บทที่ 3 อุทกภาค

นํา# พุร้อนกีเซอร์ วนอุทยานเยลโลสโตน

กเี ซอร' (Geyser) คือลักษณะของน้ำพุร>อนที่ปลBอยกระแสน้ำรBวมกับไอน้ำ ออกมาเปKนระยะ ๆ ไมBสม่ำเสมอ การเกิดของกีเซอร'ขึ้นอยูBกับลักษณะเฉพาะ ทางอุทกธรณีวิทยา ซึ่งสามารถพบได>เพียงไมBกี่แหBงในโลก จึงจัดได>วBาเปKน ปรากฏการณ'ทางธรรมชาติที่หาดูได>ยากชนิดหนึ่ง กีเซอร'มักจะตั้งอยูBใกล>กับ บริเวณภูเขาไฟที่ยังสามารถระเบิดได>อยูBและได>รับผลจากแมกมาในบริเวณ ใกล>เคียงอีกด>วย โดยทั่วไปแล>วที่ความลึกประมาณ 2.2 กิโลเมตร (6,600 ฟุต) จะเปKนบริเวณที่ผิวน้ำพบกับหินร>อน และด>วยเหตุนี้เองทำให>น้ำมี อุณหภูมิสูงขึ้น ภายใต>ความดันใต>พื้นผิวโลกจนทำให>เกิดปรากฏการณ'กีเซอร' ทป่ี ลดปลอB ยกระแสน้ำรนุ แรง รBวมกบั ไอน้ำออกมาได>

ระบบการลำเลียงน้ำ ระบบการลำเลียงน้ำร.อนจะรวมถึงแหล7งที่เก็บน้ำระหว7างที่เกิดการเดือด อีกด.วย กีเซอร@มักจะวางตัวตามแนวเดียวกับแนวรอยเลื่อน ระบบการลำเลียงน้ำ เกิดจากการเกิดรอยแตกและรูพรุน หรือช7องว7าง และการหดตัวของช7องว7าง หรือรู พรนุ เหลา7 นั้นกจ็ ะทำใหเ. กิดแรงดันกอ7 นเกดิ การปะทุออกของนำ้ ออกส7ูภายนอก สุดท.ายแล.วอุณหภูมิที่ด.านล7างของกีเซอร@จะมีอุณหภูมิใกล.เคียงกับจุดเดือด ไอน้ำ และฟองที่เกิดจากการเดือดของน้ำ จะเดินทางขึ้นสู7ผิวน้ำตามท7อลำเลียงน้ำ ในขณะที่มีการระเบิดออกจากท7อลำเลียงน้ำ น้ำร.อนบางส7วนล.นออกมา และกระเด็นไปรอบ ๆ ทำให.มีการลดความดันของน้ำที่อยู7ด.านล7างลงได. จากการ ปลอ7 ยความดนั ออกในอณุ หภูมทิ ี่สูงมากทำให.บางสว7 นออกมาในรูปของไอน้ำ

การปะทุของกเี ซอรใ. นรูปของไอน้ำ ทำใหส7 ามารถมองเห็นรง7ุ กนิ นำ้ ได7 ท่ี Castle Geyser in Yellowstone National Park

บอ\" โคลนเดือด บอ\" โคลนเดอื ดหรือพโุ คลน (mud pot) คอื แหล\"งโคลนซง่ึ เปน> แหลง\" ดินตะกอน ที่อม่ิ ตัวดHวยนำ้ โดยภายใตHชั้นดินโคลนเหล\"านเี้ ป>นแหลง\" ทมี่ ีไอน้ำรอH นสงู อยู\"ดHานล\"าง ไอน้ำ รอH นซ่ึงมีความดันพยายามท่จี ะดันตวั ออกส\"ูผิวโลกแตต\" อH งผ\"านบริเวณดนิ โคลนเหลา\" น้ัน ก\"อน จึงทำใหHเกดิ การพ\"งุ กระจายของดินโคลนที่อย\"ูดHานบนขนึ้ มา โดยทว่ั ไปบ\"อโคลนเดือด มกั มกี ำมะถนั อย\"ูมากและมีสีหลายสี

บ\"อไอเดือด บ\"อไอเดือดหรือพุก-าซ (fumarole) คอื หลมุ หรือปลอ\" งทีม่ ีเพยี งไอน้ำรอG น พุ\"งขึ้นมาโดยไม\"มีน้ำผสมออกมาเหมือนน้ำพุรGอน สาเหตุอาจเกิดจากในบริเวณชั้นใตG ดินในบริเวณนั้นมีน้ำอยู\"เพียงเล็กนGอยเมื่อไดGรับความรGอนจึงกลายเปWนไอน้ำออกมา หรืออาจเกิดจากการที่ชั้นใตGดินมีความรGอนสูงมากจนน้ำกลายเปWนไอหมด บ\"อไอ เดือดในลักษณะนี้มักพบไดGเสมอในประเทศที่มีภูเขาไฟ แต\"ก็มีโอกาสพบไดGในพื้นที่ที่ ไม\"มีภูเขาไฟไดGเช\"นกัน สำหรับประเทศไทยมีบ\"อไอเดือดหลายแห\"ง แหล\"งที่ใหญ\"มาก อย\"ทู ี่ อ.ฝาง จ.เชียงใหม\" และ อ.แมจ\" นั จ.เชียงราย