ทฤษฎีการเรียนรู้ หมวก 6 ใบ

ทฤษฎหี มวก 6 ใบ วธิ คี ดิ มุมมองแบบ”รอบดา้ น” นางสาวปิยสุดา ถือพลอย 601812202111 สาขา ภาษาองั กฤษจิตวทิ ยาการปรึกษาและการแนะแนว

คำนำ เทคนิคการคิดแบบหมวก 6 ใบซ่ึงเป็นความคิด แบบรอบดา้ นหมวกแต่ละใบเป็นการนาเสนอ ทางเลือกท่จี ะเป็นไปไดต้ ามมุมมองตา่ งๆของปัญหา สามารถแสดงความคดิ เหน็ ไดอ้ ยา่ งอสิ ระ ผูจ้ ดั ทาหวงั เป็นอยา่ งย่งิ วา่ หนงั สืออเิ ลก็ ทรอนิกส์ (E-book)เร่ืองน้ีจะเป็นประโยชน์ตอ่ ผูเ้ รียนไมม่ ากก็ นอ้ ย ถา้ เกดิ ขอ้ ผดิ พลาดประการขออภยั มา ณ ท่นี ่ี1

สารบญั หน้า เร่ือง 1 2 การสอนโดยใชห้ มวก6ใบ 3 Six thinking hats 4 หมวกสีขาว 5 หมวกสีแดง 6 หมวกสีดา 7 หมวกสีเหลือง 8 หมวกสีเขียว 9 หมวกสีน้าเงิน 11 ตวั อยา่ งคิดแบบหมวก6ใบ 15 แบบฝึ กหดั 16 ประโยชน์ของการคิดรอบดา้ น 17 สรุปเทคนิคการใชห้ มวก6ใบ แหล่งที่มา1

การสอนโดยใช้หมวก 6 ใบ เป็นเทคนิคการสอนแบบต้งั คาถามเป็นการสอนเพอ่ื พฒั นาการคิดสาหรับนกั เรียน ทุกระดบั ช้นั เรื่องใดเรื่องหน่ึง หรือสถานการณ์ใดสถานการณ์หน่ึง เราสามารถมีวิธีการคิด หรือ มุมมองในเรื่องเดียวกนั น้นัไดห้ ลายแบบ แลว้ แต่วา่ คุณคิดโดยใชห้ มวกสีใด ซ่ึงการคิดโดยใชห้ มวกสีตา่ งๆ ลว้ นมีประโยชน์ท้งั สิ้นแลว้ แต่ความเหมาะสมและการนาไปใชป้ ระโยชน์ที่นี่มาดูวา่ หมวก 6 ใบน้นั มีสีอะไรบา้ ง และหมายถึงการคิดแบบใด 1

Six thinking hats คืออะไร Six thinking hats คือเทคนิคการคิดอยา่ งมีระบบคิดอยา่ งมีโฟกสั มีการจาแนกความคิดออกเป็นดา้ นๆ และคิดอยา่ งมีคุณภาพ เพ่ือช่วยจดัระเบียบการคิดทาใหก้ ารคิดมีประสิทธิภาพมากข้ึน แนวคิดหลกั “การคิด ” เป็นทกั ษะ ช่วยดึงเอาความรู้และประสบการณ์ของผคู้ ิดมาใชใ้ หเ้ กิด ประโยชน์สูงสุดอยา่ งเหมาะสมกบั สถานการณ์ทกั ษะความคิดจึงมีความสาคญัท่ีสุด ดร. Edward de Bono (เอดเวิร์ด เดอ โบโน) ไดท้ าการคิดคน้ เทคนิคการคิด six thinking hats ข้ึนมาเพ่ือเป็นระบบความคิดท่ีทาใหผ้ เู้ รียนมีหลกั ในการจาแนกความคิดออกเป็น 6 ดา้ น ทาใหส้ ามารถแกป้ ัญหาและตดั สินใจดว้ ยการคิดทีละดา้ นอยา่ งเป็นระบบ เป็นการเพ่ิมศกั ยภาพให้ทกั ษะ การคิด ทาใหไ้ ม่คิดกระโดดไปกระโดดมา หรือคิดพร้อมกนั ทุกอยา่ งในเวลาเดียวกนั ซ่ึงทาให้ สับสนใช้เวลานาน และสรุปไม่ได้ 2

องค์ประกอบของSix Thinking Hats Six Thinking Hats จะประกอบด้วยหมวก 6 ใบ 6 สี 1. White Hat หรือ หมวกสีขาว หมายถึงขอ้ มลู เบ้ืองตน้ ของสิ่งน้นั เป็นความคิด แบบไม่ใช้อารมณ์ และมีเป้ าประสงคท์ ่ีชดั เจน แน่นอนสีขาวเป็นสีท่ีช้ีใหเ้ ห็นถึงความเป็นกลาง ไม่มีอคติ 3

องค์ประกอบของ Six Thinking Hats Six Thinking Hats จะประกอบด้วยหมวก 6 ใบ 6 สี2. Red Hat หรือ หมวกสีแดง หมายถึงความรู้สึก สัญชาตญาณและลางสังหรณ์ เม่ือสวมหมวกสีน้ี เราสามารถบอกความรู้สึกของตนเองวา่ ชอบ ไม่ชอบ ดี ไม่ดี มีการใช้ อารมณ์ความคิดเชิงอารมณ์ซ่ึงส่วนใหญ่การแสดงอารมณ์จะไม่มีเหตุผลประกอบ 4

องค์ประกอบของ Six Thinking Hats Six Thinking Hats จะประกอบด้วยหมวก 6 ใบ 6 สี3. Black Hat หรือ หมวกสีดา หมายถึง ขอ้ ควรคานึงถึง ส่ิงท่ีทาใหเ้ ราเห็นวา่ เราไม่ควรทา เป็นการคิดในเชิงระมดั ระวงั โดยแสดงความคิดเห็นโดยใหค้ ิดถึงจุดดอ้ ย ขอ้ ผดิ พลาด โดยจะตอ้ งมีเหตุผลประกอบ 5

องค์ประกอบของ Six Thinking Hats Six Thinking Hats จะประกอบด้วยหมวก 6 ใบ 6 สี4. Yellow Hat หรือ หมวกสีเหลือง หมายถึง การคาดการณ์ในทางบวก ความคิด เชิงบวก เป็นการมองโลกในแง่ดีการมองท่ีเป็นประโยชน์ เป็นการคิดท่ีก่อใหเ้ กิดผล หรือทาใหส้ ิ่งตา่ งๆเกิดข้ึนได้ การคิดเชิงบวกเป็นการเปิ ดโอกาสใหพ้ ฒั นาและสร้างสรรคส์ ิ่งใหม่ๆ 6

องค์ประกอบของ Six Thinking Hats Six Thinking Hats จะประกอบด้วยหมวก 6 ใบ 6 สี 5.Green Hat หรือ หมวกสีเขียว หมายถึง ความคิดนอกกรอบที่มีความสัมพนั ธ์ กบั ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และเกี่ยวขอ้ งโดยตรงกบั การเปล่ียนแปลงแนวคิดและมุมมอง 7

องค์ประกอบของ Six Thinking Hats Six Thinking Hats จะประกอบด้วยหมวก 6 ใบ 6 สี 6. Blue Hat หรือ หมวกสีน้าเงิน หมายถึง การควบคุมและการบริหารกระบวน การคิด เพอ่ื ใหเ้ กิดความชดั เจนในเรื่องของความคิดรวบยอด ขอ้ สรุป การยตุ ิขอ้ ขดั แยง้ 8

***ใหน้ กั เรียนแต่ละคนอ่านข่าวหรือใหร้ ่วมอภิปรายโดยใชก้ ารคิดแบบ หมวก 6 ใบวา่ ตรงกบั หมวกสีไหน เป็นรูปแบบการแสดงความคิดเห็น ***การใชข้ องแบรนดเ์ นมน้นั มีคุณภาพคงทน ดีไซดส์ วยงาม คุม้ คา่ กบั ราคา ดูมีรสนิยม เป็ นที่ยอมรับและสนใจการคดิ แบบหมวกสีขาว คอื แสดงตามข้อเท็จจริง ไม่มอี คติ 9

***ใหน้ กั เรียนแตล่ ะคนอา่ นขา่ วหรือใหร้ ่วมอภิปรายโดยใชก้ ารคิดแบบ หมวก 6 ใบวา่ ตรงกบั หมวกสีไหน เป็นรูปแบบการแสดงความคิดเห็น การใชข้ องแบรนดม์ ากเกินไปจะทาฟ่ มุ เฟื่ อย เสียเงินไปโดยซ้ือสินคา้ ท่ีไม่จาเป็นบางคนไม่มีรายได้ แต่กลบั ใชเ้ งินเกินตวั ซ่ึงไม่สมควร การคดิ แบบหมวกสีดา คอื การคดิ แบบหาข้อผดิ พลาด ข้อเสีย โดยหาเหตุผลประกอบ 10

แบบทดสอบการคดิ แบบหมวก 6 ใบสถานการณ์ขา่ วที่นามาใหร้ ่วมวจิ ารณ์คือ “ตารวจทางหลวงจบัพอ่ คา้ ยาบา้ ขณะนายาบา้ มาจากเชียงราย เพือ่ ส่งขายลกู คา้ ท่ีกรุงเทพฯ ไดย้ าบา้ จานวน 25,800 เมด็ ” หมวกสีขาว ……………………………………….. ………………………………………. หมวกสีแดง ……………………………………….. ………………………………………. 11

หมวกสีดา………………………………………..………………………………………. หมวกสีเหลอื ง………………………………………..………………………………………. หมวกสีเขียว………………………………………..………………………………………. หมวกสีนา้ เงนิ………………………………………..………………………………………. 12

ให้นักเรียนวเิ คราะห์สถานการณ์ตัวอย่างนีว้ ่าสอดคล้องกบั หมวกสีไหน พร้อมเหตุผลโดยสังเขป ดลเป็นคนท่ีเล่นเกมส์บ่อยมาก จนติดเป็นนิสยั ดลไม่สนใจแมจ้ ะมีใครตกั เตือน โดยดลคิดอยตู่ ลอดวา่ เล่นเกมส์อยทู่ ี่บา้ นดีกวา่ ไปเที่ยวเล่นนอกบา้ น ……………………………………….................................... ……………………………………….................................... …………………………………………................................ 13

ให้นักเรียนวเิ คราะห์สถานการณ์ตัวอย่างนีว้ ่าสอดคล้อง กบั หมวกสีไหน พร้อมเหตุผลโดยสังเขป ฟ้ าบอกกบั แนนวา่ การมีแฟนมนั ทาใหเ้ สียการเรียน ไม่เหมาะสม ทาใหค้ นมองไม่ดี และจะมีปัญหากบั การต้งั ครรภท์ ี่ไม่พร้อม ……………………………………….................................... ……………………………………….................................... …………………………………………................................ 14

ประโยชน์จากการคดิ รอบด้าน1.สามารถวเิ คราะห์สิ่งต่างๆไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว2.รู้จกั การเอาตวั รอดในสงั คมท่ีมีปัญหาได้3.ขจดั ความขดั แยง้ ท่ีไม่จาเป็น4.รู้จกั คิดในเชิงสร้างสรรค์5.สามารถกลา้ ออกความคิดเห็นไดม้ ากข้ึน 15

สรุปเทคนิคการใช้หมวก 6 ใบ ข้นั ตอนการคิดแบบหมวก 6 ใบ ไม่มีกฎเกณฑต์ ายตวั วา่ ตอ้ งเริ่มคิดที่หมวกสีขาวก่อนแลว้ จึงไปจบลงที่หมวกสีฟ้ า แต่สามารถใช้ความคิดแบบหมวกสีใดก่อนกไ็ ด้ หรือคิดกลบั ไปกลบั มายงั หมวกสีใดก่ีรอบกไ็ ดต้ ามตอ้ งการท่ีสาคญั คือควรคิดใหค้ รบถว้ นท้งั 6 แบบ เพ่อื ความสมบูรณ์ในการคิดรอบดา้ นการคิดเป็นทกั ษะท่ีสามารถเรียนรู้ฝึกฝน และพฒั นาได้ การใชว้ ธิ ีคิดแบบสวมหมวกคิด 6 ใบ จะช่วยใหผ้ คู้ ิดสามารถคิดอยา่ งเป็นระบบมีข้นั ตอนในการคิดอยา่ งสร้างสรรค์และสามารถแกป้ ัญหาในสถานการณ์ต่างๆไดง้ ่ายและรวดเร็วมากข้ึน 16

ทม่ี าของข้อมูลท่ีมาของขอ้ มลู ภาพhttps://th.pngtree.comทมี่ าของเนือ้ หาhttp://www.tistr.or.thhttps://www.novabizz.comhttp://www.tistr.or.th 17