เลี้ยงเป็ดให้มีไข่เยอะ

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอกระสงั

วันน้ีจะพาไปดูการเล้ียงเป็ดถึงเมือง กาญจนบุรี ไปพบกับ…ผู้ใหญ่ พิเชษฐ์ เจริญพร ผู้รับผิดชอบโครงการ ณ ศูนย์เรียนรู้เกษตรทฤษฎีใหม่ หนองสามพราน ต.วังด้ง อ.เมือง จ.กาญจนบุรี ท่ีนั่นได้มีแปลงสาธิตการ ท า เ ก ษ ต ร ท ฤ ษ ฎี ใ ห ม่ ต า ม แ น ว พ ร ะ ร า ช ด า ริ ข อ ง พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เจ้าอยู่หัว ภายใต้การสนับสนุนอย่างเต็มท่ีของ “ผู้ว่าหัวใจเกษตร” นาย ศกั ด์ิ สมบญุ โต และสานักงานเกษตรจังหวัดกาญจนบุรี ด้วยเกษตรกรรมท่ี หลากหลาย ทั้งปลูกพืช เล้ียงสัตว์ จัดให้ครบครัน แต่ละส่วนของ เกษตรกรรมท่ีดาเนินการข้ึนถือว่าน่าสนใจทั้งส้ิน “มีความรู้มากมายให้ ค้นหา” และท่ีจะนามาบอกกล่าวในครั้งนี้ก็คือ การเล้ียงเป็ดไข่ โดยเฉพาะ การออกแบบโรงเรือน หรือ “เล้าเป็ด” ท่ีทาเป็น “ห้องหับ” ให้มีสัดส่วน ต่างๆอย่างลงตัว ส่วนจะโดนใจผู้อยู่อาศัยคือเปด็ แค่ไหน เด่ียวไปหา คาตอบกนั … ดา้ นหน้าเลา้ เปด็ จะเหน็ มีประตทู างเขา้ และดา้ นหลังจะมอี กี 1 ประตู

ไ ด้ แ ร ง บั น ด า ล ใ จ ห รื อ ว่ า มี แ น ว คิ ด อ ย่ า ง ไ ร ?ผ ม เ ริ่ ม จ า ก ค ว า ม คิ ด ที่ว่า ปลูกเรือนตามใจผู้อยู่… คือเรามาคิดว่า ธรรมชาติของเป็ดชอบอยู่ อาศัยอย่างไร ทีนี้พื้นท่ีของเราตรงนี้มันขาดน้า “น้ามีน้อย” ทาอย่างไรจึงจะ เล้ียงเป็ดได้ ก็เลยทาเปน็ สระน้าเล็กๆข้ึนมา และคิดต่อว่าน้าท่ีใช้เลี้ยงเป็ดน้ัน เราจะต้องเปลี่ยนอยู่บ่อยๆ จะใช้ประโยชน์อย่างไรได้บ้าง เราเริ่มจากตรงน้ี แบ่งสัดส่วนพื้นท่ีใช้สอยอย่างไรบ้าง?ในการออกแบบเล้าเป็ดหรือโรงเรือน เลี้ยงเป็ดของเรามีขนาดพื้นที่ 12X12 เมตร เล้ียงเป็ดได้ 350-400 ตัว เรา ได้ออกแบบให้มีพ้ืนท่ีต่างๆ เป็น 3 ส่วน คือส่วนท่ี 1 เป็นสระว่ายน้า ใช้ พ้ืนท่ีประมาณ 1 ส่วน (1 ใน 5 ส่วนของพท.ทั้งหมด) ขนาด 4X4 เมตร น้า ลึกประมาณ 40 ซ.ม. โดยจะออกแบบให้มีระบบท่อเติมน้าและระบบน้าล้นไว้ จะมกี ารเปลี่ยนนา้ ทุก 3 วนั สิ่งสาคัญไดอ้ อกแบบให้มที ่อนา้ ทง้ิ ที่ต่อท่อไปยัง แปลงปลูกพืช วธิ นี จ้ี ะทาใหน้ า้ กลายเปน็ ปุย๋ ไปในตวั เปด็ ว่ายน้าอย่างสบายใจ ไม่ตอ้ งกลวั ศตั รูมารกุ ราน

ส่วนท่ี 2 พื้นที่พักอาศัย(ห้องพัก) ใช้พ้ืนท่ีประมาณ 3 ส่วน (3 ใน 5 ส่วนของพท.ทั้งหมด)ในสว่ นนี้จะทาเป็นหลังคากระเบอ้ื งลอนใหญ่ ออกแบบ เพื่อไว้ให้เปด็ พักผ่อน โดยท่ีพื้นดินน้ันจะใช้ฟางข้าวปูและเมื่อเกิดความช้ืน หรือเปียกก็จะปูทับไปเรื่อยๆ“ประโยชน์ของฟางข้าวท่ีปูทับไปเรื่อยๆน้ี เม่ือ เป็ดรุ่นหนึง่ หมดอายุไข่ก็จะรื้อเปลี่ยนทีหน่ึงและนาฟางข้าวน้ีไปเปน็ ปุย๋ ต่อไป” นอกจากนี้ภายในห้องพักน้ี ได้แบ่งพ้ืนที่มุมหน่ึงท่ีติดกับผนังให้มีส่วนของท่ี วางไข่ โดยใช้อิฐบล็อก 1 ก้อนก่อขึ้นทาเป็นช่องๆ ขนาดกว้าง 40 ซ.ม. สูง 20 ซ.ม. และใช้ไมก้ ระดานปูดา้ นบน (ตามภาพ) มที ั้งหมด 10 กว่าช่อง และ แต่ละช่องจะทาเปน็ แอ่งกระทะมีฟางรองให้เปด็ นอนไข่อย่างสบายใจไม่ต้อง มีเพื่อนเป็ดตัวใดมารบกวนซึ่งเป็ดแต่ละตัวจะเข้าไปวางไข่หมุนเวียนกัน “วิธีการออกแบบท่ีวางไข่แบบน้ีจะทาให้สะดวกต่อการเก็บไข่ไม่ให้ไปไข่ตรงนั้น ตรงน้ี ซ่ึงบางทีก็เลอะเทอะและส่ิงสาคัญท่ีวางไข่ท่ีทาเปน็ ช่องๆแบบนี้เป็ดจะ รู้สึกสงบหลบภัยได้ โดยธรรมชาติเป็ดจะขีต้ กใจง่าย…” ผใู้ หญ่พเิ ชษฐ์ กาลัลว้ งเก็บไข่เป็ด และนาออกมาโชว์

ส่วนท่ี 3 พื้นที่เดินเล่นกลางแจ้ง ใช้พื้นที่ประมาณ 1 ส่วน (1 ใน 5 ส่วนของพท.ทั้งหมด) ไว้เพ่ือให้เป็ดเดินเล่นออกกาลังกายและรับแสงแดด ตามธรรมชาติท้ังน้ี ในการทารั้วล้อมรอบโรงเรือน จะใช้อิฐบล็อกจานวน 2 ก้อน ก่อสูงข้ึนมา และต่อด้วยตาข่ายพลาสติกแบบหนาสูงข้ึนอีกประมาณ 1 เมตร เพ่ือปอ้ งกันเป็ดออกนอกเลา้ และทต่ี อ้ งใชอ้ ฐิ บล็อกกอ่ ตรงพ้นื ดินก็เพอ่ื ป้องกันสัตว์เล้ือยคลานเข้ามาทาร้ายเป็ดโดยเฉพาะพวกงูท่ีมักมาเยี่ยม เยอื นแบบไม่รบั เชิญ มองไปจากด้านหนา้ จะเห็นวา่ สมาชกิ เป็ดอยกู่ ันอย่างมคี วามสุข…ใครใคร่ทา กจิ กรรมอะไรก็จะมพี ้นิ ท่เี ปน็ สัดส่วน เลา้ เป็ดแบบน้ี จะดีต่อคณุ ภาพชวี ติ หรือการออกไขอ่ ย่างไรบ้าง?เรอื่ งแรก ผมคดิ ว่า ทาให้การบริหารจดั การงา่ ยขึ้น เช่น ควบคมุ ใหเ้ ปด็ กินอยดู่ ว้ ยกันไมใ่ ห้ ไปไหนไกล ปอ้ งกนั อันตรายจากสตั ว์เลอื้ ยคลานตา่ งๆ มที ีว่ างไข่เปน็ สัดส่วน ป้องกันเรอ่ื งโรคหรอื ความสะอาดได้ ฯลฯเร่ืองท่ีว่ามีผลต่อการออกไข่หรือไม่ นั้น อาจจะไมช่ ดั เจนนัก แต่กค็ ิดวา่ มสี ่วนอยู่บ้าง มนั เหมือนกับวา่ เราให้เป็ด อย่บู ้านที่มีความปลอดภยั มีอาหารการกินอยา่ งดี มที ี่ออกกาลงั กาย มีที่วา่ ย น้า ฯลฯ กย็ ่อมจะสง่ ผลตอ่ สขุ ภาพของเป็ด เมอ่ื เป็ดมีความสุขกจ็ ะทาให้เปด็ ออกไข่สม่าเสมอ อยา่ งเชน่ ตอนนเี้ ราเล้ียงเป็ดทั้งหมดจานวน 300 ตวั ก็จะ ออกไข่ได้วนั ละประมาณ 85 % ซึ่งกถ็ ือว่าเปน็ เปอรเ์ ซ็นต์ท่ีเราพอใจ

หากจะสรา้ งเล้าเปด็ แบบนขี้ นาดน้ีใช้ทนุ มากไหม? ผมใช้ทุนคา่ วัสดุก่อสรา้ งและค่าแรงทง้ั หมดประมาณ 4 หมนื่ กว่า บาท ของเราเน้นความย่ังยืน สรา้ งแข็งแรงหนอ่ ย แต่ถา้ เกษตรทาเองก็ไม่ จาเปน็ ต้องลงทนุ สูงแบบของเรา ให้ใชว้ ัสดุทม่ี ีในท้องถิ่น เช่น ใช้ โครงสรา้ งไม้ หลังคามงุ จากหรอื แฝก ฯลฯ กค็ ิดว่ามีทุน 2 หม่นื ก็น่าจะทา ได้แล้ว ความคุ้มทนุ …เลี้ยงเปด็ ไข่ดีอยา่ งไร? เป็ดตัวหนง่ึ ๆจะกินอาหารเฉลย่ี วันละ 150 กรมั ใชอ้ าหารเป็ดไข่ เป็นหลัก ซือ้ มาถุงละ 440 บาท และต้นทนุ จะอยู่ที่ค่าพันธ์ุเปด็ ซึ่งซื้อเป็ด สาวอายุ 18 สปั ดาห์ พนั ธุ์ซปุ เปอรซ์ พี ี ราคาตัวละ 136 บาท เลย้ี งไป ประมาณ 3-4 สปั ดาห์กอ็ อกไข่ สาหรบั ไขเ่ ป็ดทไี่ ด้จะขายอยู่ท่ีศนู ย์เรยี นรู้ ไมต่ ้องไปขายทีไ่ หนไกล โดยขายฟองละ 4 บาท ซึง่ ถอื ว่าราคาถกู แค่ใหพ้ ออยไู่ ด้ เพอ่ื เปน็ แหลง่ เพิ่มโปรตนี ใหก้ บั ชาวบ้านในยา่ นใกลเ้ คียง โดยทถี่ ้าไปซ้อื ท่ตี ลาดหรือตาม ห้างกต็ กฟองละ 5 บาทกว่า…“ผมคิดว่าคุ้มทุนนะ ถ้าอยแู่ บบพอเพยี ง คอ่ ยๆเลี้ยง และเพิ่มจานวนเปด็ ไข่ ตามความต้องการของตลาด และ ขยายตลาด หรือทาการแปรรปู เป็นไข่เคม็ ซงึ่ กจ็ ะเพิม่ มูลค่าได้ดว้ ย” ทัง้ หมดน้ี คือเลา้ เป็ดในสไตล์ผใู้ หญพ่ ิเชษฐ์ เจรญิ พร ซง่ึ ใครจะมาดแู บบ หรือมาดูการเล้ยี งก็เชญิ ได้ ตามเบอร์โทร. ในภาพด้านลา่ งน้ี (081 4251163) โดยทีผ่ ้ใู หญ่พเิ ชษฐ์ พร้อมทจ่ี ะให้ข้อมูลหรือแนวทางอย่างเตม็ ทค่ี รบั ขอบคุณบทความจาก:เว็บไซต์เกษตรก้าวไกล

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอกระสงั