ผักโขม

ผกั โขม (Amaranthus viridis) เป็นผักป่าหรือผักพืน้ บ้านท่ีเติบโตได้เองตามธรรมชาติ โดยปัจจุบนั มกี ารคดั เลอื ก และ ปรบั ปรงุ พนั ธ์ุให้มลี ักษณะตรงตามความตอ้ งการสาหรับบริโภคมากขน้ึ โดยมกี ารปลูกสาหรับ รบั ประทานเอง และเพือ่ จาหนา่ ย นยิ มนามาตม้ รับประทานสุก จ้มิ น้าพริก ทาแกงจืด ผัด ทอด และประกอบในเมนูอาหารไดห้ ลากหลาย ผกั โขม (Amaranthus spp.) มีถิ่นกาเนิดในแถบประเทศเขตร้อน มีมากกวา่ 60 สายพนั ธุ์ จัดเปน็ พชื ลม้ ลกุ ใบเลีย้ งคู่ มลี ักษณะเปน็ ไมเ้ ลือ้ ยหรือลาตน้ ต้ังตรงสูงตงั้ แต่ 10 ซม. จนถงึ มากกวา่ 1 เมตร ลาตน้ มที ั้งแตกกงิ่ และไมแ่ ตกกิ่งแขนง ลาต้นอาจมหี นาม และไมม่ หี นาม ใบ และลาตน้ มีสี แดงหรือสเี ขียว ใบมีรูปไขห่ รอื รปู ไขต่ น้ ใบกว้าง ขอบใบเป็นคลน่ื เล็กน้อย ดอกมลี ักษณะออกเป็น ชอ่ ประกอบดว้ ยดอกจานวนมาก ส่วนเมลด็ เมอ่ื แกจ่ ะมีสดี าขนาดเล็ก 0.5-1 มิลลเิ มตร การปลูกผักโขม การขยายพนั ธ์ุ นิยมขยายพนั ธด์ุ ว้ ยการเพาะเมลด็ เปน็ หลัก ซง่ึ ปจั จุบันมีการจาหน่ายเมลด็ บ้างแลว้ บาง สายพันธุ์ โดยเฉพาะผกั โขมจีน สว่ นผักโขมบ้าน ผักโขมหนาม และผักโขมยักษ์ มักเกดิ เองตาม ธรรมชาติ แตส่ ามารถเกบ็ เมลด็ แกเ่ พือ่ นามาเพาะขยายพนั ธุ์เองได้ การเตรยี มดิน เนื่องจากผกั โขมสามารถเจริญเติบโตไดด้ ใี นดนิ รว่ นซยุ การระบายน้าดี และไมช่ อบน้าขงั การเตรียมดินปลกู ควรใชด้ ินร่วนหรอื ดินรว่ นปนทรายผสมกบั วสั ดทุ างการเกษตร เช่น แกลบ ขเี้ ถา้ ขเ้ี ล่อื ย มลู สัตว์ เปน็ ตน้ ในอัตราสว่ นดินกับวัสดุ 2:1

แปลงปลูกอาจยกแปลงด้วยการกอ่ อิฐบล็อก และใส่ดินปลูกหรือเตรียมแปลงปลกู โดยการยกรอ่ ง หรือไมย่ กรอ่ งด้วยการไถพรวนดินร่วมกับการใส่วสั ดเุ หลอื ใช้ทางการเกษตรข้างตน้ ในอัตรา 2-3 กโิ ลกรัม/ตารางเมตร วิธกี ารปลูก การปลูกจะใชว้ ธิ ีการหว่านเมลด็ ท้งั แปลงหรือการหว่านเมลด็ เป็นแถว – การหว่านเมลด็ ทั้งแปลง ในอัตรา 10 กก./ไร่ ดว้ ยการหวา่ นเมล็ด และคราดดนิ กลบ 1-2 รอบ พร้อมรดน้าให้ชุ่ม – การหว่านเมลด็ เปน็ แถว ใหม้ รี ะยะหา่ งระหว่างแถว 20-30 ซม. ในอตั ราเดยี วกัน พรอ้ ม คราดดนิ กลบ และรดน้าใหช้ มุ่ ท้งั นี้อตั ราสว่ นเมล็ดพนั ธก์ุ ับขนาดแปลงจะเปลยี่ นแปลงขึ้นอยูก่ ับขนาดลาตน้ และทรงพมุ่ ของพันธ์ุ ผกั โขม การดแู ล เมลด็ ผกั โขมจะงอกหลังการหวา่ นเมลด็ ประมาณ 3-7 วัน ข้นึ อยูก่ ับสภาพแวดล้อม – การให้น้า จะให้น้าทุกวัน วันละ 1-2 ครั้ง ตงั้ แตห่ ลังการหว่านเมล็ดจนถงึ ก่อนระยะเกบ็ ผลผลิต 1-2 วนั ท้งั นี้ ควรใหน้ า้ ในปรมิ าณทีเ่ หมาะสมไม่ให้ดนิ อุ้มนา้ หรือมีนา้ ท่วมขัง – การใส่ปยุ๋ จะเรม่ิ ใส่ปุ๋ยสูตร 16-8-8 ประมาณ 2-3 ครัง้ โดยเรม่ิ ใสต่ ้ังแตร่ ะยะที่ต้นอ่อนมี ใบแท้ 2-4 ใบ การเกบ็ ผลผลติ การเก็บผลติ มกั เก็บในระยะตน้ อ่อนท่ยี ังไม่เตบิ โตเต็มท่ี โดยมีใบแท้ประมาณ 5-10 ใบ ความสูงประมาณ 15-25 ซม. ทง้ั น้ี ขึน้ อยูก่ บั สายพันธ์ุทปี่ ลูก