ตามรอยบุคคลสำคัญประวัติศาสตร์ไทยในละครบุพเพสันนิวาส

ตามรอยบุคคลสำคัญประวัติศาสตร์ไทยในละครบุพเพสันนิวาส นางสาวศรัญธร ละเลิศ D3 คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สาขา ค.บ.สังคมศึกษา

ก คำนำ หนังสือE-book เล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ประวัติศาสตร์ไทย โดยมีจุดประสงค์ในการที่จะศึกษา ตามรอย บุคคลสำคัญในละครบุพเพสันนิวาส ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า E-book เล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อ ผู้ที่สนใจในเรื่อง บุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์ สมัยอยุธยา หากมี ข้อผิดพลาดประการใด ต้องขออภัย ณ ที่นี้ ผู้จัดทำ ศรัญธร ละเลิศ

สารบัญ ข เรื่อง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข บทนำ 1 สมเด็จพระนารายณ์มหาราช 2 พระเพทราชา 5 หลวงสรศักดิ์ 7 เจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) 9 ออกพระวิสูตรสุนทร (ปาน) 11 พระโหราธิบดี 13 ขุนศรีวิสารวาจา 15 พระยาวิไชยเยนทร์(คอนสแตนติน ฟอลคอน) 17 - มารีอา กูโยมาร์ เด ปิญญา

1 ลบุะคคครลบุสพำเคพัญสัในนนิษวาส ละครบุพเพสันนิวาสเป็นละครที่ได้รับความนิยมจากชาว ไทย และชาวต่างชาติเป็นอย่างมาก บทละครเรื่องนี้กล่าวถึง ประวัติศาสตร์ที่สำคัญสมัยอยุธยาที่มีการปกครองสืบทอด ยาวนานถึง 417 ปี มีเรื่องเล่าประวัติศาสตร์ ตำนาน และบุคคล สำคัญขึ้นมากมาย ณ ที่นี้เราขอกล่าวถึงบุคคลสำคัญ ดังต่อไป นี้ 1) สมเด็จพระนารายณ์มหาราช 2) พระเพทราชา 3) หลวงสรศักดิ์ 4) เจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) 5) พระวิสูตรสุนทร (ปาน) 6) พระโหราธิบดี 7)ขุนศรีวิสารวาจา 8) พระยาวิไชยเยนทร์ (คอนสแตนติน ฟอลคอน) - มารีอา กูโยมาร์ เด ปิญญา

2 สมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระราชประวัติ สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงเป็นพระราชโอรสในพระเจ้าปราสาททอง และสมเด็จ พระนางเจ้าสิริกัลยาณี อัครราชเทวี พระราชมารดาเป็นพระราชธิดาในสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม เสด็จพระบรมราชสมภพ เมื่อ วันจันทร์ เดือนยี่ ปีวอก พ.ศ. 2175 ทรงเป็นพระอนุชาสมเด็จเจ้าฟ้า ไชย และยังทรงมีพระอนุชาอีก ได้แก่ เจ้าฟ้าอภัยทศ พระไตรภูวนาทิตยวงศ์ พระองค์ทอง และพระ อินทราชา ในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาเล่าว่าเมื่อแรกเสด็จพระบรมราชสมภพนั้น พระองค์ มีพระนามเดิมว่า \"เจ้าฟ้านรินทร์\" แต่เมื่อขึ้นพระอู่ พระญาติเห็นพระโอรสมีสี่กร พระราชบิดาจึง โปรดเกล้าฯ พระราชทานนามใหม่ว่า \"พระนารายณ์\" ส่วนในคำให้การชาวกรุงเก่าและคำให้การขุน หลวงหาวัด เล่าว่าเมื่อเพลิงไหม้พระที่นั่งมังคลาภิเษก พระโอรสเสด็จไปช่วยดับเพลิง ผู้คนเห็นเป็นสี่ กร จึงพากันขนานพระนามว่า พระนารายณ์ สมเด็จพระนารายณ์มหาราช (รามาธิบดีที่ 3) หรือสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสรรเพชญ์ ทรงเป็น พระมหากษัตริย์ ที่ทรงพระปรึชาสามารถมาก ทำให้กรุงศรีอยุธยาในรัชสมัยของพระองค์ มีความ เจริญรุ่งเรืองก้าวหน้าในทุกด้าน ทั้งในด้านเศรษฐกิจ การต่างประเทศ การศึกษา ศิลปวัฒนธรรม วรรณคดีที่สำคัญหลายเรื่องเกิดขึ้นในรัชสมัยของพระองค์ จนได้ชื่อว่าเป็นยุคทองของวรรณคดีใน สมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระนารายณ์เสด็จสวรรคตเมื่อ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2231 รวมครอง ราชสมบัติเป็นเวลา 32 ปี มีพระชนมพรรษา 56 พรรษา

3 พระราชกรณียกิจ การทหาร สมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ได้ทรงปราบปรามเมืองน้อย ใหญ่ให้เป็นมาสวามิภักดิ์ ทั้งหัวเมืองทางเหนือ เช่น เชียงใหม่ ลำพูน ส่วนศึก กับพม่าแม้จะมีอยู่ในเวลานี้ แต่ก็ทรงจัดทัพตีพ่ายกลับไปอยู่เนือง กิจการ ของกองทัพนับว่ารุ่งเรืองและยิ่งใหญ่ สมเด็จพระนารายณ์เองก็ทรงชำนาญ ในการศึก คล้องช้าง และทรงซื้ออาวุธจากต่างชาติสำหรับกิจการของกอง ทัพด้วย การต่างประเทศ ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในสมัยสมเด็จพระนารายณ์รุ่งเรืองขึ้น มาอีกครั้ง โดยมีการติดต่อทั้งด้านการค้าและการทูตกับประเทศต่างๆ เช่น จีน ญี่ปุ่น อิหร่าน อังกฤษ และฮอลันดา มีชาวต่างชาติเข้ามาในพระราช อาณาจักรเป็นจำนวนมาก ในจำนวนนี้รวมถึงเจ้าพระยาวิชาเยนทร์ ฝรั่งที่ รับราชการตำแหน่งสูงถึงที่ สมหุนายกขณะเดียวกันยังโปรดฯ ให้แต่งคณะ ทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับราชสำนักฝรั่งเศส ในรัชสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ถึง 4 ครั้งด้วยกัน ผู้ที่เขียนเกี่ยวกับกรุงศรีอยุธยา และสยามมากที่สุด ในสมัยนี้ก็คือ มองซิเออร์ เดอ ลาลูแบร์ พระองค์ยังทรงรับเอาวิทยาการ สมัยใหม่มาใช้ เช่น กล้องดูดาว และยุทโธปกรณ์บางประการ รวมทั้งยังมี การรับเทคโนโลยีการสร้างน้ำพุ จากชาวยุโรป และวางระบบท่อประปา ภายในพระราชวัง คณะราชทูตไทยเข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ แห่งฝรั่งเศสสมเด็จ ผู้แสดง พระนารายณ์มหาราชทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงพระปรีชา ปราปต์ปฎล สุวรรณบาง สามารถอย่างยิ่ง ทรงสร้างความรุ่งเรือง และความยิ่งใหญ่

4 พ ร ะ ร า ช ก ร ณี ย กิ จ วรรณกรรม ทูตชาวฝรั่งเศส ลวรรณกรรมที่ปรากฏหลักฐานว่าแต่งขึ้นในสมเด็จพระนารายณ์ เช่น สมุทรโฆษคำฉันท์ ส่วนตอนต้นเชื่อกันว่าพระมหาราชครูเป็นผู้แต่งแต่ถึงแก่ อนิจกรรมเสียก่อน สมเด็จพระนารายณ์จึงพระราชนิพนธ์ต่อ โดยเริ่มที่ตอน พิศพระ กุฎีอาศรมสถานตระกาลกล ไปจนถึง ตนกูตายก็จะตายผู้เดียวใครจะแลดู โอ้แก้วกับ ตนกู ฤเห็น คำฉันท์กล่อมช้าง (ของเก่า) เป็นผลงานของขุนเทพกวีสันนิษฐานว่าแต่งใน คราวสมโภชขึ้นระวางเจ้าพระยาบรมคเชนทรฉัททันต์ เมื่อ พ.ศ. 2203 เป็นต้น ทั้งยัง ส่งเสริมงานงานกวี ทำให้มีหนังสื่อเรื่องสำคัญๆ ในรัชสมัยนี้เป็นจำนวนไม่น้อย เช่น โคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ของหลวงศรีมโหสถ หนังสือ จินดามณีของพระโหราธิบดี (จัดเป็นตำราเรียนเล่มแรกของประเทศไทย)และอนิรุทธ คำฉันท์ คำฉันท์กล่อมช้าง หนังสือจินดามณี \"ซีมง เดอ ลา ลูแบร์\" (21 เมษายน พ.ศ. 2185-26 มีนาคม พ.ศ. 2272) เป็นราชทูต ของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส ได้เดินทางมาประเทศไทยในรัชสมัยสมเด็จ พระนารายณ์มหาราชเพื่อเจริญสัมพันธไมตรีกับไทย

5 พระเพทราชา พระราชประวัติ สมเด็จพระเพทราชา หรือสมเด็จพระมหาบุรุษวิสุทธิเดชอุดม เสด็จพระราชสมภพ เมื่อปี พ.ศ.๒๑๗๕ เดิมเป็นชาวบ้านพลูหลวง แขวงเมืองสุพรรณบุรี เข้ารับราชการเป็นจางวาง (เจ้า กรม) ในกรมพระคชบาล ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ฯ ได้แสดงความสามารถในการศึก สงครามเป็นที่ปรากฏ ได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยจากสมเด็จพระนารายณ์ ได้มีอำนาจและ บทบาทในทางการเมือง และการปกครองของกรุงศรีอยุธยาเป็นอันมาก ในปี พ.ศ.๒๒๓๑ ปลาย รัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ฯ พระเพทราชา ได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้สำเร็จราชการ ขณะที่สมเด็จ พระนารายณ์ทรงประชวรหนัก พระเพทราชาได้กำจัดพระปีย์ พระโอรสบุญธรรมของสมเด็จพระ นารายณ์แล้วจับเจ้าพระยาวิชาเยนทร์ประหารชีวิต และได้ส่งกำลังไปควบคุมทหารฝรั่งเศสที่ ประจำอยู่ที่ป้อมบางกอก เมื่อสมเด็จพระนารายณ์เสด็จสวรรคต บรรดาข้าราชการได้อัญเชิญพระเพทราชาขึ้นครอง ราชย์ ทรงพระนามว่า สมเด็จพระมหาบุรุษ ฯ พระองค์ได้ทรงสถาปนาราชวงศ์ใหม่คือ ราชวงศ์ บ้านพลูหลวง พระองค์เสด็จขึ้นครองราชย์เมื่อปี พ.ศ.๒๒๓๒ พระชนมายุได้ ๕๖ พรรษา สมเด็จ พระเพทราชาเสด็จสวรรคตเมื่อปี พ.ศ. 2246 ครองราชย์ได้ 15 ปี สิริพระชนมพรรษาได้ 71 พรรษา

6 พระราชกรณียกิจ ผู้แสดง ศรุต วิจิตรานนท์ การปฏิรูปการปกครอง การต่างประเทศ รัชสมัยของพระองค์ ได้มีการ พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) เปลี่ยนแปลงโครงสร้างการปกครองใหม่ ระบุว่าในรัชกาลนี้ประเทศใกล้เคียงเข้ามาอ่อนน้อม โดยกำหนดให้หัวเมืองฝ่ายเหนืออยู่ใน เจริญสัมพันธไมตรี กล่าวคือ ในปี พ.ศ. 2234 นัก ความดูแลของสมุหนายก และหัวเมือง เสด็จเถ้าพระเจ้ากรุงกัมพูชาโปรดให้พระยาเขมร 3 ฝ่ายใต้อยู่ในความดูแลของสมุหกลาโหม คนนำช้างเผือกพังช้างหนึ่งมาถวาย สมเด็จพระเพท โดยแบ่งให้แต่ละฝ่ายรับผิดชอบดูแล ราชาพระราชทานชื่อว่าพระบรมรัตนากาศ ชาติค กิจการทั้งด้านทหารและพลเรือนใน เชนทร์ วเรนทรมหันต์ อนันตคุณ วิบุลธรเลิดฟ้า ภูมิภาคนั้น ๆ นอกจากนี้พระองค์ยังได้ และพระราชทานผ้าแพรจำนวนมากให้พระยาเขมร เพิ่มจำนวนกำลังทหารให้แก่กรม นำไปพระราชทานนักเสด็จเถ้า พระราชวังบวรสถานมงคลหรือวังหน้า ต่อมาในปี พ.ศ. 2238 พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต เพื่อเป็นกำลังป้องกันวังหลวงอีกทางหนึ่ง (เวียงจันทน์) ได้ส่งราชทูตนำพระราชสาส์นมาทูลว่า ด้วย จะถวายพระราชธิดา และขอกรุงศรีอยุธยาส่ง ก อ ง ทั พ ไ ป ช่ ว ย ป้ อ ง กั น ก รุ ง ศ รีสั ต น า ค น หุ ต จ า ก กองทัพหลวงพระบาง จึงโปรดให้พระยา นครราชสีมานำพล 10,000 ไปกรุงเวียงจันทน์ หลวงพระบางทราบข่าวจึงยอมประนีประนอมกับ เวียงจันทน์

7 หลวงสรศักดิ์ พระราชประวัติ “หลวงสรศักดิ์” สันนิษฐานว่าพระองค์น่าจะเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระ นารายณ์มหาราช กับสนมลับพระองค์หนึ่ง โดยคาดว่าเป็นพระราชธิดาของ พระเจ้าเชียงใหม่ แต่ภายหลังสมเด็จพระนารายณ์พระราชทานให้พระเพทราชา ทรงเลี้ยงดู กระทั่งพระเพทราชาได้ขึ้นครองแผ่นดินต่อจากสมเด็จพระนารายณ์ หลวงสรศักดิ์ ก็ได้ช่วยพระเพทราชาในการว่าราชการต่างๆ เมื่อพระเพทราชาสวรรคตก็ได้ขึ้นครองราชย์เป็น “สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8” หรือพระเจ้าเสือ พระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 29 แห่งอาณาจักรอยุธยา และเป็น พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 2 แห่งราชวงศ์บ้านพลูหลวง พระเจ้าเสืออยู่ในราช สมบัติเมื่อ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2246 – 2251 เป็นเวลา 5 ปี สวรรคตเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ ปี พ.ศ. 2251 พระชนมายุ 47 พรรษา

8 พ ร ะ ร า ช ก ร ณี ย กิ จ สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 พระมหากษัตริย์ไทย ผู้ แ ส ด ง จิ ร า ยุ ตั น ต ร ะ กู ล ด้านศาสนา ด้านคมนาคม เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกที่เสด็จ พระราชดำเนินไปนมัสการพระพุทธฉาย และ ทรงให้มีการตัดถนนข้ามบึงหูกวางที่เมือง สันนิษฐานว่าค้นพบในสมัยพระองค์อีกทั้งทรง นครสวรรค์ อีกทั้งทรงให้ขุดคลองโคกขามซึ่ง ปฏิสังขรณ์มณฑปสวมรอยพระพุทธบาทสระบุรี คดเคี้ยวให้ตรงและขุดลัดคลองอ้อมเกร็ด และ สร้างมาแต่ครั้งสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ซึ่งทำเป็น ทรงให้มีการปรับปรุงเส้นทางทางไป ยอดเดียวชำรุด โปรดฯ ให้สร้างใหม่เป็น 5 ยอด พระพุทธบาทสระบุรี ให้เดินทางมาสะดวกยิ่งขึ้น รวมทั้งปฏิสังขรณ์ทั่วทั้งอาราม ต่อมาในปีพ.ศ. 2249 เกิดอัสนีบาตต้องยอดมณฑปพระมงคล คลองโคกขาม ฆณฑปพระพุทธบาท บพิตร เครื่องบนมณฑป ทรุดโทรมพังโปรดฯ ให้รื้อ เครื่องบนออก ก่อสร้างใหม่แปลงเป็นมหาวิหาร และพระราชกรณียกิจที่สำคัญอันเกี่ยวเนื่องเมือง พิจิตร เพื่อเป็นการรำลึกถึงชาติภูมิของพระองค์ สมเด็จพระเจ้าเสือได้โปรดให้สร้างวัด โพธิ์ประทับช้างขึ้นที่เมืองพิจิตร โดยสร้างพระ อุโบสถ พระวิหาร พระมหาเจดีย์ ศาลาการเปรียญ และกุฏิสงฆ์ มีอาณาบริเวณวัดกว้างขวางใหญ่โต ใช้เวลาสร้าง 2 ปี จึงสำเร็จ

9 เจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) ประวัติ เจ้าพระยาโกษาธิบดี มีนามเดิมว่า เหล็ก เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2175 ในรัชสมัย สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง มีน้องชาย 1 คน คือ เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) และน้อง สาว 1 คน ชื่อ แจ่ม แช่ม หรือ ฉ่ำ เจ้าพระยาโกษาธิบดีและน้องชายต่างเป็นข้าหลวง คนสำคัญของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กล่าวคือ เมื่อกลุ่มขุนนางอาวุโสซึ่งเป็นก ลุ่มที่ให้การช่วยเหลือให้สมเด็จพระนารายณ์ได้ขึ้นครองราชย์หมดอำนาจลง กลุ่ม ขุนนางหนุ่มซึ่งนำโดยท่านและน้องชายจึงขึ้นมามีอำนาจแทน ท่านได้เป็นแม่ทัพในการ สงครามหลายครั้งในต้นแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เจ้าพระยาโกษาธิบดีถึงแก่อสัญกรรมในปี พ.ศ. 2226 โดยถูกเฆี่ยนด้วยไม้หวาย จนเสียใจและตรอมใจจนสิ้นชีวิต สาเหตุเพราะไม่เห็นด้วยกับการสร้างป้อมปราการ และมีบันทึกจากชาวฝรั่งเศสร่วมสมัยว่า เจ้าพระยาโกษาธิบดีรับสินบนเป็นเงิน 50 ชั่ง

ผลงาน 10 ผู้แสดง พ.ศ. 2224 ปีนั้น พม่าตามพวกมอญเข้ามา สุรศักดิ์ ชัยอรรถ ในเขตไทย ขุนเหล็กก็ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้า พระยาโกษธิบดี (เหล็ก) ในตำแหน่งแม่ทัพ เสมียนยอดนักรบคู่ใจของสมเด็จพระ ใหญ่นำทัพออกไปรับมือกับพม่า สามารถนำ นารายณ์ ซึ่งมีชื่อเรียกโดยทั่วไปว่า ทัพเข้าต่อสู้โรมรันกับพม่าจนแตกพ่ายไปได้ “ขุนเหล็ก” เจ้าพระโกษาธิบดี (เหล็ก) ในที่สุด ท่านเป็นแม่ทัพไทยที่มีความช่ำชองใน การศึกษา และมีจิตใจที่เด็ดเดี่ยวกล้า พ.ศ. 2225 สมเด็จพระนารายณ์ทรง หาญสมกับเป็นแม่ทัพใหญ่ ในเชิง แต่งตั้งให้เจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) ไป พิ ชัยยุทธ์นั้นท่านมีความเฉลียวฉลาด รับมือกับศึกพระเจ้าอังวะที่เข้ามาล่วงล้ำ และลึกซึ้งเป็นยิ่งนัก รุกรานไทย ศึกครั้งนั้นเป็นครั้งใหญ่กำลัง พลของแต่ละฝ่ายนับได้ร่วมแสนคน ซึ่งเจ้า พระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) มิได้เป็นแม่ทัพ ใหญ่ที่เตรียมการรุกและรับอย่างเดียว แต่ ท่านได้ศึกษาการรบตามหลักพิชัยสงคราม อย่างละเอียดรอบคอบ จนทำให้เอาชัยชนะ พม่าได้อีกคำรบหนึ่ง พ.ศ. 2226 เจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) ได้เกิดล้มป่วยลงเนื่องจากผ่านการ รบทัพจับศึกมาอย่างตรากตรำลำบากเป็น เวลานาน ซึ่งในระหว่างที่ล้มป่วยนั้นสมเด็จ พระนารายณ์ทรงให้บรรดาแพทย์หลวงทั้ง ปวงมาทำการรักษาพยาบาลอย่างใกล้ชิด ด้วยเพราะทรงรักใคร่เป็นห่วงเป็นใยเจ้าพระ ยาโกษาธิบดี (เหล็ก) เสมือนหนึ่งดั่งพี่น้อง แท้ ๆ ของพระองค์ สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ได้ทรง ทำการฌาปนกิจศพเจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) อย่างยิ่งใหญ่ สมเป็นเสนาบดีชั้น ผู้ใหญ่คนหนึ่ง และหลังจากนั้นก็ได้ทรง สนับสนุนให้นายปานผู้เป็นน้องชายขึ้นเป็น แม่ทัพใหญ่แทนพี่ชายสืบต่อไป

11 ออกพระวิสูตรสุนทร (ปาน) ประวัติ เจ้าพระยาโกษาธิบดี นามเดิม ปาน (พ.ศ. 2176 – 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2242) เป็น ขุนนางในอาณาจักรอยุธยาสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ปานเป็นบุตรของเจ้าแม่วัดดุสิต พระนมชั้นเอกในสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กับสามีเชื้อสายพระยาเกียรดิ์ พระยาราม เกิดใน รัชสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง และเป็นน้องชายของออกญาโกษาธิบดี (เหล็ก) นอกจากนี้ เขายังเป็นปู่ของพระยาราชนิกูล (ทองคำ) ซึ่งเป็นบิดาของสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก พระราช บิดาของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ปานดำรงตำแหน่งพระคลัง ต่อมาได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นพระวิสุทธสุนทร (ปาน) ในสมัยที่ โกษาปานดำรงตำแหน่งเป็นพระวิสูตรสุนทรได้รับแต่งตั้งให้เป็นทูตออกไปเจริญสัมพันธไมตรี กับฝรั่งเศส เป็นช่วงสมัยที่ฝรั่งเศสมีอิทธิพลในราชสำนักของสมเด็จพระนารายณ์อย่างมาก ซึ่ง ฝรั่งเศสต้องการเผยแพร่คริสต์ศาสนา และพยายามให้สมเด็จพระนารายณ์เข้ารีตเป็นคริสต์ชน ด้วย รวมทั้งยังพยายามมีอำนาจทางการเมืองในกรุงศรีอยุธยา ด้วยการเจรจาขอตั้งกำลังทหาร ของตนที่เมืองบางกอกและเมืองมะริด ต่อมารัชสมัยพระเพทราชาได้รับราชทินนามสูงขึ้นเป็น เจ้าพระยาศรีธรรมราช ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อ พ.ศ. ๒๒๔๓

12 ผลงาน โกษาปาน หรือ ออกพระวิสูตรสุนทร ได้ออกทางไป ประเทศฝรั่งเศส เมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2228 ได้เข้าเฝ้า พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 เมื่อ 1 กันยายน พ.ศ. 2229 และเดิน ทางกลับเมื่อ 27 กันยายน พ.ศ. 2230 รวมเดินทางไปกลับ อยุธยาฝรั่งเศสทั้งหมด 1 ปี 9 เดือน ออกพระวิสูตรสุนทร เป็นนักการทูตที่สุขุม ไม่พูดมาก ละเอียดลออในการจด บันทึกในสิ่งที่ได้พบเห็นระหว่างการเดินทางอย่างละเอียด การเข้าเฝ้าในครั้งนี้ ออกพระวิสูตรสุนทร ได้ทำหน้าที่เป็นผู้ แทนของราชสำนักอยุธยาอย่างถูกต้องตามขนบธรรมเนียม ประเพณีการเข้าเฝ้า จนชาวฝรั่งเศสได้กล่าวยกย่องชื่นชม คณะทูตไทย เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) ได้รับการยกย่อง สรรเสริญในเรื่องความสามารถทำให้ไทยเป็นที่รู้จักของชาว ต่างชาติ และจากบุคลิกของท่านที่เฉลียวฉลาด มีมารยาท เรียบร้อย ช่างสังเกต ช่างจดจำ พูดจาหลักแหลมคมคาย ทำให้ท่านประสบความสำเร็จในการประกาศชื่อเสียง และ เกียรติคุณของประเทศชาติ จากผลงานการเป็นหัวหน้า คณะราชทูตไทยไปเจริญสัมพันธไมตรีกับประเทศฝรั่งเศส จนประสบผลสำเร็จทำให้ไทยรอดพ้นจากการคุกคามของ ฮอลันดา ราชทูตของพระองค์นี้ รู้สึกว่า เป็นคนรอบคอบ รู้จักปฏิบัติราชกิจของพระองค์ถี่ถ้วนดีมาก หากเรา มิฉวยโอกาสนี้เพื่อเผยแพร่ความชอบแห่งราชทูต ของพระองค์บ้าง ก็จะเป็นการอยุติธรรมไป เพราะ ราชทูตได้ปฏิบัติล้วนถูกใจเราทุกอย่าง โดยแต่น้ำคำ ที่พูดออกมาก็ดูน่าปลื้มใจ และน่าเชื่อถือทุกคำ พระราชสาสน์ของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ผู้แสดง ชาติชาย งามสรรพ์

13 พระโหราธิบดี ประวัติ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่า พระโหราธิบดีท่านนี้เป็นชาวเมือง พิจิตร ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง ปรากฏว่าท่านถวายคำพยากรณ์แม่นยำ สมเด็จ พระเจ้าปราสาททอง ทรงเชื่อถือมาก กล่าวถึงท่านผู้นี้ไว้ในพระราชพงศาวดารว่า “ครั้งหนึ่ง สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง เสด็จอยู่ในพระที่นั่งจักรวรรดิไพชยนต์มหาปราสาท มุสิกตกลงมา ทรงพระกรุณาเอาขันทองครอบไว้ ให้หาพระโหรามาทาย พระโหราธิบดีคำนวณแล้วทูลว่า สัตว์ สี่เท้า ทรงพระกรุณาตรัสว่ากี่ตัว พระโหราคำนวณแล้วทูลว่าสี่ตัว ทรงพระกรุณาตรัสว่าสัตว์สี่ เท้าถูกอยู่ เท่าที่ว่าสี่ตัวนั้นผิดแล้ว ครั้นเปิดขันทองขึ้น เห็นลูกมุสิกคลานอยู่สามตัวกับแม่ตัวหนึ่ง เป็นสี่ตัว ก็ทรงพระกรุณาตรัสสรรเสริญพระโหราธิบดีว่าแม่นกว่าตาเห็นอีก” และเคยทายว่าไฟ จะไหม้ในพระราชวังในสามวันสมเด็จพระเจ้าปราสาททองทรงเชื่อจึงเสด็จไปอยู่นอกวังและ ปรากฏเป็นจริงดังทำนายเกิด ฟ้าผ่า ต้องหลังคาพระมหาปราสาททำให้ ไฟไหม้ ลามไปเป็นอันมา จริง ๆ พระโหราธิบดีเป็นที่รู้จักกันในฐานะของการเป็นผู้ประพันธ์ จินดามณี ในปี พ.ศ. 2215 ซึ่งเป็นหนังสือแบบเรียนเล่มแรกของไทย รวมถึงเป็นบิดาของศรีปราชญ์กวีเอกคนสำคัญในรัช สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชสันนิษฐานว่าพระโหราธิบดีคงถึงแก่อนิจกรรมตั้งแต่ก่อน พ.ศ. 2223

ผลงาน 14 ผู้แสดง นิรุตติ์ ศิริจรรยา “จินดามณี” เป็นวรรณกรรมสําคัญเรื่องหนึ่งของไทยที่มีมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา นิพนธ์โดยพระโหราธิบดี เดิมเขียนลงในสมุดข่อย ก่อนคัดลอกสืบต่อกันมา กระทั่งถึง ยุคตีพิมพ์เป็นหนังสือเล่มด้วยกระดาษฝรั่ง และต่อมากรมศิลปากรได้พิมพ์เผยแพร่ จัด จำหน่ายโดยสำนักพิมพ์ศิลปาบรรณาคาร จินดามณีเป็นแบบเรียนเล่มแรกของไทย ที่มี เนื้อหาเกี่ยวกับการสอนพื้นฐานด้านอักขรวิทยา และการประพันธ์บท ร้อยกรอง ประเภทต่างๆ ครอบคลุมเรื่องการใช้สระ พยัญชนะ วรรณยุกต์ การแจกลูก การผัน อักษร อักษรศัพท์ อักษรเลข การสะกดการันต์ การแต่งคำประพันธ์ชนิดต่างๆ ในยุคต่อๆ มา มีผู้แต่งหนังสือจินดามณีเพิ่มอีกหลายสำนวน เริ่มตั้งแต่เล่มต้นแบบ คือ จินดามณีที่แต่งขึ้นในสมัยอยุธยาโดยพระโหราธิบดี “พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์”เป็นเอกสารอันมีค่า ยิ่งทางประวัติศาสตร์ที่บันทึกพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ซึ่งสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงมีรับสั่งให้เรียบเรียงขึ้น เนื้อความเริ่มตั้งแต่สร้างพระพุทธรูปพระเจ้าพนัญเชิง ใน แผ่นดินสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 และความมาจบลงในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์ มหาราชเมื่อทรงเตรียมทัพจะเสด็จไปตีอังวะ เป็นอันจบความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ นี้ ได้จัดพิมพ์ครั้งแรก ในงานพระราชทานเพลิงพระศพหม่อมเจ้าดนัยวรนุช จักรพันธุ์ มจ. เมื่อ พ.ศ. 2457 ครั้งนี้เป็นการจัดพิมพ์ครั้งที่ 14 โดยได้สอบชำระกับฉบับพิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2483 และฉบับพิมพ์ครั้งที่ 8 พ.ศ. 2506 เทียบกับต้นฉบับสมุดไทย ซึ่งเก็บรักษาไว้ที่งาน บริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ

15 ขุนศรีวิสารวาจา ประวัติ ขุนศรีวิสารวาจาเกิดเมื่อใดไม่มีหลักฐานแน่ชัด ประวัติของออกขุนศรีวิสารวาจามี การกล่าวถึงน้อยมากแต่สันนิษฐานได้ว่าอาจจะเกิดเมื่อราว พ.ศ. 2199 - พ.ศ. 2204 สำหรับครอบครัวของท่าน ปรากฏในจดหมายเหตุ Voyage des ambassadeurs de Siam en France เป็นจดหมายเหตุเกี่ยวกับคณะทูตกรุงศรีอยุทธยาชุดนี้ในคณะที่ พำนักอยู่ในฝรั่งเศสอย่างละเอียด โดยได้ตีพิมพ์ที่ปารีสตั้งแต่ ค.ศ. 1687 (พ.ศ. 2229) จดหมายเหตุนี้ระบุว่าออกขุนศรีวิสารวาจา “…เป็นบุตรชายของราชทูตแห่งพระเจ้ากรุงสยามผู้เคยไปเจริญสัมพันธไมตรีที่โปรตุเกส (que le troiʃiéme eʃtoit Fils de l'Ambaʃʃadeur du Roy de Siam en Portugal.)” และในประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 34 ได้มีการกล่าวถึงออกขุนศรีวิสารวาจาไว้เพียงสั้น ๆ ว่า “…ออกขุนศรีวิสารวาจา ตรีทูตนั้นยังหนุ่มอยู่ อายุราว ๆ ระหว่าง ๒๕ ถึง ๓๐ เป็นบุตรชายของ ข้าราชการผู้ใหญ่คนหนึ่ง ซึ่งได้ เคยเป็นทูตไปเมืองโปรตุเกต ตัวท่านออกขุนศรีเองก็ได้เคยเปนทูต ไป เมืองโมกัลครั้งหนึ่ง”

16 ผลงาน อ อ ก ขุ น ศ รีวิส า ร ว า จ า เ ค ย เ ป็ น ทู ต ไ ป เ จ ริญ สั ม พั น ธ์ ไ ม ต รีกั บ จั ก ร ว ร ร ดิ โ ม กุ ล ใ น อินเดียด้วย ปรากฏใน Journal du voyage de Siam fait en 1685. & 1686 หรือจดหมายเหตุรายวันการเดิน ทางไปสู่ประเทศสยามของ บาทหลวง เดอ ชัวซีย์ (François-Timoléon, abbé de Choisy) ระบุว่า “ ต รีทู ต เ ค ย ไ ป ที ป ร ะ เ ท ศ โ ม กุ ล ม า แ ล้ ว ” แ ต่ ไ ม่ ชั ด เ จ น ว่ า ต อ น นั้ น ท่ า น มี ตำ แ ห น่ ง ใ ด ใ น ค ณ ะ ทู ต ต่อมาในปีค.ศ. 1685 (พ.ศ. 2228) พระ เจ้าหลุยส์ที่ 14 ทรงส่งคณะทูตนำโดย เชอ วาลิเยร์ เดอ โชมงต์ (Alexandre, Chevalier de Chaumont) เขามา เ จ ริญ สั ม พั น ธ ไ ม ต รีกั บ ก รุ ง ศ รีอ ยุ ธ ย า ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ร า ย ณ์ จึ ง ท ร ง แ ต่ ง ตั้ ง ค ณ ะ ทู ต ให้เดินทางไปยังฝรั่งเศส โดยให้ออกพระวิ สุทสุนธรเป็นราชทูต ออกหลวงกัลยาราช ไมตรีเป็นอุปทูต ออกขุนศรีวิสารวาจาเป็น ต รีทู ต ผู้แสดง ธนวรรธน์ วรรธนะภูติ

17 พระยาวิไชยเยนทร์ (คอนสแตนติน ฟอลคอน) ประวัติ ฟอลคอนเกิดที่แคว้น เซฟาโลเนีย ( ประเทศกรีซ ) เมื่อ พ.ศ. 2190 มีเชื้อสายของชาวกรีก และเวนิส เข้าทำงานให้กับ บริษัทอินเดียตะวันออก ของ อังกฤษ พ.ศ. 2205 จึงออกจากบ้าน และเดินเรือสินค้าไปค้าขายยังดินแดนต่าง ๆ พ.ศ. 2218 เดินทางมายังกรุงศรีอยุธยาในฐานะ พ่อค้า ฟอลคอนมีความสามารถพิเศษในการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศจึงเรียนรู้การใช้ภาษาไทย อย่างคล่องแคล่วในเวลาไม่กี่ปีและเข้ารับราชการในราชสำนักสมเด็จพระนารายณ์มหาราชใน ตำแหน่งล่าม นับเป็นชาวตะวันตกคนแรกที่เข้ามารับราชการในสมัยอยุธยา เป็นตัวกลางการค้า ระหว่างอยุธยากับฝรั่งเศส เเละกลายมาเป็นสมุหนายก ความใกล้ชิดระหว่างพระยาวิไชเยนทร์ และสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทำให้เกิดความริษยาขึ้นในหมู่ราชนิกุล ซึ่งส่งให้เกิดผลเสียต่อ ตัวพระยาวิชเยนทร์เองในเวลาต่อมา เมื่อสมเด็จพระนารายณ์ทรงพระประชวรหนักใกล้สวรรคต ก็มีข่าวลือว่าพระยาวิชเยนทร์ต้องการใช้องค์รัชทายาทเป็นหุ่นเชิดและเข้ามาเป็นผู้ปกครองกรุง ศรีอยุธยาเสียเอง ต่อมาเมื่อพระเพทราชากุมอำนาจการสำเร็จราชการแผ่นดินแล้ว ก็จับกุมพระ ยาวิชเยนทร์และผู้ติดตามรวมถึงราชนิกุลองค์ต่าง ๆ และนำไปประหารชีวิตในวันที่ 5 มิถุนายน พ.ศ. 2231 ในวัยเพียง 40 ปี

ผู้แสดง 18 หลุยส์ สก็อตต์ ผลงาน ปีพ.ศ. 2228 (ค.ศ.1685) คอนสแตน ติน ฟอลคอน ได้ทำหน้าที่เป็นผู้ต้อนรับคณะ คอนสแตนติน ฟอลคอน เป็นบุคคลซึ่งมี ทูตฝรั่งเศส ในการเข้าเฝ้าถวายพระราช ความรู้ความสามารถหลายด้าน จึงเป็นที่ สาส์นของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ต่อพระหัตถ์ โปรดปรานของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ซึ่ง ของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และการ พ อ พ ร ะ ร า ช ห ฤ ทั ย ใ น ผ ล ง า น ที่ ม อ บ ห ม า ย ใ ห้ ฟ อ ล เ ป็ น ผู้ แ ท น ฝ่ า ย ไ ท ย ล ง น า ม ใ น ข้ อ ต ก ล ง เ รื่ อ ง คอนรับผิดชอบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการ การเผยแผ่ศาสนา และเรื่องสิทธิประโยชน์ ค้าขายและการติดต่อกับชาวต่างประเทศ อีก ท า ง ก า ร ค้ า ข อ ง บ ริษั ท อี ส ต์ อิ น เ ดี ย ข อ ง ทั้ ง ฟ อ ล ค อ น รั บ ร า ช ก า ร โ ด ย ไ ม่ มี เ งิ น เ ดื อ น อี ก ด้ ว ย ฝ รั่ ง เ ศ ส สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ได้จัด คณะทูตไทยซึ่งมีออกญาวิสุทธสุนทร (โกษา ปาน) เป็นราชทูตเดินทางไปถวายพระราช ส า ส์ น แ ล ะ เ ค รื่ อ ง บ ร ร ณ า ก า ร แ ด่ พ ร ะ เ จ้ า ห ลุ ย ส์ ที่ 14 พร้อมกับเดอ โชมองต์ ในการเดินทาง กลับฝรั่งเศส ในการต้อนรับคณะทูตฝรั่งเศส ครั้งนี้ คอนสแตนติน ฟอลคอน ได้เป็นที่รู้จัก ข อ ง ฝ รั่ ง เ ศ ส ม า ก ขึ้ น ขนมไทย ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง มารีอา กูโยมาร์ เด ปิญญา สมรสกับเจ้า พระยาวิชเยนทร์ มารีอาเป็นบุคคลที่สำคัญใน สมัยตอนปลายกรุงศรีอยุธยาได้นำวัฒนธรรม โปรตุเกสเผยแพร่เข้าสู่สังคมไทย เธอได้ สร้างสรรค์ขนมหวานหลายชนิด โดยดัดแปลง จากตำรับอาหารโปรตุเกสให้เป็นขนมหวานของ ไทย ผสมผสานความรู้ด้านการทำอาหารที่มีมา แต่เดิม รวมเข้ากับวัตถุดิบที่มีในท้องถิ่น ทั้งยัง สอนความรู้ดังกล่าวแก่เหล่าสตรีในบัญชา จน ตำรับเป็นที่เผยแพร่โดยทั่วไปและตกทอดสู่ อนุชนรุ่นหลัง จากการปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว ทำให้เธอได้รับการยกย่องให้เป็น “ราชินีแห่งขนมไทย” ผู้แสดง สุษิรา แอนจิลีน่า

อ้างอิง ____.(2559). สมเด็จพระนารายณ์มหาราช.สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttp://www.thailaws.com/king/king_ayudhya_28.htm. yuwadee.(2561).26 มี.ค. สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ขุนหลวงในยุครุ่งเรือง ของอาณาจักรอยุธยา.สืบค้น วันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttps://teen.mthai.com/variety/146726.html. ____.(2565).สมเด็จพระเพทราชา.สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttp://www.thailaws.com/king/king_ayudhya_29.htm. ____.(2561).16 มี.ค. “หลวงสรศักดิ์หรือพระเจ้าเสือ”.สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttps://www.silpa-mag.com/history/article_16285. หอจดหมายเหตุ.(2558).30 ต.ค.ออกพระวิสุทธสุนทร(โกษาปาน).สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttps://www.catholichaab.com/main/index.php/research-and-study/research- and-study/625-2015-10-30-03-26-58. ____.(2561).ส่องประวัติ “ออกญาโกษาปาน” เข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ 14.สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttps://www.newtv.co.th/news/12608. ____.(2561).3 มี.ค.เปิดวาร์ป!!! “โกษาปาน” ในบุพเพสันนิวาส กับภาพวาดฝีมือชาวฝรั่งเศส.สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttps://www.silpa-mag.com/culture/article_15888. ____.(2561).22 มี.ค.เปิดประวัติวีรบุรุษคนสำคัญ! 'โกษาเหล็ก' แม่ทัพผู้ช่ำชองด้านการศึกษา ใช้จิตวิทยารบ ชนะพม่า.สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttps://www.khaosod.co.th/special- stories/news_872309. เรื่องเล่าชาวเมืองสยาม.(2561).เรื่องเล่าเจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็กและปาน).สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttp://storyofsiam.blogspot.com/p/blog-page_18.html. Thongbai.(2558).24 เม.ย.พระโหราธิบดี.สืบค้นวันที่ 1 พฤษภาคม 2565.จากhttp://listofthailiteraturewriters.blogspot.com/2015/04/blog-post_16.html. วชิรญาณ.(2558).พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์.สืบค้นวันที่ 2 พฤษภาคม 2565.จากhttps://vajirayana.org/พระราชพงศาวดารกรุงเก่า-ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์/คำอธิบาย. วิพากษ์ประวัติศาสตร์.(2561).19 มี.ค.ออกขุนศรีวิสารวาจา ในหลักฐานทางประวัติศาสตร์.สืบค้นวันที่ 2 พฤษภาคม2565.จากhttps://www.facebook.com/WipakHistory/posts/1708413015888828/ ____.(2561).22 มี.ค.เผยบันทึกประวัติศาสตร์! นิสัยที่แท้จริง 'คอนสแตนติน ฟอลคอน' ร้ายจริงหรือโดนอิจฉา ริษยา.สืบค้นวันที่ 2 พฤษภาคม 2565.จากhttps://www.khaosod.co.th/special- stories/news_871857. Admin.(2561).24 ก.พ. ประวัติ ท้าวทองกีบม้า (มารี กีมาร์) บุพเพสันนิวาส “ราชินีแห่งขนมไทย” สืบค้นวันที่ 2 พฤษภาคม 2565.จากhttps://lifestyle.campus-star.com/knowledge/104465.html.