้อสสมทงุาถขตาเภ� ำรนผากใกพชาหารแิรญทลณ้ ม่ีเะกก์กบีย่ี โาับวรอริขกบคอ้ ากรงรวรทาลาาสุเงมปกใ้าทาหนรม้าแกาพทยาทาปยรยัจ์ทสจี่คดุบรร้ัานอ้ ายนบังคงไกมลร่าุมมาีกครายรบรบเไักงถด็บ้วคขน้ ัจบ้อจมาใึงูลชพกจิจา้กกนาฎรวาณนหรสาถมเททาานีย่ อปบยรงเทคะเกียี่จทองูไงบ่ี ยดกใ้จาวจารกดข้าน้อกมาูลรจทา่อนงวเทน่ียสวถเาชนิง ได้มากข้ึน อย่างไร ก็ตาม ภทปมใานารั้งชพตะ่วนรกงมฐอี้ า6บานเกสพตเาดถรื่รืออาเนพนฐใป่ือแหารรสกะุขน้สขกภออสาถงบพปถากที า2านี่ไรด5น้6ปร3ั4บปปรมรมาะระตีสเะกรถภฐากทอานนปอบไดรจบ้แะกากกกกา่อนกบรารวกมไดราสเดรพทนนื่้อรับว่อเดัสสบนรงแมิมุนเลคบะทาวสราตี่ยิถกมาารงวนราฐสปเมุขรชานะภินงกวาอดพสมบเพุกขกา่ือราภกสะรดุทขขา้าภรนวึ้พานสงพสปาแาธลราะวรกมณิจเพกสุาขิ่มรขสท้ึนป่ีกจาาาหนโดนวนยด ให้ สถา น ประกอบก ารเข ้ารับมาตรฐานมากข16้ึน คว รให้ ค วามส�ำคัญ กับก ารพัฒนายกระดับค11ุ78ณ การสร้างความตระหนักของฝั่งอุปสงค์ และการ1209บังคข1ั,ยบ5า4ยใ2ตชัว้กแในหฎอ่งัตหหราามทกลี่าพดิจยลาแงรอณลยาา่ ะรงวตมมอ่ ตาเนั้งตือ่แงตร่ปซกี่งึ 2หา5าร6ก1ทส่ง่ีเเพสกรบ่ีมิยวใ่าวห้มสขถีก้อาานรงขปยราะยกตอัวบเกฉาลร่ียดังปกรละ่ามวาเณช่ือรม้อโยยลงะกับ66การตท่อ่อปงี เแทต่ีย่เวปไ็นดก้ จาะร 21 เปน็ ปัจจยั สาคัญท่จี ะสง่ ผลใหป้ ระเทศไทยสามารถบรรลคุ า่ เปา้ หมายที่กาหนดให้อัตราการเพ่ิมข้ึนของจานวนสถาน ่นมปีระกอบการดา้ นกจาร�ำทน่อวงนเทส่ยี ถวจาเาชนนงิ ปวสนขุรสภะถกาาพอนทบป่ีไกดระาร้ กับรอเมพบาต่อืกราสฐรขุ าเพนภ่ือกาสาพุขรททภ่อไ่ีาดพงเร้ททับ่ไีย่ี ดมว้ราบัเตฉมลรา่ยีฐตราร้อฐนยาลนะ 5 ต่อปไี ด้ ส ถา นการ ณ์กา รบ รรลุเป้าหมาย ปัจจุบันยัง22ไม ก าร เ ก็ บ ข ้ อ มู ล จ� ำ นวนสถานปร ะกอบการด้า 1.39 การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพและบริการทางการแพทย์ 20,000 1.5 ที่ครอบคลุมครบถ้วน จึงพิจารณาเทียบเคียงได้ 15,000 0.38 0.37 1 0.17 0.5 นวดเพ่ือเสรมิ ความงาม จากข้อมูลจ�ำนวนสถานประกอบการเพ่ือสุขภาพ 10,000 0 นวดเพอื่ สขุ ภาพ ท่ี ไ ด ้ รั บ ม า ต ร ฐ า น จ า ก ก ร ม ส นั บ ส นุ น บ ริ ก า ร 5,000 -0.5 กจิ การสปา สุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข ท่ีก�ำหนดมาตรฐาน 0 -1 Growth 2560 2561 2562 2563 Q1-Q2/2564 -1.5 สถานประกอบการ 3 ประเภท ได้แก่ นวดเพ่ือ2เ3สริม ทีม่ า: กรมสนบั สนนุ บริการสขุ ภาพ ความงาม นวดเพื่อสุขภาพ และกิจการ2ส4 ปา โดยในช่วง 6 เดือนแรกของปี 2564 มีสถานประกอบ ท่มี า: กรมสนับสนนุ บรกิ ารสุขภาพ การนวด และสถานประกอบการด้านสปา รวมเพิ่มขึ้นจ�ำนวน 1,542 แห่ง หากพิจารณารวม 258

05การทอ่ งเทย่ี ว 050303 ต้ังแต่ปี 2561 พบว่า มีการขยายตัวเฉลี่ย ประมาณร้อยละ 66 ต่อปี แต่เป็นการขยายตัวในอัตราท่ีลดลง อย่างต่อเนื่อง ซ่ึงหากส่งเสริมให้สถานประกอบการดังกล่าวเชื่อมโยงกับการท่องเท่ียวได้ จะเป็นปัจจัยส�ำคัญ ที่จะส่งผลให้ประเทศไทยสามารถบรรลุค่าเป้าหมายที่ก�ำหนดให้อัตราการเพิ่มขึ้นของจ�ำนวนสถานประกอบการ ด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพที่ได้รับมาตรฐานการท่องเท่ียว เฉลี่ยร้อยละ 5 ต่อปีได้ การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ในช่วงท่ีผ่านมา หน่วยงาน ที่ เ กี่ ย ว ข ้ อ ง จึ ง ไ ด ้ ก� ำ ห น ด แ น ว ท า ง ก า ร ต ร ว จ ป ร ะ เ มิ น ส ถ า น ป ร ะ ก อ บ ก า ร ด ้ า น สุ ข ภ า พ ใ ห ้ ส อ ด ค ล ้ อ ง กั บ มาตรการการควบคุมการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 โดยกรมสนับสนุนบริการสุขภาพได้ก�ำหนด ให้สถานประกอบการสามารถประเมินตนเองผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ได้ นอกจากน้ี ยังได้มีการ ประชาสัมพันธ์ เพ่ือส่งเสริมให้สถานประกอบการเข้าร่วมรับการประเมินมาตรฐานการท่องเท่ียว โดยก�ำหนดพ้ืนท่ีเป้าหมายจ�ำนวน 6 จังหวัด ได้แก่ เชียงราย ชลบุรี บุรีรัมย์ ภูเก็ต สุราษฎร์ธานี และกระบี่ ส่งผลให้มีสถานประกอบการจ�ำนวน 312 แห่ง ได้รับมาตรฐานเพิ่มข้ึน คิดเป็นร้อยละ 59.31 จากปี 2563 นอกจากน้ี การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ได้สร้างความเข้าใจและกระตุ้นให้นักท่องเที่ยวให้ความส�ำคัญ กับการใช้บริการในสถานประกอบการที่ได้รับมาตรฐาน Amazing Thailand Safety and Health Administration (SHA) ซึ่งเป็นมาตรฐานความปลอดภัยด้านสุขอนามัยส�ำหรับกิจการด้านการท่องเท่ียว ส่งผลให้มีสถานประกอบการจ�ำนวนมากขอรับมาตรฐานดังกล่าว โดยปัจจุบันมีจ�ำนวนสถานประกอบการ ด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพได้รับมาตรฐาน SHA และ SHA+ แล้วจ�ำนวนประมาณ 1,000 แห่ง ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย ปัจจุบันประเทศไทยมีมาตรฐานที่เก่ียวข้องกับการท่องเท่ียว เชิงสุขภาพหลายมาตรฐาน ซ่ึงมีความซับซ้อน และด�ำเนินการโดยหลายหน่วยงาน ประกอบกับการบังคับใช้ กฎระเบียบและกฎหมายของภาครัฐท่ีไม่เคร่งครัด ส่งผลให้สถานประกอบการด้านการท่องเท่ียวไม่เห็น ความส�ำคัญในการเข้ารับมาตรฐาน นอกจากน้ี สถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ยังส่งผลให้ สถานประกอบการท่ีย่ืนขอรับมาตรฐานด้านการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพลดลง เนื่องจากสถานประกอบการ หลายแห่งมีสภาพคล่องลดลง และไม่มีงบประมาณเพียงพอส�ำหรับการปรับปรุงสถานประกอบการให้ได้รับ มาตรฐาน อย่างไรก็ดี สถานการณ์ดังกล่าว ถือเป็นปัจจัยบวกท่ีช่วยผลักดันให้ผู้ประกอบการให้ความส�ำคัญ กับการได้รับมาตรฐานความปลอดภัยและสุขอนามัยมากขึ้น ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย เพื่อจูงใจให้สถานประกอบการด้านการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ เข้ารับมาตรฐานเพ่ิมข้ึน ควรเร่งให้ความช่วยเหลือด้านสภาพคล่อง และต้นทุนในการปรับปรุง สถานประกอบการ เช่น มาตรการสินเช่ือดอกเบี้ยต�่ำ หรือ Soft Loan เป็นต้น ส�ำหรับธุรกิจที่ได้รับ ผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 และเร่งบูรณาการระหว่างทุกภาคส่วน ท่ีเก่ียวข้อง เพ่ือปรับปรุงมาตรฐานให้สอดคล้องกับขนาดและสถานะทางการเงินของธุรกิจอย่างเหมาะสม และอ�ำนวยความสะดวกในการขอรับมาตรฐาน โดยให้ความส�ำคัญกับการลดขั้นตอนการตรวจมาตรฐาน ที่ไม่จ�ำเป็น ตลอดจนควบคุมและก�ำกับให้สถานประกอบการมีมาตรฐานตามท่ีกฎหมายก�ำหนด นอกจากนี้ ควรมุ่งเน้นการสร้างความตระหนักรู้ของนักท่องเท่ียวให้เข้ารับบริการจากสถานประกอบการท่ีได้รับ มาตรฐาน ซึ่งจะเป็นการกระตุ้นให้สถานประกอบการเข้ารับมาตรฐานได้อีกทางหนึ่ง 259

05 การท่องเทย่ี ว 050340031 จ.3 แผนแมบ่ ทย่อย การทอ่ งเที่ยวส�ำราญทางนำ�้ เป้าหมายระดบั แผนแม่บทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 รายได้จากการท่องเที่ยวส�ำราญทางน�้ำเพ่ิ มขึ้น คา่ เป้าหมายท่ีตอ้ งบรรลุภายในปี 2565 อตั ราการขยายตวั ของรายไดก้ ารทอ่ งเที่ยวสำ� ราญทางน�ำ้ ขยายตัวเฉลย่ี รอ้ ยละ 5 การท่องเท่ียวส�ำราญทางน�้ำเป็นหน่ึงในรูปแบบการท่องเท่ียวที่มีศักยภาพในการเพิ่มระดับความ สามารถในการแข่งขันด้านการท่องเที่ยวของประเทศไทย ซึ่งจากแนวโน้มการขยายตัวของอุตสาหกรรมเรือ ส�ำราญทั่วโลกในช่วงก่อนการแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 โดยเฉพาะในภูมิภาคเอเชียท่ีมีอัตราการเติบโต ค่อนข้างสูง และจากการท่ีประเทศไทยมีกิจกรรมและแหล่งท่องเท่ียวที่หลากหลายทั้งทางธรรมชาติ และวัฒนธรรมประเพณี ท�ำให้มีแนวโน้มที่จะสามารถพัฒนาต่อเนื่องเพ่ือตอบสนองต่อความต้องการ ของกลุ่มนักท่องเที่ยวคุณภาพที่มีระดับการใช้จ่ายสูงได้ในหลายรูปแบบ อย่างไรก็ตาม การพัฒนาท่าเรือ และร่องน�้ำรองรับเรือส�ำราญขนาดต่าง ๆ การส่งเสริมอุตสาหกรรมและบริการเก่ียวเนื่องบนฝั่งหลังท่าเรือ การมีบุคลากรเฉพาะด้านการท่องเที่ยวส�ำราญทางน�้ำ การส่ือสารเพื่อสร้างการรับรู้ถึงเส้นทางและเทศกาล ท่องเท่ียวในประเทศ รวมถึงการมีกฎระเบียบท่ีเอื้อต่อการเดินทางและการประกอบธุรกิจ ยังคงเป็นประเด็น ท้าทายและปัจจัยการพัฒนาที่ส�ำคัญในช่วงที่ผ่านมาต่อการผลักดันให้ประเทศไทยเป็นประเทศต้นทาง และจุดหมายปลายทางของการท่องเที่ยวส�ำราญทางน้�ำ รวมถึงเพื่อให้สามารถดึงดูดผู้ประกอบการเส้นทางเรือ นานาชาติ ซ่ึงปัจจัยดังกล่าวถือเป็นส่วนส�ำคัญท่ีส่งเสริมการสร้างรายได้ให้เป็นไปตามเป้าหมาย 260

05การท่องเทย่ี ว 050401 สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย เน่ืองจากปัจจุบัน จ�ำนวนเรือและวนั ทอ่ งเที่ยวของนักทอ่ งเทีย่ วสำ� ราญทางเรอื ในไทย ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ยั ง ไ ม ่ มี ก า ร เ ก็ บ ข ้ อ มู ล ร า ย ไ ด ้ จ า ก โดย CLIA ก า ร ท ่ อ ง เ ท่ี ย ว ส� ำ ร า ญ ท า ง น้� ำ โ ด ย ต ร ง ท� ำ ใ ห ้ การประเมินสถานการณ์การบรรลุเป้าหมายจ�ำเป็น ต ้ อ ง ใ ช ้ ข ้ อ มู ล เ ที ย บ เ คี ย ง จ า ก จ� ำ น ว น เ รื อ แ ล ะ วันท่องเท่ียวของนักท่องเท่ียวส�ำราญทางเรือใน ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย เ ป ็ น ข ้ อ มู ล เ พื่ อ ส ะ ท ้ อ น ก า ร เ ติ บ โ ต ของรายได้ดังกล่าว ทั้งนี้ จากรายงานของสมาคม ล่องเรือส�ำราญระหว่างประเทศ (Cruise Line International Association : CLIA) พบว่า สถานการณ์การท่องเท่ียวส�ำราญทางน�้ำในภูมิภาค เอเชียในช่วงปี 2560 – 2562 ซึ่งเป็นช่วงก่อนสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 มีอัตราการเติบโต ในระดับสูง ขณะที่การประเมินสถานะของประเทศไทยพบว่ามีอัตราการเติบโตของจ�ำนวนเรือและวันท่องเท่ียว ในทิศทางเดียวกันกับภาพรวมของภูมิภาค แม้ว่าการเติบโตของจ�ำนวนเรือจะต�่ำกว่าเป้าหมาย โดยมีการเติบโตเพียงร้อยละ 4 ต่อปี แต่มีจ�ำนวนวันท่องเท่ียวสูงถึงร้อยละ 15 ต่อปี โดยมีท่าเรือหาดป่าตอง เป็นจุดแวะพักส�ำคัญ อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ของโรคโควิด 19 ที่แพร่ระบาดรุนแรงในหลายประเทศ ตั้งแต่ในช่วงปลายปี 2562 ส่งผลให้กิจกรรมการท่องเท่ียวทั้งในประเทศและระหว่างประเทศ หยุดชะงักจากมาตรการควบคุมโรคด้วยการจ�ำกัดการเดินทาง ท�ำให้ในปี 2563 จ�ำนวนเรือและวันท่องเที่ยว ลดลงจากค่าเฉล่ียในช่วงท่ีผ่านมามากกว่าร้อยละ 70 อย่างไรก็ดี จากการจัดให้มีโครงการสนับสนุน ให้ผู้เดินทางสามารถเข้ามาในราชอาณาจักรเพ่ือการท่องเที่ยวหรือพ�ำนักระยะยาวโดยใช้สถานที่บนเรือส�ำราญ เรือยอร์ช เป็นสถานท่ีกักกันตัวเพ่ือการเฝ้าระวังป้องกันและควบคุมโรค (Alternative Yacht Quarantine) ตั้งแต่ในช่วงปี 2564 นับเป็นปัจจัยส่งเสริมสถานการณ์การท่องเท่ียวส�ำราญทางน้�ำให้ปรับตัวดีขึ้นเล็กน้อย แต่ยังคงมีความท้าทายค่อนข้างมากท่ีจะบรรลุเป้าหมายการมีอัตราการขยายตัวของรายได้การท่องเท่ียว ส�ำราญทางน�้ำเฉลี่ยร้อยละ 5 ในส้ินปี 2565 การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา ในปีงบประมาณ 2564 การพัฒนาการท่องเท่ียวส�ำราญทางน�้ำเริ่มมีการขยาย การรับรู้และน�ำไปสู่โครงการศึกษาและพัฒนาในหลายภาคส่วนโดยเฉพาะสถาบันการศึกษาที่เร่ิมเข้ามา มีบทบาทในการขับเคลื่อนการพัฒนามากข้ึนผ่านโครงการศึกษาเพ่ือส่งเสริมและเช่ือมโยงเส้นทาง ท่องเที่ยวในระดับพื้นท่ีเข้ากับการท่องเท่ียวส�ำราญทางน้�ำและการยกระดับมาตรฐานท่าเรือส�ำราญเพื่อมุ่งสู่ การเป็นท่าเรือต้นทาง-ปลายทางมากข้ึน เช่น โครงการยกระดับการท่องเที่ยวส�ำราญทางน้�ำเพื่อเพ่ิมขีด ความสามารถทางการแข่งขันของประเทศไทยของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และโครงการสร้างเกณฑ์ มาตรฐานและตัวชี้วัดในการประเมินท่าเรือหลักส�ำหรับการท่องเที่ยวเรือส�ำราญของประเทศไทย ของสถาบัน บัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ เป็นต้น รวมถึงการพัฒนาก�ำลังคนตามโครงการสร้างบุคลากรพาณิชย์นาวี ผู ้ ท� ำ ง า น ใ น เ รื อ ส� ำ ร า ญ ซ่ึ ง เ ป ็ น ป ั จ จั ย แ ว ด ล ้ อ ม ส� ำ คั ญ ท่ี ส นั บ ส นุ น ก า ร พั ฒ น า ใ น ห ่ ว ง โ ซ ่ อุ ป ท า น ข อ ง การท่องเที่ยว รวมถึงการด�ำเนินโครงการศึกษาเพื่อปรับปรุงกฎระเบียบและก�ำหนดแนวทางการให้ สิทธิประโยชน์ทางภาษีกับนักท่องเที่ยวซ่ึงน�ำเรือยอร์ชเข้ามาในราชอาณาจักร และโครงการสร้างการรับรู้ สินค้าและบริการทางการท่องเที่ยวส�ำราญทางน�้ำของประเทศไทย ซ่ึงเป็นการด�ำเนินการที่สอดคล้อง ในทิศทางเดียวกันกับข้อเสนอแนะในการบรรลุเป้าหมายที่เคยเสนอไว้ในปี 2563 261

05 การท่องเท่ยี ว 050340031 ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย ในระยะต่อไป ความท้าทายส�ำคัญในการสร้างรายได้ จากการท่องเที่ยวส�ำราญทางน�้ำเพ่ิมขึ้น นอกเหนือจากความเคร่งครัดของมาตรการทางสาธารณสุข ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ที่ส่งผลต่อปริมาณการเดินทางท่องเที่ยวส�ำราญทางเรือ ในภาพรวมแล้ว ประเด็นท้าทายจากข้อตกลงระหว่างประเทศท่ีเก่ียวข้องกับการลดการปล่อยก๊าซ เรือนกระจกภายในปี 2593 อาจเป็นอีกหน่ึงแนวโน้มส�ำคัญท่ีส่งผลกระทบให้การเพ่ิมข้อก�ำหนดในการพัฒนา สิ่งอ�ำนวยความสะดวกรองรับการเข้าจอดของเรือส�ำราญ เช่น การเตรียมโครงสร้างพื้นฐานและสิ่งอ�ำนวย ความสะดวกของท่าเรือการรองรับการเปลี่ยนรูปแบบการใช้เช้ือเพลิงของเรือส�ำราญจากน�้ำมันเป็น ก๊าซธรรมชาติ เป็นต้น ซ่ึงการผลักดันด้านส่ิงแวดล้อมดังกล่าวเร่ิมเป็นรูปธรรมมากข้ึนเม่ือสมาคม ล่องเรือส�ำราญระหว่างประเทศ (CLIA) เร่ิมมีส่วนร่วมในการผลักดันให้ผู้ประกอบการสายเรือปรับรูปแบบ การใช้พลังงานและการปล่อยมลพิษเพ่ิมเติม ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย จากประเด็นท้าทายในการสร้างความน่าสนใจในการลงทุน ของผู้ประกอบการภายหลังสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 คล่ีคลายลงในอนาคต การด�ำเนิน ก า ร ใ น ร ะ ย ะ ต ่ อ ไ ป ค ว ร ส นั บ ส นุ น เ ค รื อ ข ่ า ย ธุ ร กิ จ แ ล ะ อุ ต ส า ห ก ร ร ม / บ ริ ก า ร ที่ เ ก่ี ย ว เ นื่ อ ง กั บ การท่องเท่ียวเพ่ิมเติม อาทิ การส่งเสริมผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมการต่อเรือ การบ�ำรุงรักษาเรือส�ำราญ ในพ้ืนที่ และการสนับสนุนการปรับปรุงคุณภาพร้านค้าและร้านอาหารในบริเวณแหล่งท่องเท่ียว ให้ได้มาตรฐาน รวมทั้งการสร้างบุคลากรพาณิชย์นาวีท่ีมีความเชี่ยวชาญเฉพาะให้เพียงพอต่อการรองรับ จ�ำนวนเรือท่องเที่ยวที่มีแนวโน้มเพิ่มข้ึน เพ่ือสร้างการประกอบธุรกิจและรายได้จากการท่องเที่ยวส�ำราญ ทางน้�ำท่ีเติบโตต่อเน่ืองต่อไป 262

การทอ่ งเท่ยี ว 05 050402 จ.3 แผนแม่บทย่อย การท่องเทย่ี วสำ� ราญทางน�ำ้ เป้าหขยมาายยตัวรระ้อดยบั ละแผ5 นแม่บทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 การขยายตัวของท่าเรือท่องเท่ียวในประเทศ คา่ เป้าหมายท่ีต้องบรรลภุ ายในปี 2565 จำ� นวนท่าเรือทอ่ งเที่ยวในประเทศไทยเพ่ิมขึน้ จำ� นวน 2 ท่าเรือ การเพ่ิมจ�ำนวนท่าเรือท่องเท่ียวในประเทศไทยถือเป็นองค์ประกอบส�ำคัญในการพัฒนาโครงสร้าง พ้ืนฐาน สาธารณูปโภค และส่ิงอ�ำนวยความสะดวกสนับสนุนการท่องเท่ียวทางน้�ำของประเทศ ซึ่งการบรรลุ เป้าหมายจ�ำเป็นต้องมีปัจจัยแวดล้อมท่ีครอบคลุมประเด็นส�ำคัญ อาทิ (1) การเพิ่มศักยภาพของแหล่งท่องเที่ยว ท่ีเชื่อมโยงกับพื้นท่ีท่าเรือ (2) การสร้างภาคีร่วมพัฒนาท่าเรือท่องเท่ียวและธุรกิจท่ีเก่ียวเนื่อง (3) การปรับปรุง โครงสร้างพื้นฐาน กฎระเบียบ และส่ิงอ�ำนวยความสะดวกท้ังในพื้นท่ีท่าเรือและพื้นท่ีหลังท่า และ (4) การเพ่ิม ประสิทธิภาพการบริหารจัดการท่าเรือ ซึ่งความท้าทายในปี 2564 ยังคงเป็นประเด็นที่สืบเน่ืองมาจาก ช่วงที่ผ่านมา ได้แก่ ข้อจ�ำกัดเชิงกายภาพของพ้ืนท่ีก่อสร้างท่าเรือน�้ำลึกรองรับเรือท่องเที่ยวขนาดใหญ่ ท่ีอาจส่งผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม รวมถึงข้อจ�ำกัดในการบริหารจัดการในการใช้ประโยชน์ท่าเรือเพ่ือดึงดูด นักท่องเท่ียวให้เดินทางไปยังแหล่งท่องเท่ียวในพ้ืนที่ใกล้เคียง ยังคงเป็นความท้าทายท่ีต่อเนื่อง มาในปีงบประมาณ 2564 263

05 การท่องเทยี่ ว 05043032 สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย การก่อสร้างท่าเรือ พนื้ ทกี่ ารปรับปรุงท่าเรอื และการพัฒนาทา่ เรือแห่งใหม่ ท่องเที่ยวของประเทศไทย ท่ีผ่านมาส่วนใหญ่ เป็นการพัฒนาท่าเรืออเนกประสงค์ หรือการปรับปรุง พ้ื น ที่ ท ่ า เ ที ย บ เ รื อ ใ ห ้ มี ม า ต ร ฐ า น ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย และส่ิงอ�ำนวยความสะดวกท่ีเอื้อต่อการเป็นท่าเรือ ท่องเที่ยว โดยในช่วงปี 2562 – 2564 มีท่าเทียบเรือ ที่อยู่ระหว่างพัฒนาให้เป็นท่าเรือท่องเท่ียว จ�ำนวน 9 ท่า ประกอบด้วย ท่าเรือกรุงเทพ ท่าเรือแหลมฉบัง จ.ชลบุรี ท่าเทียบเรือโดยสารท่องเที่ยวคลองจิหลาด จ.กระบ่ี ท่าเรือท่องเท่ียวอ่าวมะขาม จ.ภูเก็ต ท่าเรืออเนกประสงค์ จ.ชุมพร ท่าเรือท่องเที่ยว ดอนสัก ท่าเทียบเรือท้องศาลา และท่าเทียบเรือ หาดร้ิน จ.สุราษฎร์ธานี และท่าเรือบ้านท่าไทร จ.สงขลา ขณะท่ีการพัฒนาท่าเรือแห่งใหม่รองรับ การท่องเท่ียวส�ำราญทางน้�ำเป็นการเฉพาะ ยังจ�ำกัด ท่ีมา: กรมเจา้ ท่าและ สศช. อยู่เพียงระยะของการศึกษาความเหมาะสมในการลงทุนและการออกแบบท่าเทียบเรือ ท�ำให้คาดว่า ณ ส้ินปี 2565 จะด�ำเนินการได้เพียงการปรับปรุงท่าเรือเดิมให้เป็นท่าเรือท่องเที่ยวเพ่ิมข้ึน ขณะที่ การพัฒนาท่าเรือแห่งใหม่จะยังไม่สามารถด�ำเนินการก่อสร้างให้แล้วเสร็จได้อย่างเป็นรูปธรรม การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา ในช่วงปี 2564 การพัฒนาท่าเรือเพ่ือการท่องเที่ยวส�ำราญทางน�้ำ เป็นการด�ำเนินการ ภายใต้ยุทธศาสตร์การส่งเสริมการท่องเท่ียวเรือส�ำราญ พ.ศ. 2561-2570 ซึ่งมุ่งศึกษาความเหมาะสม และส�ำรวจออกแบบท่าเทียบเรือเฟอร์ร่ี และท่าเรือยอร์ช เพื่อเช่ือมโยงระหว่างท่าเรือส�ำราญ และท่าเรือ บริเวณแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ ซ่ึงโครงการส่วนใหญ่ เป็นการประสานความร่วมมือกับกรมเจ้าท่าในลักษณะ การศึกษาความเป็นไปได้ในการพัฒนาท่าเรือในพื้นที่ชายฝั่งทะเลทั้งฝั่งอ่าวไทยและฝั่งอันดามันเพ่ือพัฒนา เป็นท่าเทียบเรือรองรับเรือส�ำราญขนาดใหญ่ โดยในปีงบประมาณ 2564 มีการพัฒนาใน 3 พ้ืนท่ี ได้แก่ พ้ืนท่ีเกาะสมุย ชายฝั่งอันดามัน (จ.ระนอง จ.พังงา จ.กระบ่ี จ.ภูเก็ต จ.ตรัง และ จ.สตูล) และบริเวณพื้นที่ อ่าวไทยตอนบน (กรุงเทพมหานคร จ.สมุทรปราการ จ.ฉะเชิงเทรา จ.ชลบุรี) ท้ังนี้ การศึกษาความ เหมาะสมในการพัฒนาท่าเทียบเรือใหม่ดังกล่าวด�ำเนินการได้ค่อนข้างล่าช้า เน่ืองจากมาตรการจ�ำกัด การเดินทางข้ามจังหวัดในช่วงการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ท�ำให้การส�ำรวจลักษณะทางกายภาพ และการศึกษาเส้นทางเชื่อมโยงแหล่งท่องเที่ยวประกอบการพิจารณาความเหมาะสมของพ้ืนที่ไม่สามารถ ด�ำเนินการได้ตามแผนที่ก�ำหนดไว้ 264

การท่องเทย่ี ว 05 050402 ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย สถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ท่ีกระทบ ต่อภาพรวมธุรกิจท่องเท่ียวและการตัดสินใจเดินทางของนักท่องเที่ยวในอนาคต ท�ำให้การก�ำหนด มาตรการทางสาธารณสุขท่ีชัดเจนในพ้ืนท่ีแหล่งท่องเท่ียวเป็นประเด็นท้าทายที่จะสร้างอุปสงค์การเดินทาง ท่องเท่ียวในระยะต่อไปและส่งผลต่อเน่ืองไปยังการตัดสินใจขยายท่าเรือในอนาคต นอกจากนี้ ประเด็น ข้อจ�ำกัดด้านสภาพภูมิประเทศ และการปรับปรุงกฎระเบียบให้เอื้อต่อการขยายตัวของท่าเรือเป็นอีก ปัจจัยท้าทายส�ำคัญต่อการก�ำหนดกรอบนโยบาย การตัดสินใจขยายท่าเรือ และการตัดสินใจเข้าร่วมลงทุน ของภาคเอกชนที่ส่งผลในทางตรงต่อการบรรลุเป้าหมาย ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย ผลการศึกษาความเป็นไปได้ในการลงทุนขยายท่าเรือที่ครอบคลุม การศึกษาความต้องการและพฤติกรรมการเดินทางท่องเที่ยวที่เปล่ียนแปลงไปโดยเฉพาะในกลุ่มนักท่องเท่ียว ส�ำราญทางน�้ำ จะเป็นข้อมูลท่ีทวีความส�ำคัญมากข้ึนให้กับหน่วยงานนโยบายและนักลงทุนจะใช้เป็นกรอบ ในการตัดสินใจลงทุนภายหลังสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 เริ่มคลี่คลายในอนาคต ดังนั้น การเร่งด�ำเนินการให้ผลการศึกษาแล้วเสร็จโดยเร็วจากท่ีต้องหยุดชะงักไปในช่วงการแพร่ระบาด ของเชื้อโควิด-19 รวมทั้งการเร่งสร้างความเชื่อมั่นท้ังต่อการเดินทางท่องเท่ียวและกิจกรรมส่งเสริมการลงทุน โดยการประสานความร่วมมือจากภาคส่วนต่าง ๆ ท้ังภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนในพื้นท่ี เพ่ือพัฒนาสภาพแวดล้อมและสิ่งอ�ำนวยความสะดวกของแหล่งท่องเท่ียวที่อยู่ในเส้นทางท่องเที่ยวส�ำราญ ทางน�้ำ จะเป็นอีกหน่ึงปัจจัยแวดล้อมส�ำคัญในห่วงโซ่คุณค่าที่เป็นแรงผลักดันให้สามารถเข้าใกล้เป้าหมาย ที่ต้องบรรลุในปี 2565 ได้ 265

05 การทอ่ งเทย่ี ว 005500350031 จ.3 แผนแม่บทยอ่ ย การท่องเท่ยี วเชื่อมโยงภูมภิ าค เปา้ หมายระดับแผนแมบ่ ทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ประเทศไทยเป็นจุดเชื่อมต่อการเดินทางของนักท่องเท่ียว คา่ เปา้ หมายท่ตี อ้ งบรรลภุ ายในปี 2565 อตั ราการขยายตัวของจ�ำนวนนักทอ่ งเที่ยวต่างชาติที่เดนิ ทางผา่ นแดน ระหว่างประเทศไทยกับประเทศสมาชิกอาเซยี น ขยายตวั รอ้ ยละ 5 ประเทศไทยมีท�ำเลที่ต้ังเป็นศูนย์กลางของภูมิภาคอาเซียน มีแหล่งท่องเที่ยวที่เช่ือมโยงระหว่าง ภูมิภาคกับชาติสมาชิกอาเซียน อีกทั้ง ยังมีระบบขนส่งมวลชนที่มีประสิทธิภาพและครอบคลุม ส่งผลให้ประเทศไทยเป็นจุดยุทธศาสตร์ส�ำคัญด้านการท่องเท่ียวท่ีครบวงจร ท้ังน้ี เพ่ือผลักดันการเป็นศูนย์กลาง การเดินทางท่องเท่ียวเช่ือมโยงในภูมิภาค ต้องให้ความส�ำคัญกับการจัดท�ำและพัฒนากฎหมาย กฎระเบียบ ข้อตกลงและนโยบายด้านการท่องเท่ียวในภูมิภาคเอเชีย การพัฒนาเส้นทางท่องเท่ียวเช่ือมโยง รวมถึง การพัฒนาส่ิงอ�ำนวยความสะดวกในการเดินทาง และการพัฒนาตลาดเพ่ือเช่ือมต่อการเดินทาง ของนักท่องเที่ยว อย่างไรก็ดี ในปี 2564 ประเทศไทยยังคงเผชิญกับประเด็นท้าทายท่ีส�ำคัญในด้านกฎหมาย ที่ไม่เอื้ออ�ำนวยต่อการเดินทางระหว่างประเทศอาเซียน โดยพบว่ายังคงมีชาติสมาชิกอาเซียนท่ีมีข้อจ�ำกัด ในการยื่นค�ำร้องขอเดินทางเข้าประเทศ ซ่ึงหากมีมาตราทางกฎหมายท่ีสนับสนุนการเดินทางเข้าออกร่วมกัน จะช่วยให้ชาติสมาชิกอาเซียนสามารถเช่ือมต่อการเดินทางในภูมิภาคได้ 266

05การทอ่ งเทย่ี ว 050501 สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย ปัจจุบันประเทศไทย จ�ำนวนนกั ทอ่ งเทยี่ วต่างชาตทิ ่เี ดนิ ทางเขา้ ประเทศไทย ยังไม่มีการเก็บข้อมูลจ�ำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติ ปี 2560 - 2563 ที่เดินทางผ่านแดนระหว่างประเทศไทยกับประเทศ จำนวน (คน) จำนวนนักทอ่ งเทีย่ วต่ำงชำตทิ ีเ่ ดนิ ทำงเขำ้ สมาชิกอาเซียนอย่างเป็นระบบและครบถ้วน 40,000,000 10% ประเทศไทย ปี 2560 - 2563 8% จึงพิจารณาเทียบเคียงจากข้อมูลจ�ำนวนนักท่องเท่ียว 30,000,000 7% 5% 0% ASEAN 7% 4% Non-ASEAN Growth ASEAN ในภูมิภาคอาเซียนที่เดินทางเข้ามาในประเทศไทย 20,000,000 -66% -50% Growth Non-ASEAN โดยในปี 2563 ซึ่งเป็นปีที่ได้รับผลกระทบจาก 10,000,000 ส ถ า น ก า ร ณ ์ ก า ร แ พ ร ่ ร ะ บ า ด ข อ ง เ ชื้ อ โ ค วิ ด - 1 9 0 -90% 2560 -100% 2561 2562 2563 จ�ำนวนนักท่องเที่ยวในภูมิภาคอาเซียนเดินท26าง ทีม่ า: กระทรวงการทอ่ งเที่ยทวม่ี แำ:ลกะรกะทีฬราวงกำรทอ่ งเทยี่ วและกีฬำ เข้ามาในประเทศไทยจ�ำนวน 3.74 ล้านคน ลดลง27ถึง ร้อยละ 66 จากปี 2562 จึ ง อ า จ ก ล ่ า ว ไ ด ้ ว28 ่ า การดาเนินการทผี่ ่านมา ประเทศไทยมีกำรเช่อื มโยงกำรทอ่ งเทย่ี วผ่ำนทำงกรอบควำมร่วมมือระดับภูมภิ ำค อำทิ แผนงำน กำรพัฒนำเขตเศรษฐกิจสำมฝ่ำย อินโดนีเซีย - มำเลเซีย - ไทย (Indonesia-Malaysia-Thailand Growth Triangle: 29 ก า ร ท ่ อ ง เ ที่ ย ว เ ชื่ อ ม โ ย ง ภู มิ ภ า ค ใ น ช ่ ว ง ป ี ที่ ผ ่ า น ม30 า มีแนวโน้มลดลง ท้ังนี้ หากพิจารณาเปรียบเทียบกับIMT-GT) และ แผนงำนควำมร่วมมือทำงเศรษฐกิจในอนุภูมิภำคลุ่มแม่น้ำโขง (Greater Mekong Subregion 31 Economic Cooperation Program : GMS Program) มีคณะทำงำนด้ำนกำรท่องเที่ยวอนุภูมิภำคลุ่มแม่น้ำโขง ท่ี นักท ่องเ ที่ยวที่ไม่ ใช่ประเทศในอาเซี ย นที่เข้ามาใน3323ปรโปะรเะกทอบศไปไดทว้ ยยประเพทศคไบทยวก่าัมพูชมำ สีจป�ปำ.ลนำวววเมินยี นลมำดเวลยี ดงนรำม้อแยละดลจีนะซ่ึงภ9ำย0ใต้ ซ่ึงมากกว่าสถำนกำรณ์กำรแพรร่ ะบำดของเชื้อ -1 9 การหดตัวของจ�ำนวนนักท่องเท่ียวในอาเซียน จึงแสดงให้เห็นว่าในช่วงท่ีมีสถานการณ์การแพร่ระบาด34 มีควำมร่วมมือในกำรขับเคล่ือนไปในทิศทำงเพ่ือลดอุปสรรคและควำมท้ำทำยในกำรดำเนินงำนฟื้นฟูและตอบสนองต่อ 35 ผลกระทบจำกกำรแพร่ระบำดของโรคโควิด-19 ร่วมกัน ซ่ึงให้ควำมสำคัญกับกำรฟื้นตัวทั้งทำงเศรษฐกิจและสุขภำพใน ข องเช้ือโควิด-19 การเดินทางผ่านแดน รนะพหื้นวท่า333่ีอ687ง่ืปนรอคปนวระอำะุภมเมูดเยสิภ็นทำำทค่คา้าัญศทงาแใยไมนท้วร่สี่ำก่งปกผรล็ละตตชุ่อ่ำมากกรามอใรนบหาภรรูมเลาิภซุเำปกคีา้ยเหอสมนเชาถียยตาสะมถวนำันีคนอกกอวำกราาเณฉร์กียมำงณรใสตแพ้จะ์ะรกร่รดะับาบกวำรำดรกขฉแอีดแงวพเัคชลซอ้ื รีโนคะใ่รวนดิมปะ-1รีศิม9บำเักณปา็นทยปด่ีมรำภะกขเขดาึ้นอ็นทพสง้ำถทำำนยกทำี่ตร้อณง์ใใหน้ ม ากกว่าการเดิน ทางระหว่างประเทศใ เชื้อโควิด-19 ในประเทศไทย และประเทศเพ่ือนบ้านไม่คลี่คลาย ประกอบกับมาตรการการเปิดพรมแดน39 ภำพรวมดูเหมอื นจะผ่ำนพน้ จดุ วกิ ฤตไปแล้ว ท้งั ในมิติของจำนวนผตู้ ดิ เช้อื รำยใหม่และจำนวนผู้เสียชีวิตท่ีเพิ่มขึ้นในอัตรำท่ี 40 ชะลอลงอย่ำงเหน็ ได้ชัด แต่มำตรกำรหรอื นโยบำยในกำรเปดิ พรมแดนระหว่ำงประเทศในภูมิภำค ตลอดจนมำตรฐำนด้ำน ที่ยังไม่มีมาตรการที่ชัดเจน อาจส่งผลให้ไม่สามารถบรรลุค่าเป้าหมายที่ก�ำหนดให้จ�ำนวนนักท่องเที่ยวเช่ือมโยง41 ควำมสะอำดและปลอดภัยที่สอดคล้องกับพฤติกรรมกำรท่องเท่ียววิถีใหม่ (New Normal) ที่ใช้ร่วมกันยังไม่แน่นอน 42 จึงอำจส่งผลต่อควำมเช่ือม่ันของนักท่องเท่ียวได้ นอกจำกนี้ ยังมีประเด็นท้ำทำยต่อเน่ืองที่ยังไม่ได้รับกำรปรับปรุง ขยายตัวร้อยละ 5 ได้ 43 อย่ำงชัดเจน ได้แก่ กำรขำดควำมพร้อมของโครงสร้ำงพ้ืนฐำนท่ีเช่ือมโยง และกฎระเบียบกำรเข้ำเมืองท่ีไม่เอื้ออำนวยให้ 44 เกดิ กำรเดินทำงของนกั ท่องเท่ยี วระหวำ่ งประเทศในอำเซียน 45 การด�ำเนินงานที่ผ่านมา ประเทศไทยมีการเชื่อมโยงการท่องเที่ยวผ่านทางกรอบความร่วมมือระดับภูมิภาค อาทิ แผนงานการพัฒนาเขตเศรษฐกิจสามฝ่าย อินโดนีเซีย - มาเลเซีย - ไทย (Indonesia-Malaysia- Thailand Growth Triangle: IMT-GT) และแผนงานความร่วมมือทางเศรษฐกิจในอนุภูมิภาคลุ่ม แม่น้�ำโขง (Greater Mekong Subregion Economic Cooperation Program : GMS Program) มีคณะท�ำงานด้านการท่องเที่ยวอนุภูมิภาคลุ่มแม่น�้ำโขง ที่ประกอบไปด้วย ประเทศไทย กัมพูชา สปป.ลาว เมียนมา เวียดนาม และจีน ซึ่งภายใต้ สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 มีความร่วมมือในการขับเคลื่อนเพื่อลดอุปสรรคและความท้าทายในการด�ำเนินงานฟื้นฟูและตอบสนอง ต่อผลกระทบจากการแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ร่วมกัน ซ่ึงให้ความส�ำคัญกับการฟื้นตัวทั้งทางเศรษฐกิจ และสุขภาพในอนุภูมิภาค 267

05 การทอ่ งเทย่ี ว 005500350031 ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 เป็นประเด็น ท้าทายที่ต้องให้ความส�ำคัญ แม้ว่าประชากรในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะรับการฉีดวัคซีน ในปริมาณท่ีมากขึ้น สถานการณ์ในภาพรวมเหมือนจะผ่านพ้นจุดวิกฤตไปแล้ว ท้ังในมิติของจ�ำนวนผู้ติดเชื้อ รายใหม่และจ�ำนวนผู้เสียชีวิตที่เพิ่มข้ึนในอัตราที่ชะลอลงอย่างเห็นได้ชัด แต่มาตรการหรือนโยบาย ในการเปิดพรมแดนระหว่างประเทศในภูมิภาค ตลอดจนมาตรฐานด้านความสะอาดและปลอดภัยท่ีสอดคล้อง กับพฤติกรรมการท่องเท่ียววิถีใหม่ (New Normal) ท่ีใช้ร่วมกันยังไม่แน่นอน จึงอาจส่งผลต่อความเช่ือม่ัน ของนักท่องเท่ียวได้ นอกจากน้ี ยังมีประเด็นท้าทายต่อเนื่องที่ยังไม่ได้รับการปรับปรุงอย่างชัดเจน ได้แก่ ความพร้อมของโครงสร้างพ้ืนฐานท่ีเชื่อมโยง และกฎระเบียบการเข้าเมืองท่ีไม่เอ้ืออ�ำนวยให้เกิด การเดินทางของนักท่องเท่ียวระหว่างประเทศในอาเซียน ข้อเสนอแนะเพ่ือการบรรลุเป้าหมาย ในด้านกรอบความร่วมมือระหว่างประเทศ ประเทศสมาชิกอาเซียน ควรมีการหารือและสร้างข้อตกลงร่วมกันด้านกฎหมายให้เอ้ืออ�ำนวยต่อการเดินทางข้ามพรมแดน ระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียน เพ่ือให้เกิดการเช่ือมโยงกันระหว่างประเทศ ส�ำหรับการพัฒนาให้บรรลุ เป้าหมายจากนโยบายภายในประเทศ หน่วยงานทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ตลอดจนสถาบันการศึกษา ควรมีนโยบายแบบรวมศูนย์และเชื่อมโยงกันหมด โดยภาครัฐมีบทบาทในการก�ำหนดทิศทางการพัฒนา เป้าหมาย แผนงาน และมอบให้แต่ละหน่วยงานร่วมกันให้เกิดการขับเคล่ือนท่ีเป็นเอกภาพ เพื่อให้ การด�ำเนินนโยบายมีความสอดคล้องและสามารถปรับตัวได้ทันต่อสถานการณ์ ทั้งนี้ ต้องสร้างความเข้มแข็ง ของอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวไทย เพื่อรองรับการฟื้นฟูและการกลับมาเติบโตอีกคร้ังภายหลังการสิ้นสุดลง ของสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 268

การทอ่ งเทย่ี ว 05 050601 จ.3 แผนแม่บทยอ่ ย การพัฒนาระบบนิเวศการท่องเทีย่ ว เป้าหขยมาายยตัวรระ้อดยับละแผ5 นแม่บทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 นักท่องเท่ียวมีความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินมากข้ึน ค่าเปา้ หมายทีต่ ้องบรรลภุ ายในปี 2565 อยใู่ น 70 อันดบั แรก ของอนั ดบั ขีดความสามารถในการแขง่ ขัน ด้านความปลอดภยั ของนกั ทอ่ งเที่ยว โดย Travel & Tourism Competitiveness Index (TTCI) มาตรฐานความปลอดภัยส�ำหรับนักท่องเท่ียวเป็นหน่ึงในปัจจัยสนับสนุนส�ำคัญด้านการท่องเที่ยว ที่ส�ำคัญ เน่ืองจากความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินเป็นปัจจัยท่ีสร้างความเชื่อมั่นให้แก่นักท่องเท่ียว เมื่อเดินทางท่องเที่ยวในแต่ละจุดหมายปลายทาง ดังน้ัน มาตรการท่ีมุ่งเน้นการเสริมสร้างความปลอดภัย ให้กับนักท่องเท่ียวจึงเป็นส่ิงส�ำคัญท่ีภาคส่วนท่ีเก่ียวข้อง ต้องเร่งด�ำเนินการและให้ความส�ำคัญ โดยเฉพาะ การบังคับใช้กฎระเบียบหรือกฎหมายอย่างเคร่งคัด ตลอดจนต้องมีการเตรียมความพร้อมในการอ�ำนวย ความสะดวกให้แก่นักท่องเท่ียว พร้อมระบบรองรับการแจ้งเหตุและช่วยเหลือนักท่องเท่ียวเม่ือเกิดเหตุฉุกเฉิน ได้อย่างทันท่วงที ประกอบกับต้องมีการสร้างความตระหนักรู้ในด้านความปลอดภัยของพื้นที่และกิจกรรม การท่องเที่ยว ท้ังนี้ ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศท่ีมีประสิทธิภาพส�ำหรับแจ้งเตือนภัยให้กับนักท่องเที่ยว ยังไม่เพียงพอ เป็นปัจจัยส�ำคัญท่ีหน่วยงานต้องเร่งด�ำเนินการ เพื่อให้นักท่องเท่ียวได้รับความปลอดภัย ในชีวิตและทรัพย์สิน 269

05 การทอ่ งเทยี่ ว 050360031 สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย ในปี 2564 สถิตฐิ านความผิดอาญาทเี่ กีย่ วข้องกับความปลอดภัยของนักท่องเทีย่ ว สภาเศรษฐกิจโลก (World Economic Fo29rum: W E F ) ยั ง ไ ม ่ มี ก า ร ร า ย ง า น ผ ล ก า ร จั ด อ30ั น ดั บ จานวนคดี ปี 2561 -31 ตลุ าคม 2564สถติ ิฐานความผดิ อาญาที่เกย่ี วขอ้ งกับความปลอดภยั ของนักทอ่ งเท่ยี ว อัตราการขยายตัว ปี 2561 -31 ตลุ าคม 2564 0 120,000 ขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการท่อ3ง1เที่ยว 100,000 28,086 -4.46 -2 (Travel & TourismCompetitiveness Re32port: 80,000 -4 TTCI) ซึ่งเป็นดัชนีที่มีการจัดท�ำข้ึนทุก 2 ปี ส33�ำหรับ 60,000 56,188 23,556 18,676 14,474 -6 ใ น ด ้ า น ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย ใ น ชี วิ ต แ ล ะ ท รั พ ย34 ์ สิ น 40,000 -10.05 -8 20,000 19,207 -10.84 42,512 -10 35 2561 50,150 47,934 -15.95 -12 ของนักท่องเท่ียวสามารถพิจารณาเทียบเค36ียงได้ - -14 18,556 16,384 12,773 -16 2562 2563 ณ ต.ค.2564 -18 จากสถิติฐานความผิดอาญาทั่วประเทศ ซึ่งใช37้ข้อมูล ฐานความผิดเกี่ยวกบั ชวี ิต ร่างกาย และเพศ ฐานความผดิ เก่ยี วกับทรพั ย์ ฐานความผิดพิเศษ อัตราการขยายตัว จากระบบสารสนเทศสถานีต�ำรวจ ส�ำนักงาน3ต8 �ำรวจ ทีม่ า: ระบบสารสนเททศ่ีมาส: รถะบาบนสาตี รส�ำนรเทวศสจถานสีต�ำารนวจกั สงานากั นงานตต�ำารรวจวแจหง่ แชาหติ ่งชาติ แห่งชาติ พบว่า จ�ำนวนคดีความผิดอาญาท่ีเกี่ยวข้อง39 การดาเนินการที่ผ่านมา กรมการท่องเที่ยวได้ผลักดันมาตรการการท่องเท่ียวให้เป็นพ้ืนที่ท่องเท่ียวปลอดภัย 40 สาหรบั นกั ทอ่ งเที่ยว หรือ Smart safety zone ซ่ึงเป็นโครงการที่จะสร้างความเช่ือม่ันให้กับนักท่องเท่ียวโดยเป็น ก82ับ,ค9ว9า4มปคลดอี หดรภือัยคขิดอเงปน็นักอทัต่อรงาเทลด่ียลวงณร้อยเดลือะน1ต5ุล444132.า9คกสทมแอา่อรดงลสเคทปรละี่้ยาอ้ งวี งลคไก2ทวบัดาย5กมลอาพ6รีกรทงท้อ4อ่ ้ังจมงเใพเาหทอื่อ้ก่ยีกเัวบปยวผ็ปนถิู่ทู้ปกีใีารห่ีระม2เก6่ต(อ5Nร9บียe6กมw,าพ73รNรด5้อo้ามrนท9mใกนaา่ีมกlรค)าทีจรซ่อเด่ึงป�ำงเปิเดี ทน็นปล่ียสรววะ่วดใเนหนทสล้สศาาคงมก9ัญารจรม2ใถนากป,สาก2รรรทับ้าป6ง่อตคงัว2ีวเแทา2ลม่ียะมวค5บไ่ันดร6ดใิห้จจัด3าใี หรทหจ้กาัดับหทรกนลาักัี่กมือรเทกกีจค่อาณงร�ำิดเฑทท์ดน่อ่ียเ้างวปเนวใทนคี่ยน็นวกวาาทมรี่ ร้อยละ 10.05 ส ะ ท ้ อ น ใ ห ้ เ ห็ น ถึ ง อั ต ร า ก า ร เ44ก54 ิด คดีความผิดทางอาญาที่ลดลงอย่างต่อเน่ือง อย่างไรก็ตามปลอดภยั ในพ้นื ทที่ อ่ งเทย่ี วปลอดภัยสาหรับนกั ท่องเที่ยว 5 ประเภทได้แก่ พื้นท่ีท่องเที่ยวเขตเมือง พื้นท่ีท่องเท่ียว ชุมชน พ้ืนท่ีท่องเที่ยวทางธรรมชาติ พื้นท่ีท่องเท่ียวย่านการค้า และพ้ืนท่ีท่องเที่ยวท่ีมนุษย์สร้างข้ึน เพ่ือช่วย แ ม ้ ว ่ า อั ต ร า ก า ร เ กิ ด ข อ ง ค ดี อ า ญ า ที่ เ กี่ ย ว ข ้ อ งกั46 บร่างกายและทรัพย์สินจะมีแนวโนป้องกันและดูแลนักท่องเท่ียวให้ปลอดภัยทั้งในชีวิตและทรัพย์สิน ้ มตามลโคดรงลกางร Smแaตrt ่ ยsังafeคtyง ถzoือneวพ่าื้นท่ี ท่องเทีย่ วปลอดภยั สาหรบั นักท่องเทย่ี ว 47 อยู่ในระดับท่ีสูงและส่งผลต่อความเช่ือมั่นของ4น8 ักทปร่อะเงด็นเทท้าี่ยทาวยทที่สี่จ่งผะลตเ่อดกินารบทรราลงุเปม้าหามยายังปปรระเะด็นเสทาคศัญทไี่จทะมยีส่วนดใชัง้ในนกั้นารพัฒในนาแกลาะยรกบระดรับรคลวาุม เป้าหมายท่ีก�ำหนดไว้ในปี 2565 ยังคงเป็นความท้าทายอย่างย่ิงส�ำหรับประเทศไทย49 ปลอดภัยนักท่องเท่ียว คือ การมีระบบการแจ้งเตือนความปลอดภัยให้แก่นักท่องเท่ียวผ่านระบบสารสนเทศ 50 เพื่อสร้างความเชื่อมั่นในความปลอดภัยในช่วงเวลาท่ีเดินทางท่องเท่ียวในประเทศไทย ดังน้ันการขาดความพร้อม 51 ของเทคโนโลยีสารสนเทศที่ช่วยแจ้งเตือนภัยให้แก่นักท่องเที่ยวที่มีประสิทธิภาพและทันสมัยจะเป็นอุปสรรคท่ี 52 สาคัญท่ีส่งผลต่อการสร้างความมั่นใจให้แก่นักท่องเท่ียว เนื่องจากปัจจุบันการแจ้งเตือนความปลอดภัยให้แก่ โสกด�ำายหรเดรปั�ำบ็นเนนกักินาทงร่อาสนงรเท้าทง่ีผี่ยค่าววนาหมมราพือรก้อSรmมมกใaหาr้รกtทับs่อผaงfู้ปeเทรtะy่ียกวzไอoด55555บ67354n้ผกeลสเเนกาสกักาถักี่ยิดรราทซงสจนดต่ดอถดั ก่ึงอ่งาทันากนเ้าเารทากแณปม่ีรยนาพเ์ปวรกลา็นณยัจกิดตังจตเท์ฟหคโุบา่ีเอตงสรันครรอไุี่ยทด์มกยงรที่ผท้กตู่ใู้คานลนั่งอน่อาครกรกงตูปวาทิดรงากแาี่ใมตบชเปาาร้ใบทมลนรอทขอกี่อย่าดทา่ีวฟจรภสวแไัย่อะาลจใใรน้งนงแสเห์ทชตลเีว่ีือเระท้นิตสนก้้แนาาขี่ยาลรก้องะแามมวทจครูล้งรแใดาเัพวจต้าหย้งรือนา์เสนคต้เถินมผวือปขา่าปนอมนเ็ผนงปชทร่นาลานพักื่องัอบทจรดะุื้ด่นมอภตบบงัยเั่บนทรัทใวอิหกี่ย่ีอใท้ากแวนรับหซนลไ่นอ่ึงลักจ้ักกนะะทงท์สั่อบ่อเนบ่งงงทอผเเนกลททรี่จยใ่ียี่ยิัหกหาววก้วสไทดนาาซปม้อี้ปึ่งราย่ไอรรลม่าะจถง่สงเททอชอัดเ่วันศดดยทไทคกทล่วลภยดี่ยง้าอคคทงัยวววีเรกมราับมมื่อี การท่องเท่ียวที่สอดคล้องกับการท่องเท่ียววิถีใหม่ (New Normal) ซึ่งเป็นส่วนส�ำคัญในสร้างความม่ันใจ ให้กับนักท่องเที่ยวในการท่องเที่ยวไทย อีกทั้งเพ่ือเป็นการเตรียมพร้อมในการเปิดประเทศ กรมการท่องเท่ียว ได้จัดท�ำหลักเกณฑ์ด้านความปลอดภัยในพื้นท่ีท่องเท่ียวปลอดภัยส�ำหรับนักท่องเท่ียว 5 ประเภท ได้แก่ พื้นที่ท่องเที่ยวเขตเมือง พื้นท่ีท่องเที่ยวชุมชน พ้ืนท่ีท่องเที่ยวทางธรรมชาติ พื้นที่ท่องเท่ียวย่านการค้า และพ้ืนท่ีท่องเที่ยวท่ีมนุษย์สร้างข้ึน เพ่ือช่วยป้องกันและดูแลนักท่องเท่ียวให้ปลอดภัยท้ังในชีวิตและทรัพย์สิน ตามโครงการ Smart safety zone พ้ืนท่ีท่องเที่ยวปลอดภัยส�ำหรับนักท่องเที่ยว ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย ประเด็นส�ำคัญท่ีจะมีส่วนใช้ในการพัฒนาและยกระดับ ความปลอดภัยนักท่องเท่ียว คือ การมีระบบการแจ้งเตือนความปลอดภัยให้แก่นักท่องเที่ยวผ่านระบบ สารสนเทศ เพ่ือสร้างความเช่ือม่ันในความปลอดภัยในช่วงเวลาท่ีเดินทางท่องเท่ียวในประเทศไทย ดังนั้น การขาดความพร้อมของเทคโนโลยีสารสนเทศท่ีช่วยแจ้งเตือนภัยให้แก่นักท่องเที่ยวที่มีประสิทธิภาพ และทันสมัยจะเป็นอุปสรรคท่ีส�ำคัญท่ีส่งผลต่อการสร้างความม่ันใจให้แก่นักท่องเที่ยว เนื่องจากปัจจุบัน การแจ้งเตือนความปลอดภัยให้แก่นักท่องเที่ยวยังคงอยู่ในรูปแบบออฟไลน์ท่ีเน้นการแจ้งเตือนผ่านจุดบริการ นักท่องเท่ียว ซ่ึงไม่สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบันที่ผู้คนติดตามข่าวสารและการแจ้งเตือนผ่านทาง ระบบออนไลน์ นอกจากน้ีประเทศไทยควรมีการจัดท�ำแพลตฟอร์มกลางที่ใช้ในการแจ้งเตือนข้อมูล ด้านความปลอดภัยให้กับนักท่องเที่ยวได้อย่างทันท่วงทีเมื่อเกิดสถานการณ์ท่ีเสี่ยงต่อความปลอดภัยในชีวิต และทรัพย์สินของนักท่องเที่ยวซึ่งจะส่งผลให้สามารถช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดเหตุได้ 270

การทอ่ งเท่ยี ว 05 050601 ข้อเสนอแนะในการบรรลุเป้าหมาย ในการบรรลุเป้าหมายให้นักท่องเท่ียวมีความปลอดภัยในชีวิต และทรัพย์สินมากขึ้น ภาครัฐควรยกระดับมาตรการความปลอดภัยทางการท่องเที่ยวให้มากข้ึน มุ่งเน้นบังคับ ใช้กฎหมายอย่างเข้มงวด อีกท้ังควรเร่งรัดการพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศท่ีใช้ในการแจ้งเตือน ความปลอดภัยให้กับนักท่องเท่ียวท่ีมีประสิทธิภาพ นอกจากน้ี หน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนที่เก่ียวข้อง กับการท่องเที่ยวควรบูรณาการการท�ำงานร่วมกันในการแก้ไขปัญหาความปลอดภัยในการท่องเท่ียว พร้อมทั้งสร้างจิตส�ำนึกให้ประชาชนท้องถิ่นในแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ ช่วยกันดูแลความปลอดภัย ในการท่องเที่ยวให้กับนักท่องเท่ียวชาวต่างชาติ หากทุกภาคส่วนร่วมมือกันปฏิบัติก็จะช่วยยกระดับ มาตรการความปลอดภัยทางการท่องเที่ยวของประเทศไทยให้สูงขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยังช่วย ยกระดับคุณภาพการท่องเท่ียว ซ่ึงจะส่งผลให้ประเทศไทยมีขีดความสามารถด้านการท่องเท่ียวโดยเฉพาะ ด้านความปลอดภัยของนักท่องเท่ียวที่ดีขึ้นได้ 271

05 การทอ่ งเท่ยี ว 05063032 จ.3 แผนแมบ่ ทยอ่ ย การพัฒนาระบบนเิ วศการท่องเที่ยว เปา้ หมายระดบั แผนแม่บทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 โครงสร้างพ้ืนฐานเพื่ อสนับสนุนการท่องเท่ียวมีคุณภาพ และมาตรฐานดีขึ้น ค่าเปา้ หมายทตี่ อ้ งบรรลุภายในปี 2565 อันดับขีดความสามารถในการแข่งขันด้านโครงสร้างพ้ืนฐานด้านการคมนาคม ทางบกและทางนำ�้ โดย Travel Competitiveness Index (TTCI) อยใู่ นอนั ดบั 1 ใน 50 เพ่ือให้ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางการคมนาคม การลงทุน และการท่องเที่ยว สอดรับกับการพัฒนา การเชื่อมโยงกลุ่มเศรษฐกิจในระดับภูมิภาค โดยการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเพ่ือสนับสนุนการท่องเท่ียว ทั้งทางถนน ทางราง ทางน�้ำ และทางอากาศ จ�ำเป็นต้องอาศัยความพร้อมของโครงสร้างพื้นฐาน ในแหล่งท่องเท่ียว รวมถึงสิ่งอ�ำนวยความสะดวกท่ีครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมาย อาทิ บริการสาธารณูปโภค ในแหล่งท่องเที่ยว ศูนย์บริการข้อมูลนักท่องเท่ียว โครงข่ายการคมนาคมท่ีเช่ือมโยงและสะดวกสบาย ซึ่งเป็นปัจจัยส�ำคัญของการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเท่ียว โดยคุณภาพของโครงสร้าง พื้นฐานของประเทศไทยส่งผลต่อความพึงพอใจและการตัดสินใจเดินทางของนักท่องเท่ียว รวมท้ัง การมีโครงข่ายการคมนาคมทางถนน ทางราง และทางน้�ำ เช่ือมโยงการเดินทางระหว่างจังหวัดต่าง ๆ ได้ โดยเฉพาะในเมืองท่องเท่ียวส�ำคัญ 272

16 โครงสร้างพ้ืนฐานทางอากาศอยู่ในอันดับที่ 17 ซึ่งเป็นการจัดอันดับในปี 2562 เนื่องจากการจัดอันดับขีด 17 ความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเท่ียว (TTCI) มีการจัดเก็บและเผยแพร่ทุก 2 ปี โดยในปี 2563 – 2564 18 ไม่มีการจัดเก็บข้อมูลดังกล่าว จึงต้องเทียบเคียงสถานการณ์การบรรลุเป้าหมายจากการจัดอันดับขีดความสามารถใน การท่องเทย่ี ว19 การแข่งขันของประเทศโดย International Institute for Management Development (IMD) ซ่ึงมีการจัดอันดับ 0520 จากจ้านวน 64 ประเทศท่วั โลก โดยประเทศไทยมอี นั ดับภาพรวมความสามารถในการแข่งขันด้านโครงสร้างพื้นฐานอยู่ 21 อันดับที่ 4อ3ย(ู่ใเนพอิ่มันขดึ้นับ1ท่ีอ1ัน6ด(ับเพจ่ิมาขกึ้นปี12256อ3ัน)ดโับด)ย(ม2ีป) ัจคจวัยายม่อหยนปารแะนก่นอขบอดง้วโยคร(ง1ข)่ายคท0วาามง5รหาน0งา(แR6นa่นil0rขoอa2งdโsค)รงอขย่าู่ใยนทอาันงดถับนทน่ี 22 (Roads) 23 45 (ลดลง 3 อันดับ) (3) จ้านวนเท่ียวบินโดยสารผ่านท่าอากาศยานหลัก (Air transportation) อยู่ในอันดับท่ี 16 ส ถ า น ก า ร ณ ์ ก2า4ร บ(อรันรดับลเทุ เ่าปเดิม้ าจาหกปมี 2า56ย3) (4อ)ั นคุณดภั บาพของการขนส่งทาองนั อดาับกขาศดี ค(Qวาuมaสlitาyมาoรfถใaนirกtาrรaแnขsp่งขoันrtขatอioงปn)ระอเทยปีู่ศในอันดับที่ ขีดความสามารถใน25การ3แ1ข่ง(อขันันดับดเ้าทน่าเโดคิมจรางกสปรี 2้า5ง6พ3)ื้นอฐยา่างนไรก็ อนั ดับขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ขTด้อoานงuปกrารisระmคเทมศนCไาoทคmยมอท2222p6798ยาeูง่ใtบนiดทไตกอtว้าาาi้แทันมงนvี่อบลโดeเัคนกมะับรดแn่ือทงลับพทeสะาิจรี่5ทsงา้า07ารนsงงณใ2พ�้ำทนื้านIะปเnฐแเโที ลาด2dียลโน5บดยะ6eดยเ5ค้าโxTนีคTยทrTงกี่ตรaค(Cา้องT่าIvรงเสทคeTปยม่ีกรก้าlC้นาหร้าหะา&Iมง)ดคนาับมดย พ้ืนฐานทางอากาศ30อยู่ใโนคอรงันสรด้าับงพทื้นี่ ฐ1าน7ในซร่ึงะดเปับส็นูงกน้ันารยจังัคดงมี ปี อั น ดั บ ใ น ป ี 2 5316 2 ควเานมื่เอสย่ี งงสจูงใานกกากรบารรรลจุเปั ด้าหอมาั นย ดั บ ขีดความสามารถ3ใ2นการแข่งขันด้านการท่องเที่ยว (TTCI) มีการจัดเก็บและเผยแพร่ทุก 2 ปี โดยใน ปี 2563 – 2564 ไม่มีการจัดเก็บข้อมูลดังกล่าว อนั ดับ จึงต้องเทียบเคียงสถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย ที่มา : IMD จากการจัดอันดับขีดความสามารถในการแข่งขัน ทม่ี า: IMD ของประเทศโดย International Institute for Management Development (IMD) ซึ่งมีการจัดอันดับจากจ�ำนวน 64 ประเทศทั่วโลก โดยประเทศไทย มีอันดับภาพรวมความสามารถในการแข่งขันด้านโครงสร้างพ้ืนฐานอยู่อันดับท่ี 43 (เพิ่มขึ้น 1 อันดับ จากปี 2563) โดยมีปัจจัยย่อยประกอบด้วย (1) ความหนาแน่นของโครงข่ายทางถนน (Roads) อยู่ในอันดับที่ 16 (เพิ่มข้ึน 12 อันดับ) (2) ความหนาแน่นของโครงข่ายทางราง (Railroads) อยู่ในอันดับที่ 45 (ลดลง 3 อันดับ) (3) จ�ำนวนเท่ียวบินโดยสารผ่านท่าอากาศยานหลัก (Air transportation) อยู่ในอันดับท่ี 16 (อันดับเท่าเดิม จากปี 2563) (4) คุณภาพของการขนส่งทางอากาศ (Quality of air transportation) อยู่ในอันดับที่ 31 (อันดับเท่าเดิมจากปี 2563) อย่างไรก็ตาม เม่ือพิจารณาเทียบเคียงค่าเป้าหมายด้านโครงสร้างพื้นฐาน ด้านการคมนาคมทางบกและทางทะเลโดย TTCI ที่ก�ำหนดไว้ที่อันดับ 50 ในปี 2565 ท่ีต้องยกระดับโครงสร้าง พ้ืนฐานในระดับสูงน้ัน ยังคงมีความเสี่ยงสูงในการบรรลุเป้าหมาย การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องได้ด�ำเนินการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานเพื่อสนับสนุน การท่องเท่ียวส�ำหรับเส้นทางคมนาคมท้ังทางบก ทางน�้ำ และทางอากาศ รวมถึงส่งเสริมความร่วมมือ ในการพัฒนาเส้นทางท่องเท่ียวในระหว่างประเทศ เพ่ือเพิ่มช่องทางในการรองรับนักท่องเที่ยวเดินทาง เข้าสู่ประเทศไทย โดยในปี 2564 มีการด�ำเนินงานที่ส�ำคัญเพ่ือสนับสนุนการบรรลุเป้าหมาย อาทิ การบูรณาการความร่วมมือยกระดับถนนปลอดภัย การขับเคลื่อนแผนพัฒนาโครงข่ายทางหลวงพิเศษ ระหว่างเมืองร่วมกับระบบราง MR-MAP จ�ำนวน 10 เส้นทาง ระยะทางรวม 6,500 กิโลเมตร โครงการ Land Bridge ชุมพร-ระนอง เพื่อเช่ือมต่อระบบคมนาคม 2 ชายฝั่งทะเลอ่าวไทย-อันดามัน โครงการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานทางถนน 1 โครงการ งบประมาณ 32,220 ล้านบาท โครงการขนส่งทางบก 1 โครงการ งบประมาณ 2,864 ล้านบาท โครงการขนส่งทางราง 7 โครงการ งบประมาณ 476,154 ล้านบาท และโครงการขนส่งทางอากาศ 4 โครงการ งบประมาณ 5,716 ล้านบาท 273

05 การท่องเท่ยี ว 05063032 ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย ความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐานของประเทศไทยในปัจจุบัน ส่งผลต่อความพึงพอใจและการตัดสินใจเดินทางของนักท่องเที่ยว แม้ว่าจะมีโครงสร้างพ้ืนฐานด้านการ คมนาคมที่สะดวก สนามบินและโครงข่ายทางถนนเชื่อมโยงการเดินทางระหว่างจังหวัดต่าง ๆ โดยเฉพาะ ในเมืองท่องเท่ียวส�ำคัญ แต่การด�ำเนินงานยังมีข้อจ�ำกัดของการพัฒนาโครงข่าย และการสนับสนุน การท่องเที่ยวผ่านระบบรางในบางพื้นท่ี รวมถึงการเชื่อมโยงระบบขนส่งสาธารณะเข้ากับแหล่งท่องเท่ียว แบบไร้รอยต่อระหว่างเมืองท่ียังคงเป็นความท้าทายอย่างย่ิงท่ีส่งผลกระทบต่อตัวชี้วัดในการจัดอันดับ ขีดความสามารถในการแข่งขันด้านโครงสร้างพ้ืนฐานด้านการคมนาคมของประเทศ ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย จากอันดับขีดความสามารถในการแข่งขันด้านโครงสร้างพื้นฐาน ของประเทศไทยท่ียังมีความเส่ียงในการบรรลุเป้าหมายน้ัน ในการด�ำเนินการระยะต่อไป ยังต้องให้ ความส�ำคัญกับการเพ่ิมการใช้ประโยชน์จากโครงสร้างพ้ืนฐานท่ีมีอยู่เพ่ือเชื่อมโยงโครงข่ายกับแหล่งท่องเที่ยว อย่างมีประสิทธิภาพ เร่งรัดการด�ำเนินโครงการ “ต๋ัวร่วม” เพื่อให้เกิดความสะดวก รวดเร็ว ในการใช้บริการ ขนส่งสาธารณทุกรูปแบบ และพัฒนาแพลตฟอร์มออนไลน์ท่ีเอื้อต่อการเดินทางเชื่อมโยงเมืองหลัก-เมืองรอง อย่างไร้รอยต่อ ทั้งทางบก ทางน้�ำ และทางอากาศ เพื่ออ�ำนวยความสะดวกและความปลอดภัย ในการเดินทาง และเป็นการกระจายนักท่องเท่ียวไปยังพ้ืนที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ อย่างท่ัวถึง ท้ังน้ี หน่วยงาน ที่เก่ียวข้องควรมีการวิเคราะห์ความต้องการในการเดินทางของนักท่องเที่ยว เพ่ือให้สามารถน�ำไปปรับปรุง และพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานท้ังที่มีอยู่เดิม และท่ีจ�ำเป็นต้องสร้างใหม่ให้สามารถรองรับจ�ำนวน และความต้องการของนักท่องเที่ยวได้อย่างเหมาะสมต่อไป 274

การทอ่ งเทย่ี ว 05 050603 จ.3 แผนแม่บทย่อย การพัฒนาระบบนิเวศการทอ่ งเทีย่ ว เป้าหขยมาายยตัวรระ้อดยับละแผ5 นแมบ่ ทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 การท่องเท่ียวอย่างมีความรับผิดชอบต่อสังคม และส่ิงแวดล้อมดีข้ึน คา่ เปา้ หมายทต่ี ้องบรรลุภายในปี 2565 อนั ดบั ขดี ความสามารถดา้ นความยงั่ ยนื ของสง่ิ แวดลอ้ ม และทรพั ยากรธรรมชาติ อยู่ในอันดับท่ี 110 การท่องเท่ียวอย่างมีความรับผิดชอบต่อสังคมและส่ิงแวดล้อม ไม่เพียงเป็นการสร้างความสุขในชีวิต แต่ยังสร้างความภาคภูมิใจให้กับนักท่องเที่ยวและภาคีท่ีเกี่ยวข้องในการร่วมสร้างการท่องเท่ียวท่ียั่งยืน ซ่ึงเป็นหน่ึงในแนวทางการท่องเท่ียววิถีใหม่ (New Normal) เพ่ือมุ่งเน้นรูปแบบการท่องเที่ยวที่ไม่ก่อให้เกิด ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และพื้นที่ชุมชน มีการจัดการที่ย่ังยืนครอบคลุมไปถึงการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และส่ิงแวดล้อม และการบูรณาการอย่างเป็นองค์รวม อย่างไรก็ตาม เพ่ือให้บรรลุเป้าหมายที่ก�ำหนดนั้น ในช่วงที่นักท่องเท่ียวชะลอการเดินทางระหว่างประเทศ หน่วยงานและภาคส่วนต่าง ๆ ควรให้ความส�ำคัญ กับการยกระดับอุตสาหกรรมท่องเท่ียวในระยะยาว โดยการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานในแหล่งท่องเที่ยว อย่างเป็นระบบและมีความปลอดภัย พร้อมรองรับการท่องเที่ยววิถีใหม่เพ่ือให้นักท่องเที่ยวตระหนักถึง ความรับผิดชอบต่อตนเอง สังคม และสิ่งแวดล้อม รวมถึงการเว้นระยะห่างทางสังคมด้วย สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย การจัดอันดับ อันดบั ขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเที่ยว ท่มี า: IMD ในด้านความยั่งยืนของส่ิงแวดล้อมและทรัพยากร ธรรมชาติ โดย WEF ซ่ึงเป็นการจัดอันดับในทุก 2 ปี พบว่าในปี 2562 ประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 130 ลดลงจากปี 2560 ถึง 8 อันดับ ซ่ึงห่างจาก ค่าเป้าหมายท่ีต้ังไว้ในอันดับท่ี 110 ถึง 20 อันดับ อีกทั้ง ยังมีปัจจัยท่ีส่งผลในเชิงลบ และมีตัวช้ีวัด ท่ีควบคุมยาก เช่น ค่าความเข้มข้นของ PM 2.5 ซ่ึงถือเป็นความท้าทายในการบรรลุค่าเป้าหมาย ท่ีก�ำหนดไว้ ท้ังน้ี การจัดอันดับดังกล่าวมีการจัดเก็บ 275

25 ป่า อยู่ในอันดับท่ี 50 อย่างไรก็ดี กระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬา โดยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยได้ดาเนิน 0528 สถาบันการศึกษา และหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนที่เกี่ยวข้อง เพื่อออกแบบธุรกิจท่องเที่ยวอย่างมีความ 26 ทโค่อรงงเกทาี่รยพวัฒอยน่าาแงลรัะบอผบิดรชมอกบารตนลาารด่อกงากร5ทา่อกงรลเุ่ทมท่ียเปวอ่ อ้ายหง่ามงราเับยทผไิดยี่ ดช้แอวกบ่ (TAT Academy) จัดทาหลักสูตรการตลาด 27 ชุมชนท่องเที่ยว ธุรกิจท่ีพัก มัคคุเทศก์ 29 รับผิดชอบเช0ิงส5ร0้าง63ส0รร3ค์ รวมถึงการออกแบบสร้างสรรค์ส่ือการเรียนรู้ในรูปแบบใหม่ท่ีทันสมัยและสร้างความ 30 น่าสนใจให้กับเนื้อหาของหลักสูตรการตลาด 31 แทล่อะงเเผทย่ียแวพอรย่ท่าุกง2รับปผี โิดดชยอในบปีเ2พ5ื่อ6ใ3ห–้ผู้เ2ก5ี่ย6ว4ขไ้อมง่มใีกนาร ออันนั ดดับับขขีดีดควคาวมาสมาสมาารมถาใรนถกาในรแกขาง่ รขแันขดง่า้ นขกนั าดรา้ทน่องกเทาร่ยี วท่อ(TงTเทCIย่ี )ว (TTCI) 32 จอัุดตสเกา็บหขกร้อรมมูลท่อจงึงเทต่ีย้อวงไเดท้เียกบิดกเคาียรเงรสียถนารนู้ นกาาไรปณ์ ดดา้ า้ นนคคววาามมยยง่ั ยง่ั ยนื ขืนอขงอสงิ่งแสวงิ่ ดแลว้อดมลแอ้ลมะทแรลพั ะยทากรรัพธยรรามกชราธตริ โรดมยชWาตEFิ โดย WEF 33 อออกสอจเเนตปยยกกมันยาย่ังัายงาาราร่ีื่ยอคยููกหูม่ะรด่ใไ่ใะในงืพปวนนบหัจบนนายมขอ�ขิสอรจำนทรดอุกคี ัน้ัอถู่นานกอรั่ีัไกนวตวรงด5ใลาวดงถาด์ใ้สทนณั4ุบรนปัมเึบงัชบ่ิงปี่อกพกทเารท้แไแสทันา้ัา6ี่ฒเาะด่ีวล่ยีท่ีรรด2ห4ก้5ดจะงน5ทีแย8ับสม6อลรา4่ขอบป(ูงิ้อางบส(15ง่ใเ(งร4ยมน่ิ)13ง(ดคเขระ)2ทจแแ0ก)ีย้ักววนเ)่ีลยามวาทงายมขใขรกะวดลครนปศ้ทอบอทอกภเล่าป(รทจต้ัรงยงร้1าเาอะีร่ัรปวปักส่พาวร2)มิญลสโง้ลาะราจย5อิเุลทรกเหทะังปมา6ดตัยบกดธากเมา้า5าิอบ่าิทผภรห้งราราันโงโิอปดบธศนมายตถดยดราช�รพไาำสดขสั่งยัรกบทะยอิ่บ้องากยรมมาเบขแยันงื้ดทนาาีศชปีพวดอครงนศาั(ดื้จนันทคใกวอ้�ตไIำชลจMทท้ัจาวงายิเั้้ทย่ีนอมสนปะยูาร่ใDีี่ทน้�ม้ีมย่ำา)ี่ ท่ีมา: TTCI ทม่ี า : TTCI 34 35 36 37 38 39 40 อกยาู่ใรนดอาันเดนับินทงี่ า5น0ทอี่ผย่างนไมรกา็ดีหกนร่วะทยรงวางนกทา่ีเรกที่ย่อวงเขท้อ่ียงวได้ให้ความสาคัญกับการท่องเท่ียวรับผิดชอบต่อสังคมและ 41 แสลิ่งแะวกดีฬลา้อมโดโยดกยาสร่งทเส่อรงิมเทให่ีย้ทวแุกหภ่างคปสร่วะนเททศ้ังไผทู้ปยรไะดก้ดอ�ำบเกนาินรโคนรักงทก่อางรเพทัฒ่ียวนารแวลมะถอึงชบุมรชมนกทาร้อตงถล่ินาดเขก้าามราทร่อ่วงมเกทัน่ียสว่งเสริม 42 อแยล่าะงลรดับปผิดัญชหอาบที่ส(T่งAผTลกAัcบaสdิ่งeแmวดy)ล้อจัดมทให�ำห้เกลิดักผสลูตอรกยา่ารงตเปล็านดรทูป่อธงรเรทม่ียวออายท่างิ กรับารผทิดช่อองเบที่ยนว�ำรแ่อหง่งป5รกะลเทุ่มศเปไ้าทหยมไาดย้ดาเนิน ไเเกใเทโทรนไจสพพมดนคดับี่ะอาถา่่ อ่ื้ื่แออื่รอ้เรนสัรนผากูงปกองพใตนบาดิดิดหเก่อแิจไัรบใัทนชกาป้กผบชจาะอี่กรายูแุ้มสเใ1รบหรกพหบาบณวช1ู่กใเ่ีนยรั้กฒหเ0บนารอาชศวั บักรียมทธยนเใิงขึกพทุรนถเ่นท่อ่ สาาน้อษกฒัึียงรป่ีงทแงรอ้ืงิจเู้ากบี้ันานลรทในหท2านงัเะบาสแี่ยา5า่อคสรสออมลวไข6ผงียทรปิ่งุตบัยเะ5อิ ดธงรแท่ ปอสแรหงคุรควชปี่ยหาลมรงกน่าด์ วรอหะเะลกิจรเ่วละอทยสปกบวกัทายเ้อย่ี ยุกรรทรม้ส่ีาพง่มา้ารตตวนหศูถตาักงองมอ์ลใไึมนงรมมาคยชททกายกีคาัภครวา่้ไยด่อาา่วย่าดคาองายรกรางมดยงุเ้จคงังตอมเทาร่ังน้ารทรคลรรอัศยบิน5ง่ัาฐง่ียับทากนืกสมผแควรดผ่อ์แกนิีคดลววไสิดทงบดวลใามะถชชเ่อจา้บมเุ่ทภมาทออกใงมบยส่ียห้ังาเบเบิดเั่ทงันปสรสคว้กเกอย้ชา่ียก่ีาอย้เัาบัาืนนองิมงางวยหรเสสสรกจขอาน่าเมรศรูงรรชอะย้ืงอ้าใรึกีถยาร่างนนหนงคษสันบสงย�สทกาำ์สรรา่ิงรผรขไา่ีเับื่้าอแูไ้ รกปิรดอแงดนผกวคบ่ียชงลสค้ดิ�ด์ำแาหรวะอู ่ กวรไรลชรกขลหบปวาเาล้ออั่้กอนรมมปรุเบม(ีสยปง่วถตพTรชูแตยนึง้าระAเเัุ ฒมกงลรหพพระยTากาชะู้มใหน่ือ่ืุอกนรนาทานในตาออภรยหรรAสั์ทกอใอตาูปัพ้ผชc่ิ งถคกกล่ อแู้เa้ยไแึรงแาแกงดdบากัฐดวบบี่ยเ้จeกแบาทดบทวบรmลรรใ่ลอขสี่ ิยงธทธหะ้งอร้yอุรรวภ่อมเ้าร)งกรมทางง่ทวใจมธิจค่ีเยสนอม่ีททัดุ ชรทเวรยอทอั่ีนยทราอก่อุต่ ั้ากงควตสายิ จงสสงชอ์สิห่มาเทยาานทท่ืยองลัยหม่ั งี่ทพร่กา่ี่ียกักแยากับงี่เาั�วำกสลกรื รรนรผหอถูต่ียะัรบเิดมยรนสวมสรผทชีย่าัขดกรคทริดั้อนงง้้อา้าไาค่อชนบมรวงงรงุงเอู้ี้ี้คคตเทบทววลศอา่ียาามักมนวด์ 43 44 45 46 47 48 49 50 กปารระดเด�ำ็เนนทิน้างทาานยทท่ีผี่ส่า่งนผมลาต่หอกนา่วรยบงารนรทลีุ่เกป่ีย้าวหขม้อางยไดป้ใรหะ้คเวทาศมไสท�ำยคพัญึ่งกพับากรารยทได่อ้จงาเทกี่ยกวารรับทผ่อิดงชเทอี่ยบวตบ่อนสัฐงคานมความ 51 แหลละาสก่ิงหแลวาดยลข้ออมงวโดัฒยนสธ่งเรสรรมิมใแหล้ทะุกทภราัพคยสา่วกนรทธั้งรผรู้ปมรชะากตอิ บสก่งาผรลในหัก้จทา่อนงวเทนี่ยนวักทรว่อมงถเทึงช่ียุมวชอนาจทเ้อกงินถค่ินวเขา้ามมสาารม่วามรกถันในการ 52 สร่องเงสรรับิมขแอลงะพล้ืนดปทัี่ญท่อหงาเทที่สี่ย่งวผลในกับช่วสง่ิงหแวลดาลย้อปมีทใ่ีผห่า้เกนิดมผาลจอึงเยก่าิดงเปปัญ็นหรูปาธครวรามมเอสา่ือทมิ โกทารรมทข่อองงเทส่ีย่ิงวแแวหด่งลป้อรมะเอทยศ่าไงทไยรก็ตาม ไใกแอสใททใแดนหนายลลถ่อ่อ้ดอร้กช่ะะางาง�ตำุตั่บทงวเสบเทเลมงทสรผรนันยี่สาีคัพา้ีู่้ายเินวดกกถหวงยวโใท่ียาาาคกคานทมนว่รอกวรรราขรศรงกางระงัเบ้ธอกมึมยากทธรงาผระนทษรี่ยรใรณิตด่่นารอมวาพอ่ชสม์กชอองัฒไอเนาายุชแตปทบนตรใ่าสาลี่ยจแคิตเางตาะชวรแใพว่อหิไหิหงัไบรลดไรกดสสป้นผกะ่ร้พร้รเริอัดบะ่กรว้ัากา้ บชบมิเดยงงฟนอรทคสากง้ืื้มนอบดวร่าอากหารตขรนงมนคาเเาัอวภทรรต�์ำขงกียตาี่ยรรรเอลชนะลค่วอวงับหมื้อารงรหแดู้สนัถโฐลล5คนกึู่งสกัแักะวก�าำถภลกเสิดรไาึงพาละปูทตรค-พื่อุ่ม1ภอป่รอวเส9เกอาางพรปมมเกาคะ่ิมท้าสบรแยเจหข่ียตอาุูบกราีดมวคลกณตบนอคาัญาช์ใสวยย์วตดชขนนรา่าาท้ไอไ้มางนทมดด่งรงอสัก่ีธเ้้จกแัสบงากรทรากรเผมี่รยทิรง่อร่ิดามทวคี่ยงรชรชชเ่อข์สวถอทวุมาง่ือ้อกอบม่ีตยเชยกาทงทิวเนร่าา(พี่ยั้ลงTแทรงเวส่ิมดAขพเร่อทราTมลั่งบ่ืงอียม่ีรขงาเผับอนAทาอันกิดรผอcรี่ยยขดชถูa้ิใดวก่า้ึ้นานอdสชงนแรธบรeมอดคบูุปร้าmีนบังวกบงแเนัตยาyพคิจบธมส่อ้ั)นทื่วอุรบสยาาจ่ีพใกใกคั่ังงมหัดหักิคยจาัญต้ทผมืมรนทรมู�ำ้เพ่ทแขแ่ะกหอัคลัี่อทฒลห่ียลคงะงันะวนเักนุเสสทททขสักสา่ิ่ิงง่ีศม้ายอูตถดแแใกัยงึวรงว้วาห์ดดน้พลลก้ืน้อ้อาทมมร่ี 53 54 55 56 57 การท่องเท่ียวอย่างรับผิดชอบอันจะน�ำไปสู่การพัฒนาส่ิงแวดล้อมอย่างย่ังยืน 276

05การทอ่ งเท่ยี ว 050603 ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย ประเทศไทยพึ่งพารายได้จากการท่องเที่ยวบนฐาน ความหลากหลายของวัฒนธรรม และทรัพยากรธรรมชาติ ส่งผลให้จ�ำนวนนักท่องเท่ียวอาจเกินความสามารถ ในการรองรับของพ้ืนท่ีท่องเท่ียว ในช่วงหลายปีท่ีผ่านมาจึงเกิดปัญหาความเส่ือมโทรมของส่ิงแวดล้อม อย่างไรก็ตาม ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 จ�ำนวนนักท่องเที่ยวลดลงอย่างมีนัยส�ำคัญ และท�ำให้พื้นท่ีท่องเท่ียวทางธรรมชาติได้พักฟื้นตัวกลับสู่สภาพสมบูรณ์ตามธรรมชาติเพ่ิมมากข้ึน ดังน้ัน การพัฒนาด้านการท่องเท่ียวในระยะต่อไป ควรสร้างความตระหนักถึงความส�ำคัญของการท่องเท่ียว ที่รับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมให้กับผู้เกี่ยวข้องในอุตสาหกรรมท่องเท่ียว และเพื่อเพ่ิมขีดความสามารถ การแข่งขันด้านความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติต่อไป ข้อเสนอแนะเพ่ือการบรรลุเป้าหมาย เพ่ือส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างมีความรับผิดชอบต่อสังคม และสิ่งแวดล้อม ในช่วงเวลาท่ีนักท่องเท่ียวยังชะลอการเดินทางระหว่างประเทศ ควรให้ความส�ำคัญ กับการสร้างความหลากหลายด้านการท่องเที่ยว รักษาการเป็นจุดหมายปลายทางท่ีส�ำคัญของการท่องเท่ียว ระดับโลกที่ดึงดูดนักท่องเท่ียวทุกระดับ และเพิ่มสัดส่วนของนักท่องเท่ียวที่มีคุณภาพสูง โดยการพัฒนา ปรับปรุงภูมิทัศน์ท่องเท่ียว จัดระเบียบและมาตรฐานในแหล่งท่องเที่ยวให้เป็นระบบและมีความปลอดภัย รวมทั้งสนับสนุนกิจกรรมการท่องเท่ียวอย่างเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และผลักดันการด�ำเนินงาน อาทิ โครงการการพัฒนาการท่องเท่ียวอย่างย่ังยืนโลก (GSTC) โครงการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมเพ่ือการท่องเท่ียว รวมถึงประชาสัมพันธ์ไปยังกลุ่มนักท่องเที่ยวในประเทศและต่างประเทศ ให้มีความตระหนักรู้และความเข้าใจต่อการรับผิดชอบตนเอง สังคม และส่ิงแวดล้อม 277

แผนแม่บทภายใต้ยทุ ธศาสตรช์ าติ ประเด็นที่ 06 06 พื้นท่ี และเมอื งนา่ อยอู่ จั ฉรยิ ะ ฿ ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น ยุท.ธ..ศ..า.ส..ต..ร..ช..า.ต...ดิ .าน ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น การสรางโอกาส การสรางการเติบโต การปรับสมดลุ และ และความเสมอภาค บนคณุ ภาพชวี ิตทเ่ี ปน พัฒนา กาใรนสกราางรคแวขามงสขามันารถ มิตรตอสงิ่ แวดลอม ทางสังคม ระบบการบริหาร จัดการภาครัฐ “พัฒนาเมอื งนา่ อยู่อจั ฉริยะ ศูนย์กลางความเจรญิ ทางเศรษฐกจิ และสงั คม ดว้ ยผังภมู ินิเวศอยา่ งย่งั ยนื พรอ้ มระบบการจัดการเมอื งทมี่ ีประสิทธภิ าพ เพ่ือลดความเหล่อื มล้ำ� และยกระดบั คุณภาพชีวติ ของประชาชนในทุกพื้นที”่

06พ้ื นทีแ่ ละเมอื งนา่ อยู่อจั ฉริยะ จ.1 แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น (6) พ้ืนที่และเมืองน่าอยู่อัจฉริยะ มีวัตถุประสงค์ เพ่ือพัฒนาเมืองน่าอยู่ในทุกภาคของประเทศ ให้เป็นศูนย์กลางความเจริญทางเศรษฐกิจและสังคม เป็นแหล่ง จ้างงานและท่ีอยู่อาศัย เพื่อกระจายความเจริญไปสู่ทุกภูมิภาคของประเทศอย่างเป็นระบบ รวมท้ัง การบริหาร จัดการเมืองท่ีมีประสิทธิภาพ โดยมี 3 เป้าหมายระดับประเด็น ได้แก่ (1) ประเทศไทยมีขีดความส2 าม4ารถ5ใน การแข่งขันสูงขึ้นเกิดศูนย์กลางความเจริญทางเศรษฐกิจและสังคมในทุกภูมิภาคของประเทศเพ่ือกระจาย ความเจริญทางด้านเศรษฐกิจ1และแสผนังแคมมบ่ ทฯ(2ปร)ะเดปน็ ร(ะ6)เทพ้นืศทไแ่ี ทละยเมมอื ีพงนื้นา่ อทยู่อี่มัจีแฉรผิยะนผังภูมินิเวศเพื่อเป็นกรอบในการ พัฒนาเมืองน่าอยู่ ชนบท มั่2นคงแผนเแกมษ่บทตภรายยใต่ัง้ยยุทธืนศาสแตรล์ชะาตอิ ปุตระสเดา็นห(6ก)รพร้ืนทมี่แเลชะเิงมือนงินเว่าอศยู่อัจรฉวริยมะ ทมีว้ังัตผถุปังรพะสื้นงคท์เพี่อื่อพนัฒุรนักาเมษือ์ง ทรัพยากรธรรมชาติ แหล่งโบรา3ณคนด่าอี ยแู่ในลทะุกภ(า3คข)องชป่อระงเทวศ่าใงหค้เปว็นาศมูนยเ์กหลลาง่ือควมาลมเ้�ำจรริญะทหางวเศ่ารงษพฐก้ืนิจแทล่ีละสดังคลมงเปท็นแ้ังหนลี้่งจแ้าผงงนานแแมละ่บทท่ีอยู่ ประเด็น (6) พ้ืนท่ีและเมือ งดน้า่465านอกยาปอเูก่อราริดศะสัจศสัยรูนิทฉเย้าธพรก์ิภง่ือิยลากโพาระองะโคกจดวซายาายมึ่มสงคี เ3มวแจารเีสลมปิญเา้ะ่วจทหรคนามิญงาวสเไยศาปรนรสมะษัู่ทดบฐเับุกสกสปภจิ มรูมนแะิภอลุเนาดะภคสน็โขางัดไคอคดยมงแ้ ปทใกตนร่าะท(ร1เงุกทง)สภศตปูมังอร่ิภอยคะา่าเยมคทงเขุศทปอไแ็นทธงรลปยศะมระบาะขี บดเีดสทค้ารศตววเนพมารมทก่ือ์ชสั้งกาารากรมะตาจาสรราิดบรถยร้ใ้คาาิหนวงนาการกามกจราเัดแจารกขรราิญเ่งรตสขทเันมิบราือสง้าโงูงดตทขง้า่ี้นึนมี ความสามารถในการแข่งขัน ดบ้านนคกุณาภรปาพรับทสี่เปม็ดนุลมแิตลระตพ่อัฒสิ่งนแาวรดะ798ลบ้อบมกแมเศบล่นัาระครษรงฐบ(ร3กเลกร)ิจษุผิหแชตล่อลาระงรสยสว่ังจัง�่ำายคงัดเืนมครกวแ็จ(2าาลตม)ะรอเปาขหุตรมอลสะื่อเเางทปหมรศกล้าัฐไร้าทหรรยเมะมพมเหชีพาื่อวงิ ้ืนย่านใทงหิเวพ่ีมอศ้สีแ้ืนีกผาทรนวท่ีมลผมด้ังาังทลยภร้ังงูมผถังินังทมบพิเั้งวีสรื้นนศี้ทร่วเแพ่อีลนผน่อื ุเนสเุรปปแักนมน็้าษ่ับกบห์ทรทรสมอปัพบนารยใะยาุนนเกกดไตราด็นธร่อร้ตพ(รย6าัฒม)ุทมชนพาาธทื้นตเศมทิี่กแือ่ีแา�ำหงลสนหละ่ง่าตเนโมอบรยือดร์ชู่งชานาณน่าตบคอทดยิ ู่ี 10 อจั ฉริยะ ซ่ึงมีส่วนสนับสนุนโดยตรงต่อยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขันบรรลุผลสาเร็จ การประเมินผลลพั ธ์การ1121ดำ� ดตเ้าานมนเกปนิ า้ารหสกมรา้าายงกรอาีกรททเตั้งิบยีส่ โังตม่งบีสน่วผนคุสณนลภับาสตพนทุนี่เ่อปต่็อนกยมุทิตาธรศตรา่อสสบติ่งรแร์ชวาดรตลิด้อล้ามนกเุแาลประสด้าร้า้าหนงโกอามกราปาสรแับยลสะมคดวุลาแมลเสะมพอัฒภนาคารทะาบงสบังกคามร เปกริ ดะศเทู นศยไ์ กท11ล34ยามงีขกบคารีดรหิ วปาครราจะวัดมเมากินเามรผจภลสารลคาิพัญรธฐัม์กทเาาพรือ่ารดใา้งถหเส้นเใาินศมนการารกรถษทาบ่ีสรฐรรง่ ลผแกุเลปิขจตา้ อ่ห่แงกมขาาลรยันบไะดรสสต้ราลัูงงมเุ ปทขคา้กี่ ึ้หนามหมนายด 060001 จ.2060001 060001 060001 ปี 2563 ส้ม ปี 2564 สม้ ปี 2562 ส้ม ในทุกภูมิภ1า5คขอเปง้าปหมรายะระเดทบั ปศระเดเน็ พแผ่ือนแกม่บรทฯะจา0ย60ค00ว1ามเจริญ ทางด้านเศร1ษ6 ฐกิจและปสรังะคเทมศไทยมีขีดความสามารถในการแข่งขันสูงขึ้น เกิดศูนย์กลางความเจริญทางเศรษฐกิจและ ปี 256417 สังคมในทกุ ภมู ภิ าคของประเทศ เพ่อื กระจาปยคี ว2าม5เจ6รญิ2ทางด้านปเศี ร2ษฐ5ก6จิ แ3ละสงั คม คา่ เปา้ หมายที่ต้องบร11ร89ลุภาคยา่ เปใา้นมหูลมปาคยา่ ีทก2ี่ตา้อรง5ลบงร6ทรุนล5ุภในายเมในือปงี เ2ป5า้6ห5มาย (เฉล่ยี ร้อยละ) เพิ่มขนึ้ รอ้ ยละ 25 มลู คา่ การลงทนุ ในเมอื ง22เ01ป้าหเพทิจมียาบารเณยคาียจง(จาเกฉากมลูลมี่ยคูล่ารคก่าอ้ าทรยุลนลงจทดะุนท)ใะนเเพบพีื้นยนทมิ่ นี่เขปิต้า้นึิบหุคมรคา้อลยใยเนพลพิ่ม้ืนะขทึ้น2่ีเเปฉ5้ลาหี่ยมร้อายยลพะบ2ว5่าใปนัจชจ่วุบงัน5 ปี (2561 – 2565) โดยพิจารณา (ปี 2564) มีมูลค่าการลงทุนจด 22 ทะเบียนนิติบุคคลเพ่มิ ข้ึน 1,372,461ล้านบาทเมื่อเทียบกับปี 2561 ซ่ึงในปี 2561 - 2564 มีมูลค่าการลงทุนจด พจิ ารณาจากมูลคา่ การล22ง34ทนุ ทรใวนะมเพบีย2้นื ,น6ทน1ิ0เี่ตป,ิบ3า้2ุค8หคลลมเ้าาพนยิ่มบขาึ้ทน เพ่ิมขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 25 ในช่วง 525 ปีห(ร2ือ5คิด6เ1ป็น–ค่าเ2ฉล5่ีย6ร5้อย)ละ มูลคา่ ทนุ มจลู ดคทา่ ทะุนเจบดียทะนเบนยี ิตนนบิ ติ คุ ิบคุคคลลใในนพพน้ื น้ื ทเ่ีทปา้เี่ ปหม้าาหยม(ราายยปี)(รายป)ี 18,000,000 โดยพิจารณาเทียบเคียงจ าก ม26ูล คป่า(1มัจป6กทจี.ฐร1ุาุบาน3คนันเมจ)พถด่ิแมึง(เลขทปดะึ้นือีะในจน2เตาชบ5กุล่วาป6ียงคี 4เมน2ด)ข5ือ6อน1ง 17,558,505 นิติบุคคลในพื้นที่เป้าหมาย พบว2287่า 17,500,000 17,001,537 17,000,000 16,608,421 ปี 2562 มี มู ล ค่าการ ล ง ทุ น จ ด ท ะเ ทบีียย332บ091นกนับิตปใ(ยนปีิกบ2เกเ5ี วุื6คอ้น24บชค5เทลพุลบ6กิ่มุรพข1เีทื้น้ึนพี่ลทจดซิ่ามี่เลกปึ่งงปข้า)ใีหึ้โน2นดม5ยา6มย3ี ล้านบาท 16,500,000 16,186,045 1,37 2,461 ล้ า นบาทเม่ื อเ 16,000,000 ปี 2561 ปี 2561 - 2564 มีมูลค่ากา32รลงจทังหุนวัดจสมดุททรปะรเากบาีรยเตนิบโต 15,500,000 นิ ติ บุ ค ค ล เ พ่ิ ม ข้ึ นรวม 2 , 6 1330 ,136สก6ู.งร28สุง8.ุ8ดเ1ททซพี่่ึรง3้มลอมียอห้ลาัตเาะรนพนาค1ิ่กมบ0รา.ร2ขราเ2้อต้ึ ทนยิแบลลโตะะ 15,000,000 ห รื อ คิ ด เ ป ็ น ค ่า เ ฉ ลี่ ย ร ้ อ ย ล ะ34 ปี 2563 ปี 2564 35 จากปี 2561 (ปีฐาน) และในช่วงเดือนมกราคม ถึงเดือนตุลาคมของปี 2564 เพิ่มขึ้นจากปี 2563 ที่มา: ข้อมลู จากกรมพฒั นาธุรกจิ การค้า (2564) 279

06พ้ื นทีแ่ ละเมอื งนา่ อยอู่ ัจฉริยะ ในเกือบทุกพ้ืนท่ีเป้าหมาย (ยกเว้นชลบุรีท่ีลดลง) โดยมีจังหวัดสมุทรปราการเติบโตสูงสุดที่ร้อยละ 10.22 1 แขลอะงมกูลรคุง่าเทสูงพกมว่าหคา่านเฉคลรี่ยขรอ้องยเปล้าะหม6า.ย8ท8่ีกาซหึ่งนมดีอไัวต้ ร(รา้อกยาลระเต5ิบ.7โต่อขปอี)งอมยูล่าคงไ่ารสกูง็ดกี จวัง่าหคว่ัาดเพฉื้นลท่ียี่เปข้าอหงมเปาย้าทห่ีมมีอาัตยรทา่ี 2 กก�ำาหรเนตดิบไโวต้ ต(่ราก้อวย่าลคะ่าเ5ฉ.ล7ี่ยทต่ีกอาปหี)นอดยไว่า้ งปไระกก็ดอี บจัดงห้วยวัดเพชี้ืยนงทใ่ีเหปม้า่ หปมทาุมยธทาน่ีมี อนัตครราปกฐามรเรตะิบยโอตงตน�่ำนกวท่าบคุร่ีาภเฉูเกล็ต่ีย 3 ทสี่กม�ำทุ หรนสดาคไวร้ ขปอรนะแกกอ่นบดส้วงยขลเาชฉียะงใเชหิงมเท่ ปราทุมแลธาะนชลี นบคุรีรตปาฐมมลารดะับยอง นนทบุรี ภูเก็ต สมุทรสาคร ขอนแก่น สงขลา 4 ฉะเชิงเทรา และชลบุรี ตามล�ำดับ 5 กกาารรเเปปลล่ยี ่ียนนแแปปลลงมูลคา่ ทนุ จดทะเบียยนนนนติ ติ ิบบิ ุคคุ คคลล22556633--22556644 6 ขอนแก่น 2.62% 7 เชยี งใหม่ 4.67% 8 -40.38% 9 สงขลา 2.34% 10 ภูเกต็ 2.90% 11 ระยอง 3.57% ชลบรุ ี 1.61% ฉะเชิงเทรา 2.64% สมทุ รสาคร สมทุ รปราการ 10.22% ปทมุ ธานี 3.95% นนทบรุ ี 3.36% นครปฐม 3.88% กทม. 6.88% -50.00% -40.00% -30.00% -20.00% -10.00% 0.00% 10.00% 20.00% 12 ร้อยละที่เปลย่ี นแปลง ท่ีมา: ขอ้ มลู จากกรมพัฒนาธุรกิจการค้า (2564) ท่มี า : ขอ้ มูลจากกรมพฒั นาธุรกจิ การค้า (2564) 13 14 15 060002 ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี พื้ น ที่ มี แ ผ น ผั ง ภู มิ นิ เ ว ศ เ พื่ อ เ ป ็ น ก ร อ บ 060002 จ.2 16 ใ น ก า ร พั ฒ น า เ มื อ ง น ่ า อ ยรวู่ มชทน้ังบผังทพมื้นั่นทค่ีองนุรปเักี0ก26ษ50ษ6์0ท2ต0ร2สรัพ้มยยั่งายกืนรปี 060002 และอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ 2563 เหลอื ง ปี 2564 เหลือง 17 เป้าหมายระดบั ประเด็นธแรผรนมแชมา่บตทิ แฯหล่งโบ0ร6า0ณ00ค2ดี ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 11 98 ย ่งั ยคนื า่ เแปแลปผา้ะรหนอะผุตมเทังสาภศายูมหไททินกยิรเีต่ วมรศ้อมีพรเง้ืนชะบดทิงนับี่มรเิภีแรวาผศลคนุภรผ(วาจังมย�ำภทนูมใง้ันวินผนปิเงัว)พี ศม2ื้นเีแพ5ทผ่ือ6อ่ี นเน5ผปรุ ัง็นักภกษูมร์ินอทิเบรวพัใศนย1กาากภรราพธครัฒรนมาชเามตือิ งแนห่าลอ่งยโบู่ ชรนาณบทคมด่ันี คง เกษตร 20 2ค5า่ เ6ป3า้ พหแสิจมผ�ำาานนรยักผณทงัง่ีตาาภ้อจนงมูานบกินโรแิเยรวผลบศนุภาราผยะยังแดใภลนบั ูมะปภิแนี 2าผิเว5คนศ6ท(5รจระัพ้าดนยับวาภกนาร)คธมรมแีรีแมผผชนนาผตผังิแังภภลมู ูมะนิ สินิเ่ิงิเววแศศวด11ล้อภภมาาคค(สใผน.)ช่วไดง้ด5�ำเปนินี (โ2ค5ร6ง1กา-รจ2ัด5ท65�ำแ) ผซน่ึงผในัง 21 ปี 22 ภูมินิเวศเพพจิ ื่อากรณาราจจัดากแารผสนิ่งผแังวภดูมลนิ ้อิเวมศชรุมะชดนับภเชาิงคนิมเวีแศผนแผลัง้วภเมู สนิ ร็เิจวศโด1ยภมาีพค้ืนใทนี่เชปว่ ้างห5มาปยี (เ2ช5ิง6ผ1ลผ- ล2ิต5695) จซังึ่งหในวปัดี 23 ใ2น5พ6ื้น3ทสี่ภาานคักเงหานนือนโไยดบ้แากย่ แเลชะียแงผใหนมท่ รเัพชยี างกรารยธรแรมช่ฮา่อตงิแสลอะนส่ิงนแ่าวนดลพ้อะมเย(าสผแ.)พไรด่ ้ดลา�ำเปนาินงโคลร�ำงพกูนารจแัดลทะอาแุตผรนดิตผัถง์ 24 ผภลูมกินาิเรวดศ�ำเพเน่ือินกกาารรจขัดอกงาโรคสริ่งงแกวาดรลด้อังมกชลุม่าชวนคเชือิงนผิเังวแศนวแคลว้ าเสมรค็จิดกโดายรมจัดีพทื้น�ำทแ่ีเปผน้าหผมังภายูมเินชิเิงวผศลขผอลงิตพื้น9ทจี่ภังาหควเัดหนในือ จตภพดพังูามา้้ืืนนหมเินททนวขิเ่ีี่ลภนิัวดอศุ่มากบเใคนาปนเรเ้าขห็นรขตะแนผอดพตลืงอับโ่้ืยนใคไหจังทดรขัง้ไ่ี้งแลหมากกุ่ดม่วสา่ัดอานรเชตมง้�ดำคีย่อาังร์ปงกไแปใถลรตหบะ่า่ยมวกรัง่รอเขคลชบาอื ุคียอด่งาผื่นอรเงัปางแๆยค้านห์ขปแวมอครมางะว่ฮยาก่อ“ทมองภี่กคสบูม�ำิดออินหกน่ืนิเนาวรนดศๆจ่าไ”ัดวนข้ทรทพอวาั้มงแงะนทผเย“้ีนั้งาหภยผนูังมแังไภ่วิพนมยูมิรเ่มงวนิ่ ีแาลศเิ นผวา”ศนทปขผี่เารกองังว่ียภงมลวพูมทาขื้นินพ้ัง้อทิเยูนงวภี่ังจศแไาะจมคลเังร่เมะหห่งอีแวรนุตผัดัดือรนจตดเัผดปาิตัทงม็นถภ�ำขผ์ ูแมผอลผิลบนใหนกิเเขว้ผไามตศรัง่ 25 26 27 28 สามารถบรรลุค่าเป้าหมายที่กาหนดไว้ ท้ังนี้ หน่วยงานท่ีเก่ียวข้องจะเร่งรัดจัดทาแผนผังภูมินิเวศในระดับ 22890 จงั หวัดต่อไป

พื้ นทีแ่ ละเมอื งน่าอย่อู จั ฉริยะ 06 ที่มา: สำ�นกั งานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) 060003 ช่องว่างความเหลื่อมล้�ำระหว่างพ้ืนท่ีลดลง จ.2 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ค่าเปา้ หมายทีต่ ้องบรรลภุ ายในปี 2565 สัดส่วน GPP per capita ของจังหวัดร้อยละ 20 สุดท้ายที่รวยที่สุด ต่อ GPP per capita ของจงั หวดั ร้อยละ 20 แรกทจี่ นท่ีสดุ ความเหล่ือมล�้ำระหว่างพื้นที่วัดด้วยสัดส่วนผลิตภัณฑ์จังหวัดต่อประชากร (GPP per capita) ระหว่าง จังหวัดที่รวยมากสุดร้อยละ 20 อันดับแรกกับจังหวัดที่จนมากสุดร้อยละ 20 อันดับท้ายสุด พบว่า ในปี 2562 จังหวัดที่รวยมากสุดร้อยละ 20 อันดับแรก มีจ�ำนวน 15 จังหวัด (ได้แก่ ระยอง กรุงเทพมหานคร ชลบุรี ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา พระนครศรีอยุธยา ภูเก็ต สมุทรสาคร สมุทรปราการ สระบุรี พังงา นครปฐม ราชบุรี ปทุมธานี และจันทบุรี) มี GPP per capita เฉล่ีย 434,162 บาท ส่วนจังหวัดที่จนมากสุดร้อยละ 20 อันดับท้าย สุด (ได้แก่ นราธิวาส ยโสธร หนองบัวล�ำภู แม่ฮ่องสอน สกลนคร มุกดาหาร บึงกาฬ ชัยภูมิ อ�ำนาจเจริญ อุบลราชธานี บุรีรัมย์ ร้อยเอ็ด กาฬสินธุ์ ศรีสะเกษ และมหาสารคาม) มี GPP per capita เฉล่ีย 69,018 บาท ดังนั้น สัดส่วน GPP per capita ระหว่างกลุ่มจังหวัดที่รวยที่สุดกับจังหวัดท่ีจนท่ีสุดสองกลุ่มนี้ คิดเป็น 6.29 เท่า ซ่ึงลดลงจากปี 2561 มีสัดส่วน GPP per capita 6.47 เท่า และปี 2560 มีสัดส่วน GPP per capita 6.65 เท่า แสดงให้เห็นถึงช่องว่างความเหล่ือมล้�ำที่มีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่อง และเมื่อพิจารณารายจังหวัด พบว่า 281

6 สัดส่วน GPP per capita ของจังหวัด ร้อยละ 20 สุดท้ายท่ีรวยที่สุด ต่อ GPP per capita ของ 7 จงั หวัดร้อยละ 20 แรกทีจ่ นท่สี ดุ 8 ความเหลอื่ มลา้ ระหวา่ งพ้ืนทว่ี ดั ด้วยสัดสว่ นผลติ ภณั ฑจ์ งั หวดั ต่อประชากร (GPP per capita) ระหว่าง 9 จังหวัดท่ีรวยมากสุดร้อยละ 20 อันดับแรกกับจังหวัดท่ีจนมากสุดร้อยละ 20 อันดับท้ายสุด พบว่า ในปี 2562 10 จังหวัดที่รวยมากสุดร้อยละ 20 อันดับแรก มีจานวน 15 จังหวัด (ได้แก่ ระยอง กรุงเทพมหานคร ชลบุรี 06พ้ื นที่และเมืองนา่ อย่อู จั ฉรยิ ะ 11 ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา พระนครศรีอยุธยา ภูเก็ต สมุทรสาคร สมุทรปราการ สระบุรี พังงา นครปฐม ราชบุรี 12 ปทุมธานี และจันทบุรี) มี GPP per capita เฉลี่ย 434,162 บาท ส่วนจังหวัดท่ีจนมากสุดร้อยละ 20 อันดับ 13 ท้ายสุด (ได้แก่ นราธิวาส ยโสธร หนองบัวลาภู แม่ฮ่องสอน สกลนคร มุกดาหาร บึงกาฬ ชัยภูมิ อานาจเจริญ จังหวัดรวยที่สุด 15 จังหวัด14นี้ ยอังุบคลงรเาปชธ็นานจี ับงุรหีรวัมยัด์ เรดอ้ ยิมเอ็ด กาฬสินธส์ุ ัดศสร่วีสนะเกGษPPแลPะeมrหCาaสpาiรtคaาขมอ) งมจี ังGหPวPดั pรeอ้ rยcลaะp2it0a ทเฉร่ี ลวี่ยยท6ี่ส9ดุ,018 บาท ในขณะที่จังหวัดจนท่ีสุด 1515จังหดวังัดนั้นเปส็นัดจส่ังวหนวGัดPเPดpิมer ต่อจงั หวัดร้อยละ 20 ทีจ่ นทีส่ ุด แเทพล้ังียนะงี้ม คห1่3าาเสปจาัง้ารหหควมาัดมายแโดใทนยนมชที่วี่2จงัง1111จห67985ังวหปัดวทcท6ีสaัด.่ีี่รส2(pุรวุ2ด9iิยtนไaส5ทดเทอทร6่ีส้แะ่งาุรด1หกกก์แซวล่ับึ่่าง–ลุ่มกงจลกะนังาดล2หี้พฬลุ่มคว5งัจทสัิดดจ6ังินทาลเห5ปกี่จธวุง็)ปนนัดุ์ ี ไม่ได้มีการก�ำหนดค่าเป้า20หมา2ย56ท1ี่ชมัดีสเัดจสน่วน ซGึ่PงPอpยeู่r รโ3ใดหะยเ้ชหทค่อว่า่าง่าเปวเงพ่า้ากื่หงอาคมนรวา�ำตายไรมปใวนเสหจชู่ก่สลวางื่ออรปมพบี ลัฒแ2�้ำ222225ลน53214ร6ะาะ6จปหัcลเc2ดร–วหaa้า5ะท็นppท่า62เiiถี่ม�ttง0ำทaaึง5ีแพชคนมศ766่อื้วีนส่..า0ใง6โ4ัดวนหท5เ7่าสม้ปไี่้งเ่เวลดเคทป้ดนทาว้่กาไล็่นาาห�GมำงมแอพPหมแเส่เยหPื้ดลนกน่าาลงpงะิน่ืทอดยใตeปหมอ่ี่rี้เน่ืองทแี่มลาะ: เขม้ออื่มพลู แิจลาะรผณลาติ รภาัณยจฑงั์ภหาวคดัแลพะจบงัวหา่ วัดจังแหบวบดั ปรรวมิ ยาทณส่ี ลดุ กู โ1ซ5่ ฉจบงับั หพว.ัดศน. ี้2ย5ัง6ค2งเป็น และเมืองน่าอยู่อัจฉริยะอย่า2ง6เป็นจรังูปหธวัดรเรดมิมตใ่นอขไณปะท่ีจังหวัดจนท่ีสุด 15 จังหวัด เป็นจังหวัดเดิมเพียง 13 จังหวัด โดยมี 2 จังหวัด ได้แก่ 27 กาฬสินธ์ุ และมหาสารคามแทนที่จงั หวัดสรุ นิ ทรแ์ ละพทั ลุง ทัง้ น้ี คา่ เป้าหมายในชว่ ง 5 ปี (2561 – 2565) ไม่ไดม้ ี 28 การกาหนดค่าเป้าหมายท่ีชัดเจน ซึ่งอยู่ระหว่างการตรวจสอบและจัดทาค่าเป้าหมาย โดยค่าเป้าหมายในช่วงปี 29 2566 – 2570 ได้กาหนดให้ช่องว่างความเหลื่อมล้าระหว่างพื้นที่ ไม่เกิน 3 เท่า เพื่อนาไปสู่การพัฒนาประเทศให้ สถานการณ์และผล33ก10ารดเ�ำปเ็นนพินน้ื ทง่ีแาลนะเตมาอื งมนเา่ ปอย้าู่อหจั มฉรายิ ยะอรยะา่ ดงเปับ็นปรปูรธะรเรดมต็น่อทไป้ัง 3 เป้าหมายดังกล่าว แสดงว่ายังคงมี ความท้าทายในการขับเคลื่อ3น2การด�ำเนินงานเพ่ือบรรลุเป้าหมายท่ีก�ำหนดไว้ในแผนแม่บทฯ ได้แก่ การส่งเสริม แใรหะลห้เะกวขิด่า้องกมหาูลนรตล่วัวยงชทง้ีาวุนนัดใภขนาอหคงลรหาัฐนย่วภมยิ33าต43งคิ าเโอนดกใยนชเฉรนะพแดาลับะะกทภา้อารงคจถปัด่ินรทะ�ำเชพฐาื่าอชนกนขาร้อรววมามูลงถขแึงอผกงนาเแรมยลือกะงรบใะหรดิ้หคับราคอรวจบาัดคมกลสาุมารมทเามุกรือพถงื้นใไนดทก้ี่อากยรา่าใรชงบเ้เปทูร็นคณโรานะกโบลาบยรี และมีประสิทธิภาพ นอกจากน้ี หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องควรเร่งรัดจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศของจังหวัด ซึ่งจ�ำเป็น ต้องได้รับการสนับสนุนงบประมาณอย่างต่อเน่ืองและเพียงพอ รวมทั้งส่งเสริมและเผยแพร่แผนผังภูมินิเวศ ดังกล่าว เพ่ือให้หน่วยงานของรัฐทั้งส่วนท้องถ่ินและส่วนภูมิภาคน�ำไปใช้ประโยชน์ในการวางแผนพัฒนา พื้นที่อย่างกว้างขวางต่อไป แผนแม่บทฯ ประเดน็ (06) พื้นทแ่ี ละเมืองน่าอยู่อัจฉรยิ ะ ประกอบดว้ ย 3 เป้าหมายระดบั แผนแม่บทย่อย โดยมีสถานะการบรรลเุ ป้าหมาย ดังน้ี ความเชื่อมโยงระหวา่ งเป้าหมายระดับแผนแมบ่ ทยอ่ ย (Y1) กับเป้าหมายระดบั ประเดน็ (Y2) Y2 060001 060002 060003 เป้าหมาย ระดับประเดน็ Y1 060101 060201 060202 เป้าหมายระดับ *สถานะการบรรลุเป้าหมายประจ�ำปี 2564 แผนแม่บทยอ่ ย 282

06พื้ นที่และเมอื งนา่ อยู่อจั ฉรยิ ะ 060101 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 เมืองในพื้นท่ีเป้าหมายที่ได้รับการพัฒนาเพื่อกระจายความเจริญและลดความเหล่ือมล�้ำในทุกมิติ ก�ำหนดค่าเป้าหมายที่ต้องบรรลุในปี พ.ศ. 2565 เมืองศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ 6 เมือง (กรุงเทพ และปริมณฑล ขอนแก่น เชียงใหม่ เมืองในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก สงขลา และภูเก็ต) ได้รับ การพัฒนาให้เป็นเมืองอัจฉริยะในทุกมิติ ในปี 2564 มีพ้ืนที่ได้รับการประกาศให้เป็นเมืองอัจฉริยะจ�ำนวน 10 แห่ง ท�ำให้ปัจจุบันมีเมืองอัจฉริยะ ท้ังสิ้น 15 แห่ง ซึ่งครอบคลุมเมืองศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ 5 เมือง ได้แก่ กรุงเทพและปริมณฑล ขอนแก่น เชียงใหม่ เมืองในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก และภูเก็ต ซ่ึงมีสถานะการบรรลุเป้าหมายอยู่ในระดับ ต�่ำกว่าค่าเป้าหมาย 060201 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 เมืองมีระบบจัดการส่ิงแวดล้อมและมลพิษท่ีมีประสิทธิภาพ ครอบคลุม และได้มาตรฐาน ก�ำหนด ค่าเป้าหมายที่ต้องบรรลุในปี พ.ศ. 2565 จ�ำนวนเมืองคุณภาพส่ิงแวดล้อมภายในเมืองอยู่ในเกณฑ์ มาตรฐาน ทั้ง 5 เมือง (กรุงเทพและปริมณฑล เชียงใหม่ ขอนแก่น สงขลา และภูเก็ต) ในปี 2563 พ้ืนที่เป้าหมายส่วนใหญ่มีคุณภาพส่ิงแวดล้อมอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ได้แก่ มลพิษทางอากาศ และมลพิษทางเสียง ส่วนปริมาณขยะมีทิศทางลดลงเม่ือเทียบกับปี 2562 อย่างไรก็ดี ยังคงมีการระบายน�้ำเสีย จากชุมชน อุตสาหกรรม และเกษตรกรรมลงสู่แหล่งน้�ำธรรมชาติ แหล่งน้�ำสาธารณะในพื้นท่ีมีคุณภาพ ต่�ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน อีกท้ังระบบรวบรวมน้�ำเสียชุมชนยังไม่ครอบคลุมทุกครัวเรือนในพ้ืนที่ ดังนั้น ในปี 2564 จึงมีสถานะการบรรลุเป้าหมายอยู่ในระดับต่�ำกว่าค่าเป้าหมายระดับเส่ียง 060202 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ความย่ังยืนทางภูมินิเวศ ภูมิสังคม และภูมิวัฒนธรรม ก�ำหนดค่าเป้าหมายที่ต้องบรรลุใน ปี พ.ศ. 2565 พื้นที่ท่ีมีการด�ำเนินการสงวน รักษา อนุรักษ์ฟื้นฟู และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ มรดก ทางสถาปัตยกรรม และศิลปวัฒนธรรม อัตลักษณ์ และวิถีชีวิตพื้นถ่ินบนฐานธรรมชาติและฐานวัฒนธรรม อย่างย่ังยืนในพ้ืนที่ อย่างน้อยใน 3 จังหวัด ของ 1 ภาค ในปี 2563 โครงการจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศเพ่ือการจัดการส่ิงแวดล้อมชุมชนเชิงนิเวศ มีผลผลิตหลัก คือ ผังด้านทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ภาคเหนือท้ัง 9 จังหวัด ซึ่งเป็นกรอบแนวคิดการจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศ ของพ้ืนที่ภาคเหนือภายในขอบเขตลุ่มน้�ำ และในปี 2564 โครงการจัดการสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม เพื่อความย่ังยืนตามภูมินิเวศฯ มีผลผลิตคือ ผังพ้ืนท่ีอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมแหล่งศิลปกรรม ประเภทย่านชุมชนเก่า ตามภูมินิเวศภาคเหนือ (ตอนบน) ใน 4 ระดับ อย่างไรก็ดี ผลผลิตของท้ังสองโครงการยังขาดการบูรณาการ และการจัดท�ำผังภูมินิเวศในระดับจังหวัดท่ีมีองค์ประกอบของ “ภูมินิเวศ” ครบถ้วน ดังนั้น ในปี 2564 จึงมีสถานะการบรรลุเป้าหมายอยู่ในระดับต�่ำกว่าค่าเป้าหมายขั้นวิกฤต 283

06พื้ นที่และเมืองน่าอยอู่ จั ฉริยะ 060101 จ.3 แผนแม่บทยอ่ ย พ้ืนท่ีและเมืองอัจฉรยิ ะ เป้าหมายระดับแผนแม่บทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 เมืองในพ้ืนที่เป้าหมายที่ได้รับการพั ฒนา เพื่ อกระจายความเจริญและลดความเหลื่อมล�้ำในทุกมิติ ค่าเป้าหมายท่ตี อ้ งบรรลภุ ายในปี 2565 เมืองศูนยก์ ลางทางเศรษฐกิจ 6 เมอื ง (กรงุ เทพและปริมณฑล ขอนแกน่ เชยี งใหม่ เมืองในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวนั ออก สงขลา และภูเก็ต) ได้รับ การพัฒนาให้เป็นเมอื งอัจฉริยะในทุกมติ ิ ประชากรไทยมีแนวโน้มเข้ามาอาศัยในพื้นท่ีเมืองมากขึ้น จากรายงานการศึกษาข้อสมมติเพื่อใช้ ในการคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553 – 2583 (ฉบับปรับปรุง) ระบุว่าในปี 2563 ประชากร ร้อยละ 57.2 อาศัยอยู่ในพื้นที่เมือง และคาดว่าจะเพ่ิมขึ้นเป็นร้อยละ 74.3 ในปี 2583 ส่งผลให้เมืองเกิด การขยายตัวอย่างรวดเร็ว น�ำไปสู่การพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานจ�ำนวนมาก จึงจ�ำเป็นต้องมีการวางแผน ในการจัดการกับส่ิงแวดล้อมให้สามารถรองรับการเพ่ิมข้ึนของประชากรได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสอดคล้อง กับอัตลักษณ์และศักยภาพของเมือง เพ่ือให้เป็นเมืองท่ีน่าอยู่ส�ำหรับคนทุกกลุ่มในสังคม โดยอาศัยความร่วมมือ ระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ทั้งน้ีการพัฒนาเมืองต้องค�ำนึงถึงความต้องการของเมือง โครงสร้างพื้นฐานของเมือง ฐานข้อมูลของเมือง การเงินของเมือง การบริหารจัดการเมือง และระบบนิเวศ ท่ีเอื้อต่อการสร้างเมืองอัจฉริยะ สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย ส�ำนักงานส่งเสริม พ้ืนท่ปี รพะื้นกทา่ปี ศระเกขาศตเขเตมเมอื ืองงออจัจั ฉฉรรยิ ะยิ ปะี 2ป56ี 42564 เศรษฐกิจดิจิทัล (สศด.) ได้ให้ค�ำนิยามเมืองอัจฉริยะ ว่า เป็นเมืองท่ีใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีและ 1 พัฒนาเมืองเก่าอยา่ งชาญฉลาด 9 เมอื งอจั ฉรยิ ะมกั กะสนั ฯ นวัตกรรมท่ีทันสมัยและชาญฉลาด เพ่ือเพ่ิม 2 มช. เมืองอจั ฉริยะ 10 ฉะเชงิ เทรา เมอื งน่าอยฯู่ ประสิทธิภาพของการให้บริการและการบริหารจัดการ เมือง ลดค่าใช้จ่ายและการใช้ทรัพยากรของเมือง เพือ่ ความยัง่ ยนื สชู่ ุมชน 11 แสนสขุ สมาร์ตซติ ้ี และประชากรเป้าหมาย เน้นการออกแบบท่ีดี 12 เมืองอัจฉรยิ ะวังจันทรว์ ลั เลย์ และการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการพัฒนาเมือง 3 แม่เมาะเมอื งน่าอยู่ 13 ภเู ก็ตเมอื งอจั ฉรยิ ะ ภายใต้แนวคิดการพัฒนา เมืองน่าอยู่ เมืองทันสมัย 4 นครสวรรคส์ มาร์ตซติ ้ี 14 เมอื งศรตี รัง ให้ประชาชนในเมืองมีคุณภาพชีวิตที่ดี มีความสุข 5 ขอนแกน่ เมอื งอัจฉรยิ ะ 15 ยะลาเมืองอจั ฉรยิ ะฯ อย่างย่ังยืน โดยคณะกรรมการขับเคลื่อนการพัฒนา 6 สามยา่ นสมาร์ทซติ ้ี เมืองอัจฉริยะ รับทราบผลการด�ำเนินการขับเคลื่อน 7 เมอื งอัจฉรยิ ะย่านพระราม 4 เมืองเดมิ นา่ อยู่ 8 คลองผดงุ กรุงเกษม เมืองใหมท่ นั สมัย ที่มา: สำ�นักงานส่งเสรมิ เศรษฐกจิ ดิจิทลั ทม่ี า : สานกั งานสง่ เสรมิ เศรษฐกิจดจิ ทิ ลั 284

06พ้ื นที่และเมอื งนา่ อยอู่ ัจฉริยะ 060101 การพัฒนาเมืองอัจฉริยะประจ�ำปีงบประมาณ 2564 ซ่ึง สศด. เป็นฝ่ายเลขานุการร่วมฯ ได้ประกาศมอบตรา สัญลักษณ์เพ่ือรับรองการเป็นพ้ืนท่ีพัฒนาเมืองอัจฉริยะเพ่ิมเติมจ�ำนวน 10 แห่ง ได้แก่ กรุงเทพและปริมณฑล (โครงการเมืองอัจฉริยะย่านพระราม 4 โครงการพัฒนาเมืองอัจฉริยะพ้ืนที่โดยรอบคลองผดุงกรุงเกษม และโครงการ เมืองอัจฉริยะมักกะสัน) เชียงใหม่ (โครงการพัฒนาเมืองเก่าอย่างชาญฉลาด และโครงการมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เมืองอัจฉริยะ) ตรัง (โครงการเมืองศรีตรัง) ยะลา (โครงการยะลาเมืองอัจฉริยะ) ฉะเชิงเทรา (โครงการเมือง อัจฉริยะ ฉะเชิงเทรา เมืองน่าอยู่ น่าเที่ยว น่าลงทุน) ชลบุรี (โครงการแสนสุขสมาร์ตซิตี้) นครสวรรค์ (โครงการ นครสวรรค์สมาร์ตซิตี้) ท�ำให้ปัจจุบันมีเมืองอัจฉริยะทั้งสิ้น 15 แห่ง ซึ่งครอบคลุมเมืองศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ 5 เมือง ได้แก่ กรุงเทพและปริมณฑล ขอนแก่น เชียงใหม่ เมืองในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก และภูเก็ต ท้ังนี้ สงขลายังไม่ได้รับการรับรองให้เป็นเมืองอัจฉริยะ แต่มีสถานะเป็นเขตส่งเสริมเมืองอัจฉริยะ การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา ในปี 2564 มีการผลักดันกลไกด้านงบประมาณเพ่ือพัฒนาเมืองอัจฉริยะ แ ล ะ ป รั บ ป รุ ง ตั ว ชี้ วั ด ท่ี ใ ช ้ ใ น ก า ร พิ จ า ร ณ า โ ค ร ง ก า ร เ มื อ ง อั จ ฉ ริ ย ะ ใ ห ้ ส อ ด ค ล ้ อ ง กั บ ม า ต ร ฐ า น ส า ก ล มากยิ่งขึ้น นอกจากน้ี หน่วยงานภาครัฐยังมีโครงการที่เอื้อต่อการพัฒนาเมืองสู่การเป็นเมืองอัจฉริยะ ได้แก่ (1) ด้านผังเมืองและการใช้ประโยชน์ท่ีดิน ได้แก่ โครงการพัฒนาพ้ืนท่ีเมืองตามผังเมือง และโครงการ จัดรูปท่ีดินเพื่อการพัฒนา (2) ด้านโครงสร้างพื้นฐาน ได้แก่ โครงการพัฒนาระบบไฟฟ้า โครงการก่อสร้าง ปรับปรุงขยายระบบประปา และโครงการปรับปรุงระบบผลิตน�้ำสะอาด (3) ด้านการขับเคล่ือนโครงการ เมืองอัจฉริยะประเทศไทย ได้แก่ โครงการพัฒนาเมืองใหม่อัจฉริยะ และโครงการพัฒนาเมืองอัจฉริยะน่าอยู่ (เมืองเดิม) และ (4) ด้านการเพ่ิมศักยภาพทางการแข่งขัน ได้แก่ โครงการส่งเสริมศักยภาพของพ้ืนที่ โครงการส่งเสริมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และโครงการพัฒนาพ้ืนท่ีทางเศรษฐกิจ เป็นต้น ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย ภาครัฐควร สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 เน้นย�้ำ ร่วมมือกับภาคเอกชน และภาคประชาชนใน ความจ�ำเป็นของการพัฒนาเมืองในทุกมิติ อาทิ การพัฒนาเขตส่งเสริมเมืองอัจฉริยะสู่การเป็นเมือง ด้านสาธารณสุข ด้านการศึกษา ด้านการจัดการ อัจฉริยะ เพ่ือยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน ภาครัฐดิจิทัล แต่การลงทุนส่วนใหญ่ยังคงเป็น โดยให้ความส�ำคัญกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ก า ร ล ง ทุ น ด ้ า น โ ค ร ง ส ร ้ า ง พื้ น ฐ า น เ กี่ ย ว กั บ ถ น น ที่ ค ร อ บ ค ลุ ม ด ้ า น ดิ จิ ทั ล ค ม น า ค ม พ ลั ง ง า น ไฟฟ้าและประปา ดังนั้นภาครัฐควรมีการส่งเสริม และส่ิงแวดล้อม ให้สามารถรองรับการพัฒนา ให้เกิดการลงทุนในหลายมิติยิ่งขึ้น โดยเฉพาะ ในอนาคต และปรับตัวต่อการเปล่ียนแปลงได้อย่าง ก า ร จั ด ท� ำ ฐ า น ข ้ อ มู ล ข อ ง เ มื อ ง ใ ห ้ ค ร อ บ ค ลุ ม มีประสิทธิภาพ อีกท้ังควรมุ่งเน้นให้เกิดโครงการ ทุกพื้นที่ และเพ่ิมการบูรณาการระหว่างหน่วยงาน ท่ีสร้างแรงจูงใจและกระตุ้นให้เกิดการลงทุนในพ้ืนที่ ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ซึ่งจะท�ำให้ มากขึ้น เพ่ือฟื้นฟูเศรษฐกิจของเมืองหลังสถานการณ์ การพัฒนา เ มื องตอบสน องกั บความต้องกา ร การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ให้สามารถพัฒนา ของประชาชน และสามารถปรับตัวให้ทันต่อ ต่อไปได้ นอกจากน้ี หน่วยงานท่ีก�ำกับดูแลควรเตรียม การเปล่ียนแปลงได้ทันท่วงที ค ว า ม พ ร ้ อ ม ใ น ก า ร ขั บ เ ค ลื่ อ น ก า ร พั ฒ น า เ มื อ ง ขนาดกลาง จ�ำนวน 7 เมือง ไดแ้ ก่ เชยี งราย กาญจนบุรี พระนครศรีอยุธยา พิษณุโลก นครราชสีมา หนองคาย และมกุ ดาหาร ซงึ่ เปน็ เปา้ หมายในระยะตอ่ ไป (ปี 2566 - 2570) ให้พัฒนาเป็นเมืองอัจฉริยะ เพื่อกระจาย ความเจรญิ และลดความเหลอื่ มลำ�้ ระหวา่ งพน้ื ทใ่ี นทกุ มติ ิ 285

06พื้ นที่และเมืองน่าอยอู่ จั ฉรยิ ะ 060201 จ.3 แผนแมบ่ ทย่อย การพัฒนาพื้นที่เมอื ง ชนบท เกษตรกรรม และอตุ สาหกรรมเชิงนเิ วศ ทีม่ ีการบรหิ ารจดั การตามผงั ภมู ินิเวศอยา่ งยัง่ ยืน เปา้ หมายระดับแผนแมบ่ ทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 เมืองมีระบบจัดการสิ่งแวดล้อมและมลพิ ษที่มีประสิทธิภาพ ครอบคลุม และได้มาตรฐาน คา่ เปา้ หมายทต่ี ้องบรรลุภายในปี 2565 จำ� นวนเมืองคณุ ภาพสิง่ แวดล้อมภายในเมืองอย่ใู นเกณฑม์ าตรฐาน ทัง้ 5 เมอื ง (กรุงเทพและปรมิ ณฑล เชยี งใหม่ ขอนแก่น สงขลา และภเู ก็ต) การขยายตัวของชุมชนและความหนาแน่นของเมือง ส่งผลให้มีปริมาณขยะ น�้ำเสีย และมลพิษ ในเมืองเพ่ิมข้ึน ซึ่งการท่ีจะท�ำให้เมืองมีระบบจัดการสิ่งแวดล้อมและมลพิษที่มีประสิทธิภาพ ครอบคลุม และได้มาตรฐาน มีปัจจัยส�ำคัญสู่ความส�ำเร็จ ประกอบด้วย (1) การลงทุนท่ีเป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม (2) การจัดการส่ิงแวดล้อมของเมือง (3) ความเชื่อมโยงเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมของเมือง และ (4) ระบบนิเวศที่เอ้ือต่อระบบการจัดการส่ิงแวดล้อมและมลพิษของเมือง ทั้งน้ี การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา ยังไม่ครอบคลุมปัจจัยส�ำคัญดังกล่าว เนื่องจากยังขาดการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะในพ้ืนที่เมือง รวมท้ังขาดความร่วมมือจากประชาชน และการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคส่วน ท่ีเกี่ยวข้องในการจัดการของเสียและมลพิษอย่างมีประสิทธิภาพและเพียงพอ สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย กรมควบคุมมลพิษ สัดสว่ นขยะทน่ี ำ�ไปใชห้ รือกำ�จัดอย่างถูกวิธี (ร้อยละ) ไ ด ้ ร า ย ง า น ส ถ า น ก า ร ณ ์ ม ล พิ ษ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ท่มี า: รายงานสถานการณม์ ลพิษของประเทศไทยปี 2563 กรมควบคมุ มลพษิ ปี 2563 ครอบคลุมสถานการณ์ขยะมูลฝอยชุมชน ระบบการบ�ำบัดน้�ำเสีย สถานการณ์คุณภาพอากาศ และระดับเสียง ดังน้ี ปริมาณขยะในพื้นที่เป้าหมาย โดยรวมมีปริมาณขยะลดลงจากปี 2562 เนื่องจาก จ�ำนวนนักท่องเที่ยวลดลง เพราะการควบคุม และจ�ำกัดการเดินทางจากต่างประเทศ รวมทั้ง การสนับสนุนการปฏิบัติงานนอกสถานที่ (Work From Home) ปี 2563 กรุงเทพมหานคร มีขยะ มูลฝอยทั้งสิ้น 4.48 ล้านตัน ลดลง ร้อยละ 9.6 จาก ปี 2562 ในขณะที่พ้ืนที่ปริมณฑล (นครปฐม นนทบุรี 286

06พ้ื นที่และเมอื งน่าอยู่อจั ฉริยะ 060201 ปทุมธานี สมุทรปราการ สมุทรสาคร) มีขยะมูลฝอยทั้งส้ิน 2.97 ล้านตัน เพิ่มข้ึนจากปี 2562 ร้อยละ 1.0 จังหวัดเชียงใหม่มีขยะมูลฝอยทั้งสิ้น 0.52 ล้านตัน ลดลงจากปีก่อนหน้าร้อยละ 13.0 เช่นเดียวกับขอนแก่น ท่ีมีขยะลดลงร้อยละ 34.8 ภูเก็ตลดลงร้อยละ 7.3 และสงขลาลดลงร้อยละ 29.9 อย่างไรก็ตาม สัดส่วนขยะ ที่น�ำไปใช้ประโยชน์และก�ำจัดถูกวิธีในจังหวัดดังกล่าวลดลงเกือบทั้งหมด ยกเว้นจังหวัดสมุทรสาคร และสงขลา ท่ีมีสัดส่วนขยะที่น�ำไปใช้ประโยชน์และก�ำจัดถูกวิธีเพิ่มข้ึน การบ�ำบัดน�้ำเสียในพื้นที่เป้าหมาย ในปี 2563 ระบบบ�ำบัดน�้ำเสียรวมของชุมชนทั่วประเทศ และระบบบ�ำบัด น�้ำเสียแบบกลุ่มอาคาร มีจ�ำนวน 183 แห่ง เพ่ิมขึ้นจาก 116 แห่ง ในปี 2562 สามารถบ�ำบัดน�้ำเสียได้ รวม 2.7 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อวัน ลดลงจากปี 2562 ที่สามารถบ�ำบัดได้ 3.8 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อวัน ความสามารถใน การบ�ำบัดน้�ำเสียในพ้ืนที่เป้าหมาย ได้แก่ เชียงใหม่บ�ำบัดได้ 55,000 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน ขอนแก่น 78,000 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน อยู่ระหว่างการก่อสร้าง 7,500 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน กรุงเทพมหานคร 1.11 ล้านลูกบาศก์ เมตรต่อวัน อยู่ระหว่างการก่อสร้าง 0.52 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อวัน ปริมณฑลบ�ำบัดได้ 0.18 ล้าน ลูกบาศก์เมตร ต่อวัน ภูเก็ต 78,100 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน และสงขลา 0.17 ล้าน ลูกบาศก์เมตรต่อวัน (รายงานสถานการณ์ มลพิษของประเทศไทยปี 2563) อย่างไรก็ดี แม้ว่าเมืองเหล่าน้ี จะมีระบบบ�ำบัดน�้ำเสียที่สามารถรองรับน้�ำเสีย ได้ปริมาณมาก แต่แหล่งน้�ำสาธารณะในพ้ืนท่ีกลับมีคุณภาพต�่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน เพราะยังคงมีการระบาย น�้ำเสียจากชุมชน อุตสาหกรรม และเกษตรกรรมลงสู่แหล่งน�้ำธรรมชาติ อีกทั้งระบบรวบรวมน้�ำเสียชุมชน ยังไม่ครอบคลุมทุกครัวเรือนในพ้ืนท่ี สถานการณ์มลพิษทางอากาศ ในปี 2563 ร้อยละ สถานการณ์มลพิษทางเสียง ปี 2563 ระดับเสียง ของจ�ำนวนวันในรอบปีท่ีคุณภาพอากาศเกินค่า ใ น ก รุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร แ ล ะ ป ริ ม ณ ฑ ล ล ด ล ง จ า ก มาตรฐานลดลง กล่าวคือ คุณภาพอากาศในภาพรวม ปีท่ีผ่านมาเล็กน้อย ในพื้นที่ทั่วไป ค่าเฉล่ียของระดับ ดีข้ึน เม่ือเทียบกับปีที่ผ่านมา ซึ่งเป็นผลจาก เสียงเฉลี่ย 24 ช่ัวโมง ในปี 2563 เท่ากับ 56.8 การด�ำเนินงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตามแผน เดซิเบลเอลดลงจาก 57.4 เดซิเบลเอในปี 2562 ปฏิบัติการขับเคลื่อนวาระแห่งชาติ “การแก้ไข ส่วนพ้ืนที่ริมถนน ค่าเฉลี่ยอยู่ท่ี 68.5 เดซิเบลเอ ปัญหามลพิษด้านฝุ่นละออง” และการจราจร ลดลงจาก 68.6 เดซิเบลเอในปีก่อนหน้า โดยมี ขนส่งท่ีลดลง เพราะสถานการณ์แพร่ระบาดของ บริเวณท่ีระดับเสียงเกินมาตรฐาน ได้แก่ พาหุรัด เชื้อโควิด-19 ท้ังน้ี พื้นที่เป้าหมายที่ยังคงมี ถนนตรีเพชร การเคหะชุมชนดินแดง ถนนอินทรพิทักษ์ จ� ำ น ว น วั น ใ น ร อ บ ป ี ท่ี คุ ณ ภ า พ อ า ก า ศ เ กิ น ค ่ า ในขณะท่ีพ้ืนที่ริมถนน (จุดตรวจวัดช่ัวคราว) ลดลงจาก มาตรฐานมากกว่าร้อยละ 25 ได้แก่ เชียงใหม่ 75.4 เดซิเบลเอในปี 2562 เหลือ 74.8 เดซิเบลเอ และขอนแก่น กรุงเทพมหานคร สมุทรปราการ ในปี 2563 ซึ่งแหล่งก�ำเนิดหลักของเสียงมาจาก และสมุทรสาคร เกินค่ามาตรฐาน ร้อยละ 10 – 15 การจราจร (รายงานสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย นครปฐม นนทบุรี และปทุมธานีเกินค่ามาตรฐาน ปี 2563) ร้อยละ 1 – 10 ส่วนสงขลาและภูเก็ตไม่พบคุณภาพ อากาศเกินค่ามาตรฐาน (รายงานสถานการณ์มลพิษ ของประเทศไทยปี 2563) สรุปภาพรวม พบว่าในปี 2563 พ้ืนท่ีเป้าหมายส่วนใหญ่มีคุณภาพสิ่งแวดล้อมอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ได้แก่ มลพิษทางอากาศ และมลพิษทางเสียง ส่วนปริมาณขยะมีทิศทางลดลงเม่ือเทียบกับปี 2562 ซ่ึงส่วนหนึ่งเป็นผล จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 และมาตรการควบคุมกิจกรรมในสถานที่สาธารณะการห้าม ออกนอกเคหสถาน ส่งผลโดยตรงต่อพฤติกรรมการผลิต การบริโภค และการเดินทางขนส่ง ประกอบกับ นักท่องเท่ียวจากต่างประเทศที่มีจ�ำนวนลดลงมาก 287

06พื้ นทีแ่ ละเมอื งน่าอย่อู จั ฉริยะ 060201 การด�ำเนินงานที่ผ่านมา ในช่วงปี 2563 หน่วยงานรัฐมีการด�ำเนินงานเพ่ือขับเคล่ือนเป้าหมาย ดังนี้ (1) การลงทุนท่ีเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม อาทิ โครงการพัฒนาและยกระดับเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศท่ีเป็น มิตรกับสิ่งแวดล้อมสู่เมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน (กรมโรงงานอุตสาหกรรม) โครงการพัฒนาและยกระดับนิคม อุตสาหกรรมสู่เมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย) (2) การจัดการสิ่งแวดล้อม ของเมือง เช่น โครงการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม (กรมโยธาธิการ และผังเมือง) โครงการเสริมสร้างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อมเพ่ือให้ท้องถิ่น และชุมชนน่าอยู่ (กรมอนามัย) เป็นต้น (3) ความเช่ือมโยงเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมของเมือง อาทิ โครงการจัดการสิ่งแวดล้อมเมืองและพื้นท่ีสีเขียวชุมชนเมือง เพื่อการพัฒนาท่ีย่ังยืนในภูมิภาคอาเซียน (มหาวิทยาลัยมหาสารคาม) โครงการพัฒนาต่อยอดอุตสาหกรรมสร้างสรรค์และสินค้าชุมชน (สถาบันวิจัย และพัฒนาอัญมณีและเคร่ืองประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน)) และ (4) ระบบนิเวศท่ีเอ้ือต่อระบบ การจัดการส่ิงแวดล้อมและมลพิษของเมือง อาทิ โครงการพัฒนาเมืองใหม่อัจฉริยะ (ส�ำนักงานส่งเสริม เศรษฐกิจดิจิทัล) โครงการพัฒนาเมืองศูนย์กลางจังหวัดเป็นเมืองน่าอยู่ (กรมโยธาธิการและผังเมือง) การขยายเครือข่ายการตรวจวัดฝุ่นละอองขนาดเล็กและสร้างการรับรู้ด้านคุณภาพอากาศเพื่อการพัฒนาเมือง น่าอยู่อัจฉริยะ (จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) เป็นต้น ประเด็นท้าทายท่ีส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย การด�ำเนินการเพ่ือให้เมืองที่มีคุณภาพสิ่งแวดล้อมอยู่ในเกณฑ์ มาตรฐานนั้น ยังคงมีความท้าทาย โดยเฉพาะภายหลังสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 เริ่มคลี่คลาย พร้อมกับกิจกรรมการผลิตและบริโภคเริ่มฟื้นคืนสู่สภาพปกติ ปริมาณขยะติดเช้ืออันตราย และพลาสติกยังมีแนวโน้มเพ่ิมข้ึนอย่างต่อเน่ือง ส่วนการลงทุนในระบบรวบรวมน�้ำเสียเพ่ือส่งเข้าสู่ระบบ บ�ำบัดยังไม่เพียงพอ นอกจากน้ี องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน (อปท.) ซ่ึงมีบทบาทส�ำคัญในการให้บริการ ประชาชนในพื้นท่ี จ�ำเป็นต้องยกระดับความสามารถในการใช้เทคโนโลยีและข้อมูลตัวชี้วัด เพื่อการวางแผน และบริหารจัดการเมืองได้อย่างเป็นระบบ ข้อเสนอแนะเพ่ือการบรรลุเป้าหมาย หน่วยงานภาครัฐในระดับนโยบายควรให้ความส�ำคัญกับการริเร่ิม ใช้มาตรการใหม่ๆ เพ่ือจูงใจให้ผู้ผลิตและผู้บริโภคปรับเปล่ียนพฤติกรรมไปสู่การใช้ทรัพยากรอย่างประหยัด และมีประสิทธิภาพ รวมท้ัง ส่งเสริมรูปแบบการลงทุนร่วมระหว่างภาครัฐ ส่วนกลาง ส่วนท้องถิ่น และภาคเอกชน ในการก่อสร้างระบบบ�ำบัดและระบบรวบรวมน้�ำเสียให้ครอบคลุมเพียงพอ ซึ่งนับเป็น การลงทุนโครงสร้างพื้นฐานท่ีเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ตลอดจน ศึกษาทดลองใช้แนวทางธรรมชาติ เพื่อแก้ปัญหา (Nature-Based Solution) ในการบริหารจัดการส่ิงแวดล้อมเมืองและการรับมือกับภัยพิบัติ ทางธรรมชาติที่เมืองต้องเผชิญ 288

06พื้ นทีแ่ ละเมืองน่าอยอู่ จั ฉริยะ 060202 จ.3 แผนแมบ่ ทยอ่ ย การพัฒนาพ้ืนทีเ่ มือง ชนบท เกษตรกรรม และอุตสาหกรรมเชิงนเิ วศ ที่มีการบริหาร จดั การตามผงั ภูมินเิ วศอยา่ งยงั่ ยืน เปา้ หมายระดับแผนแม่บทยอ่ ย ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ความยั่งยืนทางภูมินิเวศ ภูมิสังคม และภูมิวัฒนธรรม ค่าเป้าหมายทีต่ ้องบรรลุภายในปี 2565 พ้ืนทท่ี มี่ กี ารดำ� เนนิ การสงวน รกั ษา อนรุ กั ษฟ์ ้นื ฟู และพัฒนาทรพั ยากรธรรมชาติ มรดกทางสถาปัตยกรรม และศิลปวัฒนธรรม อัตลักษณ์ และวิถีชีวิตพื้นถ่ิน บนฐานธรรมชาติและฐานวัฒนธรรมอย่างย่ังยืนในพื้ นท่ี อย่างน้อยใน 3 จังหวัด ของ 1 ภาค การขยายตัวของพ้ืนท่ีเมืองอย่างรวดเร็วตามการเติบโตของเศรษฐกิจประเทศ น�ำไปสู่การต้ังถิ่นฐาน ท่ีไม่เป็นระเบียบและการใช้ประโยชน์ที่ดินท่ีไม่เหมาะสมกับศักยภาพ ดังน้ัน แผนผังภูมินิเวศ จึงเป็นเครื่องมือ ที่เป็นประโยชน์ต่อการวางแผนเพื่อใช้ประโยชน์ท่ีดินและการวางผังเมือง ให้เกิดความสมดุลยั่งยืน โดยค�ำนึง ถึงขีดความสามารถในการรองรับของระบบนิเวศ บนพ้ืนฐานของปัจจัยสู่ความส�ำเร็จ 3 ประการ ได้แก่ (1) การก�ำหนดพื้นที่เป้าหมาย (2) เครื่องมือ กลไก และองค์ความรู้ในการพัฒนาพ้ืนท่ีเป้าหมาย และ (3) แนวทางการพัฒนาและการจัดการสิ่งแวดล้อม อันจะน�ำไปสู่การใช้ประโยชน์ท่ีดินอย่างยั่งยืน สถานการณ์การบรรลุเป้าหมาย การจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศมีวัตถุประสงค์เพ่ือให้ชุมชนเมืองและชนบท ของประเทศไทยมีการพัฒนาและการจัดการสิ่งแวดล้อมให้เป็นไปตามศักยภาพและเหมาะสมกับภูมินิเวศ ตลอดจนสอดคล้องกับอัตลักษณ์และวัฒนธรรมพ้ืนถ่ิน ในปี 2563 ส�ำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม (สผ.) ได้ด�ำเนินโครงการจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศเพื่อการจัดการสิ่งแวดล้อมชุมชนเชิงนิเวศแล้วเสร็จ โดยมีพ้ืนท่ีเป้าหมายเชิงผลผลิต 9 จังหวัด ในพ้ืนที่ภาคเหนือ ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน น่าน พะเยา แพร่ ล�ำปาง ล�ำพูน และอุตรดิตถ์ ผลการด�ำเนินการของโครงการดังกล่าว คือ ผังแนวความคิด การจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศของพื้นท่ีภาคเหนือตามขอบเขตพ้ืนท่ีลุ่มน้�ำของประเทศที่เหมาะสมต่อการใช้พ้ืนที่ ทางภูมินิเวศในพ้ืนท่ีภาคเหนือ จึงยังไม่บรรลุค่าเป้าหมายที่ก�ำหนดไว้ โดย สผ. จะต่อยอดโครงการในปี 2565 เพื่อจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศในระดับจังหวัดต่อไป 289

06พื้ นทีแ่ ละเมืองน่าอย่อู ัจฉรยิ ะ 060202 การด�ำเนินงานท่ีผ่านมา นอกเหนือจากการจัดท�ำโครงการจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศเพื่อการจัดการส่ิงแวดล้อม ชุมชนเชิงนิเวศ ในปี 2563 แล้ว สผ. ยังได้ด�ำเนินโครงการจัดการสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม เพื่อความย่ังยืนตามภูมินิเวศ: การจัดท�ำผังพ้ืนที่อนุรักษ์แหล่งศิลปกรรมรายประเภทและการจัดท�ำผัง ภูมินิเวศแหล่งธรรมชาติรายประเภทในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน เมื่อปี 2564 โดยมีผลลัพธ์ คือ ข้อมูล สารสนเทศทางภูมิศาสตร์ และผังพื้นที่อนุรักษ์ส่ิงแวดล้อมแหล่งศิลปกรรม ประเภทย่านชุมชนเก่า ตามภูมินิเวศภาคเหนือ (ตอนบน) ใน 4 ระดับ ได้แก่ ผังระดับภาค (ภาคเหนือตอนบน) จ�ำนวน 1 ผัง ผังระดับจังหวัด (เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน น่าน แพร่ พะเยา ล�ำปาง ล�ำพูน) จ�ำนวน 8 ผัง ผังระดับอ�ำเภอ จ�ำนวน 48 ผัง และผังระดับย่าน จ�ำนวน 102 ผัง นอกจากน้ี ส�ำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ (สศช.) ได้ให้ความส�ำคัญกับแนวคิดภูมินิเวศ ภายใต้โครงการวางแผนการพัฒนา เมืองในอนาคตให้น่าอยู่อย่างย่ังยืน (2563) โดยได้จัดท�ำคู่มือแนวทางการวางแผนพัฒนาเมืองในอนาคต ให้น่าอยู่อย่างย่ังยืน (Livable and Sustainable Future City (LSFC) Guideline) ซ่ึงเน้นย�้ำ ความส�ำคัญของการก�ำหนดขอบเขตภูมินิเวศในการวางแผน ด้วยการใช้แผนผังภูมินิเวศในระดับเมืองเป็น เครื่องมือสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชนตลอดกระบวนการ ย่ิงไปกว่าน้ัน ในปี 2564 สศช. ได้จัดท�ำ โครงการขยายผลการวางแผนการพัฒนาเมืองในอนาคตให้น่าอยู่อย่างยั่งยืน เพื่อออกแบบและพัฒนา หลักสูตรอบรมวิทยากรตัวคูณของ LSFC Guideline เพื่อส่งมอบให้สถาบันการศึกษา และหน่วยงานที่มี หน้าที่ฝึกอบรมสามารถจัดการเรียนการสอนและการอบรม เพิ่มองค์ความรู้และสมรรถนะเก่ียวกับ LSFC Guideline ของบุคลากรที่มีความสนใจหรือมีบทบาทหน้าท่ีในการพัฒนาเมืองต่อไป 290

06พ้ื นที่และเมืองนา่ อยู่อัจฉริยะ 060202 ประเด็นท้าทายที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมาย แม้ว่าในระยะท่ีผ่านมาได้มีการด�ำเนินงานโครงการ จัดท�ำแผนผังภูมินิเวศเพ่ือการจัดการส่ิงแวดล้อมชุมชนเชิงนิเวศ แล้วเสร็จ โดยมีผลผลิตหลักคือผังด้าน ทรัพยากรธรรมชาติในพื้นท่ีภาคเหนือทั้ง 9 จังหวัด แต่ผลที่ได้รับน้ีเป็นเพียงกรอบแนวคิดการจัดท�ำแผนผัง ภูมินิเวศของพ้ืนท่ีภาคเหนือภายในขอบเขตลุ่มน�้ำ ซึ่งยังขาดองค์ประกอบอื่น ๆ ของ “ภูมินิเวศ” ที่หมายถึง ความสัมพันธ์ของทรัพยากรธรรมชาติ ส่ิงแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงใช้ประโยชน์ที่ดิน ภูมิสังคมและระบบ เศรษฐกิจ วัฒนธรรมและกิจกรรมของมนุษย์ ในขอบเขตของภูมิประเทศหน่ึงๆ ดังน้ัน ในกรณีภูมินิเวศ ของจังหวัด จึงจ�ำเป็นต้องมีข้อมูลรายละเอียดในระดับจังหวัดท่ีครบถ้วนสมบูรณ์ และหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง สมควรเร่งรัดจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศของจังหวัดไม่น้อยกว่า 3 จังหวัด รวมทั้งส่งเสริมและเผยแพร่แผนผัง ภูมินิเวศดังกล่าว เพื่อให้หน่วยงานของรัฐท้ังส่วนท้องถ่ินและส่วนภูมิภาคน�ำไปใช้ประโยชน์ในการวางแผน พัฒนาพื้นท่ีอย่างกว้างขวางต่อไป ข้อเสนอแนะเพื่อการบรรลุเป้าหมาย การบรรลุเป้าหมายในแผนแม่บทย่อยในระดับพื้นที่ ควรสร้างส�ำนึก และความตระหนักของชุมชน โดยเผยแพร่ผ่านสื่อสาธารณะ และสื่อสังคมออนไลน์ รวมท้ังส่งเสริม การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในกระบวนการจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศ และกระบวนการวางแผนพัฒนาเมือง ในอนาคตให้น่าอยู่อย่างย่ังยืนตาม LSFC Guideline โดยการอบรมวิทยากรตัวคูณ ซ่ึงจะเป็นผู้มีบทบาท ในการถ่ายทอดหลักวิชาการต่าง ๆ ให้ท้องถิ่นและภูมิภาค ซึ่งมีหน้าท่ีในการวางแผนพัฒนาพื้นที่ ส�ำหรับ ระดับนโยบาย หน่วยงานท่ีรับผิดชอบการจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศควรได้รับการจัดสรรงบประมาณที่ต่อเน่ือง และเพียงพอ เพื่อจัดท�ำแผนผังภูมินิเวศที่ครอบคลุมพ้ืนที่ทั่วท้ังประเทศ 291

แผนแม่บทภายใตย้ ุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นที่ 07 07 โครงสรา้ งพื้นฐาน ระบบโลจสิ ตกิ ส์ และดจิ ทิ ลั ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น ฿ ยทุ .ธ..ศ..า.ส..ต..ร..ช..า.ต...ิด.า น ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น ความมั่นคง ยุ ท ธ ศ า ส ต ร ช า ติ ด า น การสรา งการเตบิ โต การปรับสมดลุ และ บนคณุ ภาพชีวิตทเี่ ปน พัฒนา กาใรนสกราางรคแวขามงสขามันารถ มติ รตอ สิ่งแวดลอ ม ระบบการบริหาร จัดการภาครัฐ “โครงสรา้ งพ้ืนฐานท่ีพัฒนา ตอ่ ยอดกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ กระต้นุ ใหเ้ กดิ การสร้างมลู คา่ เพิ่ม ยกระดบั ผลติ ภาพของภาคการผลติ และบริการ ลดตน้ ทนุ การผลิตและบรกิ ารท่แี ข่งขันได้ในระดบั สากล”

โครงสรา้ งพ้ื นฐาน 07ระบบโลจิสตกิ ส์ และดจิ ิทลั ยุทธศาสจต.1รช์ าติ 1 2 5 6 1 แผนแมบ่ ทภายใต้ยทุ ธศาสตรช์ าติ ประเดน็ (07) โครงสร้างพน้ื ฐาน ระบบโลจสิ ติกส์ และดิจทิ ลั 2 แผนแม่บทฯ ประเด็น (07) โครงสร้างพ้ืนฐาน ระบบโลจิสติกส์ และดิจิทัล มีวัตถุประสงค์เพ่ือพัฒนา 3 โครงสร้างพ้ืนฐานท่ีถือเป็นรากฐานที่สำคัญของการสร้างความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ซึ่งประเทศ ขทพม พีอวี่้ืลเนปัตงังทปลงถ่ีทา่ีุรยป่ัวนะนรปแเะแทแรผสปละศนงลเะ46587คทแซดง์เมศไึ่ิงจพปอป่บิทื่อไกอตโไยรทัทลคพ่ายอด่ะายรรภ่เาัฒ้องนเไลงโงทาดตดส่ืยอมงน้ใยทศ่ยรองีป่หาา้ใาุนมไเร้งคโสตงนทเคะมีวกาพพ้ื่ยสอายมรีาป่ือ้ืนมิทุทางงไรกรสรฐดสธลธาะำถสิาภ้รใงรศคเนสหาา้าขทพญัาิพขมทง้า้คัฒุนสกถพอแาธวับเนึตงงลริ้ืภพนาคกาปะถรมฐื่าทอาวเร์เชรหาสาพ่ีเกขะพพมานม�ำเา้แาัฒติ่ทมตาคทรถล้อขะศินปพัญึ่ีงถะงึ้นสทาครักฒือกเมโแี่ดะคาหวเลับนีขรปรเโามะขดดง้ึกานม็นใสอายท็นหาตรรงะทมร้ี่มเ้าป้อาีพส้ัเงพงีโ(ปกรนงคพม0่ิมัฒะ้ากฐี้รื้น7ชขแหงาานฐโา)ผึ้นสมนราดชานรานแขทโนยโ้ายแดลอคคง่ีไสมรมา้ดพะงรระ�ำนี่เบ้ทปื้นใงงดปคคทหุกสสฐัรบมัญ้าปพา้มระรปนหนร้ืขน้ีาชโ้าาระทคมงทอคะางเ่ีมพรี่ามเชดงพดแีคงยก็ื้นนนื้็ลรนนสุณราดะฐไะรฐระัภดบงครา้าากสือดบาอ้นทงนลพรงโับุพดกคลร่า้าทัปบ้พจาวื้นวงรี่คิสนสาครื้นฐะรสตมถะคอาวบทนิกาสนบเามับบี่สนดามคทนแ์สกมโ็นพลสี่มลนาาลาลุมราคุีนระคจงัคพณมถงมรกุณิสื้ืนอาา์ใทอาตนนทภรร่ีเรงปิกกถี่บทคาระแลาใ่ัสรวพับลวบ่ียนรรปะ์ทาสบแนลกดรแมถ่ีคุขแผโะิจาลลาป่สลเงริทรทขะนจอสลัลาแศัดนัิงมสบกมขอโไิดฤจตดาปค่างย้ทายิรทิกขไล่ารนดมณธงัสัลุนถมิ์้ี ์์ ในการแข่งขัน9 ด้านกโาครพรงัฒสนรา้าตงาพมื้นเปฐ้าาหนมขาอยขงปองรยะุทเทธศศาทส่ีดตีขร์ชึ้นาตทิใ้ังหน้สี้ าแมผานรถแบมร่บรทลุปเปร้าะหเมดา็นยดกังากรลเป่า็นวปสรนะเับทสศนทุน่ีพกัฒานราบแรลร้วลุ ผลสัมฤทธ์ิก1า0รพัฒเนศราษตฐากมิจเเปต้ิาบหโตมอายย่าขงมอีเงสยถุีทยรธภศาาพสแตลระ์ชยั่งายตืนิใหเพ้สื่อารมอางรรับถแบลระรสลนุเับปส้านหุนมกาายรกสรา้ารงเคปว็นามปสราะมเาทรศถใทน่ีพกัฒารนแขา่งแขลัน้ว เศรษฐกิจเต1ิบ1โตอขยอ่างงปมระีเสเทถศียในรดภา้ านพตา่แงลๆะยซ่ังึงมยสี ืน่วนเสพน่ือับรสอนุงนรโดับยแตลรงะตสอ่ นกาับรสบนรรุนลกุผลาสรมัสฤรท้าธงติ์ คาวมาเปม้าสหามมายาขรอถงใยนุทกธศาารสแตขร์ช่งาขตันิ ของประเทศ1ใ2นด้าดน้าตน่ากงารๆสรา้ซง่ึงขมดี ีสคว่วานมสานมับาสรถนใุนกโดารยแตขรง่ ขงันตต่อากมาทรีก่ บำหรนรดลไุผวล้ สัมฤทธ์ิตามเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติ ด้านการสร้า1ง3ขีดความสามารถในการแข่งขันตามท่ีก�ำหนดไว้ 070001 070001 070001 การประเมิน14ผลกลารัพประธเม์กินผาลรลดพั ธำ�์กาเรนดำนิ เนกนิ กาารรทท่สี ่งีส่ ผ่ลงตผ่อกลารตบร่อรลกุเป้าาหรมบายรรล6เุ2ปเขีย้าวหมา6ย3 เขียว 64 เขียว 15 คเวคขปาวอา้ มหางสมมปาามสยราระาระเมถดทใบัานศปรกทรถาะี่ดใรเดนแีขน็ ขกึ้นแง่ าผขนรันแแดมขา้ ่บน่งทโขฯคันรงดส้ารนา้ 0ง7โเพขค0ียนื้0รว0ฐง1าสนรข้าองงปพร้ืนะเฐทาศนทีด่ ีขน้ึ จ.2 070001 16 17 ค่าเป้าหมายทีต่ ้องบรรลุภายในปี 2565 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 คา่ เปา้ ห18มายอทนั ดี่ตับคอ้ วงามบสารมรารลถใภุ นกาายรแใขน่งปขันี ด2า้ น5โ6คร5งสร้างพ้นื ฐาน อยใู่ นอันดับที่ 45 อันด1290ับควจDาeามvกสeกาloามpราmจรัดeถnอใtันนซดกึ่งัสบาถรโาดแนยขกา่งIรMขณDัน์ปดWัจจ้าOุบนRันโLใคDนรปCงีOส2M5ร6P้า4EงTโพคITร้ืนIงVสฐEราN้านEงSพSอื้นยขฐาู่อในนงรอIะnันบteดบrโับnลaทจtiิสี่oต4nิก5aสl ์ Institute for Management และดิจทิ ัลของประเทศไทยมี COMPETจIาTกI22V21กENา รEแอSจนันSั ดวดโอัขบนัอท้นมี่งเด4ป3ั็Iนบnขบtโยวeดักบrnยดโดaีขยtึ้นIiมMoจีผาnลDกaกอlาันรWIดnจับัดsOทtอiRั่ีนt4uดL4tับDeใเนปป็นี for Manage23men2t56D3eแvลeะบloรรpลmุผลeกnวt่าอซัน่ึงดสับถทา่ีกนำหกนาดรไณว้ต์ าม ปัจจุบันใน2ป4ี 25เป6้า4หมโายคใรนปงีส2ร56้า5งอพย้ืน่างฐไรากน็ตามระปบระบเทศ โลจิสติกส์ 2แ5ละดไิจทิทยัลยัขงคองงตป้อรงะปเทรับศตไทัวเยพมื่ อีแรนอวงโรนับ้มการ เป็นบวก โ2ด6ยมีผเปลลกี่ยานรแจปัดลองันภดาวับะเปศร็นษอฐันกิจดแับลทะ่ีสั4งค3มที่ ขยับดีข้ึนจา2ก7อันดเับปทล่ีี่ย4น4แปในลปงีไป25อ6ย3่างแรลวดะบเรร็วรลรุผวมลท้ั ง กว่าอันดับท28ี่ก�ำหผนลดกไรวะท้ตบาจมาเกปส้ถาาหนมกาารยณใน์กาปรีแพ2ร5่ร6ะ5บาด อเพย่ือ่ ารอง ไงรรับกก็ ต2าา9รมเปลปข่ียอรนงะแเชเปท้ื อลโศงคภไวทาิ ดวย-ะ1ยเ9ศั งทรคษี่ สง่ฐงตผก้ อิลจแกง ลรปะะรทสั บังบตคอัมวย่ า ง ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว รวมทั้งผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 ท่ีส่งผลกระท2บ อย่างรอบด้าน ท้ังด้านคมนาคมและระบบโลจิสติกส์ ด้านพลังงาน และด้านดิจิทัล และเตรียมความพร้อม รองรับเหตุการณ์ต่าง ๆ ท่ีอาจเกิดข้ึนอย่างกะทันหันในอนาคตอีกด้วย 293

โครงสรา้ งพ้ื นฐาน 07ระบบโลจิสติกส์ และดจิ ทิ ัล จากการด�ำเนินการที่ผ่านมาของหน่วยงานของรัฐท่ีเก่ียวข้อง ส่งผลให้สามารถบรรลุผลได้ตามเป้าหมาย ท่ีวางไว้ และมีผลการจัดอันดับที่ดีข้ึนจากปีก่อนหน้า โดยในปี 2564 มีอันดับเป็นอันดับท่ี 43 จากการ จัดอันดับจาก 64 ประเทศท่ัวโลก อย่างไรก็ตาม การรักษาอันดับความสามารถในการแข่งขันด้านโครงสร้าง พ้ืนฐานในระยะต่อไปน้ันยังคงเป็นประเด็นท้าทาย ซึ่งจะต้องต่อยอดการพัฒนาด้านเทคโนโลยีและระบบ ปฏิบัติการอัตโนมัติเข้ามาเป็นปัจจัยส�ำคัญที่สร้างความยืดหยุ่นในการปรับสภาพ (Resilience) ของโครงสร้าง พ้ืนฐานในกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ช่วยลดต้นทุนการผลิตและบริการที่แข่งขันได้ในระดับสากล สนับสนุนให้ เกิดความเชื่อมโยงกับภูมิภาคอย่างเป็นระบบ และปรับตัวได้ทันต่อความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและนวัตกรรม ในอนาคต แผนแม่บทฯ ประเด็น (07) โครงสร้างพื้นฐาน ระบบโลจสิ ติกส์ และดิจิทัล ประกอบด้วย 10 เป้าหมายระดบั แผนแม่บทย่อย โดยมสี ถานะการบรรลุเป้าหมาย ดงั น้ี ความเชอื่ มโยงระหว่างเป้าหมายระดบั แผนแม่บทยอ่ ย (Y1) กับเป้าหมายระดบั ประเด็น (Y2) Y2 070001 เป้าหมาย ระดบั ประเด็น Y1 070101 070102 070103 070104 070105 070201 070202 070203 070204 070301 เป้าหมายระดบั แผนแม่บทยอ่ ย *สถานะการบรรลุเป้าหมายประจ�ำปี 2564 070101 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ต้นทุนโลจิสติกส์ของประเทศไทยต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศลดลง ก�ำหนดค่าเป้าหมายท่ีต้องบรรลุ ในปี 2565 ต้นทุนโลจิสติกส์ของประเทศไทยต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศน้อยกว่าร้อยละ 12 โดยในปี 2564 จากสัดส่วนต้นทุนโลจิสติกส์ในปี 2563 อยู่ท่ีร้อยละ 14.1 เพิ่มข้ึนจากร้อยละ 13.2 ในปี 2562 ซ่ึงยังคงมีสถานะการบรรลุเป้าหมายอยู่ในระดับต�่ำกว่าค่าเป้าหมายขั้นวิกฤต 294

โครงสรา้ งพื้ นฐาน 07ระบบโลจสิ ตกิ ส์ และดจิ ิทัล 070102 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ประสิทธิภาพด้านโลจิสติกส์ระหว่างประเทศของประเทศไทยดีขึ้น ก�ำหนดค่าเป้าหมายท่ีต้องบรรลุในปี 2565 อันดับหรือคะแนนดีขึ้น (Logistics Performance Index : LPI) อยู่ใน 25 อันดับแรก หรือคะแนนไม่ต่�ำกว่า 3.50 คะแนน โดยในปี 2564 ยังไม่มีรายงาน เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด-19 และในปี 2561 LPI ของประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 32 จาก 160 ประเทศท่ัวโลก อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาความสามารถ ในการพัฒนาของประเทศไทยอาจเทียบเคียงได้จากผลการจัดอันดับความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทย ด้านโครงสร้างพ้ืนฐานปี 2564 ของ International Institute for Management Development (IMD) โดยอยู่ใน อันดับที่ 43 ปรับตัวดีข้ึนจากปี 2563 ท่ีอยู่ในอันดับที่ 44 ซึ่งยังคงมีสถานะการบรรลุเป้าหมายอยู่ในระดับต�่ำกว่าค่าเป้าหมาย 070103 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 การขนส่งสินค้าทางรางเพิ่มข้ึน ก�ำหนดค่าเป้าหมายที่ต้องบรรลุในปี 2565 สัดส่วนปริมาณการขนส่งสินค้า ทางรางต่อปริมาณการขนส่งสินค้าทั้งหมด เพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 4 โดยในปี 2564 จากสัดส่วนการขนส่งสินค้าทางรางต่อปริมาณการขนส่งสินค้าท้ังหมดภายในประเทศ ในปี 2563 อยู่ที่ ร้อยละ 1.40 ลดลงจากปี 2562 ท่ีมีสัดส่วนอยู่ที่ร้อยละ 1.66 และต่�ำกว่าค่าเป้าหมายท่ีก�ำหนดไว้ค่อนข้างมาก ซึ่งยังคงมีสถานะ การบรรลุเป้าหมายอยู่ในระดับต�่ำกว่าค่าเป้าหมายข้ันวิกฤต 070104 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 การเดินทางด้วยระบบขนส่งสาธารณะในเขตเมืองเพิ่มขึ้น ก�ำหนดค่าเป้าหมายท่ีต้องบรรลุในปี 2565 สัดส่วนการเดินทางด้วยระบบขนส่งสาธารณะในเขตกรุงเทพฯและปริมณฑลไม่น้อยกว่าร้อยละ 30 และไม่น้อยกว่า ร้อยละ 5 ในเมืองหลักในภูมิภาค โดยในปี 2564 มีสัดส่วนการการเดินทางด้วยระบบขนส่งสาธารณะในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล อยู่ท่ีร้อยละ 15.62 ลดลงจากร้อยละ 19.42 ในปี 2563 ส�ำหรับสัดส่วนการเดินทางด้วยระบบขนส่งสาธารณะในเมืองหลักในภูมิภาคนั้น ปัจจุบันยังไม่มีการรวบรวมข้อมูลดังกล่าวอย่างเป็นระบบ ส่งผลให้ยังคงมีสถานะการบรรลุเป้าหมายอยู่ในระดับต�่ำกว่า ค่าเป้าหมายระดับเส่ียง 070105 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนลดลง ก�ำหนดค่าเป้าหมายท่ีต้องบรรลุในปี 2565 อัตราผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุ ทางถนนให้เป็น 12 คนต่อประชากร 1 แสนคน โดยในปี 2564 (ข้อมูล ณ เดือนธันวาคม 2564) มีอัตราผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนอยู่ที่ 25 คน ต่อประชากร 1 แสนคน ซึ่งยังคงมีสถานะการบรรลุเป้าหมายอยู่ในระดับต�่ำกว่าค่าเป้าหมายขั้นวิกฤต 295

โครงสรา้ งพ้ื นฐาน 07ระบบโลจสิ ติกส์ และดจิ ทิ ลั 070201 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 การใช้พลังงานทดแทนท่ีผลิตภายในประเทศเพ่ืมมากข้ึน ก�ำหนดค่าเป้าหมายท่ีต้องบรรลุในปี 2565 สัดส่วน ของการใช้ก๊าซธรรมชาติท่ีผลิตได้ภายในประเทศในการผลิตไฟฟ้า ไม่เกินร้อยละ 60 ของแหล่งเชื้อเพลิงท่ีใช้ในการผลิต ไฟฟ้าในภาพรวมของประเทศ โดยในปี 2564 (ข้อมูล ณ ส้ินเดือนสิงหาคม 2564) มีสัดส่วนการใช้ก๊าซธรรมชาติในการผลิตไฟฟ้า อยู่ที่ร้อยละ 54 ขณะที่ในปี 2563 มีสัดส่วนการใช้ก๊าซธรรมชาติในการผลิตไฟฟ้า อยู่ที่ร้อยละ 55.26 ส่งผลให้มี สถานะการบรรลุเป้าหมายตามที่ก�ำหนดไว้ 070202 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 การใช้พลังงานทดแทนที่ผลิตภายในประเทศเพ่ิมมากข้ึน ก�ำหนดค่าเป้าหมายที่ต้องบรรลุในปี 2565 สัดส่วน การใช้พลังงานทดแทนท่ีผลิตได้ภายในประเทศในการผลิตไฟฟ้า ความร้อน และเชื้อเพลิงชีวภาพ เป็นร้อยละ 15 - 18 ของพลังงานขั้นสุดท้าย โดยในปี 2564 จากข้อมูลระหว่างเดือนมกราคม – กรกฎาคม 2564 มีสัดส่วนการใช้พลังงานทดแทนประมาณ ร้อยละ 16.41 ของการใช้พลังงานขั้นสุดท้าย และมีสัดส่วนท่ีเพ่ิมขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันในปี 2563 ซึ่งอยู่ท่ี ร้อยละ 16.22 ส่งผลให้มีสถานะการบรรลุเป้าหมายตามที่ก�ำหนดไว้ 070203 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ประสิทธิภาพการใช้พลังงานของประเทศเพิ่มข้ึน ก�ำหนดค่าเป้าหมายที่ต้องบรรลุในปี 2565 ค่าความเข้มข้น การใช้พลังงาน (Energy Intensity : EI) ไม่เกิน 7.4 พันตันเทียบเท่าน�้ำมันดิบ/พันล้านบาท โดยในปี 2564 มีค่า EI ของประเทศอยู่ท่ี 7.05 พันตันเทียบเท่าน�้ำมันดิบ/พันล้านบาท ซ่ึงปรับตัวดีข้ึนจากปี 2563 ท่ีมีการใช้พลังงาน 7.53 พันตันเทียบเท่าน้�ำมันดิบ/พันล้านบาท ส่งผลให้มีสถานะการบรรลุเป้าหมายตามท่ีก�ำหนดไว้ 070204 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 การปรับปรุงและพัฒนาระบบไฟฟ้าของประเทศให้มีประสิทธิภาพด้วยเทคโนโลยีระบบโครงข่ายสมาร์ทกริด ก�ำหนดค่าเป้าหมายที่ต้องบรรลุในปี 2565 จ�ำนวนแผนงาน และ/หรือโครงการที่ก�ำลังพัฒนา/โครงการน�ำร่อง/โครงการ ท่ีมีการใช้งานที่เกี่ยวข้องกับการเพ่ิมประสิทธิภาพระบบไฟฟ้า อย่างน้อย 8 โครงการ โดยในปี 2564 มีการด�ำเนินโครงการด้านการเพ่ิมประสิทธิภาพระบบไฟฟ้าด้วยเทคโนโลยีระบบโครงข่าย สมาร์ทกริด จ�ำนวนรวม 21 โครงการ เพิ่มข้ึน 3 โครงการจากปี 2563 ส่งผลให้มีสถานะการบรรลุเป้าหมายตามท่ีก�ำหนดไว้ 296

โครงสรา้ งพื้ นฐาน 07ระบบโลจสิ ตกิ ส์ และดิจทิ ัล 070301 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 ประชาชนมีความสามารถในการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตมากขึ้น ก�ำหนดค่าเป้าหมายที่ต้องบรรลุในปี 2565 อัตราส่วนของครัวเรือนท่ีมีการใช้อินเทอร์เน็ตร้อยละ 70 โดยในปี 2564 จากอัตราส่วนของครัวเรือนท่ีมีการใช้อินเทอร์เน็ต ในปี 2563 คิดเป็นร้อยละ 85.2 (22.316 ล้าน ครัวเรือน) เพ่ิมข้ึนจากปี 2562 ท่ีมีอัตราส่วนคิดเป็นร้อยละ 74.6 ส่งผลให้มีสถานะการบรรลุเป้าหมายตามท่ีก�ำหนดไว้ 297