Ebook นาฏศิลป์พื้นเมือง (ภาคเหนือ)

เอกสารประกอบการสอนฉบับน้จี ัดทาข้ึน เพอื่ ประกอบการสอนรายวชิ า นาฏศิลปพ์ ้นื เมือง ได้รวบรวมเนอื้ หาเกี่ยวกบั นาฏศิลปพ์ ืน้ เมืองของไทย ทั้ง 4 ภาค ประกอบด้วยเนอ้ื หาสาระความรู้เบ้ืองต้น ได้เรียบเรยี งเน้ือหาความรู้และตวั อย่างการแสดงพน้ื บา้ น ในภาคเหนอื ทัง้ นี้การจดั ทาหนังสอื อิเล็กทรอนกิ ส์ ( E-book ) ประสบความสาเรจ็ ได้ ก็โดยได้รับการชว่ ยเหลือจาก ทกุ ฝ่าย ไม่วา่ จะเป็นหอ้ งสมุด หอ้ งคอมพิวเตอร์ ห้องนาฏศิลป์ แหล่งเรียนรตู้ ่างๆ ฝา่ ยวชิ าการ และผู้บริหารโรงเรียนวดั พชิ ัย จงึ ขอขอบคณุ ไว้ ณ ท่ีน้ดี ว้ ย อัณณช์ ญาณ์ ไชยวงค์ ตาแหนง่ ครูผชู้ ่วย

เรอื่ ง หนา้ คานา 1 ความหมายของนาฏศิลป์พ้ืนเมอื ง 2 ทีม่ าของการแสดงนาฏศิลป์พ้นื เมอื ง 3 นาฏศิลปพ์ ้นื เมอื งภาคเหนือ 4 การแสดง ฟ้อนเลบ็ 5 การแสดง กลองสะบัดชยั 6 การแสดง ฟ้อนนกก่ิงกะหลา่ 7 การแสดง ระบาเกบ็ ใบชา 8 การแสดง ฟอ้ นดาบ-ตบมะผาบ 9 บรรณานุกรม

1 ความหมายของนาฏศิลปพ์ นื้ เมอื ง นาฏศลิ ปพ์ ้นื เมือง หมายถงึ ศลิ ปะการแสดงร่ายราประกอบดนตรี ได้แก่ ระบา รา ฟอ้ นต่าง ๆ ท่ีนยิ มเลน่ กัน หรือ แสดงกนั ในแตล่ ะท้องถน่ิ ท่ีมีความแตกต่างกันไป ตามลักษณะสภาพแวดลอ้ มแต่ละภาค ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคอสี าน ภาคใต้

2 พิธีกรรมและความเช่อื ของคนไทยในทอ้ งถิ่น ท่ีมกั ประกอบพิธกี รรม บชู าสิง่ ศกั ดสิ์ ทิ ธิ์ การละเลน่ พืน้ เมอื ง จงึ เกิดการรา่ ยราเพอื่ ใหง้ านหรือเทศกาล นัน้ มคี วามสนกุ สนาน การแสดงนาฏศิลปม์ ี จดุ มงุ่ หมายเพ่ือสร้างความบนั เทงิ และใชป้ ระกอบ พธิ ีกรรมต่าง ๆ ในทอ้ งถิ่น บูชาสิ่งศักดสิ์ ทิ ธ์ิ การละเลน่ พธิ ีกรรมศาสนา อาชีพ

3 ลักษณะเฉพาะของนาฏศลิ ปพ์ ้ืนเมือง ภาคเหนือ การแสดงนาฏศลิ ป์พืน้ เมืองภาคเหนอื ได้รบั อิทธิพลจากวัฒนธรรมของหลายเช้อื ชาติ เข้ามาผสมผสานกบั วฒั นธรรมของชาวเหนอื สง่ ผลใหก้ ารแสดงส่วนใหญ่มีความออ่ นหวาน อ่อนชอ้ ย ดนตรีทใี่ ช้วงดนตรพี ื้นบา้ น เชน่ วง กลองแอว วงสะลอ้ ซอ ซึง วงกลองปู่เจ่

4 เปน็ การฟ้อนชนดิ หนงึ่ ของชาวไทยในภาคเหนอื ผู้ฟอ้ นจะสวมเลบ็ ยาว ลลี าทา่ ฟ้อนที่อ่อนชอ้ ย

5 การตกี ลองสะบัดชัย เป็นศิลปะการแสดง พื้นเมอื งของชาวล้านนา มลี ีลาทา่ ทางโลดโผน

6 ความเชอ่ื ตามวฒั นธรรมประเพณี ท้องถ่ินของชาวไทใหญ่ เป็นเสมือนตัวกนิ นร สัตวป์ า่ หิมพานต์ตาม ความเชื่อของคนในอดตี ที่ออกมาฟอ้ นร่ายราต้อนรบั สมเด็จ พระสัมมาสัมพทุ ธเจา้ ในเทศกาลวันออกพรรษา

7 ลกั ษณะการแสดงสะทอ้ นใหเ้ หน็ ถึง กรรมวิธีในการเก็บใบชาของชาวเขา

8 เปน็ การแสดงศลิ ปะอย่างหนง่ึ ที่มลี กั ษณะเกีย่ วขอ้ ง กบั การตอ่ สปู้ อ้ งกันตัว เปน็ การแสดงชั้นเชิงของการ ตอ่ สรู้ วมกบั ท่าฟอ้ นทส่ี วยงาม

9 นาฏศิลป์ พ้นื เมือง-เรียนนาฏศิลป์ ครูอารยา (ระบบออนไลน์) แหล่งที่มา : https://sites.google.com/site/reiynnatsilpkhruxariya/natsilp- phun-meuxng (13 มิถุนายน 2564) ชุดราภาคเหนือ-ชุดนางรา https://sites.google.com/site/chudnangra/chud-ra-phakh- henux-2 (13 มิถนุ ายน 2564)

นางสาวอณั ณ์ชญาณ์ ไชยวงค์ ตาแหนง่ ครูผชู้ ่วย โรงเรียนวดั พิชัย สานกั งานเขตบงึ กมุ่ กรุงเทพมหานคร