EKONOMI DUNYA KASIM 2021

genel yayın yönetmenİ Lojistik Nedir ? Genel Yayın Yönetmeni Lojistik, kaynakların nasıl elde nasıl elde edildiğini, depolandığını ve nihai varış edildiğini, depolandığını yerlerine nasıl taşındığını yönetme sürecidir. ve nihai varış noktalarına nasıl taşındığını Bir işletmenin zayıf lojistiği, karlılığını etkileyecektir. yönetme sürecinin tamamını ifade eder. Lojistik yönetimi, potansiyel distribütörleri ve Lojistik artık iş sektöründe, özellikle imalat tedarikçileri belirlemeyi ve bunların etkinliğini şirketlerinde, kaynakların tedarik zinciri boyunca ve kullanılabilirliğini belirlemeyi içerir. Lojistik nasıl işlendiğini ve taşındığını göstermek için yöneticisine lojistik bölümü denir. “Lojistik” yaygın olarak kullanılmaktadır. 1960’lardan bu yana aslen askeri personelin ekipman ve malzemeleri ticari lojistik kavramı değişti. Tedarik zincirlerinin nasıl elde ettiğini, depoladığını ve naklettiğini küresel olarak genişlemesiyle, şirketlere gerekli açıklamak için kullanılan bir askeri terimdi. Terim malzeme ve kaynakları sağlamanın karmaşıklığı artık iş sektöründe, özellikle imalat şirketlerinde, arttı ve bu da tedarik zinciri lojistiği uzmanları kaynakların tedarik zinciri boyunca nasıl işlendiğini olarak bilinen uzmanlara duyulan ihtiyacı doğurdu. ve taşındığını belirtmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Modern çağda, teknolojinin patlaması ve lojistik süreçlerin karmaşıklığı, tedarik zincirindeki Yönetim ve iş dünyasında lojistiği anlayın. kaynakların akışını hızlandıran lojistik yönetim Basitçe söylemek gerekirse, lojistik yönetiminin yazılımlarını ve profesyonel lojistik şirketlerini amacı, doğru zamanda doğru miktarda kaynağa doğurmuştur. Amazon gibi büyük çevrimiçi veya yatırıma sahip olmak, bunları doğru yere, perakendecilerin perakende arenasına hakim doğru koşullarda teslim etmek ve doğru iç veya olmasının bir nedeni, tedarik zincirinin her dış müşterilere teslim etmektir. Lojistik, kaynakların halkasında genel yenilik ve lojistik verimlilikleridir. 04 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

www.ekonomidunya.com 00

İÇİNDEKİLER KASIM 2021 www.ekonomidunya.com SÖYLEŞİ Uzakdoğu ve Avrupa’yı buluşturmaya devam ediyor 08 18 Genel Yayın Yönetmeni SÖYLEŞİ Fevzi Köfteoğlu Teknolojide Kadın Derneği Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı İşimiz İnsan, İşimiz Teknoloji Pelin Sıngın Ekonomİk Görünüm 14 Yazı İşleri Müdürü Aslı Falay “Enflasyon Kalıcı Olabilir ?!…” Haber Müdürü Jale Yanılmaz 12 TEKNOLOJİ VE GELECEK Kültür Sanat SÖYLEŞİ 22 Özge Gürkan Değişimin Öncüsü Kadınlar Muhasebe Müdürü İlker Sinan Wilat Türkiye Görsel Yönetmen Ferhat GEDİK Editörler Batuhan Saçaklı Pelin Su Petek Kaan Kutsar Dagıtım Dünya EKO Yönetim Yeri Esentepe Mah. Büyükdere Cd. No. 175 Ferko Signature 84 34394 Şişli - İstanbul 0212 932 82 41 - 0531 955 27 96 0530 263 71 32 Baskı Erg Matbaacılık Kağıtçılık Reklam San. Litres yolu 2. Matbaacılar Sitesi 3. Kat F Blok No:3 1NF3 Topkapı - İstanbul Sertifika No : 44891 Ekonomi Dünya Dergisi imtiyaz Sahibi 3FFF Yayın Grubu’na aittir. Yazı, ve fotoğraflar tüm hakkı Ekonomi Dünya Dergisi’ne aittir. Yayımlanan ilanların sorumluluğu ilan sahibine aittir.



SÖYLEŞİ Pasifik Eurasia, Uzakdoğu ve Avrupa’yı buluşturmaya devam ediyor Pasifik Eurasia Lojistik, TCDD Taşımacılık iş birliği ile Uzak Doğu ve Batı Avrupa’yı buluşturmaya devam ediyor. Demiryolu ile yükleri Türk limanlarından Avrupa’ya taşıyan Pasifik Eurasia Lojsitik, müşterilerine alternatifler sunmaya devam ediyor. Pasifik Eurasia olarak, Asya ve Avrupa arasında- sağlıyoruz. Satış, Pazarlama, Lojistik Operasyon, Rusya’da ayrım olmaksızın 30 farklı destinasyo- ki transit taşımalar ile uluslararası ticareti zen- Finans ve İş Geliştirme birimleri olarak yapımızı na hizmet sunuyoruz. ginleştirmek, lojistik alternatiflerini ve zincirleri- 60 kişilik profesyonel kadromuz ile sürdürüyo- ni geliştirmek; küçük, orta ve büyük işletmelere ruz. Dünyanın çeşitli coğrafyalarına yayılmış Kaç ülkede hizmet veriyorsunuz lojistik konusunda seçenek sunmak, istihdama bir ofis ağımız var bu nedenle ofislerimizde çok 3 ana taşıma hattı üzerinde faaliyet gösteriyo- ve ülkemizin ihracatına katkı sağlamak amacıy- uluslu bir yapıya sahibiz. Başta Rusça, Kazakça, ruz. la kuruldu. İngilizce gibi pek çok dili operasyonlarımızda ak- ➤ BTK Hattı : Bakü-Tiflis-Kars hattı sayesinde tif olarak kullanıyoruz. Bu çok uluslu işbirlikleri Orta Asya’dan Çin’e kadar çok geniş bir coğraf- Ülkemize özellikle Orta-Asya tarafında yeni bizlere güçlü bir enerji, farklı bakış açıları ve bir- yayı ihracatçılarımıza demiryolu ile açıyoruz. pazarlar yaratmak üzere yola çıktığımızda he- liktelik sağlıyor. Bu bakış açıları ve birlikteliğimiz BTK hattı sayesinde denize kıyısı olmayan ve def pazarlarımız olan Asya ülkelerinde demir- sayesinde fark yaratarak ilkleri hep birlikte ger- zor coğrafik şartlarda bulunan söz konusu ül- yolunun önemini biliyorduk. Bu nedenle lojistik çekleştiriyoruz. kelere, hava şartlarından etkilenmeden, navlun altyapımızı pazara uygun olarak demiryolu ağır- masraflarını minimize ederek ve fiyat/navlun lıklı olarak kurduk. Şuan, Orta Asya ülkelerinin Hizmet verdiğimiz coğrafyaları genel olarak stabilite avantajları ile kısa transit sürelerde ta- tamamına demiryolu üzerinden uygun lojistik Asya- Orta Asya - Avrupa ve Rusya olarak dörde şıma imkanı sağlanmaktadır. maliyetler ile hizmet veriyoruz. Geliştirdiğimiz ayırabiliriz. Orta Asya coğrafyasına baktığımız- ➤ Rusya : BTK hattı üzerinden Rusya’ya ilk de- kapıdan kapıya teslim modelimiz ile taşımalar- da Gürcistan, Azerbaycan, Kazakistan, Özbe- miryolu hattı tarafımızca açılmıştır. da hem maliyet avantajı hem de uygun transit kistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Tacikistan’a, ➤ Rusya’da karayolunun ulaşamadığı yerlere, süreler sağlayarak ülkemiz ihracat/ithalatçıları- Asya hattında direkt olarak Çin’e, Avrupa hat- Sibirya dahil, hizmet veren demiryolu ağımızla na ekstra katkı sağlayacak yeni pazarlara erişim tında ağırlıklı olarak Batı Avrupa ülkelerine ve en uç noktalara kadar taşımalar yapıyoruz. 08 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

SÖYLEŞİ ➤ Avrupa : Avrupa blok trenlerimiz, batı Av- Hizmetverdiğimiz coğrafyaları hedeflerimiz arasında Rusya, Kazakistan, Türk- rupa ile Güney/Güneydoğu Avrupa’yı birbirine genel olarak Asya- menistan ve Özbekistan’a lojistik terminalleri bağlayan Macaristan ve Almanya arasında Orta Asya - Avrupa ve Rusya olarak kurmak ve firmalarımıza uygun ücretler ile bu yüksek frekanslı bir taşıma sistemidir. Ayrıca dörde ayırabiliriz. Orta Asya coğrafyasına terminalleri kullanımlarına açmak bulunmakta- Avusturya, Macaristan, Romanya ve Türkiye baktığımızda Gürcistan, Azerbaycan, dır. 2021 yılında Çin – Türkiye – Çin ihracat/it- terminallerine doğrudan bağlantı sağlamakta- Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, halat trenlerimizi haftada karşılıklı 2 tren olarak dır. Haftalık blok tren çıkışlarımız ile Avrupa’nın Kırgızistan, Tacikistan’a, Asya hattında gerçekleştirmeyi planlıyoruz. her noktasına hızlı ve ekonomik lojistik hizmeti direkt olarak Çin’e, Avrupa hattında ağırlıklı sağlanmaktadır. Asya ile Avrupa’yı demiryolla- olarak Batı Avrupa ülkelerine ve Rusya’da Pandemi sektörü resmen dönüştürdü rı ile birbirine bağlayan firmamız, 3.ülke ticaret ayrım olmaksızın 30 farklı destinasyona ve alışkanlığımız değişti siz bunu nasıl imkanlarını ülkemiz girişimcilerine açmaktadır. hizmet sunuyoruz. değerlendirdiniz. Pandemi sürecinde birçok ihracatçımızı demir- Bunlara ek olarak Kore, Japonya, Hindistan gibi yolu modeli ile tanıştırarak, ürünlerinin ülkeler coğrafyalara açılacak yeni taşıma modelleri ça- arası geçiş kısıtlamalarına takılmadan ulaştırıl- lışmalarımız devam etmektedir. masını sağladık. 2020 Neler yaptınız ? 2021 yılı Üretim çarklarının durmaması için oluşturdu- hedefleriniz Nelerdir ? ğumuz demiryolu taşıma modeli başarıları ile Firmamız hedeflerini her zaman belirlediği va- kendini kanıtlamış oldu. deden daha kısa sürelerde gerçekleştirmekte- dir. 2020 yılı 10 aylık raporlarımıza göre BTK 2020 verilerine göre; lojistikte 2021 yılı ilk 6 hattı üzerinden 4200 adet konteyner ve 1200 ayında yüzde 100’lük bir artış yaşandı. adet vagon konvansiyonel taşıma gerçekleş- Çin, Orta Asya, Rusya ve Avrupa taşımalarında tirdik. Yeni açtığımız hatlar, navlunlar üzerinde özellikle sağlamış olduğumuz stabil ve uygun yaptığımız sürekli iyileştirmeler ve kapıdan alıp navlunlar, konteynır/vagon tefariğinin sorunsuz kapıya teslim (doortodoor) hizmetlerimiz saye- ve devamlı olması, demiryolu lojistiğine ilgiyi sinde 2021 yılında taşıma adetlerimizi 2 katına artırarak taşıma trendi hacminde artış yaşan- çıkarmayı hedeflemekteyiz. Ayrıca uzun vadeli masını sağladı. www.ekonomidunya.com 09

SÖYLEŞİ Konteyner tedarik alanında yaşanılan sıkıntılar; Orta Asya, Avrupa ve Azer- baycan sevkiyatlarımızı minimum dü- zeyde etkiledi. Partner ülkeler ile oluşturduğumuz ortak Konteynır stoku; Pasifik Eu- rasia kontrolüne verilerek, gidiş/dö- nüş olarak oluşturduğumuz sistem sayesinde, iş ortaklarımız konteynır tedarikinde herhangi bir problem ile karşılaşmadı. Maliyet konusundaki artış trendine rağmen özel anlaşma- larımız sayesinde fiyatlandırmaları makul seviyelerde tutarak, iş ortakla- rımızın mağdur olmamasını sağladık. Konteynerlerimizi kapalı sistem üze- rinden ihracatçımızın lehine olacak şekilde daha da hızlı sirkülasyonunu sağlayarak, operasyonumuzdaki ve- rimliliği artıracak süreçler geliştirdik ve böylece transit sürelerini azaltıp, konteyner etkin kullanım oranımızı artırdık. Paydaşlarımızla da ortak konteyner havuz sistemini oluştura- rak, ihracatçımızın hizmetine sunduk. Dünya Demir yolu taşımacılığı çok ileri Safa,da Peki Türkiye deki demir yolu taşımacılığı nasıl görüyorsunuz ve bununla ilgili Ne tür yatırımlarınız var. Hem ülkemizde hem de yurtdışında terminal hizmetleri alanında ciddi yatırımlarımız söz konusu. Köse köy, Mersin, Canbaz terminallerimiz bun- lardan sadece bir kaçıdır. Yurt dışında da ciddi terminal yatırımları için gö- rüşmelerimiz devam etmektedir. Ayrıca ihracatçılarımızın sevki- yatlarının aksamaması için büyük oranda ekipman yatırımı yapmakta olup, hali hazırda tüm bölgelere ke- sintisiz konteyner ve vagon temini sağlamaktayız. Pasifik Eurasia, Asya ve Avrupa arasındaki transit taşımalar ile ulus- lararası ticareti zenginleştirmek, lojistik alternatiflerini ve zincirlerini geliştirmek; küçük, orta ve büyük işletmelere lojistik konusunda seçe- nek sunmak, istihdama ve ülkemizin ihracatına katkı sağlamak amacıyla ihtiyaç duyulan her dönemde yatırım yapmaya hazır olacaktır. 10 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

RÖPORTAJ www.ekonomidunya.com 00

Ekonomİk Görünüm Prof. Dr. Emre Alkin “Enflasyon Kalıcı Olabilir ?!…” Bir süredir enflasyonun geçici değil kalıcı olabile- son enflasyon % 5,4 olarak açıklandı . Bu durumda işsizlik uzun süre çift hanede kalacak gibi gözükü- ceğine dair yazılar yazıyorum. Yayınlanan veriler ve Türkiye’de olduğu gibi ABD’de çekirdek enflasyona yor. Diğer taraftan ücret artışları enflasyona yakın piyasa gelişmeleri maliyet enflasyonunun giderek dikkatle bakmak gerekiyor.  Bir önceki ay ABD’de da yapılsa, hayat pahalılığının oldukça gerisinde kalıcı hale geldiğini ve ekonomilerdeki toparlanma çekirdek enflasyon yani gıda ve enerji dışı TÜFE kalıyor.  Pandemi ile beraber fakirleşmenin daha neticesinde tüketici enflasyonuna dönüşmekte ol- yıllık olarak % 4 artmıştı. Uzmanların beklentisi % hızlandığı saha araştırmalarından anlaşılıyor.  Do- duğunu gösteriyor. 4,2 civarındaydı. Aylık çekirdek enflasyon % 0,1 ar- layısıyla “yüksek kur” yaklaşımının bir politika ola- Fed bugüne kadar enflasyonun kalıcı olmadığı- tış gösterirken, beklenti de % 0,3 idi. Belki de geçen rak sunulması ithalatın yapısı, borçluluk, rezervler, na dair açıklamalar yaparken,  bazı Fed üyelerinin ay şubat’tan  bu yana en düşük artış gerçekleştiği enflasyon ve dolarizasyon gerçeği dahilinde pek giderek bu görüşün aksine açıklamalar yaptığına için, bir de hem yıllık hem de aylık olarak beklenti- mümkün gözükmüyor.  şahitlik ediyoruz. Son açıklanan ABD enflasyon lerden düşük çıktığı için Fed Başkan Yardımcısı enf- rakamları olumsuz görüşleri teyit eder niteliktey- lasyonun “kalıcı” olmadığına dair cesur açıklamalar Sanıyorum hükümet yüksek faizlerin yarattığı risk- di.  Hele ki üretici enflasyonu rekor üzerine rekor yapıyordu.  Ancak şimdi iş değişti, son açıklanan lerle, yükselen dövizin yarattığı riskler arasında bir kırıyor diyebilirim.  enflasyon rakamları işin ciddi olduğunu bize göste- tercih yapmış gözüküyor.  Bu doğrudan doğruya Mesela, bu aralar oldukça fazla sayıda yorumuyla riyor. Yani fiyat artışları hem TÜFE hem de çekirdek “yüksek kur tercih edildi” anlamına gelmese de, bir medyada yer alan Atlanta Fed Başkanı Raphael enflasyonda yükselişe devam ediyor.  yan etki olarak karşımıza çıkıyor.  Daha önce test Bostic  “enflasyon yayılıyor ve geçici değil”  diye Açıkçası son gelişmeler ne kadar negatif de olsa, edilen bu uygulamanın bu sefer bir mucize yarat- bir açıklama yaptı. Tedarik zincirlerinden kaynaklı enflasyonun akıbeti konusunda iddialı açıklamalar ması bekleniyor diye düşünüyorum.  sorunlar ve hizmet sektöründeki toparlanmanın yapmak için bir kaç ay daha beklememiz gerekecek. TÜFE, Çekirdek Enflasyon ve ÜFE rakamlarına yarattığı etkilerin uzun süreli olabileceğini belirten Bunun faizlere yansımasını ayrıca konuşacağız.  gelince: Söylenecek fazla bir şey yok. Yukarıda Bostic bir de Financial Times’a oldukça saldırgan belirttiğim gibi enflasyona sebep olan faktörlerin bir açıklama yaptı. “ABD istihdamındaki yavaşlama “Bizde durum nasıl ?..” baskısını hafifletmek için vergi ve dış ticaret reji- varlık alım azaltımı takvimini geciktirmesin.” Hem Türkiye’de süreç biraz daha sıkıntılı seyrediyor minde radikal değişiklikler yapmak zorundayız. Bostic ve St. Louis Fed Başkanı James Bullard ta- diyebilirim. Geçenlerde büyük bir bankanın genel Neredeyse % 20 enflasyon ve % 45 civarında olan pering adı verilen varlık alımı azaltmasına Kasım müdürü yükselen kurların hükümet tarafından üretici enflasyonu ile başa çıkmak istiyorsak fiyat Ayında başlanmasını istiyorlar.  Herkes bu kadar tercih edilen bir politika olduğunu söyledi. Ben tam denetimlerine farklı bir yerden başlamak duru- hızlı dönüş yapamıyor elbette. Mesela, Eski Fed olarak bu fikirde olmasam da, faizleri düşürme po- mundayız.  Başkanı ve ABD Hazine Bakanı Janet Yellen yük- litikasının büyüme endişelerinden kaynaklandığını Sorun nihai satıcıda ya da üreticide değil. Arada sek enflasyon için “geçici” tabirini kullanmıyor ama ve tercih edildiğine inanıyorum. Ancak doğal sonu- bir yerlerde. Fiyatları baskılayarak enflasyonla fiyat artışlarının normale dönmesinin uzun bir süre cu kurların yükselmesi oluyor elbette.  mücadeleyi yakın geçmişte denedik. Çalışmadı- alabileceğini kabul ettiğini ifade ediyor. ğını gördük diye düşünüyorum. Vergi politikaları “Bir iki aya kanaatler kesinleşir…” Geriye dönüp bakıldığında kur yükselişlerinin ar- ve rekabeti önleyen dış ticaret yaklaşımlarımızla Enflasyon geçici olduğunu iddia edenlerin başın- dından gelirlerin yükselmesi ve döviz cinsinden fiyat artışlarına davetiye çıkardığımızın artık far- da ise  Fed Başkan Yardımcısı Richard Clarida var. fakirleşmenin nötralize edilmesinin takriben 2 yıl kına varalım. Buralarda akılcı işler yaptığımız za- “Fiyat baskıları kalıcı değil, stagflasyon endişesi sürdüğünü görüyoruz. Fakat bu sefer hanehalkı- man mecburen kamuda tasarruf daha etkin hale yok”  diye ısrar ediyor. Bu arada ABD’de yıllık en nın gelirlerinin artması kolay olmayacak. Çünkü gelecektir. 12 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

FİRMA Özikizler Künefe Lezzeti Dünyayı Sarıyor MEHMET Usta’nın 1986’da dünyaya gelen ikiz çocukları Hasan ve Hüseyin’den esinlenerek ismini verdiği Özikizler Künefe, ilk olarak Şanlıurfa’nın Birecik ilçesinde 50 metrekare bir dükkân ve birkaç masa ile kuruldu. Girişimci Aile markayı daha da ileriye götürmek için var gücüyle çalışıyor. Türkiye’de en az 40 çeşit inovasyon künefe büyüyoruz onlar bizim ailemiz gibi. Tatlılarımızı ürünlerinin başyapıtı oldu. 12 şubesi olan özikiz- olabildiğince herkese tattırma gayretindeyiz. Bir ler künefe son olarak yurt dışında ilk olarak Irak çok ünlü tatlımızı tattı ve severek sipariş verme- / Erbil şubesini açtı. ye devam ediyorlar. Markanın Yönetimde olan Hasan Durmaz Biz- Pandemi dönemini bu yeni yatırımla ilgili çalış- lere Özikizlerin hikayesini anlattı 12 şubemiz malar yaparak geçirdiklerini belirten Durmaz, var şuan Gaziantep’ten sonra İstanbul Beylik- “Baklavanın şehrinde künefeyi marka yaptık. düzü şube Sonrasında Ankara şubemiz ile de- Şimdi de lezzetlerimizi Yurt dışında açacağımız vam ettik ardından Gaziantep üniversite şube şubelerle tatlı tutkunlarıyla buluşturacağız” dedi. ve karataş şube ile devam ettik sonrasında ise Hasan Durmaz, Özikizler Künefe’nin Ortadoğu ve Antalya ve çorlu şubeleri ile yolumuza devam Avrupa başta olmak üzere dünyanın farklı ülkele- ettik. sonolarakta ırak erbilde şubemizin açılışını rinde yatırımlara devam etmeye hazırlandıklarını yaptık. Yönetim kurulu babam onursal başkan, kaydeden Durmaz, “Dünyanın her yerinde açtığı- Hüseyin Zülfikar ve benden oluşuyor Ben sosyal mız bayiliklerle birlikte ülkemizin marka değerini medya ikili ilişkiler ve tamamı ile bu işin reklam artırmak birinci hedefimiz” ifadelerini kullandı. yüzüyüm Hüseyin durmaz ikiz kardeşim kurum- Gaziantep yeme-içme dünyasının önde gelen sal ve finans bölümünde Zülfikar iste ustalık ve markalarından Özikizler Künefe yeni mekânlarla inovasyon çalışmalarının başında duruyor.Mar- büyüyor. Gaziantep’te dört şubeyle hizmet veren kamız bizim için çok kıymetli en az evlatlarımız markanın Şanlıurfa ve İstanbul’da ikişer, Ankara, kadar değer veriyoruz. Çalışanlarımız ile birlikte Antalya ve Tekirdağ’da da birer şubesi bulunuyor. www.ekonomidunya.com 13

TEKNOLOJİ VE GELECEK Zehra Öney Yapay Zeka Artık Lojistiğin Yeni Temeli! Büyük ümitlerle girilen 2020 yılında başlayan Covid-19 salgını, tüm dünya genelinde hem günlük yaşamı hem de ekonomik yaşamı etkisi altına aldı. Salgın tahmin edebileceği üzere, büyük bir sağlık sorunundan öteye geçerek küresel anlamda sosyal ve ekonomik krize sebebiyet verdi. Uzun süren karantina uygulamalarından ötürü birçok ödemek zorunda kaldıklarına şahit olduk. Ortaya çı- Oluşan kuyruklarla transit sürelerinin uzaması, güm- işyerinin faaliyetlerinin tamamen durma noktasına kan durumu, ülkemiz özelinde incelediğimizde KPMG rüklerde yığılmalara sebebiyet vererek yük teslimle- gelmesi; bu durumun işsizlik oranına yansımasına firmasının yaptığı “Türkiye Lojistik Sektörü İçin Lo- rinde gecikmelerle sonuçlandı. Gelişen bu durumlar, neden oldu. Ülkelerin sınır geçişlerine engeller koy- jistik Güven Endeksi ”ne bakabiliriz. Bu araştırmada; birçok şirketi intermodal taşımacılığa ve haliyle dijital masıyla birlikte seyahatlerin ve ticaretin fazlasıyla alanında uzmanların %83’ü; Covid-19’un, sektörü çok süreçlerin lojistik sektöründe daha çok tercih edilir bir aksayarak durma noktasına geldi. fazla etkilediğini belirtmekte. Ocak-Mart dönemi; alan olması gerekliliğine yönlendirdi. Türkiye’nin ticareti için yüksek geçen ayları oluştur- Salgının Çin’de zirveye çıktığı dönemde Çin Ekono- makta. Salgının görüldüğü dönem olan Mart ayının Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin 20 Şubat’ta misi ve Sanayisi için kritik öneme sahip merkezlerde 11’inden sonra; Türkiye’de de vakaların meydana yayınlanan, COVID-19’un havayolu taşımacılığına üretim durdu, ihraç edilen ürünler fabrikadan liman- çıkmasıyla birlikte, acı gerçekle karşı karşıya kalın- etkisinin ele alındığı rapora göre, Asya Pasifik bölge- lara düşük kapasitelerle ve uzun süreli rötarla taşı- mış oldu. Bu arada dünya ekonomisi de yavaşlamaya sinde faaliyet gösteren havayolu firmalarına yönelik nır hale geldi. Tedarik zincirindeki sorunlar Çin’den ve kapanmaya başladı. Türkiye’de lojistik ve ticaret yolcu taleplerinde 2020 yılında %13’lük bir düşüş ya- ürün alan şirketlerin stoklarının azalmasına sebep sektörü o dönem Mart ayının 2019 yılının aynı ayına şanmıştır. 22 Mart itibariyle toplamda 68 ülkeye uçuş oldu ve müşteri taleplerinin karşılanmasında birçok göre %18,3 düşüşle ve 13,3 milyar dolarlık ihracatla yasağı getirildiğini, ülkemizin bayrak taşıyıcı havayo- problem ortaya çıktı. Bu ve benzeri gelişmeler küre- kapattı. Sırasıyla; Nisan ayında bir önceki seneye göre lu şirketi olan THY’nin 27 Mart’tan itibaren yalnızca sel tedarik zincirindeki dengelerin ve belirli ülkelerin %41,5 düşüşle kapatmış oldu ve 8,9 milyar dolarlık beş noktaya dış hat seferi yapma kararı aldığını dü- hâkimiyetinin sorgulanmasına yol açtı. Çin’in bu duru- ihracat seviyesine geriledi. Kısacası Covid-19’un, ka- şündüğümüzde ülkemiz havayolu firmalarının da bu munun yanı sıra dünyadaki birçok ülkenin de önemli demeli olarak tüm dünyada ve ülkemizde yolcuların süreçte finansal bakımından zorluklarla karşılaşması bir tedarikçisi olması, ithalat-ihracat dengesizliğin- ve yüklerin hareketini doğrudan etkileyerek önem- gayet normal. Örneklere baktığımızda ise, dünyanın den doğacak sorunları ortaya çıkardı. Kurlardaki dal- li ölçüde kısıtladığını görmüş olduk. Bu durumdan en büyük lojistik şirketlerinden olan DHL’in; bugün galanma ve ihracat-ithalat dengesinin negatif temel- şüphesiz tüm taşımacılık türleri olumsuz biçimde uçaklarını yönetmek için kendi iş akışında 58 fark- de değişmesi, lojistik sektörünün de dengesini bozdu. etkilenmiştir. Covid-19 salgın sürecinin yol açtığı lı parametre üzerinden veri çekmekte ve bu verileri Bir diğer tabirle dolu giderek boş dönen lojistik sektö- olumsuz etkiler, karayolu taşımacılığında da farklı yapay zeka ile analiz ettiğini görmekteyiz. Böylece rünün maliyetleri fazlasıyla artmış oldu. Salgının şid- bir tablo sergilenmesine sebebiyet verdi. Türkiye’nin yapay zekayı da, makine öğrenmesi ile birlikte, veriyi detlenen dönemlerinde, sadece konteyner bulabilen dış ticaretinde önemli paya sahip; İtalya, İspanya ve gittikçe daha iyi analiz etmeyi öğrenen algoritmalarla firmaların ihracatlarını gerçekleştirdikleri ancak bu Fransa gibi AB ülkelerinde salgının yoğun etkileri ile çalıştırmakta. Dijitalleşen süreçlerin sektöre entegre konteynerler geri gelmediği için lojistik firmalarına, beraber çok sıkı tedbirler alındı ve sınır kapılarında edilmesi ile beraber; hava durumu ve diğer operas- zaman zaman mal bedelini aşabilen demuraj bedeli gümrük işlem proseslerinin uzamasına neden oldu. yonel verilere göre, yükleme ile nakliyenin ne zaman 14 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

TEKNOLOJİ VE GELECEK gecikeceği artık öngörülebilmekte. Hava taşımacılığı edilmektedir. Yaşlanan nüfus, milenyum iş gücünün Diğer taraftan e-ihracatta ortak lojistik çözümlerin tonaj olarak dünya ticaretinin yüzde 1’ini oluşturur- yükselişi ve fiziksel olarak yoğun iş gücünün otomas- üretilebilmesi için uluslararası alanda hizmet verebi- ken, ticaret hacminin yüzde 35’ini oluşturuyor. Şirket- yonu, gelecekte lojistik endüstrisini büyük ölçüde de- lecek bir lojistik organizasyon modeli üzerinde çalış- ler Transmetrics ve ClearMetal gibi bulut abonelikleri ğiştirecektir. İnsanlarla birlikte çalışmak üzere tasar- maların devam ettiğini de belirtmek gerekir. üzerinden veya bunların yerli yazılım eşdeğerlerinden lanmış robotlar, fiziksel cihazlar ve yazılımlar (sanal yapay zeka hizmeti alabilmekteler. botlar) gün geçtikçe artmaktadır. Rekabetin devam İnternet, alışveriş ve katalog siparişindeki hızlı büyü- edebilmesi için şirketler; mevcut ve gelecekteki işgü- me, 2020 yılında ve sonrasında lojistik hizmet sağ- Deniz taşımacığına baktığımızda ise; Asya-Avrupa cünü işe alma, geliştirme ve eğitme konusunda yeni layıcılarının sadece tam yük ve palet teslimatlarını ticaret alanındaki gemilerin yaklaşık %50’sinin Ocak yollar geliştirmelidir. yönetmekle kalmayıp aynı zamanda müşterileri adı- sonu ile Mart başı arasında salgın nedeniyle iptal na parsel sevkiyatını da yöneteceği bir prosesi bizlere edildiğini gördük. Söz konusu salgından hem kon- Gelinen noktada e-ticaretin ve e-ihracatın başarısı ve işaret etmekte. Ayrıca trafik sıkışıklığının artması, teyner hem de yük gemileri fazlasıyla etkilendiler. sürdürülebilirliği, lojistik süreçlerin etkinliğine bağlı yük vasıtalarının trafik sıkışmalarına takılarak değerli Çin’deki salgın ve sonucunda ülkedeki üretim faali- bulunmaktadır. İşletmeden İşletmeye (B2B) ve son nakliye süresini kaybetmesine neden olduğundan, yetlerinde görülen yıkıcı aksaklıklar, Çin’e hammadde dönemde artış gösteren İşletmeden Tüketiciye (B2C) rotaları sürekli optimize etmek veya gönderileri ye- getiren gemilerin limanlardan geç ayrılması, hedef şeklinde e-ticaret ve e-ihracat işlemleri için lojistik ve niden yönlendirmek için canlı trafik koşullarının kul- limana hareket eden bazı gemilerin yüklerini geç kargo firmaları iş modellerinde farklılığa gitmişler, lanımında artış gözlenecektir. Araçların İnternet’e tahliye etmesi ya da tahliye edememesi gibi birçok özellikle konsolidasyon işlemleri için çok fazla yatı- standart olarak bağlanarak güncellemelere anlık soruna yol açmıştır. Örneklerde de bahsettiğim gibi rım yapmaya başlamışlardır. E-ihracatın en önemli ulaşabilecekleri bir sistem taşımacılık sektöründe dünyanın hemen hemen tüm ekonomilerini temelden sorunu olan iadeler ile ilgili olarak, taşıma ve gümrük büyük bir kolaylık sağlayacaktır. sarsan bir süreçten geçmekteyiz. İşletmelerin varlığı- işlemleri noktasında gelen yeni lojistik nı sürdürebilmesi için üretimden dağıtıma kadar olan çözümlerle iade işlemleri de Örneğin DHL; 8 milyon sosyal medya ve forum payla- yaşam döngüsü içerisinde farklı işletme modellerine yapılabilir hale şımını izleyerek tedarik zinciri gecikmelerini önceden ve yapılarına da ihtiyaç doğmuştur. Bu ihtiyaç neti- gelmiştir. tespit etmekte. Bunun için doğal dil kapasiteli, yani cesinde bilişim teknolojilerinin üretim süreçlerine ve insan dili ve yazısını anlayan yapay zeka dilini kullan- ürün yaşam döngüsüne senkronize edilmesi Endüstri makta. Aynı sistemleri UPS ve FedEx gibi uluslara- 4.0 sürecini başlatmış olup, tüm tedarik zinciri işleyişi ve lojistik operasyonlar da söz konusu süreçten ha- rası lojistik ve taşımacılık şirketlerinde de görmek liyle etkilenmiştir. Endüstri 4.0 açısından bakıldı- mümkün. Bu uygulamalarla birlikte ham mad- ğında, üretim maliyetleri düşürülürken kalitenin de sıkıntısı, erişim sorunları ve tedarikçinin artırılması hedefi, ürünlerin ve iş modellerinin durumu da öngörülebiliyor. dijitalleşmesi ile mümkün görünmektedir. Taşımacılık ve lojistikte robotların kul- DHL’e göre 2018 yılından sonraki 5 yıl lanımı bugün artık gittikçe artmakta. içerisinde salgının da etkisiyle, dijital işin Tractica Research raporuna göre ambar büyük etkiye sahip bir trend olacağı ifade ve depolarda kullanılan lojistik robot- larının pazar büyüklüğü önümüzdeki Dijitalleşen süreçlerin sektöre entegre edilmesi ile beraber; hava durumu ve diğer operasyonel verilere göre, yükleme ile nakliyenin ne zaman gecikeceği artık öngörülebilmekte. Hava taşımacılığı tonaj olarak dünya ticaretinin yüzde 1’ini oluştururken, ticaret hacminin yüzde 35’ini oluşturuyor. www.ekonomidunya.com 15

TEKNOLOJİ VE GELECEK Tedarik zinciri yönetimini önemli ölçüde basitleştirme avantajı sunan, aynı zamanda mal ve hizmetlerin izlenebilirliği konusunda tercih edilen Blockchain’in bu yasa sürecinde kullanılabilmesi için Almanya’daki bazı teknoloji firmaları ve start-up’lar ise çalışmalara başlamış durumda. yıl 22,4 milyar dolar olacak. Bu robotlar depoda en- sektörler, kâğıt ağırlıklı süreçleriyle bilinmekte ve Bu alandaki örneklerden bir diğerine baktığımızda vanter takibi yapıyor, kolileri taşıyor, aynı zamanda günlük operasyonlarda birçok zorlukla karşı karşı- ise; deniz taşımacılığında küresel çapta güce sa- bunları paket büyüklüğüne göre ayırıyor, dağıtım nok- ya kalınmasına sebebiyet veriyor. Tedarik zincirlerin hip Maersk şirketini görmekteyiz. Maersk de IBM talarında topluyor. optimize edilmesi, yalnızca malların veya ham mad- ile iş birliği yaparak verimliliği ortaya çıkarmak delerin A noktasından B noktasına uygun maliyetli için çalışmalar yürütmekte. Ticaret iş akışlarını Bugün artık Fizyr B.V. Girişiminin tedarik zinciri robot- nakliyesi anlamını taşımamalı. Dijitalleştirme, şeffaf- ve uçtan uca gönderi takibini dijitalleştirmek için ları; derin öğrenme yapay zekası ile birlikte; yükleme, lık ve verilerin depolanması da tedarik zinciri optimi- küresel blok zinciri tabanlı bir sistem kurmak için indirme ve depolamayı öğrenebiliyor, otonom olarak zasyonunun önemli parçaları haline geldi. Tam da bu girişim başlattıklarını görüyoruz. World Economic karar alabiliyor. Ürünleri ve paketleri nesne tanımay- noktada karşımıza Blockchain Teknolojisi çıkmakta. Forum’un raporuna göre, ticaretteki tedarik zinciri la tanıyıp analiz ederek, paketleri sayabiliyor, hatta Bugün artık; uzun mesafeler, çok sayıda taraf, bü- engellerinin azaltılması, küresel gayri safi yurtiçi raflara yüklemesini yapabiliyor. yük hacimli belge, veri ve karşılıklı güven, blockchain hasılayı (GSYİH) yaklaşık %5 ve küresel ticareti teknolojisi ile dijital olarak en iyi şekilde eşleştirile- %15 artıracak. Bu veriler bize, önümüzdeki süreç- Artık yapay zeka  yüz tanımayı aşarak; araç tanıma, bilmekte.  lerde tedarik ve lojistik alanında Blockchain’in etkin paket tanıma, ürün tanıma, yol tanıma gibi alanlara kullanımı kapsamında birçok örnek göreceğimizi girmiş durumda. Öyle ki şirketler paketlerin hasarlı Faydalara örnek vermek gerekirse; Almanya Federal göstermekte. olup olmadığını, dışarıdan şekline bakarak anlıyorlar. Meclisi, Tedarik Zinciri Yasa taslağını 3 Mart 2021’de Bu süreçte ürünün hasar türleri de analiz edilerek lo- kabul etti.  Yapılacak risk analizi raporları ve ham- Tedarik zinciri yönetimini önemli ölçüde basit- jistik ve müşteri destek sistemini uyarıyor. Bu alanda madde çıkarılması aşamasından nihai ürünün tüke- leştirme avantajı sunan, aynı zamanda mal ve IBM Watson yapay zekası da bulut abonelik hizmetiy- ticiye ulaşmasına kadar ki tüm süreçler ve alakalı hizmetlerin izlenebilirliği konusunda tercih edi- le beraber bilgisayar görüşü ile hasar tespit hizmeti faktörler yasa kapsamına dahil edilecek.  Böylece len Blockchain’in bu yasa sürecinde kullanılabil- vermekte. Kısacası taşımacılık ve lojistik sektöründe süreç boyunca Blockcahin’in katkısıyla; tedarik zinci- mesi için Almanya’daki bazı teknoloji firmaları ve yapay zeka ile büyük veri analizi yaparak iş akışınızı, ri süresince gerçekleşmesinden imtina edilen insan start-up’lar ise çalışmalara başlamış durumda. rota optimizasyonu çabalarınızı ve tedarik zincirinizi kayıpları, çevre kirliliği, karbon salınımı gibi tehdit Almanya’nın Türkiye’deki en büyük yabancı yatı- kestirimci bakım ile optimize edebilirsiniz. Üstelik de unsurların saptanması ve risk analizi raporlarının rımcı ülkeler arasında geldiğini ve Türkiye’nin de bu alanları birbiriyle senkronize ederek aynı anda op- sunulması yükümlülüğünde yine Blockchain Tekno- 2019 yılında %9.2 oran ve 19,279 milyon dolar ile timize etmiş oluyorsunuz. Yapay zeka lojistiğin yeni lojisinin faydalı bir takip ve kontrol sistemi sunacağı en çok Almanya’ya ihracat yaptığını düşünürsek temelidir ve taşımacılık sektöründe dijital dönüşüm öngörülmekte. Türkiye’nin de bu yasadan etkilenecek ülkeler ara- yapmak artık bir seçenek değil zorunluluktur. Dijital- sında yer alacağını söylemek doğru olur. leşmenin ise sektörel bazda yaşanılan bu denli kriz- Risk analizi çerçevesinde de, Blockchain kullanıl- Süreçleri hatasız biçimde güçlendirerek daha yalın leri aşmada çok önemli bir ekonomik güç olacağını makta. Böylece yükün taşınma sürecinde sensör ve otomatik biçimde maliyet tasarrufu sağlayan öngördüğümü belirtmek isterim. desteğinden faydalanarak; ürünün uygun koşullarda Blockchain Teknolojisi’nin; Lojistik ve Tedarik kap- transferinin gerçekleşip gerçekleşmediği, taşınma samında, karşımıza çok farklı modellerle çıkmaya Blockchain Teknolojisiyle modeline göre ne kadar karbon salınımı yapıldığı ve devam edeceği bir gerçek. Ben de bu gelişmeleri Tedarik ve Lojistikte Devrim ! çevreye verilen zararın tespiti gibi noktalarda de- titizlikle takip ederek, sektörel bazda önemli bul- Özellikle geleneksel kalmış lojistik süreçlerde; mal netlenebilir, şeffaf, güvenli bir veri tutma altyapısı duğum yeni gelişmeleri köşeme mutlaka taşıyaca- akışı ve lojistik alanında birçok engel bulunuyor. Bu oluşturuluyor. ğımı belirtmek isterim. 16 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

Mum Işığında Yaşamak Prof.Dr. Ali Argun Karacabey Pizza Teslimatından Konteyner’a Bugünlerde televizyonları açınca veya inter- vam eden hayatta, yeterlidir. Hatta sorun da jital mahalle bakkalı” projelerinin sayısındaki net haber sitelerine girince Amerika Birleşik üretim kabiliyeti olunca, kalitenin belirleyici artış ve bu girişimlerin başarısı da tüketicilerin Devletlerinin bazı limanlarında lego oyuncak- özelliği de buna göre belirleniyordu. En iyi, en ürün veya hizmete istediği zaman ulaşabilme ları gibi sıralanmış değişik renklerdeki kontey- sağlam ürün en kaliteli olarak tanımlanabi- talebinden başka bir şey değildir. nerleri veya İngiltere’de benzin istasyonları lirdi. Halbuki küreselleşen ve karmaşıklaşan önünde oluşan kuyrukları görmeyi kanıksadık. dünyamızda, üretim bir kabiliyet olmaktan Hane halkının bu beklentilerini şirketler için Yine bu dönemde, “tedarik zincirinin en önemli çıktığı için bu kalite kavramı da ister iste- devam ettirmek mantıklı olacaktır. Sonuç- parçalarından biri olan çip üretimindeki kriz mez geçerliliğini kaybetmiştir. Günümüzde ta yukarıda çipler için örneklediğimiz cümle nedeniyle” ifadesini veya “konteyner krizi” tüketiciye istediği zaman ve yerde ürün veya içinde yer alan tedarik zincirindeki bir aksa- tanımlamasını hiç ilgisi olmayan kişiler bile hizmeti ulaştırabilmek, belki de en önemli ma nihai tüketiciye kadar ulaşmaktadır. Hani duymaya başladı. Bütün bunlar bizi, en azın- sorun haline gelmiştir. Bu nedenle de kalite klasik söyleyişle, zincirin dayanıklılığı en zayıf dan yaşını almış olan erkeklerin muhtemelen tanımında ve anlayışında lojistik kavramı her halkasının dayanıklılığı kadardır. Buradan yola ilk defa askerlik görevi sırasında duydukları bir zamankinden öne çıkmıştır. çıktığımız zaman, günümüz ve gelecek dünya- kelime olan, lojistik kavramına götürüyor. mızda rekabet gücünün temel bileşenlerinden Anlatmak istediğim durumu, pandemi döne- birinin lojistik kabiliyeti olduğunu söylemek İşletme bölümlerinde kalite konusu anlatılır- minde yaşadıklarımızla biraz daha somutlaş- yanlış olmaz. ken ilk iş olarak yapılan tanımı genellikle şu tırabilmek olanaklı. Pandemi döneminde hep Türkiye coğrafi konum olarak bu açıdan da şekildedir; “kalite, bir ürün veya hizmetin be- birlikte elektronik ticarete yüklendik. Dayanıklı özel önem taşıyan bir ülke. Potansiyelimizi lirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama mallarda veya mahallemizdeki markette sa- etkin bir biçimde kullanmamız durumunda bu kabiliyetine dayanan özelliklere sahip olma- tılmayan ürünlerde elektronik ticaret sitele- dönemden beklenenden çok daha fazla fayda sıdır”. Bu tanımdan çıkan sonuç, müşterinin rinde yoğunlaşan taleplerimizin sonucunda, elde etmemiz içten bile değil. Bu potansiyeli ürün veya hizmete, istediği özellik ve maliyet- satın aldığımız malların bize ulaşmasını sağla- çok daha büyük faydaya dönüştürmek mev- te, istediği zaman ve yerde ulaşabilmesidir. yan nihai hizmetten beklentimiz, ürünün ken- zuattan teknolojiye, alt yapıdan insana kadar Sanayi toplumu döneminde kalitenin belirle- disinden olan beklentimizin önüne geçti. Sos- tüm bileşenlerin ve anlayışın hazır hale geti- yici unsurunun ürün veya hizmetin var olması yal medyada üreticiler hakkında değil kargo rilmesi ile olanaklı olacaktır. Bu sektörün ve olduğunu söylemek çok iddialı olmaz sanırım. şirketleri hakkında paylaşımlar yapılması da sunduğu hizmetin, artık üretim kadar hatta Bir başka deyişle asıl sorun üretim kabiliyeti- bundan dolayıydı. Benzer şekilde tamamen bir zaman zaman üretimden bile değerli olduğu- dir. Üretebilmek, genelde de lokal olarak de- lojistik operasyonu olarak hayata geçen, “di- nu kabul etmek iyi bir başlangıç noktası olur. www.ekonomidunya.com 17

wtech akademİ Teknolojide Kadın Derneği İşimiz İnsan, İşimiz Teknoloji Teknolojide Kadın Derneği (Wtech) 31 Ocak 2019 tarihi itibariyle faaliyete geçti. Teknolojide Kadın Derneği’nin önceliği bilim ve teknoloji dünyasında, kadının kendi potansiyelini keşfetmesini ve fırsat eşitliğini sağlayarak teknoloji sektöründe kadın sayısını arttırmak, toplumsal kalkınmayı desteklemek. Teknoloji alanında, geçtiğimiz 20 yılda pek çok mik Forumu’nun 2020 yılında yapmış olduğu göstermekte. Ancak yapay zekanın üretimi ala- disiplinde çalıştım. Teknoloji üretiminde yer toplantıda açıklandığı gibi; 1 milyar insanın bu nında insan çeşitliliği, verilere de baktığımızda alan bir iş insanı olarak; Ekonomi Dünya Dergisi araçla dönüşmesi ve uzmanlaşması gerekiyor. ne yazık ki sağlanamamış durumda. Kadınların gibi değerli bir yayının çalışmalarına başlaması- kendi genetiklerinde; çoklu yönetme becerisi, nın, sektöre çok büyük katkı sağlayacağını dü- Forbes’in paylaştığı 2020 verilerine göre bilim duygusal anlamda değerlendirme gücü, risk şünüyorum. Ben de teknolojik ve gelecek vizyo- ve mühendislik alanlarında iş gücünün sadece yönetiminde daha rahat hareket edebilmesi gibi nunda; bu değerli yayında köşe yazarı olarak yer %28’ini kadınlar oluşturuyor. Bu oran, söz ko- çok önemli özellikler mevcutken, bu özelliklerin almaktan ve her ay sizlerle farklı bir konuyla nusu alanlarda üniversite diploması alan kadın yapay zekaya yansıtılması gerekiyor. Kadınların buluşmaktan, büyük bir mutluluk duyuyorum. sayısı göz önüne alındığında oldukça düşük. bu alanlara girerek çeşitlilik yaratması; üreti- Üniversite mezunlarının yaklaşık %55’i kadın me, ekonomiye ve ülkemize katkı sağlamaları Kurucu Başkanı olmaktan onur duyduğum iken, bu ortalamanın yalnızca üçte birinden mümkün. Teknolojide Kadın Derneği olarak; Teknolojide Kadın Derneği’ni sizlere tanıtmak, biraz fazlasının STEM alanlarından mezun ol- Cumhurbaşkanlığı Dijital Ofisi ile Sanayi ve yapmış olduğumuz değerli çalışmaları da ak- ması, fazlasıyla düşündürücü. Kadınların bu Teknoloji Bakanlığımızın bu yıl açıklamış ol- tarmak istiyorum. alanlarda geri planda kalmaları ise, önde gelen duğu ulusal yapay zeka stratejilerini dikkatle teknoloji şirketlerindeki liderlik pozisyonlarının takip etmekteyiz. Hedefleri de titizlikle incele- Derneğin çalışmalarından bahsetmeden önce sadece %18’ini oluşturmalarına sebebiyet ver- dikten sonra; özellikle küresel GSYİH’mızın, ya- kuruluş amacımızı anlatmak isterim. Geçtiği- mekte. Deloitte’in Türkiye özelinde, “Teknoloji pay zeka ekonomimizi güçlendirdiğimizde %14 miz 20 yıl, yani 2000’li yılların başından itiba- Kapsamında Kadın” başlığı ile hazırladığı son oranında arttığını görmek mümkün. Bunun da ren, tüm dünyanın içinde bulunduğu; mobilize rapora göre ise kadın istihdamının sadece %7’si rakamsal olarak 170 Milyar $’lık bir çap oluş- olma hali ve hızlı dijitalleşmeye, birlikte bir göz Bilgi Teknolojileri alanında. Yapay Zekanın dö- turduğunu düşündüğümüzde; kadınların yapay atmak isterim. nüştürücü bir etkiye sahip olduğu bir çağdan zeka teknolojisinde üretime katılımlarını sağ- geçerken, %51’den fazla kurumun bu otomas- lamak ve onları istihdama kazandırmak, ken- Özellikle 2006 ve sonrası dijital kanallarda ha- yonun içerisinde dönüşüme uğramış durumda dimize koyduğumuz en önemli hedeflerden bir yatımıza katılan pek çok yeni ürün ve servis ile olduğunu görmekteyiz. Bu da bize yapay ze- tanesi oldu. Böylece; gençlerimizin ve kadınları- birlikte, içerik tüketimini hızla arttırmış durum- kanın dönüştürücü bir etkiye sahip olduğunu mızın teknoloji sektörüne kazandırılması ve sü- dayız. Ancak hızla dönüşen dijital süreçlerin ve rece dahil olmaları yönündeki motivasyonlarını değişen teknolojinin değişim alanlarında; vasıf- kazanmaları için çalışmalarımızı sürdürmek- lı, uzman ve yetkin insan kaynağında eksiklikler te, ülkemizin ekonomisine katkıda bulunmayı hakim. amaçlamaktayız. İşte bu misyon ve vizyonla 31 Ocak 2019 tari- Özellikle bu alanda; kadınların motivasyonu hinde benim liderliğimde, 75 kurucu kurumsal oldukça düşük. Teknolojide üretim yapmak ve ve bireysel üye ile birlikte Teknolojide Kadın uzman olmak konusunda sayıca çok az kalmak- Derneğini kurduk. Odaklarımızı belirledik ve talar. 2019 Nisan ayında proje ve faaliyetlerimize başladık. 3 konu üzerine odaklandık. Bunlardan Oysa yapay zeka çağında veya başka bir deyişle ilki eğitim, ikincisi sürdürülebilirlik, üçüncüsü demir çağında; bu hızlı gelişmelerin insanlık ve ise araştırma ve ölçümleme alanındaydı. dünya açısından pozitif fayda getirmesi gerekir. İlk odak noktalarından biri olarak gördüğümüz Bu da dönüşümünü tamamlamış, uzmanlaş- “eğitim” alanında; uzman insan kaynağını yetiş- mış ve teknolojiyi yönetebilen insan kaynağı tirmek ve hızla dönüşerek dijitalleşen dünyada ile mümkün. Devletlerin; dünya üstünde, li- yetkin insan çeşitliliğini sağlamak için çalışma- derlik konusunda yarışa girdiği bu yüzyılda, lar yürütmekte, insana yatırım yapmaktayız. insanını dönüştürüp teknoloji üreten, insan Binlerce gencimizin, özellikle de genç kadın- kaynağı yetiştirip, üretime kazandıran ülkeler ların; teknolojide üretken ve uzman olmalarını bu yarışın liderleri olacak. Türkiye de; mevcut sağlamak için, kurulduğumuz günden beri var potansiyelinde, lider ülkeler statüsüne girmek gücümüzle çalışmalar yürütmekteyiz. Geçti- konusunda son derece şanslı. Dünya Ekono- ğimiz iki yıl içerisinde de hedeflerimize uygun 18 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

wtech akademİ çalışmalar ve projeler geliştirdik. Bu alanda ilk sahip Nanodegree Sertifikalarını vererek, yapay sonuçları tüm Türkiye ile önümüzdeki ay payla- olarak Wtech Akademi’yi kurduk ve iş dünyası- zekada geleceğin kadın liderlerini yaratmayı he- şıyor olacağız. nın ihtiyacı olan uzmanları, program öncesi uy- defliyoruz. guladığımız yetenek sınavları ile belirledik. Tür- İşimiz insan, işimiz teknoloji ama esas işimiz kiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Bir diğer odağımız olan sürdürülebilirlik konu- teknolojide üreten insan çeşitliliği mottosuyla iş birliği ile düzenlediğimiz bir diğer eğitim sunda, Birleşmiş Milletler’in “Açlığa Son” kon- başladığımız bu yolda, yeni üyelerin de katı- programımız Genç Dönüşüm Akademisi’nde septinde ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları lımları sayesinde hedeflere ulaşma noktasında ise iki dönemi tamamladık. Genç Dönüşüm çerçevesinde tarım konusuna odaklandık ve ivme kazanarak ve etki alanımızı güçlendirerek Akademisi’nin 3. ve 4. dönem eğitimlerini de geçtiğimiz Nisan ayında; yeni fikir, proje, ürün ve ilerlemeyi hedefliyoruz. Ekim ve Kasım aylarında başlattık. Wtech Aka- hizmetleri teşvik etmek için “Tarımda Teknolo- demi ve Genç Dönüşüm Akademisi gibi prog- jik ve İnovatif Çözümler Yarışması”nı düzenle- Teknolojide girişimci ve üretici bir insan, bir ka- ramlarımız ile birlikte: Siber Güvenlik, İş Analis- dik. Tarım sektöründe kadınların teşvik edilerek dın olarak; kız çocuklarımızın, genç kızlarımızın, ti, Veri Bilimci, .Net, Mobil Uygulama Geliştirici, birer rol model olmalarını sağlamak ve kadın kadınlarımızın teknoloji erkek işidir algısından Java, Python, Robotik Süreç Otomasyonu, Test girişimcilerin sürdürülebilir tarım teknolojileri- çıkarak teknolojiyi gelecek ve kariyer hedefi Mühendisliği, Flutter eğitimi gibi alanlarda ne yoğunlaşmasını teşvik etmek için, önemli bir olarak görmelerini ve sonsuz fırsat barındıran baştan uca dizayn edilmiş bir eğitim modeli ile yarışma organize ettik. bu alanda üretime katılmalarını, uzmanlık sahi- toplamda 6 aylık bir sürece yaydığımız prog- T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı başta olmak bi olabilmek için Teknolojide Kadın Derneği’nin ramımızı uygulamaktayız. Sınavla seçtiğimiz üzere EBRD (Avrupa İmar ve Kalkınma Banka- eğitimlerini takip ederek, sunduğumuz gelecek adaylarımızı skill master yetkinlik programına sı), FMO (Hollanda Kalkınma Bankası), Ama- programlarına katılmalarını önemle belirtmek aldıktan sonra süreci; teknik eğitimler ve ar- zon Web Services, Tekfen Holding, Cargill, Ye- istiyorum. kasından mentor programı, sertifikasyon ve en meksepeti, Kredi Kayıt Bürosu (KKB), SAS ve Dünyanın liderleri ve yönetenleri artık tekno- son işe yerleştirme gibi istihdam desteği ile de- Adcolony’nin destekleri sayesinde kadın liderle- lojisi güçlü ülkelerden çıkacak. Yazımda da vam ettirmekteyiz. Eğitimlerimizde, %60’a %40 rin birbirinden değerli projelerini değerlendirdik, belirtmiş olduğum gibi; Türkiye’nin potansiyeli, oranıyla kadınlarımıza pozitif ayrımcılık uygulu- üniversite ve girişimci kategorilerinde kazana özellikle kadınların teknolojide üretime dahil yoruz. Bazı programlarda, özellikle yapay zeka ekipleri berliedik, para ödülleri ile destekledik edilmesi ile artacak ve ülkemizin bu listeler- ve siber güvenlik alanlarında; kadınlara özel, ve aynı zamanda girişimlerini büyütmeleri açı- de, ön sıralarda yer alması mümkün olacaktır. projeler hayata geçiriyoruz. Bugüne kadar aka- sından da onları TİGEM kurumu ile bir araya ge- Burada üstümüze düşen görev; teknoloji sektö- demilerimizden toplam 1500 gencimiz mezun tirerek kamusal destek de sağladık. Bu da bize ründe ihtiyaç duyduğumuz uzman insan kayna- oldu. İşe yerleştirme oranımız ise %81. Bu oranı projemizin devamlılığını sağlama motivasyo- ğını yetiştirmek, doğrudan yabancı sermayeyi her geçen gün yükseltmek için çalışmalarımızı nunu kazandırdı. Bu sene de Teknolojide Kadın motive edecek uzman insan kaynağı gücümüz- sürdürmekteyiz. Kalan %19 oranındaki katılım- Derneği olarak; sürdürülebilir bir gelecek adına le Türkiye’ye çekmektir. cılarımızın da kariyerlerini ve istihdam süreçle- Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın “Te- Teknolojide Kadın Derneği tüm üyeleri, pay- rini titizlikle takip etmekteyiz. miz Su ve Sanitasyon” hedefini önceliklendirdik. daşları, projemizi destekleyen kamu ve özel Bir diğer önemli projemiz olan “Yapay Zeka Eği- Su kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağlamak sektör kurumlarıyla birlikte işte bu amaçları tim Projesi” kapsamında, çevrimiçi eğitimlerde ve herkesin temiz su kaynaklarına erişimini gerçekleştirebilmek için var gücümüzle çalışı- dünya çapında bir güce sahip Udacity kurumuy- desteklemek için 2022 yılında yeni bir projeyi yoruz. Sizleri de kurum olarak bu çalışmalara la iş birliği yaptık. Türkiye’de bir ilki gerçekleştir- hayata geçirmeyi hedefliyoruz. davet ediyor bu konuda bizlere destek olmanızı diğimiz ve 4 ay sürecek eğitim programımızda Teknolojide Kadın Derneği olarak Araştırma ve önemsediğimizi belirtmek istiyoruz. Şu ana ka- yapay zeka, python ve derin öğrenme gibi alan- Ölçümlemenin öneminin farkındayız. Bu kap- dar verilen tüm desteklere Teknolojide Kadın larda eğitimler vermeye başladık. Bu alanda samda; Türkiye’de teknoloji alanlarında mevcut Derneği Kurucu Yönetim Kurulu Başkanı olarak bize destek veren kurumlarda çalışan 30 kadın durumun tespit edilip, cinsiyetler arasındaki nezdimde Derneğimiz adına bir kez daha içten ve 32 genç kızımızı eğitimlerimize yerleştirmiş farklılıkların belirlenmesi için IPSOS ile “Tek- teşekkürlerimi sunuyorum. Ekonomi Dünya durumdayız. Bu uygulamayla birlikte birbirleri- nolojide İnsan Endeksi” çalışmasını gerçekleş- Dergisi’ne de Derneğimizi anlatmak ve bu an- ne mentorluk etmelerini yani tersine mentorluk tirmekteyiz. Birçok kurumsal üyemizin ve kuru- lamda farkındalık yaratmak açısından verdiği metoduyla birlikte güçlenmelerini sağlamak mun da katkı sağladığı bu araştırma Türkiye’nin fırsat için çok teşekkür ediyorum. üzere programı dizayn ettik. Süreç sonunda ilk “Teknolojide İnsan Endeksi” çalışması olma tüm katılımcılarımıza uluslararası geçerliliğe özelliği taşıyor. Çalışmalarımızı tamamladık ve Birlikte güçlüyüz! www.ekonomidunya.com 19

wtech akademİ Dilek Duman İçinde bulunduğumuz Dijital Çağda, dijital çalışan sayısındaki eşitliği sağlama hedefiyle WTech Akademiyi kurduk. WTech Akademi olarak kurulduğumuz günden bugüne öncelikle üniversitelerin STEM (mühendislik, fen, teknoloji ve matematik) mezunlarına odaklandık. Stem mezunu henüz iş bulamamış gençlerimizi dijital çağın yeni yetkinlikleri ile donatıp işe yerleştirme hedefi ile ileriliyoruz. Eğitim vereceğimiz gençlerimizde sadece kadınlara değil, çeşitlilik ilkesiyle 70/30 kuralı ile erkeklere de şans tanıyoruz. Yeni dünyanın gerektirdiği Test Mühendisi, Veri bilimci, Veri Tabanı Yöneticisi, Robot Yazılımcı, Süreç Analisti, İş analisti gibi piyasada yetkin insana olan talebin çok yüksek olduğu yeni meslek konularında baştan uca tüm detayları kapsayan eğitim sınıfları açıyoruz. Dijital konulara yabancı olsa bile bize başvuran adaylarımızı genel yetenek sınavı ile seçiyor ve sonrasında en az 2-3 ay süren çok kapsamlı eğitimlerden geçiyoruz. Bu eğitimler çok derin teknik beceriler yanında artık günümüzde en az o kadar değerli olan soft-skill becerileri bize ait olan özel tasarımla yer alıyor. Eğitim tamamlandığında öğrencilerimizin bu konuda dünyada geçerli sertifikasyonları almalarını sağlıyoruz. Mezun olan gençlerimizi işe yerleştirme desteğini de gene Teknolojide Kadın Derneği içinde sağlıyoruz. Bugüne de açmış olduğumuz otuzun üzerinde sınıf ile altı yüzün üzerinde gencimizi yetiştirdik. Böylece gençlerimizin yeni çağda yeni dönem meslek becerileriyle çok değerli kurumlarda yer almalarını sağlıyor, hem gençlerimize hem kurumlara hem de ülkemizin dijitalleşmesine katkı sağlıyoruz. Murat Yüksel Kadınların her alanda var olmaları, tüm fırsatlardan eşit şekilde yararlanmaları çok önemli. Özellikle de teknoloji gibi erkeklerin daha fazla görünür olduğu bir alanda eğitim almış genç kadınların öne çıkması için çalışmamız gerektiğine inanıyorum. Teknolojide Kadın Derneği (Wtech) ile sektörümüzdeki kadın istihdamını artırmak, ülkemizde toplumsal cinsiyet eşitliği ve kalkınmaya katkı sağlamak için çalışıyor, gelecek nesillere de örnek olacak uygulamaları hayata geçiriyoruz. Örneğin, kurduğumuz Genç Dönüşüm Akademisi ile bilişim teknolojileri alanında geleceğin uzmanlarını yetiştirmeyi ve sektördeki istihdama katkı sağlamayı amaçladık. Öğrencilerinin yüzde 70’inin kadın olduğu akademide, kapsamlı bir eğitim programı sunduk. Diğer yandan yöneticilerinden biri olduğum Teknolojide Kadın Derneği (Wtech) İletişim Komitesi ile dernek üyelerinin iş birliği alanlarını geliştirmek ve iletişimi güçlendirmek amacıyla çalıştık. Bununla birlikte dernek içinde üyeler arasındaki etkileşimi artıracak etkinlikler düzenleyeceğiz. Kısacası hem yeni eğitim ve gelişim projelerini geliştirmeyi hem de üyeler arası iş birliğini artırmayı hedeflediğimiz çalışmalarımıza hız kesmeden devam edeceğiz. Hep birlikte teknoloji alanındaki kadınların gücüne güç katacak, sektörde kadınların temsil oranını artırmak için çalışmayı sürdüreceğiz. 20 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

wtech akademİ Meltem Bakiler Şahİn Teknolojide Kadın Derneği (Wtech) olarak, 2019 yılından bu yana, bilim ve teknoloji alanlarında çeşitlilği arttırarak Türkiye’yi teknoloji konusunda güçlü ve avantajlı bir ülke haline getirmehedefiyle faaliyet gösteriyoruz. Bu doğrultuda, diğer STK ve şirketlerle birlikte, her geçen gün daha fazla sayıda işbirlikleri düzenliyoruz. İçerik kalitesinden ödün vermeden tasarladığımız bu işbirlikleri ile tüm Türkiye’ye ulaşmayı hedefliyoruz. Ağırlıklı olarak kadınlara, iş arayanlara ve yeni mezunlara teknolojik uzmanlık eğitimleri veriyor, içerikler sağlıyor ve onları istihdama kazandırmak için baştan uca projeler yönetiyoruz. Son olarak, kadınların teknolojinin üretim tarafında yer almasını teşvik etmek ve yapay zekanın üretiminde çeşitlilik yaratmak amacıyla Wtech Yapay Zeka Eğitim Projesi adı altında özel bir program başlattık. Bu proje; teknik eğitimler, canlı soru-cevap oturumları, soft skill eğitimler, ilham veren konuşmalar ve kariyer günü etkinlikleri ile bütünleştirildi. Teknik eğitimleri,Udacity Scholarship programları kapsamında düzenliyoruz.Wtech Akademi’ye özel 30 kadın yönetici ve 32 üniversite mezunu genç kızımızın 4 ay boyunca yapay zeka alanında eğitim almasını sağlayacağız. 1.500’den fazla mentor ve alan uzmanının yer alacağı proje sonunda katılımcılar, uluslararası geçerliliği olan Nanodegree Sertikası’na sahip olacak. Türkiye’nin yapay zeka ve derin öğrenme alanında ihtiyaç duyduğu uzman insan kaynağına katkı sağlayan bu program çerçevesinde her hafta Udacity eğitmenleri ve Oxford’dan bir Türk hocamızın desteği ile canlı oturumlar düzenlenecek. 4 aylık teknik eğitimlerin ardından 2 hafta boyunca Wtech Akademi tarafından soft skill eğitimler verilecek. Ülkemizi dünyanın ilk 10 ekonomisi arasına sokmayı hedefliyorsak, kadınlara ihtiyacımız var. Kadınların işgücüne katılımını, erkeklerin seviyesine çıkarırsak, ekonomimiz yüzde 20 daha fazla büyüyecek. Biz Teknolojide Kadın Derneği olarak, teknoloji alanında insana yatırım yaparak, sektörde sayıca çok az olan kadın oranını artırmak ve kadınlarımızın bu alanda kendi potansiyelini keşfetmesini ve fırsat eşitliğini sağlamak için çalışmaya devam edeceğiz. Emre Alaman Dünya ile rekabette öne geçmemiz için ülke olarak verimliliğimizi artırmak zorundayız. Bu süreçte yapay zeka, makine öğrenimi, mobilite, 5G ve IoT gibi şirketlerin iş yapış biçimlerini ve kullanıcı alışkanlıklarını temelden değiştiren yeni teknolojiler en büyük yardımcımız. Kurumlarımızda dijitalleşmeyi hızla hayata geçirirken çeşitliliği, kapsayıcılığı ve sürdürülebilirliği de süreçlerimizin temeline oturtarak Türkiye’yi hakettiği lider ülkeler arasına taşıyacağız. Teknolojide Kadın Derneği’nde yarının ihtiyaçlarına uyumlu, gerçekçi ve sonuç odaklı faaliyetler ile teknoloji üreten uzman insan kaynağı çeşitliliğini sağlamak ve teknolojide kadın istihdamını artırmak için çalışıyoruz. Hayata geçirdiğimiz eğitimlerin tamamı iş dünyasının ihtiyaçlarına göre tasarlanıyor. Bunun en güzel kanıtının mezunlarımızın hızla işe yerleşmesi olduğunu düşünüyorum. Derneğimizin vurgu yaptığı bir diğer önemli konu da sürdürülebilirlik. Tarım, su gibi başlıklarda kurguladığımız faaliyetlerin yanında üye şirketlerimizin üst düzey yöneticilerinin ağzından sürdürülebilirlik stratejilerini aktararak bu konudaki bilinci ve bilgi seviyesini de artırmayı hedefliyoruz. Sürdürülebilirlik çatısı altında iklim değişimi, karbon ayak izi, toplumsal fayda ve dijital eşitlik önümüzdeki dönemde de gündemimizde olmaya devam edecek. Çok genç bir dernek olmamıza rağmen 2021 yılında da  etkili, sonuş üreten çok güzel işler başardık. Teknolojide Kadın Derneği Yönetim Kurulu olarak 2022 hedeflerimiz çok daha yüksek ve bunu başaracak bilgi birikimine, üye desteğine ve kadroya sahibiz. www.ekonomidunya.com 21

söyleşİ Değişimin Öncüsü Kadınlar Wilat Türkiye OECD tarafından hazırlanan “The Long View: Scenarios for the World Economy to 2060” başlıklı raporda dikkat çeken iki vurgu var. Bunlar dünyanın ekonomik faaliyetlerinin doğuya kaymasının getireceği değişiklikler ve OECD bölgesinde devam eden nüfus yaşlanması. Eksen kaymasının bir sonucu geçen yüzyılda çok da dikkat çekmeyen Afrika’nın değerinin artacağı. Nüfus yaşlanması konusunda ise raporda, başta Türkiye gibi ülkelerde özellikle genç kadın nüfusun işgücüne katılımının sağlanması ile bu durumdan kurtulup, pozitif bir fayda sağlayabileceği. Bu iki husus birlikte değerlendirildiği zaman karşımıza bir iş insanının ismi çıkıyor: Berna Akyıldız. Berna Akyıldız, DEİK Türkiye Togo İş Konseyi Başkanı olması ve lojistik sektöründe “kadının rolünü teşvik etmek, kadınların işyerine karşı tutumunu ve işyerinin kadınlara karşı tutumu değiştirmek” amacıyla kurulan WiLAT Türkiye’nin Kurucu Başkanı olması nedeniyle söz konusu raporda yer alan hususlar açısından ülkemizde özel önem taşıyan bir iş insanı. Rahmetli babanız, sizden üç yıl için WiLAT Türkiye Kurucu Transtaş Global Lojistik olarak kara taşımacılığıyla kendisiyle çalışmanızı istediğinde, bu Başkanı Berna Akyıldız başladık, ilerleyen yıllarda deniz taşımacılığı, hava sektörde otuz yedi yılı arkanızda bıra- taşımacılığı ve proje lojistiği departmanları oluş- kacağınızı tahmin etmeniz zordu sanı- turduk. Üç yüz elli tonluk dev parçalar taşıyoruz. yorum. Hikayeniz nasıl başladı? Bu sek- Dünyanın bir köşesinden diğer köşesine gemiler ki- töre girdiğinizde nasıl hissettiniz? ralıyoruz, hava yolu ile gönderiler yapıyoruz. Dün- Berna Akyıldız yanın her yerinde, Türkiye de dahil olmak üzere 16 Her şeyimi hazırlamış, yüksek lisans için gidi- havalimanı ve altyapı/üstyapı inşaatlarının lojisti- yordum. Babam bana gitme veya gidemezsin ğini başarıyla tamamladık. Ankara Havalimanı’nda demedi. Üç yıl bana destek ver, sonra istediği- herkes için sıradan olan bir kolon, benim için ni yaparsın dedi. 3 yıl nedir diye düşündüm ve Hindistan’dan Çin’e, Çin’den Türkiye’ye taşımacılığı şirkette çalışmaya başladım. Bu yıl, sektördeki ifade ediyor; onların nasıl getirildiğini ve nasıl işlen- otuz yedinci yılımdayım. diğini hatırlıyorum. 22 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

söyleşİ Babanız sizin sektöre girmenizi istedi- Sektörde kadının yerini ğinde, bu sektörde bir kadın olarak zor- güçlendiren WiLAT Türkiye, lanacağınızı hiç düşündünüz mü? lojistik ve taşımacılığı genç Hiç düşünmedim. Halen de bu kadın işi, bu erkek nesillere tanıtıp onların işi diye bir ayrım yapmıyorum, ayrım yapılmasını sektöre adım atmalarını da doğru bulmuyorum. sağlarken, aynı zamanda sektörde faal olan kadın Sektöre girdiğiniz zaman ile bugünü profesyonellerin kariyer kıyasladığınızda kadın sayısındaki geli- gelişimine de her aşamada şim ne düzeyde? destek veriyor. O günlerden bugünlere baktığımızda sektörde kadın sayısı giderek artıyor, ancak hala istihda- ma göre kadın oranı çok düşük. Dünya öyle bir dönemde ki, dijital dönüşümlerden, sürdürüle- bilirlikten, yeşil dönüşümden bahsediyoruz. Ka- dınlar değişimin öncüleri, bu nedenle sektörün daha fazla kadına ihtiyacı var. WiLAT Türkiye’yi de bu hedef ile mız ön plana çıkacak. O zaman örnek olabilecek bir yapıda olduğuna kurdunuz değil mi? önümüzdeki dönem lojistik inanıyorum. Bunun için öncelikle ülke Evet, sektöre uzun yıllarını vermiş bir kadın ola- anlamında Türkiye’nin dönemi adına size teşekkür etmek istiyorum. rak böyle bir oluşumu başlatmış olmaktan çok olacak diyebilir miyiz? Son sözü bu çerçevede size mutluyum. WiLAT Türkiye olarak hem mesleki Türkiye parlayan yıldız. Türkiye Covid salgı- bırakıyorum. bir örgüt, hem de meslekteki bir kadın örgütü- nı döneminde bile üreten bir ülke oldu. Ben Ben son sözü eğitimle bitirmek istiyorum. Şu yüz. Dolayısıyla geniş bir faaliyet alanımız var. Türkiye’nin üretim üssü haline gelebilmek için anda önümüzde gerçekten çok hızlanmış bir Bu doğrultuda sektörde kadın sayısını arttırmak, çok büyük bir potansiyel taşıdığına inanıyorum. dönüşüm dönemi var. Dönüşüm, kadının olmaz- mevcut kadın profesyonellerin kariyer gelişim- Yeşil Dönüşüm sürecine uyum sağlayarak, KO- sa olmaz olduğu ve lider olduğu bir konu. Ama lerini desteklemek ve sektörde kadın eşitliği Bİ’lere verilen kaynak ve bilgi desteklerini art- eğitim en kritik konu. Akıllı limanlar, akıllı sek- konusunda farkındalık yaratmak için üzerinde tırarak ve altyapı çalışmalarına ağırlık verilerek törler, akıllı fabrikalar dediğimizde donanımlı ve çalıştığımız projeleri teker teker büyük bir mut- bu başarının mümkün olduğunu düşünüyorum. eğitimli gençlere ihtiyacımız var. WiLAT Türkiye lulukla hayata geçiriyoruz. İlk etapta önceliklen- olarak, CILT’nin de tüm eğitim kaynaklarını kul- dirdiğimiz üç projemiz var: mentörlük programı, Hiç akla gelmeyecek bir sektörde kadın lanarak sektörün bütün katmanlarında eğitim- Genç WiLAT grubunun kuruluşu ve sektörel ağırlığını arttırma konusunda WiLAT lerimize başlayıp bu konunun öneminin altını araştırmalar. Türkiye’nin diğer bütün sektörlere de çizeceğiz. Eksen kayması sonucunda birçok rakibimize göre bizim coğrafi avantajı- www.ekonomidunya.com 23

söyleşİ - ÜYELER Elif SAĞIR Lojistik ve taşımacılık sektörünün erkek egemen algısına rağmen yıllardır bu sektörde faal bir kadın olarak, sektörün bu algısını değiştirme hedefine sahip, sektördeki kadın sayısını ve gücünü arttırmayı amaçlayan bu değerli derneğin Kurucu Yönetim Kurulu Üyesi olmaktan dolayı çok mutlu ve gururluyum. Bu sektöre gönül vermiş WiLAT kadınları olarak, sektörün aslında kadınlara ne kadar uygun olduğunu, sektörün birçok farklı dalında kariyer hedeflemenin mümkün olduğunu ve başarıya giden yolda atılacak adımları yeni nesillere gösterebilmemizin bize düşen çok önemli bir görev olduğunu düşünüyorum. WiLAT Türkiye sayesinde bu görevi en doğru şekilde yerine getireceğimize, özellikle mentörlük ve eğitim programlarımızın bu yolda bize büyük katkılar sağlayacağına inanıyorum. Üyelerimizin sektörün farklı alanlarında lider kadınlar olmaları en büyük avantajlarımızdan biri. Böylelikle her alandaki kadın sayısını arttırmak ve bu alanlarda faal kadınların kariyer gelişimlerine destek vermek için en doğru stratejileri geliştirebileceğiz. WiLAT Türkiye’nin bu konudaki başarısının diğer ülkelere de örnek olacağına inanıyor, tüm projelerimizi bu değerli ekiple hayata geçirmeyi heyecanla bekliyorum. Özlem Dalga Özlem Dalga, geleneksel medyada tematik ekonomi kanallarında önemli görevlerde ve bu kanalların kurucu kadrolarında yer alan, hazırlayıp sunduğu programlar ve köşe yazılarıyla ekonomi konusunda akla ilk gelen isimlerden olmuştur. İletişim ve medya alanında 20 yılın üzerinde bir deneyime sahip olan Özlem Dalga, hali hazırda Avrupa’nın en büyük denizcilik ve lojistik şirketlerinden biri olan DFDS’in Akdeniz İş Birimi’nde Kurumsal İletişim ve Pazarlama Müdürü olarak görev yapmaktadır. Bu göreviyle Akdeniz Bölgesi’nin pazarlama ve iletişim çalışmalarını yürütmektedir. 5 yıl boyunca çalıştığı CNBC-e televizyon kanalının kurucu kadrosunda yer alan daha sonra Bloomberg HT televizyonunun Türkiye’de kurulmasına ön ayak olan Özlem Dalga, burada da Ekonomi Koordinatörlüğü görevini yürütmüştür. Bloomberg HT televizyon kanalının Davos’taki ilk canlı yayınını gerçekleştirmiştir. Medya sektöründe başladığı kariyerine, Philip Morris gibi çok uluslu bir FMCG şirketinde devam eden Dalga, şu anda lojistik devlerinden DFDS’in Akdeniz İş Birimi Kurumsal İletişim ve Pazarlama Müdürlüğü görevini yürütmektedir. 2013 yılında kadınların lojistik ve taşımacılık sektöründeki yerini güçlendirmek, sektördeki kadın sayısını arttırmak ve onlara sektördeki faaliyetleri süresince destek olmak amacıyla kurulmuş olan WiLAT (Women in Logistics and Transport), 1919 yılında Birleşik Krallık merkezli kurulmuş olan CILT (Chartered Institute of Logistics and Transport)’un kadın kanadı olarak kurulmuştur. Türkiye’deki faaliyetlerine 2021 itibariyle başlayan WiLAT, Türkiye’de kadın ve lojistik terimlerini bir araya getiren ilk dernek olmuştur. Türkiye’de lojistik ve taşımacılık sektöründe cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesi konularında lider organizasyon olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir. WILAT Türkiye’nin kurucu üyelerinden olan Dalga, Londra merkezli 102 yıllık bir enstitünün kadın kanadı olan WiLAT ile lojistik alanında kadın istihdamını arttırıcı ve destekleyici çalışmalar gerçekleştirmektedir. Esra KIVRAK WiLAT’ın bir sektörel kadın örgütü olarak önemli bir misyonu olduğunu düşünüyor ve Wilat/Türkiye’nin kurucu yönetim kurulu üyesi olarak bu oluşumun bir parçası olmaktan heyecan duyuyorum. Lojistik ve taşımacılık sektörünün oyuncuları çok geniş bir çeşitliliğe sahip. Kara, deniz, hava taşımacılığı, forwarding, e-ticaret, depoculuk vb birçok alan hitap eden şirketlerdeki kadın girişimci ve çalışan kadınların etkinliğini arttırmak ve yeni mezunların bu alanlara olan yönelimini arttırmak için çalışıyoruz. Bu sektörler aynı zamanda değer zincirinin merkezinde önemli bir işlev gördükleri için ticaret ekosisteminde de birçok diğer sektörle de paydaş niteliğinde. Bu nedenle sektördeki kadın etkinliğini arttıracak proje ve çalışmalarımızın diğer sektörler için de örnek olacağını düşünüyoruz. WiLAT’ın bir diğer zenginliği de global olarak bu sektördeki kadınlar için bir iletişim ağı ve bilgi kaynağı oluşturmasında Avrupa’dan, Asya’ya, Ortadoğu’ya Afrika’ya yayılan geniş bir iletişim ağının içerisinde bu sektördeki kadınların aynı ihtiyaçlar içinde olduğunu görüyor ve en iyi örnekleri ülkemizdeki çalışmalara uyarlamayı ve kendi özgün projelerimizi de hayata geçirmeyi hedefliyoruz. 24 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

söyleşİ - ÜYELER Zeynep Özsoy İş yaşamında kadınlar hem yatay hem de dikey ayrımcılıkla karşı karşıya kalıyorlar. Yatay ayrımcılık bazı mesleklerde ve sektörlerde kadınların sayısının çok az olması, dikey ayrımcılık ise üst kademelerde kadınların yer almaması anlamına geliyor. Türkiye’de kadın istihdamı ne yazık ki çok düşük bir seviyede. TÜİK. Verilerine göre Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin oranı kadınlarda yüzde 28,7 ile OECD üyesi ülkeler arasında en düşük seviyede. Bununla birlikte bankacılık, eğitim gibi bazı sektörlerde kadınların yoğun olarak çalıştıklarını gözlemliyoruz. Ne yazık ki, nitelikli kadın sayısının yüksek olduğu bu sektörlerde dahi kadınlar yükselemiyor. Başka bir ifadeyle bu sektörlerde kadınlar yatay ayrımcılıkla karşılaşmazken dikey ayrımcılığa maruz kalıyorlar. Lojistik sektöründe ise kadınların sayısı ihmal edilecek düzeyde. Yani yoğun bir yatay ayrımcılık söz konusu. Sektördeki nitelikli kadın çalışanın da karar alıcı pozisyonlara gelmekte zorlandıkları görülüyor. Dolayısıyla, Türkiye’de lojistik kadınların hem dikey hem de yatay ayrımcılığa maruz kaldıkları bir sektör olarak karşımıza çıkıyor. Wilat Türkiye kadınların karşılaştıkları bu engelleri aşmalarına yardımcı olmak için yola çıktı. Bir yandan sektördeki kadın sayısını arttırırken, diğer yandan eğitim, mentorluk gibi desteklerle onları güçlendirerek yönetici pozisyonlara hazırlamayı amaçlıyoruz. Üniversite ve sektör iş birlikleriyle lojistik alanında çalışan kadınların önlerindeki görünmez engelleri aşmalarına yardım etmek istiyoruz. Wilat Türkiye olarak lojistik sektöründe kadınların lehine bir dönüşüm başlatmak için yola çıktık. Öte yandan kadınları dışlayan sektörün Türkiye’de lojistiği istenilen düzeye getirmesinin mümkün olmadığını düşünüyorum. Kadınların sektöre ve sektörün kadınlara katacağı çok şey var. Ezgi YURDAKUL ‘’WiLAT Türkiye ile öncelikli hedefimiz, erkek egemenliğinin yoğun olduğu ve dinamik bir sektör olan lojistik sektöründe kadınların yetenekleri ve farkındalıkları ile ülkemizde bu sektörü çok daha ileri düzeye taşıyabilecekleri bilincini oluşturmaktır. Bu bilincin oluşturulması, farkındalığın artırılması ve günümüzün değişen ve dönüşen koşulları ile ihtiyaçlara teknolojik gelişmelerle yanıt verilmesi konusunda kadının ön plana çıkarılması, derneğimizin etkin projeleri ve güzel enerjisi ile umuyoruz ki kısa sürede gerçekleşecektir. Nihayet, bir eğitmen olarak dernekte bulunma sebeplerimizin başında genç kadınlarımızı, mezun olma aşamasında olan gençlerimizi teşvik etmek, onlara ilham vermek ve kariyer planlamalarında yol göstermektir. Bu amaçla başlatıyor olduğumuz programlarımız ile, mesleğinde daha deneyimli ve daha bilgili kişilerin gençlerimize rehberlik etmesi sağlanarak, kendilerini lojistik alanında geliştirmek isteyen genç kadınlarımıza bir farkındalık ortamı sunmayı hedefliyoruz. Gönüllülük esasına dayanarak yıllardır yürütmekte olduğum bu çalışmaların, güzel enerjilerin bir araya geldiği bir toplulukta taçlanıyor olması benim için ayrı bir gurur kaynağıdır. Çalışmalarını başlatıyor olduğumuz bu tür programların yalnızca genç kadınlarımıza yol gösterme vasfı değil, aynı zamanda, bireysel amaçların ötesinde toplumsal bir vasfı da haiz olduğunu söylemek mümkündür. Bilhassa lojistik sektörüne olan bakış açısında toplumsal bir önyargının mevcut olduğu inkâr edilemez bir gerçektir. Bu amaçla, toplumsal bir misyonu üstlenerek, farkındalığı artırmak adına yaptığımız bu çalışmaların aynı zamanda önyargılarımızı yıkarak, bizleri toplumsal bir gelişime teşvik ediyor olmasından da son derece memnun olduğumuzu ifade etmeliyim. Son olarak, Lojistik Yönetimi okuyan kız öğrencilerimin, toplumumuzda bu alanda farkındalık yaratmamız adına bizlere olan inancı ve isteği, gözlerinde gördüğüm ışık, bu güzel enerjinin oluşmasında ve projelerimizin geliştirilmesinde oldukça etkili olmuştur. Kadınların organizasyon yeteneği, çok yönlü planlama becerilerinin lojistik sektörü ile birebir uyumlu olması, bunun yanında kadınların duygusal zeka ve empati yeteneği ile problem çözümüne olan yaratıcı yaklaşımları ile kısa zamanda güzel neticeler elde edeceğimize inanıyorum.’’ www.ekonomidunya.com 25

Küresel enerjİ Prof.Dr. Uğur GÜVEN Uzay Çağında Ekonomide Lojistik ve Teknolojik Çözümler Özellikle SpaceX, Virgin Galactic, ve Blue Origin tazelik veya aciliyet gerektiren her ürün yerlerine yol açmaktadır. Ekonominin çarklarının düzgün firmalarının bu sene yaptığı ticari uzay uçuşların- en seri şekilde ulaştırılabilmektedir. çalışması aynı zamanda genel uygarlığın refah se- dan sonra kimse artık uzay çağında olduğumuzu viyesinin artmasına da yol açacak ve bu da eğitim, reddedemez. Uzay çağında olmanın uzay teknolo- Tabii uzay teknolojisi kavramı sadece roket tekno- sağlık, kültür, sağlık gibi konularda da toplumların jilerinde ki gelişmeler dışında aynı zamanda gün- lojilerini değil aynı zamanda güncel teknolojileri daha üst seviyelere ulaşmalarına sebep olacaktır. cel yaşamlarımızın daha da iyi olması içinde etkisi de barındırmaktadır. Bugün kullandığınız mutfak- Böylece bu değişimler, hem bireyin hem toplumun vardır. Tabi bu da ister istemez global ekonomiyi taki mikrodalga, işyerimizdeki yangın söndürücü, daha iyi konumlara gelmesine ve herkesin daha de etkilemekte ve özellikle lojistik sektörüne özel kullandığımız LC ve Plazma monitörler, uzayda müreffeh ve anlamlı bir hayat yaşamalarına yol katkılar sağlamaktadır. Uzay teknolojilerinin gün- geliştirilmiş antibiyotikler gibi imkanlarda uzay açmaktadır. cel hayatımızda ve ekonomideki etkileri dinamik ve teknolojisinden çıkmıştır. Yapay zekâ algoritmala- etkileşimli bir şekilde artmaktadır. rı da bu kategorilerde yer almaktadır. Yapay zekâ Ancak bunun yolu da 21. yüzyılda daha yüksek algoritmaları ile üretim teknolojileri ciddi oranda teknolojiden geçmektedir ve dolayısıyla uzay tek- Ekonomide en önemli kavramlardan biri tedariktir. hızlandırılmaktadır ve 24&7 üretim planlaması nolojileri de teknolojilerin en üst noktası olarak Bir ürünün tedarik zinciri üretimle başlasa da, üre- mümkün olmaktadır. Ayrıca yapay zekâ tekno- üretimden enerjiye, kaynak elde etmekten lojisti- tim için gerekli olan hammadde tedariki dışında, lojileriyle entegre olmuş insansız uçuş ve sürüş ğe kadar birçok yerde rol oynamaktadır. Tabii ki ürün üretildikten sonrada o ürünün gerekli pazar- sistemleri lojistik dağıtımda ileride önemli yer tu- aynı şekilde, ülkemizde bu global değişimlerde rol lara gerekli şartlar altında ulaştırılması gerekmek- tacağa benzemektedir. Böylece ürünler insansız alabilmelidir ve bu yüzden ülkemizde uzay tekno- tedir. Bu da deniz, hava ve kara yolları ile mümkün hava araçları ile de havada, ve insansız taşıtlarda lojileri konusuna mevcut duruma göre daha fazla olmakta, ama arka planda uzay teknolojilerinin de da karada 24&7 esasına göre yapay zeka protokol- eğilmek ve odaklanmak, ayrıca özel sektördeki fir- ciddi bir katkısı olmaktadır. Örneğin özellikle deniz leriyle ve otomatik kontrollü sınır geçişleriyle çok malarıda fonlarla ve Ar-Ge destekleriyle destekle- ve hava ulaşımında doğru GPS ile en efektif rotalar farklı bir boyutta tedarik zinciri hayata geçebilir. Şu mek gerekmektedir. Belki de Atatürkün aşağıdaki belirlenmekte ve minimum yakıt tüketimiyle ürün- an tüm dünyada hissedilen lojistik ve tedarik krizi sözü konuyu en iyi şekilde anlatmaktadır. “Çalış- ler hedeflerine en hızlı şekilde ulaşmaktadırlar. ise bir nevi yetersiz teknoloji ve tekniklerle yapılan mak demek, boşuna yorulmak, terlemek değildir. Bunun dışında uydu haberleşmede lojistik hizmet- çalışmaların sonuçlarını göz önüne sermektedir. Zamanın gereklerine göre bilim ve teknik ve her lerinin temelini oluşturmaktadır. Ayrıca gelişmiş Buna ek olarak insanlı geçişlerdeki yavaşlık ve so- türlü uygar buluşlardan azami derecede istifade az yakıt tüketimli yeni kargo uçakları sayesinde runlar olayların daha da çıkılmaz hale gelmesine etmek zorunludur”. 26 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

ENERJİ LOBİSİ www.ekonomidunya.com 00

Açı Öğretim Görevlisi Özgenur Reyhan GÜLER Kültür ve Ekonomik Kalkınma Kültürün ekonomik kalkınma üzerindeki etkisi son on o da kültürün neredeyse tüm farkı yarattığıdır. nı küçültür. Bu nedenle, düşük izleme ve işlem yılda çeşitli kanallar aracılığıyla incelenmiştir. Ancak Kültür, insanların davranışları üzerinde doğrudan maliyetleri nedeniyle anonim ticaretin cazip bu göründüğünden daha karmaşık bir konudur! Kül- bir etkiye sahiptir. Dolayısıyla ulusal kültür, bireysel hale geldiği yüksek güven seviyeleri durumunda türün çok geniş bir kavram olduğu gerçeğini göz düzeyde girişimci davranışı destekleyebilir veya en- pazarın kapsamı genişler. önünde bulundurarak, ekonomik kalkınma üzerindeki gelleyebilir. Ekonomik kalkınmayı etkileyen girişimci etkisini incelemek için onu mümkün olduğunca spe- faaliyetlerle ilgili kültürel özellikler, bireycilik, güç Diğer bir kültürel özellik olan kendi kaderini tayin sifik tanımlamamız gerekir mesafesi ve belirsizlikten kaçınmadır. etme, niceliksel olarak bireylerin eylemlerini belir- Kültür, bir toplumun üyeleri tarafından paylaşılan leme üzerinde ne kadar kontrol sahibi olduklarını alışkanlıklardan oluşur. Kalıtımın değil, öğrenmenin Guido Tabellini (2010), Avrupa Bölgelerinde Ekono- algıladıklarını gösterir. Başka bir deyişle, bireylerin ürünüdür. Etnik, dini ve sosyal grupların kuşaktan mik Kalkınma üzerine yaptığı çalışmasında, kültürü seçimleri üzerinde kontrolü var mı? sorusu aklımıza kuşağa oldukça değişmeden aktardığı geleneksel ve ekonomik kalkınma üzerindeki etkisini ölçmek için geliyor. Bireyler, ekonomik başarı veya başarısızlığın inançlar ve değerlerdir ve kültürün zaman içinde güven, kişinin kaderinin kontrolü, başkalarına saygı kendi eylemlerinden kaynaklandığını düşünüyorlarsa, sabitlenen yönlerine vurgu yapar. İktisadi kültür, “bi- ve itaat için Dünya Değerler Araştırması’ndan alınan çabalarının karşılığını daha iyi almak ve daha yüksek reylerin, organizasyonların ve diğer kurumların eko- verileri kullanmıştır. Ve şu sonuca varmıştır: Bu kül- bir refah düzeyi elde etmek için daha çok çalışma eği- nomik faaliyetlerine dayanan inançlar, tutumlar ve türel özellikler, yalnızca ekonomik kalkınmayla değil, limindedirler. değerler olarak tanımlanmaktadır. aynı zamanda geniş bir ülke örneğindeki ekonomik kalkınma ve kurumsal sonuçlarla da güçlü bir şekilde Saygı unsuru ise, başkalarına karşı hoşgörüyü olumlu Ekonomik Gelişim için kültür önemli midir? ilişkilidir. Kültür, ekonomik özgürlük olmadığında ilk yönde etkiler ve bu da yabancılarla ticaretin daha iyi büyüme için önemlidir, ekonomik özgürlük kurumları kabul edilmesine yol açar. Bu nedenle pazarın kapsa- Alman sosyal bilimci Max Weber, kültürel farklılık- kurulduktan sonra önemi azalır! mı, ekonomik büyüme ve gelişme artar. ların açık örneği olan dini değerlerin ekonomik çıktı- Dolayısıyla kültürün ekonomik kalkınma üzerinde et- yı etkileyebileceği sonucuna vardı.  Sıkı çalışmayı ve kisi olduğu konusunda genel bir kabul vardır, ancak Ve itaat, ekonomik büyümeyi olumsuz yönde etkile- tutumluluğu bir görev olarak gören Protestan çalış- ekonomik kalkınmayı ne ölçüde etkilediği hala ekono- mektedir.  Bir toplumda bireycilik hoş karşılanmıyor- ma etiğinin, Protestanları, kendi döneminde İspanya, mistler, sosyal bilimciler ve bu konuyla ilgilenen diğer sa ve çocukların itaatkar olması bekleniyorsa, onların Portekiz ve İtalya’ya kıyasla, örneğin Almanya ve İn- herkes arasında bir tartışmadır. daha düşük kontrol seviyelerine sahip olacaklarını ve giltere gibi Katoliklerden daha üretken olmaya teşvik muhtemelen girişimcilik için gerekli olan risk almay- ettiğini savundu. Bu ekonomik kültür anlayışı, ekonomik bü- la daha az meşgul olacaklardır. İtaatin bireysel risk yümeyi ve gelişmeyi nasıl etkileyebilir? alma, özerklik ve bunun sonucunda ekonomik kalkın- David Landes, Ulusların Zenginliği ve Yoksulluğu: Ekonomik kültürün ilk unsuru olan güven, işlem ma- ma üzerinde ters etkisi vardır. Neden Bazıları Çok Zengin ve Bazıları Çok Yoksul adlı liyetlerini etkiler ve daha sonra ekonomik sonuçları Genel olarak, kültür ekonomik kalkınmada önemli kitabında, tutumluluk, sıkı çalışma, itaat, dürüstlük etkileyebilir. Bireyler arasındaki güven ne kadar yük- bir rol oynar. Kültürel unsurlar tüm ilişkiyi tam ola- ve hoşgörü gibi kültürel boyutların öncelikle ulusal sek olursa, işlem ve izleme maliyetleri o kadar düşük rak açıklamayabilir, ancak konuyla ilgilidir.  Kültürel ekonomilerin başarısını veya başarısızlığını belirlediği ve mülkiyet maliyetleri o kadar güvenli olur. Düşük analiz ve kültürel değişimi politika ve proje tasarımı sonucuna varmıştır. Ve “Max Weber haklıydı” demiş- güven seviyeleri, işlem ve izleme maliyetlerini arttı- faktörleri ile birlikte dikkate almak, ekonomik geliş- tir. Ekonomik kalkınma tarihinden bir şey öğrenirsek, rır ve sonuç olarak bireyler arasındaki ticaret ağları- menin hızını oldukça hızlandırabilir. 28 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

ENERJİ LOBİSİ Zuhal MansfIeld Dijitalleşme ve gıda sektörü Pandemide kapanmanın başlamasıyla birlikte rekabet yeni başlıyor ve gıda izlenirliğine doğru de açlıktan ölüyor, ölmek üzere. Pandeminin de iki sektörde kamunun sınırlayıcı etkisi görüldü. derinleşme söz konusudur.   bunda olumsuz etkisi oldu.  Sağlık ürünlerinde ithalat ve ihracat konusun-     da kamu denetimi etkisini gösterirken, gıdada Öncelikle tüketici,  ürün kıyaslamasına gidiyor, Eğer tarım ve gıdada dijitalleşme süreci kü- da benzer sınırlayıcı uygulamalar yaşandı. Bazı ürün hakkında detaylı bilgi ediniyor ve tohum- resel olarak yapılandırılırsa, gıda erişimi   sağ- ülkeler gıda ihracatını tamamen engellerken, dan tabağa bütün üretim ve hizmet süreçlerini lıklı yapıya kavuşacağı gibi, ihtiyaç sahiplerine pek çok ülke de gıda ihracatına kısıtlamalar inceleme imkanı buluyor.  ulaşmada da büyük imkanlar ortaya çıkacaktır. koydu.    Gıdada adil paylaşım da ancak dijitalleşme ile   Hayvan refahı, atalık tohumu, organik üretim, mümkündür.  Barışta ve savaşta, hastalıkta ve iyilikte gıda yerel ürünler, vegan beslenme, helal sertifikası   en stratejik ürünlerin başında geliyor. Haliyle ve / veya aklımızdaki her sorunu çözümlenme- Haliyle bu paylaşım süreci için gıda bankaları, kamu yönetimi denetim ve sınırlamalar yapar- sinin yegane yolu “gıda izlenirliği”dir. İster tek- yeni vergi düzenlemesi ve gıda izlenirliği için ken, vatandaşlar da marketlere hücum ederek, nolojinin sonucu deyin, ister dijitalleşme; gıda gerekli teknolojik yazılımların entegrasyonu bazı ürünlerin stok amacıyla alımına koştu.  sektörünün vizyonu ve misyonu gıda izlenirliği için BM, FAO ve Dünya Bankası’nın imkanlarını   sürecini tamamlamaktır. Sürdürülebilir gıda da yönlendirmesi gerekiyor. Dünyada en fazla rek- Türkiye, gıda tedarikinde en başarılı ülkelerden ancak böyle bir yapı ile mümkündür.  lam harcaması yapan sektörün gıda olduğunu biriydi. Bunun coğrafi konumumuz, güçlü üre-   ve şirketlerin de bu yaklaşıma uzak kalacağını tim yapımız ve verimli topraklara sahip olma- Bununla birlikte, dijitalleşme ile hem gıdada sanmıyorum. Sürdürülebilirlik kavramının öncü mız ile yakın ilgisi vardır.  tağşiş ve hilenin tespiti sağlanacak, hem de sahipleri gıda şirketleri olduğu gibi, gıda izlenir-   gıda okuryazarlığı ile yanlış gıda algısı konu- liğinin de sahiplenmeleri beklenebilir. Ulusla- Kapanma sürecinde ikinci dalga tüketici alış- sunda doğru bir iletişim kurulmuş olacaktır.  rarası kuruluşlar, gıda izlenirliği konusunda kü- kanlıklarında göründü. Yani markete, pazara   çük işletmelere ulaşabilirlerse; kırsal kalkınma gitmek yerine, internet üzerinden, telefonla Pandeminin bize sunduğu bu olumlu yönü var alanların, az gelişmiş bölgelerin ve yoksulluk sipariş vermek ve bu siparişleri kargo ve kurye ama bir de başka yönü de yaşanmaya devam çeken ülkelerin kendilerini ve ürünlerini tanıt- ile evlere taşımak hem kolay, hem zorunluluk- ediyor. Küresel iklim değişikliği, ekonomik buh- mada da önemli bir misyon sağlamış olacaktır.  tu. Gıda sektörünün, dijitalleşme sürecini en iyi ranlar, siyasi istikrarsızlık, salgın hastalıklar   hissettiren gelişme ise e-ticaret ile yaşandı.  ve çatışmaların dünya çapında beklenen gıda Herkesin güvenilir ve sürdürülebilir gıdaya eriş- Gıdanın dijitalleşmesinde, birinci adım, krizini erkene aldı. Şu anda 821 milyon kişi gı- me hakkı vardır. Huzurun da birinci güvencesi e-ticaret yoluyla ürün tedariği oldu. Ancak asıl daya ulaşmakta güçlük çekiyor, 35 milyon kişi gıdadır…. www.ekonomidunya.com 29

KRİTİK Burcu KÖSEM Yeni üretim modellerine uyum, lojistikte ivmeyi daha da yukarıya çeker 2020 yılının sonundan itibaren birikmiş talebin, küresel ölçekte üretim ve satışlara yansıması ile daha önce deneyimlenmemiş bir sürecin ge- tirdiği plansızlığın da etkisiyle tedarik zincirinde büyük kırılmalar oldu. Stok sürelerinin uzaması, kontrolsüz fiyat artışları ve hammadde bazında yaşanan sıkıntılar ile birlikte pek çok sektörün yol haritası da değişmek durumunda kaldı. Lojistik dediğimizde tam da bu tedarik zincirini içine alan ve tüm sektörlerin ortak paydası olan bir alandan söz etmiş oluyoruz… Lojistik, bu özelliği nedeni ile tüm sektör paydaşlarına göre en çok gündemde kalan ve de sağlık sektörün- den sonra sahada en çok yer alan sektör oldu. 30 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

KRİTİK İhracatçı, kendi konteynerini satın almaya başladı Lojistiğin can damarını oluşturan taşımacılık sektöründe ilk olarak denizyolunda navlun ve ardından hemen hemen tüm taşımacılık gider- lerinde çok yüksek oranlı artışları gözlemledik. Öyle ki konteyner taşımacılığı tarihi rekor kır- makla kalmadı, aynı zamanda konteynerin ken- disi de kıtlık ekonomisi yaşattı. Firmalar, kendi faaliyetlerinin yanı sıra ihracatlarını sorunsuz gerçekleştirebilmek adına konteyner işine de girmek durumunda kaldı. Geçtiğimiz günlerde, karo ve seramik üretimi yapan bir firmamızın Çin’den konteyner alımı için sözleşme imzaladı- ğı haberlerini okuduk. Hiç görülmemiş bu fiyat düzeylerinin devam eden taleple birlikte sektör genelinin refahını bir şekilde yükselttiği bir gerçek. Geçen ay dün- yanın dev lojistik firmalardan birinin yöneticisi, talep devam ettiği sürece fiyat artışlarında bu anormal seviyenin süreceğini söyledi. İstihdamdaki plansızlık yapılanmak gerekli.En büyük ticari partnerimiz uygulamalara yönelik çalışmaların yapılması, krize neden oldu olan AB’nin Aralık 2019’da açıkladığı yeşil mu- akıllı depo ve antrepo modellerine geçiş de lo- Bunun yanı sıra; taşımacılık sektörü istihdam tabakat sonrası ülkemizde de Temmuz ayında jistik sektörünün tamamı için önemli olacaktır. yapısındaki plansızlıklar nedeniyle büyük bir Yeşil Mutabakat Dönüşüm Planı yayınlandı. krize neden olarak şoför kıtlığını da doğurdu. Tüm bu gelişmelerle sınırda karbon vergisi, kar- İhracata dayalı büyüme modeli için İngiltere’de şoför eksikliği nedeni ile benzin te- bon ayak izi, karbon kaçağı gibi kelimeler adeta değişim ve dönüşüm önemli dariğinde sıkıntı yaşandığını, ek tedbirler alındı- içselleştirildi. Sözün özüne girecek olursak, meşakkatli bir ğını gördük. Ayrıca sınır kapılarındaki uzun bek- süreci avantaja dönüştürmeyi başaran Türk leyişler ve sahada çok uzun süreler kalınması İntermodal yaygınlaşmalı lojistik sektörünün geleceği, yukarıdaki değişim nedeni ile genel olarak sektör çalışanlarının Bu nedenle önümüzdeki süreçte Türk taşımacı- ve dönüşümleri en kısa sürede uygulamaktan çoğunda büyük bir yorgunluk oluştu. lık sektörünün çok büyük oranda “emisyon sıfır geçmekte ve ihracata dayalı büyüme modelimiz Ülkemiz açısından ise; küresel navlun fiyatların- taşımacılık modeli”ne geçmesi adeta hayatidir. için adeta bir kilit noktasını oluşturmaktadır. daki yükselişler artan ihracat talebi yaratarak Ayrıca, ürünlerin iki veya daha fazla ulaşım türü Lojistiğin küçük bir bölümünde meydana gelen önemli avantaj doğurdu ve sektör bu durumu arasında aynı taşıma kabı veya aracı kullanıla- aksamanın (Süveyş Kanalı’nda EverGiven’ın ka- sınırdaki tüm zorluklara ve bazı kapıların ka- rak ve taşıma türü değiştirilse de ürünün kendisi raya oturması, Ningbo-Zhoushan limanının Me- panmasına karşın başarılı bir biçimde yönetti yeniden elleçlenmeden gerçekleştirilen taşıma ishan terminalinin virüs nedeni ile kapanması diyebiliriz. türü olan intermodal taşımacılığa geçiş yaygın- gibi) tedarik zincirinde darboğaz yaratarak, eko- laştırılmalıdır. Bu tipte taşımacılık sürdürebilir nomide nasıl olumsuz etkiler yaratabileceğini Yeni üretim modelleri ile uyumlu olup, çevresel riskleri ve maliyeti de en aza in- tecrübe ettiğimiz zamanlara da atıfta buluna- planlama gerekli dirgemektedir. Bunların dışında şeffaflık ve di- rak, geleceğe yönelik yatırım ve dönüşümlerin Talepteki bu artış ivmesinin, Avrupa ve jitalleşmeyi beraberinde getiren blok zincir gibi ne denli önemli olduğunu vurgulamak isterim. Amerika’nın Uzakdoğu dışında farklı tedarikçi arayışında olmaları, Türkiye’nin coğrafi konumu ve de görece gelişmiş taşımacılık altyapısına sahip olması nedeni ile daha uzun bir zamana yayılacağını düşünüyorum. Ancak bu ivmenin sürekliliğini koruyabilmek için lojistik sektörü- nün yeni üretim modelleri ile uyumlu olacak şe- kilde bir planlama yapması gerektiği de akıldan çıkarılmamalıdır. Yeni üretim ve ekonomi modelinde en başta ye- şil dönüşüm ve ardından dijitalleşme, şeffaflık ve intermodal taşımacılık konularını dikkate almak ve bu alanlardaki yeni gelişmelere göre www.ekonomidunya.com 31

aktüel HAVAŞ, bozulabilir hava Çobantur Boltas kargoda güvenilir hizmet “CRM için Salesforce” dedi sunuyor Sektörde teknolojik yatırımları ve kendi yazılımları ile dijitalleşmeye her zaman önem veren Türk – Alman Havacılık sektörünün deneyimli markası Havaş; lojistik ağı Çobantur Boltas, Müşteri İlişkileri Yönetimi İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya havalimanlarında son (CRM) sürecinde tercihini Salesforce’dan yana yaptı. teknolojiyle donatılan antrepo tesislerinde hava kargo Çobantur Boltas Türkiye Satış ve Pazarlama Direktörü müşterilerine ayrıcalıklı hizmetler sağlıyor. Antrepoları arasında gümrüklü taşımacılık faaliyeti de bulunan Müge Karahan, CRM yazılımında dünyanın lider şirket, soğuk zincir gerektiren bozulabilir kargolara firmalarından olan Salesforce iş birliği ile entegre yönelik frigorifik ekipmanlarıyla öne çıkıyor. lojistik hizmetlerinde müşteri memnuniyetini daha da Hava kargo sektöründe müşteri memnuniyeti odaklı yaklaşımıyla en çok tercih edilen markaların başında artıracaklarını belirtti.  gelen Havaş’ın, İstanbul Havalimanı, Ankara Esenboğa, 1200’ü aşkın özmal ekipmanı ile intermodal, İzmir Adnan Menderes ve Antalya havalimanlarında uluslararası kara yolu ve yurt içi taşımacılık hizmetlerinin toplam 20 bin 457 metrekare alana sahip antrepo yanı sıra hava yolu, deniz yolu, proje taşımacılığı ve tesisleri bulunuyor. Uluslararası standartlardaki depolama servisleriyle de entegre lojistik hizmetler antrepolarında; genel kargo, değerli kargo, soğutma sunan Türk – Alman lojistik ağı Çobantur Boltas, gerektiren bozulabilir nitelikli kargo, canlı hayvan teknoloji yatırımlarını artırıyor. Müşteri İlişkileri Yönetimi bekleme odası, tehlikeli madde içeren kargolara (CRM) altyapısını Salesforce ile güçlendiren ve 40 yıllık uygun özel depolama alanları yer alıyor. Şirket ayrıca, tecrübeye sahip şirketin Türkiye Satış ve Pazarlama İstanbul’dan Antalya, Ankara ve İzmir arasında karşılıklı Direktörü Müge Karahan, günümüzde lojistik tarifeli seferlerle gümrüklü taşımacılık hizmeti de sektöründe rekabetin müşterinin ihtiyaçlarını doğru sunuyor. anlamak ve ihtiyaçlarına yönelik çözümleri zamanında sunmaktan yani müşteri merkezli hizmet anlayışından geçtiğini söyledi.    Lojistik sektöründe alternatiflerin çoğaldığını hatırlatan Karahan, “Artık müşterinin ne istediğini bilmek yetmiyor. Neyi ne zaman isteyeceğini, neyi istemeyeceğini de bilmek ve bunu müşteriye hissettirmek gerekiyor.” dedi. 32 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

TCDD’nin Tükettiği aktüel Enerjinin % 50’den Fazlası Yenilenebilir Batu International Logıstics fuar Enerji Olacak lojistiğinde çıtayı yükseltti Hem 12. Ulaştırma ve Haberleşme Şûrası’ndan çıkan sonuçlar hem de Batu International Logistics, fuar lojistiğinde Paris İklim Anlaşması’nın onaylanması lider partner olma hedefiyle ekibini güçlendirdi. Batu International Logistics, çevreci projelerin önemine bir kez fuar lojistiğindeki faaliyetlerinde lider daha dikkati çekti. partner olma hedefiyle bu alandaki ekibini güçlendirdi. Uluslararası entegre lojistik Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil hizmetleri sunan şirketin Genel Müdürü Efe Karaismailoğlu yaptığı yazılı Göktuna, normalleşme adımlarıyla birlikte fuarların tekrar başladığını hatırlatarak, “Biz açıklamada, Türkiye Cumhuriyeti de bu süreçte fuar lojistiği ekibimizi yeni Devlet Demiryolları’nın (TCDD), çevreci transferler ile güçlendirdik. Aramıza yeni katılan profesyonel arkadaşlarımızla A’dan yatırımlara ağırlık verdiğine dikkati Z’ye tüm fuar lojistiği hizmetlerini tek elden çekti. Elektrikli işletmeciliğin, dizel sunuyoruz.” açıklamasında bulundu. işletmeciliğe kıyasla yüzde 50’ye varan yakıt tasarrufu sağladığını belirten www.ekonomidunya.com 33 Karaismailoğlu, şöyle dedi: TCDD’NİN TÜKETTİĞİ ENERJİNİN % 50’DEN FAZLASI YENİLENEBİLİR ENERJİDEN KARŞILANACAK Gerek hat uzunluklarının gerekse elektrikli hatların artmasıyla birlikte TCDD’nin elektrik tüketiminin de ilerleyen yıllarda artış göstermeye devam edeceğini kaydeden Karaismailoğlu, yenilenebilir enerjiye vurgu yaptı. Yoğun tüketim gözlenen sabit bina ve tesislerin de belirleneceğini ifade eden Karaismailoğlu, kendi enerjilerini güneş enerjisi sistemleri ile karşılayabilecek olanların tespiti ve fizibilite çalışmalarının yürütüldüğü belirtti.

Gelecegİ Anlamak Batuhan Onur Saçaklı Temiz Lojistik Hayatımızı idame edebilmek için ihtiyaç duyduğumuz bütün yiyecek, içecek ihtiyacımızı ve gündelik hayatta kullandığım basit eşyaların ve bu eşyaların üretiminde kullanılan her bir yapıtaşı ve hammaddesinin belli bir yerden başka bir yere taşınmasına, depolanmasına, ambalajlanmasına, üretilip, nakliye edilmesine lojistik diyoruz. Bu aşamaların her bir basamağında da büyük lerinde tüketildi. 2017 yılında dünya genelinde 2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin %40 altında bir ağırlıkta petrol bazlı ürünler kullanılmaktadır. lojistikte yaklaşık, 17.000.000 ( 17 milyon ) te- AB yerel emisyon azaltma hedefi; Kullanılan petrol bazlı ürün ve yakıtlar ise at- rajoules ( TJ, 10^12 jul ) enerji tüketimi yapıldı. 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji oranını AB’nin mosfere ve toprağa çok ciddi seviyeler de yük Bütün bu tüketime depolama, üretim, amba- toplam enerji tüketiminin en az %27’sine çıkarma bindirmektedir. 2017 yılında Avrupa Birliği’nin lajlama verileri dahil edildiği zaman bu sayının hedefi; 28 ülkesinin lojistikte harcamış olduğu ener- katlanacağını da belirtmek isterim. 2030 yılına kadar enerji verimliliğini en az ji miktarı 1990 yılında harcamış olduğu enerji %27 artırma hedefi; miktarından %32 daha fazladır. (1) ulaşım talebini azaltan veya daha çevre dos- AB Emisyon Ticareti Sisteminde bir reform. 2017 yılında, AÇA-33 ( EEA-33 ) ülkelerindeki tu ulaşım türlerine geçişi teşvik eden politikalar; 2018 yılında, Konsey ve Avrupa Parlamentosu ara- ulaşım, yaklaşık 19 148 petajul (PJ, 1015 jul) (2) ulaşım yönetimini iyileştirmek; ve (3) Kyoto sında, yenilenebilir enerji konusundaki 2030 hedef- enerji tüketimi ile sonuçlandı. Orijinal AB-15 Protokolü ve AB 2030 iklim ve enerji paketi lerini en az %32 ve enerji verimliliği konusundaki Üye Devletleri bu enerji tüketiminin büyük ço- tarafından belirlenen sera gazı azaltma hedef- bağlayıcı hedefi en az %32,5’e çıkarmak için siyasi bir ğunluğundan (%79) sorumluydu ve AB-13 Üye lerini karşılamak için araç enerji verimliliğinin anlaşmaya varıldı. Devletleri tüketilen enerjinin sadece %13’ünü artırılması gerekmektedir. 2014 yılında kabul Yalnızca araçların artan verimliliğine odaklanan po- oluşturuyordu. Bunun yanı sıra %8’lik tüketim edilen iklim ve enerji için AB 2030 politika çer- litikalar, uzun vadeli, düşük karbonlu bir taşımacılık ise, kalan Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) üye ülke- çevesi şunları içerir: sektörü sağlamak için yeterli olmayacaktır. Daha 34 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

Gelecegİ Anlamak fazla gelişme aynı zamanda çok modlu lojistik zin- cirlerinin performansını optimize etmeli ve gelişmiş trafik yönetimi ve bilgi sistemleri, gelişmiş lojistik ve pazar önlemleri ( entegre bir Avrupa demiryo- lu pazarının tamamlanması gibi ) ve bunların kal- dırılması yoluyla ulaşım ve altyapıyı daha verimli kullanmalıdır. Kısa mesafeli deniz taşımacılığının önündeki engellerin kaldırılması gibi maddeler sunuldu.Mayıs 2014’te AÇA ( EEA ) üye ülkeleri, uzun mesafeli taşımacılığı yollardan uzaklaştırmak ve kapasite, enerji ve iklim sorunlarını ele almak amacıyla kısa yolculuk deniz taşımacılığının fayda- larını vurgulayan Atina Deklarasyonu’nu kabul etti (GR, 2014). Bu, 2030 yılına kadar 300 km’yi aşan karayolu yüklerinin %30’unu demiryolu veya su ta- şımacılığı gibi diğer ulaşım türlerine kaydırmayı ve 2030 yılına kadar karayolu taşımacılığının %30’unu 2050’ye kadar %50. değiştirmeyi amaçlayan Taşı- macılık Beyaz Kitabı’nın (EC, 2011) hedefine dayan- maktadır. Bu, verimli ve ‘yeşil’ yük koridorları ko- laylaştırılarak yapılacaktır. 2015 yılında Ulaştırma Beyaz Kitabının uygulanmasına ilişkin bir inceleme yapılmıştır (EC, 2015). Bu, hedeflerin desteğini ve taşımacılığın karbondan arındırılması için kapsamlı bir stratejiye duyulan ihtiyacı yineliyor. www.ekonomidunya.com 35

Münferİd Prof. Dr. Kadir DABBAĞOĞLU Dijital Lojistiğe Doğru Dolaşım! Nasıl genişlemesin. Lojistiğin dijital dönüşümün dışında kalmasını düşün- Ekonomide ağırlığı olan bir kavram. Dijitalize olma sürecinin hızı ve e-ticaretin geldiği se- mek imkânsız. Serbest piyasada, üretim-ticaret unsurlarının hareket viye ortada. yeteneği önemli yer tutar. Lojistiği gündeme oturtan dijital dönüşüm şimdilerde Asgari stok seviye kontrolleri, sipariş süreçleri. Gerekli ekonomik unsuru tedarik lojistiğin kendisini dönüştürmekle meşgul. Nakliye planlamaları, depolamalar ve diğerleri. edememek büyük risk. Eğer lojistik hizmetini dışardan satın alıyorsanız, lojis- Her şey hızla insansızlaştırmaya doğru gidiyor. Yüksek maliyetlere katlanarak tedarik etmek de öyle. tikçiniz artık sizin bir tür iş ortağınız. Devletin gümrük alt yapısını dijitalleştirmesi ve güm- Dolayısıyla nitelikli bir tedarik süreci çok önemli. Size hizmet sağlayan sade bir tedarikçi değil. rük birimlerini sisteme bütünleştirmesi lojistiğin de Tedarik süreci ise ancak muhtelif doğruları içinde ba- Personeliniz ve yazılım tabanınız lojistikçinizle tam dijitalleşmesi için büyük kolaylık. rındırıyorsa nitelik kazanabiliyor. uyumlu olmalı. Bu açıdan bakıldığında, lojistik kâğıtsız ofis uygula- Doğru sebep. Tabi bu durum lojistikçileri de esnek ve kolay uyarla- masının hakkını vermeye çok yakın görünüyor. Doğru zaman. nabilir bir alt yapıya yönlendiriyor. Lojistiğin tam dijitalleşme süreci aslında biraz da Ar- Doğru miktar. Lojistik çok hızlı ve çok detaylı bilgi üretebilen bir Ge çalışmalarına bağlı. Doğru yer. fonksiyon. Sadece yeni çıktı geliştirmek için değil, süreci iyileşti- Tedarik sürecinizin sizi bu dört doğruya ulaştırabiliyor Geçmiş işlemlerden elde edilen bilgileri veri haline rerek mevcut çıktının geliştirilmesi için de Ar-Ge her olması gerek. getirip analiz etmek artık çok basit. zaman gereklidir. İşletmeler bunu lojistik ile başarıyor. Analiz edilip anlamlandırılan veri, bilgi teknolojileri ile Lojistik temalı Ar-Ge çalışmaları sektör üniversite iş Lojistik artık bir işletme fonksiyonu, bence! geleceği planlanma ve karar alma. birliğine de konu teşkil etmeli. Tıpkı üretim gibi, pazarlama gibi. Neyi çağrıştırıyor size? Belki bir duyan olur. Organizasyon şemalarındaki yeri de git gide genişliyor. Tabii ki yapay zekâ ve bütünüyle dijitalleşmeyi. Kim bilir? 36 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

AMERİKAN RÜYASI Doç.Dr Adam Çelik Washington /AMERİKA Lojistikte Sistem Değiştirirken Türkiye İçin Fırsatlar Özellikle son bir yılda tedarik zinciri ve lojistik Türkiye`ye talep artıyor raflarını, tedarikçi ve üretici firmalara yıkıyorlar. ağlarda büyük değişimler ve sorunlar yaşanı- Çin ve Uzakdoğu konteyner fiyatlarının yüksel- Geçmişte olduğu gibi üreticilere, ‘bana şu kadar yor. 2020 baharında pandeminin patlaması ile mesi tekstil, inşaat malzemesi gibi sektörlerde ürün üret, depoma gönder’ demiyorlar. Benim öncelikle üretim kaynaklı tedarik sorunları orta- Türkiye’nin önem kazanmasına yol açıyor. Bu- mağazamda ürün satmak istiyorsan, şu ürünle- ya çıktı. Toptancı ve perakendeciler, hemen her güne kadar Türkiye’yi gündemlerine almayan, re Amerika`da siz kendi deponuzda tutmalısınız sektörde bu sorunlara karşın ürün stoklamak sadece Uzakdoğu ile çalışan perakendecilerden ben de sipariş aldığımda, 2 gün içinde ürünü amacıyla yoğun siparişler verdi. Geçtiğimiz yaz bazıları, siparişlerinin en azından bir bölümünü yükleyeceksiniz` diyorlar. Bu durum hem fiziki aylarında tüketimin artmasıyla birlikte tedarikte Türkiye’deki gibi `ticari faaliyetlerin devamlılığı mağazalar hem de e-ticaret için geçerli. Bu du- yeni bir talep dalgası oluştu. Özellikle o dönem- ve tedarik zinciri` anlamında daha güvenilir ül- rumda tedarikçi ve üretici markalar neredeyse den itibaren de genel olarak lojistiğin her ala- kelere kaydırmayı gündeme alıyorlar. bütün lojistik masraf ve riskleri üstlenmiş olu- nında fiyatlar roket hızıyla yükselmeye başladı. Diğer devlerden farklı olarak son 20 yılda Zara yor. Bazı firmalar 3. parti lojistik firmalardan Son 2 yılda Çin’den Amerika`ya konteyner deniz Grubunun tedariğini ağırlıklı Uzakdoğudan servis alırken, büyük hacimli iş yapan firmalar, taşımacılık fiyatları 3 bin dolarlardan 15 bin do- yapmak yerine Türkiye ve Akdeniz çanağındaki kendi depo ve lojistik merkezlerini oluşturma larlara çıktı. Türkiye`den ise 2500 dolarlardan 8 ülkelerden yapması ve bu sayede tedarik zinciri yolunu tercih ediyorlar. bin dolarlara yükseldi. sorunu yaşamaması birçok alıcı firmaya ilham E-ticaretin pandemi döneminde neredeyse iki veriyor. Benetton’ da bu yönde planlama yapı- Biraz da vizyon ve kanada misline katlanmasıyla depolama ve son kilo- yor. Bir de Amerika’da 30-40 yıllık projeksiyonlar- metre dağıtım alanlarında büyük talep ve fiyat dan bahsedelim. Küresel iklim değişikliği ve ge- yükselişleri yaşandı. New York gibi metropolitan Tedarikçiler ABD`de yatırıma nel olarak sıcaklığın artması ile Rusya-Kanada anlara ve limanlara yakın bölgelerde ise bütün zorlanıyor… deniz yolunun açılacağı ve birçok gemilerin bu e-ticaret merkezleri ve depolar tam kapasi- Yine orta vadede perakendecilerin kurdukları hattı da kullanmaya başlayacağı konuşuluyor. te çalışmaya başladı. Boş depo oranları yüzde sistem de tedarikçilerin Amerika`da stok yap- Bu durumda Panama kanalından, Kanada hat- 1`lere düştü. Genel olarak Amerika`da sektör malarına yönelik devam ediyor. Macy’s, Nords- tına büyük bir trafik kayması bekleniyor. Bilim- yetkilileri lojistik sektöründe büyümenin, talebin trom, TJ Maxx gibi dev perakende mağazaları sel veriler ise bu trendi destekliyor ve 30-40 önümüzdeki 4-5 yıl bu yönde gideceğini düşü- hem online hem de klasik mağazalarında sa- yıl, gençlerin ömründe bile çok uzun bir süre nüyorlar. tılacak ürünlerin bütün tedarik ve lojistik mas- sayılmaz... www.ekonomidunya.com 37

söyleşİ DFDS, fark yaratmaya devam ediyor Avrupa’nın en büyük ekonomilerine sahip ülkelerine yapılan kara nakliyesinin yaklaşık yarısını karşılayan DFDS, yeşil lojistik ve sürdürülebilirlik vizyonuyla intermodal çözümler üretiyor. DFDS Denizcilik olarak verdiğiniz gelmeyi taahhüt eden DFDS Akdeniz İş Birimi, hizmetler nelerdir? 2030 yılında Karbon (CO2) emisyonlarını %45 DFDS Akdeniz İş Birimi olarak Türkiye ve Av- oranında azaltacak. Öte yandan denizcilik sektö- rupa arasında sunduğumuz Ro-Ro ve İtalya ve ründe çeşitlilik ve kapsayıcılık kapsamında cin- Fransa çıkışlı tren bağlantılarımızla kurduğu- siyet eşitliği ve sürdürülebilirlik vizyonuyla kadın muz intermodal altyapısının yanında bir liman istihdamının artırılmasını hedefleyen şirketimiz operatörüyüz. Türkiye’de Pendik, İtalya’da ise bunun yanı sıra gençlerin DFDS ailesinin bir Trieste Limanı’nda sahip olduğumuz Ro-Ro ter- parçası olabilecekleri Starfish staj programıyla minalleriyle müşterilerimize hizmet sunuyoruz. üniversiteli gençlere olanaklar da sunuyor. Tüm bu hizmetlerimizle güçlü bağlantılarımız ve güçlü bir intermodal alt yapımız var. Sadece DFDS olarak lojistikte daha iyi ve sürdürülebilir Trieste ‘deki operasyonlarımızda yılda 400 ‘den bir gelecek için alternatif çevre dostu çözümler fazla gemi ve 2600 tren hizmet veriyor. Bunla- üretmeye kararlıyız. Elle tutular örnek vermek rın dışında Türkiye’de Yalova Ro-Ro Terminali, gerekirse, son dönemde hayata geçirdiğimiz gi- Fransa’da ise Sete Limanı’nda kendi iş süreçle- rişimlerimizi sıralayabiliriz: rimiz için “gemi acenteciliği” hizmetleri vermeye devam ediyoruz. ➤ Bugün Trieste liman terminalimiz sayesinde, Türkiye ve Avrupa arasındaki tüm yük hacimle- Son dönemin ana gündemlerinden rinin yaklaşık %50’sini demiryolu ile taşıyoruz. olan Yeşil Lojistik hakkında ➤ Karayolu taşımacılığımızı sürdürülebilir kıl- Şirketinizin güncel çalışmaları nelerdir? mak için Volvo Trucks ile ortak bir proje hayata DFDS Akdeniz İş Birimi, yeşil lojistik ve sürdü- geçirdik. Proje kapsamında sipariş ettiğimiz 100 rülebilirlik vizyonuyla intermodal çözümler üre- adet tamamen elektrikli kamyonlardan bir kısmı tiyor. Çevresel ayak izini kademeli bir biçimde hali hazırda Gothenburg’da çalışır durumdadır. azaltarak 2050 yılına kadar iklim nötr duruma ➤ İlk yeşil gemimizi, en geç 2025’te suya indir- DFDS olarak lojistikte daha iyi ve sürdürülebilir bir gelecek için alternatif çevre dostu çözümler üretmeye kararlıyız. 38 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

söyleşİ me hedefimiz var. bölge ihracatçısının hizmetine sunmaktan bü- ler ile araçların kayda alınması ve ilgili gümrük ➤ Yalnızca sürdürülebilir yakıtlar ve ilgili gele- yük mutluluk duyuyoruz. Bunun yanı sıra Mer- belgelendirme işlemleri gerçekleştiriliyor. cek projeler üzerine çalışan Sürdürülebilir Filo sin’deki operasyonların daha etkin olması için Projeleri’ni kurduk. acente ofisimiz, roll trailer yatırımlarımızla böl- DFDS Akdeniz İş Birimi olarak, Türkiye’den ➤ Birçok limanla iş birliği içinde gemilerimiz geye yönelik çalışmalarımızı daha üst seviyeye Avrupa’ya şimdiye kadarki en yüksek kapasite- için kıyı gücü çözümleri geliştirdik. Önümüzdeki taşımaya devam ediyoruz. de taşımacılığı gerçekleştiriyoruz. 2018 yılında dönemde, Gothenburg’un tamamen kıyı gücü ile 12 olan gemi sayımızı 18 gemiye çıkardık. Gemi faaliyet göstermesini bekliyoruz. Mersin Limanı’nda düzenli Ro-Ro seferleri ile sayımızı 2022 yılı içinde 21 gemiye çıkarmayı -Belirli rotalarda, çevre dostu Amonyak ve Me- uluslararası taşımacılık sektörüne hizmet veri- ve hizmetlerimizi genişletmeyi hedefliyoruz. tanol yakıtları için testler yapıyoruz. yoruz. 2020 yılı Eylül ayına kadar acentelik hiz- Bununla birlikte, DFDS Akdeniz İş Birimi olarak (Esbjerg – Immingham)” metlerimizi dışarıdan aldık ancak 2020 yılı Eylül tüm gemilerimizi Türk Bayrağı ile yola çıkarma- ayında kendi acentemizi de kurduk ve Mersin’ de ya devam ediyoruz. Liman kenti Mersin’de bölge Mersin-Trieste hattınızdaki 3. geminizi ofisimizi de açtık. Acente hizmetlerimizle; gemi- ihracatına ve müşterilerimize hizmetimizi güç- hizmete sunarken, lojistik sektörünün varışlarının yapılması adına gerekli bütün işlem- lendirmeyi sürdüreceğiz. ve iş dünyasının liderleriyle Mersin’de gerçekleştirdiğiniz buluşmadan bahse- debilir misiniz? DFDS olarak bölge için oldukça faydalı olacağını ve Türkiye ekonomisine katkıda bulunacağını ön gördüğümüz 3. gemi yatırımımızı bütün paydaş- larımız ile bizzat Mersin’de bir etkinlikte buluşa- rak paylaşmak istedik. Bu amaçla, Mersin’de, iş dünyası temsilcileri ve iş ortaklarımızla buluş- tuk. 7 Ekim 2021 tarihi itibarıyla 3.gemi hizme- timizi Türkiye’nin ihracatında büyük payı olan www.ekonomidunya.com 39

LOJİSTİK Lojistik 4.0: Geleceğe Giden Yol Endüstri 4.0, bilgi teknolojileri ile donatılmış insan odaklı bir çağ. Kendi kendini yönetebilen üretim süreçlerinin olduğu akıllı fabrikalar, birbirleriyle haberleşen, sensörlerle ortamı algılayabilen ve veri analizi yaparak ihtiyaçları fark edebilen robotların olduğu yepyeni bir dünya… Yazı: Batuhan Onur SAÇAKLI Dijitalleşme ve otomasyon lojistik sektörü de daha önemli hale geliyor. Lojistik 4.0, daha dar insanlara ihtiyaç duyuyor mu?” sorusu bu ne- etkiliyor. Yakın zamana kadar, World Wide Web anlamda, lojistik ağların merkezi olmayan ger- denle tartışmalı bir tartışma konusudur. esas olarak bilgi ve tüketime erişim portalı ola- çek zamanlı kontrolüne kadar ticaret şirketleri Dijital dönüşüm, özellikle lojistik süreçlerin ağ rak kullanılıyordu, ancak şu anda “Nesnelerin ve ve üretim tesisleri içindeki ve dışındaki lojistik oluşturması, tedarik ve sevkiyat zincirlerinde Hizmetlerin İnterneti” ne doğru hızlı bir dijital süreçlerin ağ oluşturma ve entegrasyonunu ifa- daha fazla şeffaflık sağlar ve böylece tedarik dönüşüm geçiriyor. Bu gelişme ilerledikçe, in- de eder. Karşılık gelen çözümler, iletişim ağları zinciri yönetimini iyileştirir. Dijitalleştirme ve sanları, verileri ve makineleri birbirine bağlayan aracılığıyla birbirine bağlı gömülü sistemlerden otomasyon bu şekilde intralojistik 4.0’a ulaşma- “akıllı” ürünler için platformlar ortaya çıkacaktır. oluşan Siber-Fiziksel Sistemleri (CPS) içerir. ya yardımcı olur. Uzun vadede, kargonun kendisi Bunun lojistik sektörü için, özellikle süreçlerinin İnsan ve malzeme “uç noktalar” olarak hareket bile akıllı hale gelebilir ve kendi nakliyesini oto- hızı, esnekliği ve kontrol edilebilirliği açısından eder. Diğer bileşenler, kameralar, dedektörler ve nom olarak organize edebilir. Lojistik 4.0’ın he- önemli sonuçları vardır. Bu arka plana karşı, Lo- kendi kendine giden arabalar gibi otonom zeka- defleri, şirketler arası otomasyon ve malzeme jistik 4.0, kendilerini pazarda başarılı bir şekilde ya ve karar verme yeteneklerine sahip cihazlar akışlarının optimizasyonu ve hem gelen hem de konumlandırmak isteyen şirketler için giderek gibi yardım sistemlerini içerir. “Lojistik 4.0 hala giden lojistikte kaynak kullanımıdır. Dijitalleş- 00 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

LOJİSTİK Endüstri 4.0, bir ürünün ilk üreticiden son tüketiciye ulaşıncaya kadar olan tüm süreçlerini karşılayan lojistik sektörü için de sonsuz fırsatlar sunuyor. menin bir ön koşulu ve sonucu olarak, iş model- Lojistik 4.0’ın fütüristik sayılabilecek Bu görevleri tamamlamak için, CPS’ler dijital lerinin, süreçlerinin ve ortak ağlarının etkileşimli teknolojisi günümüz gelişen dünyasına ağlar aracılığıyla birbirine bağlıdır ve ayrıca ile- bir şekilde esnekleştirilmesi sağlanır. adapte olmuş ve uygulanılabilir hale gelmiş tişim ve kontrol için farklı ve özel olanaklar (ör- durumda. Birçok fabrikada konteynerler ve neğin diller ve hareketler) sağlayan çeşitli çok Aralarından seçim yapabileceğiniz çok çeşitli ürünler arasındaki bağlantı, Lojistik 4.0’dan modlu insan-makine arayüzlerine sahiptir. yenilikçi lojistik 4.0 teknolojileri bulunmaktadır. yararlanılarak daha verimli bir hale getiriliyor. Günümüzde adından çokça bahsettiren ve lo- Neredeyse her gün yeni çözümler eklenmekte- jistik 4.0 teknolojilerine yatırım yapan Amazon dir. Özellikle pazarın teknoloji odaklı doğası göz şirketinin sahibi Jeff Bezos bu sektörün öncüle- önüne alındığında, şirketler kendi gereksinim- rindendir. Amazon depolarının büyük bir çoğun- lerine yönelik somut çözümler ve uygulamalar luğunda lojistik 4.0 ‘ın kullanıldığı gibi CPS ile geliştirme konusunda büyük bir zorlukla karşı IoT ( nesnelerin interneti ) gibi pek çok teknolojik karşıyadır. yenilikler kullanılmaktadır. Geleceğin lojistik gerçekliğinin önemli bir bile- Bu tarz büyük şirketler için lojistik 4.0’ın öne- şeni, ekipman, binalar ve ulaşım araçları gibi gö- mi büyük ölçüde fazladır. Çünkü, dijitalleşme mülü sistemlerin yanı sıra lojistik, koordinasyon ve otomasyona güvenen şirketler, maliyetlerini ve yönetim süreçleri ve İnternet hizmetlerini düşürerek önemli rekabet avantajları yaratabilir içeren Siber-Fiziksel Sistemler (CPS) olacaktır. ve aynı zamanda malları taşıyarak ve teslimat Bu sistemlerin görevleri şunlardır: hatalarını en aza indirerek müşteri memnuniye- tini artırabilir. Sensörler aracılığıyla fiziksel verileri yakalamak ve aktüatörler aracılığıyla fiziksel süreçleri etki- lemek, Toplanan verileri değerlendirmek ve depola- mak, dijital ve fiziksel dünya ile aktif veya reaktif olarak etkileşimde bulunmak, Küresel olarak mevcut verilere ve hizmetlere gerektiği gibi erişin. www.ekonomidunya.com 41

Lojİstİkte yenİ arayışlar Elifsu PETEK Lojistik Nedir? Neden Vazgeçilmezdir? Lojistik, kaynakların nasıl elde edildiğin, depo- ➤ Doğru fiyata sağlanmasıdır. landığını ve nihai varış noktalarına nasıl taşın- Lojistik’in Önemi 6 Başlıkta İnceleyebiliriz dığını yönetme sürecinin genel sürecini ifade ➤ Lojistik, iş sonuçlarını destekleyen bir or- eder. Lojistik yönetimi ise, olası distribütörleri tam yaratır ve tedarikçileri belirlemeyi ve bunların etkinli- ğini ve erişilebilirliğini belirlemeyi içerir. Köklü bir üçüncü taraf lojistik ortağı, orga- Lojistiğin ilk çıkış amacı askeri ihtiyaçtır. As- nizasyonel yükünüzü azaltacaktır. Verimsiz, keri personelin ekipman ve malzemeleri nasıl düzenli ve ölçülebilir olmayan tedarik zinciri elde ettiği, depoladığı ve taşıdığı ile ilgili ola- lojistik yöntemlerinin etkinliğini artırmak için rak kullanılan askeri temelli bir terimdi. Yıllar akıllı ve pratik fikirlerle ortaya çıkmaktadır. içinde ise askeri bir terim olmaktan çıkarak Taşıma operasyonlarının ve mağaza konum- şirketler tarafından, kaynakların tedarik zinciri larının kontrolden çıkma olasılığını en aza in- boyunca nasıl ele alındığını ve taşındığını be- dirmek için iyi bir lojistik stratejisi çok önem- lidir. Paydaş işbirliği, genel lojistik stratejinizin lirtmek için kullanılmaktadır. önemli bir unsuru olmalıdır. Lojistik Yönetimi ve Güçlü iş sonuçları sağlamak için etkili bir lojis- İşletmede Lojistiği Anlamak tik planı şunları içermelidir: Lojistik yönetiminin amacı; Tedarik zincirindekiler ile değişikliklerden etki- ➤ Doğru ürünün lenen herkes arasında yeterli dağıtım merkezi ➤ Doğru miktarda veya depoya sahip kişiler arasındaki güncel ➤ Doğru biçimde iletişimi sürdürülmeli ➤ Doğru zamanda Her ay lojistik ilişkilerinizin değerlendirmesini ➤ Doğru kaynaktan sağlanmalı ➤ Doğru yolla 42 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

Lojİstİkte yenİ arayışlar Lojistik Müşterilerinizin sağlar. Öğeler müşteriler için ne kadar erişi- Lojistik, maliyetlerin deneyimini Daha İyi Hale Getirmeli lebilir olursa, ürün o kadar değerli hale düşürülmesine ve verimliliğin Memnun müşteriler, bir işletmenin en gelir artırılmasına katkıda bulunur. değerli varlığıdır. Üretim, pazarlama ve lo- Müşterilere değer katmak, kaliteden Lojistik yönetimi, envanter seviyele- jistik olmak üzere üç aşamada da tedarik zin- veya nicelikten ödün vermek anlamına gel- cirleri için birincil itici gücü sağlarlar. Her şir- mez. Erişilebilirlikle ilgilidir. Artan talep, daha rini proaktif olarak izleyerek, işletmelerin ket sahibinin müşterilerinin gereksinimlerini, yaygın olarak erişilebilir hale geldikçe bazı nakliye fiyatlarından gerekli depolama alanı tercihlerini ve isteklerini tam olarak anlaması miktarına kadar çeşitli alanlarda giderlerini ve ardından bunları karşılamak için yorul- şeylerin değerini de artırır. azaltmalarına yardımcı olur. madan çalışması çok önemlidir. Doğru- Küresel ticaretin popülaritesinin artmasıyla dan kendilerine gönderilen ürünleri satın Lojistik, mallarınızı doğru birlikte lojistik, tedarik zincirlerinin çekirdeği- almak söz konusu olduğunda, tüketiciler zamanda doğru yere ne dönüşmüştür. İşletme yöneticileri tarafın- birkaç temel faktöre öncelik vermeli: ulaştırmanıza yardımcı olur. dan, nakliye ve depolama hizmeti veren firma- Göz atma kolaylığı Üçüncü taraf bir lojistik şirketi ile ortaklık ku- larla anlaşmalar yaparak maliyet tasarrufu Güvenli ödeme seçenekleri rarak rekabet avantajı korunabilir ve müşteri sağlanabileceği görülmüştür. Harika ürün değerlendirmeleri beklentileri aşılabilir. Zamanında teslimat Teslimat sırasında bir şeyin veya hizmetin her zaman ana hedef olmalıdır. Operasyonel giderleri azaltır. genel kalitesi. Teslim sürelerini, envanterleri ve teda- İyi planlanmış bir lojistik stratejisi, rikçileri yöneterek ürünlerin tüketicilere daha önce göz ardı edilen gereksiz Lojistik, bir firmanın değerini zamanında ulaşması sağlanmalı. İyi organize artırmaya katkıda bulunur edilmiş bir lojistiği olan işletmeler, kısa süre- maliyetleri azaltır. Stratejik planlama gelir Önemli lojistik taktikler, şirketler için de ihtiyaçları karşılayabilmektedir. Şirket sa- – gider tarifeleri, gemi yöntemleri ve rotaları mükemmel sonuçları teşvik etmekten daha hipleri, ürünlerini deneyimli bir uzman ekibine yapabilir ve aynı zamanda ekstra masraflar- fazlasını başarır. Bu taktikler tüketicileri değer emanet ederek, müşterilere hızlı ve güvenli dan tasarruf edebilir. nakliye, depolama ve teslimat sağlayabilir. Bu 6 önemli sebep bize gösteriyor ki lojistik her sektör için vazgeçilmezdir. www.ekonomidunya.com 43

Hukuk Av. Ahmet Kutsi Yılmaz Hukuk Perspektifinden Lojistik İnsan, varoluşundan günümüze kadar olan sürede, bına uğramaması ve tarafların menfaatini gözetmesi şirket gerek taşıyıcı firma kanunun taşıma faaliyetine toplumsal düzen ve bireysel hak arayışı içerisinde açısından önem arz eder. Tedarik süreci içerisinde ta- ilişkin hükümlerini bilmek ve kanuna uygun davran- olmuştur. İnsanların birbirleriyle olan ilişkilerini ve raflar, gerek lojistik hukukuna ilişkin mevzuata riayet makla yükümlüdürler. Uluslararası kara yolu taşı- toplumu kendi içerisinde devlet eliyle düzenleyen ederken gerek sözleşme yaparken dürüstlük kuralla- macılığı ise CMR olarak anılan Türkçe resmi çevirisi kurallar bütününe hukuk denmektedir. Hukuk, insan rına uymanın yanı sıra Türk Ticaret Kanunu gereği ba- ‘’”Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı için hayatının her alanında içtimai olarak yer almaktadır. siretli bir iş adamı gibi davranmak durumundadırlar. Mukavele Sözleşmesi” olarak ifade edilen sözleşme Bununla birlikte hukuk kuralları, içinde bulunduğu ça- Diğer bir ifadeyle tacirlerin, sağduyulu ve akılcı olma, ile yapılmaktadır. ğın gereksinimine ve ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş- geleceği düşünerek hareket etme, sözleşme yapar- tir. İnsanlar, tarih boyunca ticaret yapması sebebiyle ken her ihtimali düşünme gibi yetilere sahip olması İnsanların yapmış olduğu her yeni gelişme ile dünya ticari faaliyetlerini hukuki düzenlemeler altına almış- gerekmektedir. değişmektedir. Her gelişme ve değişim büyük bütçe lardır. Bu makalede uluslararası ticaret ve lojistik ve sağlam ekonomiler ile gerçekleşmektedir. Esasen hukukuna ilişkin düzenlemelere kısaca değineceğiz. Taşıma hukukunu, kara yolu taşımacılığı, demir yolu dünya genelinde devlet ve şirketlerin ekonomisini taşımacılığı, hava yolu taşımacılığı ve deniz yolu canlı tutan işleyiş ise lojistiğin sağlıklı ve güvenli bir İnsan doğası gereği üreten ve tüketen bir varlıktır. taşımacılığı olmak üzere 4 ana başlık altında topla- şekilde tesis edilmesidir. Herkesin malumu pandemi Üretilen menkul malların veya hizmetlerin ihtiyaç du- yabiliriz. Yurt içi kara yolu taşımacılığı Türk Ticaret süreci ile bir çok ülke arasında ithalat ve ihracatın yulan yerde ve belirlenen zamanda güvenle ulaştırıl- Kanunun 850. Madde ve devamındaki maddelerde kesilmesi ile lojistik sektörü sekteye uğramış ve dev- masına lojistik denmektedir. Lojistik ile taşıma birbi- düzenlenmiştir. Kara yolu taşımacılığında en önemli letler büyük ölçülerde ekonomik zarara uğramıştır. riyle karıştırılsa da farklı anlamları ihtiva etmektedir. husus gönderici ile taşıyıcı arasında taşıma senedinin Yazımızın başında her ne kadar basiretli bir iş adamı Taşıma, bir eşyanın veya yolcunun bir yerden başka düzenlenmesi ve içeriğinin belirlenmesidir. Zira taşı- gibi davranmak gerektiğinden bahsetsek de hayatın bir yere taşınması, yer değiştirmesi olarak tanımla- ma senedi düzenlenmediği durumlarda gönderenin bize ne getireceği bilinmiyor. Öyleyse üzerimize dü- nırken; lojistik kavramı, menkul mal veya hizmetlerin istemi üzerine taşıyıcı, eşya ve taşıma hakkında yeter- şen şahsi de olsa ticari de olsa kanunlar tarafından sağlanması amacıyla gerçekleştirilecek faaliyetlerin li bilgileri içeren bir yük senedi imzalayıp gönderene belirlenen haklarımızı bilip hukuka uygun ve erdemli bütününü ifade etmek için kullanılmaktadır. Bununla vermek zorundadır. Ticaret Kanununa göre iki taraf- bir şekilde hareket etmektir. Bilmediğimiz teknik ko- birlikte taşıma, lojistik faaliyetleri içerisinde yer alan ça imzalanan taşıma senedi, taşıma sözleşmesinin nularda ise alanında uzman ve ehil kişilere başvur- bir eylemdir. Bu nedenle de tamamen ayrı kavramlar yapıldığına, içeriğine ve eşyanın taşıyıcı tarafından mak menfaatimize olacaktır. olduğu söylenemez. teslim alındığına kanıt oluşturmaktadır. Taşınacak olan eşyanın ambalajlanması göndericiye aittir. Yine Sağlığın ve insanın olmadığı yerde ticaretin ve ticari Esasen daha çok uluslararası ticarette uygulama ala- yükleme ve boşaltma aksi kararlaştırılmadığı sürece işleyişin de bir önemi kalmamaktadır. En değerli şey nı bulan lojistik hukuku, gönderici ile alıcının hak kay- göndericiye ait olmaktadır. Gerek gönderici şahıs veya canımız ve sağlığımızdır. Sağlıcakla kalın… 44 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

Yenİ NESİL LOJİSTİK Gül Alışar Yeşil Lojistiğin Günümüzü ve Geleceği Günümüz dünyasında ekonomik ve teknolojik lar, mevzuatlar, sürdürebilirlik kavramı, gele- ➤ Tek seferde fazla ürün sevkiyatı, büyümeler gün geçtikçe artmaya devam edi- cek kaygısı ve müşteri talepleri ile beraber şir- ➤ Şirket/Depo alanlarında geri dönüşümlü yor. Bu artışlar mal ve hizmet tüketimine de ketler için Yeşil Lojistik zorunlu hale gelmiştir. malzeme kullanılması, yansımakla beraber bu ürünlerin üretiminden Günümüzde şirketler artık yeşil lojistik için ayrı ➤ Çalışanlara ve tüketicilere gerekli bilgilerin tüketilmesine kadar olan süreçte çevre so- projeler ve çalışmalar yürütmektedir. Bu çalış- sağlanması, runları meydana gelmektedir. Küreselleşen malardan bazıları; dünyada çevre sorunlarının azaltılması hükü- Gelecekte Yeşil Lojistik met ve firmaların temel zorunluluğu haline ➤ Çevre dostu araçlar ve Küreselleşen dünyanın gelecekte nelere sebep gelmiştir. Reklamlar ve afişleri incelediğimizde ekipmanlar kullanılması, olacağı günümüzde tahmin ediliyor. Kaynakla- artık birçok sektör Doğa Dostu Ürün ve Hizmet ➤ Plastik malzemelerinin azaltılması, rın tükenmesi, sera gazı emisyonlarının artma- sloganlarıyla karşımıza çıkıyor. Firmaların en ➤ Depolarda güneş paneli sistemleri, sı ve ekonomik faaliyetlerin büyümesi bundan önemli faaliyeti olan lojistikte de ‘’YEŞİL’’ kav- ➤ Atıkların en aza indirilmesi, sonrada devam edecek. 21. Yüzyılın ana gün- ramı öne çıkmaya başladı. Firmalar artık Ürün/ demi bu şekilde ilerleyecek. Peki ya gelecekte? Hizmet rekabetinin yanı sıra Yeşil Lojistik konu- Bilinçli Şirket bakış açısını ve YEŞİL kavramını sunda da birbirleriye yarış halindeler. her şirkette, alanda ve departman da görme- ye hazırlanıyoruz. Teknolojik yatırımların hepsi Yeşil Lojistik Nedir? YEŞİL ilkeler için tasarlanacak. Günümüzde Yeşil Lojistik veya ekolojik lojistik, lojistik faa- genellikle büyük şirketlerin odaklandığı bu liyetler gerçekleşirken çevre dostu ilkeler ile tema gelecekte her boyutta şirketin faaliyeti hareket etmektir. Ekonomi, çevre ve insanın olacak. Yaşanabilir bir dünya için şimdiden ça- yararına faaliyetler sürdürmeyi hedefler. Yasa- lışmalara başlanmalı ve geliştirilmeli. www.ekonomidunya.com 45

Ekonomİ ve Fİnans Doç.Dr Hakan Yıldırım Ekonomide Rota Lojistik Ekonominin küresel bir hâl alması şüphesiz ki sonrası sürecini gelişmekte olan ekonomilerinde dan lojistikte uzmanlaşarak veya uzman bir part- Sanayi Devrimi ile başlayan bir süreçtir.Fakat bu küresel ekonomiye tamamen dâhil olduğu süreç ner edinerek hareket etmek lojistik maliyetlerini süreci sadece Sanayi Devrimi’ne atıf yaparak de- olarak ifade etmek yanlış olmayacaktır. Bu dönem en aza indirmekle beraber uluslararası piyasalar- ğerlendirmek eksik bir tanımlama yapmamıza içinde artan firma faaliyetleri, piyasada meydana da önemli bir rekabet avantajının sahip olmasına neden olacaktır. Geçmişten küresel ekonominin gelen değişimler, ulaşımın daha kullanışlı hale katkı sağlayacaktır. en belirgin hâl aldığı döneme, yani bugüne gelin- gelmesi ve rekabetin artması gibi sonuçlar ile kar- Bu bağlamda lojistik faaliyetleri hem tedarikçi ve diğinde birçok değişimin söz konusu olduğu göze şılaşılmıştır. Bugün uluslararası anlamda rekabet üretim yapan firmalar için hem de sektör ile ülke çarpmaktadır. Küreselleşmenin ilk aşaması olan edebilmek için ulaştırma hizmetlerinde uzman- ekonomisi için önem arz etmektedir. Bu sayede 1870-1914 yılları arasında deniz taşımacılığı ve laşmış olmak olmazsa olmazlar arasında yerini diğer sektörler ile ekonomide canlanmanın söz demiryolu ağlarında meydana gelen büyük geliş- almaktadır. Özellikle yeni bir pazara adım atmak konusu olacağı açıktır. Bu durum ise lojistik sek- me, ekonominin evrensel hale gelmesinde büyük ve sonrasında kalıcı olabilmek için öncelikle kali- törünü diğer sektörlere nazaran istihdam, milli bir rol oynamıştır. teli, hızlı ve düşük maliyetli lojistik imkânlara sahip gelir ve yabancı yatırımlar açısından eşsiz kılabil- olmak gerekmektedir. mektedir. Lojistik sektörü ekonomiye sağladığı ve Bu dönem içinde ülkeler arasındaki temas artar- Günümüzde her tür ve kalitede mal bulmak veya sağlayacağı katkılar ile ülkelerin rekabet gücünü ken, ulaşımdaki kolaylık dünya üretimi ile sermaye üretmek mümkün hale gelmiş bu nedenle son artırması bakımından önemli bir rol üstlenmek- hareketliliğinde önemli yükselişlere sebep olmuş- yıllarda sanayi, perakende, gıda, teknoloji, sağlık tedir. Bu durum ise gelişmiş ve gelişmekte olan tur. Bu durum ise serbestleşen bir dünya ticare- gibi birçok sektör için hızlı ve sağlam bir tedarik ekonomilerin rotasını lojistik sektörüne çevirdiğini tinin söz konusu olmaya başladığının bir göster- zincirine sahip olan firmalar ile çalışmak olmaz- göstermektedir. gesi olarak ifade edilebilir. Küreselleşmede ikinci sa olmaz ihtiyaç haline gelmiştir. Özellikle ham- 1870-1914 yılları arasında İngiltere’nin dünyada aşama olarak kabul edilen 1914-1945 dönemi ise madde tedarik sürecinde son derece hassas olan söz sahibi olması ile 1945 yılından sonra ABD’nin ekonomideki evrenselliğin duraksadığı ve ulusal büyük ölçekte üretim yapan uluslararası şirketler küresel güç haline gelmesinin altında iki nedenyat- politikaların hâkim olduğu bir dönem olarak kabul saniyeler ile yarışmakla birlikte güvenilir bir lojistik maktadır. Bunlardan ilki üretimde sahip oldukları edilebilir. Üçüncü aşama olarak kabul edilen ve kü- desteğine her daim ihtiyaç duymaktadır. Yani mal üstünlük iken diğeri ise geçmişin taşımacılık, bu- reselleşmenin tekrar uyandığı dönem olan 1945- üretmeyip sadece alım ve satım yapan firmalar it- günün ise lojistik sektöründeki gelişimdir. Üretim 1980 dönemi ise taşımacılığın yanı sıra iletişim hal edecekleri ve kendi iç piyasasında satacakları ve taşımacılıktaki üstünlüğün bugünde ne kadar ağlarının geliştiği dönem olarak kabul edilmekte mallar ile üretim yapıp uluslararası ticarete konu önemli olduğunu anlamak ve özellikle “lojistik ala- olup bu dönem içinde dünya ekonomisinde artış olacak mallarını üretmek için ihtiyaç duydukları nında uzmanlaşmak dünyada söz sahibi bir eko- gösteren bir büyümenin tekrar ettiği görülmekte- hammaddelere hızlı, kolay ve güvenilir bir şekilde nomiye sahip olmanın yegâne anahtarıdır” demek dir. Dördüncü aşama olarak kabul edilen 1980 ve ulaşmayı öncelik haline getirmişlerdir. Diğer yan- yanlış olmayacaktır. 46 EKONOMİ DÜNYA KASIM 2021

???? www.ekonomidunya.com 00