ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้ แกนกลาง ภูมิศาสตร์

geo-literacy การวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู ความสามารถ กระบวนการ ชั้น ตัวช้ีวัด มโนทัศนสําคญั คาํ ถามสาํ คัญ ทักษะ คาํ สําคัญ เครอ่ื งมอื วัด และประเมนิ ผล ป.๕ ๒. วิเคราะหอ ิทธพิ ลของ อทิ ธิพลของสิ่งแวดลอม อทิ ธพิ ลของสงิ่ แวดลอ ม ๑. ความเขา ใจ ๑. การสังเกต วเิ คราะห - แบบทดสอบ ส่งิ แวดลอมทางธรรมชาติ ทางธรรมชาติกอ ใหเกิด ทางธรรมชาติกอใหเกิดวิถี ระบบธรรมชาติ ๒. การแปลความ อิทธพิ ล.... เขียนตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง ที่กอ ใหเกิดวถิ กี ารดําเนนิ ชวี ิต วิถีการดาํ เนินชวี ติ การดาํ เนินชีวติ ในภูมิภาค และมนษุ ย - เกณฑ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ในภมู ภิ าคของตน ในภูมภิ าคของตน ของตนอยางไร ๒. การใหเหตุผล ขอ มูลทาง ทก่ี อ ใหเกดิ ...... การใหคะแนน ทางภูมศิ าสตร ภมู ิศาสตร ๓. การใชเ ทคนคิ และเครอ่ื งมือ ทางภูมศิ าสตร ๓. นาํ เสนอตัวอยา งท่สี ะทอน แนวทางการจดั การ ตวั อยางท่สี ะทอ นให ๑. ความเขา ใจ ๑. การสงั เกต - นําเสนอตวั อยา ง - แบบทดสอบ ใหเหน็ ผลจากการรักษา สงิ่ แวดลอ มในภมู ิภาค เหน็ ผลจากการรกั ษา ระบบธรรมชาติ ๒. การแปลความ - เสนอแนวทาง เขียนตอบ สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) และทาํ ลายส่ิงแวดลอม แตกตา งกนั ไปตามลกั ษณะ และทําลายสง่ิ แวดลอม และมนษุ ย ขอมูลทาง - เกณฑ และเสนอแนวทาง ทางกายภาพและ ในภูมภิ าคของตนมี ๒. การใหเ หตุผล ภูมศิ าสตร การใหคะแนน 45 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู ในการจดั การสิง่ แวดลอ ม การดําเนินชวี ิต อะไรบา ง ทางภมู ศิ าสตร ๓. การใชเ ทคนคิ ในภูมภิ าคของตน แนวทางในการจัดการ ๓. การตดั สนิ ใจ และเครื่องมอื สิ่งแวดลอ มในภมู ภิ าค อยางเปน ทางภมู ศิ าสตร มีอะไรบาง ระบบ ๔. การใชเทคโนโลยี ป.๖ ๑. วิเคราะหป ฏิสมั พนั ธ ภูมปิ ระเทศ ภมู ิอากาศ ลักษณะทางกายภาพ ๑. ความเขา ใจ ๑. การตั้งคาํ ถาม ๑. การสงั เกต วิเคราะห - แบบทดสอบ ระหวางสิง่ แวดลอ ม และทรัพยากรธรรมชาติ สง ผลตอกิจกรรม ระบบธรรมชาติ เชงิ ภูมศิ าสตร ๒. การแปลความ ปฏิสัมพันธ เขยี นตอบ ทางกายภาพกบั ลกั ษณะ สง ผลตอ กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ทางเศรษฐกิจและสังคม และมนุษย ๒. การรวบรวม ขอมูลทาง ระหวาง..... - เกณฑ กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ และสงั คมในประเทศไทย ในประเทศไทยอยางไร ๒. การใหเหตผุ ล ขอ มลู ภูมิศาสตร กับ......... การใหค ะแนน และสงั คมในประเทศไทย และขณะเดยี วกันกจิ กรรม กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ทางภูมศิ าสตร ๓. การจดั การ ๓. การใชเทคนคิ - แบบทดสอบ ทางเศรษฐกจิ และสังคม และสังคมในประเทศไทย ขอ มลู และเครอื่ งมือ เลือกตอบ ในประเทศไทย ก็สงผล สงผลใหเ กิด ทางภูมิศาสตร

geo-literacy การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู ความสามารถ กระบวนการ ชั้น ตวั ชว้ี ดั มโนทัศนส ําคัญ คําถามสําคญั ทกั ษะ คําสาํ คญั เคร่อื งมอื วัด และประเมนิ ผล ป.๖ ใหเ กิดการเปลย่ี นแปลง การเปลย่ี นแปลงของ ๔. การวิเคราะห ๔. การคิด สิ่งแวดลอมทางกายภาพ สงิ่ แวดลอ ม ขอ มลู เชงิ พน้ื ท่ี ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง ของประเทศไทยดว ย ทางกายภาพอยา งไร ๕. การสรุป กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม เพ่ือตอบ ๒. วเิ คราะหก ารเปลีย่ นแปลง การเปลีย่ นแปลงทางกายภาพ การเปลีย่ นแปลง ๑. ความเขาใจ คําถาม ๑. การสงั เกต - วเิ คราะห - แบบทดสอบ ทางกายภาพของประเทศไทย มีทง้ั ที่เกิดข้ึนเองตามธรรมชาติ ทางกายภาพของ ระบบธรรมชาติ ๒. การแปลความ การเปลยี่ นแปลง เขยี นตอบ ในอดีตกับปจ จบุ ัน และ และจากกจิ กรรมของมนุษย ประเทศไทยในอดีต และมนษุ ย ขอ มลู ทาง - วเิ คราะหผ ล - เกณฑ ผลท่เี กดิ ข้นึ จากการ และการเปลีย่ นแปลง กับปจจบุ ันเปน อยา งไร ๒. การใหเ หตุผล ภมู ิศาสตร การเปลย่ี นแปลง การใหค ะแนน เปล่ยี นแปลง สงผลตอกจิ กรรม การเปลยี่ นแปลง ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเ ทคนิค - แบบทดสอบ ทางเศรษฐกิจและสังคม ทางกายภาพของ และเคร่ืองมือ เลอื กตอบ สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ประเทศไทยสง ผลตอ ทางภูมศิ าสตร กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ๔. การคิดเชิงพ้นื ที่ 46 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู และสังคมอยา งไร ๓. นําเสนอตัวอยางทส่ี ะทอน แนวทางการจดั การ ตัวอยา ง ทีส่ ะทอ นให ๑. ความเขาใจ ๑. การสงั เกต - นาํ เสนอตวั อยา ง - แบบทดสอบ ใหเห็นผลจากการรักษา ทรพั ยากรและสิ่งแวดลอ ม เห็นผลจากการรักษา ระบบธรรมชาติ ๒. การแปลความ - เสนอแนวทาง เขียนตอบ และทําลายทรัพยากรและ ทยี่ ัง่ ยนื ในประเทศไทย ทรัพยากรและและ และมนุษย ขอมูลทาง - เกณฑ สิง่ แวดลอ ม และเสนอ แตกตา งกนั ไปตามลักษณะ ทาํ ลายสิง่ แวดลอ ม ๒. การใหเหตุผล ภมู ศิ าสตร การใหคะแนน แนวทางในการจัดการ ทางกายภาพและ ในประเทศไทย ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนคิ ทีย่ ง่ั ยืนในประเทศไทย การดาํ เนินชีวิต มีอะไรบา ง ๓. การตัดสิน และเครอื่ งมือ แนวทางในการจดั การ ใจอยา งเปน ทางภูมศิ าสตร ทรัพยากรและ ระบบ ๔. การคิด ส่งิ แวดลอ มอยา งย่ังยืน แบบองครวม ในประเทศไทยมอี ะไรบาง ๕. การคดิ เชงิ พืน้ ที่

geo-literacy การวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู ความสามารถ กระบวนการ ชั้น ตัวชว้ี ัด มโนทศั นสําคัญ คาํ ถามสําคัญ ทกั ษะ คาํ สําคญั เคร่ืองมือวัด ป.๖ และประเมนิ ผล ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง ๖. การใช กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม เทคโนโลยี ม.๑ ๑. สาํ รวจและระบทุ าํ เลทตี่ ั้ง ทําเลท่ีต้งั ของกิจกรรม ทาํ เลทตี่ ง้ั ของกิจกรรม ๑. ความเขาใจ - ๑. การสงั เกต - สํารวจ - แบบทดสอบ ของกิจกรรมทางเศรษฐกจิ ทางเศรษฐกจิ และสงั คม ทางเศรษฐกิจและสงั คม ระบบธรรมชาติ ๒. การแปลความ - ระบุ เขียนตอบ และสังคมในทวปี เอเชีย ในทวีปเอเชยี ทวีปออสเตรเลีย ในทวปี เอเชยี ทวีปออสเตรเลีย และมนษุ ย ขอ มลู ทาง - เกณฑ ทวปี ออสเตรเลยี และโอเชยี เนีย และโอเชียเนีย อยบู รเิ วณ ๒. การใหเหตผุ ล ภูมิศาสตร การใหคะแนน และโอเชียเนยี มคี วามสมั พนั ธกบั ลกั ษณะ ใดบา ง และมีลกั ษณะ ทางภูมิศาสตร ๓. การใชเทคนคิ - แบบทดสอบ ภูมิประเทศ ภมู ิอากาศ อยางไร และเครอื่ งมือ เลือกตอบ และทรพั ยากรธรรมชาติ ทางภูมิศาสตร สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ๔. การใชเทคโนโลยี 47 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู ๒. วิเคราะหปจ จยั ทางกายภาพ ปจ จัยทางกายภาพและ ปจ จยั ทางกายภาพและ ๑. ความเขาใจ ๑. การตัง้ คาํ ถาม ๑. การสงั เกต วิเคราะหปจ จัย..... - แบบทดสอบ และปจจัยทางสงั คม ปจ จัยทางสังคมมีผลตอ ปจ จัยทางสงั คมสง ผล ระบบธรรมชาติ เชงิ ภูมิศาสตร ๒. การแปลความ ที่มีผลตอ.... เขียนตอบ ทส่ี ง ผลตอ ทาํ เลทต่ี ้ังของ การเปลี่ยนแปลงทาง ตอ ทําเลท่ตี ้ังของกิจกรรม และมนษุ ย ๒. การรวบรวม ขอ มูลทาง - เกณฑ กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ประชากร เศรษฐกิจ สงั คม ทางเศรษฐกจิ และสงั คม ๒. การใหเ หตุผล ขอ มลู ภูมศิ าสตร การใหค ะแนน และสงั คมในทวีปเอเชีย และวฒั นธรรมในทวปี ในทวีปเอเชีย ทางภูมศิ าสตร ๓. การจัดการ ๓. การใชเทคนคิ - แบบทดสอบ ทวีปออสเตรเลีย เอเชยี ทวีปออสเตรเลยี ทวปี ออสเตรเลยี ๓. การตัดสนิ ใจ ขอมูล และเครือ่ งมอื เลอื กตอบ และโอเชียเนยี และโอเชยี เนยี และโอเชียเนยี อยางไร อยางเปน ๔. การวิเคราะห ทางภูมิศาสตร ระบบ ขอมูล ๓. การคิด ๕. การสรปุ แบบองคร วม เพ่ือตอบ ๔. การคิด คาํ ถาม เชงิ พ้ืนที่

geo-literacy การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู ความสามารถ กระบวนการ ชั้น ตวั ช้วี ัด มโนทศั นส าํ คัญ คาํ ถามสําคัญ ทกั ษะ คาํ สําคัญ เครอ่ื งมอื วดั และประเมินผล ม.๑ ๓. สบื คน อภิปรายประเดน็ ส่ิงแวดลอ มทางกายภาพ ปญ หาท่ีเกิดจากการ ๑. ความเขาใจ ๑. การตง้ั คําถาม ๑. การสงั เกต - สืบคน - แบบทดสอบ ปญหาจากปฏิสมั พันธ มีอิทธพิ ลตอ กจิ กรรม มปี ฏสิ มั พันธร ะหวา ง ระบบธรรมชาติ เชิงภมู ศิ าสตร ๒. การแปลความ - อภปิ ราย เขียนตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง ระหวางส่ิงแวดลอ มทาง ของมนุษย ขณะเดียวกัน สิ่งแวดลอ มทางกายภาพ และมนุษย ๒. การรวบรวม ขอ มลู ทาง - เกณฑ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม กายภาพกับมนษุ ย กิจกรรมของมนุษยก ส็ ง ผลตอ กับมนษุ ยท่เี กดิ ขน้ึ ๒. การใหเ หตุผล ขอมลู ภมู ศิ าสตร การใหค ะแนน ที่เกิดข้นึ ในทวปี เอเชยี สงิ่ แวดลอมทางกายภาพ ในทวีปเอเชีย ทางภูมิศาสตร ๓. การจัดการ ๓. การใชเทคนิค ทวปี ออสเตรเลยี และ และกอใหเ กดิ ปญ หา ทวีปออสเตรเลยี ๓. การตัดสินใจ ขอ มลู และเคร่อื งมือ โอเชียเนยี การทาํ ลายสง่ิ แวดลอม และโอเชยี เนยี มอี ะไรบาง อยา งเปน ๔. การวิเคราะห ทางภูมิศาสตร ในทวปี เอเชีย มสี าเหตุจากอะไร และ ระบบ ขอมูล ๔. การคิดแบบ ทวปี ออสเตรเลยี สงผลกระทบอยา งไรบา ง ๕. การสรปุ องครวม และโอเชยี เนีย เพื่อตอบ ๕. การคดิ สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) คาํ ถาม เชงิ พนื้ ท่ี ๖. การใช 48 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู เทคโนโลยี ๔. วเิ คราะหแนวทาง การจัดการภัยพบิ ัตแิ ละ การจดั การภยั พิบัติ ๑. ความเขา ใจ ๑. การแปลความ วิเคราะห - แบบทดสอบ การจัดการภยั พิบัติและ การจดั การทรพั ยากร และ ที่เกิดขึ้นในทวีปเอเชีย ระบบธรรมชาติ ขอมลู ทาง เขียนตอบ การจัดการทรพั ยากร สิ่งแวดลอ มในทวปี เอเชยี ทวีปออสเตรเลยี และ และมนุษย ภูมิศาสตร - เกณฑ และสงิ่ แวดลอม ทวปี ออสเตรเลีย โอเชียเนยี มีแนวทาง การใหคะแนน ในทวีปเอเชยี และโอเชียเนีย จะชวยให อยางไร ๒. การใหเหตผุ ล ๒. การคิดแบบ - แบบทดสอบ ทวปี ออสเตรเลยี และ มนุษยอ าศัยอยรู วมกบั การจดั การทรพั ยากร ทางภูมศิ าสตร องครวม เลอื กตอบ โอเชยี เนียท่ยี ั่งยืน ธรรมชาติไดอ ยางยง่ั ยนื และสงิ่ แวดลอ ม ในทวีปเอเชยี ๓. การตดั สินใจ ๓. การคดิ ทวปี ออสเตรเลยี และ อยางเปน เชงิ พน้ื ท่ี โอเชียเนียท่ีย่ังยนื ระบบ ๔. การใช เทคโนโลยี ๕. การใชสถิติ พ้นื ฐาน

geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ความสามารถ กระบวนการ ชั้น ตัวชี้วัด มโนทัศนส าํ คัญ คาํ ถามสาํ คญั ทักษะ คําสาํ คัญ เคร่ืองมอื วัด และประเมนิ ผล ม.๒ ๑. สํารวจและระบทุ ําเลท่ตี งั้ ทาํ เลทตี่ งั้ ของกิจกรรม ทาํ เลทต่ี งั้ ของกจิ กรรมทาง ๑. ความเขาใจ ๑. การสังเกต - สํารวจ - แบบทดสอบ ของกจิ กรรมทางเศรษฐกิจ ทางเศรษฐกิจและสังคม เศรษฐกจิ และสังคมใน ระบบธรรมชาติ - ๒. การแปลความ - ระบุ เขยี นตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง และสงั คมในทวปี ยุโรป ในทวีปยโุ รป และทวปี แอฟริกา ทวปี ยโุ รป และทวีป และมนุษย - เกณฑ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม และทวปี แอฟรกิ า มีความสัมพนั ธกับลกั ษณะ แอฟรกิ าอยบู รเิ วณใดบา ง ๒. การใหเหตุผล ขอมูลทาง การใหคะแนน ภูมิประเทศ ภมู อิ ากาศ และมีลักษณะอยางไร ทางภูมิศาสตร ภมู ิศาสตร - แบบทดสอบ และทรพั ยากรธรรมชาติ ๓. การใชเทคนคิ เลือกตอบ และเครือ่ งมอื ทางภมู ิศาสตร ๔. การใช เทคโนโลยี สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ๒. วิเคราะหปจจัยทางกายภาพ ปจจัยทางกายภาพและ ปจ จัยทางกายภาพและ ๑. ความเขา ใจ ๑. การตงั้ คาํ ถาม ๑. การสงั เกต วเิ คราะหปจ จัย..... - แบบทดสอบ และปจจัยทางสงั คมที่ ปจ จัยทางสงั คมมผี ลตอ ปจจยั ทางสังคมทส่ี ง ผลตอ ระบบธรรมชาติ เชงิ ภูมิศาสตร ๒. การแปลความ ทมี่ ีผลตอ ........ เขยี นตอบ 49 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู สง ผลตอทําเลที่ตั้งของ การเปลย่ี นแปลงทาง ทําเลที่ตง้ั ของกิจกรรม และมนุษย ๒. การรวบรวม ขอมลู ทาง - เกณฑ กจิ กรรมทางเศรษฐกิจ ประชากร เศรษฐกจิ สังคม ทางเศรษฐกิจ และสังคม ๒. การใหเหตุผล ขอมูล ภมู ิศาสตร การใหค ะแนน และสังคมในทวปี ยุโรป และวัฒนธรรมในทวปี ยุโรป ในทวีปยโุ รป และ ทางภูมศิ าสตร ๓. การจัดการ ๓. การใชเ ทคนคิ - แบบทดสอบ และทวปี แอฟรกิ า และทวีปแอฟริกา ทวปี แอฟริกาอยางไร ๓. การตัดสินใจ ขอมูล และเครอื่ งมือ เลอื กตอบ อยา งเปน ๔. การวิเคราะห ทางภมู ศิ าสตร ระบบ ขอมลู ๔. การคิด ๕. การสรปุ เชงิ พน้ื ท่ี เพ่ือตอบ ๕. การคดิ แบบ คําถาม องครวม

geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรียนรู ความสามารถ กระบวนการ ช้ัน ตัวชวี้ ดั มโนทศั นสําคญั คําถามสาํ คญั ทักษะ คาํ สาํ คญั เครอื่ งมือวดั และประเมนิ ผล ม.๒ ๓. สบื คน อภิปรายประเดน็ สิ่งแวดลอ มทางกายภาพ ปญ หาท่เี กิดจากการ ๑. ความเขาใจ ๑. การตั้งคําถาม ๑. การสังเกต - สืบคน - แบบทดสอบ ปญหาจากปฏสิ ัมพนั ธ มอี ิทธิพลตอ กจิ กรรม มีปฏิสมั พันธระหวา ง ระบบธรรมชาติ เชงิ ภูมิศาสตร ๒. การแปลความ ความสัมพันธ เขยี นตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง ระหวา งสิง่ แวดลอม ของมนุษย ขณะเดียวกนั สง่ิ แวดลอ มทางกายภาพกับ และมนุษย ๒. การรวบรวม ขอมูลทาง ระหวาง.... - เกณฑ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ทางกายภาพกับมนษุ ย กจิ กรรมของมนุษยก ็สง ผล มนษุ ยท่เี กิดข้ึนในทวปี ยุโรป ๒. การใหเหตผุ ล ขอ มลู ภูมิศาสตร กบั ..... การใหค ะแนน ทเ่ี กิดข้ึนในทวีปยุโรป ตอ ส่ิงแวดลอ มทางกายภาพ และทวปี แอฟริกามีอะไรบาง ทางภมู ิศาสตร ๓. การจดั การ ๓. การใชเทคนิค - อภปิ ราย และทวปี แอฟริกา และกอ ใหเ กิดปญ หา มีสาเหตุจากอะไร และ ๓. การตดั สิน ขอมูล และเครื่องมอื ความสมั พนั ธ การทาํ ลายสิ่งแวดลอ ม สง ผลกระทบอยางไรบา ง ใจอยา งเปน ๔. การวิเคราะห ทางภมู ศิ าสตร ระหวา ง...... ในทวปี ยโุ รป ระบบ ขอ มูล ๔. การคิดเชิงพ้นื ท่ี กับ..... และทวปี แอฟริกา ๕. การสรุป ๕. การคิดแบบ เพอื่ ตอบ องครวม สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) คาํ ถาม ๖. การใชเทคโนโลยี 50 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู ๔. วิเคราะหแ นวทาง การจดั การภยั พิบตั ิและ การจดั การภัยพบิ ัติ ๑. ความเขา ใจ ๑. การตงั้ คําถาม ๑. การแปลความ วเิ คราะห - แบบทดสอบ การจดั การภัยพิบตั แิ ละ การจัดการทรัพยากรและ ท่ีเกดิ ขน้ึ ในทวปี ยโุ รป ระบบธรรมชาติ เชิงภูมิศาสตร ขอมูลทาง เขียนตอบ การจัดการทรพั ยากรและ ส่ิงแวดลอมในทวปี ยุโรป และทวปี แอฟรกิ า และมนุษย ๒. การรวบรวม ภมู ิศาสตร - เกณฑ สิง่ แวดลอมในทวีปยโุ รป และทวปี แอฟรกิ า มีแนวทางอยา งไร ๒. การใหเ หตผุ ล ขอ มลู ๒. การคิดเชิงพืน้ ท่ี การใหค ะแนน และทวีปแอฟรกิ า จะชว ยใหม นุษยอ าศยั การจดั การทรัพยากร ทางภูมศิ าสตร ๓. การจัด ๓. การคดิ แบบ - แบบทดสอบ ที่ยั่งยืน อยูรวมกับธรรมชาติ และสิง่ แวดลอม ๓. การตัดสิน การขอ มูล องครวม เลือกตอบ ไดอยา งยง่ั ยนื ในทวปี ยุโรป ใจอยางเปน ๔. การวเิ คราะห ๔. การใช และทวีปแอฟริกา ระบบ ขอมลู เทคโนโลยี ทย่ี ่งั ยนื มีแนวทาง ๕. การสรุป ๕. การใชสถติ ิ อยา งไร เพือ่ ตอบ พ้ืนฐาน คําถาม

geo-literacy การวดั และประเมินผลการเรยี นรู ความสามารถ กระบวนการ ชั้น ตัวช้วี ัด มโนทศั นสาํ คัญ คาํ ถามสาํ คัญ ทกั ษะ คําสาํ คัญ เครื่องมือวดั และประเมินผล ม.๓ ๑. สาํ รวจและระบทุ ําเลทต่ี ้ัง ทาํ เลทต่ี ้ังของกจิ กรรมทาง ทําเลทตี่ ั้งของกจิ กรรม ๑. ความเขา ใจ - ๑. การสังเกต - สํารวจ - แบบทดสอบ ของกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ เศรษฐกิจ และสงั คมใน ทางเศรษฐกิจและสังคม ระบบธรรมชาติ ๒. การแปลความ - ระบุ เขยี นตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง และสังคมในทวีป ทวีปอเมรกิ าเหนอื และ ในทวปี อเมริกาเหนือ และมนษุ ย ขอ มูลทาง - เกณฑ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม อเมริกาเหนือ และทวปี ทวีปอเมริกาใต มคี วาม และทวีปอเมริกาใต ๒. การใหเ หตุผล ภมู ิศาสตร การใหค ะแนน อเมริกาใต สมั พันธ กับลักษณะ อยูบรเิ วณใดบา ง ทางภูมศิ าสตร ๓. การใชเทคนคิ - แบบทดสอบ ภูมิประเทศ ภมู ิอากาศ และมลี กั ษณะอยา งไร และเครื่องมอื เลือกตอบ และทรพั ยากรธรรมชาติ ๔. การใช เทคโนโลยี สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ๒. วิเคราะหปจ จัยทางกายภาพ ปจจัยทางกายภาพและ ปจจยั ทางกายภาพและ ๑. ความเขาใจ ๑. การต้งั คาํ ถาม ๑. การสังเกต วเิ คราะหปจ จยั ..... - แบบทดสอบ และปจ จัยทางสงั คม ปจ จัยทางสงั คมมผี ลตอ ปจจยั ทางสังคมสงผลตอ ระบบธรรมชาติ เชงิ ภูมศิ าสตร ๒. การแปลความ ที่มีผลตอ ..... เขยี นตอบ 51 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู ที่สงผลตอ ทาํ เลทต่ี ั้งของ การเปลยี่ นแปลง ทําเลทีต่ ง้ั ของกิจกรรม และมนษุ ย ๒. การรวบรวม ขอ มลู ทาง - เกณฑ กิจกรรมทางเศรษฐกจิ และ ทางประชากร เศรษฐกจิ ทางเศรษฐกิจ และสงั คม ๒. การใหเ หตุผล ขอมูล ภมู ศิ าสตร การใหคะแนน สงั คมในทวปี อเมริกาเหนือ และสงั คม และวัฒนธรรม ในทวีปอเมรกิ าเหนือ ทางภมู ศิ าสตร ๓. การจัดการ ๓. การใชเทคนคิ - แบบทดสอบ และทวปี อเมรกิ าใต ในทวปี อเมริกาเหนือ และทวีปอเมรกิ าใตอ ยา งไร ๓. การตัดสินใจ ขอ มูล และเคร่ืองมอื เลอื กตอบ และทวปี อเมรกิ าใต อยา งเปน ๔. การวิเคราะห ทางภมู ิศาสตร ระบบ ขอมลู ๔. การคดิ เชิง ๕. การสรปุ พืน้ ที่ เพ่อื ตอบ ๕. การคิด คําถาม แบบองคร วม

geo-literacy การวัดและประเมินผลการเรยี นรู ความสามารถ กระบวนการ ช้นั ตัวชว้ี ดั มโนทศั นสาํ คญั คาํ ถามสําคัญ ทกั ษะ คําสําคัญ เคร่อื งมอื วัด และประเมนิ ผล ม.๓ ๓. สืบคน อภิปรายประเด็น สงิ่ แวดลอ มทางกายภาพ ปญหาทีเ่ กิดจากการ ๑. ความเขา ใจ ๑. การตัง้ คําถาม ๑. การสงั เกต สืบคน - แบบทดสอบ ปญ หาจากปฏิสมั พนั ธ มอี ิทธพิ ลตอ กจิ กรรม มปี ฏสิ ัมพนั ธระหวาง ระบบธรรมชาติ เชงิ ภูมิศาสตร ๒. การแปลความ ความสัมพนั ธ เขียนตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง ระหวางสง่ิ แวดลอม ของมนุษย ขณะเดียวกนั ส่งิ แวดลอมทางกายภาพกบั และมนุษย ๒. การรวบรวม ขอมลู ทาง ระหวา ง.... - เกณฑ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ทางกายภาพกับมนษุ ย กิจกรรมของมนุษย มนษุ ยท เี่ กิดขน้ึ ๒. การใหเหตุผล ขอ มลู ภมู ศิ าสตร กับ..... การใหค ะแนน ทเี่ กดิ ข้ึน ในทวปี อเมรกิ าเหนือ ก็สง ผลตอส่งิ แวดลอ มทาง ในทวปี อเมริกาเหนอื และ ทางภูมิศาสตร ๓. การจัดการ ๓. การใชเ ทคนิค - แบบทดสอบ และทวปี อเมรกิ าใต กายภาพ และกอ ใหเกดิ ทวปี อเมริกาใตมอี ะไรบาง ๓. การตัดสินใจ ขอมูล และเครื่องมือ เลอื กตอบ ปญ หาการทําลายสง่ิ แวดลอม มีสาเหตจุ ากอะไร อยา งเปน ๔. การวิเคราะห ทางภมู ศิ าสตร ในทวปี อเมรกิ าเหนือ และสงผลกระทบอยา งไร ระบบ ขอ มลู ๔. การคดิ และทวีปอเมรกิ าใต ๕. การสรุป เชิงพ้นื ที่ เพอ่ื ตอบ ๕. การคดิ สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) คาํ ถาม แบบองคร วม ๖. การใชเ ทคโนโลยี 52 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู ๔. วเิ คราะหแนวทาง การจัดการภยั พิบัตแิ ละ การจดั การภัยพิบัติ ๑. ความเขาใจ ๑. การตั้งคาํ ถาม ๑. การแปล วเิ คราะห - แบบทดสอบ การจดั การภยั พิบัติ การจดั การทรพั ยากร ท่เี กดิ ขึ้นในทวปี ระบบธรรมชาติ เชิงภมู ศิ าสตร ความขอมูล เขียนตอบ และการจัดการทรัพยากร และส่งิ แวดลอม อเมริกาเหนอื และมนษุ ย ๒. การรวบรวม ทางภมู ศิ าสตร - เกณฑ และสิ่งแวดลอ ม ในทวีป ในทวปี อเมรกิ าเหนือ ทวีปอเมริกาใต ๒. การใหเ หตุผล ขอ มูล ๒. การคดิ การใหค ะแนน อเมรกิ าเหนอื และ และทวีปอเมรกิ าใตจะชว ย มีแนวทางอยางไร ทางภมู ศิ าสตร ๓. การจดั การ เชงิ พื้นท่ี - แบบทดสอบ ทวปี อเมรกิ าใตอ ยางยง่ั ยืน ใหมนษุ ยอ าศยั อยรู ว มกบั การจัดการทรัพยากร ๓. การตัดสินใจ ขอ มูล ๓. การคิดแบบ เลอื กตอบ ธรรมชาติไดอ ยา งยั่งยนื และส่ิงแวดลอม อยางเปน ๔. การวเิ คราะห องคร วม ในทวีปอเมรกิ าเหนือ ระบบ ขอ มลู ๔. การใช และทวปี อเมรกิ าใต ๕. การสรปุ เทคโนโลยี อยางยัง่ ยนื มแี นวทาง เพ่ือตอบ ๕. การใชสถติ ิ อยางไร คําถาม พ้นื ฐาน

geo-literacy การวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู ความสามารถ กระบวนการ ชัน้ ตวั ชวี้ ดั มโนทัศนส าํ คัญ คําถามสําคญั ทกั ษะ คาํ สาํ คัญ เครื่องมือวัด และประเมินผล ม.๓ ๕. ระบคุ วามรว มมอื ระหวาง วิกฤตการณท รัพยากรและ เปาหมายการพัฒนา - - - - ระบุเปา หมาย - แบบทดสอบ ประเทศทม่ี ผี ลตอการ สิง่ แวดลอมสง ผลกระทบ ทย่ี ่งั ยนื ของโลกมอี ะไรบาง - ระบุความ เขียนตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง จดั การทรพั ยากรและ ตอภูมภิ าคตางๆ ของโลก ความรว มมอื ระหวา ง รวมมอื - แบบทดสอบ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ส่ิงแวดลอ ม การจัดการทรพั ยากร ประเทศที่มผี ลตอ การ เลอื กตอบ และส่งิ แวดลอมจงึ ตอ งอาศยั จัดการทรพั ยากรและ ความรวมมอื ระหวางประเทศ ส่ิงแวดลอ ม มีในรปู เพ่ือการพัฒนาท่ยี ง่ั ยนื แบบใดบาง อยางไร ม.๔-๖ ๑. วเิ คราะหปฏสิ ัมพนั ธ วิถกี ารดําเนินชวี ิตของ สง่ิ แวดลอมทางกายภาพ ๑. ความเขา ใจ ๑. การตัง้ คําถาม ๑. การแปลความ - วิเคราะห - แบบทดสอบ ระหวา งสงิ่ แวดลอ ม ทองถิ่นทัง้ ในประเทศไทย สง ผลตอ วถิ กี ารดําเนนิ ชีวิต ระบบธรรมชาติ เชงิ ภมู ิศาสตร ขอ มลู ทาง ปฏสิ มั พันธ เขียนตอบ สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ทางกายภาพกบั กจิ กรรม และภมู ภิ าคตางๆ ของโลก ของมนุษยใน และมนุษย ๒. การรวบรวม ภมู ิศาสตร ระหวาง..... - เกณฑ ของมนษุ ยใ นการสรางสรรค เกดิ จากปฏสิ ัมพนั ธระหวาง ประเทศไทยและ ๒. การใหเ หตุผล ขอ มลู ๒. การใชเ ทคนิค กบั .... การใหคะแนน 53 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู วิถกี ารดําเนินชวี ติ ของ ส่งิ แวดลอ มทางกายภาพ ภูมภิ าคตา งๆ ของโลก ทางภูมิศาสตร ๓. การจัดการ และเครื่องมือ - เห็นความ - แบบทดสอบ ทอ งถ่ินท้ังในประเทศไทย กับกิจกรรมของมนษุ ย อยางไร ๓. การตดั สิน ขอ มลู ทางภมู ิศาสตร สําคญั เลือกตอบ และภูมิภาคตางๆ ของโลก นอกจากน้ี กระแสโลกาภิวตั น วถิ ีการดาํ เนินชีวิต ใจอยา งเปน ๔. การวิเคราะห ๓. การคดิ และเหน็ ความสําคญั ของ ทําใหเ กิดการเปลย่ี นแปลง ของมนุษยกอ ใหเ กิด ระบบ ขอมูล เชงิ พื้นท่ี สิ่งแวดลอมทม่ี ีผลตอ สิ่งแวดลอ มทางกายภาพ การเปล่ียนแปลง ๕. การสรุป ๔. การคดิ การดํารงชวี ิตของมนุษย และวถิ ีการดาํ เนนิ ชีวิต สิง่ แวดลอ มทางกายภาพ เพื่อตอบ แบบองคร วม ในประเทศไทยและ คําถาม ภูมภิ าคตางๆ ของโลก อยางไรภายใตก ระแส โลกาภิวัตน

geo-literacy การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู ความสามารถ กระบวนการ ชั้น ตวั ชว้ี ัด มโนทัศนส ําคัญ คําถามสําคัญ ทกั ษะ คาํ สาํ คญั เครอื่ งมอื วัด และประเมินผล ม.๔-๖ ๒. วิเคราะหส ถานการณ กิจกรรมของมนุษย การเปล่ียนแปลง ๑. ความเขาใจ ๑. การตง้ั คําถาม ๑. การสงั เกต - วเิ คราะหส าเหตุ - แบบทดสอบ สาเหตุและผลกระทบ เปนสาเหตสุ าํ คญั ทที่ าํ ให สภาพภมู อิ ากาศ ระบบธรรมชาติ เชงิ ภูมิศาสตร ๒. การแปลความ - วเิ คราะห เขียนตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง ของการเปลี่ยนแปลง เกิดการเปลี่ยนแปลง ความเสอื่ มโทรมของ และมนษุ ย ๒. การรวบรวม ขอ มูลทาง ผลกระทบ - เกณฑ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ดา นทรัพยากรธรรมชาติและ ดานทรพั ยากรธรรมชาติ ส่งิ แวดลอม ปญ หา ๒. การใหเ หตผุ ล ขอ มูล ภูมิศาสตร การใหค ะแนน ส่งิ แวดลอมของประเทศไทย และสง่ิ แวดลอมของ ความหลากหลาย ทางภูมศิ าสตร ๓. การจดั การ ๓. การใชเทคนิค - แบบทดสอบ และภมู ิภาคตา งๆ ของโลก ประเทศไทยและ ทางชีวภาพและภัยพิบัติ ๓. การตัดสินใจ ขอ มลู และเครอ่ื งมือ เลือกตอบ ภูมิภาคตา งๆ ของโลก มสี าเหตมุ าจากอะไร อยา งเปน ๔. การวเิ คราะห ทางภมู ิศาสตร ซึ่งอาจสง ผลกระทบ และมผี ลกระทบอยา งไร ระบบ ขอมลู ๔. การคดิ ท้งั ในระดับประเทศ การจัดการภัยพิบัติ ๕. การสรุป เพื่อ เชงิ พื้นท่ี ภมู ิภาค และโลก มแี นวทางอยา งไร ตอบคาํ ถาม ๕. การคดิ แบบ สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) องครวม 54 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู ๓. ระบมุ าตรการปองกัน การแกไ ขสถานการณ มาตรการปอ งกันและ ๑. ความเขา ใจ - ๑. การคิด ระบุ - แบบทดสอบ และแกไ ขปญหา กฎหมาย ดานทรัพยากรธรรมชาติ แกไขปญหา กฎหมาย ระบบธรรมชาติ เชิงพนื้ ท่ี เขยี นตอบ และนโยบายดา น และสิ่งแวดลอ มตองอาศยั และนโยบาย และมนุษย ๒. การคิด - แบบทดสอบ ทรพั ยากรธรรมชาติ การบังคบั ใชกฎหมาย ดา นทรพั ยากรธรรมชาติ ๒. การใหเ หตผุ ล แบบองครวม เลอื กตอบ และสง่ิ แวดลอ ม บทบาท การกาํ หนดนโยบาย และ และสิ่งแวดลอม ทางภูมศิ าสตร ขององคก ารทเี่ กี่ยวขอ ง ความรวมมือ ท้งั ในและ มอี ะไรบาง ๓. การตดั สนิ ใจ และการประสาน ระหวางประเทศ การประสานความ อยา งเปน ความรว มมอื ทัง้ ในประเทศ รว มมือขององคกร ระบบ และระหวา งประเทศ ดา นทรพั ยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอม ท้งั ในประเทศ และ ระหวา งประเทศ มีบทบาทอยางไร

geo-literacy การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู ความสามารถ กระบวนการ ชัน้ ตวั ช้วี ดั มโนทัศนสําคญั คําถามสาํ คญั ทกั ษะ คําสาํ คัญ เครอื่ งมือวัด และประเมินผล ม.๔-๖ ๔. วิเคราะหแนวทาง การจดั การทรพั ยากร แนวทางในการจัดการ - ๑. การต้งั คาํ ถาม ๓. การแปลความ - วเิ คราะห - แบบทดสอบ และมสี วนรวมในการ ธรรมชาติและสงิ่ แวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติ เชิงภมู ิศาสตร ขอมูลทาง แนวทาง เขียนตอบ ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง จดั การทรัพยากรธรรมชาติ เพ่อื การพัฒนาทย่ี ่ังยนื และสง่ิ แวดลอม ๒. การรวบรวม ภมู ิศาสตร - มีสว นรว ม - เกณฑ กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม และส่งิ แวดลอม ตอ งอาศยั ความรวมมอื เพ่อื การพัฒนาทย่ี ง่ั ยืน ขอมูล ๔. การใชเ ทคนคิ การใหค ะแนน เพื่อการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืน จากทุกภาคสว น และ มอี ยางไรบาง และ ๓. การจดั การ และเคร่อื งมอื - แบบทดสอบ การมีสว นรว มของทุกคน นกั เรียนจะมีสว นรว ม ขอ มลู ทางภูมศิ าสตร เลอื กตอบ ในฐานะสมาชิกของ อยา งไร ๔. การวเิ คราะห ๕. การคิด พลเมืองโลก ขอ มลู เชิงพนื้ ท่ี ๕. การสรุป ๖. การคิด เพือ่ ตอบ แบบองคร วม สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) คาํ ถาม 55 ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู

แนวทางการวัดและประเมนิ ผลการรเู รอ่ื งภมู ิศาสตร ในการวัดและประเมินผลการรูเรื่องภูมิศาสตร ซึ่งมีองคประกอบท่ีสําคัญ ๓ ประการ คือ ความสามารถ ทางภมู ศิ าสตร กระบวนการทางภมู ศิ าสตร และทกั ษะทางภมู ศิ าสตร ผสู อนตอ งทาํ ความเขา ใจความหมายของความสามารถ กระบวนการ และทกั ษะทางภมู ศิ าสตรอ ยา งถอ งแท รวมถงึ ศพั ทเ ทคนคิ ทเี่ กยี่ วขอ ง กบั การรเู รอื่ งภมู ศิ าสตร ซง่ึ สามารถศกึ ษา ไดจ ากอภธิ านศพั ทใ นเอกสารฉบับนี้ ตลอดจนอนกุ รมวิธานของทักษะพสิ ยั (psychomotor domain) ซ่งึ เปนพฤตกิ รรม การเรียนรูที่เกี่ยวของกับการปฏิบัติงานตางๆ ท่ีผูเรียนตองแสดงทักษะ ความสามารถโดยดําเนินการตามกระบวนการ ในการปฏิบัติงาน หรือสรางผลงานจากการปฏิบัติงานน้ัน ดังนั้นส่ิงที่ขาดไมไดท่ีผูสอนตองดําเนินการเพื่อการวัดและ ประเมนิ ผลการรเู รอ่ื งภมู ศิ าสตร คอื การกาํ หนดงานและสถานการณใ หผ เู รยี นนาํ ไปปฏบิ ตั ิ ประเดน็ สาํ คญั คอื การวางแผน วาจะใชสถานการณใดในการประเมินการรูเร่ืองภูมิศาสตร เพ่ือใหผูเรียนแสดงทักษะ ความสามารถท่ีตองการวัดออกมา ไดช ดั เจนทสี่ ดุ โดยสง่ิ สาํ คญั ทผ่ี สู อนควรคาํ นงึ ถงึ คอื ผสู อนตอ งไดส งั เกตพฤตกิ รรมของผเู รยี นอยา งใกลช ดิ รปู แบบของงาน สําหรับประเมินทกั ษะการปฏิบัตมิ หี ลายรปู แบบ ดังน้ี รปู แบบท่ี ๑ งานสาํ หรบั ประเมนิ อยา งสนั้ มกั จะใชใ นการประเมนิ ความรอบรใู นหลกั การพน้ื ฐาน กระบวนการ ความสัมพันธของข้ันตอนการปฏิบัติงาน รวมถึงทักษะการคิดในเรื่องตางๆ โดยท่ัวไป งานในรูปแบบนี้ใชเวลาไมนาน งานสาํ หรบั ประเมินอยา งสนั้ อาจเปนคําถามปลายเปด (open-end tasks) หรอื แผนผังมโนทศั น (concept mapping) ก็ได งานในรปู แบบนน้ี ยิ มใชกบั การประเมนิ ผเู รียนรายบุคคล รปู แบบที่ ๒ งานทเ่ี ปน เหตกุ ารณ สามารถวดั ความสามารถของผเู รยี นไดอ ยา งกวา งขวาง เชน ความคลอ งแคลว ในการใชเครื่องมือทางภูมิศาสตร การแปลความหมายขอมูลทางภูมิศาสตร ทักษะ การตัดสินใจอยางเปนระบบ ทักษะการแกปญหา งานที่เปนเหตุการณสามารถสะทอนถึงทักษะและระดับความสามารถในการนําความรู ทักษะ และความสามารถไปประยกุ ตใ ช งานรปู แบบนใี้ ชเ วลาในการประเมนิ นานกวา ในรปู แบบที่ ๑ และอาจจะเปน การประเมนิ การเขยี น การประเมินกระบวนการทํางานทางภูมศิ าสตรต า งๆ หรืองานการวิเคราะหแ ละการแกปญ หาได รูปแบบท่ี ๓ งานสําหรับประเมินระยะยาว เปนงานที่มีลักษะเปนโครงการท่ีมีเปาหมายหลายประการ และ ใชเวลาในการปฏบิ ัติงานมากกวางานรปู แบบท่ี ๑ และ ๒ โดยในชว งแรกหรือชว งตน ภาคการศึกษา ผสู อนมอบหมายงาน ใหผ เู รยี นไดแ สดงทกั ษะ ความสามารถ กระบวนการทางภมู ศิ าสตรด า นตา งๆ ทซ่ี บั ซอ น งานรปู แบบท่ี ๓ นมี้ กั เปน โครงการ ระยะยาว เชน โครงการวิจัยตางๆ โครงงานทางภูมิศาสตร นอกจากนี้ เมื่อสิ้นสุดภาคการศึกษาแลว ผูประเมินหรือ ครูผสู อนใหผ เู รียนจดั นิทรรศการเพือ่ นาํ เสนอผลการปฏิบตั ิงานตอผทู เ่ี กยี่ วของหรอื ตอสาธารณะตอ ไป 56ตัวชว้ี ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรสู งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตารางแสดงตัวอยางการกําหนดงานหรือสถานการณท ี่ใชใ นการประเมินการรเู รื่องทางภูมศิ าสตร การรเู รอ่ื งทางภมู ิศาสตร การประเมนิ ภาระงานและชน้ิ งาน ความสามารถทางภูมิศาสตร การตอบคาํ ถาม การเขียนรายงาน การวาดผงั แบบฝก หดั แบบทดสอบ รายงาน มโนทศั น ฯลฯ กระบวนการทางภมู ิศาสตร โครงงาน การประเมินโครงงาน การคน ควาอสิ ระ การประเมินการคน ควาอสิ ระ ฯลฯ ทกั ษะทางภูมิศาสตร การประเมินการใชเ ครอื่ งมือ และเทคโนโลยี การทาํ แผนที่ การวัดระยะ การใชเข็มทศิ ทางภมู ิศาสตรท่เี หมาะสม การใชอินเทอรเน็ตในการสบื คน การประเมินการอา นและแปลความหมาย การใช Google Earth แผนที่ การอานแผนที่ รูปถา ยทางอากาศ การประเมนิ การสงั เกตจากการเก็บขอ มลู ภาพจากดาวเทียม ภาคสนาม การสาํ รวจพืน้ ทีใ่ นโรงเรยี นหรือชุมชน การประเมนิ การคิดเชิงพื้นท่ี การทําแผนท่ี เชน การทาํ แผนทต่ี น ไม การประเมินการคดิ วจิ ารณญาณ ในโรงเรียน การทาํ แผนท่ชี มุ ชน การประเมนิ การแกป ญ หา การทาํ แผนทกี่ ารเดินทาง การประเมินการคดิ วิเคราะห การประเมินการคิดเชงิ ระบบ แบบทดสอบ รายงาน โครงงาน ฯลฯ ส่งิ ท่สี าํ คัญอกี ประการท่ีตอ งคาํ นงึ ถึงในข้นั ตอนนี้คอื จํานวนงาน หรือกิจกรรมท่จี ะใหผูเ รียนปฏบิ ัติ กลาวคือ ผเู รียนอาจปฏิบัตงิ านท่ีวดั ในดา นเดยี วกนั หลายงานไดในระดบั คณุ ภาพที่ไมเทากัน ดังน้ัน คะแนนทไ่ี ดจากการปฏบิ ัติงาน เพียงคร้ังเดียวหรืองานเดียวอาจไมเปนตัวแทนที่ดีของทักษะที่ตองการวัด ดังน้ัน ผูสอนควรกําหนดใหผูรับการประเมิน ปฏบิ ตั งิ านมากกวา ๑ งาน เพอื่ ปอ งกนั ปญ หาดงั กลา ว โดยเครอ่ื งมอื ทว่ี ดั และประเมนิ ทกั ษะการปฏบิ ตั มิ หี ลากหลายเครอ่ื งมอื แตใ นเอกสารฉบบั นี้ ขอกลาวถึงเฉพาะเครือ่ งมอื ท่ีไมใ ชการทดสอบ ไดแก เกณฑการใหค ะแนน เกณฑการใหค ะแนน (Scoring Rubric) มีลักษณะเปนระดับที่แสดงลักษณะหรือความสําเร็จของการปฏิบัติงานหรือผลงานของทักษะที่ประเมิน ซงึ่ เกณฑก ารใหค ะแนนจะมคี าํ อธบิ ายพฤตกิ รรมหรอื ลกั ษณะทส่ี ะทอ นถงึ ทกั ษะประเมนิ ในแตล ะระดบั การประเมนิ กาํ กบั ไว ต้ังแตระดับสูงจนถึงระดับลาง เหมาะสําหรับการประเมินการรูเรื่องทางภูมิศาสตร ที่มีรายละเอียดคอนขางมากหรือ ซับซอ น ประกอบดวย ๖ ขน้ั ตอนหลัก ดงั นี้ 57ตวั ชี้วดั และสาระการเรยี นรแู กนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๑. ศกึ ษาและทาํ ความเขา ใจทฤษฎแี ละแนวคดิ เกย่ี วกบั การรเู รอ่ื งทางภมู ศิ าสตรท ตี่ อ งการประเมนิ โดยเฉพาะ อยางยงิ่ ความหมายและองคป ระกอบทส่ี ําคญั ทต่ี อ งการวัด ๒. กาํ หนดขอ รายการประเมนิ ใหช ัดเจน ซ่ึงอาจเปนขนั้ ตอนในการปฏบิ ัติหรือพฤตกิ รรมยอยในการปฏบิ ัติ ๓. เรยี งลาํ ดบั ขอ รายการประเมนิ โดยเรยี งลาํ ดบั ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั หิ รอื พฤตกิ รรมยอ ยทจ่ี ะประเมนิ ตามลาํ ดบั เกดิ ขนึ้ จริงเม่อื ผูเรียนปฏิบตั ิ ๔. เขียนชอ งรายการประเมินใหเ ปนไปตามจาํ นวนระดับผลประเมินทีต่ อ งการ เชน ๔ ระดับ ๕. กาํ หนดคําบง ช้รี ะดบั หรอื คะแนนในแตล ะระดบั ทกี่ าํ หนดไวใ นขั้นตอนที่ ๔ ๖. ระบชุ ือ่ แบบประเมนิ คา ตามทกั ษะการปฏบิ ัติทตี่ อ งการประเมนิ ตวั อยาง เกณฑก ารประเมนิ ในการวาดแผนผงั เพ่อื แสดงตาํ แหนงท่ตี ั้งของสถานทสี่ ําคญั ในโรงเรียน การรูเร่ือง ดีมาก ระดบั คณุ ภาพ ตองปรับปรงุ ภมู ศิ าสตร ดี พอใช ความสามารถ สํารวจสิ่งทีเ่ กดิ ขึ้นเองตาม สาํ รวจสงิ่ ท่เี กดิ ขนึ้ เอง สํารวจส่งิ ท่ีเกดิ ขน้ึ เองตาม สํารวจส่งิ ที่เกิดข้ึนเอง ทางภูมศิ าสตร ธรรมชาตแิ ละส่ิงท่ีมนุษย ตามธรรมชาตแิ ละส่ิงท่ี ธรรมชาตแิ ละสง่ิ ทีม่ นษุ ย ตามธรรมชาตแิ ละส่งิ ท่ี สรา งข้นึ ภายในโรงเรียนได มนษุ ยส รางขน้ึ ภายใน สรางขน้ึ ภายในโรงเรียน มนษุ ยสรางขึ้นภายใน อยา งถูกตอง และครบถวน โรงเรยี นไดอ ยางถูกตอ ง ไดถกู ตอ งบางสวน และ โรงเรยี นไดบาง แตไมค รบถวน ไมค รบถว น กระบวนการ ดําเนนิ การตามกระบวนการ ดําเนนิ การตามกระบวนการ ดาํ เนินการตามกระบวนการ ดาํ เนินการตาม ทางภูมศิ าสตร ทางภูมิศาสตรไดถ ูกตอง ทางภูมิศาสตร ไดถ กู ตอ ง ทางภูมิศาสตรไ ดถ ูกตอง กระบวนการ และครบทุกข้นั ตอน แตไ มครบ ทกุ ข้นั ตอน บางสว น และไมค รบถวน ทางภูมิศาสตรไ ดบ า ง ทักษะทางภูมิศาสตร วาดผงั แสดงสิ่งตา งๆ วาดผงั แสดงสงิ่ ตางๆ วาดผังแสดงสงิ่ ตางๆ วาดผงั แสดงส่ิงตางๆ ตามความสมั พนั ธข องตาํ แหนง ตามความสมั พันธข อง ตามความสมั พนั ธข อง ตามความสมั พันธข อง ระยะ และทศิ ทางไดอ ยาง ตาํ แหนง ระยะ และ ตาํ แหนง ระยะ และ ตําแหนง ระยะ และ ถกู ตอ ง ครบถว น ทิศทาง ไดอ ยา งถูกตอง ทิศทาง ไดถกู ตอ ง ทศิ ทางไดบ าง แตไ มครบถวน บางสว น และไมค รบถว น 58ตัวชว้ี ัดและสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู กลุม สาระการเรียนรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวอยางแผนการจดั กิจกรรมการเรียนรู ระดบั ประถมศึกษาตอนตน เวลา ๓ ช่วั โมง เรื่อง การจัดการสิ่งแวดลอมในชมุ ชน สาระภูมศิ าสตร กลุมสาระการเรียนรสู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชนั้ ประถมศึกษาปที่ ๓ มาตรฐาน/ตัวชีว้ ดั มาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับสิ่งแวดลอมทางกายภาพที่กอใหเกิดการสรางสรรค วิถกี ารดําเนินชวี ิต มจี ิตสาํ นกึ และมสี ว นรว มในการจดั การทรพั ยากรและสิ่งแวดลอมเพือ่ การพฒั นาท่ีย่งั ยืน ส ๕.๒ ป.๓/๖ มสี วนรว มในการจัดการสง่ิ แวดลอมในชุมชน มโนทศั นสําคญั (Key Concept) การมีสวนรวมในการจดั การสง่ิ แวดลอ มในชมุ ชนเปนหนา ท่ขี องทกุ คนในชุมชน คาํ ถามสําคัญ (Big Question) นักเรยี นมสี วนรวมในการจดั การส่ิงแวดลอมในชุมชนไดอ ยา งไร จุดประสงคก ารเรยี นรู ๑. นกั เรยี นสามารถกําหนดบทบาทหนา ทขี่ องตนในการจดั การกับสิง่ แวดลอ มในชมุ ชนไดอ ยางเหมาะสม ๒. นกั เรยี นสามารถปฏบิ ัตติ นตามแนวทางที่กําหนดได การรเู รื่องภูมศิ าสตร ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ ๑. ความเขา ใจระบบธรรมชาติ - ๑. การสงั เกต ๒. การแปลความขอมูล และมนุษย ๒. การใหเหตผุ ลทางภมู ศิ าสตร ทางภมู ิศาสตร ๓. การตดั สนิ ใจอยา งเปนระบบ คุณลกั ษณะอันพึงประสงคแ ละสมรรถนะสาํ คัญ สมรรถนะสาํ คัญ ๑. ความสามารถในการส่ือสาร คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค ๒. ความสามารถในการคิด ๑. มงุ มั่นในการทาํ งาน ๒. มีจติ สาธารณะ 59ตวั ชวี้ ัดและสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กิจกรรมการเรยี นรู กลมุ สาระการเรียนรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

การจัดกจิ กรรมการเรียนรู ช่วั โมงท่ี ๑ ๑. ครแู จกบัตรคําแสดงสถานภาพของคนในชุมชนใหนักเรียนทุกคนๆ ละ ๑ ใบ เชน ผอู ํานวยการโรงเรยี น ครู นกั การภารโรง แมบ าน พอ แม ผปู กครอง กาํ นัน ผูใหญบ า น นายก อบต. นายกเทศมนตรี นักเรียน ตาํ รวจ ทหาร บรุ ุษไปรษณีย เกษตรกร พอคา รบั จาง ๒. ใหน ักเรียนยนื เปนวงกลม โดยแบง พน้ื ที่วงกลมเปน ๒ สว น คือ ความเขาใจระบบธรรมชาติ สว นสีนาํ้ เงนิ (สวนท่ไี ดประโยชน) และมนุษย สวนสแี ดง (สว นทีไ่ ดร ับผลกระทบทางลบ) การใหเ หตุผลทางภูมศิ าสตร ๓. ครูนํานักเรียนเลนเกม “อะไร.....กับฉัน” โดยกําหนดเง่ือนไขวา ใหนักเรยี นสวมบทบาทเปน บุคคล ตามบตั รคํา เมอื่ ครูอา นขอ ความ จบแลว ใหนักเรยี นตอบคาํ ถามดงั น้ี ๓.๑ ขอความดังกลาวมผี ลกระทบตอ ธรรมชาติอยา งไร ๓.๒ ขอ ความดังกลาวทาํ ใหต นเองไดประโยชน หรือเสียประโยชน หรอื ไมไ ดท้ังประโยชนห รอื ไมเ สยี ประโยชน จากขอ ความ ดังกลาว - ถาคดิ วาตนเองไดป ระโยชนใ หเดนิ ไปอยูในสวนสีน้าํ เงนิ - ถาคิดวาตนเองเสยี ประโยชนใหเดินไปอยูในสวนสแี ดง - ถาคดิ วา ตนเองไมไดทัง้ ประโยชนและเสยี ประโยชน ใหยืนอยทู ีเ่ ดมิ ตวั อยา งขอความ ปลกู ตน ไมเ ยอะชวยกรองอากาศ ปดน้าํ ทกุ ครัง้ ขณะแปรงฟน ตองปลูกบา นหางจากถนน แมนาํ้ ไมน อยกวา ๑๐ เมตร ท้ิงขยะตรงไหนกไ็ ด ถมคลองเปน ถนน ขอถุงพลาสติกใสของจากแมค าทกุ ครัง้ 60ตวั ชีว้ ัดและสาระการเรยี นรแู กนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาข้ันพนื้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู กลุม สาระการเรยี นรสู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

๔. ครสู ุมถามเหตผุ ลนักเรียนทเี่ ลือกยืนในสว นตา ง ๆ เมื่ออา นขอ ความจบ ความเขาใจระบบธรรมชาติ ในแตละบตั ร เชน และมนุษย - ตัวเองไดประโยชนอยางไรกับการท้ิงขยะตรงไหนก็ได จากการถม การสังเกต คลองเปน ถนน ฯลฯ - ทําไมถงึ คิดวาตวั เองเสียประโยชนจ ากการถมคลองเปน ถนน ทิ้งขยะ การแปลความขอมลู ตรงไหนกไ็ ด ฯลฯ ทางภมู ิศาสตร - ทาํ ไมคดิ วา ตนไมไ ดป ระโยชนห รอื ไมเ สยี ประโยชน (ไมเ กย่ี วกบั ตนเอง) การตัดสนิ ใจอยา งเปน ระบบ จากการถมคลองเปน ถนน ทง้ิ ขยะตรงไหนกไ็ ด ฯลฯ) นกั เรยี นรว มกนั สรปุ วา ทกุ คนในชมุ ชนตา งมสี ว นเกย่ี วขอ งกบั สง่ิ แวดลอ มดว ย กันทัง้ นั้น ท้งั ทไี่ ดป ระโยชนแ ละเสียประโยชน สง่ิ แวดลอมบางอยาง มนษุ ยทําใหเ กดิ ขึน้ และสงผลเสียกับคนในชุมชน เชน การทิ้งขยะไมถูกที่ การกําจัดขยะไมถูกวิธี รวมทั้ง การเพม่ิ ปรมิ าณขยะ ลวนสง ผลลบมาถงึ คนในชมุ ชนทงั้ สนิ้ ช่ัวโมงท่ี ๒ - ๓ ๑. ครถู ามนกั เรยี นวา นกั เรยี นเดนิ ทางจากบา นไปตลาด โรงเรยี น หรอื ไปใน ทีต่ างๆ ในชมุ ชน นักเรยี นสังเกตเหน็ สภาพชุมชนมีลักษณะเปน อยา งไรบาง ทาํ ไมจึงเปน เชน นน้ั ๒. แบงนกั เรียนเปน กลุมๆ ละ ๓ - ๕ คน รว มกนั บอกถึงปญหาส่งิ แวดลอม ในชุมชนของตนเองอาศยั อยูว าเปน อยา งไร (มีกล่ินขยะ ตนไมรกรุงรงั ลาํ คลอง ต้ืนเขิน มีขยะลอย บานเรือนแออัด มีกล่ินควันรถ เสียงดัง มีปาไม มีทุงนา แมนํ้าใสสะอาด) โดยนักเรียนระบตุ ําแหนง ปญ หาส่ิงแวดลอ มท่ีสงั เกตเหน็ ไดลงในแผนทช่ี มุ ชน ๓. ครใู หน กั เรยี นศกึ ษาแผนทชี่ มุ ชนทแ่ี สดงปญ หาสง่ิ แวดลอ มทร่ี ว มกนั ระบุ ตําแหนงขนึ้ เพือ่ รว มกันพิจารณาวา ปญ หาสง่ิ แวดลอมใดปรากฏในชมุ ชนมากท่ีสดุ และ ปญหาใดควรเปน ปญ หาเรงดว นทีค่ วรแกไข ๔. นักเรียนทั้งหองเลือกปญหาสิ่งแวดลอมใดในชุมชนที่เปนปญหาเรงดวน ควรไดรับการแกไข แลวชวยกันคิดวา “นักเรียนจะมีสวนรวมในการเขาไปจัดการกับ เรอ่ื งนน้ั ไดอ ยา งไรบา ง และคดิ วา มใี ครบา งทต่ี อ งเขา ไปจดั การ” (การจดั การขยะในชมุ ชน การรักษาแมนํ้าใหใสสะอาดอยูอยางน้ี) โดยอาจทําเปนแผนผังความคิด วาดภาพลง ในกระดาษบรฟู หรอื แสดงบทบาทสมมตุ ิ ๕. แตละกลมุ สง ตัวแทนนาํ เสนอหนา ชัน้ เรยี น ๖. ใหนักเรียนรวมกันวางแผนตอวา หากจะปฏิบัติตามท่ีนักเรียนแตละ กลมุ นาํ เสนอแนวทางมาจะทาํ เม่อื ไหร ที่ไหน ทาํ อยางไร (ประสานกับใคร วสั ดุอปุ กรณ ท่ีตองใช ฯลฯ) ๗. ครใู หน กั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามแนวทางทนี่ าํ เสนอในฐานะนกั เรยี นทเ่ี ปน สมาชกิ ในชมุ ชน แลว ใหน กั เรยี นนาํ เสนอหนา ชนั้ ถงึ สงิ่ ทไี่ ดป ฏบิ ตั แิ ละผลทเ่ี กดิ ขนึ้ จากการปฏบิ ตั ิ 61ตวั ช้ีวัดและสาระการเรยี นรูแกนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขนั้ พืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรยี นรู กลมุ สาระการเรียนรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สอ่ื /แหลง การเรยี นรู ๑. บัตรคําแสดงสถานภาพของคนในชมุ ชน ๒. พ้นื ที่วงกลมเปน ๒ สวน คือ สวนสีน้าํ เงิน (สวนที่ไดประโยชน) สว นสแี ดง (สว นทีไ่ ดร ับผลกระทบทางลบ) ๓. บตั รขอความ เกม “อะไร.....กบั ฉนั ” ๔. กระดาษปรฟู ๕. ปากกาเคมี ๖. สไี ม การวัดและประเมินผลการเรยี นรู รายการวดั วธิ ีการ เครอื่ งมอื การมีสว นรวมในการจดั การสิง่ แวดลอ ม ในชุมชน - ตรวจกระบวนการทาํ ผลงาน (แผนผงั - เกณฑการใหค ะแนน ความคิด/วาดภาพ/แสดงบทบาทสมมุต)ิ - ตรวจผลงาน - เกณฑก ารใหคะแนน - ตรวจกระบวนการลงปฏบิ ัตงิ านในชุมชน - แบบสงั เกต 62ตัวชวี้ ดั และสาระการเรยี นรูแ กนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กิจกรรมการเรยี นรู กลุมสาระการเรยี นรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวอยางแผนการจัดกจิ กรรมการเรียนรู ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน เวลา ๓ ช่วั โมง เรอื่ ง รอบรู พรอ มรบั ภยั พิบัติ สาระภมู ิศาสตร กลมุ สาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ช้นั มัธยมศึกษาปที่ ๑ มาตรฐาน/ตัวชี้วดั มาตรฐาน ส ๕.๑ เขา ใจลกั ษณะทางกายภาพของโลกและความสมั พนั ธข องสรรพสง่ิ ซงึ่ มผี ลตอ กนั ใชแ ผนทแี่ ละ เครื่องมอื ทางภมู ศิ าสตรในการคนหา วิเคราะห และสรปุ ขอ มูลตามกระบวนการทางภมู ิศาสตร ตลอดจนใชภ ูมสิ ารสนเทศ อยางมปี ระสทิ ธภิ าพ ส ๕.๑ ม.๑/๓ วเิ คราะหส าเหตกุ ารเกิดภยั พบิ ตั ิและผลกระทบในทวปี เอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชยี เนยี มาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับส่ิงแวดลอมทางกายภาพที่กอใหเกิดการสรางสรรค วิถกี ารดาํ เนินชีวิต มีจติ สํานกึ และมีสว นรวมในการจดั การทรพั ยากรและสิ่งแวดลอ ม เพ่อื การพัฒนาท่ีย่งั ยืน ส ๕.๒ ม.๑/๔ วิเคราะหแนวทางการจัดการภัยพิบัติและการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอมในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลยี และโอเชยี เนยี ท่ยี ั่งยนื มโนทศั นสําคัญ (Key Concept) ลักษณะทางกายภาพของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย สงผลตอการเกิดภัยพิบัติ ทีแ่ ตกตางกัน การจดั การภัยพิบัติและการจดั การทรพั ยากรและสงิ่ แวดลอมในทวีปเอเชยี ทวีปออสเตรเลีย และโอเชยี เนีย จะชว ยทาํ ใหมนุษยอ าศยั อยรู วมกับธรรมชาตไิ ดอยา งย่งั ยืน คําถามสาํ คญั (Big Question) ๑. การเกิดภัยพิบัติของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนียมีอะไรบาง เกิดจากสาเหตุใด และมีผลกระทบอยางไร ๒. การจัดการภัยพิบัติและการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดลอมในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนียท่ียง่ั ยืน มแี นวทางอยา งไรบา ง จดุ ประสงคก ารเรยี นรู ๑. นักเรียนสามารถวิเคราะหสาเหตุของการเกิดภัยพิบัติและผลกระทบในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชยี เนยี ได ๒. นักเรียนสามารถอธิบายความสัมพันธระหวางลักษณะทางกายภาพกับภัยพิบัติที่เกิดข้ึนในทวีปเอเชีย ทวปี ออสเตรเลยี และโอเชียเนยี ได ๓. นักเรยี นสามารถวเิ คราะหแ นวทางการจดั การภัยพบิ ตั ิในทวีปเอเชีย ทวปี ออสเตรเลีย และโอเชยี เนยี ได ๔. นกั เรียนสามารถเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพอื่ ใหต นเองปลอดภัยจากภยั พิบัติได 63ตัวชีว้ ัดและสาระการเรยี นรูแ กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

การรูเ รอ่ื งภมู ศิ าสตร กระบวนการ ทักษะ ๑. การต้ังคําถามเชงิ ภมู ศิ าสตร ๑. การสังเกต ความสามารถ ๒. การรวบรวมขอ มูล ๒. การแปลความขอ มลู ทางภูมิศาสตร ๑. ความเขาใจระบบธรรมชาติ ๓. การจัดการขอมลู ๓. การใชเทคนคิ และเครอื่ งมอื ๔. การวเิ คราะหขอมูล และมนษุ ย ๕. การสรุปเพ่อื ตอบคําถาม ทางภูมิศาสตร ๒. การใหเ หตุผลทางภูมศิ าสตร ๔. การคดิ เชงิ พ้ืนที่ ๓. การตัดสินใจอยางเปน ระบบ ๕. การคดิ แบบองครวม ๖. การใชเ ทคโนโลยี ๗. การใชส ถิตพิ น้ื ฐาน คุณลักษณะอนั พงึ ประสงคและสมรรถนะสาํ คัญ สมรรถนะสาํ คัญ ๑. ความสามารถในการสือ่ สาร คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค ๒. ความสามารถในการคิด ๑. ใฝเ รียนรู ๓. ความสามารถในการแกป ญ หา ๒. มุงมน่ั ในการทาํ งาน ๔. ความสามารถในการใชเทคโนโลยี การจัดกจิ กรรมการเรยี นรู การสังเกต ชว่ั โมงท่ี ๑ - ๒ ข้ันการตัง้ คําถามเชิงภมู ศิ าสตร ๑. ครเู ปด วดี ิทัศนต ัวอยางภัยพิบตั ทิ เ่ี กดิ ขน้ึ ในทวีปเอเชยี ทวปี ออสเตรเลีย และโอเชียเนีย เชน แผนดินไหว ภูเขาไฟปะทุ น้ําทวม ภัยพิบัติ ไฟปา และพายุหมุน เขตรอ น จากนัน้ ใหน ักเรยี นต้งั คําถามเกยี่ วกบั ภยั พบิ ัตดิ ังกลา ว เพือ่ จะหาคาํ ตอบทจ่ี ะชว ยให นกั เรยี นรอดจากภยั พบิ ตั ดิ งั กลา วได (ตวั อยา งคาํ ถามทนี่ กั เรยี นเปน คนตง้ั ขนึ้ เชน ภยั พบิ ตั ิ เกิดจากสาเหตุใด (Why) บริเวณเสี่ยงภัยคือท่ีใด (Where) เกิดเมอื่ ไหร เกดิ บอ ยเพยี งใด (When) จะตองเตรยี มตวั อยางไร (How) แผนดนิ ไหวญ่ีปุน ครั้งที่ ๒ ในรอบ ๒๔ ชั่วโมง แผนดินไหวญี่ปนุ คร้ังท่ี ๒ ในรอบ ๒๔ ชั่วโมง อางอิงภาพขา ว : https://www.youtube.com/watch?v=avuLhc5_x10 64ตัวชีว้ ดั และสาระการเรยี นรูแ กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

๒. นักเรียนแบงกลุมออกเปน ๖ กลุม ตามประเภทภัยพิบัติท่ีเกิดข้ึน - การใชเ ทคโนโลยี ในทวีปเอเชยี ทวีปออสเตรเลีย และโอเชยี เนีย - การใชส ถิติพ้ืนฐาน - การแปลความขอมูล กลมุ ที่ ๑ แผนดนิ ไหว กลมุ ที่ ๔ ภเู ขาไฟปะทุ กลมุ ที่ ๒ นํ้าทวม กลุมที่ ๕ ภยั พบิ ัติ ทางภมู ิศาสตร กลุมที่ ๓ ไฟปา กลมุ ท่ี ๖ พายุหมนุ เขตรอ น ขน้ั การรวบรวมขอมูล - การใชเ ทคนคิ และ ๓. นักเรียนแตละกลุมหาคําตอบใหนักเรียนแตละกลุมใชเคร่ืองมือส่ือสาร เครือ่ งมอื ทางภูมศิ าสตร (คอมพวิ เตอร แทบ็ เล็ต สมารท โฟน) เพ่ือสืบคน ขอ มูลสถติ ิของการเกดิ ภัยพบิ ตั ิในบรเิ วณ ทวีปเอเชีย และทวีปออสเตรเลียและโอเชียเนีย ตลอดจนความรูเก่ียวกับภัยพิบัติและ - การคิดเชิงพน้ื ที่ วิธีการปฏิบัติตนอยางเหมาะสมเม่ือเกิดภัยพิบัติขึ้น โดยการดาวนโหลดแอปพลิเคชัน - การใหเ หตุผลทาง ความรเู กีย่ วกบั ภัยพบิ ัติ ขอ มลู ศนู ยภ ัยพิบตั ิ แนวทางในการลดความเสียหาย อนั เกดิ จาก ภัยพิบัติ (Disaster Edu. ของสถาบันพัฒนาครู คณาจารยและบุคลากรทางการศึกษา ภูมิศาสตร กระทรวงศึกษาธิการ) โดยใชเครอ่ื งมอื ส่อื สาร (คอมพิวเตอร แท็บเล็ต สมารทโฟน) หรอื - การแปลความขอ มูล เขาเวบ็ ไซตศนู ยเ ตอื นภยั พิบัติแหง ชาติ http://www.ndwc.go.th/web/e-book.htm ขัน้ การจัดการขอ มลู ทางภมู ิศาสตร ๔. ครูใหนักเรียนแตละกลุมทํากิจกรรม “ปกหมุดพ้ืนท่ีภัยพิบัติ” โดยให - การคดิ เชงิ พื้นที่ นักเรียนปกหมุดบริเวณท่ีเคยเกิดลงบนแผนที่กายภาพของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย - การคดิ แบบองครวม และโอเชียเนยี หนา หองเรียน ขั้นการวเิ คราะหขอ มลู ๕. จากแผนทป่ี ก หมดุ พนื้ ทภี่ ยั พบิ ตั หิ นา หอ งเรยี น นกั เรยี นแตล ะกลมุ รว มกนั สรุปพื้นที่เส่ียงที่เกิดภัยพิบัติแตละประเภท โดยวิเคราะหใหเห็นความสัมพันธระหวาง ลักษณะทางกายภาพกับภัยพิบัติน้ัน (ตัวอยางเชน เหตุแผนดินไหวและภูเขาไฟปะทุ สว นใหญเ กดิ บรเิ วณรอยตอ ของเปลอื กโลก โดยเฉพาะบรเิ วณรมิ ชายฝง มหาสมทุ รแปซฟิ ก หรอื ท่เี รยี กวา วงแหวนแหง ไฟ) 65ตัวช้วี ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๖. นักเรียนแตละกลมุ รวมกันอธบิ ายผลกระทบทีเ่ กดิ จากภยั พบิ ตั ิ จากนัน้ - ความเขา ใจระบบ ครูและนกั เรยี นรว มกนั สรปุ ผลกระทบทม่ี ีรว มกันจากภยั พบิ ตั ิ ธรรมชาตแิ ละมนุษย ขัน้ การสรุปเพอื่ หาคําตอบ ๗. นักเรียนสรุปคําตอบจากคําถามเชิงภูมิศาสตรที่ตั้งขึ้นลงในใบงาน จากนําเสนอคําตอบหนาหองเรียน ครแู ละนักเรียนรวมกันตรวจสอบคําตอบรวมกัน ชั่วโมงท่ี ๓ - การใชเทคโนโลยี ๘. ครูใหนักเรียนสืบคนแนวทางการจัดการภัยพิบัติของประเทศตางๆ - การตดั สินใจอยางเปน ในทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย จากนั้นรวมกันวิเคราะหความเหมือน ระบบ และความตา ง และความจาํ เปนของแนวทางการจัดการภัยพบิ ัติ - ความเขา ใจระบบ ๙. นักเรียนรวมกันยกตัวอยางแนวทางการจัดการภัยพิบัติที่เปนไปได ธรรมชาตแิ ละมนุษย ในประเทศไทย จากน้ันรวมกันนําเสนอแนวทางการจัดการภัยพิบัติในประเทศไทย โดยแบงเปนการปองกันกอ นการเกดิ ภยั พบิ ตั ิ และการรบั มอื เมื่อเกดิ ภยั พิบัติน้นั ไปแลว - การตัดสนิ ใจอยางเปน ระบบ ๑๐. ตวั แทนนกั เรยี นแตล ะกลมุ นําเสนอหนา หอ งเรียน ๑๑. ครแู บง กลมุ นกั เรยี น ๕ กลมุ ทาํ กจิ กรรม “เผชญิ หนา ภยั พบิ ตั ”ิ โดยแตล ะ - การคดิ แบบองคร วม กลุม ไดรบั สถานการณดงั ตอไปน้ี สถานการณท ่ี ๑ ติชาเดินแฟชั่นโชวบริเวณลานหนาหางสรรพสินคา กลางกรุงไทเป ในขณะน้ันเกิดเหตุแผนดินไหว ติชาควรจะปฏิบัติตนอยางไร จึงจะ ปลอดภยั จากสถานการณดังกลาว สถานการณท ี่ ๒ นพพรนงั่ ประชมุ กบั ลกู คา อยบู นตกึ สาํ นกั งานชน้ั ๓๐ ใจกลางกรงุ โตเกยี ว ประเทศญป่ี นุ ในขณะนน้ั เกดิ เหตแุ ผน ดนิ ไหว นพพรควรจะปฏบิ ตั ติ น อยา งไร จงึ จะปลอดภยั จากสถานการณด ังกลาว สถานการณท ี่ ๓ นพดลไปแขงขันรักบ้ีท่ีสนามกีฬาแหงชาติ ประเทศ นวิ ซแี ลนด ในขณะนน้ั เกดิ เหตแุ ผน ดนิ ไหว นพดลควรจะปฏบิ ตั ติ นอยา งไร จงึ จะปลอดภยั จากสถานการณด ังกลา ว สถานการณท ี่ ๔ มาเรยี กาํ ลงั ดาํ นาอยใู นทน่ี าขนั้ บนั ไดของเธอบนเกาะ ลซู อน ประเทศฟล ปิ ปน ส ในขณะนนั้ เกดิ เหตภุ เู ขาไฟปะทุ มาเรยี ควรจะปฏบิ ตั ติ นอยา งไร จงึ จะปลอดภยั จากสถานการณด ังกลาว สถานการณท ี่ ๕ อีซาสตั้งถ่ินฐานอยูบริเวณท่ีราบดินดอนสามเหล่ียม ปากแมน้ําคงคาและพรหมบุตร ประเทศบังคลาเทศ อีซาสควรจะปฏิบัติตนอยางไร จงึ จะปลอดภยั จากพายุไซโคลน และนา้ํ ทวมฉบั พลัน ครูใหนักเรียนรวมกันอภิปราย และนําเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือให ปลอดภยั จากสถานการณภ ยั พบิ ตั ดิ งั กลา ว จากนนั้ ใหส มาชกิ ในกลมุ เดยี วกนั แยกตวั ออก จากกลมุ เดิม และไปรวมกลุมใหม โดยมเี งือ่ นไขวา สมาชกิ ของกลุมใหมน ้ันจะตองมาจาก ทั้ง ๕ สถานการณ เพ่ือแลกเปลี่ยนเรียนรูจากสิ่งท่ีไดอภิปรายมาจากกลุมสถานการณ ของตนเอง แลว บันทกึ ลงในใบงาน เร่ือง รูรอดปลอดภัยจากภัยพิบัติ 66ตัวช้วี ัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรยี นรู กลุม สาระการเรียนรูสังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ส่ือ/แหลงการเรยี นรู - วดี ทิ ัศนเ ก่ยี วกับภยั พิบัติทีเ่ กดิ ในทวปี เอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนยี - แผนท่กี ายภาพของทวีปเอเชีย ทวปี ออสเตรเลยี และโอเชยี เนยี - แอปพลิเคชั่นความรูเกี่ยวกับภัยพิบัติ ขอมูลศูนยภัยพิบัติ แนวทางในการลดความเสียหายอันเกิดจาก ภยั พบิ ัติ (Disaster Edu. ของสถาบนั พัฒนาครู คณาจารย และบุคลากรทางการศกึ ษากระทรวงศึกษาธิการ) - เวบ็ ไซตศ ูนยเ ตอื นภัยพิบัตแิ หงชาติ http://www.ndwc.go.th/web/e-book.htm - ใบงาน เร่ือง รรู อดปลอดภัยจากภัยพิบตั ิ การวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู รายการวดั วธิ กี าร เครือ่ งมือ วิเคราะหสาเหตุการเกิดภยั พบิ ัติและ - สงั เกตกระบวนการทาํ กจิ กรรมแผนท่ี - แบบสังเกต ผลกระทบในทวีปเอเชีย ทวปี ออสเตรเลยี ปก หมดุ และโอเชียเนยี - ตรวจใบงาน รรู อดปลอดภยั จากภัยพิบตั ิ - เกณฑการใหคะแนน - กจิ กรรมท่ี ๑ รูรอบภัยพบิ ตั ิ วเิ คราะหแ นวทางการจดั การภยั พบิ ตั ิ - ตรวจใบงาน รรู อดปลอดภยั จากภัยพิบตั ิ - เกณฑการใหค ะแนน และการจดั การทรพั ยากรและสง่ิ แวดลอม - กจิ กรรมท่ี ๒ เผชิญหนา ภยั พบิ ัติ ในทวีปเอเชยี ทวีปออสเตรเลีย และ โอเชียเนยี ท่ีย่ังยืน 67ตัวชีว้ ัดและสาระการเรียนรูแ กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู กลมุ สาระการเรยี นรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ใบงาน เรอ่ื ง รรู อดปลอดภัยจากแผนดินไหว ภเู ขาไฟปะทุ กิจกรรมที่ ๑ รูร อบภัยพิบัติ คาํ ช้ีแจง : ใหนกั เรยี นตอบคําถามตอไปน้ี ช่อื ภยั พบิ ัต.ิ ........................................................... คาํ ถาม คําถามเชงิ ภูมิศาสตร คําตอบ When Where Why How 68ตวั ชว้ี ดั และสาระการเรยี นรูแกนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู กลมุ สาระการเรียนรสู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

กจิ กรรมท่ี ๒ เผชิญหนา ภัยพบิ ตั ิ คําชแี้ จง : ใหนักเรียนพิจารณาสถานการณตอไปนี้ แลวนําเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือใหเกิดความปลอดภัยจาก สถานการณภยั พบิ ตั ดิ งั กลา ว สถานการณท ่ี ๑ ตชิ า เดนิ แฟชน่ั โชวบ รเิ วณลานหนา หา งสรรพสนิ คา กลางกรงุ ไทเป ในขณะนนั้ เกดิ เหตแุ ผน ดนิ ไหว ตชิ าควรจะปฏิบตั ิตนอยางไร จึงจะปลอดภยั จากสถานการณดงั กลา ว อา งองิ ภาพ : http://blog.asianinny.com/fashion-and- decor/taipei-in-style-2013/ แนวทางการปฏิบตั ิตนเพอื่ ใหเ กดิ ความปลอดภยั : …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... 69ตัวช้วี ัดและสาระการเรยี นรแู กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรสู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สถานการณท่ี ๒ นพพรนั่งประชุมกับลูกคาอยูบนตึกสํานักงานช้ัน ๓๐ ใจกลางกรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุน ในขณะน้นั เกดิ เหตแุ ผน ดนิ ไหว นพพรควรจะปฏบิ ตั ติ นอยา งไร จงึ จะปลอดภยั จากสถานการณดังกลาว อางองิ ภาพ : http://blog.asianinny.com/fashion- and-decor/taipei-in-style-2013/ แนวทางการปฏบิ ตั ิตนเพอ่ื ใหเ กดิ ความปลอดภยั : …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... สถานการณท่ี ๓ นพดลไปแขงขันรักบ้ที ่ีสนามกีฬาแหงชาติ ประเทศนิวซีแลนด ในขณะนนั้ เกดิ เหตุแผน ดินไหว นพดลควรจะปฏบิ ตั ิตนอยางไร จงึ จะปลอดภัยจากสถานการณด ังกลาว อางองิ ภาพ : https://i.ytimg.com/vi/f2B0EviQDB0/ maxresdefault.jpg แนวทางการปฏบิ ัติตนเพ่อื ใหเ กดิ ความปลอดภยั : …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... 70ตวั ช้ีวัดและสาระการเรยี นรูแ กนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กิจกรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรยี นรูส ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สถานการณท่ี ๔ มาเรียกําลังดํานาอยูในท่ีนาข้ันบันไดของเธอบนเกาะลูซอน ประเทศฟลิปปนส ในขณะนั้น เกิดเหตุภเู ขาไฟปะทุ มาเรียควรจะปฏบิ ัติตนอยางไร จงึ จะปลอดภยั จากสถานการณดงั กลา ว อางองิ ภาพ : http://aseannotes.blogspot. com/2014/08/3.html แนวทางการปฏบิ ตั ติ นเพ่อื ใหเกดิ ความปลอดภยั : …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... สถานการณท่ี ๕ อีซาสตั้งถ่ินฐานอยูบริเวณท่ีราบดินดอนสามเหลี่ยมปากแมน้ําคงคาและพรหมบุตร ประเทศ บังคลาเทศ อีซาสควรจะปฏิบตั ติ นอยางไร จงึ จะปลอดภัยจากพายไุ ซโคลน และน้าํ ทว มฉบั พลัน อางอิงภาพ : https://reliefweb.int/report/sri- lanka/better-urban-planning-needed-dodge- disasters แนวทางการปฏิบัติตนเพือ่ ใหเกิดความปลอดภัย : …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………... 71ตัวชี้วดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรยี นรู กลุมสาระการเรียนรสู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวอยา งแผนการจดั กจิ กรรมการเรียนรู ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย เวลา ๕ ช่วั โมง เรอ่ื ง สิ่งแวดลอ มทางกายภาพกบั กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ สาระภมู ศิ าสตร กลุมสาระการเรียนรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๔ - ๖ มาตรฐาน/ตวั ชว้ี ัด มาตรฐาน ส ๕.๒ เขาใจปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับส่ิงแวดลอมทางกายภาพที่กอใหเกิดการสรางสรรค วถิ ีการดําเนนิ ชวี ติ มีจติ สํานึกและมสี วนรวมในการจดั การทรัพยากรและส่งิ แวดลอม เพอ่ื การพัฒนาทย่ี ง่ั ยืน ส ๕.๒ ม.๔-๖/๑ วิเคราะหปฏิสัมพันธระหวางสิ่งแวดลอมทางกายภาพกับกิจกรรมของมนุษยในการ สรา งสรรคว ถิ กี ารดาํ เนนิ ชวี ติ ของทอ งถน่ิ ทงั้ ในประเทศไทยและภมู ภิ าคตา ง ๆ ของโลก และเหน็ ความสาํ คญั ของสงิ่ แวดลอ ม ท่ีมผี ลตอ การดาํ รงชีวติ ของมนษุ ย มโนทศั นส ําคญั (Key Concept) การกระจายของกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ในประเทศไทยและภมู ภิ าคตา ง ๆ ของโลก เกดิ จากปฏสิ มั พนั ธร ะหวา ง สิ่งแวดลอมทางภายภาพกับกิจกรรมของมนุษย นอกจากน้ีกระแสโลกาภิวัตนยังทําใหเกิดการเปล่ียนแปลงส่ิงแวดลอม ทางกายภาพและวิถีการดําเนนิ ชีวิตอกี ดวย คาํ ถามสาํ คัญ (Big Question) ๑. สง่ิ แวดลอ มทางกายภาพสง ผลตอ วถิ กี ารดาํ เนนิ ชวี ติ ของมนษุ ยใ นประเทศไทยและภมู ภิ าคตา ง ๆ ของโลก อยา งไร ๒. วิถีการดําเนินชีวิตของมนุษยกอใหเกิดการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดลอมทางกายภาพในประเทศไทยและ ภูมภิ าคตา ง ๆ ของโลกอยา งไรบา งภายใตกระแสโลกาภวิ ัตน จดุ ประสงคการเรยี นรู ๑. นกั เรยี นสามารถวเิ คราะหปฏสิ มั พันธร ะหวา งสงิ่ แวดลอ มทางกายภาพกบั กจิ กรรมทางเศรษฐกิจของมนษุ ยได ๒. นกั เรยี นนาํ เสนอทางออกในการแกป ญ หาทเ่ี กดิ จากผลของการปฏสิ มั พนั ธร ะหวา งสง่ิ แวดลอ มทางกายภาพ กับกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ของมนุษยภ ายใตก ระแสโลกาภวิ ัตนได การรูเรื่องภมู ิศาสตร ความสามารถ กระบวนการ ทักษะ ๑. ความเขา ใจระบบธรรมชาติ ๑. การตงั้ คําถามเชงิ ภูมศิ าสตร ๑. การแปลความขอมลู ทางภมู ิศาสตร ๒. การรวบรวมขอ มลู ๒. การใชเ ทคนคิ และเครอื่ งมือ และมนุษย ๓. การจัดการขอ มูล ๒. การใหเ หตุผลทางภูมิศาสตร ๔. การวเิ คราะหขอ มูล ทางภมู ิศาสตร ๓. การตัดสนิ ใจอยางเปน ระบบ ๕. การสรุปเพ่อื ตอบคาํ ถาม ๓. การคิดเชงิ พ้ืนที่ ๔. การคิดแบบองคร วม 72ตัวช้ีวัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กิจกรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรยี นรูส ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงคและสมรรถนะสําคญั คุณลักษณะอนั พึงประสงค สมรรถนะสาํ คัญ ๑. ใฝเ รยี นรู ๑. ความสามารถในการส่ือสาร ๒. มงุ มน่ั ในการทาํ งาน ๒. ความสามารถในการคิด ๓. ความสามารถในการแกป ญหา ๔. ความสามารถในการใชเ ทคโนโลยี การจัดกิจกรรมการเรยี นรู - การใชเ ทคนิคและ ชัว่ โมงท่ี ๑ - ๓ เครอ่ื งมอื ทางภูมศิ าสตร ขั้นการตง้ั คําถามเชงิ ภมู ศิ าสตร - การแปลความขอมลู ๑. นักเรียนดูตัวอยางภาพกิจกรรมทางเศรษฐกิจรูปแบบตางๆ เชน ทางภมู ศิ าสตร การเพาะปลูก การเลี้ยงสัตว การประมง การทาํ ปา ไม การทาํ เหมืองแร อุตสาหกรรม การผลิต และการทองเที่ยว จากนั้นครูใหนักเรียนวิเคราะหวา ลักษณะกิจกรรม - การคิดเชงิ พน้ื ท่ี ทางเศรษฐกิจแตละชนดิ มคี วามแตกตา งกันอยา งไร - การใชเ ทคนิคและ ๒. ครูแบงกลุมนักเรียนเปน ๗ กลุม ตามกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ตัวแทน เคร่ืองมอื ทางภูมศิ าสตร นกั เรียนรบั แผนทแ่ี สดงทตี่ ้งั หรอื เขตของกจิ กรรมทางเศรษฐกิจในภูมภิ าคตางๆ ของโลก จากนนั้ ใหน กั เรยี นศกึ ษาแผนทแี่ ละรว มกนั ตงั้ คาํ ถามจากแผนทท่ี นี่ กั เรยี นไดร บั โดยคาํ ถาม - การแปลความขอ มูล น้นั ตอ งแสดงความสมั พนั ธระหวา งสง่ิ แวดลอมทางกายภาพกับกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ทางภมู ศิ าสตร (ตวั อยางคาํ ถามท่นี ักเรียนต้ังขน้ึ มา ไดแก - การใหเ หตผุ ลทาง - กจิ กรรมทางเศรษฐกิจดังกลาวมีลักษณะสําคญั อยางไร ภูมิศาสตร - กจิ กรรมทางเศรษฐกิจดงั กลาวอยบู รเิ วณใด - เพราะเหตุใดกิจกรรมทางเศรษฐกจิ ดังกลา วจึงอยูบริเวณน้นั - การคดิ แบบองคร วม - บริเวณท่ีมีกิจกรรมทางเศรษฐกิจดังกลาวมีส่ิงแวดลอมทางกายภาพ อยางไร ขัน้ การรวบรวมขอมลู ๔. นักเรียนแตละกลุมสืบคนขอมูลจากอินเทอรเน็ตและแผนที่เลม เพอ่ื ศกึ ษาลกั ษณะภมู ปิ ระเทศ ภมู อิ ากาศและทรพั ยากรธรรมชาตทิ ม่ี อี ทิ ธพิ ลตอ กจิ กรรม ทางเศรษฐกิจที่ไดรบั มอบหมาย และเพอื่ ตอบคําถามเชิงภมู ิศาสตรลงไปในใบงาน ข้ันการจดั การขอมูล ๕. นักเรียนนําขอมูลที่ไดจากการรวบรวม มาจําแนกออกเปนปจจัยทาง กายภาพ และปจ จยั ทางสังคมที่สง ผลตอกจิ กรรมทางเศรษฐกิจทีไ่ ดร บั มอบหมาย ขนั้ การวเิ คราะหขอ มูล ๖. นักเรียนแตละกลุมวิเคราะหอิทธิพลของปจจัยทางกายภาพและปจจัย ทางสงั คมทีส่ งผลตอกิจกรรมทางเศรษฐกิจทไ่ี ดร ับมอบหมาย โดยเขียนเปน แผนผังลูกโซ ลงในกระดาษฟลปิ ชารต 73ตวั ช้วี ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุม สาระการเรยี นรสู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวอยาง กิจกรรมทางเศรษฐกิจ : ประมง ปจจัยทางกายภาพ ติดทะเล ทาํ ประมง อุดมไปดว ย ปจ จัยทางสังคม ชายฝง เวา แหวง สรา งทาเรือได สัตวน า้ํ การไหลของกระแสน้าํ เปน ทว่ี างไขข องปลา อดุ มดวยแพลงตอน เขตประชากร กระแสน้ําอุน ปะทะ เปนเขตปลาชุม กระแสน้าํ เย็น ใกลตลาด ๗. ครูอธิบายความหมาย สาเหตุและลักษณะของโลกาภิวัตน จากนั้น - ความเขาใจระบบ นกั เรยี นวเิ คราะหผ ลกระทบของโลกาภวิ ตั นท มี่ ตี อ กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ไดแ ก การลงทนุ ธรรมชาตแิ ละมนษุ ย ขา มภมู ภิ าค การเกดิ การคา เสรรี ะหวา งประเทศ การเคลอ่ื นยา ยอาหาร สนิ คา และบรกิ าร เปน ตน - การใหเ หตผุ ล ทางภมู ิศาสตร ๘. นักเรียนแตละกลุมรวมกันวิเคราะหผลจากกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ที่มีตอการเปลี่ยนแปลงของส่ิงแวดลอมทางกายภาพและวิถีการดําเนินชีวิตของมนุษย ภายใตก ระแสโลกาภวิ ตั น ข้นั การสรุปเพื่อตอบคาํ ถาม ๙. นักเรียนแตละกลุมตัวแทนนําเสนอคําตอบของคําถามเชิงภูมิศาสตร โดยนําเสนอดวยแผนภาพแสดงปฏิสัมพันธระหวางส่ิงแวดลอมทางกายภาพกับกิจกรรม ทางเศรษฐกจิ ลงในกระดาษฟลปิ ชารต ตัวอยา ง การประมง สงิ่ แวดลอมทางกายภาพ การเปลีย่ นแปลง ของพ้นื ทีช่ ายฝง ชายฝง เวา แหวง กิจกรรมทาง การขยายตัวของเมือง มีอาณาเขตตดิ ทะเล เศรษฐกจิ และเมืองทา เปนเขตนาํ้ ตืน้ ของมนษุ ย การอพยพของแรงงาน มกี ระแสนา้ํ อนุ กับ การทําลายปะการังและ กระแสนา้ํ เย็นชนกัน ประมง ระบบนเิ วศชายฝง ๑๐. นักเรียนแตละกลุมนําเสนอแผนภาพ จากนั้นครูและนักเรียนรวมกัน ตรวจคําตอบของเพื่อน และสรุปถึงปฏิสัมพันธระหวางส่ิงแวดลอมทางกายภาพกับ กิจกรรมทางเศรษฐกิจของมนษุ ย 74ตวั ช้ีวัดและสาระการเรยี นรูแกนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กิจกรรมการเรยี นรู กลมุ สาระการเรียนรูส ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ชั่วโมงที่ ๔ - ๕ - การใชเทคนิคและ ๑๑. ครูมอบหมายใหนักเรียนแตละกลุมออกไปสํารวจชุมชนบริเวณรอบ เครื่องมือทางภูมิศาสตร โรงเรียน เพื่อดูวาชุมชนรอบโรงเรียนมีความสัมพันธระหวางกิจกรรมทางเศรษฐกิจของ - การแปลความขอ มูล มนุษยกับส่ิงแวดลอมทางกายภาพเปนอยางไร ซึ่งแตละกลุมท่ีสํารวจนั้น ตองวางแผน ทางภูมิศาสตร รวมกันวาแตละกลุมจะไปสํารวจบริเวณใด เพ่ือไมใหซ้ํากัน โดยครูแจกแบบบันทึก การสาํ รวจชุมชนใหน กั เรียน เพอื่ บันทกึ การสํารวจลงพนื้ ท่ใี นครัง้ น้ี - ความเขา ใจระบบ ธรรมชาติและมนุษย ๑๒. นกั เรียนรว มกนั ทาํ แผนทีช่ มุ ชนแสดงกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ๑๓. ครูใหน ักเรยี นพิจารณาแผนทช่ี มุ ชน แลวใหน ักเรียนตอบคําถามดงั น้ี - การใหเ หตผุ ล ทางภูมิศาสตร ๑๓.๑ กิจกรรมทางเศรษฐกิจของมนุษยกับส่ิงแวดลอม ทางกายภาพ ของชุมชนวา มคี วามสัมพันธกันอยา งไร - การตดั สนิ ใจอยางเปน ระบบ ๑๓.๒ กิจกรรมทางเศรษฐกิจดังกลาวสงผลกระทบตอสิ่งแวดลอม ทางกายภาพในชมุ ชนอยางไรบาง - การคิดแบบองคร วม ๑๓.๓ อีก ๑๐ ป จะเกิดการเปลย่ี นแปลงสิง่ แวดลอ มและวิถีชวี ติ ของ มนุษยในชุมชนอยางไร จะเกิดปญหาอะไรบาง หากเรายังคงดําเนินกิจกรรมในลักษณะ ดงั กลา วตอ ไป โดยระบุการเปล่ียนแปลงท่เี กดิ ขึน้ ในแผนทชี่ มุ ชนในขอ ๑๒ ๑๓.๔ นักเรียนจะตัดสนิ ใจในการปฏิบัติตนอยา งไรไดบ าง เพ่ือปองกัน ไมใ หเ กดิ การเปลยี่ นแปลงทเี่ ปน ผลเสยี ตอ สง่ิ แวดลอ มทางกายภาพและวถิ ชี วี ติ ของมนษุ ย ในชมุ ชน ๑๔. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายถึงความสัมพันธระหวางสิ่งแวดลอม ทางกายภาพกบั กจิ กรรมของมนุษย อนั นําไปสขู อสรุปทีว่ า กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ของมนุษย ลวนแตมีความสัมพันธกับสภาพแวดลอมทางกายภาพในบริเวณน้ัน ในขณะเดียวกัน กิจกรรมดังกลาวก็มีผลตอการเปล่ียนแปลงสิ่งแวดลอมทางกายภาพและวิถีการดําเนิน ชวี ิตของมนุษยเ ชน กนั ส่ือ/แหลง การเรียนรู ภาพกจิ กรรมของทางเศรษฐกจิ ของมนุษย แบบบนั ทกึ การสาํ รวจชุมชน แผนท่แี สดงกิจกรรมทางเศรษฐกิจ กระดาษฟลิปชารต 75ตัวช้ีวัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

การวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู รายการวดั วธิ ีการ เครือ่ งมอื - เกณฑก ารใหคะแนน วิเคราะหปฏสิ ัมพนั ธร ะหวางสง่ิ แวดลอม - ตรวจผลงาน ช่ือ แผนผังลูกโซ - เกณฑก ารใหคะแนน ทางกายภาพกบั กจิ กรรมของมนษุ ยใ นการ - ตรวจผลงาน ชอื่ แผนภาพปฏสิ มั พันธ - เกณฑก ารใหคะแนน สรา งสรรควิถีการดาํ เนนิ ชีวติ ของทอ งถ่ิน - ตรวจแบบบันทึกการสาํ รวจชมุ ชน ท้งั ในประเทศไทยและภมู ิภาคตางๆ ของโลก เห็นความสาํ คัญของสงิ่ แวดลอ มที่มผี ลตอ - สังเกตพฤติกรรมในการรวมกจิ กรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรมการรว มกจิ กรรม การดาํ รงชีวิตของมนุษย การสํารวจชุมชน - แบบบันทึกพฤตกิ รรมการรว มอภิปราย - แบบบันทึกพฤตกิ รรมในกิจกรรม รว มอภปิ รายความสมั พนั ธร ะหวา ง ส่ิงแวดลอ มทางกายภาพกบั กิจกรรม ทางเศรษฐกิจของชุมชน 76ตวั ชีว้ ดั และสาระการเรยี นรแู กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู กลมุ สาระการเรียนรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

บนั ทกึ การสาํ รวจชุมชน คําช้แี จง ๑. ใหนักเรียนสํารวจชมุ ชนและบันทึกขอมูลลงในตารางดานลา ง ลักษณะของพนื้ ที่ ติดภาพ กจิ กรรมทางเศรษฐกิจ ของมนุษยท่พี บ เพราะเหตใุ ดจึงพบกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ดังกลาว ๒. กิจกรรมทางเศรษฐกิจเหลานั้นสงผลกระทบตอสง่ิ แวดลอ มทางกายภาพในชุมชนอยา งไรบา ง นาํ เสนอเปน แผนผังลูกโซ 77ตวั ชี้วดั และสาระการเรยี นรูแ กนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู กลุม สาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั อยา งแผนการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู เร่ือง สายนา้ํ กับการสลกั เสลาภูมทิ ัศน สาระภูมศิ าสตร กลมุ สาระการเรยี นรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ชนั้ มัธยมศึกษาปท ่ี ๔-๖ เวลา ๓ ช่วั โมง มาตรฐาน/ตวั ชี้วัด มาตรฐาน ส ๕.๑ เขา ใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสมั พันธของสรรพส่งิ ซึ่งมีผลตอ กนั ใชแผนที่ และเคร่ืองมือทางภูมิศาสตรในการคนหา วิเคราะห และสรุปขอมูลตามกระบวนการทางภูมิศาสตร ตลอดจน ใชภูมิสารสนเทศอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ ส ๕.๑ ม.๔-๖/๑ วเิ คราะหการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพในประเทศไทยและภมู ภิ าคตา งๆ ของโลก ซ่งึ ไดร ับ อิทธิพลจากปจ จัยทางภูมศิ าสตร ส ๕.๑ ม.๔-๖/๒ วิเคราะหลกั ษณะทางกายภาพซ่งึ ทาํ ใหเ กิดปญหาและภัยพบิ ัติทางธรรมชาติ ในประเทศไทย และภมู ิภาคตา งๆ ของโลก ส ๕.๑ ม.๔-๖/๓ ใชแ ผนทแ่ี ละเครอ่ื งมอื ทางภมู ศิ าสตรใ นการคน หา วเิ คราะห และสรปุ ขอ มลู ตามกระบวนการ ทางภูมิศาสตร และนําภูมิสารสนเทศมาใชประโยชนใ นชวี ติ ประจําวัน มโนทศั นสาํ คญั (Key Concept) การเปลย่ี นแปลงทางกายภาพสง ผลตอ การเกดิ ภมู ปิ ระเทศ ในขณะเดยี วกนั ลกั ษณะทางกายภาพทแ่ี ตกตา งกนั สงผลใหเกดิ ปญหาและภัยพบิ ัตทิ างธรรมชาตทิ ี่แตกตางกนั คาํ ถามสาํ คญั (Big Question) ๑. การเปล่ียนแปลงทางกายภาพสงผลตอภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรธรรมชาติในประเทศไทย และภมู ภิ าคตางๆ ของโลกอยางไร ๒. ลักษณะทางกายภาพสงผลใหเกิดปญหาและภัยพิบัติทางธรรมชาติในประเทศไทยและในภูมิภาคตางๆ ของโลก ทั้งดา นประเภท ความถ่ี และความรนุ แรงไดอยา งไรและเพยี งใด ๓. การอา นแผนท่ี และการแปลความหมายรปู ถา ยทางอากาศ และภาพจากดาวเทยี มรวมทงั้ การคน หาขอ มลู จากเครื่องมือทางภูมศิ าสตรม ีวิธีการอยางไร และนําภูมิสารสนเทศไปใชในชวี ติ ประจาํ วันไดอยา งไร จดุ ประสงคก ารเรียนรู ๑. นักเรียนสามารถวิเคราะหการเปล่ียนแปลงทางกายภาพในประเทศไทยและภูมิภาคตางๆ ของโลก ท่ีเกดิ จากการกระทาํ โดยธารนาํ้ ไหลได ๒. นักเรียนสามารถวิเคราะหลักษณะทางกายภาพซ่ึงทําใหเกิดปญหาและภัยพิบัติทางธรรมชาติ ในประเทศไทยและภมู ิภาคตางๆ ของโลกได ๓. นักเรียนสามารถใชแผนท่ีและเคร่ืองมือทางภูมิศาสตรในการคนหา วิเคราะห และสรุปขอมูล ตามกระบวนการทางภูมศิ าสตร และนาํ ภมู ิสารสนเทศมาใชประโยชนใ นชวี ติ ประจําวนั 78ตัวชี้วดั และสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู กลมุ สาระการเรยี นรูสังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

การรูเร่อื งภมู ศิ าสตร กระบวนการ ทกั ษะ ๑. การตั้งคาํ ถามเชงิ ภูมศิ าสตร ๑. การสงั เกต ความสามารถ ๒. การรวบรวมขอ มลู ๒. การแปลความขอมูลทางภูมศิ าสตร ๑. ความเขาใจระบบธรรมชาติ ๓. การจดั การขอมูล ๓. การใชเทคนคิ และเคร่ืองมอื ทางภูมศิ าสตร ๔. การวเิ คราะหขอ มูล ๔. การคดิ เชิงภมู สิ มั พันธ และมนษุ ย ๕. การสรปุ เพอ่ื ตอบคําถาม ๕. การคิดแบบองครวม ๒. การใหเ หตุผลทางภมู ิศาสตร ๖. การใชเ ทคโนโลยี ๓. การตดั สินใจอยางเปน ระบบ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงคและสมรรถนะสาํ คัญ สมรรถนะสําคัญ ๑. ความสามารถในการสื่อสาร คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค ๒. ความสามารถในการคดิ ๑. มีวินัย ๓. ความสามารถในการแกปญหา ๒. มงุ ม่ันในการทาํ งาน ๔. ความสามารถในการใชเทคโนโลยี การจัดกจิ กรรมการเรยี นรู ๑. ครูสาธิตการไหลของนํ้าจากที่สูงสูที่ราบโดยใชการราดนํ้าใหเหมือน ฝนตกลงบนกองดนิ หรอื ผา ยางทปี่ ใู หก องนนู ขน้ึ เหมอื นเปน ภเู ขาสงู จากนนั้ ครตู งั้ คาํ ถาม การสงั เกต ชวนคิดวา การไหลของน้ํามีลักษณะอยา งไร เพราะเหตใุ ดถึงเปน เชน น้ัน การใหเหตุผล ๒. ครูใหนักเรียนเปรียบเทียบกับการไหลของนํ้าในเขตพื้นท่ีลุมน้ําต้ังแต ทางภูมศิ าสตร ตนน้ําไปยังปลายน้ํา เพ่ือใหเขาใจถึงธรรมชาติของแมน้ําวา การไหลของนํ้าในบริเวณ ตนนํ้าจะมีการไหลแรงและเช่ียว มีการกัดเซาะดานลึกมากกวาดานขาง และไหลอยูใน เขตหบุ เขา เมอื่ นาํ้ หลายสายไหลมารวมกนั กจ็ ะกลายเปน นาํ้ จากสายเลก็ จนเปน สายใหญ แมน าํ้ ใดทไี่ หลบนทร่ี าบจะมลี กั ษณะทคี่ ดเคย้ี ว การกดั เซาะดา นขา งจะมมี ากกวา ดา นลกึ ๓. ครูแบงนักเรียนออกเปน ๘ กลุม จากน้ันแจกบัตรคําและภาพถาย ลักษณะภมู ปิ ระเทศแตล ะประเภททเี่ กดิ จากการกระทําของธารนา้ํ ไหล ดงั น้ี หบุ เขาตัววี (แคนยอน) นํ้าตกและแกง กมุ ภลกั ษณ เนนิ ตะกอนรูปพัด ทร่ี าบนาํ้ ทวมถงึ ทะเลสาบรูปแอก ลานตะพกั ลําน้าํ ดินดอนสามเหลยี่ มปากแมน ํ้า 79ตวั ชว้ี ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กิจกรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรยี นรสู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ข้นั การตัง้ คาํ ถามเชิงภมู ศิ าสตร ๔. จากนั้นครูใหนักเรียนต้ังคําถามเชิงภูมิศาสตรจากภาพ โดยคําถามนั้น ตองนํามาสูการหาคําตอบถึงความแตกตางของลักษณะภูมิประเทศ จากน้ันครูรวมกัน สรุปคําถามของนักเรียนออกเปนประเดน็ คาํ ถามหลัก ดังนี้ ๑. ภูมปิ ระเทศดังกลาวมีกระบวนการเกดิ อยา งไร ๒. ภมู ปิ ระเทศดงั กลา วพบบรเิ วณใดของแมน า้ํ /ธารนาํ้ ไหล เพราะเหตใุ ด ถงึ พบบริเวณนัน้ ๓. มนุษยใชป ระโยชนจากภมู ิประเทศท่ไี ดรับอยา งไรบาง ข้นั การรวบรวมขอมูล - การแปลความขอ มูล ๕. ครูมอบหมายใหนักเรียนสืบคนขอมูลเพ่ือตอบคําถามเชิงภูมิศาสตร ทางภูมิศาสตร ท่ีรวมกันกําหนดขึ้น และหารูปถายทางอากาศหรือภาพจากดาวเทียมท่ีแสดงถึงการใช - การใชเ ทคนิคและ ประโยชนข องภมู ิประเทศท่ไี ดร ับ เครื่องมอื ทางภูมิศาสตร ขนั้ การจดั การขอ มลู - การใชเ ทคโนโลยี ๖. นักเรยี นนําขอ มูลท่ไี ดบ นั ทึกลงในโปสเตอร ดงั นี้ - ความเขาใจระบบ ๖.๑ ใหน ักเรยี นวาดภาพลงกรอบส่ีเหล่ียมจาํ นวน ๓ ภาพ โดยใหเหน็ ธรรมชาตแิ ละมนษุ ย ลําดับการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพตามลาํ ดบั พรอมเขยี นคาํ อธบิ ายประกอบใตภาพ - การใหเหตุผลทางภูมศิ าสตร ตวั อยา งการตอบ แมน้าํ โคงตวดั นาํ้ ไหลจะทาํ ให ตอมาแมน ้ําไดกดั เซาะจนเชื่อม แมนาํ ไดพดั พาตะกอนมาทบั ถม เกิดการกดั เซาะและพัดพา สวนโคงแมน ้ําอกี ฝง จนทาํ ให จนทําใหสวนโคงเดิมของน้ําขาด ตะกอนมาทับถมดังภาพ จากกันจนเปน ทะเลสาบดังภาพ แมน ํ้าเปล่ียนเสน ทาง ๖.๒ ติดภาพรูปถายทางอากาศหรือภาพจากดาวเทียม พรอมระบุ - การแปลความขอ มลู ตาํ แหนงทพ่ี บและแสดงการใชป ระโยชนจ ากภมู ิประเทศ ทางภมู ศิ าสตร - การใชเ ทคนิคและ เครือ่ งมือทางภูมิศาสตร 80ตวั ชี้วดั และสาระการเรยี นรูแกนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูส งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ขน้ั การวเิ คราะหข อ มูล ๗. ครูใหนักเรียนวิเคราะหลักษณะภูมิประเทศท่ีไดรับวา หากพิจารณา - การคิดเชิงพน้ื ท่ี ในประเทศไทยและในภูมิภาคตางๆ ของโลก เราจะพบภูมิประเทศดังกลาว ท่ีใดบาง - ความเขาใจระบบ โดยครูใหน ักเรียนระบตุ ําแหนงในแผนทโ่ี ลกและแผนทปี่ ระเทศไทย ๘. นกั เรยี นแตล ะกลมุ รว มกนั วเิ คราะหถ งึ ปญ หาทางกายภาพหรอื ภยั พบิ ตั ิ ธรรมชาติและมนษุ ย ที่จะเกิดขึ้นในภูมิประเทศแบบตางๆ พรอมระบุเหตุผล และสถิติการเกิดภัยพิบัติ - การคิดเชิงพ้นื ที่ ทีเ่ กี่ยวขอ ง และเขยี นคาํ ตอบลงในใบงานของกลมุ ตัวอยางคาํ ตอบ การใชส ถิติพืน้ ฐาน ทีร่ าบน้าํ ทว มถงึ และทะเลสาบรปู แอก : อทุ กภัย - การตดั สินใจอยางเปน ดนิ ดอนสามเหลย่ี มปากแมนา้ํ : แมนา้ํ ตื้นเขนิ หบุ เขาตวั วี : ดนิ ถลม น้าํ ปา ไหลหลาก ระบบ จากนั้นนักเรียนพิจารณาลักษณะสําคัญของภูมิประเทศ ปญหา ทางกายภาพและภยั พบิ ตั ทิ พ่ี บ แลว ใหน กั เรยี นนาํ เสนอแนวทางในการใชป ระโยชนท ด่ี นิ - ความเขาใจระบบ ทเ่ี หมาะสมกบั ภูมปิ ระเทศน้นั ธรรมชาติและมนุษย ข้นั การสรปุ เพอ่ื ตอบคําถาม - การคดิ เชิงพนื้ ท่ี ๙. ครูวาดรูปแผนที่ลุมน้ําแสดงการไหลของแมนํ้าจากเขตตนนํ้า กลางนํ้า สปู ลายน้าํ จากนัน้ ใหนกั เรียนแตล ะกลมุ นาํ เสนอหนาชน้ั เรยี นตามคําถาม เชงิ ภูมิศาสตร จากนน้ั ใหต ดิ โปสเตอรข องกลมุ ลงบนแผนที่ พรอ มโยงลกู ศร แสดงตาํ แหนง ทพี่ บลกั ษณะ ภมู ปิ ระเทศดงั กลาว 81ตวั ชี้วัดและสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู กลุมสาระการเรยี นรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

๑๐. ในขณะทต่ี ัวแทนกลุมนําเสนอหนาชัน้ เรยี น นักเรยี นบนั ทกึ คาํ ตอบของ - ความเขา ใจระบบ เพอ่ื นลงในใบงานรายบคุ คล โดยเติมคําตอบชอื่ ภมู ิประเทศ ลักษณะการเกดิ และระบุ ธรรมชาติและมนษุ ย ประเภทของการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพวา เปนการเพ่ิมระดับ (การทับถม) หรือ การลดระดับ (การกดั เซาะ) ตําแหนง ช่ือภมู ปิ ระเทศ ประเภทกระบวน ลกั ษณะการเกดิ ปญหากายภาพ/ การจัดระดับ ภยั พบิ ัตทิ ่ีพบ ๑ตามลําดบั เพิ่มระดบั ลดระดบั ๑๑. ครูและนักเรียนรวมกันสรุปถึงการกระทําของแมนํ้าหรือธารนํ้าไหล ทีส่ ง ผลใหเกิดการเปล่ียนแปลงทางกายภาพ และปญ หากายภาพหรือภัยพิบตั ิทเ่ี กิดขน้ึ สอ่ื /แหลง การเรยี นรู - กองดนิ หรือผายาง - นา้ํ - แผนท่ีกายภาพประเทศไทยและโลก - รปู ถา ยทางอากาศและภาพจากดาวเทียม - ใบงานรายกลุม เรอ่ื ง สายนํา้ กับการสลักเสลาภูมิทศั น - ใบงานรายบุคคล เรื่อง สายนํา้ กบั การสลกั เสลาภูมทิ ศั น การวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู รายการวดั วธิ ีการ เครื่องมอื เกณฑก ารใหคะแนน วเิ คราะหก ารเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ - ตรวจผลงานโปสเตอร ของพน้ื ท่ีในประเทศไทยและภูมภิ าคตา งๆ - ตรวจผลงาน เรอ่ื ง สายนํา้ กับ ของโลก ซึ่งไดรบั อทิ ธิพลจากปจ จยั การสลักเสลาภูมิทศั น ทางภมู ิศาสตร วิเคราะหลักษณะทางกายภาพ ซงึ่ ทําใหเกดิ ตรวจผลงาน เรอื่ ง สายนาํ้ กบั การสลกั เสลา เกณฑก ารใหค ะแนน ปญหาและภัยพบิ ัตทิ างธรรมชาติ ภูมทิ ศั น ในประเทศไทยและภมู ภิ าคตา งๆ ของโลก ใชแ ผนท่แี ละเคร่ืองมือทางภมู ิศาสตร ตรวจกระบวนการทาํ ผลงานโปสเตอร แบบมาตรวดั ประเมินคา ในการคน หา วิเคราะห และสรุปขอมูล ตามกระบวนการทางภมู ิศาสตร 82ตวั ชว้ี ดั และสาระการเรียนรูแ กนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรยี นรู กลุมสาระการเรยี นรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ช่อื ภมู ิประเทศ (ตวั อยางโปสเตอร) วาดภาพ กระบวนการเกดิ วาดภาพ วาดภาพ คาํ อธบิ าย ภาพแสดงการใชประโยชนจากทีด่ นิ ติดภาพ ปญหากายภาพ/ภัยพบิ ตั ิทีพ่ บ 83ตวั ชว้ี ดั และสาระการเรียนรูแ กนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ชอ่ื ...............................................................นามสกลุ ...............................................................ชัน้ ................เลขที่.............. ใบงาน เรอ่ื ง สายนํ้ากับการสลักเสลาภูมทิ ัศน คาํ สงั่ จากการนาํ เสนอหนาชั้น ใหน กั เรยี นสรุปคําตอบลงในตารางใหถกู ตอง ตาํ แหนง ชื่อภมู ิประเทศ ประเภทกระบวน ลักษณะการเกิด ปญหากายภาพ/ การจดั ระดบั ภัยพิบัติทพ่ี บ ๑ตามลําดับ ๒ เพม่ิ ระดับ ๓ ลดระดับ ๔ ๕ เพิ่มระดับ ๖ ลดระดับ ๗ ๘ เพิ่มระดับ ลดระดบั เพิ่มระดบั ลดระดับ เพิม่ ระดบั ลดระดบั เพ่ิมระดับ ลดระดับ เพิ่มระดบั ลดระดับ เพิ่มระดับ ลดระดบั 84ตัวช้วี ดั และสาระการเรยี นรแู กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพ้นื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลมุ สาระการเรียนรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

เอกสารอางองิ กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย. (๒๕๕๗). หนังสือคําศัพทดานการบริหารจัดการความเสี่ยง จากภัยพิบัติ. กรงุ เทพฯ : กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย. กมลวรรณ ตังธนกานนท. (๒๕๕๙). การวัดและประเมินทักษะการปฏิบัติ. กรุงเทพมฯ : สํานักพิมพแหงจุฬาลงกรณ มหาวทิ ยาลัย. กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. (๒๕๕๓). หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑. พมิ พค รง้ั ที่ ๒. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พช มุ นมุ สหกรณก ารเกษตรแหงประเทศไทย จํากดั . โชติกา ภาษีผล. (๒๕๕๙). การสรางและพัฒนาเครื่องมือในการวัดและประเมินผลการศึกษา. กรุงเทพฯ : สาํ นกั พมิ พแ หงจุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลัย. พจนานุกรมนักเรียน ฉบับราชบัณฑิตยสภา. เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสฉลองพระชนมายุ ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘. น. ๒๙๗. พจนานุกรมนักเรียน ฉบับราชบัณฑิตยสภา. เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสฉลองพระชนมายุ ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘. น. ๓๕๑. พจนานกุ รมศพั ทภมู ศิ าสตร ฉบับราชบณั ฑติ ยสภา พ.ศ. ๒๕๔๙. พจนานุกรมศพั ทส ังคมวทิ ยา ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน. (๒๕๕๗). พิมพค ร้ังที่ ๔. กรงุ เทพฯ : อรณุ การพิมพ. ศริ ชิ ยั กาญจนวาสี. (๒๕๕๖). ทฤษฎีการทดสอบแบบดั้งเดมิ . กรุงเทพฯ : สํานกั พิมพแหง จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลยั . สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (๒๕๕๑). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรู สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พช ุมนุมสหกรณก ารเกษตรแหง ประเทศไทย จํากัด. สาํ นักวิชาการและมาตรฐานการศกึ ษา. (๒๕๕๗). แนวปฏิบัติการวดั และประเมินผลการเรยี นรู ตามหลักสตู รแกนกลาง การศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑. พมิ พคร้งั ที่ ๔. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพช มุ นุมสหกรณการเกษตร แหงประเทศไทย จํากัด. สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (๒๕๕๘). แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรู คณิตศาสตร ที่สะทอนความสามารถดานภาษา ดานคํานวณ และดานเหตุผล. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ ชุมนมุ สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จํากดั . Australian Curriculum, Assessment and Reporting Authority. 2011. Shape of the Australian Curriculum : Geography. Sydney : ACARA Copyright Administration. Daniel C. Edelson 2017. Geo-literacy : Preparation for 21st Century Decision-Making. National Geopgraphic Society. From https://media.nationalgeographic.org/assets/file/Geo-literacy_Back- grounder.pdf. 85ตัวชวี้ ดั และสาระการเรยี นรแู กนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พืน้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู กลมุ สาระการเรยี นรสู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

อภธิ านศัพท ก คํา คาํ อธบิ าย การคดิ เชิงพนื้ ที่ การระบุ การวเิ คราะห และการทําความเขา ใจ ทตี่ ้ัง ขนาด แบบรปู และแนวโนม (spatial thinking) ของความสัมพนั ธเ ชงิ ภมู ศิ าสตรก บั เวลา ทเี่ กยี่ วขอ งกบั ขอ มูล ปรากฏการณ และ ประเด็นตางๆ ทางภมู ิศาสตร การจดั การทรพั ยากร การนําสง่ิ ตางๆ มาใชอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพเพอ่ื ใหเกิดประโยชนในการดาํ รงชพี ของ (resource management) มนุษย ดว ยการจดั หา การเกบ็ รกั ษา การซอมแซม การใชอ ยางประหยดั และการ การจดั การสงิ่ แวดลอ ม สงวนเพ่ือใหทรัพยากรเหลา นั้นสามารถใหผ ลไดอ ยางยาวนาน (environmental การดําเนินงานอยา งมีประสิทธภิ าพเพอื่ หลีกเล่ยี งและปอ งกันไมใ หเ กดิ ผลกระทบ management) ตอ สง่ิ ทอ่ี ยรู อบตวั เรา เชน การปอ งกนั มลพษิ ทางนา้ํ ดว ยการไมท ง้ิ ขยะและสง่ิ ปฏกิ ลู ลงในนํ้า และการบําบัดน้ําเสียกอนทิ้งหรือปลอยลงในแหลงน้ําสาธารณะเปน สว นหนงึ่ ของการจัดการสง่ิ แวดลอม การตั้งถนิ่ ฐาน (settlement) การเขาไปต้ังบานเรอื นที่อยูอาศัยในบริเวณท่ีอาจจะมหี รือไมมผี ใู ดอาศัยอยูกอน การขยายเขตเมือง การที่สัดสวนของประชากรที่อาศัยอยูในเขตเมืองเพ่ิมข้ึน ซึ่งอาจเนื่องมาจาก กระบวนการกลายเปน เมอื ง สาเหตุสําคัญ คือ (๑) ผูคนยายถิ่นจากชนบทเขามาอาศัยอยูในเมืองมากขึ้น (urbanization)๓ (๒) มกี ารขยายเขตพ้ืนที่ท่ีเรียกวา เปนเขตเมืองออกไป การเปลยี่ นแปลงทางกายภาพ การทโ่ี ครงสราง รูปรา ง และลักษณะของสิง่ แวดลอมทั้งทางธรรมชาตแิ ละทม่ี นุษย (physical change) สรางข้ึนแตกตางไปจากเดิม การเปล่ียนแปลงของส่ิงแวดลอมทางธรรมชาติ เชน แมนํ้าเปลี่ยนทางเดิน ดินถลม แผนดินทรุด การเปล่ียนแปลงของส่ิงแวดลอม ทม่ี นษุ ยสรา งขึน้ เชน การแผว ถางทด่ี ิน เพ่อื ใชเ พาะปลูก การขยายถนน การเปล่ียนแปลง การเปล่ียนแปลงของภูมิอากาศในระยะยาว เปนผลมาจากปรากฏการณโลกรอน ภมู ิอากาศ (climate change) และกิจกรรมของมนุษยท้ังทางตรงและทางออม กอใหเกิดการเปลี่ยนแปลง ของอุณหภูมิ ปริมาณฝน ความถี่และความรุนแรงของการเกิดพายุ รวมถึง การเปลี่ยนแปลงของระดับนํ้าทะเล และการเปล่ียนแปลงองคประกอบของ บรรยากาศโลก การบริโภคอยา งรับผิดชอบ การบริโภคส่ิงที่มีความจําเปนตอชีวิต โดยบริโภคอยางพอดี พอมี พอกิน พอใจ (responsible consumption) ในส่ิงท่ีมีและไดร ับ มกี ารคาํ นึงถึงทั้งในวนั น้แี ละวันหนา และดาํ เนนิ ชีวติ อยา งมีสติ อยูในทางสายกลาง โดยอาศยั ความเพียร ความรอบรูรอบคอบ ความระมัดระวงั ๓ พจนานกุ รมศพั ทส ังคมวทิ ยา ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน. พมิ พค ร้งั ท่ี ๔. กรุงเทพฯ : อรุณการพมิ พ. ๒๕๕๗. 86ตัวชวี้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภมู ิศาสตร (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรยี นรูส ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

คาํ คําอธิบาย รูจักการประเมินและวิเคราะหสถานการณเพ่ือคนหาขอจํากัดที่ตนมี และ การรูเ ร่อื งภมู ศิ าสตร นํามาใชประกอบการตัดสินใจในการเลือกรูปแบบการบริโภคท่ีกอใหเกิด (geo-literacy) ความสมดลุ ระหวา งความสขุ ในการดาํ เนนิ ชวี ติ ทสี่ ามารถพงึ่ ตนเองไดก บั ทรพั ยากร ที่มีจาํ กัดในโลกน้ี รวมถงึ มกี ารแบง ปน ใหกับสังคมรอบขา ง และมีความเออ้ื อาทร ข ตอระบบนิเวศ ความสามารถในการใชความเขาใจและการใหเ หตุผลทางภมู ิศาสตร (geographic คํา reasoning) เพอื่ การตดั สนิ ใจเชงิ ภมู ศิ าสตรอ ยา งเปน ระบบ ในการแกไ ขปญ หาและ ขอมูลทางภมู ิศาสตร การวางแผนในอนาคต โดยอาศัยความรทู สี่ าํ คญั ๓ ประการ ไดแ ก ๑) การเขาใจ (geographic data) ปฏิสมั พนั ธ (interaction) ของระบบธรรมชาติและระบบมนษุ ย ๒) การเขา ใจการ เกดิ ปรากฏการณใ นแตล ะสถานท่ี ผา นการเชอ่ื มโยงระหวา งกนั (interconnection) ค และ ๓) การเขาใจความหมายโดยนัย (implication) ระหวางความรูเรื่องการมี ปฏิสัมพันธกับการเชือ่ มโยงระหวา งกนั ของสิง่ ตางๆ คํา เคร่อื งมือทางภมู ศิ าสตร คําอธิบาย (geographic tools) รายละเอยี ดของสงิ่ ทปี่ รากฏอยบู นพนื้ โลกหรอื ใกลพ น้ื โลก ซง่ึ อธบิ ายไดด ว ยตาํ แหนง หรือท่ตี ัง้ (location) ท่ีสามารถอา งอิงกบั พ้นื โลก และรายละเอยี ดอนั เปน ลักษณะ ประจํา (attribute) เชน โรงเรียนตั้งอยู ณ ตําแหนงคาพิกัด ๑๕ องศาเหนือ ๑๐๑ องศาตะวันออกในระบบพิกัดภูมิศาสตร และมีรายละเอียดที่เปนลักษณะ ประจํา เชน ช่อื โรงเรยี น จํานวนครู จาํ นวนนกั เรียน คาํ อธบิ าย อุปกรณที่ชวยใหทราบตําแหนงท่ีต้ัง ขอบเขต ความสัมพันธของขอมูล ไดอยาง รวดเร็ว ถูกตอง และทันสมัยอยูเสมอ สามารถจัดเก็บหรือเรียกใชไดอยางเปนระบบ เปนประโยชนตอการเดินทางการพัฒนาเศรษฐกิจสังคมการวางแผนการใชท่ีดิน และผังเมือง เครอื่ งมือทางภูมศิ าสตรมหี ลายประเภท ไดแก ประเภทใชข อ มูล เชน แผนท่ี ลูกโลก รปู ถายทางอากาศ ภาพจากดาวเทยี ม ประเภทเครอ่ื งมือ เชน เทอรโมมเิ ตอร เขม็ ทิศ เทปวดั ระยะ ประเภทจัดเก็บและเรยี กใช เชน การรบั รูจากระยะไกล (RS) ระบบการกาํ หนด ตําแหนงบนโลก (GPS) ระบบสารสนเทศภมู ิศาสตร (GIS) 87ตวั ชว้ี ัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู กลมุ สาระการเรยี นรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

คํา คาํ อธบิ าย คําถามเชิงภมู ศิ าสตร ขอ สงสัยที่เกย่ี วของกับ “ทีต่ ั้ง” (location) เชน อะไรต้งั อยูท ี่ใด เหตใุ ด จึงไปต้งั อยู (geographic question) ในที่น้ันๆ และท่ีต้ังนั้นๆ มีความสําคัญอยางไร เชน ไรนาอยูท่ีใด เหตุใดจึงทําไร ทาํ นาในบริเวณนั้น มีปจจยั ทางภมู ศิ าสตรใ ดบางที่ทําใหบรเิ วณดงั กลา วเหมาะสม แกการทําไรหรือทํานา แทนท่ีจะทําอุตสาหกรรมหรือใชประกอบกิจกรรมอื่นๆ การตั้งคําถามเชิงภูมิศาสตรจะชวยใหผูถามมีทักษะในการใหเหตุผลเชิงภูมิศาสตร (geographic reasoning) ไดดีขนึ้ สามารถระบุประเดน็ และปญหาเชงิ ภมู ิศาสตร ตลอดจนสามารถพฒั นาคาํ ถามวจิ ยั ใหมๆ และตงั้ สมมตฐิ านเชงิ ภมู ศิ าสตรเ พอ่ื การศกึ ษา คนควาไดลึกซ้ึงย่ิงขึ้น กระบวนการใหไดมาซึ่งคําตอบเชิงภูมิศาสตรเริ่มท่ีผูเรียน จะตอ งตงั้ คาํ ถามเชงิ ภมู ศิ าสตร แลว เกบ็ รวบรวมและประมวลขอ มลู ทางภมู ศิ าสตร ทเี่ กี่ยวของ จากนนั้ จงึ วิเคราะหข อมลู เหลานั้นเพอ่ื ตอบคาํ ถามเชงิ ภูมศิ าสตรท่ไี ดตง้ั ไว ช คําอธิบาย สวนของผิวโลกและบริเวณใกลเคียงผิวโลก รวมทั้งช้ันบรรยากาศซ่ึงเปนที่อยูของ คํา สิง่ มชี ีวติ ทงั้ หลาย ชีวภาค (biosphere) ท คําอธบิ าย คํา สิ่งทั้งปวงอันมคี าเทียบไดกบั ทรัพย ในทนี่ ีห้ มายถึง ทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรน้าํ สิ่งตา งๆ ทเ่ี กดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติ และมนุษยส ามารถนาํ มาใชป ระโยชนได เชน ทรัพยากร (resource) บรรยากาศ ดนิ นํ้า ปาไม ทุง หญา สตั วป า แร ธาตุ พลงั งาน และกาํ ลังแรงงานมนุษย ทรัพยากรธรรมชาต๒ิ ตําแหนงของพื้นผิวโลก กําหนดตามการโคจรของดวงอาทิตยเปนหลัก เชน (natural resource) ทิศตะวันออก ทิศตะวนั ตก ทศิ เหนอื และทิศใต ทิศ๓ (cardinal direction แนวหรอื ทางที่มุงไป or cardinal point) ทศิ ทาง๒ (direction) ธ คํา คําอธบิ าย ธรณีภาค (lithosphere) สวนของโลกท่ีเปนของแข็งหุมหออยูช้ันนอกสุดของโลก มีความหมายถึง สวนของโลกท่ีประกอบดว ยหินและดิน ๒ พจนานกุ รมนกั เรยี น ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสภา เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ในโอกาสฉลองพระชนมายุ ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘. น. ๒๙๗. ๓ ปรบั ปรุงจาก พจนานกุ รมนกั เรียน ฉบับราชบณั ฑิตยสภา. น. ๓๑๒. 88ตัวชี้วดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุม สาระการเรยี นรสู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

บ คําอธิบาย คาํ อากาศท่ีหมุ หอ โลก บรรยากาศ๒ (atmosphere) คาํ อธิบาย ป การกระทําระหวางกันในพื้นท่ี อาทิ การเดินทางติดตอ การเคล่ือนยายและ การขนสง สงิ่ ตา งๆ ระหวา งสถานท่ี สง่ิ ทเี่ คลอื่ นยา ยอาจเปน ความรู ความคดิ ขา วสาร คาํ พลงั งาน สินคา หรือประชากรกไ็ ด ปฏสิ ัมพันธเชิงพนื้ ที่ ปจจัยทางกายภาพและชีวภาพในพ้ืนที่หน่ึง เชน ภูมิอากาศ การกระจายของ (spatial interaction) พืชพรรณและสัตวปา ชนดิ ดนิ ลกั ษณะภมู ิประเทศ ท่ีสงผลตอการดาํ รงชีวิตของ มนุษยภายในพื้นทน่ี น้ั ปจจยั ทางภูมศิ าสตร การเปลย่ี นแปลงสภาพของพน้ื ผวิ โลก โดยมตี วั กระทาํ จากกระบวนการทางธรรมชาติ (geographic factor) และมนุษย ทาํ ใหเ กดิ การเปลย่ี นแปลงอยา งชา ๆ หรอื ทันทที ันใด สงผลกระทบตอ สง่ิ มชี วี ติ ทงั้ ทางตรงและทางออ ม และกอ ใหเ กดิ ความเสยี หายตอ ชวิ ตและทรพั ยส นิ ปญ หาทางกายภาพ เชน ภยั ธรรมชาติ ผลกระทบจากการเปลยี่ นแปลงภมู อิ กาศ และปญ หาสงิ่ แวดลอ ม (physical problem) ผ คําอธิบาย คาํ สอื่ รปู แบบหนงี่ ทถ่ี า ยทอดขอ มลู ของโลกในรปู ของกราฟก โดยการยอ สว นใหเ ลก็ ลง แผนท๑ี่ (map) ดวยมาตราสวนขนาดตางๆ และเสนโครงแผนที่แบบตางๆ ใหเขาใจตรงตาม วตั ถปุ ระสงคด ว ยการใชส ญั ลกั ษณ แผนทแ่ี บง เปน ๒ ประเภทใหญๆ คอื (๑) แผนท่ี แผนท่ภี มู ปิ ระเทศ๑ อางอิง (general reference map) เชน แผนที่ภูมิประเทศ แผนท่ีชุด และ (topographic map) (๒) แผนท่เี ฉพาะเร่ือง (thematic map) เชน แผนทป่ี ระชากร แผนทีย่ ทุ ธศาสตร แผนทีเ่ ฉพาะเรอื่ ง๑ แผนท่ีแสดงรายละเอียดของพื้นผิวโลก เชน ภูมิลักษณ รวมทั้งส่ิงท่ีเกิดขึ้นเอง (thematic map) ตามธรรมชาตแิ ละท่มี นุษยส รา งขึน้ ตามปกติมกั เปน แผนทมี่ าตราสว นใหญ แผนท่ีที่แสดงเร่ืองราวที่เปนประเด็นเฉพาะอยาง หรือเปนแผนที่แสดงขอมูล เชงิ พนื้ ท่ีทเ่ี ก่ียวของกับสาขาวชิ าใดวชิ าหน่งึ ๒ พจนานกุ รมนกั เรยี น ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสภา เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ในโอกาสฉลองพระชนมายุ ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘. น. ๓๕๑. 89ตัวช้ีวดั และสาระการเรยี นรแู กนกลาง สาระภูมศิ าสตร (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกิจกรรมการเรยี นรู กลุมสาระการเรียนรูสังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

พ คําอธบิ าย คาพิกัดในแกนนอนและแกนตัง้ ที่อางองิ กบั พ้ืนโลก ระบบพิกดั ภูมศิ าสตรบ นทรงรี คาํ ระบตุ าํ แหนง บนโลกดว ยคา ละตจิ ดู และลองจจิ ดู และยงั มรี ะบบพกิ ดั ภมู ศิ าสตรอ น่ื พิกดั ทางภมู ิศาสตร บนระนาบสองมิติ เชน ยูทีเอ็ม (Universal Transverse Mercator : UTM) (geographic coordinate) กริดแหง ชาติสหราชอาณาจักร (British National Grid) ภ คาํ อธบิ าย เปน วชิ าทเี่ ชอ่ื มระหวา งวชิ าวทิ ยาศาสตรก บั สงั คมศาสตร นกั ภมู ศิ าสตรศ กึ ษาลกั ษณะ คํา ของพื้นผิวโลกและผลที่มีตอมนุษย โดยเนนที่ต้ังและความสัมพันธระหวางมนุษย ภมู ศิ าสตร (geography) กับส่ิงแวดลอม เพ่ือใหผูเรียนเขาใจลักษณะทางกายภาพ ความเปนอยูของมนุษย โดยใชเ ทคนคิ ทางภมู ิศาสตรช ว ยในการศึกษา สบื คน วเิ คราะห และอธิบายสาเหตุ ภยั พิบัติ (disaster)๔ การเกดิ ปรากฏการณท างพน้ื ท่ี หรอื สรา งแบบจาํ ลองเพอ่ื คาดการณผ ลทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ ในพน้ื ทศ่ี กึ ษาเมอ่ื กาํ หนดลกั ษณะสภาพแวดลอ มทางกายภาพ และ/หรอื ทางสงั คม ใหกบั พ้นื ท่ีนั้นๆ ภัยทางธรรมชาติหรือเกิดจากมนุษย ซง่ึ สง ผลตอชวี ติ ทรพั ยส ิน สังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดลอมอยางกวางขวาง เกินกวาความสามารถของชุมชนหรือสังคม ทไี่ ดร ับผลกระทบดังกลาวจะรับมือไดโดยใชท รัพยากรทม่ี ีอยู ร คํา คาํ อธบิ าย ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร เครื่องมือท่ีทํางานดวยคอมพิวเตอรเพ่ือการจัดเก็บ จัดการ วิเคราะห และแสดงภาพ (จีไอเอส) (geographic ขอ มูลภูมศิ าสตรบ นแผนที่ information system [GIS]) ระบบกําหนดตาํ แหนง บนโลก ระบบสญั ญาณวทิ ยใุ นอวกาศของสหรฐั อเมรกิ าทช่ี ว ยระบตุ าํ แหนง บนโลก ในรปู แบบ (จีพีเอส) (global positioning สามมติ ิ (คา ละตจิ ดู คา ลองจจิ ดู และคา ความสงู ) ดว ยความแมน ในระดบั เมตร และ system [GPS]) เซนตเิ มตร และใหค า เวลาทม่ี คี วามละเอยี ดระดบั นาโนวนิ าที ณ ทกุ หนแหง บนโลก จีพีเอสประกอบดว ย ๓ สว น คือ สว นอวกาศ ประกอบดว ย ดาวเทยี มของรัฐบาล สหรฐั อเมรกิ าอยางนอ ย ๒๔ ดวง โคจรรอบโลกทุกๆ ๑๒ ชัว่ โมง สวนภาคพืน้ ดิน ประกอบดว ย สถานเี ฝา สงั เกตและดูแลรักษาดาวเทยี ม สว นผูใช ไดแ ก เคร่ืองรับ สญั ญาณจพี เี อส ซง่ึ ทาํ หนา ทป่ี ระมวลผลสญั ญาณจากดาวเทยี ม และคาํ นวณผลลพั ธ ๑ พจนานุกรมศพั ทภูมิศาสตร ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสภา พ.ศ. ๒๕๔๙. ๔ กรมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย. ๒๕๕๗. หนงั สอื คาํ ศพั ทด า นการบรหิ ารจดั การความเสยี่ งจากภยั พบิ ตั .ิ กรงุ เทพฯ : กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย. 90ตวั ชีว้ ัดและสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภูมิศาสตร (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรียนรู กลมุ สาระการเรียนรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

คาํ คําอธบิ าย เปนตําแหนงและเวลา อยางไรก็ตาม ในปจจุบันหลายประเทศไดพัฒนาระบบ ทีส่ ามารถใหคาตาํ แหนงบนพ้ืนโลกดวยดาวเทียม เชน กาลเิ ลโอ (Galileo) พัฒนา โดยสหภาพยุโรป โกลนาส (GLONASS) พัฒนาโดยประเทศรัสเซีย ระบบเหลา นี้มีชื่อเรียกโดยรวมวา ระบบดาวเทียมนําหนบนโลก หรือจีเอ็นเอสเอส (global navigation satellite system [GNSS]) ล คาํ อธบิ าย ลักษณะตามธรรมชาติของสถานทีซ่ งึ่ ประกอบขึน้ จากสง่ิ แวดลอ ม เชน ภูมปิ ระเทศ คํา ภูมอิ ากาศ และทรพั ยากรธรรมชาติ ลกั ษณะทางกายภาพ (physical characteristic) ส คําอธบิ าย สรรพสงิ่ ทม่ี องเหน็ ได ประกอบดว ย สงิ่ ทเี่ กดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติ เชน ดนิ นาํ้ ตน ไม คํา สัตว และสิ่งทมี่ นุษยสรางขน้ึ เชน ตึก บาน รถยนต สรรพส่งิ ท่ีมนุษยส รา งขนึ้ แตไมใชว ัตถุ เชน ศาสนา ความเชอ่ื ประเพณี การเมือง ส่ิงแวดลอ มทางกายภาพ กฎหมาย (physical environment) สิ่งแวดลอมทางสงั คม (social environment) ห คาํ อธิบาย การอธบิ ายในเชงิ เหตแุ ละผลเกยี่ วกบั สงิ่ ตา งๆ ทไี่ ดพ บเหน็ ในพน้ื ท่ี รวมถงึ ความสมั พนั ธ คํา ของส่ิงเหลา นัน้ เหตุผลทางภมู ศิ าสตร (geographic reason) อ คาํ อธิบาย รูปวัตถุดิบเปนวัตถุสําเร็จรูป โดยใชเคร่ืองจักรเปนเครื่องมือในการดําเนินงาน คํา ในโรงงานตรงกันขามกับอุตสาหกรรมประเภทหัตถศิลป ซึ่งใชแรงงานจากมือ เปน สว นมาก อตุ สาหกรรมการผลติ สว นที่เปน นาํ้ ท้งั หมดบนพน้ื ผิวโลกและนา้ํ ใตดิน อตุ สาหกรรมโรงงาน๑ (manufacturing industry) อุทกภาค๑ (hydrosphere) 91ตัวชวี้ ัดและสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพนื้ ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู กลมุ สาระการเรยี นรสู งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม



คณะผจู ดั ทํา ทป่ี รึกษา เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน ๑. นายการุณ สกลุ ประดิษฐ รองเลขาธกิ ารคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน ๒. นายบุญรกั ษ ยอดเพชร ทป่ี รึกษาดานพัฒนากระบวนการเรยี นรู สพฐ. ๓. นางสุกัญญา งามบรรจง ผูรบั ผิดชอบโครงการ ๑. นางสาวรตั นา แสงบวั เผื่อน ผูอาํ นวยการกลุม พฒั นาหลกั สตู รและมาตรฐานการเรยี นรู สาํ นกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๒. นางสาวประภาพรรณ แมนสมุทร นกั วิชาการศึกษา สาํ นกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๓. นางณัฐา เพชรธนู นกั วชิ าการศกึ ษา สาํ นกั วิชาการและมาตรฐานการศกึ ษา สพฐ. คณะทํางานเตรียมงานและประมวลผลการประชุมระดมความคิดเห็นการปรับปรุงหลักสูตรและการเรียนการสอน สาระภูมิศาสตร ในกลุมการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ระหวางวันท่ี ๗ - ๑๐ กุมภาพันธ ๒๕๖๐ ณ โรงแรมตรงั กรุงเทพมหานคร ๑. นางวันเพญ็ สทุ ธากาศ ขาราชการบํานาญ ๒. นายวบิ ลู ยศกั ดิ์ พระภจู าํ นงค ขา ราชการบํานาญ ๓. นางเครือชุลี เรืองแกว ศกึ ษานิเทศก สพป.เพชรบรุ ี เขต ๑ ๔. นางสาวสมลกั ษณ วิจบ ศกึ ษานเิ ทศก สพป.ชยั ภูมิ เขต ๓ ๕. นายบุญยฤทธ์ิ ปยะศรี ครู โรงเรียนซบั ใหญวทิ ยาคม สพป.ชยั ภูมิ เขต ๓ ๖. นายปฏพิ ทั ธ ม่ันชํานาญ ครู โรงเรยี นวงั นํา้ เยน็ วิทยาคม สพม. เขต ๗ ๗. นายปานมนฎั เหลา จนั ทร ครู โรงเรยี นหาดใหญวทิ ยาลยั สพม. เขต ๑๖ ๘. นางสาวรัตนา แสงบวั เผอ่ื น ผูอํานวยการกลมุ พฒั นาหลกั สตู รและมาตรฐานการเรียนรู สาํ นักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๙. นางมทั นา มรรคผล นักวิชาการศกึ ษา สาํ นักวิชาการและมาตรฐานการศกึ ษา สพฐ. ๑๐. นางสาวชยพร กระตายทอง นักวิชาการศึกษา สาํ นักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๑๑. นางสาวประภาพรรณ แมน สมทุ ร นกั วชิ าการศกึ ษา สาํ นกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๑๒. นางณฐั า เพชรธนู นักวิชาการศึกษา สาํ นักวชิ าการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๑๓. นางสาวกิตยาภรณ ประยรู พรหม นักวชิ าการศกึ ษา สาํ นักวชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา สพฐ. ๑๔. นายวชริ ะ ชัยสนุ ทร นักวชิ าการศกึ ษา สํานกั วชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา สพฐ. ๑๕. นางสาวโสภี ศริ ิกลุ นกั วิชาการศึกษา สํานักวชิ าการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๑๖. นายอิทธิชยั ไชยสวน นักวิชาการศกึ ษา สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๑๗. นายพฒุ ิพงษ เจรญิ ชาศรี นักวชิ าการศึกษา สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๑๘. นางสาวปาณติ า วฒั นพานิช เจาหนา ทีธ่ รุ การ สาํ นกั วชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา สพฐ. 93ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู กลุมสาระการเรยี นรูส งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

คณะทาํ งานประชมุ เชิงปฏบิ ัตกิ ารทบทวนและพฒั นามาตรฐานการเรยี นรแู ละตวั ช้วี ดั สาระภมู ศิ าสตร ในกลมุ สาระการเรียนรสู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ครั้งท่ี ๑ สาํ หรับชั้นมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย ระหวา งวนั ที่ ๑๔ - ๑๘ มีนาคม ๒๕๖๐ ณ โรงแรมแกรนด ทาวเวอร อินน กรุงเทพมหานคร ๑. นางสกุ ัญญา งามบรรจง ผอู าํ นวยการสํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๒. รศ.ผอ งศรี จนั่ หา ว ประธานสาขาภูมิศาสตร มูลนิธิสงเสริมโอลิมปกวิชาการและพัฒนา มาตรฐานวิทยาศาสตรศึกษา ในพระอุปถัมภสมเด็จพระเจาพี่นางเธอ เจาฟากัลยาณิวฒั นา กรมหลวงนราธวิ าสราชนครินทร (สอวน.) ๓. นายสุพจน วฒุ ิโสภณ ผูเชย่ี วชาญ สถาบันสงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี (สสวท.) ๔. รศ.กลุ ยา วิจติ เสวี ภาควชิ าภูมศิ าสตร คณะศกึ ษาศาสตร มหาวิทยาลยั รามคาํ แหง ๕. ผศ.ดร.พรรณี ชวี นิ ศิรวิ ัฒน ภาควชิ าภูมิศาสตร คณะอักษรศาสตร จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลัย ๖. ผศ.ดร.ฐติ ริ ัตน ปน บํารุงกิจ ภาควิชาภูมศิ าสตร คณะอกั ษรศาสตร จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั ๗. ผศ.ดร.อรรถพล อนันตวรสกลุ ภาควิชาการสอนสงั คมศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลยั ๘. ผศ.ดร.อภิเศก ปนสุวรรณ ภาควิชาภูมิศาสตร คณะอกั ษรศาสตร มหาวทิ ยาลัยศิลปากร ๙. ดร.กลั ยา เทยี นวงศ ภาควิชาการสอนสังคมศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศิลปากร ๑๐. ดร.ชูเดช โลศริ ิ ภาควชิ าภมู ศิ าสตร คณะสงั คมศาสตร มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวโิ รฒ ๑๑. นายอลงกต ศรวี จิ ิตรกมล กรมสงเสริมคุณภาพสิ่งแวดลอ ม กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ ม ๑๒. นายบณั ฑติ ชนะชัย ศึกษานิเทศก สพม. เขต ๓๑ ๑๓. นายบญุ ยฤทธิ์ ปยะศรี ครู โรงเรยี นซับใหญว ทิ ยาคม สพป.ชัยภูมิ เขต ๓ ๑๔. นายกนก จันทรา ครู โรงเรียนสาธติ จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลัย ฝา ยมธั ยม ๑๕. นายนาํ โชค อนุ เวยี ง ครู โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา สพม. เขต ๑ ๑๖. นายปรญิ ญา ประเทศ ครู โรงเรียนสนั ตริ าษฎรว ทิ ยาลัย สพม. เขต ๑ ๑๗. นายณัฏฐเมธร ดลุ คณติ ครู โรงเรยี นราชวินติ มธั ยม สพม. เขต ๑ ๑๘. นายวรวฒุ ิ อาจเดช ครู โรงเรียนราชวินติ มัธยม สพม. เขต ๑ ๑๙. นายพรพรรษ อมั พรพฤติ ครู โรงเรียนวดั นวลนรดศิ สพม. เขต ๑ ๒๐. นางฉัฐรส พฒั นารมย ครู โรงเรียนเทพลีลา สพม. เขต ๒ ๒๑. นายปฏพิ ัทธ ม่ันชาํ นาญ ครู โรงเรียนวงั นํ้าเยน็ วทิ ยาคม สพม. เขต ๗ ๒๒. นางสาวพัชราวรรณ เจรญิ พันธุ ครู โรงเรยี นกรรณสูตศกึ ษาลยั สพม. เขต ๙ ๒๓. นายทวชิ ลักษณส งา ครู โรงเรยี นราชนิ บี ูรณะ สพม. เขต ๙ ๒๔. นางสาวรตั นา แสงบวั เผื่อน ผอู าํ นวยการกลมุ พัฒนาหลักสตู รและมาตรฐานการเรยี นรู สํานักวิชาการและมาตรฐานการศกึ ษา สพฐ. ๒๕. นางพรพรรณ โชตพิ ฤกษวนั ผอู ํานวยการกลมุ พฒั นาและสง เสรมิ การวดั และประเมินผลการเรียนรู สํานักวชิ าการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๒๖. นายเฉลมิ ชยั พนั ธเลิศ ผูอํานวยการกลุม สถาบันสงั คมศึกษา สาํ นักวชิ าการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๒๗. นางสาวประภาพรรณ แมน สมทุ ร นกั วิชาการศกึ ษา สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ๒๘. นางณฐั า เพชรธนู นักวิชาการศกึ ษา สํานกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. 94ตวั ชวี้ ัดและสาระการเรียนรูแ กนกลาง สาระภมู ศิ าสตร (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พื้นฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม