Xudayberganova Muxayyo70

Bevel va Extrude modifikatori yordamida splinga asoslangan uch o„lchovli obyektlarni yaratish. Ko'pburchakli modellashtirish usuli ob'ektlarning yuzlari, uchlari va qirralari bilan manipulyatsiyalarga asoslangan. 3D max-da tahrirlanadigan poli yordamida biz interyerda ishlatadigan va ko'pgina modellar yaratiladi va tahrirlanadi. Bugungi darsimizda biz ko‗pburchakli modellashtirishning asosiy vositalarini ko‗rib chiqamiz. Shunday qilib, har bir uch o'lchamli ob'ekt tekisliklardan iborat ko'pburchaklar. Va ular, o'z navbatida, uchburchaklarga bo'linadi: Yuzlar, ammo ikkinchisi bizning qulayligimiz uchun yashiringan va sukut bo'yicha ko'rish oynasida ko'rsatilmaydi. Ammo ko'pburchaklar nima ekanligini yaxshiroq tushunish uchun keling, quti yaratamiz, uni istalgan miqdordagi segmentlarga ajratamiz va uni Editable Poly ga tarjima qilamiz. Unga sichqonchaning o'ng tugmachasini bosing/O'zgartirish/O'zgartirish mumkin bo'lgan poliga aylantirish. Bu erda ko'pburchaklar bilan ishlash har doim boshlanadi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 51

Bezier mesh ob'ektlari Yamoq panjaralari(Yamoq meshlari) - Bezier manipulyatorlari yordamida boshqariladigan splaynlar asosidagi to'rtburchak (kamroq uchburchak) bo'laklardan (yamoqlardan) iborat Bezier sirtlari. Bezier tilimlari bilan qurilgan chumoli modeli (chapda), va uning sozlamalarining Tanlash chiqishi (o'ngda) Menyu Yaratmoq(Yaratish) ikkita parametrik Bezier tilim ob'ektini o'z ichiga oladi, lekin ko'pchilik ob'ektlarni aylantirish orqali yaratiladi. Tahrirlanadigan patch(O'zgartirish mumkin bo'lgan yamoq yuzasi). Bezier tilimlari yordamida modellashtirish ob'ektlarni yaratishning boshqa usullariga nisbatan quyidagi afzalliklarga ega: Fragmentlar orasidagi bo'g'inlarni avtomatik tekislash, bunda bir bo'lakdan ikkinchisiga silliq o'tish olinadi; Bezier manipulyatorlari yordamida fragmentlarni boshqarish; Bezier fragmentlarining topologiyasini (zichligini) boshqarish imkoniyati, bu esa arzon narxlarda tekislangan modelni olish imkonini beradi; Yakuniy model - bu jonlantirish oson bo'lgan mutlaqo uzluksiz simli ramka. Biroq, ushbu modellashtirishning ba'zi kamchiliklari ham bor: Bo'g'inlarni avtomatik tekislash, sirtning sinishi (masalan, tirnoq) taqlid qilish zarur bo'lganda, afzallikdan kamchilikka aylanadi; Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 52

Bezier tilimlari juda katta, shuning uchun kichik elementlar yoki ob'ekt detallari bilan ishlash noqulay. Bundan tashqari, ochiladigan ro'yxatdagi ob'ektga Edit Poly modifikatorini qo'llashingiz mumkin. Ushbu usul yordamida siz har doim asl shaklga qaytishingiz mumkin. Biroq, bu kompyuterni biroz yuklaydi, shuning uchun birinchi usuldan foydalanish yaxshiroqdir. Ular orasida:  uchlari ( cho'qqi) yoki ball;  qovurg'alar ( qirralar);  chegaralar ( chegara);  ko'pburchaklar ( poligonlar);  element (element). 3ds Max-dagi parametrlar menyu yordamida tuzilishi mumkin bo'lgan barcha ob'ektlardir Yaratmoq(Yaratish). Ular muhim modellashtirish va animatsiya sozlamalariga ega, shuning uchun umuman parametrik ob'ekt ta'riflarini iloji boricha uzoqroq saqlash kerak. Biroq, ob'ektlarning parametrik xususiyatlarini saqlash kompyuterning katta resurslarini sarflaydi va ob'ektlar bilan ishlashni sekinlashtiradi, chunki barcha parametrlar, sozlamalar va modifikatorlar kompyuter xotirasida saqlanadi. Shunday qilib, ishlayotganda, qoidaga rioya qiling: agar siz kelajakda ob'ektning parametrik xususiyatlarini ishlatmoqchi bo'lmasangiz, uni o'zgartiring. Tahrirlanadigan tarmoq(O'zgartirish mumkin bo'lgan sirt). Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 53

Tahrirlanadigan ob'ektlar pastki ob'ektlar (cho'qqilar, qirralar, yuzlar, ko'pburchaklar) yoki funktsiyalar yordamida o'zgartiriladi. Tahrirlanadigan ob'ektlarga quyidagilar kiradi: Tahrirlanadigan splayn(tahrirlanadigan spline), Tahrirlanadigan tarmoq(O'zgartirish mumkin bo'lgan sirt), Tahrirlanadigan poli(O'zgartirish mumkin bo'lgan ko'pburchak sirt), Tahrirlanadigan patch(Tahrirlanadigan yamoq yuzasi) va NURBS(NURBS yuzasi). Modifikatorlar stekidagi tahrirlanadigan ob'ektlar kalit so'zni o'z ichiga oladi Tahrirlash mumkin(Tahrirlash mumkin). Istisno NURBS ob'ektlari bo'lib, ular chaqiriladi NURBS sirtlari(NURBS sirtlari). Parametrik bo'lmagan ob'ektga o'zgartirilgandan keyin bir xil sfera misol bo'ladi Tahrirlanadigan tarmoq(O'zgartirish mumkin bo'lgan sirt). Tahrirlanadigan sfera (chapda) va uning sozlamalari roʻyxati (oʻngda) Bu sirtlar organik shakllarni yaratish uchun ideal vositalardir: ular bilan ishlash oson, ular yaxshi interaktiv boshqaruvga ega, choksiz yuzalarni yaratish va hatto kavisli sirtlarda ham silliq turish imkonini beradi. O'simliklar, hayvonlar, gullar va boshqalar kabi ob'ektlarning silliq yuzalarini modellashda ko'pburchak yuzalarga nisbatan NURBS sirtlari afzallik beriladi. Nazorat savollari. bilan 1.Ko'pburchakli modellashtirish usuli ob'ektlarning nimalari manipulyatsiyalarga asoslangan? 2.Uch o'lchamli ob'ekt nimalardan iborat? 3.Bezier manipulyatorlari yordamida nimalarni boshqarish mumkun? Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 54

Splines modelli obyektlardan uch o„lchamli sahna yaratish. Uch o'lchovli sahnani yaratishda siz virtual kameraga nisbatan ob'ektlar pozitsiyasiga e'tibor berishingiz kerak. Kamera linzalariga yaqin bo'lgan narsalar katta hajmdagi ko'rinishga ega ekanligini unutmang. Shuning uchun siz bir xil ob'ektlar bir xil chiziqda bo'lishini ta'minlashingiz kerak. Qaysidan qat'i nazar, uch o'lchovli sahna uchastkasi, u o'tmishda bo'lgan ba'zi voqealar oqibatlarini aniqlab turishi kerak. Masalan, agar kimdir qor bilan qoplangan uyga olib kelsa, unda bunday rasmga qarab, tomoshabin uyga borgani haqida xulosa qiladi. Uch o'lchovli loyihada ishlash, sahnaning umumiy kayfiyatiga e'tibor bering. Uni yaxshi tanlangan bezak elementi yoki ma'lum bir ranglar bilan o'tkazish mumkin. Masalan, sahnaga sham qo'shib, vaziyatning romantikalarini ta'kidlaydi. Agar siz multfilm qahramonlarini simulyatsiya qilsangiz, unda ranglar yorug 'bo'lishi kerak, agar siz yirtqich hayvon yaratsangiz, qorong'u soyalarni tanlang. Uch o'lchovli loyihada ishlayotganda, siz har doim ob'ektning ko'rinishi va boshqalarga qaraganda qancha ko'rinadiganligini hisobga olishingiz kerak, bu esa unga qarab, ob'ekti ko'proq yoki kamroq ma'lumotga ega bo'lishi kerak. Uch o'lchovli dunyo virtual haqiqat hamma narsa teatr manzarasini eslatadigan joyda. Agar siz ob'ektning orqa tomonini ko'rmasangiz - uni modellashtirmang. Agar sizda tornavida bilan murvat bo'lsa, yog 'ostidagi ipni modellashtirmang, agar siz tungi uyning jabhasi ko'rinmasa, siz tungi o'rmon sahnasini yaratsangiz, ichki qismni modellashtirishingiz shart emas, agar tungi o'rmon manzarasini yaratsangiz, bu faqat oldingi qismdagi narsalar uchun to'lash. Orqa fonda joylashgan daraxtlar vizual tasvirda ko'rinadi, shuning uchun ularni bargning aniqligi bilan taqlid qilish mantiqiy emas. Ko'pincha, uch o'lchovli modellarni yaratishda kichik qismlar ob'ektni yanada reallashtiradi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 55

Agar siz sahnada realizmga erisha olmasangiz, batafsil ob'ektlar darajasini oshirishga harakat qiling. Kichkina tafsilotlarni o'z ichiga oladi, shunda haqiqat ko'proq ko'rinadi, yakuniy rasmga o'xshaydi. Sahnaning tafsilotlari ko'paygan varianti deyarli g'alaba qozonadi, ammo bitta kambag'allar - ko'p sonli ko'p pulllar mavjud, bu esa hisoblash vaqtining ko'payishiga olib keladi. Birlashgan realizatsiyaning realizmi tafsilot darajasiga bog'liqligini tekshiring, bu oddiy misolda mumkin. Agar siz sahnada uchta pichoqlarni yaratsangiz va ularni tasavvur qiling, so'ngra rasm tomoshabinda hech qanday taassurot qoldirmaydi. Ammo, agar ushbu ob'ektlar klonni takrorlashi mumkin bo'lsa, unda rasm yanada ajoyib ko'rinadi. Siz ikkita usul bilan batafsil nazorat qilishingiz mumkin: yuqorida tavsiflanganidek (sahnadagi ko'pburchaklar sonini ko'paytirish) yoki to'qima qoshini ko'paytirish. Ko'p holatlarda model modelining o'rniga, tuzilishga ko'proq e'tibor berish mantiqiy. Shu bilan birga, siz murakkab modellarni noto'g'ri sotish uchun zarur bo'lgan tizim resurslarini tejashga, shu bilan vizualizatsiya vaqtini kamaytirasiz. Ko'pburchaklar sonini ko'paytirishdan ko'ra yaxshiroq tuzilish yaxshiroqdir. Tekshiruvdan oqilona foydalanishning ajoyib namunasi uyning devor bo'lishi mumkin. Siz har bir g'ishtni alohida-alohida taqlid qilishingiz mumkin, bu esa vaqtni va manbalarni ham oladi. G'isht devorining fotosuratini ishlatish ancha oson. Agar siz landshaftni yaratishingiz kerak bo'lsa Uch o'lchovli grafik dizaynerlar bilan shug'ullanadigan eng qiyin vazifalardan biri bu tabiatni modellashtirishdir. Atrofimizdagi tabiiy vaziyatni yaratish muammosi nima? Go'ldir, bu hayvon, o'simlik va boshqa narsalar, bu har qanday organik ob'ekt, u turlicha. Ko'rinib turibdiki, nosimmetrik tuzilishga qaramay, bunday ob'ektlarning shakli uchta o'lchovli muharrirlar bilan shug'ullanadigan har qanday matematik tavsifga mos kelmaydi. Hatto bir qarashda ham nosimmetrik ko'rinishga ega bo'lganlar ham, batafsilroq asimmetrik bo'ladi. Masalan, erkakning boshidagi sochlar o'ng va chap tomondan boshqacha joylashgan bo'lib, ular to'g'ridan-tez to'g'ridan-tez bir jinsli va daraxt filialidagi varaq tırtıltığı, tırtıldagi varaqni tırtıllar bilan shikastlashi mumkin. Ko'p yaxshiroq qaror, organizmlarni uch o'lchovli grafikada taqlid qilish uchun siz ko'pincha materiallar sozlamalarida va uch o'lchovli modellashtirish vositalarida ishlatiladigan fraktal algoritmni o'qishingiz mumkin. Ushbu algoritm boshqa matematik ifodalarga qaraganda yaxshiroq, organikka taqlid qilishga yordam beradi. Shuning uchun, organik ob'ektlar yaratishda ularning xususiyatlarini tasvirlash uchun fraktal algoritmning imkoniyatlaridan foydalanganligiga ishonch hosil qiling. Uch o'lchovli grafikada taqlid qilinadigan materiallar eng xilma-xil bo'lishi mumkin - metall, yog'och va plastmassadan shisha va toshgacha. Bundan tashqari, har bir material ko'p sonli xususiyatlar bilan belgilanadi, ular orasida sirtning oynasi, chizilishi, o'lchami va yorug'ligi va boshqalar. Natijada olingan rasmdagi materialning vizualligini ko'rish mumkinki, natijada olingan materialning sifati omillarning ko'pligi, shu jumladan yorug'lik parametrlari (yorug'lik yorug'ligi burchagi, yorug'lik nurining rangi va boshqalar .), vizualizatsiya algoritm (vizualovchi va uning sozlamalari turi), raster tuzilishining qarori. Ob'ektdagi to'qimachilikni loyihalash usuli ham katta ahamiyatga ega. Muvaffaqiyatsiz ravishda tuzatilmagan tuzilish tikuv yoki shubhali ko'rinadigan uch o'lchovli ob'ektni \"berish\" mumkin. Bundan tashqari, odatda haqiqiy Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 56

ob'ektlar toza emas, ya'ni har doim axloqsizlik izlari bor. Agar oshxona stolini modellashtirishda bo'lsa-da, oshxonada chizilgan rasmlar takrorlanayotgan bo'lsangiz, uning yuzasi hamma joyda bo'lishi kerak, uning yuzasi stol burchagida bo'lishi kerak, pichoqning burchaklarida bo'lishi mumkin, pichoqning burchaklarida bo'lishi mumkin va hk. Shunday qilib, uch o'lchovli narsalaringiz g'ayritabiiy toza ko'rinmaydi (masalan, Adobe Photoshop-da) ifloslanish xaritalarini qo'llashingiz va real eskirgan materiallarni olish uchun ularni manba to'qimalarini ishlatishingiz mumkin. Nazorat savollari. 1.Uch o'lchovli loyihada ishlashda, sahnaning umumiy nimasiga e'tibor bering? 2.Agar siz ob'ektning orqa tomonini ko'rmasangiz - uni modellashtirasizmi?. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 57

Murakkab sirtlarni modellashtirish. Murakkab ob`ektlar (compound objects) – oldindan tayyorlab qo`yilgan ikki yoki undan ko`p shakllardan tuziladi. Qanday jism qurilishiga qarab oldindan tuzilganshakllar chiziq yoki sirt bo`lishi mumkin. Dinamik ob`ektlar (dynamic objects)ularga qo`yilgan tashqi kuchlar ta`sirida harakatga keluvchi ob`ektlar: prujina va amortizatorlar. Ular ob`ekt harakati dinamikasini modellashtirishda ishlatiladi. Boshqa dasturlarda geometrik ob`ektlarni qurish va muharrirlashning shunga o`xshash yoki ulardan farq qiluvchi usullari qo`llaniladi. Nogeometrik ob`ektlar. Misol sifatida 3D Studio Max dasturini ko`rishni davom ettiramiz. Quyidagi ob`ekt turlarini qarash e`tiborga loyiq. Yoritish manbai (light objects) tashqi va ichki yoritishni ifodalashda ishlatiladi. Ourli algoritmlar yorug`lik tarqatuvchi turli manbalarni yaratadi: bir nuqtadan barcha tomonga tarqaluvchi nur; projektordagi chiquvchi fokuslangan yorug`lik; yo`naltirilgan manbadan chiquvchi yo`naltirilgan nur. Bunda manbalardan chiquvchi nur turli rangda bo`lishi, ma`lum masofadan keyin pasayishi shuningdek ob`ektlarning soyalarini hosil qilishi mumkin. Kameralar (cameras) — kadr tekisligida ob`ekt aksini to`liq nazorat qilish imkonini beradi. Uning eng asosiy tavsifi, ko`rish maydonini aniqlovchi kamera ob`ektivining foks masofasidir. Bu ikki parametr o`zaro bog`liq va mos ravishda gradus va millimetrlarda o`lchanadi. Yana bir muhim tavsif bu qirqim tekisligidir. Sirt yuzasiga har xil bezaklarni (uzor) tushirish uchun dasturlarda teksturali xaritalar (dekorativ bezak — maps) ishlatiladi. (Masalan devorga terilgan g`isht, tirasoh terisidan tayyorlangan buyum) . Oldindan tayyorlangan teksturalar har xil turdagi fayllarda (HMP, TIF, JPG, EPS,..) saqlanishi yoki ularni tez qurish qoidalari ko`rinishida saqlanishi mumkin. Interfeys elementlari. Birinchi navbatda siz 3 Ds Max dasturini ishga tushirganda uning asosiy ekranini ko‗zingiz tushishi mumkin. Agar siz yangi foydalanuvchi interfeysni bilmaydigan bo‗lsangiz, unda dastlab qurilmalarini ko‗rib chiqishingiz hamda ular bilan atroflicha tanishishingiz lozim. Siz interfeysni dasturi elementlardan tashkil topganligini, ya‘ni, bir xil turdagi buyruqlarni guruhlanganligini ko‗ring va ishonch hosil qiling. Masalan, o‗z vaqtida obyektlar holatini sozlash va boshqarishni amalga oshirish tugmachasi jamlanmasi yordamida animatsiyani amalga oshirish jaraѐinini boshqarish vositasi. Dastur amallari va qo‗llanuvchi buyruqlar tezkor murojaatlar tugmachasidan tashkil topadi. Paralellopiped balandligini berish uchun sichqoncha ko‘satgichini yuqorida quyib yuborilgan nuqtada kursorni joylashtirish va sichqonchaning chap tugmasini bosib, so Yigra kursomi biror masofa yuqoriga sil jiting va yana chap tugmasini bosish kerak bo`ladi. Hozir siz o`lchagan masofa, 450 burchak bilan qirqiluvchi faska kengligiga teng bo`ldi. Faska balandligini shuningdek Fillet (faska) parmetri yordamida ham berish mumkin. Faska sirtini siliqlovchi Smooth (silliqlash) rejimini ulagach, natijada, yasalgan parallelepiped ko`rsatilgan ko`rinishga ega bo`Lishi kerak. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 58

Kognitiv modellar bilimlarni tashkil etish va ifodalash shakli, yangi bilimlarni mavjudlari bilan bog‗lash vositasidir. Shuning uchun, model va haqiqat o'rtasidagi nomuvofiqlik aniqlanganda, modelni o'zgartirish orqali ushbu nomuvofiqlikni bartaraf etish vazifasi paydo bo'ladi. Kognitiv faoliyat model va haqiqatni yaqinlashtirishga asoslanadi (1.4a-rasm). Pragmatik modellar amaliy harakatlarni tashkil etish vositasi, nazorat qilish vositasi, namunali harakatlar yoki ularning natijasini ko'rsatish usulidir. Guruch. 1.4. Kognitiv (a) va pragmatik model (b) o'rtasidagi farqlar Pragmatik modellardan foydalanish - bu model va haqiqat o'rtasidagi nomuvofiqliklar aniqlanganda haqiqatni modelga yaqinlashtirish uchun reallikni o'zgartirishga qaratilgan sa'y-harakatlarni yo'naltirishdir. Pragmatik modellarga rejalar, dasturlar, imtihon talablari, ko'rsatmalar, yo'riqnomalar va boshqalar misol bo'ladi. (1.4b-rasm). Sezuvchan modellar shaxsning (san'at asarining) estetik ehtiyojlarini qondirishga xizmat qiladi. Modellashtirish maqsadlarini tasniflashning yana bir tamoyili modellarni statik va dinamikga bo'lishdir. Statik modellar ob'ektning o'ziga xos holatini aks ettiradi (snapshot). Agar tizim holatlari orasidagi farqlarni o'rganish zarur bo'lsa, dinamik modellar quriladi. Subyekt (shaxs) tomonidan ataylab yaratilgan modellar ularni qurish uchun mos bo'lgan ikki turdagi materiallardan - atrofdagi dunyo vositalaridan va inson ongining o'zi vositalaridan gavdalanadi. Shu asosda modellar bo'linadi mavhum (ideal, aqliy, ramziy) haqiqiy (material, haqiqiy). Mavhum modellar fikrlash vositasida qurilgan ideal konstruksiyalardir. Ular tasvirlash tili va qurilish usuli bilan ajralib turadi. Qurilish yo'li bilan mavhum modellar bo'linadi analitik (nazariy), rasmiy (eksperimental) va birlashtirilgan ... Analitik modellar ob'ektning ichki tuzilishi haqidagi ma'lumotlar va unda sodir bo'ladigan jarayonlarni tavsiflovchi fizik qonunlar asosida quriladi. Rasmiy modellar eksperimental tadqiqot ma'lumotlari asosida quriladi, ular jarayonida ob'ekt holatining kirish harakatlari va (chiqish) parametrlari o'rtasidagi munosabatlar o'rnatiladi. Kombinatsiyalangan modellarda analitik modelning strukturasi va qonuniyatlari parametrlarini eksperimental takomillashtirish tamoyilidan foydalaniladi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 59

Ta'riflash tilining turiga ko'ra ramziy modellar quyidagilarga bo'linadi matn (og'zaki), grafik (chizmalar, diagrammalar), matematik va birlashtirilgan . Shunday qilib, ba'zi moddiy tuzilmalar aks ettirilishi mumkin, ya'ni. qaysidir ma'noda asl nusxani almashtirgan bo'lsa, model va asl nusxa o'rtasida o'rnatilishi kerak o'xshashlik munosabati . Biz o'xshashlikning uchta turini ajratamiz: to'g'ridan-to'g'ri, bilvosita va shartli. To'g'ridan-to'g'ri o'xshashlik balkim fazoviy (kemalar, samolyotlar, manekenlar va boshqalar maketlari) va jismoniy ... Jismoniy o'xshashlik deganda geometrik jihatdan o'xshash tizimlardagi hodisalar tushuniladi, ularda ishlash jarayonida ularni o'xshash nuqtalarda tavsiflovchi bir xil jismoniy miqdorlarning nisbati doimiy bo'ladi (o'xshashlik mezonlari). Jismoniy modelga misol sifatida shamol tunnelida samolyot modelini sinab ko'rish mumkin. To'g'ridan-to'g'ri o'xshashlikdan farqli o'laroq, ikkinchi turdagi o'xshashlik deyiladi bilvosita ... Asl va model o'rtasidagi bilvosita o'xshashlik ularning jismoniy o'zaro ta'siri natijasida o'rnatilmaydi, balki ob'ektiv ravishda tabiatda mavjud bo'lib, ularning mavhum modellarining tasodifiy yoki etarlicha yaqinligi shaklida topiladi va keyinchalik haqiqiy modellashtirish amaliyotida qo'llaniladi. Bilvosita o'xshashlikka misol analogiyalar fizik (faza) o'zgaruvchilar o'rtasida. Model va asl nusxa o'rtasida quyidagi asosiy farqlar mavjud: cheklilik, soddalik va yaqinlik (adekvatlik). Model cheklangan, chunki u faqat asl nusxasini ko'rsatadi cheklangan miqdordagi munosabatlar cheklangan resurslar bilan. Model har doim soddalashtirilgan modelning cheklanganligi tufayli asl nusxani ko'rsatadi; faqat asosiy muhim xususiyatlar va munosabatlarni ko'rsatish; model bilan ishlashning cheklangan vositalari. Oddiylik xarakterlidir sifat model va original o'rtasidagi farqlar. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 60

Model taxminan asl nusxani ko'rsatadi. Bu jihat imkon beradi miqdoriy farqni baholash (\"ko'proq - kamroq\", \"yaxshiroq - yomonroq\"). Modelning yaqinlashishi kontseptsiya bilan bog'liq adekvatlik . Belgilangan maqsadga muvaffaqiyatli erishilgan model ushbu maqsadga adekvat deb ataladi. Modelning adekvatligi modelning to'liqligi, aniqligi va haqiqat talablarini kafolatlamaydi, balki ularning maqsadga erishish uchun etarli darajada bajarilishini anglatadi. Modelni soddalashtirish va yaqinlashtirish zarur, muqarrar, ammo dunyoning va o'zimizning ajoyib xususiyati shundaki, bu inson amaliyoti uchun etarli. Farqlarga qo'shimcha ravishda, model va asl nusxa o'rtasida farqlar mavjud o'xshashliklar . O'xshashlik birinchi navbatda modelning haqiqatida ifodalanadi. Daraja haqiqat model faqat u ko'rsatadigan tabiat bilan amaliy munosabatlarida aniq bo'ladi. Shu bilan birga, taqqoslash o'tkaziladigan sharoitlarning o'zgarishi natijaga juda sezilarli ta'sir ko'rsatadi: aynan shu sababli bitta ob'ektning ikkita qarama-qarshi, ammo \"teng darajada\" haqiqiy modellari mavjud bo'lishi mumkin. Bunga yorqin misol elektronning to'lqinli va korpuskulyar modellaridir. Model va asl nusxa o'rtasidagi o'xshashlik haqiqiy va kombinatsiyasiga bog'liq yolg'on model turlari. Albatta, haqiqiy mazmundan tashqari, model quyidagilarni o'z ichiga oladi: 1) shartli ravishda to'g'ri (ya'ni, faqat ma'lum sharoitlarda haqiqiy); 2) taxminiy to'g'ri (ya'ni noma'lum sharoitlarda shartli ravishda to'g'ri) va shuning uchun mantiqiy. Bundan tashqari, har bir o'ziga xos sharoitda ushbu modeldagi haqiqiy va noto'g'ri nisbatlarning aniq nisbati ma'lum emas. Nazorat savollar 1. Maqsadiga ko'ra modellar oilasini qanday xususiyatlar tashkil qiladi? 2. Amalga oshirish usuliga ko'ra qanday xususiyatlar modellar oilasini tashkil qiladi? 3. O'xshashlik bo'yicha model turlarini qanday xususiyatlar tashkil qiladi? 4. Pragmatik modelning kognitiv modeldan farqi nimada? 5. Modellar qaysi tillarda taqdim etilishi mumkin? 6. Moddiy modellarning bevosita o'xshashligining turlari qanday? Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 61

Loftlash usuli yordamida ichki buyumlarni yaratish (murakkab shakldagi ustun, shisha, vaza, rasm ramkasi va boshqalar.) Loft(\"Loft\" ingliz tilidan tarjimada - chodir, chodir, kaptarxona, keng xonadon, galereya) bugungi kunda mashhurligi juda yuqori bo'lgan eng yosh uslublardan biridir. U XX asrning boshlarida paydo bo'lgan va bizga Qo'shma Shtatlardan, aniqrog'i, undan kelgan katta shahar Amerika - Nyu-York. Birinchi loft uslubidagi studiya kvartiralari afsonaviy Manxettenda paydo bo'ldi, ular chodirlar va ish binolariga aylantirildi. Va o'tgan asrning 50-yillariga kelib, u AQShning eng badavlat aholisi orasida ham mashhur, moda va talabga aylandi. Va 20 yildan keyin u butun dunyoda shuhrat qozondi. Loft uslubini London, Berlin va Tokioning eng zamonaviy hududlarida ko'rish mumkin edi. Dastlab, Nyu-Yorkning ijodiy odamlari tufayli loft uslubidagi birinchi ustaxonalar va studiya kvartiralari paydo bo'ldi. Yigirmanchi asrning 40-yillarida ko'plab arzon zavod binolari bo'shatilganligi sababli, ularga yangi ijodkorlar, musiqachilar, shunchaki ijodkorlar va o'sha davrning kambag'al yoshlari ko'chib o'tishni boshladilar. Bunday odamlar xarakterli edi favqulodda yechimlar, erkinlikka bo'lgan muhabbat, minimalizm va o'zini namoyon qilish uchun cheksiz joy. Endi Uorxolning o'zi loft uslubini ommaga qo'llab-quvvatlagan va faol ravishda targ'ib qilgan. Uslubning tavsifi va loft uslubining asosiy xususiyatlari Loft uslubi baland shiftli katta bo'sh joyni, ajoyib yoritishni, bo'linmalar va devorlarning yo'qligi, to'liq devorli derazalarning mavjudligi va qo'pol qoplamani o'z ichiga oladi. Uslubning asosi va asosiy kontseptsiyasi mutlaqo boshqa me'moriy va erkin kombinatsiyadir dizayn yechimlari ichki qismda. Masalan, loft uslubidagi interyerda uyg'un tarzda birlashtiring g'isht devorlari tugallanmagan, yopiq shamollatish tizimlari va metall quvurlar ultra zamonaviy jihozlar va qimmatbaho mebellar bilan. Zamonaviy ichki dizayndagi loft uslubining xususiyatlari; Ushbu uslubning asosiy xususiyatlari bugungi kungacha o'zgarishsiz qoldi. Dastlab loftlar eski sanoat binolarida qurilganligi sababli, an'anaviy loft - bu ochiq ulkan makon, asosiy tushuncha va tafsilotlarda minimalizm, baland shiftlar, keng derazalar poldan shiftgacha bo'linmalar va burchaklar yo'q. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 62

U, avvalgidek, yolg'izlik va yolg'izlikka intilmaydigan g'ayrioddiy ijodiy shaxslarga mos keladi. Yashash xonasining deyarli har bir burchagi har qanday xonadan mukammal ko'rinadiganligi sababli. Zamonaviy loft ko'pincha minimalizm bilan taqqoslanadi, ammo bu uslubda soddaligi va ixchamligidan tashqari, ko'proq bezak buyumlari, san'at asarlari va dizaynerlik mebellari mavjud. Ko'pgina uylarda, ayniqsa, shunga o'xshash ichki makonni kuzatish mumkin mashhur odamlar va mashhurlar. Loft uslubidagi interyer oddiy va tartibsizdir. Biroq, mebel ham, dekor elementlari ham e'tiborni tortadi. nostandart shakllar, original echimlar, estetik ko'rinish. Kvartiralarning uslubi yoki ofis maydoni loft uslubi ostida. Bu ijodiy odamlar va ushbu uslubning muxlislari uchun arzonroq echimlardan biridir. Xonada loft uslubini o'zida mujassamlash juda qiyin emas. Avvalo, bo'limlardan va izolyatsiya qilingan xonalardan (hammom, hojatxona va hojatxonadan tashqari) qutulish kerak. kommunal xonalar). Shift nurlari, yorug'lik tufayli bo'sh joyni rayonlashtirish, pardozlash materiallari va hisob-fakturalar. Mobil qismlar, tokchalar va ekranlardan foydalanishga ruxsat beriladi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 63

Loft uslubidagi xonani qanday bezash kerak? Ichki makonda zamonaviy loft, uslub asoslariga etarlicha e'tibor berish muhim va bular: . ochiq qavat rejasi va maksimal bo'sh joy. . Tugatish materiallarining pardozlash va teksturasi. Metall, shisha kombinatsiyasi, tabiiy yog'och, zamonaviy materiallar, g'isht va eski, butunlay eskirgan pardozlash materiallari. Sifatli taqlid qiladi. . Kombinatsiya eng zamonaviy texnologiya va zamonaviy dizayner mebellari antiqa buyumlar va antiqa buyumlar bilan asl moslashtirilgan dekor elementlari. Masalan, ijodiy reklama plakatlari, graffiti, shahar belgilari va belgilari, nostandart rasmlar (abstraksiya), plakatlar, qora va oq fotosuratlar va boshqalar. Dekoratsiyani devorlarga yoki javonlarga joylashtirish shart emas. Loft uslubida, har qanday nostandart yechimlar. Misol uchun, rasmlar polga butunlay xaotik tarzda joylashtirilishi mumkin. . mo'l-ko'llik tabiiy va sun'iy yoritish. Bunday interyerda juda ko'p yorug'lik bo'lishi kerak. Bunga baland shiftlar, ulkan derazalar, ko'p sonli yoritish moslamalarining mavjudligi yordam beradi. Loft uslubidagi ichki dizayn uchun rang sxemasi juda muhimdir. Asosiy ranglar sifatida mos keladi neytral ochiq ranglar va kulrang, jigarrang, qora. Dekor, mebelni bezash, bezashda yorqin ranglardan cheklangan foydalanishga ruxsat beriladi.Ichki dizayndagi zamonaviy loft uslubining timsolining muvaffaqiyatli namunalari Design Studio Artpartner ko'p yillar davomida Kievda uy dizaynini muvaffaqiyatli ishlab chiqmoqda. Dizayn jamoasi yaratildi ko'p miqdorda loft uslubidagi chiroyli interyerlar. Kievdagi loft elementlaridan muvaffaqiyatli foydalanadigan uylar dizayni uchun http://artpartner.com.ua saytiga qarashingiz mumkin. Loft uslubidagi dizayn: xarakterli xususiyatlari. Loft - bu, birinchi navbatda, erkinlik, o'ziga xoslik va nostandart fikrlash, ijodkorlik va o'zini namoyon qilish doirasi, umume'tirof etilgan me'yorlarga e'tibor bermaslik, yangi va ilg'orning eski bilan jasur kombinatsiyasi. Biroq, ayni paytda, loftni tanlagan odamlar intizomli va tartibli, chunki bu uslub tartibsizlik va tartibsizlikka mos kelmaydi. Loft uslubidagi kvartiraning ichki qismi juda ko'p havo, bo'sh joy va yorug'likdir, bu alohida xonalarni butunlay rad etgan holda ochiq tartibdir (tabiiy istisno - bu hammom, ba'zan - zonani ajratish yotoq xonalari), bo'limlarning yo'qligi. Xonani bo'lish funktsional maydonlar zaminning pardozlash materiallarining rangi va tuzilishi tufayli yuzaga keladi (masalan, zona oshxona- plitkalar, ovqat xonasi - laminat), devorlar (yashash xonasi - g'isht devorlari va allaqachon yotoqxona - gips), ship, yoritishni o'rnatish yoki mobil qismlar - javonlar, ekranlar va hokazo. Chegaralarni belgilash juda keng tarqalgan oshxona maydoni foydalanish bar hisoblagichi. Nazorat savollari. 1.Loft(\"Loft\" ingliz tilidan tarjimada - chodir, chodir, kaptarxona, keng xonadon, galereya) bugungi kunda mashhurligi juda yuqori bo'lgan eng yosh uslublardan biridir. 2.Zamonaviy loft ko'pincha minimalizm bilan taqqoslanadi 3.Loft uslubidagi ichki dizayn uchun rang sxemasi juda muhimdir. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 64

Solid Works dasturida foydalanuvchi ish stoli. SolidWorks 2010 qismlari va xususiyatlari; SolidWorks -ni kengaytirsangiz va uning API -ni ishlatsangiz, buning uchun sizda yana ko'p imkoniyatlar bor; Uzoq vaqt davomida talab qilingan API qo'ng'iroqlari. Umumiy boshqaruv va o'rnatishni yaxshilash uchun ko'p ishlar qilingan. Buning ustiga SolidWorks -ni administrator orqali o'rnatish yaxshilandi. Endi 32 yoki 64 bitli versiyalarni o'rnatish uchun sizga ikkita rasm kerak emas. Bu uzoq davom etmaydi, lekin ko'p kompaniyalar 64-bitli o'tish bosqichida bo'lsada, bu juda foydali bo'ladi. SolidWorks -ning super qattiq foydalanuvchilari va SAPR menejeri ham ushbu nashrdan chetda qolmagan. Siz API qo'ng'iroqlarini olasiz va yaxshiroq o'rnatasiz. Mozilla Firefox -da yashirin, avtomatik va juda oz resurslardan foydalangan holda fon yuklab oluvchi kabi ishlaydi. Agar bu SolidWorks -ning tez -tez yangilanib turishi, doimiy joylashtirishdan xavotirlanmasa, menimcha bu yaxshi fikr. Smack SolidWorks 2011-da siz ko'rmagan narsalar SolidWorks funktsiyalarini ishlab chiqishda davom etmoqda va 2011 yilda mavjud vositalarni bir qancha yaxshilanishlari bor, lekin sizni qiziqtirishi mumkin bo'lgan asosiy funksiyalar borki, ular har bir chiqish siklidan qochishda davom etmoqda. SolidWorks 2011 bilan hali ham orqaga qarab moslik yo'q va siz fayllarni yangi versiyaga o'tkazish haqida ogohlantirishni ko'rasiz. Bu mijozlar bilan turli xil versiyalarda ishlaydigan ko'plab foydalanuvchilarning asosiy so'rovi bo'lib qolmoqda. SolidWorks World 2010 ko'rgazmasida Feature-lock deb nomlangan yana bir so'raladigan xususiyat, bu foydalanuvchiga xohlagan joyida qayta tiklash xususiyatlarini qulflash imkonini beradi, lekin bu versiyaga kirmaydi. Buning uchun ko'p odamlar yon tomonga burilishgan bo'lardi. Umid qilamizki, ular ozod qilinganidan keyin tez orada muammolarni hal qilishadi. SolidWorks 2011 va Windows XP Agar siz Windows XP foydalanuvchisi bo'lsangiz yoki 32 bitli Vista yoki Windows 7 tizimiga ega bo'lsangiz, menga quloq teshiklarini qarz bering. SolidWorks 2011 -dan eng yaxshi natijalarga erishish uchun siz kerak tez orada operatsion tizimingizni Windows7 (64 bit) ga yangilashni boshlang. Buning ikkita katta sababi bor. Birinchidan, SolidWorks Windows XP -ni qo'llab -quvvatlash SolidWorks 2011 -ning chiqarilishi bilan tugashini rasman e'lon qildi. Ikkinchidan, minimal tizim talablari - 6 Gb tezkor xotira. 32-bitli tizimlarning maksimal hajmi 4 Gb. Bu faqat 64 bitli tizimlarda mumkin bo'ladi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 65

Endi bu 32 -bitli Vista yoki 7 -ni diskontlamaydi. SolidWorks 2011 -da ishlaydi va qo'llab -quvvatlang, shuning uchun sizda nafas olish uchun ozgina joy bor. SolidWorks-ning butun mahsuloti endi 64-bitli versiyada, Drawing-dan PhotoView 360 va Enterprise PDM-ga qadar qo'llab-quvvatlanadi. SolidWorks 2011 -ni 2 Gb tezkor xotira va Nvidia Quadro FX1800 bilan ishlaydigan XP mashinasida hech qanday muammosiz sinovdan o'tkazdim. Bu ishlaydi, faqat tayyorgarlikni boshlang. 2011 yilgi interfeysda 2010 yilga nisbatan ba'zi vizual yaxshilanishlar mavjud va ularning DisplayManager -da \"Tashqi ko'rinish\" rejimida ishlash uslubi qanday bo'lishini ko'rish uchun har bir qismga qanday borish kerak bo'lganidan yaxshiroqdir. PV360 integratsiyasi juda yaxshi va agar siz juda ko'p render qilsangiz, 2010 yil uchun juda zarur bo'lgan narsa edi. Men shaxsan blog yig'ish, musiqa uzatish va xorijiy rahbarlarga elektron pochta yuborish paytida katta yig'ilish ochish qobiliyatiga ega bo'lishni yoqtiraman. qarilikka qarshi kurash usullari haqida. Juda zo'r. Men kamdan - kam hollarda SP 0.0 ni yangilayman, lekin menda yuqorida aytib o'tilgan barcha funktsiyalar uchun hech bo'lmaganda o'rnatilgan versiya bo'ladi. SolidWorks 2011 mag'lubiyat qismi siz tanlagan tafsilotlarni modeldan olib tashlaydi. Mana, mag'lubiyatga uchragan qism oldin va keyin. Yangi burilish moslamalari sirtdan tepaga, tepadan tepaga va tepaga qadar aylanish imkonini beradi. (Kattalashtirish uchun bosing) Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 66

SolidWorks 2011 -da siz 2D yoki 3D yuzini tanlashingiz va sirtini chiqarishingiz mumkin. SolidWorks 2010 assambleyalari Ba'zida yig'ilishlar ustida ishlashda belkurak yordam beradi. Birinchidan, u zamonaviy ko'rinadi. Ikkinchidan, siz uni o'rnatish uchun uzoq vaqt kerak bo'lganda, kompyuter ekranini keyingi maydon kodini ishga tushirish uchun ishlatishingiz mumkin. Biz yig'ilishlarga qiyinchilik tug'diramiz. Assambleyalar bilan bog'liq muammolarni hal qiladigan ko'p narsalar bor (boshqa vaqt uchun boshqa mavzu), lekin siz ushbu versiyaga ega bo'lgan bir nechta xususiyatlar sizga yordam berishga yordam beradi. Mana nima olasiz. SolidWorks yig'ilishlar uchun mag'lubiyatni ham qo'shadi. Sizda qo'shimcha parametrlar va barcha ichki komponentlarni olib tashlash uchun katakcha mavjud. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 67

Endi siz fileto va pichoqlarni yig'ish xususiyatlari sifatida qo'shishingiz va ularni qismga targ'ib qilishingiz mumkin. Buni qarang. Bu o'lchamlar SolidWorks 2011 Dimension Pallet-dagi yangi variantlar yordamida avtomatik tartibga solingan. (Kattalashtirish uchun bosing)SolidWorks 2011 sizga chizmalarda HLR/HLV ko'rinishlari uchun modelingizning rangidan foydalanishga imkon beradi. SolidWorks 2011-da chizilgan rasmlarni o'zgartirishingiz va ularni ko'rish ro'yxatiga saqlashingiz mumkin. Nazorat savollari. 1.SolidWorks 2010 qismlari va xususiyatlarinimadan iborat?. 2.SolidWorks 2011 yilgi interfeysda 2010 yilga nisbatan ba'zi vizual yaxshilanishlar mavjudmi? 3.SolidWorks World 2010 xususiyatlari qanday imkoniyatni beradi? Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 68

Moddiy identifikatsiya raqamlari yordamida bitta obyekt uchun bir necha materiallar qo„llash. O'zbekistonda har bir mahallaning ID identifikatsiya raqami va hududiy chegarasi ko'rsatilgan yagona elektron ma'lumotlar bazasi joriy etiladi Unga ko'ra, 2021 yil 1 aprelgacha quyidagilar ishlab chiqilib, joriy etiladi: - har bir mahallaning ID identifikatsiya raqami va hududiy chegarasi ko'rsatilgan yagona elektron ma'lumotlar bazasi; - ota-onalik huquqidan mahrum etilgan ota-onalar hamda vasiylikka va homiylikka olingan bolalar va oilaga tarbiyaga berilgan (patronat) bolalar bo'yicha elektron ma'lumotlar bazasi; Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 69

- davlat va nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotlarida tarbiyalanuvchilar bo'yicha tegishli ma'lumotlarni o'z ichiga oladigan yagona elektron axborot tizimi; - fuqarolarning avtotransport vositalari sozligi yoki nosozligi bo'yicha elektron ma'lumotlar bazasi. 2021 yil 1 apreldan: - Davlat xizmatlari agentligining ―FHDYoning yagona elektron arxivi‖ axborot tizimiga vasiylikka va homiylikka olingan bolalar to'g'risidagi ma'lumotlar idoralararo elektron ma'lumotlar almashinuvi orqali taqdim etiladi; - davlat va nodavlat umumta'lim tashkilotlariga o'quvchini o'qishga qabul qilishdan boshlab bitirgunga qadar, shuningdek O'zbekistondagi davlat, nodavlat va xorijiy oliy ta'lim tashkilotlari, kasb-hunar maktablari, kollejlar, texnikumlar, akademik litseylarning talaba(o'quvchi)larini o'qishga qabul qilishdan boshlab bitirgunga qadar ushbu ta'lim tashkilotlarining tegishli buyruqlari va boshqa hujjatlar faqat yagona elektron ma'lumotlar bazasida shakllantiriladi va rasmiylashtiriladi. Qaror bilan shuningdek, kam ta'minlangan oilalarni ―Ijtimoiy himoya yagona reyestri‖ axborot tizimi orqali aniqlash hamda ularga ijtimoiy nafaqa va moddiy yordam tayinlash va to'lash tartibi to'g'risidagi nizom tasdiqlandi. Unga ko'ra, oilani kam ta'minlangan deb e'tirof etish hamda ularga bolali oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo'yicha nafaqa va moddiy yordam hamda kompensatsiya tayinlash va to'lash to'g'risidagi qarorlar Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamg'armasining ―Yagona reyestr‖ ATda shakllantiriladi va qabul qilinadi. Nazorat savollari. 1.O'zbekistonda har bir mahallaning qanday ma'lumotlar bazasi joriy etiladi? 2.Hujjatlar qanday rasmiylashtiriladi? Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 70

Teksturaning model bo„yicha to„g„ri joylashishi. Xaritalash koordinatalari ob'ekt yuzasida teksturani to'g'ri ko'rsatishga yordam beradi. Teksturalarni o'z ichiga olgan materialni tayinlashda ob'ekt ham, tekstura ham qoplama koordinatalariga ega bo'lishi kerak. Faqat bu holda to'qimalarning to'g'ri ko'rsatilishi ta'minlanadi. Standart ibtidoiy va murakkab ob'ektlarni yaratishda tekstura qoplamasi koordinatalari avtomatik ravishda tayinlanadi. Boshqa ob'ektlar uchun koordinatalar tayinlanishi kerak. Xaritalash kardlarini yaratish parametri. (Generate texture overlay koordinata) primitivlar, splinelar, aylanish va ekstruziya ob'ektlari uchun sozlamalar varaqlarida mavjud. Ushbu belgilash katakchasi yordamida ustki qatlam koordinatalarini yaratish osonroq yo'l, lekin UVW Map modifikatoridan (UWV tekstura proyeksiyasi) foydalanish qo'shimcha imkoniyatlarni taqdim etadi. Birinchidan, undan foydalanish ularni yarata olmaydigan ob'ektlar uchun to'qimalarni xaritalash koordinatalarini yaratishga imkon beradi, masalan, tahrirlanadigan to'r va polimesh. Ikkinchidan, bu qoplama koordinatalarini sozlash imkonini beradi, bu esa, o'z navbatida, to'qimalarning joylashishiga ta'sir qilish imkonini beradi. Uchinchidan, bu teksturali qatlam kanallarini va materialning qoplama koordinatalarining turini o'zgartirishga imkon beradi. Va nihoyat, to'rtinchidan, bu odatda teksturani xaritalash konteyneri deb ataladigan modifikator konteyneri (Gizmo) yordamida teksturani proyeksiya qilish tizimini tanlash imkonini beradi. Teksturani xaritalash idishining shakli proyeksiya usulini aniqlaydi: planar, silindrsimon, sferik, 3D, to'rtburchaklar va boshqalarda. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 71

Bundan tashqari, to'qimalarning qoplamasi konteynerning joylashishi, yo'nalishi va miqyosi bilan belgilanadi. Misol uchun, tekis konteyner to'qimalarni bir yo'nalishda loyihalashtiradi. Agar tekstura xaritasi qo'llaniladigan ob'ektning sirtlari idish yuzasi tekisligiga parallel bo'lmasa, tekstura uning yo'nalishi bo'yicha ekstrude qilinadi. Agar siz to'qimalarning buzilishini oldini olishni istasangiz, shakli ob'ekt shakliga yaqin bo'lgan idishni tanlang. Planar proyeksiya koordinatalari sukut bo'yicha o'rnatiladi. UVW Map modifikator sozlamalari (UVW tekstura proyeksiyasi) bir nechta sohalarda joylashgan , ular orasida quyidagilar mavjud: Xaritalash (Teksturaning qoplamasi) - konteynerning turi va hajmini o'rnatadi, tekstura xaritasi parametrlarini va uning ko'pligini (materialdagi takrorlanishlar soni (Plitka)) o'rnatadi, shuningdek, xaritaning yo'nalishini o'zgartirishga imkon beradi ( Flip); Kanal (kanal) - ob'ektga ustki koordinatalarni belgilash uchun 99 tagacha turli xil variantlarni o'rnatish imkonini beradi. Muayyan qoplamani ko'rsatish uchun ob'ektning qoplamali UVW kanali qoplama teksturasining UVW kanaliga mos kelishi kerak; Alignment - Tekstura xaritasi, ob'ekt yoki global koordinatalar tizimiga nisbatan qoplama konteynerining joylashuvi, yo'nalishi va masshtabini tekislashni o'rnatadi. Alignment maydonida quyidagi konteynerlarni tekislash buyruqlari mavjud: X, Y, Z - global koordinatalar tizimining mos keladigan o'qlari bo'ylab qoplamali konteynerni tekislash uchun o'tish joylari; Fit (Fitting) - qoplamali konteyner hajmini ob'ekt o'lchamiga mos keladigan tarzda o'zgartiradi. Bunday holda, to'qimalarning nisbati buzilgan bo'lishi mumkin; Markaz (Markaz) - qoplamali konteynerni ob'ektning o'rtasiga (yoki bir nechta ob'ektlar bo'lsa, tanlov markaziga) tekislaydi; Nazorat savollari. 1.Teksturalar qanday koordinatalariga ega bo'lishi kerak?. 2.Xaritalash kardlarini yaratish parametricini qanday sozlamalari mavjud?. 3.Planar proyeksiya koordinatalari nima bo'yicha o'rnatiladi? Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 72

Animatsiyalar yaratish. Animasiya (Animasiya - Animation) - Flash dasturning asosiy harakatlari. Animasiya 2 hil bo‘ladi: kadrli (pokadrovoe sozdanie) va avtomatik(avtomaticheskoe sozdanie promejutochnыx kadrov). Кadrli animasiya faqat boshqaruv kadrlardan iborat bo‘ladi. Avtomatik animasiya (tweening) boshqaruv hamda avtomatik ravishda yaratilgan oddiy kadrlardan iborat bo‘ladi. Flash dasturda ikki hil avtomatik animasiya turi mavjud: shakllar geometriyasini o‘zgarishi (shape tweening) yoki boshqaruv kadrlar o‘zgarishi (motion tweening) asosidagi animasiya. Xar hil animasiya turlarini yaratish va ularni taxrirlash asoslari MAX fayllarning texnik tafsilotlari MAXfayllar to'liq 3D animatsiya ob'ekt funktsiyasini amalga oshirish uchun ishlatiladigan turli xil 3D modellarini o'z ichiga oladi. Modellar uchun muhim ma'lumotlar yorug'lik effektlari, soyalar, tuzilish, asosiy simlar va animatsiya MAX faylida saqlanadi. 3DS fayllari (avvalgi formati MAX gacha), hali ham 3ds Max yangi versiyalariga eksport qilinishi mumkin. MAX ta fayl CAD yoki CAM fayllaridir. Ular standart 3D tasvir formatlaridan farq qiladi. MAX fayli turli xil 3ds Max plaginlarining o'zaro ta'sirini aks ettiruvchi ob'ektning hozirgi holatini bildiradi. Shunday qilib, ushbu fayllar faqat tegishli dasturda ochilishi mumkin.MAX fayl formati haqida ko'proq ma'lumot Foydalanuvchilar ushbu faylni ocholmaydigan eng keng tarqalgan muammo bu noto'g'ri tayinlangan dastur. Buni Windows OS-da tuzatish uchun faylga sichqonchaning o'ng tugmachasini bosishingiz kerak, kontekst menyusida \"Ochish\" bandini ko'rsatib, ochiladigan menyuda \"Dasturni Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 73

tanlang ...\" bandini tanlang. Natijada siz ro'yxatni ko'rasiz o'rnatilgan dasturlar kompyuteringizda va siz to'g'ri birini tanlashingiz mumkin. Ish qurollar (yordamchi tugmalar) ma‘nosi. - V - Shakl yoki soxani tanlash va uni kadr bo‘ylab harakatlantirish - A - Кadrda tanlangan shakl chegaralarini o‘zgartirish - N- Кadrga chiziq turdagi shakl chizish - L - Кadrda lasso yordamida ixtiyoriy soxa tanlash (sexrli tayoqcha va ko‘pburchak lasso xolatlari ham mavjud) - P - Кadrga ko‘pburchak turdagi shakl chizish - T - Кadrga matn elementini qo‘shish - O - Кadrga aylana turdagi shakl chizish - R - Кadrga to‘rtburchak turdagi shakl chizish (burchaklari aylanasimon xolati ham mavjud) - Y - Кadrga qalam yordamida shakl qalinli-giBva-shКaakdlirngiao‘mzgoa‘yrtqirailsahmxoyloatrcoldah‘azrimizgihaisdarhtmairi(smschhhaaixvkzojliullgadcta)hinihzaissmhhamk(calhvijczuhidseh)gatruarlia,r mtou‘ryinqialam - Q - Кadrda tanlangan shaklni cho‘zish (shaklni aylantirish, cho‘zish, qiyshaytirish, chegaralarini o‘zgartirish xolatlari ham mavjud) - F - Кadrda tanlangan shakl ranglarining yo‘nalishini o‘zgartirish - S - Кadrda tanlangan shakl chegaralar rangini o‘zgartirish - K - Кadrda tanlangan shakl orqa rangini o‘zgartirish (to‘liq cheklangan shakl, to‘liq cheklanmagan shakl va butunlay cheklanmagan shakl orqa rangini o‘zgartirish xolatlari ham mavjud) - I - Кadrda ishlatilgan rangni qayta tanlash - E - Кadrda ixtiyoriy soxani o‘chirq‘ich yordamida o‘chirish (chegara, orqa rang va tanlangan rang, o‘chirq‘ich qalinligi va sexrli o‘chirq‘ich xolatlari ham mavjud) - H - Кadr soxasini siljitish - Z - Кadrni mashtabini o‘zgartirish (kattalashtirish yoki kichkinalashtirish xolatlari ham mavjud) chiziqlar rangini va orqa rangini o‘zgartirish soxalarini tanlaganimizda quyidagi muloqot soxasi xosil qilinidi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 74

Umumiy qoida sifatida animatsiyalarni yaratish ilg'or dasturiy ta'minot va tajribani talab qiladi, bu tahrirlash va ishlab chiqarishga professional ravishda bag'ishlanmagan foydalanuvchilar uchun juda qiyin bo'lishi mumkin. Animatsiya uchun iste'dodga ega bo'lish etarli emas, lekin yaxshi raqamli kompozitsiyaga erishish uchun intizom, amaliyot, o'rganish va resurslar kerak. Agar siz animatsiyada ishlash mahoratingizni oshirmoqchi bo'lsangiz, ushbu postda biz sizga eng yaxshisini keltiramiz animatsiyalarni yaratish uchun dasturlar, ular yordamida siz o'z loyihalaringizni yaratishingiz mumkin. Animatsiya real vaqtda ko'rsatiladi, jonli efirga uzatiladi, shuningdek, piyoz qobig'i vazifasini bajaradigan sahnalarni qo'shish imkoniyati mavjud, bu juda to'liq vositadir. 2D animatsiya dasturi ochiq manba, 2D animatsiyani boshlagan odamlarga qaratilgan. Flash bilan ishlashni yaxshi biladigan foydalanuvchilar Synfing-dan foydalanishni juda oson deb bilishadi. Ushbu dastur vektorlarga asoslangan, shuning uchun animatsiyalarda vektor tasvirini tahrirlashda siz to'liq nazoratga ega bo'lasiz. U geometriya, gradientlar, filtrlar, transformatsiyalar va boshqalarni o'z ichiga olgan 50 dan ortiq turdagi kontent qatlamlarining katalogini o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, agar sizda mavjud bo'lsa suyak tizimi va qo'g'irchoqlar va dinamik tuzilmalarni yaratish uchun ilg'or variantlardan foydalanish orqali xarakter ustidan to'liq nazorat. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 75

Nazorat savollari. 1.Animasiya necha hil bo‘ladi? 2.Modellar uchun muhim ma'lumotlar qanday faylda saqlanadi? 3.Animatsiya nimalarga asoslanib yaratiladi? 3D Maxda vizualizatsiya va effektlar. 3D Max – bu 3 boylik grafika qilish uchun dizayn dasturi. Bu, zamonaviy dizaynchi ishlari uchun sifatli vositalardan biridir. Bu dastur effektlar yaratish, animatsiyalar rivojlantirish va katta o'lchamdagi 3D modellarni yaratish uchun ishlatiladi. Shaxsiy salomatlik aspektidan, kartalarga kattalikda ayrim yuqori va narli haqnazorliklarni olib kelishi, bronxial astma haqida odamlarni ko'proq chindan tortadi. AQShda joriy yildagi atrofijda ahvol isyonchli e'tibor qaratilayapti. Vizuvalizatsiya va efffektlar: Vizuvalizal effektlar, sinema, teatr, konserter va boshqa musiqa va san'at turlari uchun ilgari mashhur boʻlgan yoritish va oʻrnatish vositalaridir. Bu effektlar, biron bir musiqaviy, teatral yoki sinema yaratishida koʻrsatish uchun tasvirlash, yoritish, farfarlash va vizuallashtirish jarayonlaridan foydalanishni toʻgʻrisidir. Vizuvalizal effekt qoʻllanmalari, yangi tasvirli effekt yaratish, boshqacha san'at shakllariga qatʼiy nisbatda ta'sir qilish va muvaffaqiyatli vizual effekt yaratishda avvaldan foydalanilgan tavsiyalar, koʻrsatmalarga ega. Bu effektlar tez-tez filmlarda, qoʻshimcha izohlarda va anonslarda, oʻyinlarda va koʻrsatmalarda ishlatiladi. Vizuvalizal effekt yaratuvchilari, film studio yoki TV kanallari bilan hamkorlik qilishni, asosiy yoritish va vizuallashtirish vositalarini koʻrsatishni talab qiladi. Ayniqsa, ular poshnalar, koʻrsatmalar va reklama mahsulotlari qoʻshimcha effektlarga asoslangan xususiyatlardan ham foydalanishlari mumkin. Vizuvalizal effektlar huquqiy jihatdan saqlangan yordamlardir va ularga muvaffaqiyatli ega boʻlish uchun resmiy sertifikatlar talab qilinishi mumkin. Bu effektlarning toʻplami ayniqsa, Adobe After Effects, Blender, Maya, Cinema 4D va boshqalar kabi tangqishtirilgan dasturlar, tizimlar va bibliotekalar darajasida koʻplab yoritiladi. Meteotarix salohiyati va telekommunikatsiya tarmoqlarida ham PAE tasir qiladi. Meteoradioligik sohasida PAE halok bo'lishi, ashyo va ovutlarni to'liq qamrab olmasligi bilan bog'liq terishlar bo'lishi mumkin. Telekommunikatsiya tarmoqlari uchun, PAE tizimlarida xato va e'tiborsiz hatlar turli yo'l bilan xatoliklarni keltirib chiqishi mumkin. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 76

Jamiyat va hukumatlar PAEga qarshi kurashish uchun qo'shimcha iqtisodiy resurslar sarflashni ko'paytirishni talab qilsa-da, hal qilish juda qiyin. PAEga qarshi kurashish uchun bugungi kunda bir nechta shtatlar tomonidan chizilgan qonunlar va siyosatliq qarorlar bor, ammo ular ham omaysiz. 3D Max-da effekt yaratishning ko‘p usullari mavjuddir. Ba‘zi ular quyidagilardir: 1. Partikulga asoslangan effektlar (PAE) havoda to'g'ri tushgan zaharli partikullarning, qariqlikning va boshqa konsentratsiyalarning o'sishi bilan bog'liq o'g'irligi tufayli yuzaga kelayotgan atrof muammo va farovonliklardir. PAE havodagi zararli partikullarning o'sishi va salinishi, shuningdek, ekologiya, salomatlik, meteotarix va telekomunikatsiya olamiga ta'sir qiladi. PAE katta shaharlarda yuqori hisob qilinganligi sababli shu qator holat, ekologik ko'rsatkichlarni pastga tushirib, ta'siri kuchayadi. 1. DINAMIK GAJETLAR: 3ds Max, dinamik gajjetlar yaratish uchun yuqori darajada qamrovli usullarni taqdim etadi. Bu mavjud modellarni real jihatdan yashirin ko'rinishda oʻzgarmasligi uchun yordam beradi. Dinamik gajjetlar, shunchaki modell oynalishini aniqlash uchun yoki aniqlangan davranishni ishga tushirish uchun ishlatiladi. Bu gajjetlar koʻplab qismlardan iborat boʻlishi mumkin, masalan, yumshoq tasvir yoki katta qurilma. 3ds Max-da quyidagi dinamik gajjetlar mavjud: - Cloth: Materiallardan tashqari koʻrsatilgan kotta vaqtni bermaydigan toʻqimalar uchun ishlatiladi. - MassFX: Dinamigajjetlar uchun asosiy moʻljallangan Max moduli. - HairAndFur: Faylasuflar, qalam va yashil barlarni koʻtaradi. - Particle Flow: partikullar, jiptlar yoki oqim holatidagi qolib chiqaruvchilarni yaratadi. 3ds Max-da dinamik gajjetlar yaratishda sizning koʻrsatgan aniqlangan harakat hajmini yashirin hisoblashi mumkin va toʻqnashuvchi kontaktligini yoritishingiz mumkin. Shunga qaramay, bu vositalarni koʻrsatmaslikni avvaldan bilib olishadi juda muhimdir. 3. KAMERA VA ALGORITMLAR: 3ds Max - bu 3D model tarqatish va animatsiya yaratish uchun har qanday turdagi qoʻllanishlarni oʻrganishingiz mumkin boʻlgan dastur. Bu dastur Biznes, inshoot va boshqa tashkilotlarda animatsiyalarga tegishli barcha sohasida koʻp foydalaniladi. 3DS Max dasturida perspektiv kamerasining bir necha parametrlari bor, masalan, oʻzaro masofa, qator qalinligi, kameralar soni, pikselning kotta emasligi, fokus masofasi, va boshqa koʻplab sozlamalar. P erspektiv kamerasi yopish va ochish kabi animatsiyalarni ham oʻrnatish imkonini beradi, shuningdek, kameralar olish, zoom qilish va boshqa xilma-xilliklarni qilish mumkin. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 77

3ds Max kamera sistema, reklama, oʻyinlar, tasviriy sanʼat va boshqa koʻplab korxonalar uchun koʻp afzalliklarga ega boʻlgan juda qulay va keng rejali software. 3ds Maxning kamera algoritmlari bu kabi yangiliklar yaratish uchun yuqori sifatli tasvir yarating, unda gʻoyalar oʻrganishga osonlik bilan oʻrganishingiz mumkin. 4 . VIZUALIZATSIYA: 3D Maxga vizualizatsiya ishga tushirishning birinchi natijasi modellaringizdan aniqlangan yordamlarga qarab va o'zgartirishingizga qaramay, quloqlangan natijani ko'rsatishdir. 3D Max foydalanuvchilar uchun qulay yaratish imkoniyatlari beradi va sizga ko‘p effektlar yaratishga imkon beradi. Lekin ularning eng yaxshi tushuniladigan yo‘nalishlari quyidagilardir: Partikularga asoslangan effekt yaratish, dinamik gajetlar yaratish, kamera va algoritmlardan foydalanish va vizualizatsiya ishiga tushish. 3Ds Max, avvalgi nomi Ulead Cool 3D Studio, PowerAnimator va Autodesk 3ds Max sifatida ham noma'lum, mashhur kompyuter grafikasi va tasviriy axborotlar uchun muhim bir vositadir. 3D max, shuningdek, turingli vizualizatsiya protsedurasini joriy etish va yaratishning eng ko'p tashqi yo'nalishlaridan biri sanaladi. 3Ds Max, undershading nuqtai nazaridan hatto cheklovchi effektlarni qo'shishga ham imkon beradi. Siz eng mos keladigan izoh sifatida 3D modeling tayyorlashni baribir xohlash mo'ljallangan tashqi animatsiya yaratishga imkon beradi. Har qanday fotorealistic tasvirlar tayyorlash uchun, 3Ds Max, vodeo va tasviriy tarkib qurishda foydalanish mumkin. 3Ds Max, foydalanuvchilariga 3D modeling, animatsiya va vizualizatsiyaga doir bir to'liq paket nazoratli. Vizualizatsiyachilar, reklama vakil tayinlanishiga, tajriba kimga sir bo'lsangiz – siz ushbu dasturni ishlatishingiz mumkin. 3Ds Max, akademik, tadqiqotchi va korporativ o'quv markazlarida, tajriba talabli talabalarning o'qituvchilari va murabbiyalari tomonidan o'qitiladi. 3Ds Max, har qanday tasviriy, mahsulotlar, va filmlar ustiga tajribali yo'nalishlar yarata oladigan mustaqil dastur. Bu juda yaxshi, chunki tezkorlik kaytarish uchun turingli vizualizatsiyani xush kelib ko'rsatish mumkin. 3Ds Max sizni yaratishga qiziqarli va o'rganishga muhtoj bo'lishni xohlaydigan do'stlaringiz uchun juda ko'p ochiq. Bu intuitiv va qulay to'plam sizning ideyangizni 3D modelga aylantirishga va uning tarkibiy elementlarini yaratishga qiziqishli bo'lishingiz mumkin. Vizuvalizal effektlar, koʻrsatuvchi tasvirli va grafik elementlari yordamida musiqa, film, teatr va boshqa sanʼat shakllariga oʻrnatilgan qoʻshimcha taʼsir sanʼatidir. Bu effektlar vizuallashtirish, illyustratsiyalash, yoritish, farfarlash va shunga oʻxshash vositalar yordamida yangi yaratuvchi tasvirli effektlarga aylanadi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 78

Sahna parametrlarini sozlash. Sahna Yoritgichini Sozlash Usuli. Sahna yorug'ligini sozlashning ikki yo'li mavjud. Birinchisi, bildirishnoma parametri buyrug'i yuzidagi parametr qiymati orqali spotlightning intensivligi va diapazonini sozlash. Modifikator panelidagi spotlight parametrini toping va uni yoqgandan so'ng silliq qirrani sozlash effektiga erishish uchun zaiflashuv qiymatini o'rnating. Ikkinchi modifikatsiya - maqsad va yorug'lik o'rtasidagi masofani o'zgartirish, bu yorug'lik boshining o'rnini o'zgartirish bilan tavsiflanadi, shuning uchun bosh va maqsad nuqtasi o'rnini o'zgartirish uchun birgalikda harakat qiladi. Nurni ko'rish maydonini aylantirish yorug'lik va nishon o'rtasidagi masofani o'zgartirishni talab qilmaydi, faqat yorug'lik nishonini yorug'lik boshi atrofida aylantiradi. Shuningdek, u linzalarni ko'rish sohasidagi yorug'likning susayishi maydonini ham xabardor qilishi mumkin. Qaysi usul qabul qilingan bo'lishidan qat'i nazar, bu sahna yoritgichini haqiqiy ehtiyojlarga mos ravishda sozlash imkonini beradi. Oddiy yorug'lik manbalari orasida uchta manba (masalan, Spot, Direct va Omni) bizga hisoblanadigan soya turini tanlashga imkon beradi. Agar biz standart Defan Scanline Renderer (DSR) vizualizatoridan foydalansak, unda bizni qiziqtiradi: rivojlangan nurli soyalar, mintaqa soyalari, ray bilan qoplangan soyalar, soya xaritalari. IP parametrlarining o'tishlari orasida soyaning turini tanlayotganda, nom turi turi nomidan boshlanadigan soya parametrlarining siljishi paydo bo'ladi. Soya xaritasi Hisoblangan manbalarga eng oddiy va shubhasiz soyaning turi. Soya asosida hisoblanadigan xaritaning o'lchami. Xarita qanchalik katta bo'lsa, soya yaxshiroq hisoblanadi. 2 n buyurtma raqamlarini ishlatgan ma'qul Soyaning chetini xiralashtiring. Parametrni oshirish sizga past qirrali xaritalar bilan qirralarning qirrali Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 79

qirralaridan xalos bo'lishga imkon beradi Bias qiymatini boshqarish uchun javobgar bo'lgan parametr. Sukut bo'yicha o'chirilgan (ko'p hollarda eng yaxshi natija). Animatsiya holatida ushbu imkoniyatni yoqish yordam berishi mumkin. Agar u o'chirilgan bo'lsa, yorug'lik sirtdan o'tadi, agar u ko'pburchaklarga qoqilsa, odatdagidan undan yuz o'giradi. Variantni yoqish sizga to'g'ri soyalarni olishga imkon beradi. 1- rasmda rasmlarning ustki qatori Hajm parametri oshgani sayin soyaning sifatidagi o'zgarishlarni vizual ravishda ko'rsatadi. Xaritaning o'lchamini sezilarli darajada oshirish ham soyaning chetidagi tishlar muammosini hal qila olmaydi, garchi soya naqshini yanada aniqroq qilish mumkin. Ikkinchi qatorda, har uch holatda ham karta hajmi bir xil bo'lib qoladi, ammo Sample Range parametrlari o'zgaradi. Asta-sekin oshirib, biz soyaning chetini xiralashgan holda sakrashdan xalos bo'ldik. 1-rasm. Turli parametrlarga ega soya xaritasi soyasining sifatini o'zgartirish Soya soyalari Ushbu turdagi soyalar kuzatuv algoritmi asosida hisoblanadi. Ularning aniq qirralari bor va sozlash deyarli mumkin emas. \"Soya xaritasi\" ga nisbatan \"Ray-Tracing\" soyasi aniqroq. Bundan tashqari, u ob'ektning shaffofligini hisobga olishga qodir, ammo shu bilan birga u \"quruq\" va ravshan, aksariyat hollarda bu tabiiy ko'rinmaydi. Ray-Traced Shadow Shadow Map-ga qaraganda kompyuter resurslariga ko'proq talabchan. Qatlam soyasidan ob'ekt masofasi Kuzatish chuqurligi soyani ishlab chiqish uchun javob beradigan parametrdir. Ushbu qiymatning oshishi ko'rish vaqtini sezilarli darajada oshirishi mumkin. \"Omni\" tipidagi IC-lar bilan \"Ray-Traged Shadows\" bir nechta Ray-Traged Shadows + Spot (yoki Yo'nalishli) to'plamiga qaraganda ko'proq vaqt talab etadi. 2-rasm. Shaffof va shaffof bo'lmagan narsalardan olingan soyalar. Kengaytirilgan nurli soyalar Ushbu turdagi soyalar Ray-Traced Shadows-ga juda o'xshash, ammo nomidan ko'rinib turibdiki, ular ko'proq tabiiy va to'g'ri hisob- kitoblarni olishga imkon beradigan yanada rivojlangan sozlamalarga ega. Soya yaratish usuli Oddiy - bitta nur IP-dan chiqadi. Soya har qanday tekislash va sifat parametrlarini qo'llab-quvvatlamaydi 1-Pass Antialias - Yorug'lik nurlari taqlid qilinadi. Bundan tashqari, har bir yoritilgan sirtda bir xil miqdordagi nurlar aks etadi (nurlarning soni Soya sifati bilan tartibga solinadi). 2-Pass Antialias - Xuddi shunday, lekin ikkita nur nurlari chiqariladi. Agar u o'chirilgan bo'lsa, unda nur normaldan yuzma-yuz turgan poligonlar orqali o'tib ketsa, u sirtdan o'tadi. Variantni yoqish sizga to'g'ri soyalarni olishga imkon beradi. Yoritilgan sirt tomonidan chiqarilgan nurlar soni Yoritilgan sirt tomonidan chiqarilgan ikkinchi darajali nurlar soni Soya chetining xiralashish radiusi (pikselda). Parametrni oshirish loyqalik sifatini yaxshilaydi. Xiralashtirishda kichik tafsilotlar yo'qolsa, soyaning yaxlitligini oshirish orqali bu holatni to'g'rilang. Qatlam soyasidan ob'ekt masofasi Nurlarning tasodifiyligini boshqaruvchi parametr. Dastlab, nurlar yoqimsiz artefaktlarga olib kelishi mumkin bo'lgan qattiq panjara bo'ylab yuboriladi. Xaos bilan tanishish soyaning tasvirini yanada tabiiy qiladi Tavsiya etilgan qiymatlar 0,5-1,0. Ammo ko'proq loyqa soyalar ko'proq Jitter miqdorini talab qiladi Hudud soyalari Ushbu turdagi soyalar yorug'lik manbalarining o'lchamlarini hisobga olishga imkon beradi, shuning uchun ob'ektdan uzoqlashayotganda \"yorilib\" va loyqa ko'rinadigan tabiiy uzun soyalarni olishingiz mumkin. 3dsMax bunday soyalarni bir nechta \"namunalarni\" (namunalarni) aralashtirish orqali oladi. Qancha ko'p \"namuna\" va aralashma bo'lsa, shunchalik Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 80

yaxshi hisoblangan soya. Soya tabiatini aniqlashga imkon beradigan xayoliy yorug'lik manbasining shakli. Oddiy - bitta nur IP-dan chiqadi. Soya har qanday tekislash va sifat parametrlarini qo'llab-quvvatlamaydi. To'rtburchak lig t - to'rtburchaklar mintaqadan yorug'lik chiqishini taqlid qiladi. Disk chirog'i - IP o'zini xuddi disk shaklini egallagandek tutadi. Qutidagi chiroq - kubik IP-ga taqlid qilish. Sfera yorug'ligi t - sferik IPga taqlid qilish. Agar u o'chirilgan bo'lsa, yorug'lik sirtdan o'tadi, agar u ko'pburchaklarga qoqilsa, odatdagidan undan yuz o'giradi. Variantni yoqish sizga to'g'ri soyani olish imkonini beradi. Chiqadigan nurlar sonini nazorat qiladi (chiziqli emas). Bu raqam qancha ko'p bo'lsa, nurlar ko'payadi, soyaning sifati shunchalik yuqori bo'ladi. Soya sifati uchun javobgar bo'lgan parametr. Oqilona hisoblash uchun har doim sonni Soya yaxlitligidan yuqori qilib qo'ying. Soya chetining xiralashish radiusi (pikselda). Parametrni oshirish loyqalik sifatini yaxshilaydi. Xiralashtirishda kichik tafsilotlar yo'qolsa, bu voqeani Soya yaxlitligini oshirish bilan tuzating. Ob'ektning quyma soyadan masofasi. Nurlarning tasodifiyligini boshqaruvchi parametr. Dastlab, nurlar yoqimsiz artefaktlarga olib kelishi mumkin bo'lgan qattiq panjara bo'ylab yuboriladi. Xaos bilan tanishish soyaning tasvirini yanada tabiiy qiladi. Xayoliy manbaning o'lchamlari. Uzunlik - uzunligi, kengligi - kengligi, balandligi (faqat Box Light va Sphere Light uchun faol) - balandlik. Birinchi parchada. Soyaning bir nechta \"namunalari\" bir-biriga hech qanday aralashmasdan qo'shiladi. Ikkinchi parchada ular allaqachon aralashgan (Jitter miqdori 0,0 dan 6,0 ga o'zgartirilgan). Aralash \"namunalar\" tabiiyroq soya sifatida qabul qilinadi, ammo uning sifati juda talabga ega. Uchinchi qism a'lo sifatga ega bo'lgan soyani ko'rsatadi (Soya yaxlitligi va soyaning sifati bitta qiymatdan mos ravishda 8 va 10 ga o'zgartiriladi). gar tasavvur manbai hajmini oshirsak, soyaning tabiati qanday o'zgarishini tasvirlaydi. Bunday holda bizda to'rtburchaklar yorug'lik (tekis to'rtburchaklar) ning xayoliy manbai mavjud. Manba maydoni oshgani sayin, soyaning xiralashishi kuchayadi. Turli parametrlarga ko'ra Soya turidagi soyaning sifatini o'zgartirish Ba'zi bir parametr qiymatlari tabiatda tavsiya etilgan, ammo hamma narsa faqat sizning tasavvuringiz bilan cheklangan. Buni aniqlashning eng yaxshi usuli - bu tajriba. Yorug'lik bilan tajriba qilishdan qo'rqmang. Kelajakdagi rasmning kayfiyatini ko'rib chiqing va sozlamalarga taslim bo'ling. Yog'ochning oddiy protsessual to'qimalariga asoslangan material bilan shaxmat oti. Uch xil yorug'lik manbai turli xil ranglarda bo'yalgan. Oddiy sozlash, ammo raqam yaxshi ko'rinadi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 81

Fonni o„zgartirish. Kompyuter fon rasmini o'zgartiring Windows 10 yoki Windows 11 bilan bu juda tez va oddiy jarayon bo'lib, qo'shimcha ravishda bizga sevimli mashg'ulotlarimiz bilan foydalanuvchi tajribamizni shaxsiylashtirishga imkon beradi. Agar siz kompyuter fon rasmi va barcha mavjud variantlarni o'zgartirish uchun amal qilish kerak bo'lgan barcha qadamlarni bilmoqchi bo'lsangiz fon rasmini sozlash Bizning jamoamiz, sizni o'qishni davom ettirishga taklif qilaman. Fon rasmi tanlang Avvalo, agar biz hali ham aniq bo'lmasak fon rasmi biz foydalanmoqchi bo'lganimiz - biz foydalanmoqchi bo'lgan tasvirni qidirish. Windows News-da bizda mavjud maqola bu sizga eng yoqqan Windows uchun fon rasmini topishga yordam beradi. U yoki bu tasvirni tanlashda e'tiborga olishimiz kerak bo'lgan birinchi narsa - bu bizning kompyuterimiz ekranining o'lchamlarini bilishdir. Agar biz kompyuterimizdan pastroq tasvirni ishlatsak, tasvir avtomatik ravishda kattalashtiriladi va aniqligini yo'qotadi. Ammo, agar tasvir bizning monitorimizga qaraganda bir xil yoki undan yuqori piksellar soniga ega bo'lsa, tasvir uning aniqligiga ta'sir qilmaydi, shuning uchun har Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 82

doim bizning monitorimizga qaraganda bir xil yoki undan yuqori piksellar soniga ega bo'lgan tasvirni izlash tavsiya etiladi. Mening monitorim qanday ruxsatga ega? Jamoamizning qarori nima ekanligini bilish uchun men quyida ko'rsatgan amallarni bajarishimiz kerak:  Birinchidan, biz variantlarga kiramiz Windows sozlamalari (Windows tugmasi + i).  Keyin, ustiga bosing Tizim.  Ichida Tizim, tugmasini bosing Ekran (chap ustunda ko'rsatilgan birinchi variant).  Keyinchalik, o'ngdagi ustunga o'tamiz va bo'limni qidiramiz Masshtab va tarqatish.  Bizning monitorimizning o'lchamlari ko'rsatiladi Ekran o'lchamlari. Misol uchun, bu 1920 × 1080. Agar u noutbuk bo'lsa, bu maksimal ekran o'lchamlari. Biroq, bu tashqi displeyni HDMI yoki USB-C porti orqali ulash orqali uskuna taqdim eta oladigan maksimal rezolyutsiya degani emas. Konvertli kompyuterda ham xuddi shunday. Agar biz ulagan monitorning maksimal ruxsati 1920 × 1080 bo'lsa, Agar biz 4K monitorni ulasak, degani emas, biz bu ruxsatdan foydalana olmaymiz. Bunday holda, bu grafik karta va/yoki anakartga bog'liq. Kompyuter fon rasmini o'zgartiring Kompyuterimizning ruxsati haqida aniq bo'lganimizdan so'ng va biz bir xil yoki undan yuqori piksellar soniga ega bo'lgan rasmlarni qidirganimizdan so'ng, bu tasvirni fon rasmi sifatida ishlatish vaqti keldi. 1 usuli Eng oson va tezkor usul - bu tasvirning o'zi. Ushbu rasmni fon rasmi sifatida ishlatish uchun biz quyidagi amallarni bajaramiz:  Biz sichqonchani rasm ustiga qo'yamiz va sichqonchaning o'ng tugmasini bosing.  Keyinchalik, ko'rsatilgan qalqib chiquvchi menyudan biz ish stoli foni sifatida o'rnatish variantini tanlaymiz. 2 usuli Windows har doim foydalanuvchiga uni sozlashda juda ko'p imkoniyatlarni taklif qilish bilan ajralib turadi. Va fon rasmini o'zgartirish bundan mustasno emas. Agar siz kompyuterimizning fon tasvirini o'zgartirishning boshqa usulini bilmoqchi bo'lsangiz, buni quyidagi amallarni bajarish orqali amalga oshirishingiz mumkin:  Birinchidan, biz variantlarga kiramiz Windows sozlamalari (Windows tugmasi + i).  Keyin, ustiga bosing Moslashtirish. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 83

 Chap ustunda \"Ekran\" ni bosing va chap ustunga o'ting.  Keyin, \"Browse\" tugmasini bosing va biz fon rasmi sifatida foydalanmoqchi bo'lgan rasm joylashgan joydan tanlang va \"OK\" tugmasini bosing. Agar tasvir bizning kompyuterimiz monitori bilan bir xil o'lchamga ega bo'lmasa, Windows bizga tasvirni monitorni to'ldirish uchun kengayishi, mozaika sifatida ishlatish, uni markazda ko'rsatish uchun sozlash imkonini beradi ... Agar fon tasviridan foydalanishni xohlamasangiz, lekin xohlasangiz fon rasmi sifatida video yoki GIF faylidan foydalaning jonlantirilgan bo'lsa, biz uchinchi tomon ilovalariga murojaat qilishimiz kerak. Reklama roliklarini yaratish. Yakuniy ishni amaliy bajarish. Agar sizning biznesingiz xizmat ko'rsatishdan iborat bo'lsa va siz \"Reklama roliklarini yaratish O'zbekistonda\" bo'limida o'z firmangizni joylashtirishni xohlasangiz, unda Tovar.uz platformasi sizga bunday imkoniyatni taqdim etadi. Buning uchun saytga tashrif buyuruvchilarga sizning kompaniyangiz va uning faoliyati haqida ma'lumot berish uchun bepul ro'yxatdan o'tishingiz va shaxsiy sahifani to'ldirishingiz kerak. Sizning kompaniyangiz qaysi turdagi xizmatlarga ixtisoslashganini, qanday to'lov shakli va kontakt ma'lumotlarini ko'rsating, shuning uchun potentsial mijozlar siz bilan bog'lanishlari va o'zlarini qiziqtirgan savollar berishlari mumkin. Bundan tashqari, \"Reklama roliklarini yaratish. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 84

O'zbekistonda\" sarlavhasida, barcha turdagi xizmatlarning batafsil tavsifiga rasmlar qo'shishingiz mumkin. Shuni ta'kidlash joizki, O'zbekistonda ijrochilar o'rtasidagi raqobat tufayli \"Xizmatlar\" bo'limida sizning xizmat turingiz haqidagi barcha ma'lumotlarni iloji boricha aniq va foydali tarzda taqdim etish kerak (fotosuratlarni yuklab olish, jozibali tavsif yozish, xizmatlaringiz ro'yxatini batafsil ro'yxatlash, eng yaxshi narxlarni qo'yish), shuning uchun potentsial mijozlar sizning kompaniyangizni \"Reklama roliklarini yaratish\" bo'limida afzal ko'rishlari va sizlardan xizmatlarni buyurtma qilishlari mumkin. Uch o'lchovli sahnadagi ob'ektlarning joylashuvi yakuniy natija uchun katta ahamiyatga ega. Ular shunday qilib, tomoshabinni taxmin qilishda yo'qotib qo'yishi, freymning ob'ektiga qarab, freymning ob'ektiga qarab, bir qarashda sahnaning barcha tarkibiy qismlari tan olinishi mumkin. Uch o'lchovli sahnani yaratishda siz virtual kameraga nisbatan ob'ektlar pozitsiyasiga e'tibor berishingiz kerak. Esingizda bo'lsa, kamera linzalariga yaqinroq joylashgan narsalar katta ko'rinadi. Shuning uchun o'sha ob'ektlar bir xil chiziqda bo'lishini ta'minlash kerak. Qaysidan qat'i nazar, uch o'lchovli sahna uchastkasi, u o'tmishda bo'lgan ba'zi voqealar oqibatlarini aniqlab turishi kerak. Shunday qilib, masalan, agar ilonlar qor bilan qoplangan uyga olib kelsa, unda bunday rasmga qarab, tomoshabin kimdir uyga borgani haqida xulosa qiladi. Uch o'lchovli loyihada ishlash, sahnaning umumiy kayfiyatiga e'tibor bering. Uni yaxshi tanlangan bezak elementi yoki ma'lum bir ranglar bilan o'tkazish mumkin. Masalan, sahnaga sham qo'shib, vaziyatning romantikalarini ta'kidlaydi. Agar siz multfilm Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 85

qahramonlarini modellashtirayotgan bo'lsangiz, ranglar yorqin bo'lishi kerak, agar siz jirkanch yirtqich hayvonni yaratsangiz, qorong'u soyalarni tanlang. 3D Printerda chop etish. Keyingi yillarda 3D-printer yordamida turli buyumlar ishlab chiqarish ommalashgan. Jumladan, braziliyalik erkakning yuzini tiklashda undan foydalanilgani, isroilliklar esa 3D-printerda odam to‗qimasidan jonli yurak chop etishgani haqida yozlagan edi. Amerikaliklar endi vazni 2,2 tonna, uzunligi salkam yetti metrlik kemani 3D- printer orqali chop etishdi. Bu – insoniyat tarixida shu kungacha mazkur usulda ishlab chiqarilgan eng yirik ob‘yektdir. Tajriba AQShning Men shtati universitetidagi Ilg‗or tuzilmalar markazida bo‗lib o‗tdi. Buning uchun muhandislar dastlab eng yirik polimer 3D-printer prototipini yaratishdi, keyin esa unda kemani chop qilishdi. Bularning barchasi uchun 72 soat vaqt ketgan, ammo quyidagi videoda bu jarayonni tezlashtirilgan rejimda ko‗rishingiz mumkin: Aytish kerakki, 7 metrlik kema – hali ushbu 3D-printer imkoniyatlarining bir qismi, xolos. Mazkur qurilma yordamida uzunligi 30 metrgacha, eni 6,7 metrgacha, balandligi esa 3 metrgacha bo‗lgan ob‘yektlarni chop etish mumkin. O‗zbekistonda hali bu kabi texnologiyalar unchalik rivojlanmagan, qog‗ozga chop etuvchi turli printerlarni esa 845 000 so„mdan boshlanuvchi narxlar evaziga Terashop.uz internet-do‗konimizdan xarid qilish imkoni mavjud. 3D printerlar chop etish usulini inqilob qilish uchun keldi va ular yangi tuzilmalarni qurishadi, ular kichik ob'ektlardan tortib tirik to'qimalarga va hatto uylarga yoki motorsport uchun aerodinamik qismlarga qadar bo'lishi mumkin. Bir necha yil oldin, 2D bosib chiqarish ilmiy fantastika narsa edi. Ko'pchilik oddiy XNUMXD qog'ozda tasvir yoki matn o'rniga ob'ektlarni chop etishni orzu qilgan. Endi texnologiya shu qadar yetukki, bor son-sanoqsiz texnologiyalar, brendlar, 3D printerlardan foydalanishning yana bir ajoyib sohasi sog'liqni saqlash sohasi. Ular ko'p maqsadlarda ishlatilishi mumkin:  Tish protezlarini aniqroq ishlab chiqarish, shuningdek, qavslar va boshqalar.  Kelajakda transplantatsiya qilish uchun teri yoki organlar kabi to'qimalarni bioprinting.  Suyak, motor yoki mushak muammolari uchun boshqa turdagi protezlar.  Ortopediya.  va hokazo  Chop etilgan oziq-ovqat / oziq-ovqat Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 86

3D-printerlar plastinkalarda bezaklar yaratish yoki shokolad kabi shirinliklarni ma'lum bir shaklda chop etish uchun va hatto boshqa ko'plab turli xil ovqatlar uchun ishlatilishi mumkin. Shuning uchun, oziq-ovqat sanoati shuningdek, ushbu mashinalarning afzalliklaridan foydalanishga intiladi. Bundan tashqari, bir usul oziq-ovqatni ozuqaviy jihatdan yaxshilash, masalan, qayta ishlangan oqsillardan tayyorlangan yoki tabiiy go'shtda bo'lishi mumkin bo'lgan ba'zi zararli mahsulotlar olib tashlangan go'sht filesi chop etish. Haqiqiy go'sht mahsulotlarini taqlid qiluvchi, ammo o'simlik oqsilidan yaratilgan vegetarianlar yoki vegetarianlar uchun mahsulotlar yaratish bo'yicha ba'zi loyihalar ham mavjud. Va, albatta, 3D printerlar ta'lim markazlarini suv bosadigan vositadir, chunki ular sinflar uchun ajoyib hamroh. Ular yordamida o'qituvchilar o'quvchilar amaliy va intuitiv tarzda o'rganishlari uchun modellar yaratishi yoki o'quvchilarning o'zlari zukkolik qobiliyatini rivojlantirishi va har xil narsalarni yaratishi mumkin. Qo'shimcha ma'lumot  Eng yaxshi qatronli 3D printerlar  3D skaner  3D printer ehtiyot qismlari  3D printerlar uchun filamentlar va qatronlar Eskizlarni 3D printerida chop etishni amalga oshirish. 3D bosib chiqarish tarixi 3D bosib chiqarish tarixi juda yaqin ko'rinadi, lekin haqiqat shundaki, u bir necha o'n yillar orqaga qaytishi kerak. Hamma narsa dan kelib chiqadi 1976 yildan beri inkjet printer, shundan matbaa siyohini hajmli ob'ektlarni yaratish uchun materiallar bilan almashtirish bo'yicha muvaffaqiyatga erishildi, bu texnologiyani joriy mashinalargacha rivojlantirishda muhim qadamlar qo'yildi va muhim bosqichlar belgilandi: Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 87

 Eng yaxshi sanoat 3D printerlari  Uy uchun eng yaxshi 3D printerlar  Eng yaxshi arzon 3D printerlar  Eng yaxshi 3D printerni qanday tanlash mumkin  STL va 3D bosib chiqarish formatlari haqida hamma narsa 3D-printerlarning turlari  1981 yilda birinchi 3D bosib chiqarish qurilmasi patentlangan. u qildi Doktor Hideo Kodama, Nagoya shahar sanoat tadqiqot instituti (Yaponiya). Maqsad, fotosensitiv qatronlar yordamida qo'shimchalar ishlab chiqarish uchun u ixtiro qilgan 2 xil usuldan foydalanish edi, xuddi chiplar qanday yasaladi. Biroq, uning loyihasi qiziqish va mablag' yo'qligi sababli tark etiladi.  Xuddi shu o'n yillikda frantsuz muhandislari Alen Le Mehaute, Olivier de Vittte va Jan-Klod Andre, fotosensitiv qatronlarni ultrabinafsha nurlanishi bilan qattiqlashtirish orqali ishlab chiqarish texnologiyasini o'rganishni boshladi. Qo'llash sohalari yo'qligi sababli CNRS loyihani ma'qullamadi. Va ular 1984 yilda patent olish uchun ariza berishgan bo'lsa-da, u oxir-oqibatda bekor qilinadi.  Charlz Hull1984 yilda u stereolitografiyani (SLA) ixtiro qilgan 3D Systems kompaniyasiga asos solgan edi. Bu raqamli modeldan 3D ob'ektni chop etish mumkin bo'lgan jarayon.  La birinchi SLA tipidagi 3D mashinasi U 1992 yilda sotila boshlandi, lekin uning narxi ancha yuqori edi va u hali ham juda oddiy uskunalar edi.  1999-yilda yana bir muhim voqea bo'ldi, bu safar unga tegishli bioprinting, laboratoriyada inson organini, xususan, siydik pufagini ildiz hujayralarining o'zlari bilan sintetik qoplama yordamida hosil qila olish. Ushbu muhim bosqich Ueyk Forest regenerativ tibbiyot institutida kelib chiqqan bo'lib, transplantatsiya uchun organlar ishlab chiqarishga eshiklarni ochadi.  El 3D bosma buyrak 2002 yilda paydo bo'ladi. Bu hayvonlarda qonni filtrlash va siydik chiqarish qobiliyatiga ega bo'lgan to'liq funktsional model edi. Bu ishlanma ham xuddi shu institutda yaratilgan. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 88

 Adrian Bouyer RepRapni asos solgan 2005-yilda Bath universitetida. Bu ochiq manba tashabbusi boʻlib, arzon 3D-printerlarni yaratish boʻlib, ular oʻz- oʻzini koʻpaytiradi, yaʼni ular oʻz qismlarini chop eta oladi va shu kabi sarf materiallaridan foydalanadi. 3D filamentlar.  Bir yil o'tgach, in 2006, SLS texnologiyasi keldi va lazer tufayli ommaviy ishlab chiqarish imkoniyati. Uning yordamida sanoat foydalanish uchun eshiklar ochiladi.  2008 yil birinchi printerning yili bo'ladi o'z-o'zini takrorlash qobiliyati. Bu RepRapning Darvini edi. Xuddi shu yili birgalikda yaratish xizmatlari ham boshlandi, bu saytlarda hamjamiyatlar o'zlarining 3D dizaynlarini boshqalar o'zlarining 3D printerlarida chop etishlari uchun baham ko'rishlari mumkin edi.  Bu borada ham sezilarli yutuqlarga erishildi 3D protezlash uchun ruxsat. 2008 yil bosilgan protez oyoq tufayli birinchi odam yura oladigan yil bo'ladi.  2009 yil Makerbot va to'plamlar 3D-printerlar, shuning uchun ko'p foydalanuvchilar ularni arzonga sotib olishlari va o'zlari o'zlarining printerlarini qurishlari mumkin. Ya'ni, ishlab chiqaruvchilarga va DIYga qaratilgan. O'sha yili doktor Gabor Forgacs qon tomirlarini yaratishga qodir bo'lib, bioprintingda yana bir katta qadam qo'ydi.  El birinchi bosilgan samolyot Sautgempton universiteti muhandislari tomonidan yaratilgan 3D formatida 2011 yilda paydo bo'ladi. Bu uchuvchisiz dizayn edi, lekin uni atigi 7 kun ichida va 7000 evro byudjet bilan ishlab chiqarish mumkin edi. Bu boshqa ko'plab mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun taqiqni ochdi. Darhaqiqat, shu yili birinchi bosilgan avtomobil prototipi, Kor Ecologic Urbee, narxi 12.000 60.000 evrodan XNUMX XNUMX evrogacha bo'lgan avtomobillar keladi.  Shu bilan birga, matbaa kabi olijanob materiallardan foydalanish boshlandi kumush va 14 kt oltin, Shunday qilib, zargarlar uchun yangi bozorni ochib, aniq materialdan foydalangan holda arzonroq qismlarni yaratishga qodir.  2012 yilda u keladi birinchi protez jag' implantatsiyasi Belgiyalik va gollandiyalik tadqiqotchilar guruhi tufayli 3D bosilgan.  Va hozirda bozor topish to'xtamaydi yangi ilovalar, ularning ish faoliyatini yaxshilash, va korxonalar va uylar tomonidan kengaytirishni davom ettirish. Ayni paytda, agar siz hayron bo'lsangiz 3d printer qancha turadi, eng arzon va eng kichik bo'lsa, 100 € yoki 200 € dan biroz ko'proq bo'lishi mumkin, eng ilg'or va kattaroq bo'lsa € 1000 yoki undan ko'p bo'lishi mumkin, hatto ba'zilari sanoat uchun minglab evroga tushadi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 89

TEST №1 Manba: KXK “Kompyuter grafikasi” SH.I Razzaqov, U.M. Ibragimov, SH.S. Yo‟ldashev. Uch o'lchovli grafika qaysi sohalarda ishlatiladi? A)Uch o'lchovli grafika ilmiy tekshiruvlarda, injenerlik loyiha ishlarida, fizik obyektlarning kompyuter modellarini qurishda keng qo'llaniladi B) Injenerlik loyiha ishlarida, fizik obyektlarning kompyuter modellarini qurishda keng qo'llaniladi C) Uch o'lchovli grafika ilmiy tekshiruvlarda modellarini qurishda keng qo'llaniladi D)Ilmiy tekshiruvlarda, injenerlik loyiha ishlarida, fizik obyektlarning kompyuter modellarini qurishda keng qo'llaniladi №2 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. 3D deganda qanday geometrik figuralar tushuniladi? A) Hajmli geometrik figuralarga jismlar, yuzali geometrik figuralarga sirtlar va hajmsiz geometrik figuralarga fazoviy egri chiziqlar kiradi. B) Geometrik figuralarga jismlar, yuzali geometrik figuralarga sirtlar va hajmsiz geometrik figuralarga fazoviy egri chiziqlar kiradi. C) Yuzali geometrik figuralarga sirtlar va hajmsiz geometrik figuralarga fazoviy egri chiziqlar kiradi. D) 3D Max hajmsiz geometrik figuralarga fazoviy egri chiziqlar kiradi. №3 Manba: KXK “Kompyuter grafikasi” SH.I Razzaqov, U.M. Ibragimov, SH.S. Yo‟ldashev. Animatsiyaning asosiy tushunchalari? A) Ketma ket almashinib turadigan tasvirlar asosida hosil bo‘ladigan tasvirlar xararati tushuniladi B) Tasvirlar asosida hosil bo‘ladigan tasvirlar xararati tushuniladi C) Almashinib turadigan tasvirlar xararati tushuniladi D) Tasvirlar xararati tushuniladi №4 Manba: KXK “Kompyuter grafikasi” SH.I Razzaqov, U.M. Ibragimov, SH.S. Yo‟ldashev. Xararat tushunchasi? A) Shakl va rang o‘zgarishi tushuniladi B) Sahnadagi obyektning ko‘chishi tushuniladi C) Obyektning ko‘chishi,burilishi tushuniladi D) Rang o‘zgarishi tushuniladi Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 90

№5 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. Rangning yorqinligi necharaqamgacha o‟zgarishi mumkin? A) Rangning yorqinligi 0 dan 100 gacha o‘zgarishi mumkin. B) Rangning yorqinligi 0 dan 255 gacha o‘zgarishi mumkin. C) Rangning yorqinligi 0 dan 256 gacha o‘zgarishi mumkin. D) Rangning yorqinligi 0 dan 10 gacha o‘zgarishi mumkin. №6 Manba: KXK “Kompyuter grafikasi” SH.I Razzaqov, U.M. Ibragimov, SH.S. Yo‟ldashev. 2 o‟lchovli va 3 o‟lchovli modellashtirish dasturlari qaysi ishlar uchun ishlatiladi? A) 2 o‘lchovli va 3 o‘lchovli modellashtirish dasturlari dizaynerlik va muxandislik ishlanmalari uchun qo‘l keladi B) 3 o‘lchovli modellashtirish dasturlari dizaynerlik va muxandislik ishlanmalari uchun qo‘l keladi C) 2 o‘lchovli modellashtirish dasturlari dizaynerlik va muxandislik ishlanmalari uchun qo‘l keladi №7 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib tuzilgan SHIFT+PGUP tugmasi nima vazifa bajaradi? A) SHIFT+PGUP - oldingi planga B) SHIFT+PGUP - orqadagi planga C) SHIFT+PGUP - keyingi planga D)SHIFT+PGUP – so‘nggi planga №8 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. Sirt deganda nimani tushunasiz? A) Arxitektura, haykaltaroshlik va rangtasvirning rivojlanishi bilan sirtlar va ularning geometrik tuzilishi B) Haykaltaroshlik va rangtasvirning rivojlanishi bilan sirtlar va ularning geometrik tuzilishi C) Arxitektura va rangtasvirning rivojlanishi bilan sirtlar va ularning geometrik tuzilishi D) Rangtasvirning rivojlanishi bilan sirtlar va ularning geometrik tuzilishi Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 91

№9 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. SHIFT+PGDN tugmasi nima vazifa bajaradi? A) SHIFT+PGDN - orqa planga B) SHIFT+PGDN - oldingi planga C) SHIFT+PGDN - keyingi planga D) SHIFT+PGDN - so‘nggi planga №10 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. Animasiya 2 hil bo‟ladi ular….? A) Kadrli (pokadrovoe sozdanie) va avtomatik(avtomaticheskoe sozdanie promejutochnыx kadrov). B) Avtomatik va oddiy kadrlar C) Кadrli animasiya faqat odiy va murakkab boshqaruv kadrlardan iborat bo‘ladi. D) Oddiy va murakkab kadrlardan iborat bo‘ladi. №11 berish va Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. Obyektlarning hajm modellarini yaratish,saqlash,ishlov EHMlar yordamida ularni namoyish etishni tushunish bu? A) kompyuter grafikasi B) mashina grafikasi C) elektron grafikasi D) Robototexnika grafikasi №12 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. Tasvirlashning grafik tili nima? A) fikrni ifodalashning fazoviy tasvirlash yoki shartli ravishda tekislikda aks ettirish usullarining to‘plamidir B) grafik obraz mohiyatini ochib beruvchi belgilar to‘plami C) chizmalar to‘plami bo‘lib, ular o‘zaro bog‘lanishlari bilan birgalikda tushuniladi D) konturlar to‘plami bo‘lib, ular o‘zaro bog‘lanishlari bilan birgalikda tushuniladi №13 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. Grafika necha elementga bo‟linadi? A)2 elementga bo‘linadi B)3 elementga bo‘linadi C)4 elementga bo‘linadi D)7 elementga bo‘linadi Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 92

№14 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. Ikki o‟lchovli grafikaning dasturiy ta‟minoti (x,y) koordinata sistemasida yuza tasvirini hosil qilish imkoniyati qanday ko‟rinishdagi tasvir? A)2D ko‘rinishdagi B)3D ko‘rinishdagi C)4D 2 ko‘rinishdagi D)7D 2 ko‘rinishdagi №15 Manba: KXM “Kompyuter grafikasi” MT asosiga tayanib. Rasmni kattalashtirganda ham uning sifati o‟zgarmaydigan grafika turiga … grafika deyiladi? A)Rastrli B)vektorli C)fraktal D)Rastr va vector Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 93

GLOSSARIY Modellashtirish - virtual makon va uning ichidagi obyektlarini yaratish, turli xil geometriyalar, materiallar, yorug‗lik manbalari, vizual kameralar, qo‗shimcha maxsus effektlarni yaratishni o‗z ichiga oladi. Material - bu obyektning xususiyatlari va materiallarni ko‗rsatishga imkon beruvchi rastr yoki vektorli rasmning uch o‗lchamli model yuza (sirt)ga beruvchi qoplama. Materialni tekstura deb atash mumkin. Material qoplamalari o‗zining shakl- shamoyilga ega. Yoritish - yaratilgan sahnada yorug‗lik manbalami yaratish, yo‗nalishini belgilash va sozlash. 3D grafik muharrirlari qoida tariqasida yorug‗lik manbalarining quyidagi turlaridan foydalaniladi: tabiiy yorug‗lik manbai, yorug‗lik nuri (tarqaluvchi nurlar), yo‗naltiruvchi yorug‗lik, parallel nurlar va boshqalar. Chiziq – geometrik figuralarning eng soddasi. Nazariy jihatdanu faqat bitta o‗lchamga – uzunlikka ega bo‗ladi. Render - bu obyektning uch o‗lchamli modelini ―tekis‖ tasvirga aylantirish. Animatsiya 1turi - harakatlanuvchi obyektni yaratish, aniqrog‗i modelning harakatini siljitish. Animatsiya 2 turi — bu, ob'yektlar, kameralar, yorug`lik manbalarining o`zaro joyini almashtirish yoki ularning parametrlarini vaqt bo`yicha o`zgarishiga ega bo`lgan vazifa yoki topshiriqdir. Оbyekt-bu predmetning (kuzatuvchining) amaliy yoki kongnetiv faoliyati o‗naltirilgan narsani ifoda etuvchi falsafiy kategoriya. Bu narsa haqiqatda ham, hayoliy dunyoda ham mavjud. Rang - bu bizning yorugiik nurlami idrok etishimizning omillaridan biridir. Ranglar palitrasi— obyektlarni bo‘yashga mo‘ljallagan ranglar to‘plami. RGB modelining nomi Red – qizil, Green – yashil va Blue – ko‘k birlamchi ranglar Asboblar paneli-turli obyektlarni joylashtirish imkoniyatini beruvchi panel. Corel DRAW - bu illyustratsiyalarni vektor grafikasi printsipiga asoslangan holda yaratuvchi va tahrirlovchi dastur hisoblanadi. Piksel (pixel) inglizcha so`z bo`lib, \"picture element\" (tasvir elementi) mazmunini beradi. Lazer — monoxromatik nurlanishning ancha sifatli manbayidir. Qalam - Pensil (karandash) - [B] - qalam yordamida chizish. Mo‟yqalam - Paintbrush (kist) - [B] - chizish asosiy ish kuroli. Shakl – bu har qanday obyektning eng muhim qismidir . Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 94

O„lcham – nisbiy tushuncha. Biz uni 20 cm, 3 m, 5km sifatida emas, balki «mitti», «o‗rtacha», «katta», «ulkan», «bahaybat» kabi qabul qilamiz. Egrilik – bu bir nechta har xil darajadagi egrilikka (matematik til bilan u ikkinchi tartibli egri chiziq deyiladi) ega bo‗lgan chiziq. Kontrast – bu zamonaviy dizaynning asosi. Kontur – bu dasturning obyektlarni chizishda foydalaniladigan to‗g‗ri chiziq. Qatlam - obyektlar joylashtiriladigan рlyonkasimon tekislikni tushunamiz. Photoshoр dasturi – grafik muharriri bo‗lib, rastr (nuqtali)tasvirlar bilan ishlashga mo‗ljallangan. Primitiv (lot. primitivus — birinchi, eng dastlabki)— sanʼat taraqqiyotining ilk davrida yaratilgan asar. Primitiv — ikkita o'xshash, ammo alohida tushunchalarga bo'linadi. Shriftlar bilan ishlash – dizayner ishining eng qiziqarli, ko‗рroq rejali va eng murakkab qismidir. Rassom - muharrir haqiqiy rangtasvir vositalariga taqlid qilish imkoniyati mo''jizalarini beradi Virtual rеallik — bu sun‘iy hosil qilinadigan axborot. Vektor shakllar - Shakl yoki Qalam asboblar guruhlari bilan chizilgan tekis va egri chiziqlar. Gistogramma - bu fotosuratdagi ohanglarning tarqalishini ko'rsatadigan grafik. Retush -asboblar tasvirning ochiq nuqsonlarini tuzatish uchun ishlatiladi. Adobe Illustrator - vektorli grafikalar (chizmalar) bilan ishlash uchun mo'ljallangan dastur hisoblanadi. Illustrator - bu kitoblar, gazetalar, jurnallar va boshqa bosma nashrlardagi matnlar uchun chizmalar yaratadigan rassom. Rejim – Rejim (Mode) – buyrugi rasm rejimini uzgartirish. Masshtab- Ushbu vosita yordamida siz rasm bo'lagining masshtabini o'zgartirishingiz mumkin. Qobiq (texnika va elastiklik nazariyasida) — ikkita egri chiziq sirt bilan chegaralangan qattiq jism. Shaffoflik moddaning oʻzidan yorugʻlikni oʻtkaza olish xossasidir. Linza (nem. Linse, lot. lens — yosmiq; ikki tomoni qavariq shisha) — 1) optikada — ikkala tomoni sferik (yoki boshka shakldagi) sirtlar bilan chegaralangan shaffof jism. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 95

Viziual didaktik materiallari КLASTER Кlasterni tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Yozuv taxtasi yoki kata qog‘oz varag‘ining o‘rtasiga asosiy so‘z (Кlaster-tutam, bog‘lam)- yoki 1-2 so‘zdan iborat bo‘lgan mavzu nomi yoziladi axborot xaritasini tuzish yo‘li – Birikma bo‘yicha asosiy so‘z bilan uning yonida mavzu bilan bog‘liq so‘z va takliflar kichik doirachalar barcha tuzilmaning mohiyatini ―yo‘ldoshlar‖ yozib qo‘shiladi. Ularni ―asosiy‖ so‘z bilan chiziqlar yordamida birlashtiriladi. Bu ―yo‘ldoshlarda‖ markazlashtirish va aniqlash ―kichik yo‘ldoshlar‖ bo‘lishi mumkin. Yozuv vaqt davomida yoki g‘oyalar tugagunicha davom etishi uchun qandaydir biror asosiy mumkin. omil atrofida g‘oyalarni yig‘ish. Мuhokama uchun klasterlar bilan almashinadilar. Bilimlarni faollashtirishni tezlashtiradi, fikrlash jarayoniga mavzu bo‘yicha yangi o‘zaro bog‘lanishli tasavvurlarni erkin va ochiq jalb qilishga yordam beradi. Klaster Klаstеrni tuzish qоidаsi Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 96

B/B/B usulidan foydalanib mavzuni kengroq yoriting. Bilaman Bilishni xohlayman Bilib oldim B/B/B JADVALI- Jadvalni tuzish qoidasi bilan Bilaman/ Bilishni tanishadilar. Аlohida /kichik guruhlarda xohlayman/ Bilib jadvalni rasmiylashtiradilar. oldim. “Маvzu bo’yicha nimalarni bilasiz” va Мavzu, matn, “Nimani bilishni xohlaysiz” degan savollarga javob beradilar (oldindagi ish uchun bo’lim bo’yicha yo’naltiruvchi asos yaratiladi). Jadvalning 1 va 2 bo’limlarini to’ldiradilar. izlanuvchanlikni olib Ма’ruzani tinglaydilar, mustaqil o’qiydilar. boorish imkonini Мustaqil /kichik guruhlarda jadvalning 3 beradi. bo’limni to’ldiradilar Тizimli fikrlash, Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 97

4-ilova “Baliq skeleti” ni tuzish qoidasi: baliqning tepa ―suyagi‖da mavzu bo‘yicha muammolarni yozishda davom eting va past suyagida muammoni tasdiqlovchi dalillarni yozing. Qaysi qator ko‘p suyakli ―baliq skeleti‖ ni tuzishsa, rag‘batlantiriladilar. “Baliq skeleti ” usuli uchun ekspet varag’i: Hulosa: 5-ilоvа Аqliy hujum qoidasi: Hech qanday birga baholash va tanqidga yo‘l qo‘yilmaydi! Таklif etilayotgan g‘oyani baholashga shoshma, аgarda u hattoki ajoyib va g‘aroyib bo‘lsa ham hamma narsa mumkin. Таnqid qilma, hamma aytilgan g‘oyalar qimmatli teng kuchlidir. O‘rtaga chiquvchini bo‘lma! Тurtki berishdan o‘zingni ushla! Маqsad miqdor hisoblanadi! Qancha ko‘p g‘oyalar aytilsa, undan ham yaxshi: yangi va qimmatli g‘oyalarning paydo bo‘lishi uchun ko‘p imkoniyatdir. O‗quvchilarning o‗tgan dars mashg‘ulotlari yuzasidan olgan bilimlarini aniqlash maqsadida aqliy hujum usulidan foydalanaman. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 98

“Aqliy hujum” savollari: O‟tgan mavzular yuzasidan o‟quvchilarga savollar bilan murojaat qilaman va faol o‟quvchilarni baholab boraman. 6-ilоvа Tezkor so‗rov usuli orqali bilimlarni faollashtiradi.  Tezkor so‟rov uchun savollar O‟quvchilarni diqqatini jalb etish uchun tezkor-savol-javob uslubida fanga doir qiziqarli savol-javoblarni o‟tkazaman  Tayanch so‟z va Yangi mavzuga doir o’zlashtirilishi lozim bo’lgan  bilimlar, atama va kattaliklarni aniqlab olaman va dars  iboralar: jarayonida ularning har biri bo’yicha tushunchalar berib boraman Yangi o„quv materialining slaydli taqdimoti (alohida ilova qilinadi). Slayd - 1 Slayd-2 Slayd-3 Slayd-4 Slayd-5 Slayd-6 7-ilоvа «FSMU» metodi Mazkur texnologiya ishtirokchilardagi umumiy fikrlardan xususiy xulosalar chiqarish, taqqoslash, qiyoslash orqali axborotni oʻzlashtirish, xulosalash, shuningdek, mustaqil ijodiy fikrlash koʻnikmalarini shakllantirishga xizmat qiladi. Mazkur texnologiyadan ma‘ruza mashgʻulotlarida, mustahkamlashda, oʻtilgan mavzuni soʻrashda, uyga vazifa berishda hamda amaliy mashgʻulot natijalarini tahlil etishda foydalanish tavsiya etiladi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 99

«FSMU» metodidan dars jarayonida foydalanish. - O‗quvchilarni fikrlash qobilyatuini shakllantiradi; - Dunyoqarashini kengaytiradi va o‗z fikrini sodiq qolish va ximoyalash kO‗nikmasini shakllantiradi; - Keltirilgan mulohaza va misollarni umumlashtirish va yakuniy xulosalar berish qobilyatini shakllantiradi. Texnologiyani amalga oshirish tartibi: - qatnashchilarga mavzuga oid boʻlgan yakuniy xulosa yoki gʻoya taklif etiladi; - har bir ishtirokchiga FSMU texnologiyasining bosqichlari yozilgan qogʻozlarni tarqatiladi: - ishtirokchilarning munosabatlari individual yoki guruhiy tartibda taqdimot qilinadi. F • O‗quvchilar tomonidan yangi mavzu yuzasidan fikrlari bayon S etiladi M • O‗quvchilar tomonidan berilgan fikr bayonlariga misollar keltiriladi • O‗quvchilar tomonidan ko‗rsatilgan sabablarni isbotlab misollar keltiriladi U • O‗quvchilar tomonidan berilgan fikrlar umumlashtiriladi. Yuqoridagi texnalogiyada o‗quvchilar tomonidan yangi mavzu yuzasidan keltirilgan fikrlar, misollar, isbotlar va umumlashtiruvchi fikrlarni o‗qituvchi tomonidan kamchiliklari bartaraf etiladi, xatolari to‗g‗rilanadi, real va xayotiy misollar orqali isbotlanib, mavzuni umumlashtirilib beriladi. Uch o‘lchovli modellashtirish kasbi bo’yicha o’quv materiallari 100