ภัยธรรมชาติ

นายอนุวตั ร ชูก้าน สาขาพลศึกษา 60141390125

คานา ปัจจุบนั การเปลยี่ นแปลงทางสภาวะแวดล้อมขอโลกท่ี เกดิ ขนึ้ เนื่องจากปัจจัยธรรมชาติหรือ เกดิ จากการ กระทาของมนุษย์ ได้ส่งผลให้เกดิ ปัญหาทางกายภาพ หรือภัยพบิ ตั ติ ่าง ๆ เช่น อทุ กภยั ภัยแล้ง ตลอดจนภัย พบิ ัติอ่ืน ๆ ก่อให้เกดิ ผลกระทบท้งั โดยตรงและโดย อ้อมต่อชีวติ และทรัพย์สินเป็ นจานวนมาก

สารบัญ ก หน้า 1-3 1 ความหมายของภยั ธรรมชาติ 4-6 2 วาตภัย 7-9 3 อุทกภัย 4 ความแห้งแล้ง 10-12 5 สึนามิ 13-17 6 ไฟป่ า 7 แผ่นดนิ ไหว 18-21 22-27

ความหมาย ของภัย ธรรมชาติ

ภยั ธรรมชาติ หมายถึง ภยั อนั ตรายต่าง ๆ ทเ่ี กดิ ขนึ้ ตามธรรมชาติและมผี ลกระทบต่อ ชีวติ ความเป็ นอยู่ของมนุษย์ ภยั ธรรมชาตเิ ป็ นปรากฎการณ์ทางธรรมชาติ ทกี่ ่อให้เกดิ อนั ตรายต่อสุขภาพ ซึ่งทา ให้เกดิ ความสูญเสียต่อชีวติ และทรัพสิน สิ่งแวดล้อม

สาเหตุของการเกดิ ภยั ธรรมชาติ 1. การเปลย่ี นแปลงของโลกตามกาลเวลา 2. การกระทาของมนุษย์

2 วาตภยั

วาตภยั ภยั ธรรมชาตซิ ่ึงเกดิ จาก พายุลมแรง แบ่งได้ 2 ชนิด วาตภยั จากพายุฤดูร้อน เกดิ จากกระแสอากาศร้อนยกขึน้ เบื้องบนอย่างรุนแรง และรวดเร็ว เกดิ พายุฝนฟ้า คะนองและอาจมีลูกเห็บทาความเสียหาย ได้ในบริเวณเลก็ ๆ ช่วงเวลาส้ันๆ ความเร็ว ลมประมาณ 50 กม./ชม. ทาให้ส่ิงก่อสร้าง บ้านเรือน พืชผลทางการเกษตรเสียหาย ข้อสังเกตก่อนเกดิ 1.อาการร้อนอบอ้าว ติดต่อกนั หลายวนั 2.ลมสงบ แม้ใบไม้กไ็ ม่ส่ันไหว 3.ความชื้นในอากาศสูง จนรู้สึกเหนียวตามร่างกาย 4.ท้องฟ้ามัว ทศั นะวสิ ัยการมองเห็นระยะไกลไม่ชัดเจน 5.เมฆทวมี ากขึน้ ท้องฟ้ามืดครึ้ม อากาศร้อนอบอ้าว ข้อสังเกตหลงั เกดิ พายุสลายไปแล้วอากาศจะเยน็ ลง รู้สึกสดชื่นขนึ้ ท้องฟ้าแจ่มใส่ ทศั นะวสิ ัยชัดเจน

วาตภยั ภยั ธรรมชาตซิ ึ่งเกดิ จาก พายลุ มแรง แบ่งได้ 2 ชนิด วาตภยั จากพายุหมุนเขตร้อน จะเกดิ ขึน้ ในช่วงฤดูฝน เป็ นพายทุ เ่ี กดิ ขึน้ เหนือทะเลจนี ใต้ และมหาสมุทรแปซิฟิ กในเขตร้อน มี ศูนย์กลางประมาณ 200 กม. มลี มพดั เวยี นรอบศูนย์กลางทศิ ทวนเข็มนาฬิกา เกณฑ์การแบ่งความรุนแรงของพายุเขตร้อนเป็ น 3 ระดบั คือ 1. พายดุ เี ปรสช่ัน มีกาลงั อ่อน ความเร็วลมใกล้ศูนย์กลางไม่เกนิ 63 กม./ชม. 2. พายดุ หี มุนเขตร้อน มกี าลงั ปานกลาง ความเร็วลมใกล้ศูนย์กลางไม่เกนิ 63-117 กม./ชม. 3. พายไุ ต้ฝ่ ุน มีกาลงั ปานกลาง ความเร็วลมใกล้ศูนย์กลางมากกว่า 118 กม./ชม. ข้อสังเกตก่อนเกดิ ข้อสังเกตหลงั เกดิ 1.อากาศดี ลมตะวนั ออกเฉียงเหนือพดั ผ่าน พายสุ ลายไปแล้วจะทงิ้ ความเสียหายไว้ 2.เมฆทวขี นึ้ เป็ นลาดบั ตามทางผ่าน อากาศดขี นึ้ เป็ นลาดบั 3.ฝนตกเป็ นระยะ ๆ

อทุ กภัย

1.ฝนตกหนักและ 3. นา้ ทะเลหนุน 5. สิ่งกดี ขวางทศิ ต่อเน่ืองยาวนาน ทางการไหลของนา้ 4. พืน้ ทร่ี องรับนา้ ตืน้ เขนิ 2. พืน้ ทเ่ี ป็ นท่ีราบลุ่ม อุทกภยั หมายถงึ ภยั และอนั ตรายที่เกดิ จากสภาวะ นา้ ท่วมหรือนา้ ท่วมฉับพลนั มสี าเหตุมาจากเกดิ ฝน ตกหนัก หรือฝนตกต่อเนื่องเป็ นเวลานาน

วธิ ีปฏบิ ตั ใิ นการป้องกนั ตนเองจากอทุ กภัย มดี งั นี้ 1. ไม่บุกรุกทาลายป่ าไม้ และไม่ปลูกพืชไร่บนพืน้ ทภ่ี ูเขาสูงชัน 2. การเคลื่อนย้ายวสั ดจุ ากทท่ี ่ีจะได้รับความเสียหายอนั เน่ืองมาจากน้าท่วมให้ไปอยู่ในที่ ปลอดภยั หรือท่สี ูง 3. การนาถุงทรายมาทาเขื่อน เพื่อป้องกนั น้าท่วม 4. การพยากรณ์และการเตือนภยั นา้ ท่วมให้ประชาชนรับทราบล่วงหน้า เพื่อเตรียม ป้องกัน 5. ระวงั สัตว์ทมี่ ีพษิ ที่หนีนา้ ท่วมขึน้ มาอยู่บนบ้าน และหลงั คา กดั ต่อย เช่น งู ตะขาบ 6.ตัดสะพานไฟ และปิ ดแก๊สหุงต้มให้เรียบร้อย ข้อควรปฏิบตั ิหลงั เกดิ อทุ กภยั มดี งั นี้ 1. ขนส่งคนอพยพกลบั ภูมลิ าเนา 2. ช่วยเหลือในการรื้อสิ่งปรักหักพงั ซ่อมแซมบ้านเรือน อาคาร ต่างๆ 3. ทาความสะอาดบ้านเรือน ถนนหนทางท่ีเตม็ ไปด้วยโคลน 4. ซ่อมแซมสาธารณูปโภค ให้กลบั คืนสู่สภาพปกติโดยเร็วที่สุด 5. ซ่อมแซมถนน สะพาน และรางรถไฟ ให้กลบั สู่สภาพเดมิ ให้เร็วท่ีสุด 6. การสงเคราะห์ผู้ประสบภยั จากหน่วงบรรเทาทุกข์ต่าง ๆ 7. การจัดการด้านสาธารณสุข เพ่ือป้องกันโรคต่าง ๆ ท่อี าจเกดิ ขึน้ ภายหลงั

ความ แห้งแล้ง

ภัยแล้ง หมายถงึ ภัยทเี่ กดิ จากการขาดแคลนนา้ ในพืน้ ท่ีใดพืน้ ทห่ี น่งึ เป็ นเวลานาน จนก่อให้เกดิ ความแห้งแล้ง และส่งผลกระทบต่อชุมชน สาเหตุของการเกดิ ภยั แล้งมี 2 แบบคือ โดยการกระทาของมนุษย์ 1 การทาลายช้นั โอโซน โดยธรรมชาติ 2 ผลกระทบของภาวะเรือนกระจก 1 การเปล่ียนแปลงอุณหภูมิโลก 3 การพฒั นาดา้ นอุตสาหกรรม 2 การเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ 4 การตดั ไมท้ าลายป่ า 3 การเปลี่ยนแปลงของระดบั น้าทะเล 4 ภยั ธรรมชาติ เช่น วาตภยั แผน่ ดินไหว

วธิ ีการแก้ปัญหาภยั แล้วสามารถกระทาได้ดงั นี้ 1. แกป้ ัญหาเฉพาะหนา้ เช่น แจกน้าใหป้ ระชาชน ขดุ เจาะน้าบาดาล สร้างศูนย์ จ่ายน้า จดั ทาฝนเทียม 2. การแกป้ ัญหาระยะยาว โดยพฒั นาลุ่มน้า เช่น สร้างฝาย เข่ือน ขดุ ลอกแหล่งน้า รักษาป่ าและปลูกป่ า ใหค้ วามร่วมมือและมีส่วนร่วมมือในการจดั ทาและพฒั นา ชลประทาน

5 สึนามิ

สึนามิ สาเหตุส่วนใหญ่เกดิ จากการเคลื่อนตวั ของพืน้ ทะเลในแนวดง่ิ ตรงรอยต่อของแผ่นเปลือกโลก ซ่ึงก่อให้มีแนวของรอยเลื่อนมีพลงั อนั เป็ นแหล่งกาหนดแผ่นดนิ ไหวขนาดใหญ่ คล่ืนทีเ่ กดิ ขึน้ มักมีลกั ษณะขนาดเลก็ ๆ ไม่สามารถตรวจวดั ได้ขณะอย่ใู นทะเลเปิ ด ต่อเม่ือเคล่ือนทเี่ ข้าใกล้ชายฝั่งความสูงของคลื่น จะเพม่ิ ขึน้ หลายเท่าตามสภาพภูมลิ กั ษณ์ของชายฝั่งน้ัน ๆ

สาเหตุการเกดิ คล่ืนสึนามิ 1. การเคล่ือนตวั ของแผ่นเปลือกโลกตามแนวรอยเล่ือน ทกี่ ่อให้เกดิ แผ่นดนิ ไหวทพี่ ืน้ ท้องทะเล 2. การระบิดอย่างรุนแรงของภูเขาไฟใต้ทะเล 3. ดนิ ถล่มท่พี ืน้ ท้องทะเล 4. การทดลองระเบิดนิวเคลยี ร์ใต้ทะเล



ข้อควรปฏิบตั ิ · ตรวจสอบดูว่าทพ่ี กั อาศัยอยู่น้ันต้งั อยู่ในเขตพืน้ ทเ่ี ส่ียงภยั สึนามหิ รือไม่ · ควรรู้ระดบั ความสูงของถนนเมื่อเทยี บกบั ระดบั นา้ ทะเล และระยะห่างของถนนจากชายฝ่ัง · สร้างความคุ้นเคยกบั ป้ายสัญญาณเตือนภยั สึนามิ · จดั ทาแผนอพยพหนีภยั · เลือกพืน้ ทที่ เ่ี ป็ นทส่ี ูง · เตรียมอุปกรณ์ชุดยงั ชีพเพ่ือพร้อมอพยพหนีภยั · ห้ามลงทะเล ห้ามลงไปอยู่บริเวณชายหาดเม่ือมปี ระกาศเตือนภยั สึนามิ · ควรมวี ทิ ยุแบบใช้แบตเตอร่ีเพ่ือฟังข่าว วธิ ีการปฏิบตั ิ · ถ้าคาดว่าจะเกดิ สึนามใิ ห้หนีออกจากบริเวณชายฝั่งโดยทนั ที เรือให้ออกจากฝั่งสู่ทะเลลกึ · ตดิ ตามข้อมูลทางวทิ ยุ โทรทศั น์ ถ้ามปี ระกาศเกดิ สึนามใิ ห้อพยพทนั ที · ให้หนีห่างจากชายฝั่งให้ไกลทสี่ ุด ไปยงั พืน้ ทสี่ ูงทคี่ าดว่าปลอดภยั · ให้ช่วยเหลือ เดก็ คนชรา คนพกิ าร ผู้ทอ่ี ่อนแอกว่า พาหนีภยั ด้วย · ควรหนีภยั ด้วยการเดนิ เท้าเพ่ือหลกี เลย่ี งกาตจราจรติดขดั จะกลบั สู่ทพี่ กั อาศัยกต็ ่อเมื่อมปี ระกาศจากทางราชการเท่าน้ันว่าปลอดภัย

6 ไฟป่ า

ไฟป่ า หมายถงึ ไฟทเ่ี กดิ ขนึ้ แล้วลุกลามไปได้โดยปราศจากการควบคุมไฟป่ าอาจเกดิ ขนึ้ จากสาเหตุธรรมชาติ หรือเกดิ จากการกระทาของมนุษย์ แล้วส่งผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมและการดารงชีวติ ของมนุษย์ ไฟป่ าทเี่ กดิ ขนึ้ บริเวณภูขาจะมคี วามรุนแรงและขยายพืน้ ทไี่ ด้เร็วกว่าพืน้ ราบ ปัจจยั ทที่ าให้เกดิ ไฟป่ า เกดิ จาก 2 สาเหตุ ดังนี้ เกดิ จากธรรมชาติ ไฟป่ าท่เี กดิ ขึน้ เองตามธรรมชาตเิ กดิ ขึน้ จากหลาย สาเหตุ เช่นฟ้าผ่า กง่ิ ไม้เสียดสีกนั ภูเขาไฟระเบิด ก้อนหินกระทบกนั แสงแดดตกกระทบผลกึ หิน แสงแดดส่องผ่านหยดนา้ ปฏกิ ริ ิยาเคมใี นดินป่ าพรุ การลุกไหม้ในตวั เองของสิ่งมชี ีวติ

สาเหตุจากมนุษย์ ไฟป่ าที่เกดิ ในประเทศกาลงั พฒั นาในเขตร้อนส่วนใหญ่จะมีสาเหตุมาจากกจิ กรรมของมนุษย์ ดงั นี้ 1. เกบ็ หาของป่ า การเกบ็ หาของป่ าส่วนใหญ่ได้แก่ ไข่มดแดง เห็ด ใบตองตงึ ไม้ไผ่ น้าผึง้ ผกั หวาน และไม้ฟื น การจุดไฟส่วนใหญ่เพื่อให้พืน้ ป่ าโล่ง เดนิ สะดวก หรือให้แสงสว่างในระหว่างการเดนิ ทางผ่านป่ าในเวลากลางคืน 2. เผาไร่ การเผาไร่กเ็ พ่ือกาจัดวชั พืชหรือเศษซากพืชทีเ่ หลืออยู่ภายหลงั การเกบ็ เกยี่ ว 3. แกล้งจุด ในกรณีที่ประชาชนในพืน้ ที่มีปัญหาความขดั แย้งกับหน่วยงานของรัฐในพื้นท่ี 4. ความประมาท เกดิ จากการเข้าไปพกั แรมในป่ า ก่อกองไฟแล้วลืมดบั หรือทงิ้ ก้นบุหรี่ลงบนพืน้ ป่ า 5. ล่าสัตว์ คือจุดไฟไล่ให้สัตว์หนีออกจากทีซ่ ่อน หรือจุดไฟเพื่อให้แมลงบินหนีไฟ นกชนิดต่าง ๆ

การปฏิบตั งิ านดบั ไปไฟป่ า 1.เม่ือทาการเผ่าไร่ในพืน้ ทีค่ วบคุมดูแลไฟไม่ให้ลุกลามเข้าไปในป่ า และควรทาแนวป้องกนั ไฟป่ าก่อนเผาทุกคร้ัง 2. ไม่จุดไฟเผาป่ าเพื่อล่าสัตว์ และไม่จุดไฟเล่นด้วยความสนุกหรือคกึ คะนอง 3. ระมดั ระวงั การใช้ไฟ เม่ืออยู่ในป่ าหรือพกั แรมในป่ า หากมีความจาเป็ นต้องใช้ไฟ ควรดบั ไฟให้หมดก่อนออกจากป่ า 4. เม่ือพบเห็นไฟไหม้ป่ าหรือสวนป่ า ให้ช่วยกนั ดบั ไฟป่ าหรือแจ้งหน่วยราชการท่อี ยู่บริเวณใกล้เคยี ง 5. มสี ่วนร่วมด้านการประชาสัมพนั ธ์ ชี้ให้เห็นความสาคญั ของป่ าไม้และความเสียหายที่เกดิ จากไฟป่ าและโทษที่จะ ได้รับ หรือเป็ นอาสาสมคั รป้องกันไฟป่ า 6. ช่วยเป็ นหูเป็ นตาให้เจ้าหน้าที่ในการส่องดูแลไม่ให้เกดิ ไฟไหม้ป่ ารวมท้งั ช่วยจบั กมุ ผู้ฝ่ าฝื นมาลงโทษตามกฎหมาย เพ่ือมใิ ห้เป็ นเยย่ี งอย่างแก่บุคคลอื่นต่อไป

7 แผ่นดนิ ไหว

แผ่นดนิ ไหว หมายถงึ เป็ นปรากฏการณ์ธรรมชาตทิ แี่ ผ่นดนิ มีการส่ันสะเทือน ซึ่งเกดิ จากอทิ ธิพลของแรงบางอย่างที่อยู่ใต้พืน้ โลก เม่ือเกดิ แผ่นดนิ ไหวคล่ืนของแผ่นดนิ ไหว จะกระจายไปสู่บริเวณส่วนต่าง ๆ ของโลก

สาเหตุของการเกิดแผน่ ดินไหว การเกดิ แผ่นดนิ ไหวมีสาเหตุมาจาก 2 สาเหตุใหญ่ สาเหตุแรกเกดิ จากการกระทาของ มนุษย์ ได้แก่ การทดลองระเบิดปรมาณู การกกั เกบ็ นา้ ในเข่ือน และแรงระเบิดจากการทาเหมือง แร่ ส่วนสาเหตุทส่ี องเป็ นสาเหตุหลกั ของการเกดิ แผ่นดนิ ไหว โดยเป็ นการเกดิ ตามธรรมชาติอนั เนื่องมาจากการเคลื่อนทีข่ องแผ่นเปลือกโลก ท้งั นีท้ ฤษฎกี ลไกการเกดิ แผ่นดนิ ไหวทีย่ อมรับกนั ในปัจจุบันมี 2 ทฤษฎคี ือ ทฤษฎวี ่าด้วยการขยายตวั ของเปลือกโลก โดยแผ่นดนิ ไหวเกดิ จากการท่ีเปลือกโลกเกดิ การคดโค้ง โก่งตวั อย่างฉับพลนั และเม่ือวตั ถุขาดออกจากกนั จึงปลดปล่อยพลงั งานออกมาใน รูปคลื่นแผ่นดนิ ไหว ทฤษฎวี ่าด้วยการคืนตัวของวตั ถุ โดยแผ่นดนิ ไหวมาจากการเคล่ือนตวั ของรอยเล่ือน กล่าวคือ เมื่อรอยเลื่อนเกดิ การเคล่ือนตวั ถงึ จุดหน่ึงวตั ถุจะขาดออกจากกนั และเสียรูปอย่างมาก พร้อมท้งั ปลดปล่อยพลงั งานมหาศาลออกมาในรูปของคลื่นแผ่นดนิ ไหว และหลงั จากน้ันวตั ถุ จะคืนตวั กลบั สู่รูปเดมิ

แผ่นดนิ ไหวจากการกระทาของมนุษย์ มีท้งั ทางตรงและทางออ้ ม เช่น การระเบิด การทาเหมือง สร้างอ่างเกบ็ น้า หรือเขื่อนใกลร้ อยเลื่อน การทางานของเคร่ืองจกั รกล การจราจร รวมถึงการ เกบ็ ขยะนิวเคลียร์ไวใ้ ตด้ ิน เป็นตน้

แผ่นดนิ ไหวตามธรรมชาติ แผ่นดนิ ไหวจากธรรมชาติเป็ นธรณีพบิ ัตภิ ัยชนิดหน่ึง ส่วนมากเป็ นปรากฏการณ์ทาง ธรรมชาตทิ เ่ี กดิ จากการสั่นสะเทือนของพืน้ ดนิ อนั เน่ืองมาจากการปลดปล่อยพลงั งาน เพ่ือระบายความร้อน ทสี่ ะสมไว้ภายในโลกออกมาอย่างฉับพลนั เพ่ือปรับสมดุลของ เปลือกโลกให้คงที่ โดยปกตเิ กดิ จากการเคล่ือนไหวของรอยเล่ือน ภายในช้ันเปลือกโลกท่ี อยู่ด้านนอกสุดของโครงสร้างของโลก มกี ารเคล่ือนทห่ี รือเปลย่ี นแปลงอย่างช้า ๆ อยู่ เสมอ

ส่ิงทตี่ ้องปฏิบัติหากเกดิ แผ่นดนิ ไหว - ออกจากอาคารไปสู่ทโี่ ล่งแจ้งในทันที - หากมคี นอยู่จานวนมากอย่าแย่งกนั ออกทป่ี ระตู เพราะจะเกดิ อนั ตรายจากการเหยยี บกนั - หากออกจากอาคารไม่ได้ให้หมอบอยู่ใต้โต๊ะ หรือยืนชิดตดิ กบั เสาท่ีแข็งแรง - คลุมศีรษะไว้จนกระทัง่ แผ่นดนิ ไหวหยดุ เอง - ถ้าอยู่ในตกึ สูงให้อยู่ทีช่ ้ันเดมิ อย่าใช้ลฟิ ต์ - เตรียมพร้อมเพื่อใช้ระบบเตือนภัยและระบบดบั เพลงิ - หากขับข่ยี านพาหนะให้รีบจอดยานพาหนะ ในทโ่ี ล่งแจ้ง ห้ามหยดุ ใต้สะพาน ใต้ทางด่วน ใต้ สายไฟฟ้าแรงสูง และ ให้อยู่ภายในรถยนต์

แหล่งอ้างองิ https://pubhtml5.com/vife/ydpc/basic http://home.npru.ac.th/phatthaya/subjects/aj32/Lesson%203. pdf https://sites.google.com/site/chawanwit1222222222/fi-pa https://www.opsmoac.go.th/nakhonsithammarat-manual-files- 412991791794

จดั ทาโดย นายอนุวตั ร ชูก้าน สาขาพลศึกษา 60141390125