43 3. การพฒั นาอาชพี เปน กระบวนการท่ีเนน ความสาํ คัญการพฒั นาระบบการจดั การทัง้ การผลิตและการตลาดใหตรง กบั ความตองการของลกู คา ดังนี้ คุณภาพผลผลติ ลดตน ทุนการผลติ การพัฒนาอาชีพ การสง มอบ ความปลอดภยั ปจจยั รวมท้งั 4 ดาน เปน ปจจยั ทีส่ งผลตอ การพัฒนาอาชีพ โดยมลี ักษณะความสาํ คญั ดงั นี้ 1) คุณภาพผลผลติ เปนเรอ่ื งทเ่ี ราจะตอ งจดั การใหคณุ ภาพตรงความตอ งการของลูกคาใหม ากทสี่ ุด เพอ่ื ใหล ูกคามั่นใจไดว า จะไดร บั สินคา /บริการทีด่ ีเปน ไปตามความคาดหวัง 2) ลดตน ทุนการผลติ เก่ียวของกับการกําหนดราคาผลผลิตที่จะตองเปนราคาท่ีลูกคาสามารถ ซอื้ ผลผลิตของเราได แตไ มใชกําหนดราคาต่ําจนกระท่ังรายไดไมพอเพียง ดังนั้น การลดตนทุนจึงเปน เร่ืองสําคัญที่เราจะตองศึกษาเรียนรู หาวิธีลดตนทุนท่ีทําใหมีรายไดเพียงพอ ไมใชไปลดตนทุนกับ คา แรงงาน แตเปน การบรหิ ารจดั การใหลดความเสียหายในปจจยั การผลิต และการจัดการใหไ ดผลผลิตสูง 3) การสงมอบผลิตผลใหลูกคาตองเปนไปตามขอตกลงท้ังเวลานัดหมายและจํานวนผลผลิต ตวั อยาง เชน อาชพี รา นตดั เย็บเสื้อผาชาย สว นใหญมักจะผดิ นดั ทําใหเ สียหายกับลกู คา ทม่ี ีกําหนดการจะ ใชเสื้อผา จึงหันไปใชบริการเสื้อผาสําเร็จรูปท่ีมีความสะดวกมองเห็นสินคา และตัดสินใจเลือกซ้ือได ทนั ที ทาํ ใหป จจุบนั รานเยบ็ เสือ้ ผา ชายเกือบหายไปจากสังคมไทย 4) ความปลอดภัย ทงั้ ผูผ ลิตและผูบ ริโภคผลผลิต เชน อาชพี เกษตรอนิ ทรยี คนงานไมมีโอกาส สัมผัสกับสารพิษ ทําใหการทํางานปลอดภัย ขณะเดียวกัน ผลผลิตจากเกษตรอินทรียเปนอาหารที่ ปลอดภยั 4. การยดึ หลกั คุณธรรม การยึดหลกั คณุ ธรรม เปน พฤติกรรมภายในของผูประกอบอาชีพ ท่ีสําคัญสงผลตอความมั่นคง ของอาชพี ดงั นี้
44 ความขยัน คุณธรรมประกอบอาชีพ ความประหยดั ความซื่อสัตย ความอดทน คุณธรรมทง้ั 4 ประการดังกลา ว หลายคนบอกวา เปนเรื่องที่ตองปลูกฝงมาแตเยาววัย จึงจะเกิดข้ึนได ความเช่อื น้ีเปนจริง แตม นุษยเราสามารถเรียนรู สรา งความเขา ใจ มองเห็นคณุ คา ปรับเปลีย่ น และตกแตง พฤตกิ รรม เพื่อใชเ ปนเคร่อื งมอื สรา งความสาํ เรจ็ ใหกับตนเองได 1) ความขยัน มีลักษณะพฤติกรรมของการทําอะไรอยางเอาจริงเอาจัง แข็งขันไมเกียจคราน ถาผูประกอบอาชีพเปนอยางน้ี เขาจะมองเห็นงานอยางทะลุไปขางหนามุงม่ันเอาจริงเอาจังยกระดับ ความสาํ เร็จไปอยางตอเน่ือง ความมั่นคงก็จะเกิดข้นึ 2) ความประหยดั เปน พฤติกรรมของการยับยง้ั ระมดั ระวังการใชจายใหพอ สรางความคุมคา ใหมคี วามเสียหายนอยทส่ี ุด พฤติกรรมเชน นี้ เปนเรื่องของความรอบคอบในการทํางาน 3) ความซือ่ สตั ย เปน ลักษณะการประพฤติตรงและจริงใจตอลูกคา ทีมงานไมคดิ ทรยศ คดโกง หลอกลวง คคู า ผรู ว มทุน เปน พฤติกรรมทีส่ รา งความภกั ดี ความไววางใจตอ ลกู คา ทีมงานและหุนสว น 4) ความอดทน มลี ักษณะพฤติกรรมท่ีสามารถอดกล้ันทนอยไู ดก บั ความยากลําบาก ไมทิ้งงาน ไมยกเลิกขอตกลงงา ย ๆ 5. ความม่ันคงในอาชพี ความมัน่ คงในอาชพี เปน การจัดการทางจิตใจของผูประกอบการ และระบบงานใหการประกอบอาชีพ ดําเนนิ ไปอยางมีความแนนอน ทนทาน ลมสลายไดย าก โดยอาศยั พื้นฐานของการคดิ เปนบนองคประกอบของ การพัฒนาอาชพี สูความมนั่ คง ดังน้ี 1) ดานตนเอง อยบู นฐานของคุณธรรม 2) ดานสงั คม อยูบนฐานของการพฒั นา 3) ดานวิชาการ อยูบนฐานของการลดความเสย่ี งในผลผลิต ซง่ึ เปนกระบวนการที่ตอ งใชขอ มูลการรบั รเู ขามาคดิ วเิ คราะหสรา งสรรค และตัดสนิ ใจอยา งเปนระบบ จะนําอาชพี ไปสคู วามม่ันคง
45 ใบงานที่ 1 คําสั่ง ใหผ เู รยี นสมั ภาษณผูทป่ี ระสบความสําเร็จเกยี่ วกับองคป ระกอบการพัฒนาอาชพี มา 2 งาน แลว จด ในสมุดบันทกึ ใบงานที่ 2 คําสงั่ ใหผ เู รยี นนาํ องคป ระกอบการพัฒนาอาชีพของผูทป่ี ระสบความสําเร็จ มาใชว เิ คราะหตามความรูท่ี เรียนรมู า ใบงานท่ี 3 คําส่ัง ใหผูเรียนทบทวนประสบการณของตนเองแลววิเคราะหความเปนไปไดท่ีจะทําไดจริง โดยนาํ จดุ ออ นจุดแขง็ มาพัฒนาเปน องคความรเู พื่อพัฒนาตนเอง
46 บทท่ี 5 โครงการพัฒนาอาชีพใหมีความมนั่ คง สาระสาํ คญั การจัดทําแผนและโครงการพัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง เพื่อใชในการตรวจสอบ ปรับปรุง แกไขพรอ มจะนาํ ไปสูก ารปฏิบัติ ผลการเรยี นรทู ่คี าดหวงั 1. อธิบายการวิเคราะหความเปน ไปไดข องแผนการผลติ หรอื บริการ 2. อธิบายการเขยี นโครงการพฒั นาอาชีพใหม คี วามมั่นคง 3. อธบิ ายการตรวจสอบความเปนไปไดข องโครงการพัฒนาอาชพี ใหม คี วามมั่นคง 4. อธิบายแนวทางปรับปรุงโครงการพฒั นาอาชพี ใหมคี วามมั่นคง ขอบขา ยเน้ือหา 1. การวเิ คราะหค วามเปนไปไดของแผนการผลติ หรอื บริการ 2. การเขยี นโครงการพัฒนาอาชพี ใหม คี วามมนั่ คง 3. การตรวจสอบความเปนไปไดข องโครงการพัฒนาอาชีพใหมคี วามมั่นคง 4. การปรบั ปรงุ โครงการพฒั นาอาชีพใหมคี วามม่นั คง
47 เรื่องท่ี 1 การวเิ คราะหค วามเปน ไปไดของแผนการผลติ หรอื บริการ 1. การกาํ กบั ดแู ลการขยายอาชีพ การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนการผลิตหรอื บรกิ ารดวยการกาํ กบั ดแู ลการขยายอาชีพ เปนกจิ กรรมของผปู ระกอบการท่ีจะตองมีระบบสารสนเทศใหมองเห็นความกาวหนา และความสําเร็จ ของงานในแตละภารกจิ วาไปถึงไหน ดว ยการทาํ กิจกรรมลักษณะความสําเร็จในแผนกลยุทธมากําหนด ระยะเวลาที่ตอ งใชจ รงิ ดว ย การเขียนเปน ผังการไหลของงานใชเ ฝา ระวงั การดําเนนิ งาน ดังน้ี 1. การจัดทําผังการไหลของงานของแตล ะภารกจิ ประกอบดว ย 1.1 นําขอความเปาหมายกลยุทธอ อกมาเปนหวั เร่ืองสาํ คัญ 1.2 นํากจิ กรรมออกมาจดั ลาํ ดับข้นั ตอนกอ นหลัง 1.3 นําลักษณะบงช้คี วามสําเร็จ ออกมากําหนดเปนผลการดําเนินงาน จดั ทาํ ผงั การไหลของงานเพ่อื ความเขา ใจของผปู ระกอบอาชพี 1 ม.ี ค.53 3 – 5 ม.ี ค.53 16 เม.ย.53 1 พ.ค.53 ตรวจสอบ ไถบกุ เบกิ หวา นเมล็ดพันธุ ไถพรวน การสลายตวั ของซาก หนา ดนิ ปยุ พืชสด คลกุ ปยุ พืชสด พืช ไถพรวนคลุก พัฒนา ลงดิน กระจายใหท่วั ดนิ มีอนิ ทรียวตั ถุ คุณภาพดิน โครงสรา งดินเปน 20 ไร กอนกลม รว นซุย 2 ม.ี ค. 53 6 ม.ี ค. – 17 เม.ย. 17 – 30 เม.ย. 2 – 15 พ.ค. ไถแปรยอยดิน ใหน้ําบํารุงรกั ษา ใหนา้ํ พรอ ม ใหน้าํ พรอม ใหแ ตกกระจาย ตน ปุย พืชสด จุลินทรียย อย จุลินทรยี จ น สลายหมักดนิ ซากพืชยอย สลายเปน อินทรยี วัตถุ แผนภมู ผิ ังการไหลของงาน
48 2. การใชผังการไหล กํากับดแู ลการขยายอาชพี ประกอบดว ย 2.1 นาํ ผงั การไหลของงานติดผนงั ท่ีสามารถมองเหน็ ได 2.2 ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงาน วันท่ีกําหนดกิจกรรมดําเนินการ สําเร็จหรอื ไม ถา สาํ เร็จก็ทําเครือ่ งหมายบอกใหรูวางานหรือกิจกรรมน้ีทําสําเร็จแลว งานหรือกิจกรรมน้ี ตองมีการปรับปรุงแกไขหรือไม 2.3 กรณกี จิ กรรมไมส าํ เร็จ ผปู ระกอบการจะตองคดิ ตาม คน หาสาเหตุแลวปฏิบัติการ แกไขขอบกพรอ ง 2.4 ดาํ เนินการปรับระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเ ปนความจริง 3. ประเมนิ ผลการกาํ กบั ดแู ลวา มสี ว นประสบผลสาํ เรจ็ อะไรบาง และสําเร็จไดเพราะ อะไร จากน้นั ดวู า สวนใดท่ีไมประสบผลสําเร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผลทั้งความสําเร็จและความเสียหาย มาสรุปผล เพ่อื นาํ ผลกลบั มาแกไขแผนกลยทุ ธแ ละแผนปฏบิ ัตกิ ารใหมีประสทิ ธภิ าพได 2. กรอบแนวคดิ การควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามมั่นคง การควบคมุ ตรวจสอบการทํางาน เปนกจิ กรรมที่ใหการทํางานเปน ไปตามขอตกลงหรือ ขอกําหนด พิจารณาดคู วามถูกผิดหาขอ เท็จจริง ประมาณคา และบนั ทึกสรุปเรื่องราวของการดําเนินงาน ขยายอาชพี และผลที่เกิด เพือ่ นําไปสกู ารวางแผนพฒั นาการขยายอาชพี ใหม ีความมนั่ คงมากย่ิงข้นึ จึงขอสรปุ กจิ กรรมการควบคุมตรวจสอบ ประกอบดว ย 4 กิจกรรม ดงั นี้ (1) การควบคมุ (2) การตรวจสอบ (3) การประเมนิ (4) การรายงานผล
49 การควบคมุ การตรวจสอบ การประเมิน ควบคุมการดําเนนิ งาน การพิจารณาความ การประมาณคา การรายงานผล การจัดทํา - การลดความเส่ยี งของ - ถกู ผิดและหา - ผลสาํ เรจ็ สารสนเทศ ผลผลติ – ขอเทจ็ จริง - ผลเสีย ใหเปนไปตาม - การพฒั นาคณุ ภาพ ขอ ตกลง อาชีพ - เรอื่ งราวของ การทาํ งาน - ผลสําเรจ็ - ผลเสีย จัดทําแผนพัฒนาการขยายอาชีพสู ความม่ันคงทส่ี ูงขนึ้ วงจรของการควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามมนั่ คง 3. การควบคมุ การดําเนนิ งานขยายอาชีพ เปน กิจกรรมการดแู ลการดําเนนิ งานขยายอาชพี ใหเปน ไปตามแผนธุรกจิ ขอ กําหนดและ ขอ ตกลงดานตาง ๆ ทีเ่ ก่ยี วขอ งกบั คุณภาพผลผลติ ความเช่ือถอื ของลกู คา โดยมขี ้นั ตอนดําเนินการ ดงั นี้ แผนภูมกิ ารควบคมุ การดําเนนิ งานขยายอาชพี ศกึ ษาทําความเขาใจ เขียนเอกสารในสงิ่ ท่ตี องทํา ทาํ ตามท่ีเขยี น - แผนธุรกจิ - เอกสารคมู อื ทาํ งาน - ทําตามท่ีเขยี น - การลดความเสยี่ ง - เอกสารขั้นตอนการ - หาขอจาํ กดั ขอ บกพรอ ง ของผลผลติ ทาํ งาน/ใบงาน การทํางานตามเอกสาร - การพัฒนาการ - เอกสารขอ กาํ หนด - พัฒนาเอกสารขั้นตอน มาตรฐานการดําเนนิ งาน การทาํ งาน ขยายอาชีพ
50 จากแผนภูมิการควบคมุ การดําเนนิ งานขยายอาชพี มรี ายละเอยี ด ดงั น้ี 1. ศกึ ษาทาํ ความเขาใจ ผูประกอบการตองศึกษาทําความเขาใจแผนธุรกิจ ขอกําหนด การลดความเส่ียงผลผลติ และขอกําหนดหรอื มาตรฐานการพฒั นาอาชพี ใหผ ูรว มงานทุกฝายไดรเู ทาทันกัน 2. เขียนเอกสารในส่ิงท่ีตองทํา ผูประกอบการและผูรวมงานชวยกันเขียนขอกําหนด วิธกี าร ข้นั ตอนการทาํ งานที่ตองทําจรงิ ๆ ออกเปน เอกสารคูม ือการทาํ งานตามแผนธุรกิจ เอกสารขั้นตอน การทํางานหรอื ใบงานตามขอกาํ หนด การลดความเส่ียงผลผลติ และเอกสารมาตรฐานการดาํ เนนิ งานตาม ขอกาํ หนดของการพฒั นาอาชพี 3. ทาํ ตามทีเ่ ขียน คณะทํางานตองมุงม่ันทําตามท่ีเขียนไวในเอกสารดวยการนําไปหา ขอจาํ กัด ขอ บกพรอ งแลว รวมกันแกไขเอกสารการทาํ งานท่เี ปน ปญหา การดําเนนิ งานทัง้ 3 ข้ันตอนเปน การควบคุมใหการดําเนินงานเปน ไปตามขอกําหนดได ผลผลติ และการทาํ งานเปนไปตามมาตรฐานและขอตกลงกบั ฝา ยตา ง ๆ ได 4. การตรวจสอบการดาํ เนินงานขยายอาชพี การตรวจสอบเปน การดําเนินการเพ่ือปกปองรักษาอาชีพใหเขมแข็งคงอยูได ดวยการ พิจารณาดคู วามเรียบรอย พิจารณาดูวา ถูกหรือผิด และหาขอเท็จจริงแลวดําเนินการจัดการใหความไม เรียบรอยหรือความผิดบกพรองหมดไป มขี ัน้ ตอนดาํ เนินการดังน้ี วเิ คราะห จดั ทํารายการ ปฏบิ ัติการ สรปุ ผลการ จดั การแกไ ข แผนปฏบิ ัตกิ าร ตรวจสอบ ตรวจสอบ ตรวจสอบ - ชี้แจง จําแนก - เหตกุ ารณทีจ่ บแลว - รายการตรวจ - ตรวจสอบบนโตะ - ความเรียบรอย ส่งิ ผดิ - เหตุการณท ี่กาํ ลัง - เกณฑก ารตรวจ ประชมุ - สิ่งผิด - รวมกนั แกไข ดําเนนิ การ - ตรวจสอบการ - ขอเทจ็ จรงิ ปฏบิ ตั กิ าร จากแผนภมู ิการไหลของงาน มีรายละเอียดการดาํ เนินการตรวจสอบ ดงั นี้ 1. วเิ คราะหแผนปฏิบัติการ เปนการตรวจสอบการดําเนินงานขยายอาชีพ เริ่มตนจาก แผนปฏิบัติการเพอื่ ตรวจสอบวา ในชว งเวลานี้ มีเหตกุ ารณของงานทจี่ บแลว และเหตุการณทีก่ าํ ลังจะทํามี อะไรบา งทมี่ ีความสาํ คญั และสงผลกระทบตอ คุณภาพงานตาง ๆ แยกออกมาเพือ่ ใชดาํ เนนิ การตรวจสอบ 2. จดั ทาํ รายการตรวจสอบ ดวยการเอาเหตุการณที่จบแลวและเหตุการณกําลังจะทําท่ี ถกู เลือกออกมาวา มีความสาํ คัญและสงผลกระทบตอคณุ ภาพงานตาง ๆ ออกมาจัดทําเกณฑวา สภาพท่ีดี ควรเปนอยา งไร แลว จัดทําเปน เอกสารสาํ หรับการตรวจ และจดบันทึกท่ีเหมาะสมกบั การทํางานจริง
51 3. ปฏบิ ัตกิ ารตรวจสอบ ควรแจงใหผูรับผดิ ชอบกิจกรรมท่ีจะตรวจวา จะตรวจอะไรกับ เหตุการณอะไรบาง เพื่อใหผูรับผิดชอบไดทบทวนสภาพการทํางานของตนเอง โดยแยกดําเนินการ ออกเปน 2 ลักษณะ คอื 3.1 การตรวจสอบบนโตะประชุม เพื่อพิจารณาความเรียบรอยสิ่งผิด ส่ิงถูกตาม ผูรบั ผดิ ชอบงานกําหนด 3.2 การตรวจสอบการปฏิบัติงาน เพื่อเปรียบเทียบกับขอมูลของการตรวจสอบบน โตะ ประชมุ กบั สภาพทเี่ หน็ จรงิ 4. สรุปผลการตรวจสอบ รวมกันสรุปผลระหวางผูตรวจสอบกับคณะทํางาน โดย สรปุ ผลการตรวจสอบใหม องเห็นสภาพการทาํ งาน ความเรียบรอ ย สิ่งของและขอเท็จจริง 5. จัดการแกไข เปนการทํางานระหวางผูตรวจสอบกับคณะทํางาน รวมกันวิเคราะห สง่ิ ผิดและรวมกันปฏิบตั กิ ารแกไ ข 5. การประเมินตนเอง เปน การนาํ ผลสรุปจากการตรวจสอบมาประมาณคา ดังน้ี 1. การประมาณคา ผลสําเร็จวา มีอะไรบาง และความสาํ เร็จดงั กลา วมีอะไรมาสนับสนนุ บา ง และการสนับสนนุ เหลา นนั้ คุมคา กับผลสําเรจ็ หรอื ไม 2. การประมาณคาผลเสียวา มีอะไรบาง และความเสียหายดังกลาวสงผลกระทบกับ สว นใดบางของการขยายอาชพี 6. การรายงานผล การจัดทํารายงานผล สําหรับการพัฒนาหรือขยายอาชีพ เปนการจัดทําเอกสารสารสนเทศ เพอ่ื ใชจ ัดทาํ แผนพัฒนาการขยายอาชีพสคู วามมน่ั คง จงึ ควรทําเปนเอกสารหนาเดียวท่ีระบุเร่ืองราวของ การทํางาน ผลสาํ เรจ็ และผลเสีย ดงั ตัวอยาง
52 ตัวอยา งเอกสารรายงานผลและการควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามม่นั คง 1. ชือ่ สถานประกอบการ วัน เดือน ปทีต่ รวจ 2. กิจกรรมที่ตรวจ : การพฒั นาคณุ ภาพดนิ 3. เหตุการณทีร่ ับการตรวจ สําเร็จ เสยี หาย 1. การปลูกปยุ พืชสด - - 2. การไถพรวนปุยพชื สดลงดนิ - 3. การหมักดิน 4. ผลการตรวจ 4.1 เร่อื งราวของการทํางาน (1) ผรู ับผิดชอบทํางานตรงตามเอกสารขอกาํ หนดเร่ืองพัฒนาดนิ ไมครบทุกคน (2) ผูรบั ผิดชอบจดบนั ทึกการทํางานเพยี ง 3 คน ไมมีบันทกึ 7 คน 4.2 ลกั ษณะความสําเรจ็ ของงาน ผลทีเ่ กิดจากความสาํ เร็จ (1) สามารถผลิตปยุ พชื สดไดไ รล ะ 8 ตัน - ลดคา ใชจา ยซ้ือปุยคอกลงไรล ะ 2,000 บาท (2) ซากพืชถูกสบั พรวนเติมพืน้ ทพ่ี ัฒนา - ดินมซี ากพืชในอตั ราสวนปนกันท้งั หมด 4.3 ลกั ษณะผลเสยี สาเหตุ การแกไข 1. ดนิ มีกลิ่นเหมน็ บูดเนา - ไมไดจ า ยจลุ นิ ทรียม าพรอ มกบั น้าํ - ชแ้ี จงความสําคัญของการทาํ งาน - ใชเคร่อื งพน ละอองหนา ดิน ตามเอกสารขอ กาํ หนด จุลินทรียไ มพอ - ใหเรงดําเนินการใหจุลินทรีย ผูร บั การตรวจ ทางนํ้า วันละ 2 คร้ัง ผูตรวจ 1. ______________________________ ____________________________ 2. ______________________________ 3. ______________________________ 4. ______________________________
53 ใบงานที่ 1 คําสั่ง ใหผ เู รียนจัดทาํ เอกสารรายงานผล การควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพ สูความมั่นคงของตนเอง หรือ สมั ภาษณผ ูประสบความสําเร็จในอาชพี ตามรูปแบบของเอกสารขา งตน
54 เร่ืองท่ี 2 การเขียนโครงการพัฒนาอาชพี ใหมคี วามมัน่ คง 1. เหตุผลของการทาํ โครงการพัฒนาอาชพี สูค วามม่นั คง ในการเรียนรทู ผ่ี า นมาเปน เรอ่ื งของการทําแผนธุรกิจ ตามปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งท่ีใหค วามสําคัญ กบั การใชเ หตุผล การกาํ หนดทศิ ทางธุรกจิ ใหมีความพอดี และมีภูมิคุมกัน การกําหนดแผนปฏิบัติสราง ความรอบรู และขบั เคลอ่ื นแผนสูความสําเรจ็ อยา งมคี ุณธรรม ซ่ึงเปนเรื่องภายในของผปู ระกอบการขยาย- อาชีพเทา นน้ั แตก ารทาํ ธุรกิจทจ่ี ะตองพัฒนาออกไปจําเปนตอ งใชท ุนเพ่มิ เตมิ หรือตองไดรบั ความชวยเหลือ จากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาว ผูใหตองการทราบรายละเอียด การดําเนินงาน ชวยเหลือจากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาว ผูใหตองการทราบรายละเอียดการ ดําเนินงานมีผลลัพธเปนอยางไร มีผลท่ีเกิดอะไรบางและกระทบตอสังคมชุมชนอยางไร คุมคาที่จะให การสนบั สนนุ หรอื ไม หรอื มโี อกาสทจี่ ะสรางกาํ ไร นาํ รายไดมาคนื สถาบันทางการเงนิ ไดห รอื ไม ดังนั้น จึงมีความจําเปนท่ีจะตองมีความรู ความเขาใจในการเขียนโครงการพัฒนาอาชีพ เพื่อ นําเสนอขอรบั ความชว ยเหลอื หรอื สรางความเชือ่ มน่ั ใหก ับแหลงทุน 2. การเขียนโครงการ โครงการ เปน เอกสารภาพรวมของแผนธรุ กจิ เพอ่ื ใชน ําเสนอตอ สังคมในการเผยแพรความคดิ หรอื ใชนาํ เสนอเพอื่ ขอความชวยเหลอื สนบั สนนุ เงนิ ทนุ ซง่ึ ประกอบดว ยสาระทแ่ี สดงใหเ ห็นความสําคัญ และคุณคาของการดําเนินงาน ซึง่ ประกอบดวย 1) การเขยี นช่ือโครงการ โดยท่วั ไป มี 2 องคป ระกอบ คอื (1) ขอความบงบอกวาทําอะไร (2) ขอความวาเปน ของใครและ(3) นาํ เสนอใคร เชน “โครงสรา งขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรีย ชุมชนบานคลองหาด นําเสนอขอ การสนับสนนุ จากทางอาํ เภอคลองหาด” 2) การเขียน ความสําคัญและหลกั การ เปนสาระสว นทบ่ี อกความสําคญั ของการจดั ทําโครงการและหลักการดําเนนิ การ ซึง่ มี โครงสรางการเขียน ดงั น้ี 2.1 โครงสรา งการเขยี นความสําคญั การเขยี นความสาํ คัญในการขยายอาชพี ควรจะ เปน สาระสาํ คัญในธรุ กิจ ซง่ึ ประกอบดวย 2.1.1 เขียนบง บอกสภาวะแวดลอมอาชีพ ไดแ ก (1) สภาพท่ีดิน สิ่งแวดลอ มท่ีสง เสริมการดาํ เนินโครงการ (2) ผลติ ผลอะไรทเี่ หมาะสมในการผลติ (3) ลักษณะคุณภาพผลผลติ ทลี่ กู คาตอ งการ (4) ลูกคาเปนใคร อยา งไร
55 (5) ขายใหก ับใคร สว นแบง ทางการตลาดเปน อยางไร (6) จะสามารถเขาไปยึดตลาดสว นแบงตลาดไดร อ ยละเทา ไร 2.1.2 เขยี นสรปุ ใหเ ห็นความสําคัญท่ีเกยี่ วขอ ง (1) การสรา งงาน สรางรายไดใ หกบั ชมุ ชน (2) การมีสวนรวมสรา งความพอเพยี งดานตาง ๆ ใหกบั ชมุ ชน 2.2 การเขียนหลักการ เปน ขอ ความตา ง ๆ เพื่อบง บอกวา โครงการจะทําอะไร ใหใคร ทําแคไหน และทาํ อยา งไร ดังนี้ 2.2.1 จะทําอะไร ใหใคร ดังตัวอยาง - มุงเนน ผลิตผกั ผลไมร ะบบเกษตรอินทรยี ขายใหก บั กลุมผูรักษาสขุ ภาพ 2.2.2 ทาํ อยางไรดังตัวอยาง - ใหความสําคัญกับการประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขาสูระบบ การเกษตร 2.2.3 ทําทไี่ หน ดงั ตวั อยา ง - การดําเนินงาน จะเร่ิมตนท่ีแปลงเกษตรของผูทํา แลวสงเสริมการ เรียนรูขยายเครอื ขา ยการปลูกผักอินทรยี อ อกไป
56 2.3 ตัวอยางการเขยี นเหตผุ ลและหลกั การ เหตุผลและหลกั การ การตดั สินใจดาํ เนนิ การจดั ทาํ เกษตรอินทรยี มีเหตผุ ลมาจาก 1. สภาพท่ดี ินของหมูบา นคลองหาด เปนทด่ี ินเปด ปา ใหม เพอ่ื ทาํ พชื ไรมาเพยี ง 5 ป เกษตรกรไมรจู กั และไมเคยใชสารพษิ ฆา แมลงและปราบวัชพืชเขามาใช เปน พนื้ ท่ีสะอาดปราศจากสารพษิ 2. ถาหากดาํ เนินการผลิตพชื ผกั ผลไมในระบบเกษตรอินทรีย จะทําใหผลิตผลท่ีไดมา สะอาดไมมี สารพิษตกคา ง 3. ผักผลไมท่ีตลาดตองการ จะเปนผลผลิตท่ีไรสารพิษ มีการเจริญเติบโตไปตามธรรมชาติและ รสชาตเิ ปนไปตามสายพันธุ 4. ขณะนก้ี ลุมผูรักษาสุขภาพมีจํานวนมากขึ้น เน่ืองมาจากการประชาสัมพันธความปลอดภัยของ อาหาร ทําใหกลมุ คนกลมุ น้ีสนใจซือ้ อาหารไรส ารพษิ บรโิ ภคมากขน้ึ โดยลาํ ดบั 5. มผี คู าอาหารสุขภาพเขามารับซ้ือถึงไรนา จํานวนไมจํากัด เพื่อกระจายสินคาเขาสูรานคาอาหาร สุขภาพ 6. ผลการศึกษาติดตามสวนแบงของตลาดอาหารสุขภาพ พบวา ขณะนี้มีผักผลไมเขาสูตลาด เพียงรอ ยละ 0.25 ของพืชผักผลไมทีป่ ลูกในระบบเคมี เทานนั้ จงึ อาจสรปุ ไดวา สวนแบงของตลาดยงั สงู มาก สามารถทาํ แลวขายได จะเปน โอกาสในการสรา งงาน สรางรายไดใหกับคนในชุมชนบานคลองหาดไดพัฒนาเศรษฐกิจเขาสูความพอเพียงตามอัตภาพของแตละ ครอบครัวทเ่ี ขารวมโครงการได จากเหตผุ ลดังกลา ว จงึ อาจสรปุ หลักการดําเนนิ งานไดด งั น้ี 1. เปนการดําเนินงานที่มงุ เนนการผลิตผัก ผลไมใ นระบบอินทรียข ายใหก บั กลุม ผูรกั ษาสุขภาพ 2. การดําเนนิ งานใหความสาํ คัญกบั การประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขา สรู ะบบการเกษตร 3. การดาํ เนินงานจะเร่มิ ตน ทีแ่ ปลงเกษตรของผูนํา แลวสงเสริมการเรียนรูขยายเครือขายการปลูก ผักอนิ ทรยี อ อกไป
57 3) การเขยี นเปาหมายโครงการ 3.1 โครงสรา งการเขยี นเปา หมายโครงการ ประกอบดวย ขอความบงชว้ี า + ปรมิ าณงาน + + บอกระยะเวลา ทาํ อะไร สาํ เรจ็ 3.2 การเขียนขอความเปา หมายโครงการ ควรพิจารณาสิ่งตอ ไป (1) ขอความบงชว้ี าทําอะไร ตอ งเปน เรือ่ งสําคัญ เปนหวั เร่ืองหลักของโครงการ (2) ปรมิ าณงานท่รี ะบตุ องมขี อ ความสามารถทาํ ไดจรงิ (3) ระยะเวลาสาํ เรจ็ ตองเหมาะสมกบั ปรมิ าณงาน และมีความเปนไปไดจริงท่ีจะทํา สําเรจ็ 3.3 ตัวอยา งขอ ความเปา หมายโครงการ จดั ตัง้ ครวั เรือนบา นคลองหาดใหท ําเกษตรอนิ ทรยี ครอบครัวละ 2 ไร จํานวน 200 ครอบครวั ใหแลวเสรจ็ ในเดือนพฤษภาคม 2552 4) การเขียนวัตถปุ ระสงคโครงการ เปนขอความที่ขยายภาพของเปาหมายโครงการ ใหมองเห็นภาระงานท่ีจะตองทําให สาํ เร็จ โดยมรี ายละเอียดการคิด การเขียน ดงั นี้ 4.1 วิเคราะหเ ปาหมาย กาํ หนดภาระงานท่ีควรทําแลวทําใหเ กิดความสาํ เรจ็ ตามเปาหมาย โครงการได เชน วิเคราะหเ ปาหมาย กาํ หนดภาระงานทคี่ วรทํา จดั ตั้งครวั เรอื น 1. ฝกอบรมศกึ ษาดงู าน เกษตรอนิ ทรีย 2. จัดการสนับสนุนการจัดตงั้ 200 ครอบครัว ระบบเกษตรอินทรยี 3. ตดิ ตามควบคมุ การ ดําเนนิ งาน
58 4.2 วเิ คราะหภาระงาน กาํ หนดลักษณะบง ชี้ความสําเรจ็ ดงั ตวั อยางน้ี ภาระงานที่จะทาํ ลักษณะบงช้ีความสําเร็จ 1. จัดฝก อบรม - สามารถเขา ใจเห็นความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย 2. จัดสนับสนนุ - สามารถดาํ เนินอาชพี เกษตรอินทรียไ ด 3. ตดิ ตามและพฒั นา - อาชีพมคี วามเขมแข็ง 4.3 เขียนวัตถปุ ระสงคโครงการตามโครงสรางน้ี ทําอะไร ใหใคร เปนอยางไร เพ่ือฝก อบรม เกษตรกรบานคลองหาด สามารถเขาใจเห็น ความสําคัญอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ตัวอยา งวัตถุประสงคโ ครงการ 1. เพ่ือฝกอบรมเกษตรกรบานคลองหาดใหสามารถเขา ใจ เห็นความสําคัญอาชพี เกษตรอินทรียได 2. เพอ่ื สนบั สนนุ เกษตรบา นคลองหาด ใหส ามารถดําเนนิ การประกอบอาชีพเกษตรอนิ ทรียได 3. เพ่ือติดตามพัฒนาใหเ กษตรกรผูป ระกอบอาชพี เกษตรอนิ ทรีย มีความเขมแขง็ ในอาชีพได 5. การเขยี นผลผลติ ของโครงการ การเขยี นผลผลิตของโครงการเปนการเขียนส่ิงที่จะเกิดขึ้นอันเนื่องมาจากโครงการ อยางมีเหตุมีผล ดวยการนําวัตถุประสงคโครงการมาวิเคราะห กําหนดผลผลิตที่ควรจะเกิดตามตัวอยาง วตั ถุประสงคท ่ี 1 ขอ ความในวตั ถปุ ระสงค ผลผลิตทคี่ วรจะเกดิ 1. ฝกอบรมเกษตรกร 1. มีผผู า นการฝก อบรม 60 คน 2. เขาใจและเห็นความสําคัญของเกษตรอนิ ทรยี 1.1 บอกวธิ ีการพัฒนาคุณภาพดินได 1.2 บอกวธิ กี ารเพาะปลกู พชื ใน ระบบเกษตรอนิ ทรยี ได 1.3 บอกวธิ กี ารอารกั ขาพืชในระบบ เกษตรอินทรียไ ด
59 6. การเขยี นวิธีดําเนินงาน เปน การเขยี นเรียงลาํ ดับในแตละจุดประสงค โดยมขี นั้ ตอนการเขยี นดงั นี้ 6.1 ยกขอความ วตั ถุประสงคและผลไดโครงการมาเปน ตวั ตั้ง 6.2 ดําเนนิ การวเิ คราะหผ ลผลิตแตล ะตวั เพอ่ื กําหนดกจิ กรรม ขน้ั ตอนวธิ กี ารดาํ เนินงาน ใหเกดิ ผลผลิต 6.3 ระบเุ กณฑชี้วดั ความสาํ เรจ็ ของงาน 6.4 กําหนดระยะเวลาดําเนินงานทเ่ี ปนจริง ตวั อยา งการเขยี นวธิ ดี าํ เนินงาน 6. วธิ ีดาํ เนินงาน 6.1 วิธีดาํ เนนิ งานตามจุดประสงคที่ 1 : เพื่อฝกอบรมเกษตรบานคลองหาด ใหสามารถเขาใจเห็น ความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย ผลผลิต กจิ กรรมขน้ั ตอนวธิ ีดาํ เนินงาน เกณฑช้ีวัดความสําเร็จ ระยะเวลา ของงาน (KPI) 1. มีผผู านการอบรม 1. ประชาคมหมบู า นช้ีแจงรบั สมคั ร 100% ประชาคม 2 คร้งั 60 คน ผูส นใจเขา รว มโครงการ 2. ผเู ขา อบรมมี 1. จัดสัมมนาใหมองเหน็ ภาพรวมของ 1. 80% ของผเู ขา รับ ความรู ความเขา ใจ เกษตรอนิ ทรีย การอบรมบอกวิธีการ 2.1 การพัฒนาดนิ 2. ศกึ ษาดงู านทีไ่ รท นเหนื่อย พัฒนาดนิ ได 2.2 การเพาะปลกู 2.1 ศึกษา สังเกตคณุ ภาพดนิ 2. 80% ของผูเ ขารับ 2.3 การอารักขาพชื 2.2 ศึกษา สงั เกตวธิ กี ารเพาะปลกู การอบรมบอกวธิ กี าร 2.3 ศกึ ษา สงั เกตวธิ กี ารอารกั ขาพชื เพาะปลกู เกษตร 2 วัน 3. เปด เวทสี มั มนาแลกเปล่ียนเรยี นรกู ับ อนิ ทรียไ ด บุคลากรของไรทนเหน่อื ย 3. 80% ของผเู ขารว ม 4. สรุปผลการศึกษาสังเกตและ การอบรม บอกวิธีการ การสัมมนา อารักขาพชื ได 3. เห็นความสําคญั 3. ทบทวนสภาพเปน จริงของตนเองกับ 80% ของผเู ขา รับการ 2 วนั อาชีพเกษตรอินทรยี ประสบการณท่ไี ดรบั มาแลว รว มกัน อบรมเหน็ ความสาํ คัญ หาแนวทางของตนเอง ของอาชีพเกษตร อินทรีย
60 7. การเขยี นงบประมาณดําเนนิ การ เปนการนํากิจกรรมขน้ั ตอนดําเนินการ มาวเิ คราะหร ายละเอยี ดของรายจายแลวจัดทํา เอกสารบรรจใุ นโครงการ ตามตวั อยาง ดงั น้ี ตัวอยา งการเขยี นรายละเอยี ดงบประมาณ 7. งบประมาณดําเนินการ รวมงบประมาณดาํ เนินการทงั้ ส้ิน 350,000 บาท มรี ายละเอียดการจา ย ดงั นี้ รายการจาย รายละเอยี ดการจาย งบประมาณ ** การพัฒนาดนิ คา จา งไถบุกเบิก 120 ไร 500 บาท 60,000 บาท คา จางไถแปล 120 ไร 300 บาท 36,000 บาท คา เมล็ดพนั ธุปุยพชื สด 120 ไร 5 กก. 20 บาท 12,000 บาท 8. การเขียนผลดาํ เนินโครงการ เปนการนาํ ผลไปวิเคราะหว า ถา การดําเนินงานเกิดผลผลติ ตามท่ีกําหนด จะมผี ลทเ่ี กดิ อะไรบาง และมีผลกระทบอยางไรทท่ี ําใหม องเหน็ คณุ คา ของโครงการ ตามตวั อยาง ดังน้ี 8. ผลดําเนินโครงการ หากการดาํ เนนิ การเกดิ ผลผลติ ดงั ท่ีกําหนดไว จะมผี ลทีเ่ กดิ ตามมาและผลกระทบ ดังน้ี ผลผลิต Output ผลท่ีเกดิ Effect ผลกระทบ Impact 1. มผี ูผา นการอบรม 60 คน 1. โครงสรา งความรเู กษตรเปล่ยี น 1. เกิดชมุ ชนแหงการเรยี นรเู กษตร- อินทรีย 2. ผูเขารับการอบรมมี 2. ความคดิ ของเกษตรกรให 2. การลดรายจายของชุมชน ความรคู วามเขา ใจเกษตร- ความสําคัญกับการประยกุ ตใ ช อนิ ทรยี ปจ จยั ภายในใหม คี ณุ คา สูงขน้ึ 3. ผูเขารบั การอบรมเหน็ 3. มีการประกอบการอาชีพเกษตร 3. ระบบเศรษฐกจิ ยกระดับเขาสคู วาม ความสาํ คัญอาชีพเกษตร- อินทรยี ขึน้ ในชุมชนบานคลองหาด อยดู มี ีสขุ อนิ ทรีย แบบขนาดใหญ
61 เรอื่ งท่ี 3 การตรวจสอบความเปนไปไดแ ละปรบั ปรงุ แกไ ขโครงการ กรอบแนวความคิด การจดั ทาํ โครงการแผนงานพัฒนาอาชีพใหม คี วามมน่ั คง มกี รอบแนวการดําเนนิ งาน ดงั นี้ ขัน้ ตอนพฒั นา กําหนดโครงสรา ง โครงการ โครงการ วิเคราะหสรุปความตองการพัฒนา 1. เปา หมายโครงการ 1. ผลการวิเคราะหศ ักยภาพอาชีพ 2. จดุ ประสงคดาํ เนินงาน 2. รายงานผล กาํ กับ ดูแล 3. ลกั ษณะบงช้คี วามสําเรจ็ 4. ผลผลติ วเิ คราะหทรพั ยากรดําเนนิ งานท่มี อี ยู กาํ หนดแผนงานกระบวนการ 1. แผนงานกระบวนการการตลาด 1. เงินทุน 2. แผนงานกระบวนการการผลิต 2. แรงงาน 3. กําหนดผลทเ่ี กิดและผลกระทบ 3. อปุ กรณ 4. ระบบงาน ตัดสินใจ ดําเนินการ วิเคราะหแผนงานกระบวนการ ขน้ั ตอนดาํ เนนิ 1. ความเปน ไปไดท จี่ ะบรรลุผล A PD 1. กาํ หนดแนวปฏบิ ัติ โครงการ ตามลกั ษณะบง ช้คี วามสาํ เรจ็ C 2. ทํางานตามทีก่ ําหนด ผลที่เกดิ ผลกระทบ 3. ตรวจสอบขอบกพรอ ง 4. ติดตาม แกไข พัฒนา วิเคราะหผลผลติ ผลทเี่ กดิ ตัดสินใจ ทาํ ตอ /ยกเลกิ และผลกระทบ ตัดสนิ ใจ ยกเลิก 1. ผลผลิตไดต ามเกณฑเปา หมาย 2. ผลท่เี กดิ และผลกระทบท่บี งช้ี ความมน่ั คง ทาํ ตอ พฒั นา
62 จากแผนภูมิ แสดงใหเห็นวาในขั้นตอน การจัดทําโครงการแผนงานพัฒนาอาชีพใหมี ความม่ันคงเปน การทาํ งานบนฐานความรูข องตนเอง ตอ งอาศัยประสบการณการเรียนรจู ากการทําแผนธรุ กจิ โครงการขยายอาชพี การประเมินศกั ยภาพของการขยายอาชีพ และการกํากับ ดูแลการขยายอาชีพที่มีการ ปฏิบัตจิ ริง ดงั น้นั จงึ อาจกลา วไดว า การจัดทําโครงการแผนงานพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง จะเปน ประสบการณทีใ่ ชด ําเนนิ การตอ เนือ่ งไปเปนระยะ ๆ จึงอาจสรปุ พฒั นาการการเรยี นรูข องผูเรียนท่ีจะมาสู การจัดทาํ โครงการแผนงานพฒั นาอาชีพสคู วามม่นั คงไดด งั นี้ - การใชความรูส รางความเขมแข็ง มัน่ คงยั่งยืน - ระบบความม่นั คงในอาชพี - การใชนวตั กรรมเทคโนโลยใี น การจัดทําแผนพัฒนาอาชีพ อาชีพเพ่ือความม่นั คง ใหมคี วามมน่ั คง - การตรวจสอบความพรอม ทักษะ การขยายอาชีพเพื่อความม่ันคง - การจดั ทําแผนธรุ กจิ - การกํากับ ดแู ล การขยายอาชพี - การวิเคราะหศ กั ยภาพเพ่อื สรา ง ธุรกิจใหม คี วามมนั่ คง - การกาํ กบั ดูแลการขยายอาชพี สูความมัน่ คง จากแผนภมู ิ ทําใหเราเหน็ ความสําคัญของการเรียนรูที่ผานมา ไดรับประสบการณเปน ฐานของการจดั ทําแผนพฒั นาอาชีพใหม คี วามม่นั คง
63 1. การวเิ คราะห สรปุ ความตอ งการพัฒนาเพื่อปรบั ปรงุ โครงการ 1.1 การวเิ คราะหสรปุ ความตองการพัฒนา ดวยการนําผลการวิเคราะหศักยภาพอาชีพ และรายงานผลกํากับ ดูแลมาจําแนกวา มีอะไรบางท่ีสงผลกระทบตอความม่ันคงในอาชีพท่ีสําคัญให นาํ มาจดั ลาํ ดบั กาํ หนดเปนความตองการพัฒนา ก. ผลการวเิ คราะหศกั ยภาพอาชพี จากตวั อยา งพบองคประกอบทม่ี ีศักยภาพตํา่ (ต่าํ กวา 0.5) จาํ เปน ตองพฒั นา ใหมศี กั ยภาพตอความมั่นคงในอาชพี สมควรทีจ่ ะนํามาเปนความตอ งการพฒั นา ดังนี้ (1) การจดั การรายได (2) การจดั การลดตนทนุ (3) การสงมอบผลผลติ ข. รายงานผลกาํ กบั ดูแล เปนขอ มลู สําคญั ทีเ่ รานาํ มากําหนดความตองการพัฒนา ดังนี้ - การปนเปอ นโลหะหนักในปยุ หมกั จากขอมูลดังกลาว จึงสามารถระบุความตองการพัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง ประกอบดว ย (1) การจดั การรายได (2) การจัดการลดตน ทนุ (3) การสง มอบผลผลติ (4) การปนเปอ นโลหะหนักในปุยหมกั 1.2 การกําหนดโครงสรางโครงการ ดวยการนาํ ความตอ งการพฒั นาแตละองคป ระกอบมา วเิ คราะห ตัวแปรภายในวา มีตวั แปรอะไรทีเ่ ปน ความตองการท่แี ทจริง เพราะการทําแผนพัฒนาอาชีพให มคี วามมน่ั คงนัน้ จะตองการพัฒนาสิ่งท่จี าํ เปน จรงิ ๆ ความตองการพฒั นา ตัวแปรภายใน ตัวแปรทีเ่ ปนความ ลักษณะความตอ งการ ตองการท่แี ทจ ริง 1. การจัดการรายได 1.1 คาเสือ่ มเคร่ืองมือ - การแบงปน 1. การกําหนดอตั รา เคร่ืองจักรกล ผลประโยชน แบงปน ผลประโยชน 1.2 ทนุ ในผลิตผล 2. ทัศนคตขิ องผูร ว ม 1.3 เงนิ ออมขยายทนุ ลงทนุ 1.4 การแบง ปน 3. เงินตอบแทนสรา ง- ผลประโยชน ขวัญกําลงั ใจใหก ับ ผูรวมงาน
64 จากตวั แปรความตองการทแ่ี ทจรงิ และผลการวิเคราะหส ภาวะความตองการท้ังหมดจะ ถกู นาํ ไปกาํ หนดเปนเปาหมายโครงการ จุดประสงคด ําเนินงาน ลักษณะบงช้ีความสําเร็จและรายไดของ การพฒั นาสคู วามมั่นคง 2. การวเิ คราะหทรัพยากรดาํ เนนิ งานทีม่ อี ยู เพื่อกาํ หนดแผนงานกระบวนการ 2.1 การวเิ คราะหท รพั ยากรดาํ เนนิ งานทีม่ อี ยู มีจุดประสงค เพื่อใหการกําหนดแผนงาน กระบวนการดาํ เนนิ งานอยูบ นความพอดี ไมสรา งปญหาดําเนินงาน 2.2 การกาํ หนดแผนงานกระบวนการเพอื่ การพัฒนาอาชพี สูค วามมน่ั คง มกั จะเก่ยี วขอ งกบั กระบวนการผลติ กระบวนการการตลาด ดังนั้น แผนงานกระบวนการจะตองถูกตีกรอบไวเพียงทรัพยากร ดาํ เนนิ งานทีม่ อี ยู ไมจ าํ เปนท่ีจะตองจัดการพัฒนาใหสําเรจ็ ในครง้ั เดียว แตหากจะวางแผนเปน ระยะ ๆ ให สมั พันธก บั ทุนดําเนนิ การทีจ่ ะเกดิ ตอมาโอกาสของความมน่ั คงจะเกดิ ขนึ้ 3. การวิเคราะหแผนงานกระบวนการเพอื่ ตดั สนิ ใจดาํ เนนิ การ เปน การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนงานกระบวนการทีจ่ ะนําไปใช มวี ิธีดาํ เนนิ งาน 2 ลักษณะ 1. การวเิ คราะหโ ดยใชแบบวเิ คราะหค วามเปน ไปไดข องคณะทํางานเปนการดําเนนิ การให คณะทาํ งานทกุ คนไดคดิ ตัดสินอยา งอิสระ ตวั อยา ง การวิเคราะหค วามเปน ไปไดของการทาํ แผนกระบวนการไปใชจริง (โดยจะทํางาน 5 คน) การวเิ คราะหตดั สนิ ใจ จุดประสงคโครงการ แผนงาน กระบวนการ ความตรงระหวา ง โอกาสความสาํ เร็จ ผลการ ตามจดุ ประสงค แผนงานกระบวนการ วิเคราะห มาก นอ ย 1. เพอ่ื พัฒนาระบบ 1.1 การกาํ หนดสว นแบง คา เฉลย่ี กบั จดุ ประสงค 54321 0.85 การจดั การรายได ราคา อุปกรณ 4---1 0.85 ตรง ไมตรง 1.0 1.2 การกาํ หนดสว นแบง เพอื่ การสะสมเพิม่ ทนุ 10 41 1.3 การกาํ หนดอตั ราสว น แบงปน ผลประโยชน 4 1 4---1 5 - 5----
การวเิ คราะหต ัดสนิ ใจ 65 จุดประสงคโ ครงการ แผนงาน กระบวนการ ความตรงระหวาง โอกาสความสาํ เรจ็ ผลการ ตามจดุ ประสงค แผนงานกระบวนการ วิเคราะห กบั จุดประสงค 0.90 0.73 ตรง ไมต รง มาก นอย 1.00 0.813 1 0 54321 0.68 1.00 2. เพ่ือลดตน ทนุ 2.1 ใชแ กลบรองพื้นคอกแทน 4 1 32- - - การเลีย้ งหมู การใชนํา้ ลา งคอก 1.00 3 2 3--2- 3. การสงมอบผกั 2.2 ใชใ บมนั เทศ แทนอาหาร ผลไม สําเร็จรปู 5 - 5---- 5 - 32- - - 2.3 ใชมลู ปส สาวะหมูทําแกส 5- 1- 4- - 2.4 นํ้าลน จากบอ แกสใชเปน ปยุ 5- 5- - - - ปลกู มนั เทศ 5- 5- - - - 3.1 จดั หารถบรรทกุ ผลผลติ 3.2 จัดการหีบหอใหม ี เครอื่ งหมายการคา และ รายละเอยี ดแหลงผลิต 3.3 แสดงผลการตรวจสอบ สารปนเปอ น จากตาราง มีผลการวเิ คราะหสามารถอธบิ ายได ดงั น้ี 1) ทุกจดุ ประสงคแ ละทกุ กจิ กรรมมีความตรงและโอกาสความกา วหนาตามจดุ ประสงค มีคะแนน สูงกวาเกณฑ 0.5 ทกุ รายการ 2) จึงอาจสรปุ ไดวาแบบวางกระบวนการใหดําเนนิ การได 2. นําผลการวเิ คราะหมารว มกันพิจารณาซาํ้ อกี ครัง้ โดยใชความรูป ระสบการณของทุกคน พิจารณาอยางรอบคอบแลว ตัดสนิ ใจจะใชดาํ เนินการหรอื ไม 4. วิเคราะหผ ลผลติ ผลทเี่ กิดและผลกระทบ การวิเคราะหผลผลิต ผลท่ีเกิดและผลกระทบ มีเปาหมายเพื่อตัดสินใจวา ผลเหลานี้ สามารถบง ชีถ้ งึ ความมน่ั คงทีจ่ ะดําเนินการตอ ไปหรอื ไม ดังตัวอยาง
66 ตวั อยา ง การวเิ คราะห ผลผลติ ผลท่ีเกิด และผลกระทบและโอกาสความมนั่ คงในการขยายอาชพี จดุ ประสงคท ี่ 1 เพือ่ ลดตน ทนุ การเล้ียงหมู โอกาสความมน่ั คงของการขยายอาชพี มาก นอ ย แผนงาน ผลผลติ ผลทเี่ กดิ ผลกระทบ กระบวนการ Output Effect Impact 5 4 3 21 1. ใชแกลบรอง ไดปยุ หมกั จาก กล่ินเหม็น ชุมชนไม พ้ืนคอกแทนการ แกลบและ หมดไป ตอตานธุรกิจ - - - - ลางดวยนาํ้ มลู หมู 2. ใชใบมนั เทศ ลดรายจาย ใบมันเทศ ประสิทธภิ าพ เปนอาหารแทน คา อาหาร สามารถ การหมุนเวียน ปจ จยั ภายใน - - - - อาหารสําเรจ็ รูป สาํ เร็จรูป ตวั ละ เปล่ียนรูป 1,500 บาท สรางมลู คาเพิม่ สงู ข้นึ 3. ใชมูลและ ไดแกสหุงตม ลดรายจา ยซือ้ ประสทิ ธิภาพ ปสสาวะใน และแสงสวาง แกส LPG การหมุนเวยี น บริเวณเก็บน้ํา ปจจัยภายใน - - - - เก็บอาหารไปทํา สูงขน้ึ แกสชวี ภาพ 4. น้ําและกากมลู - ปยุ หมกั แหง ลดคา ใชจ าย ดินมคี ณุ ภาพ หมูจากบอแกส - ปุยนํา้ ชวี ภาพ ปยุ เคมี มอี ินทรยี วัตถุ ใชเ ปน ปยุ ใส ใหอ าหารแกพืช - - - - แปลงปลูกมนั สงู ขน้ึ เทศ จากตวั อยา งเปนการนําผลได ผลที่เกิด และผลกระทบท่ีปรากฏจริงนํามาวิเคราะหดวย เหตุ ผล และประสบการณของบุคคลวา ส่ิงเหลานี้สามารถบงช้ีและเปนโอกาสของการขยายอาชีพให มัน่ คงไดเ พียงใด หากผลการวิเคราะหอ อกมาคอ นขางตา ง เราจะสามารถตัดสินใจ ยกเลิก หรือพัฒนาทํา ตอ ไปได สรปุ การจัดทาํ แผนพัฒนาอาชพี ใหม ีความม่นั คง เปนภาวะงานที่ตอ งดาํ เนนิ การตอ เนื่อง เพอ่ื ยกระดับ ความมน่ั คง การดาํ เนนิ งาน จาํ เปน ตอ งเร่มิ ตน จากฐานความรู ผลการดําเนินงานขยายอาชีพตามแผนธุรกิจท่ี จะตอ งมกี ารวางแผน ทาํ งานตามแผน ตรวจตดิ ตาม หาขอ บกพรอ ง และปฏิบัตกิ ารแกไขขอ บกพรอง แลว นําสารสนเทศเหลา นั้นมากาํ หนดความตอ งการพฒั นายกระดบั ความมัน่ คงเปน ระยะ ๆ
67 ใบงานที่ 1 คําสั่ง ใหผูเรียนวิเคราะหผลผลิต ผลที่เกิด ผลกระทบและโอกาสความมั่นคงในการขยายอาชีพของ ตนเอง หรือรว มเรยี นรูใ นการวิเคราะหก บั ผปู ระสบความสําเร็จในอาชพี ของชุมชนทต่ี นเองสนใจ ใบงานที่ 2 คําสั่ง ใหผเู รียนจัดทําแผนและโครงการพัฒนาอาชีพสคู วามม่นั คงของตนเองหรือรวมเรียนรูกับผูประสบ- ความสาํ เรจ็ ในอาชีพของชุมชน โดยมปี ระเดน็ ในการจดั ทํา ดังน้ี 1.1 การลดความเสี่ยงทีจ่ ะสคู วามม่ันคง 1.2 คุณธรรมในการประกอบอาชีพท่ีจะทาํ ใหสคู วามมนั่ คง 1.3 การพัฒนาคณุ ภาพผลผลิตหรือบริการท่ีจะสูความมนั่ คง 1.4 การลดตน ทุนการผลติ หรอื บริการท่จี ะสคู วามมน่ั คง 1.5 การสงมอบผลผลิตหรือการใหบ ริการที่จะสูค วามมัน่ คง 1.6 การสรา งความปลอดภัยใหแกแ รงงาน และผูบ ริโภคหรือผูร บั บรกิ าร 1.7 การจดั การรายได ท่สี คู วามมนั่ คง
68 คณะผจู ดั ทํา ทป่ี รึกษา 1. นายประเสริฐ บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน. 2. ดร.ชัยยศ อิ่มสุวรรณ รองเลขาธิการ กศน. 3. นายวัชรนิ ทร จาํ ป รองเลขาธิการ กศน. 4. ดร.ทองอยู แกว ไทรฮะ ท่ีปรึกษาดา นการพฒั นาหลักสูตร กศน. ผูอาํ นวยการกลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 5. นางรักขณา ตณั ฑวฑุ โฒ ผูเขียนและเรียบเรียง ขา ราชการบาํ นาญ นายอุทยั หนูแดง ผบู รรณาธิการ และพัฒนาปรบั ปรงุ ผอู าํ นวยการ กศน. อําเภอนครชัยศรี จงั หวัดนครปฐม 1. นายพชิ ติ แสงลอย กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 2. นางดษุ ฎี ศรวี ัฒนาโรทัย กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางพรทิพย เข็มทอง กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน 4. นางสาวเยาวรัตน คําตรง คณะทาํ งาน กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน 1. นายสุรพงษ มั่นมะโน 2. นายศภุ โชค ศรีรตั นศิลป กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน 3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลุม พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวศริญญา กุลประดษิ ฐ กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 5. นางสาวเพชรินทร เหลืองจิตวัฒนา กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน ผ้พู ฒั นาและปรบั ปรุงครังที (วนั ที - พฤศจกิ ายน ) 1. นางอัญชลี ธรรมวธิ กี ลุ 2. นางดษุ ฎี ศรีวฒั นาโรทยั 3. นายสธุ ี วรประดษิ ฐ 4. นางสาวกฤษณา โสภี 5. นายสุภาพ เมอื งนอย 6. นางสาวทพิ วรรณ วงคเ รือน
69 ผูพมิ พตน ฉบบั 1. นางสาวเพชรนิ ทร เหลอื งจิตวฒั นา กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน 2. นางสาวปย วดี คะเนสม กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาวชาลินี ธรรมธิษา กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน ผูออกแบบปก กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น นายศภุ โชค ศรรี ัตนศิลป
70 คณะผปู รบั ปรุงขอ มูลเกย่ี วกบั สถาบนั พระมหากษตั ริย ป พ.ศ. 2560 ที่ปรกึ ษา จาํ จด เลขาธิการ กศน. หอมดี ผูตรวจราชการกระทรวงศึกษาธิการ 1. นายสุรพงษ สขุ สุเดช ปฏบิ ัติหนา ทรี่ องเลขาธกิ าร กศน. 2. นายประเสริฐ ผูอํานวยการกลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศยั 3. นางตรีนชุ กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย ผปู รบั ปรุงขอมลู นางสาวทิพวรรณ วงคเ รอื น คณะทํางาน 1. นายสุรพงษ มั่นมะโน กลุมพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย 2. นายศุภโชค ศรรี ัตนศิลป กลุม พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั 3. นางสาวเบ็ญจวรรณ อาํ ไพศรี กลุมพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย 4. นางเยาวรัตน ปน มณีวงศ กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย 5. นางสาวสลุ าง เพ็ชรสวา ง กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั 6. นางสาวทิพวรรณ วงคเรือน กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั 7. นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒั น กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย 8. นางสาวชมพนู ท สังขพ ชิ ยั กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั
Search
