การประเมินความน่าเชื่อถือและความทันสมัยของสารสนเทศ

หนงั สืออิเลก็ ทรอนิกส์วิชาเทคโนโลยี เรื่องการประเมนิ ความน่าเชือ่ ถือของข้อมลู นางสาวสุมิตรา อุ่นใจ สาขาคอมพวิ เตอร์ ชนั้ ปีท่ี 5

คานา หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ออนไลน์เล่มน้ีเป็นส่วนหน่ึงของ รายวิชา วิทยาการคานวณ เร่ืองการประเมินความน่าเช่ือถือของ ข้อมูล โดยเนื้อหาประกอบไปด้วยการประเมินความน่าเช่ือถือและ ความทันสมัยของสารสนเทศ เหตุผลวิบัติผลกระทบจากข่าวสารท่ี ผิดพลาดและการรู้เท่าทันสื่อ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มน้ีจัดทาเพ่ือเป็นส่ือเสริมสรุป เน้ือหาให้นักเรียนพฒั นาทักษะด้านผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ผู้จัดทา ได้หวังไว้ว่าผู้ที่เรียนหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ออนไลน์เล่มนี้ จะได้รับ ประโยชน์และความรไู้ ม่มากและไม่นอ้ ยเกินไป

สารบญั เรื่อง หนา้ คานา.......................................................................................................................ก สารบัญ ..................................................................................................................ข การประเมินความนา่ เชือ่ ถอื และความทันสมยั ของสารสนเทศ..............................1 เหตุผลวบิ ัติ ...........................................................................................................8 ผลกระทบจากข่าวสารทผ่ี ิดพลาดและการรู้เทา่ ทนั ส่ือ.........................................14 สรปุ เร่ืองการประเมนิ ความนา่ เช่ือถือของขอ้ มลู ...................................................25 บรรณานกุ รม ........................................................................................................ค

การประเมินความนา่ เชอ่ื ถอื และ 1 ความทันสมยั ของสารสนเทศ วิดีโอ : วทิ ยาการคานวณ ม.3 การประเมินความนา่ เช่ือถอื ของขอ้ มูล https://www.youtube.com/watch?v=SGnl2xKq0oU

2

3 การประเมนิ ความนา่ เชอื่ ถอื และความทันสมัย ของสารสนเทศ สารสนเทศ ในปัจจบุ ันแบ่งเปน็ 2 ประเภท ดังน้ี สารสนเทศในรูปแบบส่อื สิง่ พมิ พ์ เช่น หนงั สอื วารสาร เอกสารประกอบการบรรยาย บทความ บทคดั ย่อ วิทยานพิ นธ์ สารสนเทศประเภทส่ืออิเล็กทรอนิกส์ ไดแ้ ก่ ข้อมลู บนเวบ็ ไซต์ต่าง ๆ ซง่ึ มลี ักษณะ เชน่ เดียวกับ ส่ือส่ิงพมิ พ์แตเ่ ปล่ยี นการนาเสนอ ไปอยใู่ นเว็บไซต์ แทน สารสนเทศบางเร่ืองใช้ ประโยชนจ์ ากการเป็น สื่ออิเล็กทรอนิกส์โดยการเพิ่มภาพเคล่ือนไหว เสียงบรรยาย เสียงเพลงและเสียง ประกอบอ่ืน ๆ เรียกว่า มัลติมีเดีย (multimedia) เข้าไปทาให้น่าสนใจมากข้ึน บางประเภททาเป็นรปู แบบหนังสอื เรียกว่า หนงั สืออเิ ลก็ ทรอนิกส์ แจกหรือจาหน่ายในราคา ถกู กวา่ ส่ือสิง่ พิมพ์ สารสนเทศท่ีรวบรวมจากแหล่งต่าง ๆ มีทั้งสารสนเทศท่ีเป็นจริง ถูกต้อง เช่ือถือได้ และสารสนเทศ ท่ีไม่ถูกต้อง บิดเบือนจากข้อเท็จจริงหรือเป็นข้อมูลปลอมเรียกว่า ข่าวลวง (Fake news) ท่มี กี ารนาขา่ วจริง ไปบดิ เบือนใหเ้ กิดความเส่ือมเสยี หรือเกิดความเสียหายกับ บุคคลอื่น สารสนเทศบางเรื่องเป็นข้อมูลท่ีดี ถูกต้องชัดเจน แต่เป็นข้อมูลเก่าหมดยุคสมัยไป แล้วกม็ ี ดงั นนั้ กอ่ นนาสารสนเทศไปใชจ้ งึ ต้องประเมนิ ว่า สารสนเทศนั้นมีความน่าเช่ือถือและ ความทันสมยั หรอื ไม่

1.1 หลักการประเมิน 4 ความนา่ เชือ่ ถือของสารสนเทศ การประเมินสารสนเทศ เปน็ การตรวจสอบ การวเิ คราะห์ สงั เคราะหว์ า่ สารสนเทศที่สืบคน้ มานั้น สามารถนาํ ไปใช้หรือตอบคําถามที่ ต้องการได้หรือไม่ และมเี อกสารหรือแหล่งอ้างอิงที่น่าเชือ่ ถอื เพียงใดโดย พิจารณาจากขอ้ มลู ต่าง ๆ ดังนี้ รูปที่ 1 หลกั เกณฑ์การประเมินสารสนเทศ

5

6

7

8

9 1.เหตผุ ลวิบตั แิ บบทางการ เกิดจากการใหเ้ หตผุ ลทีใ่ ช้หลักตรรกะไม่ถกู ตอ้ ง แตเ่ ขยี นใน รปู แบบ ที่เป็นทางการทาให้ดสู มเหตสุ มผล อาจตคี วามวา่ ถา้ เลือก แล้วจะพฒั นาหม่บู า้ น แตใ่ นความเปน็ จรงิ ถงึ แมจ้ ะถกู เลือก กอ็ าจจะไมม่ ีการพัฒนาหมูบ่ า้ นกไ็ ด้

10

11

12

13

14

15

16

17

การร้เู ท่าทนั ส่อื สงั คมออนไลน์ 18 ส่อื สังคมออนไลน์ เป็นส่อื ทนี่ ยิ มใช้กันอย่างแพร่หลาย เพราะเขา้ ถึงง่าย สอื่ สารถึงกนั ได้ ทนั ที มีผใู้ ห้บรกิ ารหลากหลายให้เลอื กใช้บริการทนี่ ยิ มใช้กนั มาก เชน่ การพูดคุยทงั้ แบบมีสาระ และแบบไมม่ ี สาระ การแบง่ ปันความรู้ การอัปเดตข้อมลู ข่าวสาร (Update ปรับปรงุ ) การแชร์ ภาพและวดิ โี อ การซอื้ สินคา้ การซ้ือบรกิ าร เช่น จองหอ้ งพักในแหลง่ ทอ่ งเท่ียวตา่ ง ๆ การหา เพือ่ นทง้ั เพ่อื นเกา่ ทขี่ าดการติดตอ่ ไปนานและเพื่อนใหม่ การประกาศหางาน อนั ตรายจากการใช้สือ่ สงั คมออนไลน์ คือ การหลอกลวงต่าง ๆ การขโมยข้อมลู ส่วนตัว ไปใช้ ในทางท่ีไมถ่ กู ต้อง เชน่ แอบถ่ายบัตรประจาตวั ประชาชนของผู้อนื่ ไปเปลย่ี นแปลงข้อมลู เพอ่ื ซอื้ โทรศัพท์ และสมาร์ตโฟน นาไปเปิดบญั ชีธนาคารเพือ่ หลอกให้เหยอ่ื โอนเงิน การขโมย รหัสผ่านเพอ่ื แอบดูขอ้ มลู หรือปลอมเป็นเจ้าของรหสั เพือ่ หลอกเพื่อนในกลมุ่ ดงั น้ันการใช้ส่อื สังคมออนไลนจ์ ึงต้องระวังเรอื่ ง ความปลอดภยั ดงั น้ี 1. ต้งั รหสั ผ่านที่มที ั้งตวั อกั ษรและตวั เลข ถ้าเป็นอกั ษรภาษาองั กฤษควรมที ัง้ ตวั อักษร ตวั พมิ พใ์ หญ่ และตัวเขยี นเล็ก ไม่น้อยกวา่ 6 หลักขน้ึ ไป และตอ้ งเกบ็ เป็นความลบั 2. การรับเพื่อนใหม่เขา้ กลุ่มหรอื สอ่ื สังคมออนไลน์ ตอ้ งตรวจสอบและคดั กรองให้ รอบคอบ ไมเ่ ปดิ รับทกุ คน โดยเฉพาะเพอ่ื นที่ไม่เคยเห็นหนา้ หรอื พบตัวจรงิ ตอ้ งระวังให้มากไมน่ ดั พบกนั สองตอ่ สอง 3. คิดกอ่ นโพสต์ (Post) การโพสต์ภาพหรือข้อความใด ๆ ตอ้ งคดิ ถึงผลกระทบทีจ่ ะ ตามมา ในภายหนา้ ให้รอบคอบกอ่ น เชน่ โพสต์ภาพส่วนตัวอาจมีผไู้ ม่หวงั ดีแกะรอยตามมาถงึ บ้าน โพสตเ์ รอื่ ง ส่วนตัว หรือนินทาคนอ่ืน อาจมคี วามผิดในขอ้ หาหมน่ิ ประมาท มีโทษทั้งปรับ และจา 4. คิดก่อนแชร์ การแซร์ (Share) หมายถงึ การสง่ ต่อข้อมลู ไปใหส้ มาชิกอน่ื ๆ อาจเป็น ข้อมลู ท่สี ร้างข้นึ เอง หรอื ส่งตอ่ มาจากทอ่ี ื่น การแชรภ์ าพหรือเรือ่ งราวท่ีทาใหผ้ ้อู นื่ เสือ่ มเสียกม็ ี โทษทั้งปรับและ จาเช่นกนั 5. มกี ารพจิ ารณาข้อความชวนเช่อื ทส่ี ง่ มา เชน่ ทา่ นไดร้ บั รางวัลจากการส่มุ หมายเลข โทรศพั ท์ หรอื การใชบ้ ริการทีห่ ้างสรรพสนิ ค้าชอ่ื เป็นสมารต์ โฟนยห่ี อ้ แลว้ ใหก้ รอกขอ้ มลู งา่ ย ๆ เช่น ช่ือ ที่อยู่ หมายเลขโทรศัพท์ แล้วส่งคนื ไป ผูร้ บั ขอ้ มลู รู้สึกวา่ เปน็ เรอื่ งเลก็ น้อยไมเ่ สยี หาย อะไร ก็กรอกข้อมลู ใหไ้ ปทราบหรือไม่วา่ ข้อมูลพืน้ ฐานเหล่านี้มกี ารแอบซื้อขายกนั เชน่ รา้ นค้า ทัง้ แบบออนไลน์และ แบบท่ัวไปใชเ้ ป็นข้อมลู ในการส่งใบโฆษณามาให้ บริษัทท่ีรบั ทาโฆษณา สินค้าใช้อ้างกบั ลกู ค้าวา่ มขี ้อมลู จานวนมาก ตอ้ งมีการพิจารณาตรวจสอบแหลง่ ท่ีมาและความ น่าเช่ือถอื ของขอ้ ความน้ัน ๆ ก่อนทจี่ ะ กรองข้อมูลใด ๆ ส่งกลับไปยงั ต้นทาง

19



21

22

23

24

25

บรรณานุกรม https://www.maceducation.com/myaccount/order/ https://1th.me/4ZWKN

การประเมนิ ความน่าเชือ่ ถือ ของขอ้ มูล