3.1 การสรา้ งคณุ คา่ และวฒั นธรรม 1) การคิดเชิงวิเคราะห์ (Analytical thinking) ขอ้ ลกู คดิ กับลูกนา้ เป็นนักเรียนช้ันมธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ทั้งสองคนรูจ้ ักกันที่งานเปิดบา้ นของมหาวทิ ยาลัยแห่ง (3) หนึง่ ต่อมาไดค้ บกันทาใหก้ ลายมาเปน็ เพือ่ นกนั ต้งั แตน่ นั้ มา หลงั จากลูกน้ารวู้ ่าลูกคดิ เปน็ คนทมี่ คี วามรู้ เก่ียวกับสมารต์ โฟนเปน็ อย่างมาก จงึ ไดส้ อบถามเพ่อื ขอความชว่ ยเหลือจากลกู คิด ใหช้ ว่ ยแนะนาสมาร์ต โฟนเคร่ืองใหมใ่ หท้ ี ถา้ นกั เรยี นเป็นลกู คิด นกั เรยี นจะทาอย่างไรในลาดับถดั ไป คาตอบ 1. สอบถามเพอื่ หาสาเหตวุ ่า ทาไมลกู นา้ ถงึ อยากซือ้ สมารต์ โฟนใหม่ 2. แนะนารนุ่ ทสี่ เปกดที ี่สดุ ในตลาดตอนนีใ้ ห้ 3. ปฏิเสธการช่วยเหลอื เพราะว่าลกู นา้ ทาตัวอวดรวย 4. หาขอ้ มูลสมารต์ โฟนทรี่ าคาเหมาะสมกบั นักเรียน จานวน 3 รนุ่ แลว้ สง่ ให้ลกู น้าเลือกเอง ขอ้ เชอรไ่ี ดร้ ่วมเขา้ ค่ายนักประดษิ ฐ์ โดยโจทย์คือให้คิดค้นสินค้าชนิดใหม่ เพือ่ มาขายให้ผูส้ งู วัย เชอรคี่ วรจะทา (4) อย่างไร คาตอบ 1. ไปบา้ นพักคนชรา เพ่ือสงั เกตดูพฤติกรรมอย่างห่าง ๆ 2. โทรหาปยู่ า่ ตายาย เพือ่ หาข้อมูล 3. หาขอ้ มลู สินคา้ สาหรับผู้สงู วัยที่ขายดี 4. ถกู ทกุ ข้อ -50-
3.2 การแกไ้ ขปญั หาทซ่ี บั ซอ้ น 1) การระบปุ ญั หา ข้อสอบเป็นบทความจาลองเหตกุ ารณ์ โดยใน 1 เหตกุ ารณ์ จะมีข้อคาถาม 4 ขอ้ แบ่งเป็นการตอบ คาถาม 2 แบบ คือ แบบที่ 1. ขอ้ สอบ 1 ขอ้ มหี ลายคาตอบ นักเรยี นจะพบขอ้ สอบนี้ ในข้อสอบลาดับที่ 1 และ 4 ของแตล่ ะสถานการณ์ ขอ้ สอบนี้ นกั เรยี นต้องพจิ ารณาวา่ ขอ้ มูลของแตล่ ะตัวเลือก เปน็ ข้อมลู ที่ต้องการหรอื จาเป็นหรอื ไม่ จากนนั้ ให้ฝนตวั เลือกทุกข้อทน่ี กั เรยี นต้องการหรือจาเปน็ ขอ้ สอบนีจ้ ะมีคาตอบท่ตี ้องฝนอยา่ งน้อย 1 คาตอบ เสมอ ในกรณีที่นักเรียนไม่ฝนคาตอบ จะถือว่าขอ้ นน้ั ไม่ได้คะแนน (คะแนนเป็น 0) ตวั เลอื กแต่ละข้อ มคี ะแนนเท่ากบั 0.25 ดังน้นั ใน 1 ข้อจะมคี ะแนนเต็มเทา่ กบั 1 คะแนน นกั เรยี นจะ ไดค้ ะแนนตอ่ เมือ่ ฝนคาตอบตรงตามรูปแบบ (Pattern) ของคาเฉลยเท่านั้น ตัวอยา่ งการใหค้ ะแนน (สมมติคาตอบที่ถกู คอื ก. และ ค.) แบบที่ 2. ข้อสอบ 1 ข้อ ตอบคาตอบเดยี ว แต่เกณฑก์ ารใหค้ ะแนนเป็นแบบ คะแนนลดหลัน่ ตาม ความถูกตอ้ งของคาตอบ ตัง้ แต่ 0.25-1 คะแนน -51-
3.2 การแกไ้ ขปัญหาทซี่ บั ซอ้ น เหตกุ ารณ์ “พาเหรดลาไย” ทกุ ๆ ปี ชมรมคนใจขาวของโรงเรียนร้วั กระถนิ จะจดั กิจกรรมเพอ่ื สงั คมในรปู แบบตา่ ง ๆ เพอ่ื สรา้ งสมั พนั ธก์ บั ชุมชน หน่งึ ในกจิ กรรมของปนี ีค้ ือ การจัดงานรณรงค์ตอ่ ต้านยาเสพตดิ ในรูปแบบของขบวนพาเหรดทจี่ ะเดินตามทอ้ ง ถนนในชุมชน เพ่อื สรา้ งความตระหนักรเู้ กี่ยวกับผลกระทบของยาเสพตดิ คุณในฐานะเหรญั ญกิ มหี น้าท่คี วบคมุ ดูแล การเบิกจา่ ยและรับเข้างบประมาณ โดยทางชมรมได้รบั ความชว่ ยเหลือทางการเงนิ ส่วนหน่งึ จากโรงเรยี น และอีกสว่ น จากผูส้ นบั สนนุ ภายนอกโรงเรยี น ในการประชุมจดั สรรงบประมาณคราวนี้ สมาชกิ บางส่วนเสนอและให้เหตผุ ลถงึ ความจาเป็นของการมเี ส้ือชมรม ว่าจะชว่ ยสรา้ งความเปน็ นา้ หนง่ึ ใจเดียวกนั และยงั แสดงตวั ตนของสมาชกิ ชมรมต่อผู้คนในชุมชนอกี ดว้ ย ดงั นน้ั จงึ เสนอ ใหฝ้ า่ ยเหรัญญิกจัดสรรงบประมาณเพ่อื จดั ทาเส้อื คณุ ได้ชี้แจงวา่ ทุกปที ่ีผา่ นมาไมเ่ คยมีงบในสว่ นของเสือ้ ชมรม ดงั นนั้ งบประมาณของปนี จ้ี งึ ตอ้ งจดั เตรียมเงนิ ในสว่ นนไ้ี วใ้ ห้ ข้อ ถา้ จะเข้าใจปัญหาน้ี คุณต้องหาขอ้ มูลอะไรเพ่มิ เติม (5) คาตอบ (เลอื กได้หลายข้อ) 1. ประมาณการค่าเสอื้ ชมรม 2. ฐานะทางบา้ นของสมาชกิ ชมรม 3. ความต้องการงบประมาณของฝ่ายอืน่ ๆ 4. ความคิดเหน็ ของอาจารย์ทป่ี รกึ ษาชมรม ข้อ ในความคิดของคุณ แนวทางการแกป้ ัญหาท่เี หมาะสมที่สุดควรเปน็ ข้อใด (6) คาตอบ (เลือกไดห้ ลายข้อ) 1. จดั ทาแผนงบประมาณใหม่ โดยหกั จากงบประมาณของกิจกรรมอนื่ เทา่ ๆ กัน เพื่อให้มีงบประมาณ เพียงพอสาหรบั การซอ้ื เสอ้ื 2. ช้ีแจงกับสมาชกิ ชมรมว่า ทมี งบประมาณได้วางแผนการใช้เงนิ ตามแผนของปีกอ่ นไวแ้ ล้ว ไมส่ ามารถ เปล่ยี นได้ เพราะจะกระทบกบั กิจกรรมอน่ื ๆ และอาจสง่ ผลต่อประสทิ ธิภาพและประสิทธผิ ลของการจัด กจิ กรรมอื่น ๆ ได้ 3. จดั สรรงบประมาณบางส่วนใหก้ บั การจดั ทาเส้อื ชมรม โดยปนั จากงบประมาณของกจิ กรรมอ่นื ๆ ตาม ความยนิ ยอมของสมาชกิ ทง้ั น้ีสมาชกิ ต้องชว่ ยกนั หาผูส้ นับสนุนเพ่อื ชว่ ยเหลอื ค่าใช้จา่ ยส่วนต่างทเ่ี กดิ ขน้ึ 4. จัดประชุมสมาชิกชมรมเพอื่ วางแผนจดั สรรงบประมาณใหม่ เพ่ือใหก้ ารดาเนินงานเปน็ ไปตามเป้าหมาย ทกุ กจิ กรรม -52-
3.2 การแกไ้ ขปัญหาทซ่ี บั ซอ้ น ขอ้ ทีมงบประมาณได้ตรวจสอบคา่ เส้ือชมรม พบว่าราคาไมเ่ กนิ ตวั ละ 150 บาท และต้องใชท้ ้งั หมด 50 ตัว (7) เปน็ เงิน 7,500 บาท แต่ทางชมรมสามารถหางบประมาณมาไดเ้ พียง 2,500 บาท โดยนามาจาก งบประมาณค่าสวัสดกิ ารและของที่ระลกึ ในงาน สว่ นงบประมาณท่ีขาดอีก 5,000 บาท ให้สมาชิกชมรม ช่วยกันหาผสู้ นับสนนุ มาเพ่มิ เติม เมอ่ื ใกลถ้ งึ วันงานฝา่ ยสวัสดกิ ารแจ้งวา่ งบประมาณทจ่ี ดั ใหไ้ ม่เพียงพอกบั แผนทีว่ างไว้ จึงขอปรกึ ษากบั ทมี งบประมาณเพื่อหาแนวทางแก้ไข คุณจะแก้ไขปญั หานอี้ ยา่ งไร คาตอบ 1. ตดั งบประมาณจากฝ่ายสอื่ และอปุ กรณท์ ยี่ ังไม่ไดใ้ ช้ มาใหฝ้ า่ ยสวสั ดกิ าร เพื่อการแกป้ ัญหาเฉพาะหนา้ อย่างรวดเรว็ 2. เรีย่ ไรเงนิ จากสมาชิกชมรมทุกคนเทา่ ๆ กัน เพอื่ ให้ทุกคนมีส่วนร่วมในกจิ กรรมของชมรม 3. เร่งหางบประมาณเพม่ิ เติม จากการให้สมาชิกเดนิ ถอื กลอ่ งรับบริจาคในชมุ ชน 4. พดู คยุ สอื่ สารปญั หาและขอความรว่ มมือจากฝา่ ยตา่ ง ๆ เพ่ือเกลย่ี งบประมาณคงเหลอื หรือให้ฝ่าย สวัสดิการลดคา่ ใชจ้ า่ ยในสว่ นของทรี่ ะลกึ ใหถ้ ูกลง ขอ้ คุณจะใช้ปจั จัยอะไรในการประเมนิ ผล การแกป้ ญั หาท้งั หมดทีเ่ กิดข้นึ (8) คาตอบ (เลอื กไดห้ ลายขอ้ ) 1. การตระหนกั รขู้ องคนในชมุ ชนเกยี่ วกบั โทษของยาเสพติด 2. ทุกกิจกรรมมีเงินใชจ้ า่ ยอย่างเพียงพอ เพื่อทาให้งานสาเร็จ 3. ความสมคั รสมานสามัคคขี องสมาชิกในชมรม 4. ความพงึ พอใจของสมาชกิ ชมรม ตอ่ การจดั สรรงบประมาณท่ีไดร้ ับ -53-
3.3 การบรกิ ารจดั การอารมณ์ ขอ้ สมมติวา่ คุณเปน็ เด็กชาย อายุ 17 ปี นง่ั รถยนตไ์ ปกับคณุ พอ่ เพื่อไปหา้ งสรรพสนิ ค้าแหง่ หนง่ึ ขณะกาลงั (9) รอเพ่อื ทีจ่ ะจอดรถ กม็ คี นขบั รถสวนทางมาเข้าทจี่ อดรถที่คุณรออยู่ เมอื่ มองไปยังรถคนั นน้ั เห็นเปน็ ชายวัย กลางคน รปู รา่ งสงู ใหญ่ ในสถานการณ์นคี้ ุณจะจัดการอยา่ งไร คาตอบ 1. ลงจากรถ เพ่ือไปอธบิ ายใหค้ นขับทราบว่า รถของคุณมารอเตรียมท่จี ะจอด 2. บอกพอ่ ให้ขับรถผา่ นไป นึกในใจวา่ อยา่ ไปยุ่งกบั รถคนั นเี้ ลย 3. ลงจากรถไปบอกให้เขารีบขยับรถออก เพราะเรามารอกอ่ น 4. เอาคลปิ จากกลอ้ งหนา้ รถ แล้วโพสตล์ งโซเชยี ลมเี ดยี ถึงสถานการณท์ เี่ กิดข้ึน ขอ้ สมมตวิ ่าคุณเป็นเดก็ หญิง อายุ 16 ปี ถูกเพือ่ นในโรงเรียนกันออกจากกลมุ่ แล้วเพื่อนกลุ่มนกี้ บ็ อกคนอ่นื (10) ไม่ให้เขา้ มายุ่งกบั คุณด้วย คณุ ได้พยายามสอ่ื สารกบั เพอ่ื นแลว้ แตส่ ถานการณไ์ มด่ ีข้ึน เพือ่ นยงั คงไม่สนใจ คณุ การจัดการอย่างไรถึงจะเหมาะสมที่สดุ ในสถานการณ์นี้ คาตอบ 1. ไปบอกครวู ่าคุณร้สู ึกกังวลไมส่ บายใจ และขอความชว่ ยเหลอื หรือคาแนะนาจากครู 2. บอกตัวเองว่าไม่เป็นไร อกี ไม่นานกเ็ รยี นจบ และเก็บตวั ไมย่ ุง่ กบั ใคร 3. ลงโซเชียลมีเดียว่าถูกกล่ันแกล้ง ขอให้คนมาชว่ ย 4. พยายามไม่คดิ ถงึ สถานการณ์ดงั กลา่ ว โดยไปอยูก่ บั เพือ่ นกลุ่มอื่น ขอ้ สมมตวิ า่ คุณเปน็ เดก็ ชาย อายุ 15 ปี ขณะกาลังเดนิ อยู่ในโรงเรยี น คุณได้ยินเสียงคนทะเลาะกนั จงึ เดิน (11) ไปยังต้นเสยี ง พอเดินไปจึงพบว่าเพอื่ นสนิทของคุณกาลังถูกแย่งโทรศัพท์มอื ถือจากคนอกี กลุ่มหนึ่ง สง่ิ ที่ ควรทามากท่ีสดุ ในสถานการณ์น้ีคอื อะไร คาตอบ 1. เข้าไปช่วยเหลอื เพอื่ น โดยเอาตัวของคณุ เข้าไปขวางไมใ่ ห้เขาทะเลาะกัน 2. ตะโกนบอกใหห้ ยุด เพราะเพือ่ นคุณคงรู้สึกกลัวและอาย 3. ว่งิ ไปหาครเู พ่อื ขอให้ครูมาชว่ ย เพราะเพอ่ื นกาลังโกรธ 4. ต้องเอาคืนแทนเพ่อื น ถ่ายคลปิ เพือ่ เก็บไว้เปน็ หลักฐานให้ทางโรงเรียน -54-
3.3 การบรกิ ารจดั การอารมณ์ ข้อ สมมตวิ า่ มีเพอ่ื นผหู้ ญงิ อกหกั มาร้องไห้ และระบายให้คณุ ฟัง คุณจะรบั มือกับสถานการณน์ ้อี ยา่ งไร (12) คาตอบ 1. บอกเพือ่ นวา่ ลมื ๆ ไปเถอะ เด๋ียวมนั ก็ผา่ นไป 2. ชวนเพอื่ นไปสอ่ งข้อมูลในโซเชยี ลมเี ดียของแฟนเกา่ เพ่อื หาขอ้ มลู เพิ่มเตมิ 3. บอกเพื่อนวา่ ผ้ชู ายสว่ นใหญ่ก็เป็นแบบนี้แหล่ะ ไว้ค่อยหาคนใหม่ก็ได้ 4. บอกว่าคุณอยตู่ รงนี้ มอี ะไรเลา่ มาใหฟ้ งั ได้ ข้อ เม่ือเห็นเพอื่ นกาลังเศร้า คุณจะทาอย่างไรถึงจะเหมาะสมทีส่ ุด (13) คาตอบ 1. เขา้ ไปแสดงความห่วงใยกบั เพอ่ื น 2. ชวนเพอ่ื นไปเลน่ เกมส์ เพื่อดึงความสนใจ 3. ไปเล่าให้เพื่อนคนอน่ื ฟังว่าเพือ่ นกาลังเศรา้ เพือ่ ขอคาแนะนา 4. ชวนเพ่ือนไปหาครแู นะแนว -55-
3.4 การมสี ว่ นรว่ มและรบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คม แนวทางการออกข้อสอบ เป็นข้อสอบแบบวดั ทัศนคติ 4 ระดับ โดยทกุ คาตอบจะมคี ะแนนลดหลน่ั ตามความถูกตอ้ งของคาตอบ ตัง้ แต่ 0-1 คะแนน ขอ้ ในการแก้ปญั หาขยะในชมุ ชน วิธใี ดต่อไปนส้ี ามารถแก้ปัญหาได้ โดยมีผลกระทบต่อชมุ ชนน้อยทีส่ ดุ (14) คาตอบ 1. กาหนดให้ร้านค้าในชมุ ชน ยกเลิกการใช้ถุงพลาสตกิ 2. สอนวิธกี ารแยกขยะ ให้แกค่ นในชุมชน 3. นาเพ่มิ จานวนถงั ขยะในชมุ ชน ตามจุดตา่ ง ๆ ใหม้ ากขึน้ 4. นาทาธนาคารขยะทีศ่ นู ยก์ ลางชุมชน เพ่อื รับซื้อขยะ ข้อ ข้อตกลง Paris Agreement (COP21) มเี ป้าหมายหลกั เพ่อื (15) คาตอบ 1. ลดการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิเฉล่ยี ของโลก 2. แกไ้ ขปญั หาปากท้องและความยากจน 3. แก้ไขปัญหาการกดี กันทางการคา้ ระหว่างประเทศในกลุ่มยุโรป และประเทศอื่น ๆ 4. แก้ไขปัญหาสิทธิบัตรยาและเวชภณั ฑ์ ข้อ ข้าวแตน๋ น้าแตงโมเปน็ ของฝากขน้ึ ชื่อจากลาปาง ท่ที าขึน้ เป็นแห่งแรก ๆ ของประเทศไทย แต่มีคูแ่ ข่งผลิต (16) มาขายจากทีอ่ ่นื ๆ มากมายในทอ้ งตลาด หากนกั เรยี นเป็นเจา้ ของโครงงานช่วยแก้ปัญหาข้าวแต๋นลาปาง นกั เรียนจะมแี นวทางแกไ้ ขปัญหานีไ้ ด้อยา่ งไร คาตอบ 1. ชว่ ยพัฒนาขา้ วแตน๋ ให้แตกตา่ งจากของจงั หวัดอื่น แลว้ ส่งมอบสตู รให้ชมุ ชน 2. ชวนชุมชนคิดเรอื่ งเอกลักษณ์ชมุ ชน การตลาด และการออกแบบผลิตภณั ฑท์ ีเ่ หมาะสมกบั ตลาด 3. สร้าง Instagram page โปรโมทสินค้า สรา้ งตลาดใหม่ ๆ ใหก้ บั ชุมชน 4. ระดมทุนจา้ งบริษัทเอกชนมาชว่ ยทาแผนธรุ กิจ และพัฒนาผลติ ภัณฑใ์ ห้กับชุมชน -56-
Search
