NICC Magazine 10.5 Indisch centrum Den Haag

/2018 In dit nummer60e editie van de Tong Tong Fair De Indische cultuur is volop aanwezig in Den Haag.....................................2 Het kantelende beeld van de dekolonisatie....4 Leraar Nederlands weet niet wie Multatuli is...........................................8 Het boekje van Vrugtman (2).................9 Ridderorde voor Henk Beekhuis.........................13 Sophiahof – Van Indië tot nu................................14 Ebbe op Java................17 Gedwee en lief zijn hoeft niet langer.........18 Bronbeek wil groeien tot koloniaal museum...........................21 Première ‘Klanken van Oorsprong’.....................23 Tong Tong Fair.............24 Indisch verzet tegen Nazi’s...............................28 Column............................29 pagina 23Nederlands IndischGratis maandelijks e-magazine voor de Indische gemeenschapjaargang 10, mei 2018 | oplage: 9600 Cultureel Centrum

Van de redactie Heeft u overigens zelf ook een uw betrokkenheid bij NICC verhaal te vertellen, waarvan Magazine van groot belang enHet lijkt wel of het niet alleen met u denkt dat dit onze lezers zal vragen wij u een VRIJWILLIGEhet geschiedenisonderwijs maar interesseren? NICC Magazine DONATIE. Wij zullen u daarvoorook met het Nederlandse taal- stelt haar redactionele inhoud zeer dankbaar zijn en u zultonderwijs bar slecht gesteld is. graag voor u open. verzekerd zijn van een blijvendeLees het verhaal over een leraar Graag willen wij u ook wijzen op gratis toezending van uw geliefdedie niet weet wie Multatuli is. Dan de mogelijkheid NICC Magazine en gewaardeerde NICC Magazine.het tweede en laatste deel van het als advertentie medium te Onze volledige bankgegevens zijn:boekje van Vrugtman. Verder de gebruiken. Hierbij een oproep aan (BIC: RABONL2U)ambities van Museum Bronbeek alle lezers die eigenaar zijn van NL39 RABO 0129 2168 36,om uit te groeien tot een een bedrijf of er werkzaam zijn als t.n.v. N.I.C.C. Den Haag NL.volwaardig koloniaal museum. PR manager om NICC Magazine Mogen wij u tenslotte vragen omEn natuurlijk aandacht voor de als mogelijkheid te zien om uw NICC Magazine zoveel mogelijk bijpremière van de docufilm Klanken bedrijf of product onder de uw familie, vrienden en kennissenvan Oorsprong en de jubileum- aandacht van nu 9500 abonnees onder de aandacht te brengen?editie van de Tong Tong Fair, die te brengen. Tevens willen wij een Vraag hen ook gratis abonnee tetevens allerlei vernieuwingen met beroep doen op uw waardering als worden. Wij wensen u weer veelzich meebrengt. Lees ook de abonnee voor het zeer vele werk plezier met uw NICC Magazine. Enboekrecensie van “Veerkracht”, dat wij maandelijks aan NICC mede dankzij uw donaties enhet eerste boek van onze vaste Magazine hebben. Houdt u in advertenties kan NICC Magazinecolumniste Chantal Snijders gedachten dat NICC Magazine helemaal GRATIS blijven.Merkelbach op pagina 20. Wij geheel GRATIS is, hetgeen echterwensen u weer veel leesplezier. niet betekent dat wij geen kosten Hans Vogelsang, hoofdredacteur. hebben. Juist in deze tijden is ___________________________De Indische cultuur is volop aanwezig inDen Haag Door: Martine Linnemeijer-ChamboneOoit was Nederlands-Indië een Standbeeld van de “Indische Om de krachten te bundelenkolonie van Nederland en was Tantes” op het Frederik Hendrik- tegen buitenlandse concurrentenDen Haag de stad van waaruit plein initieert Johan van Oldenbarneveltde kolonie werd bestuurd. in 1602 de oprichting van éénToen Indonesië onafhankelijk gefinancierd door Amsterdamse compagnie: de Verenigde Oost-werd verklaard, vestigden veel kooplieden, vormden zich al Indische Compagnie (VOC). Deoud-Indischgangers zich in snel verschillende compagnieën. VOC had het alleenrecht op deDen Haag. handel vanuit de Republiek inWij doken in de geschiedenis- Azië en kreeg daar namens deboeken om uit te zoeken hoe Staten-Generaal ook bestuurs-de band tussen de voormalige macht. Nederlands-Indië was eenNederlandse kolonie en onze feit.hofstad is ontstaan. Vanuit Den Haag werden alle overzeese gebiedsdelen bestuurdDe VOC (Verenigde Oost- dus ook Oost-Indië. Tevens wasIndische Compagnie) de hofstad ook de plaats waar de grote maatschappijen dieHoe zat het ook alweer? Na de opereerden in Indië hun hoofd-eerste succesvolle handelsex- kantoor hadden. Tegen het eindepeditie naar de Indonesische van de negentiende eeuw hadeilandengroep in 1599, die werd bijna iedere Hagenaar wel een familielid of kennis die als ambtenaar, militair of in dienst van een bedrijf in Indië woonde. 2

Onafhankelijk Indonesië overheidsinstellingen en daar waar en Bezuidenhout. Er werd hun oud-collega’s, hun relaties, namelijk gezegd dat wonen opIn de Tweede Wereldoorlog ver- vrienden en kennissen zaten, dat zand veel beter was voor jeoverde Japan Nederlands-Indië. was wel zo prettig. gezondheid; in zulke huizenDe Japanse bezetting (1942-1945) hadden bewoners minder last vanvan Nederlands-Indië betekende Schitterende panden aan de ziektes als gevolg van optrekkendhet einde van een lange koloniale Javastraat (foto: Funda) vocht uit de bodem.geschiedenis.Terwijl de Nederlanders in Japanse De aanzet tot de Indische wijk De Indische keukenkampen gevangen zaten, kreeg startte met het omdopen vande Indonesische nationalistische de Laan van Schuddegeest in de Ook de Indische keuken is vanuitbeweging de ruimte om zich Javastraat. deze historie goed vertegen-te ontplooien. Na de Japanse De eerste nieuwe straten woordigd in Den Haag. In de loopcapitulatie in augustus 1945 ver- ontstonden daarna, beginnend van de twintigste eeuw werdenklaarde Indonesië zich dan ook met de Balistraat, Sumatrastraat steeds meer eethuisjes enonafhankelijk. In eerste instantie en de Bankastraat. In de daarop- restaurants met een Indischewilde Nederland haar koloniale volgende jaren volgden de keuken geopend in Nederland.missie voortzetten en stuurde zij Soendastraat, de Borneostraat,een troepenmacht maar in 1949 Madoerastraat en Malakkastraat. Het befaamde restaurant Garoedaerkende Nederland het onaf- Vaak kochten de bewoners hun aan de Kneuterdijkhankelijke Indonesië. Zo’n twee- nieuwe huis al vanuit Nederlands-honderdduizend Nederlanders en Indië, via een advertentie in de Langzaam maar zeker raakte menIndische Nederlanders keerden krant. De buurt kenden ze nog hier ook bekend met het Indischevoorgoed terug naar Nederland. niet, maar de straatnamen die eten. En na de onafhankelijkheid klonken vertrouwd. van Indonesië (1949) gingVOC-schepen. Schilderij door Jan helemaal het snel: overal werdenVoerman (1857-1941), Zeeuws De architectonische opzet van Indische restaurants opgericht.Maritiem MuZEEum de Archipelbuurt is sierlijk en Den Haag kende de meeste weelderig: het vele geld dat eetgelegenheden met eenDe Archipelbuurt werd verdiend in Indië werd Indische kaart. Iedere Hagenaar overduidelijk besteed aan deze kent Tampat Senang (1922),De Archipelbuurt, ook wel Indische mooie huizen. Rond de 19e eeuw Garoeda (1949) en WaroengBuurt genoemd, werd doelbewust concurreerden in Den Haag Soeboer (1958) en er zijn eropgetrokken voor de oud-Indië- verschillende buurten met elkaar natuurlijk nog veel meer!gangers, die decennia eerder om de komst van rijke Indië-massaal naar de Oost waren gangers. Archipel, Duinoord, Bronnen: Museum envertrokken en zich nu na hun Statenkwartier en het Belgisch Haags Historischpensionering in Den Haag wilden park, allemaal op zandgrond Indisch 3.0vestigen. Dicht in de buurt van gelegen, ‘wonnen’ deze strijd vanhet departement en de andere het op veen gelegen Oranjeplein ___________________________Donderdag 24 mei t/m zondag 4 juni 2018 – dagelijks 12.00 tot 22.00 uur – Malieveld, Den Haag 3

Het kantelende beeld van de dekolonisatieDoor: Joop de JongDe dekolonisatie van voormalig Desondanks is er een ‘accepted traumatisch verlopen oorlogen inNederlands-Indië blijft een truth’. De meeste historici mogen Indo-China en Algerije veelalzeer omstreden onderwerp. er dan van overtuigd zijn dat negatief beoordeeld, maar deHet verhaal wil dat het de- Nederland het principe van de overeenkomsten met Engelandkolonisatieproces elders bijna Indonesische onafhankelijkheid zijn groter dan de verschillen. Erprobleemloos verliep, maar is erkende, geen herstel van het waren zowel voorbeelden vandat het geval? Week Nederland koloniaal gezag nastreefde maar overhaast vertrek, zoals in India inmet militair optreden af van dekolonisatie en dat ‘de politionele 1947, in Burma en Palestina inhet bestaande patroon? acties’ uitsluitend plaatsvonden 1948, in Marokko en Tunesië inDe historicus J.J.P. de Jong om impasses rond gesloten 1956, maar ook voorbeelden hoevergelijkt het dekolonisatie- akkoorden te doorbreken, bij de koloniale macht besloot zich inproces van Nederland met dat menigeen vormt het militair te graven en het uit te vechten.van Frankrijk en het Verenigd optreden juist het bewijs dat Niet alleen de Fransen, ook deKoninkrijk.[1] Nederland koste wat kost de Britten besloten tot oorlog: in Indonesische onafhankelijkheid in Malakka, Kenia en Cyprus.[4]“Uitgesneden, verdrongen en ver- de kiem wilde smoren. Nederlanddwenen.” De dekolonisatie van stond, aldus de ministers Bot in Marcherende mariniers van deIndië wordt nog steeds geen 2005 en Hennis in 2016, bij ‘de Koninklijke Marine in Nederlands-geschiedenis.[2] Al decennia lang politionele acties’ ‘aan de foute Indië, begin jaren 40. Bron:houdt dit als frustrerend ervaren kant van de geschiedenis’. Fotocollectie Anefo / NationaalIndië-verleden Nederland in een Archiefwurggreep. Weliswaar worden wij Hoe ritueel de gebedsmolens ookal sinds 1969 telkens weer met draaien, ze leveren desondanks Fight or flight vormt, kortom, voordat verleden geconfronteerd via een intrigerende vraag op. Goed, Thomas het uitgangspunt. Maar‘onthullingen’ over buitensporig Nederland streefde allesbehalve dat lijkt, zeker met de inmiddelsgeweld, maar het levert – net als koloniale restauratie na. Maar uitvoerig bestudeerde cases Indiain Groundhog day – steeds weer week het met zijn militair op- en Indonesië in de hand, eendezelfde feiten op en de nogal treden toch niet wezenlijk af van toch wat al te strakke, zo nietgeëmotioneerde debatten ver- het bestaande patroon? Immers, ongenuanceerde benadering.dwijnen even snel als ze gekomen het verhaal wil dat de dekoloni- Wanneer de kolonisator voor flightzijn. We jagen, aldus Remco satie elders probleemloos en via soepel overleg koos, bleek ditRaben, al tientallen jaren achter zonder geweld verliep. Maar is dat niet altijd mogelijk. Hij konhetzelfde spook aan.[3] het geval? worden geconfronteerd met puur geweld, met opstanden, metIndonesische rekruten van de Fight or flight revolutie – zoals Vietnam, Indo-Koninklijke Marine in Nederlands- nesië, Algerije, Malakka, Kenia,Indië leren knopen leggen, periode Dat de dekolonisatie elders, zeker Madagascar en Cyprus lieten zien.1940-1942. Bron: Fotocollectie als het om de Britten ging, vrij De naar onafhankelijkheid snak-Anefo / Nationaal Archief positief verliep, is een overtuiging kende koloniën bevatten soms die bij vele historici tot ver in de aanzienlijke Europese groepen die jaren 1980 op het netvlies stond de oude banden niet wilden slaken gegrift. Debet daaraan waren ogenschijnlijke succesnummers als het vertrek van de Britten uit het Indiaas subcontinent en het koloniale afscheid in Afrika. Deze nogal rooskleurige visie is echter steeds meer onder vuur komen te liggen. De Fransen worden, zo stelt de historicus Martin Thomas, vanwege hun 4

of zoveel mogelijk wilden Deze hele discussie levert wel een uitdrukkelijk bevel van de Fransehandhaven: Indonesië, Algerije, andere, dwingende vraag op. Als regering. Het handelde, zoalsKenia, Rhodesië, Angola en die dekolonisatie in Engeland en nader historisch onderzoek doorMozambique. Soms was er ook Frankrijk zo weerbarstig was, hoe Raphaele Branche aanscherpte,geen sprake van een eenduidige werkte dat in deze landen na het om een uitgebreid systeem vannationalistische stroming, maar massale afscheid uit? Vonden er folteringen als onderdeel vanvan uiteenlopende, met elkaar ook daar discussies plaats over psychologische oorlogsvoering,conflicterende stromingen zoals in het gevoerde beleid? Kwam het van illegale executies, van deIndia, Algerije, Nigeria, Palestina net als in Nederland ook elders tot massale deportatie naar nieuwen Cyprus. discussies over het gebruikte opgezette bewaakte dorpen.[7] geweld? De verontwaardiging werd nogMilitair ingrijpen door de koloniale groter toen het Franse parlementmacht vormde dan ook een Frankrijk: Een nationaal de positieve rol van het Franseduidelijke factor in het dekoloni- trauma[5] kolonialisme wilde vastleggen insatieproces en varieerde van een het bestaande geschiedonderwijs.reactie op opstand of revolutie In Frankrijk heerste na de De maatregel werd daarop snel(Algerije, Indonesië, Kenia), van gecompliceerde en bloedige oorlog ingetrokken.pogingen om een aanzienlijke in Algerije een periode vaninvloed na de onafhankelijkheid windstilte. De regering dekte de Er ontwikkelde zich een warete verzekeren (Malakka, Indo- gebeurtenissen bewust toe. guerre des memoires, waarbij deChina), een ongewenste partij een Reeds tijdens de Guerre d’Algerie critici zich spiegelden aan hetkopje kleiner te maken en/of de werden er debatten gevoerd over goed-fout-schema van de Tweedepositie van een onderhandelings- geweldsexcessen tussen intellec- Wereldoorlog, aan de wandadenpartij te versterken (Malakka en tuelen, zoals de filosoof Jean Paul van het Vichy-regime, terwijlIndonesië). Sartre en de schrijver François hun tegenstanders – de Franse Mauriac en vertegenwoordigers settlers, de ‘pieds noirs’, enIntussen speelde zich in veel van het leger, maar tot een veteranen – hun kant van degevallen aan het thuisfront een grootschalig publiek debat kwam medaille en met name die vanheftige strijd af. Dat front was het niet, ook niet toen de eerste het extreme Algerijnse gewelddaarbij meestal verdeeld tussen historici zich op het onderwerp schetsten. “Pour la France, cevoorstanders van een zo snel stortten. [6] conflict aura été le second grandmogelijke dekolonisatie (veelal traumatisme national du siècle,linkse groeperingen) en groepen Het Nationale Herdenkingsmonu- après l’effondrement de 1940,”die de oude positie wilden ment in Algerije ter nagedachtenis constateerde Le Monde.[8]handhaven (onverkort, via een van de Algerijnse slachtoffers vanforse koloniale vinger in de pap of de onafhankelijkheidsoorlog tegen Merkwaardig was dat de historicivia ‘puppet states’ ). Last but not de Fransen. Bron: Henry Marion / ondanks een ware stroom vanleast speelden de nieuwe wereld- Flickr publicaties in dit debat nauwelijksmachten de Verenigde Staten de een rol speelden. In 2004 steldenSovjet-Unie een cruciale rol. Daar kwam pas in 2000 de historicus Benjamin Stora en verandering in, toen Franse een Argentijnse collega eenDit hele complex van krachten en generaals na geruchtmakende imposant overzichtswerk samen:tegenkrachten leverde vaak grote onthullingen door een Algerijns La guerre d’Algerie. La finproblemen en aanzienlijke ver- slachtoffer opening van zaken d’amnesie, waarin een grootschillen in aanpak op, al was het gaven. Het buitensporig geweld aantal Franse en Algerijnseeinde van het liedje vrijwel altijd bleek allesbehalve incidenteel specialisten bestaande stereo-dekolonisatie en vertrek. Op de en had plaatsgevonden op het typen, mythes en opiniesvraag die ik hierboven stelde, past evalueerden. Het boek verrastedan ook een kort en krachtig vriend en vijand door beide kantenantwoord: er bestond geen één- van de medaille, zowel de Franseduidig patroon van dekolonisatie. als de Algerijnse, kritisch onderMilitair optreden en dekolonisatie de loep te nemen. Het warensloten elkaar bepaald niet uit. Er evident belangrijke sprongenbestaat niet zoiets als een ‘goede’ vooruit, maar op de debattenof ‘verkeerde kant van de hadden zij (met uitzonderinggeschiedenis’. uiteraard van Raphaele Branche) weinig invloed. De discussie 5

concentreerde zich louter op het zonder enige vorm van proces, Het buitensporig geweldtoegepaste Franse geweld. De folteringen, massale ‘resettlement’bredere thematiek kwam niet aan in ‘enclosed villages’ conform Dat de dekolonisatie in een aantalde orde.[9] het systeem van scheiding van gevallen een bijzonder complex bevolking en guerrillastrijders dat verloop kende en er net als inDit debat der doven duurt dan ook ook in Malakka en eerder al Indonesië, Algerije en Keniatot op de dag van vandaag voort. tijdens de oorlog met de Boeren sprake was van buitensporigIntussen zetten migrantengroepen was toegepast. geweld, staat nu wel als eenuit de voormalige koloniën het De discussie spitste zich toe. paal boven water. In alle drieverleden steeds meer in als Vertrokken de Britten bij de gevallen was sprake van eenhefboom bij hun streven naar dekolonisatie nu vrijwillig of gewelddadige opstand, eenemancipatie. Mede onder hun werden ze gedwongen? Revisionis- revolutie die uitmondde in eeninvloed breidde het debat zich uit tische historici betoogden het burgeroorlog (nationalisten versustot een discussie over het gehele laatste. Volgens anderen was er settlers en bepaalde inheemseFranse koloniale verleden. wel degelijk sprake van vrijwillig groepen), van een oorlog met vertrek, maar wel strikt op Britse een sterk asymmetrisch karakter.Engeland: Nostalgie en voorwaarden. Om deze af te Naast frappante overeenkomstenkritiek dwingen, aldus Grob-Fitzgibbon, bestaan er echter ook grote werd soms grof, excessief militair verschillen.In het Verenigd Koninkrijk geweld gebruikt.[11]daarentegen was geen sprake van Wat meteen opvalt is dat diteen langdurige windstilte. Er Bij het grote publiek in het excessief geweld zowel in hetbestond eerder een neiging Verenigd Koninkrijk bestond een Franse als in het Britse gevaltevreden terug te blikken. Politici duidelijke neiging vast te houden onderdeel was van een syste-als Harold Macmillan en historici aan de gloriedagen uit het ver- matisch, grootschalig beleid datals Lawrence James waren het leden. Bron: Matt Kleffer / Flickr van bovenaf door de beideroerend eens. Engeland had, regeringen werd verordonneerd;geconfronteerd met een weer- Desondanks hadden de vele het contrasteert met Nederlandbarstig nationalisme en de onthullingen op de publieke opinie waar – op Zuid-Celebes na – vanveranderde realiteiten in het slechts een bescheiden invloed. bovenaf verordonneerd extreemwereldgebeuren, de bakens tijdig Hoewel een aantal Keniase geweld geen sprake was. Hetverzet. Zaten de principes van slachtoffers prompt processen extreem geweld in Indië was,emancipatie, van ‘home rule’ en aanspanden die net als in zoals Van Doorn en Hendrixdus van vertrek niet in het Britse Nederland uiteindelijk uitmondden reeds in hun werkelijk briljantesysteem ingebakken? Al groeide in excuses van de regering en een Ontsporing van geweld hebbenonder historici in Engeland en de schaderegeling, was van brede geconstateerd, weliswaar groot-voormalige koloniën een kritische verontwaardiging geen sprake. schalig, maar het beperkte zich totonderstroom – met name de “The British people have never bepaalde eenheden.‘Partition’ in India lag onder vuur – been terribly interested in theirbij het grote publiek bestond een empire,” aldus de historicus In alle drie landen werden vroegduidelijke neiging vast te houden Potter.[12] Het enige protest dat of laat de schijnwerpers op dezeaan de gloriedagen uit het was te horen, kwam van groepen duistere plekken in het verledenverleden.[10] migranten die in de excessen hun gericht, maar dat pakte wel ver- oordelen bevestigd zagen over de schillend uit. Terwijl het buiten-Het getij veranderde echter koloniale periode die toch al sporig geweld in Frankrijk endrastisch. In het eerste decennium steeds steviger werd ingekleurd Nederland tot heftige publiekevan de nieuwe eeuw publiceerde door de herinneringen aan de discussies leidde, was dat ineen aantal historici uitvoerige slavernij. Engeland vrijwel niet het geval.studies over het Britse beleid Ook de invalshoeken waren ver-tegenover de Mau Mau-opstand schillend. Frankrijk en Nederland(1952). Van het beeld van een kenden een Duitse bezetting. Inwelwillende dekolonisator bleef beide landen fungeerde de Tweedeweinig over. De historici onthulden Wereldoorlog dan ook als eendat er in Kenia sprake was dominant referentiekader; ingeweest van een systematische Engeland was daarvan echterrepressie: massale internering geen sprake. Verder speelde het 6

verschil in politieke situatie een Premier Rutte inspecteert de 6. Benjamin Stora, La Grangrenerol. Het dekolonisatieproces was in erewacht tijdens zijn bezoek aan et l’oubli. La memoire de laFrankrijk en Nederland gepaard Indonesië in 2013. Foto: Flickr guerre d’Algerie, 1991; Pierregegaan met hoog oplopende Miguel, La Guerre d’Algerieintern politieke conflicten, terwijl 1. De Jong zijn dank gaat uit 1954-1962. 1992.dit in Engeland nooit noemens- naar zijn zoon M.A.G. de Jong,waardige oppositie had ontmoet. van wiens literatuuronderzoek 7. Raphaele Branche, “La torture inzake het Franse en Britse et l’Armée pendant de guerreDesondanks pakten de debatten counter insurgency beleid hij d’Algerie”, 2001.in Frankrijk en Nederland ver- duchtig gebruik mocht maken.schillend uit. De Tweede Wereld- 8. Le Monde, 30 oktober 2014.oorlog vormde in Frankrijk 2. H.L. Wesseling: Indië verloren,weliswaar de dominante invals- rampspoed geboren, pag. 305 9. Emmanuel Brillet in : Cultureshoek, maar voor de ‘pieds noirs’ – 308. et Conflicts, nr. 41. 2001,en veteranen was dit allereerst de pag. 47.burgeroorlog in Algerije. In 3. J.J.P. de Jong, De terugtocht.Nederland bleef echter de Tweede Nederland en de dekolonisatie 10. Bovenstaande schets is onderWereldoorlog het exclusieve van Indonesië, hoofdstuk 17; andere gebaseerd op: Martinreferentiekader. Remco Raben in ‘Historici.nl’, J. Wiener in: The Journal ofDe Bersiap-periode met zijn 23-12-2015. Ook de recente the Historical Society, Vol. 3,tienduizenden Nederlandse slacht- publicaties van Romy Limpach issue 1, 25 maart 2013.offers en de verhalen van de en Gert Oostindie leverden au Harold Macmillan: Pointing theveteranen speelden nauwelijks fond weinig nieuws op, hoe way, London 1972. Lawrenceeen rol. Hoewel veteranen zich tot uitstekend zij ook waren als James: The Rise and Fall ofin de jaren negentig stevig samenvattingen en evaluatie the British Empire, Londonroerden, was er van een van al bestaande literatuur. 1994, p. XIV. Roderickwerkelijke guerre des memoires MacFarquhar in de Newgeen sprake. 4. Martin Thomas: ‘Fight or York review of Books, 24 Flight. Britain, France and september 2009.In de fixatie op het buitensporig their Roads from Empire’.geweld stemmen Frankrijk en Oxford University Press, 2014. 11. Mark Curtis: Web of Deceit:Nederland echter weer overeen. Er Britain’s real role in het world.zijn in beide landen boeken- 5. Onderstaande schets is, voor London vintage 2003. Carolineplanken vol geschreven, maar zover niet anders vermeld, ge- Elkins: Britain’s Gulag: Thehet dringt allemaal niet door. baseerd op Emmanuel Brillet brutal end of empire in Kenya,Ontsporing van geweld dateert in: Cultures et Conflicts, nr. London 2005. Voor een over-reeds van 1970! Ondanks hun 41, 2001. Sylvie Thénault zicht van de Britse historio-moraliserende claims op hun in: Vingtième Siècle; Revue grafie, zie ook Henk de Jong:historisch gelijk staan ook de d’histoire, nr. 85, 2005. Dirk ‘The Paradox of Leaving’,discussianten in Nederland met Petter in Internationale Schul- Netherlands Annual Review ofhun rug naar de geschiedenis. buchforschung, Vol. 30, nr. 3, Militairy Studies, 2015, pag. 2008. Christoph Kalter & 32-38.Zij hopen dat het pas gestarte Martin Rempe: Geschichte undgrootscheepse historisch onder- Gesellschaft, 37, Jrg.H. 2011. 12. Bernard Potter in Londonzoek door drie gerenommeerde Review of Books, 3 maartinstituten “eindelijk de waarheid 2005.boven water zal brengen”. Maargeen enkele schets van het militair (Java Post) Dit artikel verscheenoptreden, hoe voortreffelijk ook, eerder dit jaar in de Clingendaelkan recht doen aan de com- Spectator.plexiteit van het Indonesischedrama dat allereerst een politieke, _______________________________diplomatieke en internationaletoonzetting had, geen primairmilitaire. 7

Leraar Nederlands weet niet wie Multatuli isDoor: Marc van OostendorpNu heb ik er genoeg van. Al vijf letterkunde: De Nederlandstalige Wat al die lui vroeger allemaal tejaar aanschouw ik met verbazing literatuur vanaf 1880 tot heden. zeggen hadden, wat kan ons hethet onderwijs Nederlands. Talloos schelen. Wij hebben Kluun enzijn de problemen en er gebeurt Hertalingen Heleen van Royen toch?veel te weinig om die op te lossen. Je kunt met andere woorden vanaf Wat een armoe. Eerder ditAllerwegen verzekert men mij dat volgend jaar leraar Nederlands weekeinde hadden we al moetenhet van belang is constructief worden op het vmbo en in de meemaken dat Marita Mathijsen –te blijven en met iedereen te eerste 3 jaren van het vwo en de de grote Marita Mathijsen! déoverleggen. Te blijven zien dat havo zonder ooit een pagina van voorvechtster voor de schoonheidiedereen het beste voor heeft en Multatuli te hebben gelezen, ja van de boeken van voor 1880! –dat het vanzelf allemaal wel goed zonder, ooit van Multatuli te in de Volkskrant moest toegevenkomt. Als we maar voorzichtig hebben gehoord. Karel ende dat er niks anders op zat dan oudezijn. Elegast, Sara Burgerhart, Piet teksten te hertalen om ze zo goed Paaltjens – wie dat zijn hoef je mogelijk naar de jongeren teIk geloof het niet meer. Er zijn te natuurlijk niet te weten wanneer brengen. Maar zoals Peppelenbosveel cynici bezig alles af te je jonge mensen in je klas krijgt. terecht zegt: zelfs daarmee voertbreken, het onderwijs de afgrond Mathijsen een achterhoede-in te drijven. Lui die gebruik Hiermee wordt dus geforma- gevecht. Om leraar Nederlandsmaken van de laksheid en de liseerd: dode schrijvers mogen te worden heb je zelfs dievoorzichtige vriendelijkheid van de nog een paar jaar meedoen in hertalingen niet nodig. Je hoeftmensen die wél iets weten en Nederland, maar ze tellen niet. de namen van die werken enkunnen in het leven om ervoor te schrijvers niet eens te kennen.zorgen dat belangrijke pijlers vanonze cultuur zo snel mogelijk Rampenworden kapot geslagen. Tijd om tezeggen dat we het niet meer Wie verzint toch zoiets? Depikken. No more Mr. Nice Guy. ‘kennisbasis’ waarin de nieuwe eis voor het hbo wordt vastgesteld,Waarom ben ik zo boos? Op het wordt door de hbo-opleidingen inliteraire weblog Tzum plaatste grote zelfstandigheid gemaakt. Zede schrijver en lerarenopleider praten wel met (onder andere) deCoen Peppelenbos gisteren een universiteiten. Alleen werken inschokkende column. Daarin wees de hoogste gremia van die hbo-hij erop dat de eisen aan opleidingen kennelijk allerleitweedegraadsleraren met ingang figuren die het niet nodig vindenvan volgend schooljaar gaan om toekomstige leraren ook nogveranderen. Waar het gaat over maar een elementaire cultureleliteratuurgeschiedenis hoeven ze bagage mee te geven.alleen nog aan deze eis te Nou, dan maar niet vriendelijk envoldoen: niet constructief. Dit kan niet.Geschiedenis van de moderne 8

Hiermee heeft het hbo laten zien hen begint?), zo iemand hoort niet men dan wat zij zegt, en niet watdat het niet in staat is een eigen voor de klas te staan. Zo iemand ze zegt nadat ze decennia heeft‘kennisbasis’ vast te stellen, dat is onbevoegd. moeten beuken (dat we bestmen zich te veel laat leiden door kunnen hertalen), maar wat zeallerlei andere overwegingen en Rampen vroeger zei: dat scholieren enniet door de wens leraren te studenten zich niet moetenkweken die een voorbeeld voor En dus moet er echt worden aanstellen, maar lezen.hun leerlingen kunnen zijn – ingegrepen, de ‘kennisbasis’ moet Maar eigenlijk maakt het me nietvoorbeelden van nieuwsgierigheid, over, in overleg met mensen die eens zoveel uit wie het doet. Laatvan eruditie, van iets verder er wél verstand van hebben, die er in ieder geval iemand meekijkenkijken dan je neus lang is. Iemand wel hart voor hebben. met het curriculum voor diedie niets over de geschiedenis Je zou kunnen denken aan de lerarenopleidingen, voor er nogvan voor 1880 weet (wat is dat wetenschap, je zou kunnen meer rampen gebeuren.trouwens voor een idioot jaartal? denken aan Marita Mathijsen, inzijn de Tachtigers echt zo een waarlijk beschaafd land zou Bron: www.neerlandistiek.nl.belangrijk dat de geschiedenis met zoekt donateursHet Indisch Platform behartigt de belangen van de Indische gemeenschap bij de Nederlandse regering Stichting Het Indisch Platform - Postbus 85564 - 2508 CG Den Haag Bankrek. nr. NL84 INGB 0088 3644 67 t.n.v. Indisch PlatformHet boekje van Vrugtman, de kringloop vande tijd in elf handtekeningen…1942-1945 (2)Het verhaal van een klein boekje dat evenals zijn eigenaar het Japansekrijgsgevangenenkamp Harima, Osaka overleefde Door: Ed VermeulenOm de lezers van Vrugtman’s Beth, Gerard, geboren op 14 schijnlijk hertrouwd in 1949 metboekje in de tijd van de kamp- december 1899 te Pretoria, Zuid- Antonius F. Vogelsang [*].jaren (1942-1915) te plaatsen en Afrika. Naam moeder: Geertruida.het eventueel traceren van Beth stond in de periode 1932- Urn met de as van Gerard Bethmogelijke nabestaanden te ver- 1938 vermeld als employee van (foto: collectie OGS Oorlogsgravengemakkelijken, volgen hier enige Handelshuis Lindeteves, waarvoor Stichting)summiere en zeer zeker niet hij op veel standplaatsen heeftcomplete genealogische details gewerkt, onder andere teper persoon, gerangschikt in de Semarang, Tegal, Soerabaja (allevolgorde van plaatsing van de op Java) en Medan, Padang (beidehandtekeningen in het boekje. op Sumatra). Hij trouwde in oktober 1939 met Wilhelmina Chr.Gebouw Lindeteves-Stokvis te Beekink. In 1941 woonde hetSoerabaja (Foto: Tropenmuseum) echtpaar in Soerabaja en werkte hij vermoedelijk bij Lindeteves (Technisch Bureau Lindeteves- Stokvis). Hij overleed op 5 mei 1944 in het kamp Harima aan ondervoeding. Een urn met zijn as werd geplaatst in het Columbarium van het Nederlandse Ereveld Menteng Pulo te Jakarta. Zijn weduwe is waar- 9

Poort ereveld Menteng Pulo, Djakarta (links) en luchtfoto van het ereveld (rechts) (Foto’s: collectie OGS)Burgemeestre, Robert Otto. K.M. van Zeijl, afkomstig uit het onderwijs. Werd schoolhoofdGeboren 7 mei 1912 te Madioen Gladbeck, Duitsland. In 1941 van een lagere school in de Atjeh-(Oost-Java). Zoon van Robert W. hoofd van de Europese Lagere straat in Den Haag. Overleden opBurgemeestre en Rosina. Voor School te Soerabaja. Zijn ion 1942 14 april 1982 in Den Haag.1939 gehuwd met Maria M. door de U.S. Army uitgegevenMiddelbeek. Doorliep de HBS in Kampbijbel (Engels/Japans) is Hayes, Christiaan August. Op 15Malang en studeerde aan de TH te bewaard gebleven. Had zichzelf april 1914 geboren te TasikmalajaBandoeng, civiel ing. in 1934. In met behulp hiervan enig Japans (West-Java). Zoon van August B.1934 was hij Ingenieur Provinciale aangeleerd. Na de bevrijding Hayes en Anna C. Bloemhard. VanWaterstaat afdeling Irrigatie te gebruikte hij deze vaardigheid om 1932 tot 1937 woonachtig inMadioen. In 1955 hebben hij en als tolk tussen Amerikanen en Nederland. Afgestudeerd aan dezijn echtgenote zich gevestigd in Japanners op te treden. Bleef MTS te Rotterdam afd. elektro-Sao Paulo in Brazilië. Uit dit huwe- zodoende nog langer in Japan. techniek. Ging in 1937 terug naarlijk is waarschijnlijk één dochter: Zijn echtgenote was inmiddels met Nederlands-Indië, waar hij inWieneke Rosina. hun zoon naar Nederland terug- dienst trad van de ANIEM gereisd. Na terugkomst in (Algemene Nederlands-IndischeRolsma, Antonius Franciscus. Ge- Nederland wederom werkzaam in Elektriciteitsmaatschappij als elek-boren 3 september 1911 te Nieuw trotechnisch ingenieur. Op 4 juliHelvoet. Zoon van vuurstoker De kampbijbel van Matheus Pieter 1940 gehuwd met Frieda VanSjoerd A.F. Rolsma uit Franeker den Ottolander Naerssen. Uit dit huwelijk werdenen Maria F. Willemsen uit Arnhem. vier kinderen geboren: Victor (31In november 1936 te Soerabaja juli 1941 te Soerabaja), Reginaldgetrouwd met J.F. Hengst. Uit dit (20 mei 1947 te Bandoeng),huwelijk werd, waarschijnlijk in Yvonne (20 september 1948 teseptember 1937, een dochter Soerabaja) en Jack (22 mei 1951geboren. Na de oorlog is hij te Den Haag). Na demobilisatiewaarschijnlijk twee keer her- KNIL wederom in dienst vantrouwd: met E.E. Smidt (?) en ANIEM. Was verantwoordelijk voormet Helena Tehusijarana. Uit dit de energievoorziening regio Oost-laatste huwelijk werd in 1953 een Java. In 1950 met gezin naardochter geboren: Daya Helene Nederland vertrokken. BehaaldeRolsma. begin jaren ’50 de titel Register Ingenieur en sloot zijn loopbaan afDen Ottolander, Mattheus Pieter. als directeur Intechmij NV. TijdensGeboren 5 juni 1901 te Rotterdam de Kampjaren was hij samen metZoon van Pieter den Ottolander en Dick Visker de drijvende krachtJohanna de Jong. In 1931 te achter de organisatie van allerleiRotterdam gehuwd met Dorothea activiteiten ten einde het moreel 10

hoog te houden. Deze samen- Pieternella M. van Haalen. In 1919 Wonderbaarlijkewerking werd voortgezet in het – getrouwd met Catharina Lok. Uit herenigingna de oorlog - door hen beiden dit huwelijk zeker één dochteropgezette Harima Comité, waar geboren in januari 1927 te Na de zware jaren in Harima over-hij verantwoordelijk was voor het Soerabaja. Vanaf mei 1953 weer leefd te hebben, maaktensecretariaat en de nieuwsbrief in Nederland, mogelijk werkzaam Vrugtman en zijn medekamp-gevolgd door de organisatie, sinds als adj. Directeur Uitgeverij en genoten zich later in het jaar op1971, van de jaarlijkse Reünie. procuratiehouder te Amsterdam. voor de ‘thuisvaart’ naar Indië.Ingenieur Chris Hayes is overleden Overleden op 3 februari 1984 te Het in 1943 ingenomen boekjeop 7 juni 1994 te Leiden. Amsterdam. was inmiddels weer terug bij zijn eigenaar. Op enig moment na deGebouw ANIEM te Soerabaja (Foto Van Eldik, Jan Frederik Willem. terugkeer heeft Vrugtman zijnCollectie Tropenmuseum) Geboren 28 augustus 1908 te echtgenote en zoon teruggevon- Deventer. Zoon van Antoon van den. In 1946 repatrieerde hij metNolten, Julius Cesar. Geboren te Eldik (behanger/stoffeerder) en zijn gezin naar Nederland en zeJogjakarta (Midden-Java) op 11 Jantje E. de Boer. Waarschijnlijk in vestigden zich in Voorburg, waarmaart 1015. Zoon van Lucianus A. 1936 gehuwd met Theresa in resp. 1947 en 1948 tweeNolten (spoorwegemployee) en Prerost. Olie-adviseur bij de kinderen, zoon Rudolf Pieter enStancina H.F. van Affelen van Bataafse Petroleum Maatschappij dochter Gerda Agatha, werdenSaemsfoort. In 1940 getrouwd te (BPM). Overleden op 30 december geboren. In 1953 vertrok hij weerSoerakarta met Elviere Hanssens, 1984 te Apeldoorn. naar Indonesië. In de augustusoverleden te Landgraaf (Limburg) 1953 editie van het blad “Dein 2001. Julius C. Nolten overleed Mijnlieff, Frans Frederik Willem. ingenieur in Indonesië” komen weop 30 april 1968, eveneens te Geboren 15 mei 1898 te Utrecht inLandgraaf. huize Rotsoord. Zoon van Jan Parade KNIL te Soerabaja kort Willem Mijnlieff en Elisabeth J.M. voor inval Japan 1942, vooraanHeynen, F.H. Mogelijk is hij de Meijer. Getrouwd met Marcella rechts sergeant Hayes. (Foto: Coll.Franciscus Josephus Hubertus Th.E. de Waal op 20 augustus te Familiearchief Hayes)Heynen. Geboren 30 juli 1906. Bussum. Uit dit huwelijk drieZoon van Johannes G. Jordans zoons: Frank (juli 1926 te te midden van een groot aantal(onderwijzer) uit Bergen op Zoom Pandokan), Peter (juli 1927 even- Indonesische familienamen, zijnen Marianne M. van Duijne. eens te Pandokan) en Hans (1929 naam tegen met daarbij de aan-Schrijver bij de Belastingdienst. te Djokjakarta). Machinist bij tekening dat hij is opgenomen inOp 28 maart 1934 getrouwd met de Suikerfabriek (Sf) te Pandokan, de kring Soerabaja. Ook zijn medeCorrie A van der Star in Malang, Djokjakarta in 1927, daarna idem ex-P.O.W.-ers Ir. Burgemeestregeboren op 29 juli 1907 te Sf Demak Idjoe te Djokjakarta en Dipl. Ing. Van Eldik worden inSeadjoe (Palembang, Sumatra). In (1932-1941), idem Sf Ketegan te deze lijst vermeld. Beiden met als1941 staat hij geregistreerd als Sepamdjang. Waarschijnlijk na standplaats: Djakarta.chemicus bij Suikerfabriek (Sf) 1945 naar Nederland. Employee In Januari 1958 keerde hij, nuDjati. Na 1945 naar Nederland. technische bureau. Overleden 7 voorgoed, terug naar NederlandOverleden op 28 juli 1969 te september 1975 te Den Haag. en vestigde zich wederom inRotterdam. Voorburg. Memorabilia Christiaan A. Hayes: Daniel Hendrik Vrugtman is op 25Van Schieveen, Adrianus Paulus. o.a messtins, kamppet, kepi januari 1968 te Den Haag over- vaandrig KNIL, kampbijbel. (Foto: leden. In zijn nalatenschap bevondGeboren 28 augustus 1908 te collectie Familiearchief Hayes) zich nog steeds het boekje, dat hem en zijn medelezers gedu-Amsterdam. Zoon van Jan van rende de zware kampjaren eenSchieveen (makelaar) en 11

Suikerfabriek Padokan nabij Djokjakarta (Foto: collectie Tropenmuseum)welkome afleiding en tijdsbeste- het verhaal: “Levensloop van Indië 1942-1945”. Tijdens onzeding had geboden. Henriëtte Josephine Schuddeboom ontmoetingen op de Pasar MalamDe precieze weg die het boekje –Hartsteen” geplaatst door Mr. Besar in Den Haag (nu Tong Tongaansluitend heeft afgelegd, ligt E.R. Schuddeboom op de website Fair) , voor het eerst in 1998,verborgen in de kringloop van Groenegraf.nl op 11 april 2016. werd mijn openingsvraag: “Hoede tijd tot de dag dat het – een gaat het Jan?” altijd beantwoordkleine vijftig jaar later – in Baarn De auteur van dit artikel, Ed met: “Een race tegen de tijd, Ed”.opdook en de basis vormde voor Vermeulen (1942)dit verhaal: “Het Boekje van Bronnen:Vrugtman, de kringloop van de Het verhaal “Het boekje van CBG: Centrum voor familie-tijd in elf handtekeningen... 1942- Vrugtman, de kringloop van de geschiedenis, Den Haag1945”. tijd in elf handtekeningen” is H. Heukels: ’De relativiteitstheorie opgedragen aan Jacques Zeno van Einstein’ (het boekje vanTenslotte Brijl (1927), sinds december 2008 Vrugtman) een zeer gewaardeerde penvriend, Oorlogsgravenstichting: Slacht-Op het eerste gezicht bestond bovenal echter de man die met offerregisterer tussen de oorspronkelijke een niet aflatende energie door Dick Visker Sr.: Informatie eneigenaar van het boekje en Baarn middel van het verzorgen van namenlijst kamp Harimigeen direct aantoonbare band. aanvragen van herinnerings- Genealogische gegevens enNaar later zou blijken was er medailles tracht onze in de strijd wetenswaardigheden verkregenvia de familielijn van zijn echt- in Zuidoost-Azië gesneuvelde via Boeroeng, webmaster vangenote Aagje (Agaath) Vrugtman- militairen waardige en vooral Indisch4ever en Eric van der Ent,Schuddeboom, overleden te Baarn individuele aandacht te geven en webmaster Groenegraf.nl.op 20 maart 2000, wel degelijk aan Jan van Dulm (1934-2011),sprake van een sterke en auteur van het standaardwerk Dank aan:duidelijke Baarnse connectie. De “Geïllustreerde Atlas van de Mevr. Greet Dijxhoorn – vanvondst werd immers gedaan in de Japanse Kampen in Nederlands- Kouterik, Reg Hayes, John Mierop,Baarnse villa Rust-Lust, de villa Maarten den Ottolander, Dickwaar de familie Schuddeboom zich Visker Jr., fam. A.E. Vrugtman enal in het begin van de 20e eeuw Marcel Vrugtman, hh. Harri enhad gevestigd en werd daarmee Robert Vrugtman (resp. zoon enBaarns erfgoed. Erfgoed dat kleinzoon van Daniel H.mogelijk op termijn als een ver- Vrugtman).loren maar nu hervonden Poesaka De redactie van NICC Magazineterug zal keren in de schoot van voor het plaatsen van dit verhaal.de familie van de oorspronkelijkeeigenaar. Spelling:Mocht de lezer meer willen weten Plaatsnamen genoemd bij genea-over de band met Baarn van logische informatie en historischeDaniel Hendrik Vrugtman’s echt- foto's in de spelling van de tijdgenote Aagje Schuddeboom, zie van het verhaal (bijv. Soerabaja i.p.v. Surabaya). 12

Reparatie van iPhone, iPad en Android. Snel, vakkundig en redelijk geprijsd. Klik hier voor de aanbieding. Borca-Online / BorcaDen webshop http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- http://www.borca-online.nl/elektronica http://www.borca- online.nl/elektronica online.nl/elektronica(advertentie)Ridderorde voor Henk BeekhuisOp donderdag 26 april, de dag van via e-mail, schriftelijk en via de De uit deze contacten verkregende lintjesregen ter gelegenheid telefoon vragen van particulieren informatie werd door hemvan de verjaardag van Koning en instanties uit binnen- en gecheckt, verwerkt in zijn data-Willen Alexander, heeft de buitenland beantwoorden. Talloze bestanden en publicaties en laterBurgemeester van Groningen mensen die op zoek waren naar gedigitaliseerd in een drietalnamens de Koning een ridderorde informatie over de Japanse websites.uitgereikt aan Henk Beekhuis. interneringstijd in Nederlands-Geboren in 1932 krijgt hij hiermee Indië werden door hem geholpen. De websites en publicaties vande waardering voor zijn jarenlange Henk Beekhuis vormen belangrijkeresearch, talloze publicaties en Henk Beekhuis is zelf omstreeks input voor andere websites, zoalswebsites over de Japanse inter- 1980 op zoek gegaan naar www.indischekamparchieven.nlneringskampen, scheeps- en trein- informatie over zijn schoonvader, van het NIOD. Zijn naam wordt intransporten van krijgsgevangenen die overleden was tijdens de talloze publicaties, gedrukt alsen over Bersiapkampen en de aanleg van de Birma-Siam Spoor- ook digitaal, genoemd als bronrepatriëring naar Nederland. Bij weg in Thailand. In binnen- en van informatie. In binnen- enKoninklijk besluit is Henk Beekhuis buitenland zocht hij in oorlogs- buitenland wordt hij gezien als eenbenoemd tot Ridder in de Orde archieven en legde contacten met expert op het gebied van Japansevan Oranje Nassau. betrokken instanties in Nederland Interneringskampen, scheeps- en en ver daarbuiten, met kamp- treintransporten van krijgsge-Reeds in de jaren negentig overlevenden en nabestaanden. Al vangenen, Bersiapkampen en de deze contacten werden door hem repatriëring naar Nederland.bezocht Henk Beekhuis Indische geregistreerd en gearchiveerd. Het bijzondere aan Henk Beekhuisherdenkingsbijeenkomsten en is dat hij de kennis en de bronnen die hij de afgelopen 25 jaar heeftreünies met zijn reizende archief: verkregen, belangeloos heeft willen delen met andere geïnteres-passagierslijsten, informatie over seerden via zijn websites, zijn publicaties en zijn persoonlijkekampen, folders, boeken, websites contacten. Ook heeft hij voor vele honderden mensen uit de Indischeen zijn uitgebreide parate kennis. gemeenschap onderzoek gedaan naar het kampverleden van eenHij beantwoordde vragen van familielid of bekende. Van de resultaten van deze research-bezoekers en hielp hen bij hunzoektocht naar hun Indischeverleden. Dat deed hij geheelvrijwillig, onbetaald en naast zijndrukke baan als fysicus aan hetUMC in Groningen.Later trok hij zich terug uit hetopenbare leven, maar bleef hij 13

activiteiten heeft hij een uitge- Indië. Hij deelt deze informatie kwamen of naar een ander kampbreid archief aangelegd. met andere geïnteresseerde par- werden overgebracht. ticulieren en instanties. In 2016 Vanaf 2005:Omdat Henk Beekhuis zijn neemt hij als partner deel aan aan www.bersiapkampen.nl: websiteexcellente werk al meer dan 25 het project “Kenniscentrum Repa- over de kampen op Java enjaar doet op basis van onafhanke- triëring van het Indische Herinne- Madoera tijdens de Indonesischelijkheid, vrijwilligheid en belange- ringscentrum. Dit project behelst revolutie.loosheid, kwam hij in aanmerking een interactieve website waarop Vanaf 2008:voor een koninklijke onderschei- de bezoeker kennis rond en over www.japansekrijgsgevangenenkading. De aanvraag voor een de naoorlogse repatriëring (1945- mpen.nl: website over krijgsge-Ridderorde werd gesteund door 1967) van Indië/Indonesië naar vangenenkampen in Nederlands-enkele organisaties die veel aan Nederland visueel gaat ‘bel;even’ Indië, Birma, Thailand, Indo-Chinahem te danken hebben: en waar voor het eerst de repa- en Japan tijdens de Tweede triëringslijsten op één centrale Wereldoorlog. Het Nederlandse Rode Kruis, plaats kunnen worden geraad- afdeling oorlogsnazorg pleegd. De andere projectpartners Gedrukte publicaties: zijn Stichting Pelita, Indische 2002-2008: De Stichting Herdenking Genealogische Vereniging, het Japanse Krijgsgevangenenkampen Dodenspoorwegen (SHBSS) Rode Kruis, Nationaal Archief, in Oost-Azië en Repatriëring/ NIOD, Maritiem Museum in evacuatie uit Nederlands-Indië en Het Indisch Herinneringscen- Rotterdam en de heer H. van Japanse burgerkampen in Neder- trum IHC Ooste. lands-Indië. Henk Beekhuis, 4 mappen. Museum Bronbeek Digitale publicaties 2009: Vanaf 2004: Geïllustreerde Atlas van de Het Thailand-Burma Railway www.japanseburgerkampen.nl: Bersiapkampen in Nederlands- Centre and Museum in website over de burgerinterne- Indië 1945-1947. Henk Beekhuis Kanchanaburi in Thailand ringskampen in Nederlands-Indië en anderen, Bedum 2009, ISBN ten tijde van de Japanse 978.90.5294.346.4. Standaard-Beknopt overzicht van bezetting. Met van alle tot dusver werk over de interneringskampenverdiensten van Beekhuis bekende Japanse burgerkampen in Indonesië na de Tweede de naam, locatie, plattegronden, Wereldoorlog.Research 1980-heden verwijzing naar literatuur, naam-Henk Beekhuis verzamelt gedu- lijsten en aantallen kampbe- _____________________rende tientallen jaren informatie woners. Tevens de data datover de Japanse kampen en de geïnterneerden het kamp binnen-Bersiapkampen in Nederlands- Onder deze titel houdt de redactie van NICC Magazine u maandelijks op de hoogte van nieuws, actualiteiten en het programma van de nieuwe Indische Ontmoetingsplek SophiahofIndisch Herinnerings-centrum en het Moluks Historisch Museum presenteren:Gepeperd verleden in het kader van het Jaar van het Verzet 2018Het Platform WOII heeft 2018 Wereldoorlog als historisch ver- heid die medio dit jaar in deuitgeroepen tot themajaar Jaar schijnsel èn als bron van in- Sophiahof in Den Haag geopendvan Verzet. Gedurende dit jaar spiratie. Het Indisch Herinnerings- zal worden. Ook tijdens de ver-wordt in het hele land extra centrum werkt samen met het schillende programma’s zal hetaandacht besteed aan de rol Moluks Historisch Museum aan de thema verzet centraal staan.van het verzet tijdens de 2e tentoonstelling Vechten voor vrij- 14

Tijdens WOII werd in Nederlands- stelling zal uiteindelijk een keuze hiervoor samen met cameramanIndië én in Nederland verzet maken uit alle inzendingen. Armando Ello het land door opgepleegd door mensen die hun zoek naar verhalen. De inputachtergrond in Indië/Indonesië GEPEPERD VERLEDEN uit het land verwerken we inhadden. In deze tentoonstelling de programma's. Zo wordt hetvertellen we verhalen van deze Een onderzoek naar de betekenis publiek mede-samensteller vanverzetsstrijders èn van de gewone van gedeelde koloniale erfenis de inhoud van het programma.man of vrouw die grote of kleine vanuit verschillende perspectievendaden van verzet pleegde. Ook Intro Reporters Gepeperdstaan de verhalen van nazaten Actuele thema’s in een Verledencentraal: wat betekenen deze breder perspectiefverhalen voor hen? Lara: \"Is het Indisch verleden Ons gedeelde koloniale verleden is gepeperd of pittig? Dat zou ikVerhalen Over Leven - Jerney de afgelopen jaren op allerlei vroeger vooral over het etenZwart en Oma Sylvia Simon- manieren actueel in de samen- hebben gezegd. Nu ik me meerVasseur over verzet leving. Een meerstemmig Indisch verdiept heb in de Indische -Moluks perspectief vormt een geschiedenis, verbaas ik meOPROEP! Uw verhaal wezenlijk onderdeel bij duiding steeds meer dat een Indisch van dit verleden en de betekenis perspectief zo vaak ontbreekt inVoor een gedeelte in de daarvan nu. In 2018 start het debatten over bijvoorbeeld deko-verzetstentoonstelling over de Indisch Herinneringscentrum met lonisatie, migratie en racisme. Ikbetekenis van verzet voor het Gepeperd Verleden: een nieuwe hoop er tijdens deze reportage-heden zijn IHC en MHM op zoek programmareeks rondom vijf reeks achter te komen waarom ditnaar uw verhalen. Hiermee willen thema’s dekolonisatie, verzet, zo is en hoe Indisch Nederlandwe samen met u een sluier migratie, racisme en slavernij. denkt over deze thema's en hoeoplichten van de diversiteit aan Actuele thema’s die soms verhitte dit zich verhoudt tot anderemensen en verhalen die deze discussies opleveren, maar van perspectieven van nazaten uitgeschiedenis heeft. Door uw belang zijn om samen met elkaar andere voormalige koloniën vanverhaal te delen, kunt u een te voeren. Nederland.\"belangrijke bijdrage aan dezetentoonstelling leveren en zorgen Doe mee! Lara interviewt jong en oud overdat een stukje erfgoed bewaard onze koloniale geschiedenisblijft. Met Gepeperd Verleden onder- zoeken we samen met elkaar deze Armando: \"Als filmmaker probeerHoe doet u mee? actuele thema’s die ons allen ik zoveel mogelijk de Indische aangaan. In hoeverre kan een geschiedenis te verbeelden in1. Welk (familie)verhaal kent u meerstemming Indisch perspec- fotografie of film. Dat is mijn taal.over verzet? tief bijdragen aan de huidige Ik vind dat er meerdere kanten2. Vertel ons in maximaal 250 debatten? Hoe verhouden de zijn aan ons gedeelde verledenwoorden het verhaal én waarom verschillende perspectieven en dat soms teveel van één kantdit volgens u een plekje verdient ervaringen ten aanzien van het wordt belicht. De Indischein de tentoonstelling. koloniale verleden zich tot elkaar?3. Stuur een foto van de persoon Hoe werkt dit door in het heden?of van een voorwerp die dit Tijdens de kick-off op zondagverhaal verbeeldt. 4 februari passeerden de vijf4. Deel uw verhaal via thema's de revue en gaven dedit formulier of mail ons panelgesprekken voer voor naderevia info@indischherinneringscentr discussies. Kom ook naar deum.nl bijeenkomsten van GepeperdWij kijken uit naar uw verhalen! Verleden en laat je stem horen.Het projectteam van de tentoon- REPORTAGEREEKS: Van Oost naar West Één van de vaste onderdelen in de Gepeperd Verleden-reeks is Van Oost naar West: een reizende reportage over hoe er in Nederland wordt gedacht over de thematiek. De jonge betrokken historica Lara Nuberg reist 15

geschiedenis typeert zich door Pasar Culemborg met het Indisch Herinnerings-multiperspectiviteit die evenveel centrum een speciale editie vanbelicht zou moeten worden. Zo Deze Pasar vindt plaats op Gepeperd Verleden op 3 juni.creëer je meer begrip over het zaterdag 19 mei van 10.00 totverleden wat we samen immers 18.00 uur. De Markt in het 30 mei: Tifa’s & Turntables:delen.\" centrum van Culemborg wordt The Voices hiertoe omgetoverd tot een cul- Waarom zingen Molukkers zoGepeperd Verleden is een tureel festijn met vele kramen en graag en vooral meerstemmig?programma ontwikkeld door het een podium. Een scala aan Thuis, op school, in de kerk. InIndisch Herinneringscentrum en artiesten en dansgroepen van alweer de vijfde editie van Tifa’s &wordt mede mogelijk gemaakt Kaapverdiaanse, Molukse, Turkse Turntables gaat het deze keerdankzij steun van het vfonds. en Surinaamse komaf zal vanaf over het belangrijkste MolukseDe titel ‘Gepeperd Verleden’ is het podium het publiek verrassen instrument: de stem. Met degeïnspireerd op het boek van met optredens. Klap op de vuurpijl muzikale familie Lekranty makenHarm Stevens Gepeperd Verleden: is een wervelend optreden van we een vocale reis door de tijd.Indonesië en Nederland sinds Vinchenzo (van The Voice of Want waarom gaat het zingen de1600. Een prachtige uitgave van Holland). Daarnaast treden onder meeste Molukkers zo makkelijk af?de afdeling Geschiedenis van het andere nog op Jimmy Bellmartin, En waar ligt de oorsprong vanRijksmuseum. Tifa Totobuang Kawan2 en de de meerstemmigheid waarmee groep Lease. Molukse vocalisten van ieder lied iets speciaals weten te maken? We laten oude en nieuwe versies horen van traditionele lagu2, maar ook populaire liedjes die in iedere Molukse woonkamer graag worden meegezongen. Rocky Tuhuteru is de host van deze muzikale talkshow.____________________ De werkgroep ‘Pasar Culemborg 700’ bestaat uit BenjaminNieuws van Moluks Souhuwat, Marcel Mahulette, TonyHistorisch Museum Sauhuwat, Ferry Siwabessy en Martha Reinders-Titahena.Dit jaar zijn we zeer vereerd dat Katong Batja… Live Rocky Tuhuteru, host in muzikalewe in het kader van 700 jaar op Tong Tong Fair talkshowstadsrechten in Culemborg eenbijzondere HISTORIE21 mogen Vanaf 24 mei zal alweer de 60ste 30 mei: Katong Batja... Live!organiseren. Tong Tong Fair op het Malieveld in We organiseerden in de SophiahofZoals bekend heeft Culemborg een Den Haag plaatsvinden. Dit jaar is al op 24 februari jl. een drukMolukse wijk. Wat deze editie van voor Stichting Moluks Historisch bezochte bijeenkomst met eenHISTORIE21 zo bijzonder maakt Museum om meerdere redenen boekenmarkt en een veiling enis dat er een grote diversiteit een bijzondere editie: We brengen Molukse schrijvers. Het succesaan Culemborgers meedoet aan voor het eerst op de ‘Molukse was voor de organisatie van dehet storytellingprogramma: niet woensdag’ een speciale verkorte Tong Tong Fair aanleiding omalleen Molukse en autochtone versie van het Molukse boeken- te vragen een verkorte versieCulemborgers, maar ook mensen programma Katong Batja… Live! tijdens de ‘Molukse woensdag’ teuit de Turkse en Marokkaanse Natuurlijk ook traditiegetrouw de brengen. Dus speciaal ook voorgemeenschap. In de diversiteit muzikale talkshow Tifa’s & degenen die er niet bij kondenvan mensen gaan we op zoek naar Turntables en in samenwerking zijn op 24 februari, nu in dede overeenkomsten. En die vinden herkansing! Deze eerste editiewe in de thema's zorg en welzijn. 16

op de Tong Tong Fair ontvangt de Tong Tong Fair een speciale Hoe kan een Indisch/Moluks pers-twee debutanten: Coby Nuruwé editie van Gepeperd Verleden met pectief bijdragen aan actueledie een jeugdboek schreef over als thema verzet. Gepeperd debatten? Op 3 juni spreekthet meisje Nona en Elvira Verleden is een programmareeks moderator Wim Manuhutu metNanariain die haar eigen jeugd van het IHC over vijf actuele o.a. journalist Ricci Scheldwachtbeschreef in Mengelmoes. Dichter thema’s: verzet, slavernij, dé- en historicus Ron Habiboe over deDjodjie Rinsampessy licht een tip kolonisatie, racisme en migratie. verschillende perspectieven opvan de sluier op van zijn nieuwe verzet. En waarom is het Indisch/bundel en Abé Sahetapy schreef Moluks verzet in de Tweedeeen fictief verhaal, gebaseerd op Wereldoorlog zo weinig belicht?zijn jeugd in Kamp Schattenberg.De auteurs lezen voor uit eigen Voor definitieve tijdstippen enwerk en houden een korte het gehele programma kunt uMeet&Greet en een signeersessie. het beste www.tongtongfair.nl in de gaten houden. U kunt hier3 juni: Gepeperd Verleden online tickets bestellen Dat scheeltWe organiseren samen met het u wachten in de rij bij de kassa’s.Indisch Herinneringscentrum opSophiahof – Sophialaan 10 – 2514 JR Den Haag – Tel: 070-2002500Ebbe op Java Door: Chris EbbeEen serie korte reisanekdotes over de dagelijkse beslommeringen op Java in IndonesiëJalan Mangga Besar RayaWe lopen over de Jalan Mangga Besar Raya, de weg waaraan ons hotel ligt. In het midden raast hetverkeer in geordende chaos. Honderden scooters duiken ronkend in de jalan jalan tikus, demuizenpaadjes tussen de auto’s, die tot mijn verwondering voornamelijk van de nieuwste bouwjaren zijn,met glanzend ongebutst koetswerk.De ventweg is als een dorpsstraat in de middeleeuwen, gaten en keien, poelen met bruinzwart water.Twee ratten scharrelen onbevreesd in de goot. Langs de kant overal nerinkjes waar je nasi met vis kunteten en saté ayam of soto kambing. Je kunt je schoenen laten repareren in het stalletje van dekleermaker, half zo groot als het hok van een schildwacht. Een maker van obat, inlands medicijn, wil onsiets engs aansmeren. Een verkoper van doerians verleidt ons. Bij een volgeladen rek zoekt hij een rijpeuit. Met zijn hakmes splijt hij de stekelige vrucht. Het ruikt zoet, een geur die ik niet ken, een aromawaarvoor wij in het Nederlands geen woord hebben.Hoezo stinkende doerian waarover ik in mijn jeugd las. Stinkend, het oordeel van de Hollander, wiensneus niet veel meer rook dan de geur van spruitjes. Ik pulk een stukje vrucht uit de stekelige schil. Hetvruchtvlees smelt in mijn mond, zacht als lobbig geklopt slagroom. O goden, naar uw ambrozijn taal ikniet meer.Met een ‘viersterrensmaak’ in de mond lopen wij verder. Op de grond staat een kooi met slangen, eenlevende kluwen kabeltouw. In de kooi ernaast richt een grote zwarte slang zich op langs het gaas, zijntong flitsend in en uit zijn bek waarin je moordend gif vermoedt. Onder het afdak van het slangeneethuisheeft de bazin de kop van een slang klemvast in haar hand. Zilverwit blinkend kerft het lemmet een cirkelom zijn kop waarna de baas het vel van zijn kronkelende slachtoffer stroopt.Chris,Jakarta, 25 november 2014 17

Gedwee en lief zijn hoeft niet langerDoor: Han DehneAls het enig doel had zou ik Molukse deel van deze meer dan Dat betekent ook dat diezelfdemijn leven veil hebben....... trouwe mensen werden, ook tegen Nederlandse overheid de zorg-Veel, heel veel mensen die in hun zin, naar Nederland vervoerd, plicht had voor deze ontheemdeNederland wonen zijn afkomstig om andere voor alle partijen groep van haar bevolking. Op dieuit het voormalig Nederlands moverende redenen. zorg was destijds heel veel aan opIndie. Zij allen hebben aanvan- te merken en schoot uiteindelijkkelijk geleerd dat Nederland het Hierdoor ontstonden er ook twee schromelijk tekort.vaderland is en dat Indie hun verschillende kwesties.moederland was. Allereerst de Molukse zaak die op Maar sinds die tijd is er nauwelijks oneigenlijke gronden zogenaamd iets veranderd. Alle hulp dieNatuurlijk is dat een domme werd opgelost voor de Inter- destijds na aankomst in Nederlandkoloniale redenering. Immers het nationale politieke verhoudingen. werd gegeven is per saldo, doorgeboorteland waar generaties zijn De gevolgen hiervan zijn genoeg- de slachtoffers van al datopgegroeid is het land van de zaam bekend. De andere groep oorlogsgeweld in Indie, zelfvaders en voorvaderen en daar- zijn de Indo’s, de gemengd- betaald. Iedere cent die werddoor als vaderland te bestem- bloedigen, die eveneens zonder uitgekeerd werd beschouwd alspelen. land kwamen te zitten en massaal, een schuld aan de Staat en moestDe koloniale ambities van Neder- tegen de wens van de Neder- worden terugbetaald.land hadden automatisch tot landse regering in, naar Nederlandgevolg dat er een sterk aan vertrokken. De door Indonesië betaaldeNederland gelieerd volk ontstond. Ook zij werden eerst vreemde vergoeding, vastgelegd in hetDe onvoorstelbare trouw van de eenden in de bijt. Maar Nederland Traktaat van Wassenaar, voor alleMolukse bevolking en de Indo’s kon deze groep volkenrechtelijk genaaste goederen van dezeaan de Nederlandse samenleving niet weigeren. Zij waren en zijn groep werd nimmer doorbetaaldwas min of meer uitzonderlijk te allen Nederlands onderdaan en aan de rechthebbenden.noemen. voorzien van de nodige bewijzen De achterstallige salarissen van daarvan. KNIL-militairen zijn pas na ruimNadat als gevolg van de tweede 70 jaar beschikbaar gekomen enwereldoorlog het Nederlandse worden mondjesmaat uitbetaaldsysteem van koloniaal bezit aan terwijl nu bekend is geworden datflarden ging, als gevolg van de rechthebbende weduwen daareerstens de Japanse bezetting en geen recht op kunnen laten geldendaarna de vrijheidsstrijd van de hoewel het een wezenlijk onder-Indonesiërs, kwamen al deze aan deel uitmaakte van het voorNederland getrouwe mannen en pensioen geldend inkomen.vrouwen in de problemen.Zij werden door de nieuwe macht- Hoewel ik dit verhaal met grotehebbers in hun geboorteland niet woede schrijf, heb ik mij qualanger getolereerd en uiteindelijk taalgebruik erg ingehouden.bij monde van hun eerste Helaas hebben al deze mensenpresident Soekarno het land geen bestaand “vaderland “ meer,uitgeschopt. zodat een oorlog verklaren er nietPlots ontstond er een volk dat in zit.geen land meer had. Hun Maar erg gedwee en lief zijn hoeftvaderland ging verloren. Het ook niet echt langer. Wilt u blijk geven van uw waardering voor NICC Magazine en het vele werk dat wij hiervoor maandelijks verrichten? Maakt u dan een vrijwillige donatie over op onsbankrekeningnummer NL39 RABO 0129 2168 36, t.n.v. NICC te Den Haag. Dank u wel. 18

Boekbespreking, e-Books, CD & DVD, Presentatie & SignerenOp klompen door de dessa – overing van Nieuw Nederland in maanden op uitnodiging door inHylke Speerstra. Het Neder- 1673, het belangrijkste wapenfeit het relatief veilige Pontianak oplandse militair optreden in het van Benckes, dat hem in de ge- Borneo (Kalimantan), in afwach-voormalige Nederlands-Indië na schiedschrijving nimmer is toe- ting van de terugkomst van zijnde Tweede Wereldoorlog was een gekend. Hij was de laatste vader uit krijgsgevangenschap inregelrechte koloniale oorlog. Dit vertegenwoordiger van wat de Japan. Als (late) dankbetuigingboek vertelt wat die oorlog agressieve zeemacht uit de 17e voor de toen genoten gastvrijheid,betekende voor de (veelal heel eeuw werd genoemd. Slechts door vat de auteur de geschiedenisjonge) mannen die net vuile werk samen van het mooie Sultanaatmoesten doen. Slechts een en- het opdiepen van vele zakelijke Pontianak. Gesticht in 1771 waskeling vindt het nog steeds goed documenten is zijn levensloop te het een van de weinige autonomedat het gebeurd is. De meeste volgen. Enkele brieven aan zijn staten in de regio. Met de Japansejongens echter hebben hun opdrachtgevers gunnen ons een inval begon na bijna twee eeuwentrauma’s nooit verwerkt. Letterlijk kijkje in zijn persoonlijkheid. vrede een periode van onrustop klompen banjerden ze door de Naast dat hij uiteraard in diverse en verandering, die ook na 1945dessa’s en hadden geen idee wat zeeslagen vocht, zoals de voortduurde gedurende de over-hen te wachten stond. Ze wisten beroemde “Tocht naar Chatham”, gangstijd naar de Verenigdeniets van guerrilla, executies, heeft hij vooral zijn naam ver- Staten van Indonesië, aan wiekortom een oorlog in al zijn bonden aan twee missies naar Nederland in 1949 de soeverei-verschrikkingen in een vreemd West-Indië. Jacob Benckes sneu- niteit overdroeg. In 1950 ontbondland met voor hen ongenadige velde in 1677 op het Caribische Indonesië resoluut op vier na alletemperaturen. En dat terwijl ze de eiland Tobago. Adviesprijs € 29,95 zelfbesturende staten van het voormalige Nederlands-Indië en dus ook Pontianak werd ingelijfd. Adviesprijs: € 15,00. In de schaduw van de Javazee – Theo Doorman. Anderhalf jaar voor zijn pensionering wordt de Kapitein ter Zee Pieter Koenraadoorlog in Nederland net achter de Een groen respijt – Robertrug hadden. De jongens van toen Egeter van Kuyk. Dit boekzijn nu allemaal ver in de tachtig verhaalt over het Sultanaaten willen nu eindelijk hun verhaal Pontianak (1771-1950). Na hetkwijt. In Hylke Speerstra troffen einde van de Japanse bezettingze iemand die goed kan luisteren van Nederlands-Indië bracht deen ook meesterlijk kan vertellen. auteur met zijn moeder enkeleAdviesprijs: € 12,50. (1890-1968) in 1938 uitgezon-Verzwegen zeeheld – Jan de den naar Nederlands-Indië. HetVries. Over Jacob Benckes (1637- zouden acht enerverende jaren1677) en zijn wereld was weinig worden. Als commandant derbekend en zijn positie op de Marine maakte hij de strijd tegenoorlogsvloot was een mysterie. de Japanse inval in 1942 van nabijHoewel hij geen hoofdofficiers- mee. Hij luncht met Schout-Bij-rang had, werd hij wel drie keer Nacht Karel Doorman, vlak vooruitgezonden als leider van deze uitvaart en de Japansebelangrijke missies. Dit boek Marine in de Slag in de Javazeewerpt een nieuw licht op de her- zou ontmoeten die de volgende dag, op 27 februari 1942, met zijn 19

Hr.Ms. De Ruyter ten onder ging. creativiteit en doorzettingsvermo- came into contact with Batik, withNa de capitulatie van Japan is gen je jezelf kan redden, zolang je which her female relativesKoenraad nog een aantal maan- openstaat voor je identiteit waar indirectly expressed their personalden waarnemend commandant der in de Indische en Molukse wereld attitudes to their surroundings tozeemacht in de Indische Archipel steeds meer open over gesproken distinguish themselves from otheren wordt hij geconfronteerd met wordt. Zelfs na een revalidatie van women. The association of certainde gruwelijke geweldsexplosies acht maanden na een diagnose textiles with history, mythologyvan de Bersiap. De auteur, Theo Fibromyalgie (zeer pijnlijke spier- and music in the cultures of JavaDoorman is de jongste zoon van reuma) blijft Chantal recht proved to be natural and self-Schout-Bij-Nacht Karel Doorman. overeind staan en organiseert ze evident. The author is now curatorTe bestellen bij de Uitgever: opnieuw een onderneming na een of Wereldmuseum Rotterdam,http://www.walburgpers.nl. which, due to its unique history,Adviesprijs: € 22,95. gebroken zwanengezin te hebben is rich in textiles from Java. Order gered. Zwaanzinnig ontstaat. this book: http://lmpublishers.nl.Nevel over de Padi-velden – Chantal wordt ‘Tante Sjan’ en met Book prize: € 34,50.Mary Leurs. Het was alsof een haar kleurrijke Poppentheateronzichtbare hand mij leidde en mij maakt zij duidelijk hoe kinderen The Life and Work of Thomasalles nogmaals liet zien. Alles invloed hebben op de werkelijke Karsten – Joost Coté & Hughwaarvan ik dacht dat ik het poppenkast in ons Kikkerland. Ook O’Neil. Thomas Karsten (1884-vergeten was. Soms betrapte ik blijft zij na 25 jaar nog steeds 1945) was one of a small group ofmij erop dat ik ‘neen’ riep, maar ik kiezen voor pubers en de kleur- modern Dutch architects thatmoest kijken..... kijken..... kijken. rijke gemeenschap in ons land, die included men like Henri MaclaineDe lucht, de geuren, het stof dat in haar ogen nog altijd heel veel Pont and C.P. Wolf Schoemakeropwaaide, alles zag ik weer steun nodig hebben. Het boek who developed their carreers inlevensecht voor me. De herin- verschijnt op 8 juni 2018. Te the Dutch East-Indies in the firstneringen waren zo intens, dat ik bestellen bij: www.lecturium.nl.mij een bevoorrecht mens achtte, Adviesprijs: € 18,95 (excl. porto- half of the 20th century. Karsten kosten). laid the foundations of modernze nog eens voor de geest te urban Indonesia with workkunnen halen. Mary Leurs groeit Flowers from Universe, textiles represented in Semarang, Solo,op in Nederlands-Indië als dochter of Java – Alit Djajasoebrata. Padang, Palembang and Medan.van een adellijke Indische moeder This boek is based first and This nice bibliography containsen een Nederlandse vader. Ze foremost on the memories and contributions Pauline K.M. vanbeschrijft beeldend haar gelukkige associations of Alit Djajasoebrata, Roosmalen and Helen Ibbitsonjeugd op de suikeronderneming, who grew up in a close-knit West Jessup. Order your copy now at:maar ook de tijd van de Japanse Javanese family. She frequently [email protected] Book prize:overheersing en na de oorlog de € 29,50.uiteindelijke terugkeer naar hetverre, koude Nederland. Advies- De in deze rubriek besproken boeken, CD’sprijs: € 12,50. en DVD’s zijn verkrijgbaar bij de Internet Boekhandel Van Stockum in Den Haag of bijVeerkracht – Chantal Snijders de erkende boekwinkel,tenzij anders vermeldMerkelbach. Onze vaste NICCMagazine columniste van heeft dit www.vanstockum.nlboek het levenslicht laten zien,waarin ze aantoont, dat door 20

(advertentie) De Federatie Indische Nederlanders (FIN) zoekt op oproepbasis creatieve initiatiefrijke social media redacteur die wil meewerken aan het opzetten en uitbouwen van onze online presentie Functie eisen:  HBO/WO opleiding, bij voorkeur richting journalistiek of communicatie  Voldoende historische kennis van de Nederlandse geschiedenis  Kennis/ervaring op gebied van sociale media, zoals YouTube, Snapchat, Instagram, Facebook en Twitter  Affiniteit met Indisch Nederland en FIN Zich kunnen vinden in: 1. De doelstellingen van de Federatie Indische Nederlanders 2. Beschermen en bevorderen Nederlands-Indisch erfgoed 3. Versterken geschiedkundige kennis voormalig Nederlands-Indië 4. Behartigen van de belangen van Indisch Nederland wereldwijd De werkzaamheden worden op onbezoldigde basis verricht Voor meer informatie kunt u zich wenden tot Mr. Drs. M. (Michael) Lentze via Tel: 06-18 20 14 83 of via mail [email protected] Geïnteresseerden voor deze functie kunnen reageren voor 30 mei 2018 door middel van een motivatiebrief met CV, te richten aan: Federatie Indische Nederlanders - Postbus 30 - 2501 CA Den Haag of via mail: [email protected] (advertentie)Bronbeek wil uitgroeien tot koloniaalmuseum Door: Harry van der PloegMuseum Bronbeek in Arnhem wil geschiedenis van Nederland in straks onder een nationaal enin twee jaar tijd uitgroeien tot het het westen van de wereld'', stelt internationaal vergrootglas zalkoloniale museum van Nederland. Dulfer. ,,Dat betekent dat we komen te liggen.Daar zullen historici een eerlijk volop aandacht zullen bestedenbeeld geven van het slavernij- aan het slavernijverleden.'' Dulfer Expositiesverleden. Dat gaat gepaard met erkent volmondig dat de ambitieseen vernieuwingsoperatie die zo'n van het museum bijzonder ver Specialisten zullen de plannen de2,2 miljoen euro gaat kosten. gaan en dat alles wat er gebeurt komende tijd uitwerken, in nauwe samenwerking met andereDat zegt Michiel Christiaan Dulfer, instellingen, waaronder het Rijks-de commandant van het Koninklijk museum en het Tropenmuseum.Tehuis voor Oud-Militairen en ,,Alles zal erop gericht moeten zijnMuseum Bronbeek in Arnhem. Het om een eerlijk verhaal temuseum was tot nu toe hoofd- vertellen'', zegt Dulfer. Hij rekentzakelijk gericht op de koloniale erop dat Bronbeek met degeschiedenis van Nederlands-Indië ommezwaai het middelpunt kanen Zuidoost-Azië. ,,We willen de worden van spraakmakendeblik verruimen naar de koloniale exposities. Museum Bronbeek trok 21

vorig jaar 44.000 bezoekers. Dat heid van een slavernijmuseum. De opzicht met wat hij voor ogenaantal moet in 2020 zeker tot hoofdstad heeft een ton uit- heeft. ,,Wij blijven primair gericht60.000 gestegen zijn, zo laat hij getrokken voor een studie naar op de krijgsmacht. We plaatsen deweten. het draagvlak voor een dergelijk KNIL in de context van de tijd. EnIn december ondervroeg het museum. Volgens Dulfer bijt het daar passen ook de excessen vanHistorisch Nieuwsblad 120 des- Amsterdamse plan in geen enkel die tijd bij.''kundigen over de wenselijkheidvan de komst van een koloniaal Bron: De Gelderlanderhistorisch museum. 63 procentvond dat zo'n museum nodig is.SlavernijmuseumIn Amsterdam loopt momenteel _______________________________een onderzoek naar de haalbaar-Verras uw familielid, vriend, kennis of collega met een GRATIS ABONNEMENT OP NICC MAGAZINE [email protected] Kelia sumateraKelia sumtera is een origineel de lomboks van de steelaanzet en vuur en voeg dan de drogeSumatraans gerecht, een curry snijd ze in dunne ringetjes (met of kruiden (trassi, koenjit, ketoembarvan rundvlees, uien en aard- zonder zaadjes en zaadlijsten en djinten toe en eventueel eenappels. hangt af van hoe pedis u het wilt snufje zout. Meng alles goed en hebben). Schil de gember en snijd doe de djeroek perut blaadjesIngrediënten: het in schijven. Maal de uien, erbij. Laat nog op heel laag vuur1 kilo runderlappen, 5 grote uien, de pasta even pruttelen. Doe8 tenen knoflook, 5 cm verse sereh en knoflook in uw daarna de ringetjes lombok erbijgember, 1 verse stengel sereh, 1 keukenmachine tot een pasta. en de dunne santen. Meng weerel. ketoembar, 2 tl. djinten, 1 tl. Verhit wat olie in een braadpan en alles heel goed en doe dan hetkoenjit, 1 tl. trassi, 1/2 l. dunne bak het vlees aan alle kanten goed vlees erbij. Breng aan de kooksanten, 2 blaadjes djeroek perut aan. Haal het met een draadschep (eventueel nog iets water erbij als(citrusblad, toko), 3 tot 4 verse uit de pan en leg het op een het te droog is) en laat dan ca.lomboks, 8 kemirinoten, ca. 15 schaal. Bak dan de kruidenpasta 1,5 uur zachtjes gaarstoven metkrielaardappels (geen minikriel- ongeveer 5 minuten op half-hoog het deksel op de pan. Kijk af entjes), blikje bamboeshoots. toe of de massa nog vochtig genoeg is. Schil de kielaard-Bereiding: Snijd het rundvlees appeltjes, doe ze halverwege dein grove dobbelstenen. Pel de uien stooftijd erbij. Dien op met waten snijd ze grof. Trek de droge versgehakte bosuitjes of bieslook.bladeren van de sereh af en Lekker met rijst of als onderdeelgebruik alleen het dikke deel. Hak van uw rijsttafel.deze in een paar stukken. Ontdoe Selamat makan Meer dan 120 titels over Nederlands-IndiëNeem eens een kijkje in de uitgebreide boekenwinkel van Historiek.net: https://geschiedenis-winkel.nl/nederlands-indie.html 22

Première docufilm ‘Klanken van Oorsprong’De Indische documentairemaker repatriëring naar Nederland, de beïnvloed door de berichtgevingHetty Naaijkens-Retel Helmrich kille ontvangst en de aanpassing over de nieuwkomers in Nederlandheeft al eerder twee Indische in het koude Holland en het Mensen die oorlogs- en conflict-documentaires gemaakt, ‘Buiten- onbegrip van hun overzeese situaties zijn ontvlucht maar hunkampers’ en ‘Contractpensions’. landgenoten. Maar natuurlijk ook ervaringen en verhalen en vooralDaarvoor was ze verantwoordelijk over muziek, hun grootste emo- hun trauma’s als een permanentevoor het beroemde drieluik ‘Stand tionele uitlaatklep en passie, rugzak met zich meedroegen.van de Zon’, ‘Stand van de Maan’ waarmee ze alles verdrukten.en ‘Stand van de Sterren’. De ‘Klanken van Oorsprong’ is eendocufilm ‘Klanken van Oorsprong’ De muzikale docufilm is een productie van Scarabeefilms enbegon met een script over de mozaïek van verhalen over de vanaf 21 juni te zien in deTielman Brothers. Naarmate het kracht van overleven in moeilijke Nederlandse bioscooptheaters. Opscript vorderde kwamen veel omstandigheden, de herkomst van zondag 3 juni is er in bioscoopandere Indische artiesten en de geportretteerden en het zoeken Pathé-Buitenhof in Den Haag demuzikanten ter tafel en zo naar hun identiteit, afgewisseld première voor genodigden. Hetontstond een compleet beeld van met (swingende) muziek en nog symposium is op 29 mei en vindtde Indische artiestenwereld tussen nooit eerder vertoond archief- plaats op de Campus van Tilburg1945 en 1962. materiaal uit het koloniale tijd- University van 14.00 tot 16.00 perk. uur. Ontvangst vanaf 13.30 uur.De muzikanten hadden een grote Uitsluitend via opgave met dezeinvloed op de ontwikkeling van de Symposium & Presentatie LINK:muziek in ons land en talloze https://docs.google.com/forms/d/bands volgden hun voorbeeld. Rond de docufilm wordt door het e/1FAIpQLScB8LnCl5nYv0RU1rE7SHieronder: Sandra Reemer, Tilburg Cobbenhagen Center een 69AY5Hx8RpRtc9F3BI7ZSUSIywo0Anneke Grönloh, Liesbeth List, symposium georganiseerd met w/viewform.Boudewijn de Groot, Ernst Jansz fragmenten uit de film, lezingen Het symposium wordt mogelijk(Doe Maar), de Blue Diamonds, en door Thom Hoffman en Louis gemaakt met financiële steunvele anderen. Zweers en met een optreden van van het Ministerie van VWS, het Ernst Jansz en zijn dochter Luna. Vfonds, VSBfonds, Brabant-C enIn ‘Klanken van Oorsprong’ doen Gezocht wordt naar het gedrag Fonds-21.zij hun verhaal over de Tweede van de media in Nederland inWereldoorlog, de Bersiap-periode heden en verleden, met name Meer informatie is verkrijgbaar bijde onafhankelijkheidsstrijd van het wegschrijven en opdiepen [email protected]ë en de politionele acties. van deze verdrongen, vergeten Pers en Publiciteit voor interviews:De daarop volgende gedwongen en verborgen geschiedenis van Triple P Entertainment in Bussum. het voormalige Nederlands-Indië. Tel: 035-6982106/06-40842730. Hoezeer werd de beeldvorming [email protected], www.triplepentertainment.nl. _______________________________ Wilt u blijk geven van uw waardering voor NICC Magazine en het vele werk dat wij hiervoor maandelijks verrichten? Maakt u dan een vrijwillige donatie over op onsbankrekeningnummer NL39 RABO 0129 2168 36, t.n.v. NICC te Den Haag. Dank u wel. 23

Donderdag 24 mei t/m zondag 4 juni 2018 – dagelijks 12.00 tot 22.00 uur – Malieveld, Den HaagDe Jubileum editie van deze 60e gezien en is echt schitterend. Ook ruchte Rotonde in de Houtrust-Tong Tong Fair wordt in een nieuw de theaters gaan op de schop en hallen (weet u nog wel) waar vaakjasje gestoken. We introduceren krijgen een prachtige uitstraling. tot diep in de nacht kon wordenStudio Tong Tong, de Rotonde en En verder kunt u kennismaken gedanst. Van 1963 tot en metwe brengen de majestueuze, met de Rotonde en Studio Tong 1987 organiseerden we jaarlijks innachtblauwe bogentent weer Tong, paviljoens met transparante de Houtrusthallen de Tong Tongterug. Het thema voor de 60e wanden, zodat je meteen ziet wat Fair, die toen nog Pasar Malameditie is: Indische footprint. er zich afspeelt. Bovendien kom je Besar heette. overal interactieve programma’sThema van het Jubileumjaar: tegen, ook op de Grand Pasar. Zo Indische keuken: Francis Kuijkde Indische Footprint maak je veel meer mee van deDe 60e Tong Tong Fair is een vele activiteiten in dit bijzondere Repatriëring, migratie ofmooie aanleiding om de Indische jubileumjaar. vlucht?Footprint in kaart te brengen. Hoe Vorig jaar trok een enorme‘verindischt’ is Nederland? Van Dansen in De Rotonde expowand met de afbeelding vansambal als nationale smaakmaker Liefhebbers van dansen komen een repatriëringsschip veel aan-en een patatje rendang in de helemaal aan hun trekken in De dacht. We zagen dat de tentoon-snackbar, tot en met de invloed Rotonde, waar live bands, dj’s en stelling aanleiding was voorvan Indische Nederlanders in de dansleraren de toon zetten. oudere bezoekers om aan jongereJazz, Rock, Pop en natuurlijk de Centraal staat een ruime dans- familieleden over de eigenliteratuur. We onderzoeken de vloer voor rock & roll, stijldans, ervaringen en familiegeschiedenisIndische imprint in de materiële poco-poco, Linedance, maar waar te vertellen. In ons jubileumjaaren immateriële cultuur. Op welke ook workshops Indonesische en gaan we daarom verder de dieptemanier laat jij je inspireren door Polynesische dans elkaar zullen in en focussen we ons op dedeze Indische Erfenis? Stuur al je afwisselen. En dat alles voor maar migratiegolf van de jaren ’50 eninput naar [email protected] één doel: jullie laten dansen, zo begin ’60, toen vooral de Indo- lang je maar wilt. Ook voor de Europeanen (of Indo’s) naarLekker relaxt slentershoppen sierlijke Pencak Silat ben je aan Nederland kwamen, veruit deonder blauwe bogen en kijken het goede adres in De Rotonde. grootste groep Indische Neder-naar cultuur De naam verwijst naar de roem- landers. Zij waren wel vluchte-Al van ver ziet de Tong Tong lingen, maar geen asielzoekers.Fair er anders uit. Die mooie Hoe komt het dat wij zo weinignachtblauwe tent met die bogen, weten van onze eigen geschie-waar de Grand Pasar vele jaren denis?lang een onderkomen had, ISWEER TERUG VAN WEGGEWEEST. Indorock around the clockWe herintroduceren deze abso- Zondag 27 mei staat in het tekenlute sfeermaker in een ietwat van de Indorock, de uniekegemoderniseerde versie. Het muziekstijl die werd uitgevondenresultaat hebben wij al virtueel 24

door de Indische bands. Verwacht Enak, die Indische Keuken... Indonesië Paviljoenspetterende optredens van onder Hoe bereid je zelf een saté ajam,andere de Bibit-Rockers, Erwin hoe geef je een nieuwe twist aan Geef eens een Indisch boekvan Ligten & Friends, Java de bekende pisang goreng en heb cadeauGuitars, en Crazy Rockers, met als jij het ooit aangedurfd om zelf Stichting Tong Tong heeft eengasten Rinus Gerritsen en George babi goeling (buikspek) te maken? prachtig Boekenfonds met heelKooijmans (Golden Earring). En Topchefs, TV-chefs en hobbykoks veel Indische boeken. Biografischde bekende ‘popprofessor’ Leo delen in het Kooktheater hun werk bijvoorbeeld over deBlokhuis geeft een muzikaal culinaire kennis. Met dit jaar: Agus kindertehuisvader Pa van derhoorcollege. Ook op andere dagen Hermawan (Ron’s Gastrobar in Steur, schrijfster Melati van Java,is er natuurlijk Indorock met Indonesië), Annemarie Pronk ‘celebrity’ Marietje van Oordt, deonder andere de comeback van (winnares Heel Holland Bakt), illustrator Rogier Boon. Maar ookTjendol Sunrise op 24 en 26 mei. Francis Kuijk (runner-up HHB, geschiedenis, bijvoorbeeld over de foto), Vanja van de Leeden (ELLE- Buitenkampers, Koloniale kleding,Sjors van der Panne eten), Marnix Benschop (ex-NoMa, Indische woonhuizen, en de Pasar Fat Duck), Betty van Enst Malam Tong Tong zelf. Of kies deLive: Sjors van der Panne (24Kitchen), Marc Tierolf, Paul literaire parel van Reggie Baay, DeChansonnier Sjors van der Panne Toorop, Topchef Norman Musa en Ogen van Solo (slechts € 14,50).brak in 2014 door in The Voice of vele anderen. Er zijn al boeken vanaf 6 euro. ZeHolland met een overweldigend zijn verkrijgbaar via we websiteoptreden, dat alle stoelen binnen Nieuw: Malang, Yogyakarta, van Stichting Tong Tong en bij alledrie tellen deed draaien. The rest West-Sumatra, Wondama online boekhandels in Nederland.is history. Of het nu het Concert- (West Papua)…gebouw is of Carré, Sjors trekt De Tong Tong Fair brengt in 2018 Dus vooral dit jubileumjaar isvolle zalen. Tong Tong Podium op weer honder-den deel-nemers de Tong Tong Fair uw bezoekzaterdag 2 juni. uit het buitenland op de been – dubbel en dwars waard. standhouders, artiesten en ook officials. In het Indonesië- _____________________ Paviljoen staan dit jaar niet alleen vele tientallen standhouders die speciaal voor de TTF uit Indonesië overkomen, ook presenteren de steden Yogyakarta, Malang en de regio’s West-Sumatra en Wondama zich. Wist je trouwens dat al sinds de jaren ’80 stand- houders uit Indonesië naar de TTF komen en dat daardoor in 1989 het Indonesië-Paviljoen ontstond? Adresboek van Bandoeng 1941In dit adresboek staan de gegevens alfabetisch op familienaam met daarachter het adres waar hij of zij woonde in 1941http://www.boudewynvanoort.com/2016/02/adresboek-van-bandoeng/ Naast de straatnamen ‘vroeger en nu’ van Batavia / Jakarta https://indearchipel.com/2017/05/24/straatnamen-batavia-jakarta/ heeft “In De Archipel” ook de straatnamen van Medan online staan https://indearchipel.com/2017/09/07/straatnamen-medan/ en nu ook de straatnamen van Semarang https://indearchipel.com/2018/01/29/straatnamen-semarang/#more-23257 25

Just4Kids… voor iedereen van 6tot 16 jaarKorte berichten dansen of zingen? Misschien ben tot ca. 16 jaar oud willen we je wel een hele goeie chef-kok, of voor het voetlicht zetten. En wijGezocht: Jong talent ben je een kunstschilder of een willen dat aan iedereen vertellen. fotograaf in de dop. Als je zelf niet zo heel goed kanIn de rubriek “Just4Kids” hebben schrijven, vraag dan of jouwwe eerder al aandacht besteed Misschien ook wel een…. Kortom, ouders willen helpen en doe eraan jong talent. Zo plaatsten we alle jonge supertalenten van ca. 6 een fotootje erbij. Of je stuurteen artikeltje over twee meisjes jouw verhaal gewoon in je eigendie Indonesische dansen leerden woorden naar de redactie, danen verder ook een stukje over een maken wij er samen met jou eendrumtalentje Heb jij nou ook zo’n echt leuk artikeltje van.talent? Kan je goed gitaarspelenen treed je ook op? Of ben je een Stuur je reacties dan naar:tenniskampioen in de dop, een info@indisch-centrum-goed biljarter of kan je heel goed denhaag.nl DOEN HOOR….!!! ________________________ Er zijn nieuwe namen! Muziekgezelschap Vertellus komt weer naar het jaarlijkse Boekids Festival in Theater De Nieuwe Regentes in Den Haag om al spelendkinderverhalen te vertellen. Er komt een workshop paradijs met onder andere een “Gorgelmormel”-workshop en een workshop “Koken voor de Keizer”. Veel meer informatie en het volledige programma op: http://boekids.nl___________________________________Recept Daging Age sjalotten, 4 tenen knoflook, 3 djawa of bruine suiker, 1,5 tl. salamblaadjes, 2 tl. geraspte ketoembar, 1/2 tl. djinten, 3 dl.Lekker mals rundvlees met de limoenschil, 1 volle tl. laos, zakje water, zout en peper naar smaak.milde smaak van kokos. geraspte kokos of 1 el. dikkeSmaakt eigenlijk prima bij santen (van een blok), 1 el. gula Bereiding:rijst, bami en zelfs bij een Snijd het rundvlees in dobbel-aardappeltje of aardappelpuree stenen. Doe dit met iets zout enTip: meen er ook een stukje peper en de salamblaadjes in eenstokbrood bij om als laatste de braadpan met het water en brengrestjes saus op te deppen. dit aan de kook. Laat ongeveer 30 minuten doorpruttelen. Maal nu deIngrediënten: schoongemaakte en in stukken600 gr. mals rundvlees (sucadelap gesneden sjalotten en de overigeof draadjes-vlees is prima), 5 ingrediënten met de kruiden 26

behalve de gula djawa fijn in uw de kleinste pit en langzaam gaar- nog wat sambal op tafel voorkeukenmachine. Doe deze pasta stoven in ongeveer een uur. Kijk wie het toch nog iets pittiger wil.bij het vlees en breng dit samen af en toe of er misschien nog iets Een traktatie voor de kids.met de santen of kokosrasp weer water bij moet. De massa mag Selamat makanaan de kook. Zet nu de pan op niet te droog worden. Eventueel________________________________________________Links4Kids Informatie over de Nationale Kunstbende, Een landelijke Indië-Herdenking op 15 organisatie met afdelingen in alleHeel veel leuke LINKS augustus. www.indieherdenking.nl provincies voor iedereen van 13voor kinderen, maar niet tot en met 18 jaar.alleen voor kinderen: Een Indische startpagina voor http://www.kunstbende.nl de jeugd: http://suara-baru-Indopedia, Indische Encyclopedie kecil.jouwpagina.nl Jeugd Startpagina “Open/ Bibliotheek / Indisch erfgoed / Start” http://jeugd.openstart.nlnaslagwerk voormalig Nederlands- De speciale Jeugdwebsite vanIndië. https://www.indopedia.nl/ de Nederlandse Oorlogsgraven- Weblog “Indische Jeugd- stichting (Ned.-Indië). letteren” Blog van Marjorie vanDoorlink-website naar tal van http://www.eenlevenverloren.nl/in Putten:Indische en Indisch gerelateerde dex.php?go=home.personen@pag http://indischejeugdletteren.wordwebsites, blogs, personen en enr=1 press.com/over-mij/onderwerpen.https://linkenindisch4ever.wordpr Info over boeken, artikelen, TV- Villa Zebra, landelijke jeugd-ess.com/ en radiodocumentaires plus LINKS organisatie naar sites betreffende het Pakan- http://www.villazebra.nlWebsite over online geschiedenis Baroe Spoorweg drama.van, voor en met Indische http://pakanbaroe.my- Young Adult Books, websiteNederlanders. free.website/. met boekrecensies en webshophttp://www.indischhistorisch.nl over boeken voor middelbare Taman Indonesia, Het leukste scholieren.Informatie over schoolles- kleine Indonesische dierenpark http://www.youngadultbooks.nl/pakketten over het voormalige in Nederland. http://www.taman-Nederlands-Indië. indonesia.nl Jeugdbieb, leuke en informatievewww.gastdocenten.com website. http://www.jeugdbieb.nl Koorenhuis - Den Haag,Indisch Herinneringscentrum cursussen en workshops voor Cultuur, Jeugd, Sport en MediaSophiahof, Den Haag muziek, dans, kunst en theater. in Vlaanderen, website met vanwww.indischherinneringscentrum. http://www.koorenhuis.nl alles.nl http://www.cjsm.vlaanderen.be Theatervoorstellingen - EenMoluks Historisch Museum informatieve website met heel erg Kinderboekenpraatjes. Heel erg(MHM) Sophiahof, Den Haag veel voorstellingen, overal in veel boeken uitzoeken voor elkehttp://www.museum-maluku.nl/ Nederland en voor iedere leeftijd. leeftijdgroep. http://www.kindertheater.nl/ http://www.kinderboekenpraatjes.Indisch Museum, een digitaal nlmuseum over Nederlands-Indië: Website Indische Jeugdboeken,https://indischmuseum.wordpress. compleet met een bestellink. ______________________________com http://www.antiquariaat- anna.nl/boekek/kameleonboekenDonderdag 24 mei t/m zondag 4 juni 2018 – dagelijks 12.00 tot 22.00 uur – Malieveld, Den Haag 27

Herman Keppy geeft Indisch verzet tegennazi’s een gezicht Door: Jan-Hendrik BakkerHet was de tijd toen ‘Uitzending ware zo de vrijheid tegemoet.” haftiger dan die van de HollandseGemist’ nog niet bestond. Vele Dat er vele Indische jongens burgers. In Indië was het levenNederlanders zaten op gezette hebben gezeten, wordt ook anders, er werd meer gevochten,tijden vastgeplakt aan hun bank gestaafd door de feiten. “Na de de cultuur was harder, er dreigdewanneer het de dag was van hun capitulatie van het Nederlandse altijd gevaar en elk moment kongeliefde serie. Eén zo’n serie was leger op 15 mei 1940 moesten het afgelopen zijn. Vandaar hunde BBC-reeks ‘Colditz’, uitgezon- de Nederlandse officieren een grote bereidheid om te vechten.”den in de jaren zeventig van de zogenaamde erewoordverklaringvorige eeuw. tekenen. Daarin beloofden ze Keppy’s boek over het Indische plechtig zich in de toekomst niet verzet dat in oktober zal ver-Deze zeer populaire verfilming meer te zullen verzetten tegen schijnen, heeft de titel ‘Zijn jullievan spectaculaire en ingenieuze de Duitse overwinnaars. Van de kerels of lafaards?’, woorden dieontsnappingen door geallieerde 14.400 officieren hebben er maar de Indo Jan Nout riep toen hij zijnofficieren uit de best bewaakte 68 niet getekend. Die moesten mannen aanvoerde bij de her-gevangenis van de nazi’s was dus geïnterneerd worden. En daar overing van vliegveld Valkenburggoed voor elke week weer nieuwe zaten 51 KNIL-militairen onder, 35 op 10 mei 1940. Hij zou daaropgesprekstof. “Maar niemand wist officieren waren geboren in met de blote vuist twee Duitsedat er onder die gevangenen veel Nederlands-Indië.” soldaten uitgeschakeld hebben.Indische mannen zaten. De baasvan de Neder-landse gevangenen Herman Keppy (Foto: Winish Jarenlang speurwerkwas een Indo bijvoorbeeld,” zegt Chedi)de onderzoeksjournalist Herman Zelf zoon van een Molukse militair,Keppy (Amsterdam 1960) Mentaliteit deed Keppy jarenlang speurwerk naar het Indische aandeel aan hetHalf augustus gaat in Bronbeek Keppy verklaart het grote Indische verzet tegen nazi-Duitsland. Naar(Arnhem), het Koninklijk Tehuis aandeel in het verzet tegen de aanleiding van een eerdere ten-voor Oud-militairen uit het KNIL nazi’s uit de mentaliteit van toonstelling daarover op de Tongde tentoonstelling ‘Katjongs in Indische jongens, zowel totoks Tong Fair vertelde hij al in DenColditz’ open, waarin het materiaal (blanke Europeanen uit Indië) en Haag Centraal dat ‘Soldaat vante zien is dat Keppy verzamelde indo’s als Indonesiërs. “Die men- Oranje’ Erik Hazelhoff Roelzemaover deze historische plek, een taliteit was nu eenmaal krijgs- en enkelen van zijn vrienden eenkasteel in Saksen, met zijn vele Indische achtergrond hadden.verhalen. “Daar hoorde je nooit iemand over.”Keppy toont een foto van krijgs-gevangenen in het kamp Colditz Hetzelfde geldt voor de veleop appèl. Hij wijst de Indische Engelandvaarders die de Noordzeegezichten aan. “Je pikt ze er zo overstaken en zich bij het verzetuit.” Hij legt zijn vinger op één aansloten. “Onder hen kwam 11van hen midden in de groep. “Dat procent, 187 man, oorspronkelijkis de pop die ze gebruikten, die uit Nederlands-Indië. Daarom wilberoemde pop die de afwezigheid ik hun verhaal vertellen. Hoe dievan een van de gevangenen jongens de avond voor hunmoest verbergen.” Alleen als je vertrek nog een keer nasi gorenghet weet, zou je het kunnen zien, gingen eten bij een tante in dezo echt lijkt deze zogenaamde Haagse Bomenbuurt. Met diekrijgsgevangen officier. verhalen wil ik het verzet kleur geven, snap je?”Ook is er een foto van geallieerdekrijgs-gevangenen in uniformen Kleur had ook het Joodse jongetjevan de Duitsers. “Die konden ze dat de Indonesische familie Madnaheel precies namaken en sommige uit de Van Kinsbergenstraat adop-gevangenen wandelden als het teerde, maar dan wel heel erg 28

blank, en heel erg blond. Dat stak Indonesiërs in Nederland gold t/m 31 december, Museumaf tegen het Aziatische bruin van trouwens ook dat ze hun eigende familie Madna. onafhankelijkheidsstrijd even opzij Bronbeek (Arnhem). Meer info: hadden gezet, omdat de strijdKeppy: “En toch deden ze het. De tegen het fascisme op dat moment www.tongtongfair.nl envader van het gezin heeft verteld voorging.’’dat hij er geen seconde over had www.defensie.nl/onderwerpen/brohoeven nadenken. Zoiets deed je Kleine tentoonstelling Indischgewoon. En dan moet je ook nog verzet tegen de nazi’s, 24 mei t/m nbeek (Indonesië Forum)bedenken dat die Indonesiërs 3 juni, en Lezing ‘Vrouwen inmoslims waren. Religieus fana- Verzet’, 28 mei, Tong Tong Fair, Noot van de redactie.tisme speelde nog helemaal niet Malieveld; grote tentoonstelling De serie Colditz is te zien opin die tijd. Voor de meeste ‘Katjongs in Colditz’, 15 augustus YouTube: (Nederlands ondertiteld). https://www.youtube.com/results ?search_query=colditz+tv+serie+ nederlands+ondertiteld.Column VerbindingenAls kind ben ik opgevoed met de zij komt uit Zutphen en door haar Samen hebben we onze zoektochtboodschap bescheiden te blijven. opleiding en haar man is zij in voortgezet en we hebben elkaarAls er opgevallen mocht worden Rotterdam terecht gekomen. zelfs kunnen helpen. Elianne zochtwerd er een podium gecreëerd en Onze eerste ontmoeting was dan op dat moment inspiratie overeen dans ten toon gesteld of ook in Rotterdam en bovenal haar achtergrond daar zij in eengeshowd hoe sterk ik was. bijzonder. De klik en herkenning afstudeerfase zit als fotografe. EnAchteraf gezien ben ik mijn ouders was er meteen ondanks onze ik zocht net een fotografe om eensteeds meer gaan begrijpen en oma's zussen zijn en de familie foto te maken op de plek waar dehier ben ik erg dankbaar voor. Zo inmiddels verdeeld is geraakt. In schepen vanuit Nederlands Indiëben ik gesprekken gaan voeren hoeverre zijn families hier in destijds in Rotterdam arriveerdenmet mijn ouders afzonderlijk van Nederland meer gezinsgericht op de Maas.elkaar. Mijn vader is van Indische geworden? Heeft dit te maken Het heeft zo moeten zijn enkomaf en heeft mij uitleg gegeven met de individualisering in onze verbindingen zijn er niet voor niks!over gedwongen Spijtoptant zijn. hedendaagse Nederlandse maat- Het viel ons mooi toe dat weMijn moeder is half Nederlands en schappij? elkaar precies op dat ene momentMoluks waar nog veel gevoeligheid ontmoetten terwijl we beidenligt in onze familie geschiedenis. Voor dat moment maakte me dit apart van elkaar bezig waren metIk heb weleens gekscherend geuit niets uit. Ik genoot van het toeval een zelfde zoektocht.dat dit mij een Gado Gado of een en zoals ik al jaren uit toevalTjampoer Pedis maakt. Inmiddels bestaat niet. Iets valt je toe. We zochten samen het graf op vanben ik nog meer trots dan ik al onze overgrootmoeder en wewas en uit ik dat wij meer dan ons hebben er inwendig gebeden.eten zijn. Ik kreeg een antwoord van de stilte die er plaats vond in datZo ben ik ook een paar weken moment..... De bescheidenheidgeleden naar het graf van mijn en stiltes komen puur voortovergrootmoeder gegaan nabij vanuit verdriet en onbeantwoordeSchattenberg het voormalig kamp vragen.Westerbork. Het bijzondere eraan Ik besluit dan ook dit keer mijnis dat ik dit heb gedaan met mijn column kort en niet alleen maarachternichtje Elianne die ik per leuk en gezellig te houden. Vanuittoeval als eerste ontmoette tien ik respect voor al die mensen dieachter de schermen dook op FB destijds geleden hebben.naar meer verbinding met familie.Als eerste dook zij op toen ik de Binnenkort komt mijn boek uit.achternaam van haar in toetste. Het gaat over gebroken gezinnenIk dacht bingo! Immers staat en ik zal de volgende keer uRotterdam als woonplaats aan- hiervan op de hoogte brengen. Degegeven en laat ik hier geboren reden hiervan is dat de eerstezijn. Echter was het toeval want boekpresentatie voor mijn ouders 29

en directe naasten zijn. U begrijpt Hierbij een foto van mijn erfgoed. Elianne (rechts) middelsdat ik het eerst kies voor deze achternichtje en van mij op de haar fotografie en ik in mijnverbinding. plek waar onze overgrootmoeder verhalen als schrijver, poppen- Salomi Warella Silano helaas speler en als mens/coach.Ik dank het NICC voor het overleed aan een hartaanval.inmiddels verspreiden en ruimte Elianne en ik kunnen de klok niet Chantal Snijders Merkelbachgeven van mijn columns dat ik terugdraaien maar zullen onze [email protected] sinds bijna twee jaar boodschap op onze wijze altijdmag doen. blijven doorgeven als cultureel _______________________________De Indische Agenda LET OP! Sluitingsdatum kopij op 10 juni 201828 april t/m 10 juni 2018: DeJapanse Tuin is weer open. Deberoemde Japanse Tuin in ParkClingendael in Den Haag is weeropen. Bezoekers kunnen hiertalloze bijzondere en zeldzameplanten, struiken en bomenbewonderen, alsmede prachtige dat vele particulieren en instel- enorme monumenten zoals debruggetjes, lantaarns, ornamenten lingen Toorop’s werk in bruikleen Boeddhistische Borobudur enenz. Clingendael ligt op de grens hebben gegeven, mede dankzij de Hindoeïstische Tempel vanvan Den Haag en Wassenaar en de inspanningen van de bekende Prambanan ontstonden. De beeld-is uitsluitend in het voorjaar en in Frans Leidelmeijer. De locatie is: jes zijn grotendeels op Javade herfst enkele weken geopend. Musee Lalique, Gasthuisstraat 1, gevonden, maar komen daar oor-Vanwege de gevoeligheid van de Doesburg. Zie voor entreeprijzen, spronkelijk niet vandaan. Uitvegetatie kunnen slechts een openingstijden en andere info: recent onderzoek weten we datbeperkt aantal bezoekers tegelijk http://www.musee-lalique.nl. Java in die tijd via zee metaal-worden toegelaten. Hierdoor staven importeerde. De moeitekunnen korte wachtrijen ontstaan. T/m 30 juni 2019: Indone- waard om deze bijzondereLocatie: Landgoed Clingendael, sische Bronzen – Schatten uit tentoonstelling te bezichtigen.hoofdingang Wassenaarseweg (na het Depot. Het Museum voor Locatie: Museum Volkenkunde.het ANWB gebouw), openings- Volkenkunde toont een bijzondere Steenstraat 1, 2312 BS Leiden.tijden: 9.00 tot 20.00 uur. verzameling bronzen voorwerpen Openingstijden: Di. t/m Zo: 10.00Toegang gratis. Nadere informatie die normaal in het depot blijven. – 17.00 uur. Alle verdere bezoe-www.denhaag.nl/japansetuin. Er zijn meer dan 200 Indonesische kersinfo: www.volkenkunde.nl. voorwerpen opgesteld. Ze biedenT/m 3 juni 2018: Jan Toorop een schat aan informatie over de T/m 18 juli 2018: Expositieen het animisme. Deze tentoon- geschiedenis van Indonesië. De Rotterdamsche Lloyd. Grotestelling richt zich vrijwel volledig beeldjes zijn eeuwenoud, gemaakt tentoonstelling met een LINKop de afkomst van de kunstenaar. tussen de 8e en 15e eeuw, een tussen de Koninklijke Rotterdam-Hij groeide op in de natuur, het periode waarin Java het centrum sche Lloyd en de beroemderuige oerwoud en voelde zich één was van Hindoeïsme en Boeddhis- scheepswerf “De Schelde”. Dezemet de Javaanse natuur en met me. Een tijdvak waarin ook werf was tussen 1882 en 1947de cultuur. De tentoonstelling is ‘hofleverancier’ van de Lloyd. Hettot stand gekomen dankzij het feit KRL-Museum heeft deze expositie ingericht samen met Damen Schelde en Museum Scheldewerf. Genoemde organisaties zijn onlos- makelijk verbonden aan Neder- lands-Indië en Indonesië. Mede 30

om deze reden heeft ook Wieteke 18 mei 2018: Symposium en 1e Pinksterdag een luchtigervan Dort acte de presence ge- boekpresentatie: ‘Onderzoek programma gekregen. Ook hetgeven tijdens de opening op 17 naar ziekten en zorg in tijdstip en de prijs wijken hierdoorjanuari jl. Bij de opening werd Nederlands-Indië’. Symposium,de geheel gerestaureerde “Blaas”, verzorgd door de Nederlandse af van de norm. En uiteraard staatde bij veel Vlissingers bekende Vereniging voor Medische Geschie- er na afloop een uitstekendfabrieksfluit door de Damen denis, met diverse sprekers en Indisch Buffet voor u klaar.Schelde directie aan het Museum presentaties over bovenvermeld Locatie: Kumpulan Bron-beek,geschonken. Deze bijzondere ex- onderwerp met om 13.00 uur een Velperweg 147, 6824 MB Arnhem.positie wordt gehouden op twee lunch (rijsttafel). Na de lunch- Tijden: zaal open vanaf 14.00 uur.locaties: Damen Schelde Naval pauze diverse kleine presentaties Aanvang 15.00 uur en eindeShipbuilding, De Willem Ruys- voorstelling om 16.30 uur. Vanafstraat 99 (gratis entree, openings- door de auteurs van het boek “The 17.00 uur staat het Indisch buffettijden: 09.00 tot 17.00 uur) en medical journal of the Dutch klaar. Toegang: zonder hetMuseum de Scheldewerf, De Indies 1852-1942”. Dit boek is Indisch buffet: € 7,50 en inclusiefWillem Ruysstraat 100 (kleine tevens ter plaatse te koop voor het buffet: € 22,50. Inschrijvenentree), 4381 NK Vlissingen. € 20,00. Onderwerpen zijn onder uitsluitend via de webshop op:Openingstijden: 13.00 tot 17.00 andere: gynaecologie, Genees- www.kumpulan.nl, tab: Thema-uur. Info: [email protected] kundige Dienst, Framboesia zondagen. Tropica, Hospitalen en Kinderge-T/m 21 mei 2018: Expositie neeskunde. Tijdens de pauzes 25 mei – 27 mei – 30 mei – 3‘Van Dehua naar Otterlo’. Op kunnen de deelnemers een juni 2018: Shadows of Javadeze tentoonstelling over het collectie foto’s bezichtigen over de (Gamelan & Wayang). StichtingChinees Porselein en tegels gezondheidszorg in Nederlands- Raras Budaya en Gamelanensem-worden porseleinen beelden en Indië. Aan het bijwonen van het ble Widosari vieren hun resp. 40bijzondere tegels getoond van symposium en de boekpresentatie en 25 jarig bestaan met eentwee hedendaagse Chinese zijn geen kosten verbonden. Wel viertal zinderende voorstellingen is de heerlijke uitgebreide rijsttafel van Shadows of Java, met Jokokunstenaars uit de stad Dehua, voor eigen rekening à € 18,50. Susilo, Guntur Sulistiyono, Penitraditioneel centrum van het Aanmelden voor deze dag is Candrarini en Yukari Uekawa.Chinees porselein. De stad Dehua noodzakelijk via een e-mail naar: Shadows of Gamelan is eenligt in de provincie, een belangrijk [email protected]. Vermeld veelzijdig spektakel met allehandelsknooppunt in het Zuid- daarbij tevens of u wel of niet elementen van de traditioneleoosten van China, aan de Straat van de lunch gebruik wilt maken. Javaanse Gamelan, het poppen-van Taiwan. Locatie: Nederlands Locatie: Congrescentrum Kum- spel Wayang Kulit en de moderneTegelmuseum, Eikenzoom 12, pulan, Landgoed Bronbeek, varianten waarin de Gamelan ge-6731 BH Otterlo. Openingstijden: Velperweg 147, 6824 MB Arnhem combineerd wordt met westerse13.00 tot 17.00 uur, maandags Tijden: 10.00 tot ca. 16.10 uur. blaasinstrumenten. Internationaalgesloten. Toegang: € 6,50 pp, Meer informatie op de website: vermaard poppenspeler (dhalang)kinderen t/m 12 jr. € 3,00. Info: http://www.nvmg.nl/docs/progra Ki Joko Susilo staat garant voorwww.nederlandstegelmuseum.nl. mma20180518.pdf. een dynamische interactie tussen dhalang en orkest. Sinta Wuller 20 mei 2018: Extra Thema- schreef speciaal voor dit jubileum zondag Bronbeek. Op de 1e Pinksterdag heeft Bronbeek een extra themazondag gepland met Wieteke van Dort en Aïs Lawa- Lata. Dit is in het kader van hun 40 jarige samenwerking. Deze themazondag heeft vanwege de 31

een nieuwe compositie voor inclusief Nasi Rames: € 23,50. Borchlandweg 6-10, 1114 BDGamelanensemble Widosari en 55+ en CJP € 11,00 en € 21, Duivendrecht/Amsterdam. Tijden:twee briljante musici: de wereld- Reserveren van kaarten via Tel: Zaal open vanaf 19.00 uur,beroemde Indonesische zangeres 030-2315440 of via e-mailadres: aanvang 19.30 uur en einde omPeni Candrarini en de virtuoze [email protected]. 01.00 uur. Voorverkoop kaartenJapanse saxofonist Yukari Uekawa. € 12,00 en aan de zaal € 14,00.De voorstelling duurt twee uur, 27 mei 2018: Dansmatinee. De Reserveren: Benno Gabriel: 0320-inclusief pauze. De voorstellingen: bekende band Straight organiseert 247777 / 06-15900429 of bij25 mei – Tong Tong Festival – weer een spetterende dans- Angela Gabriel: 06-22793445.20.00 uur; 27 mei – Kumpulan middag, waarbij de bezoekers van Gereserveerde kaarten kunnenBronbeek – 15.30 uur; 30 mei – jong tot oud van harte welkom v.a. 19.00 uur worden opgehaald.Bijlmer Parktheater – 20.00 uur zijn. De voetjes kunnen op de Nadere info: www.pestafeest.nl.en 3 juni – Muziek & Dansschool vloer op de muziek van Rock &Amstelveen – 15.00 uur. Zie voor 2 juni 2018: Haagse Rockde adressen, entreeprijzen en Roll, Country, Ygspan/ Salsa en History Tour. De inmiddels wijdoverige informatie, de website: Soul/disco/latin/cumbia muziek. en zijd bekende Rock History Tourwww.gamelanhuis.nl/widosari. De pauzes van de band worden van Marcello’s Art Factory and opgevuld met Linedance muziek Rock Gallery aan de Haagse27 mei 2018: Bij Eugenie in van DJ Charles. Vanzelf-sprekend Koningin Emmakade is weer van zal er ook weer volop te snoepen start gegaan. De eerste editiesde keuken. Een nieuwe reeks zijn, want er is een voortreffelijke waren razendsnel vol bezet. Maar Indische catering aanwezig. Naast er komen er dit jaar nog meer,theatervoorstellingen, waarbij Straight zullen er ook enkele onder andere op 12 mei en 2 juni. gastzangers een optreden ver- Vorig jaar organiseerde Marcello intante Eus het publiek meeneemt zorgen. Locatie: De Prinsenhof, samenwerking met het Tong Tong Hoofdstraat 43, 5683 AC Best. Festival een totaal uitverkochtein gebeurtenissen in en rond haar Tijden: 14.00-19.00 uur, zaal Indo Rock Tour. Of dat dit jaar open 13.30 uur. Toegang: € 10,00 weer het geval is kunt u wellichtkeuken. Naast haar recepten krijgt Reserveren kaarten (à € 8,00) bij volgende keer in deze rubriek Huib: 0162-460350, 06-17383473 lezen of kijkt u anders op deu ook te maken met haar bij Ron & Viv: 0416-338551 of bij website: http://tongtongfair.nl. Inkeukenverhalen, haar liedjes en Jan Osten: 0499-371107. Nadere ieder geval kunt u zich voor deanekdotes en natuurlijk ook de inlichtingen zijn verkrijgbaar via e- komende Tour nog inschrijven,keukenroddels. In deze voor- mail: [email protected] ontvangt tante Eus als maar wees er wel snel bij wantgasten: John Oltmans (Indopedia) 2 juni 2018: Pestafeest. Benno voor u het weet is het volgeboekt.en Lieke Tio (djamu’s). Tante Eus Gabriel van de Stichting Busyben Met een luxe touringcar rijdt uwordt bijgestaan door kokkie/ heeft weer een gezellige Pestakebon Jeffrey van Overeem, die op stapel staan, die zeker nietde scepter over de keuken zwaait. gemist mag worden. De muzikaleVoor een meerprijs van slechts omlijsting is in de vertrouwde€ 10,00 kunt u na afloop genieten handen van de allround bandvan een heerlijke portie Nasi Rocking Players met medewerkingRames. Wel even vermelden bij van één of meer gastoptredens.uw reservering. De locatie is: Het De Indische catering wordt ver-Werftheater, Oudegracht 60 (aan zorgd door Toko Bandung. Dede werf), 3511 AS Utrecht. Kassa locatie is Borchland Amstelhal,open om 13.45 uur. Aanvang om14.30 uur. Toegang: € 13,00 en 32

langs tal van plekken uit de Indische keuken aanwezig. De verzorgd door de bands Xanur enHaagse beat- geschiedenis uit de locatie: Kolpingshuis, Smetius- Straight. De ervaring van de60’s en 70’s. Aan boord is live straat 1, 5411 ER Nijmegen. De vorige Party’s leert ons dat het ergmuziek en de reisleiding is in toegang: € 11,00. Tijden: 20.00 druk kan worden. Reserveer dushanden van ex Golden Earring uur tot 01.30 uur; zaal open om tijdig uw kaarten om zeker te zijngitarist Peter de Ronde, hierin 19.30 uur. Reserveren o.a. bij: van een plekje op de locatie:bijgestaan door kunstenaar Paula An: 024-3559528, Toko Zalencentrum De Brug, Dunant-Marcello. Vertrekpunt: Marcello’s Rinus: 024-3556863, Marijke & laan 1 te Reeuwijk. AanvangArt Factory and Rock Gallery, Albert: 024-7851074, Mary & 14.00 uur en we hebben de zaalKoningin Emma-kade 148, 2518 Nelis: 0481-431892 of Francine tot 19.00 uur. Zaal open om 13.00JK Den Haag. Vertrektijd 14.00 Tammeling: 026-4460187. Nadere uur. Toegang: € 12,50 en aan deuur. Deelnemers kaarten: € 49,95 info bij: Huib: 06-17383473 of bij zaal € 15,00. Nadere inlichtingenpp. Deze prijs is incl. koffie of Richard: 06-45396720. Parkeren en reservering kaarten bij: Rensthee voor vertrek, een glaasje op 3 min. Loopafstand Parkeer- Borghouts: 070-3938377; Anita:onderweg op een speciale locatie garage Keizer Karel, direct achter 070-4042134; Huib: 0617383473;en dan nog een wijntje of biertje de Schouwburgweg vanaf 18.00 Lenie: 070-3238411; Rob: 06-na terugkomst in Marcello’s uur à € 0,50/uur. 54688045 en anderen. U kunt uwgalerie. De Tour duurt ongeveer reservering ook via een bank-twee uur. Voor nadere info: 1 juli 2018: Indo Music Dans- overschrijving doen. Uw bijdragehttps://denhaag.com/nl/event/44 party. Een gezellige Kumpulan moet dan wel vóór 10 juli 2018 bij027/rock-history-tour. Tanpa Nama met vrienden en ons binnen zijn: IBAN nummer: kennissen zoals u van de NL98 INGB OOO2 7852 60 t.n.v.9 juni 2018: Jubileum Party organisatie, Stichting Sajany wel L. Borghouts ovv Bandung en hetSoerobojo. Indische vereniging gewend bent. U kunt weer de aantal personen. E-mail adres:Soerobojo bestaat 45 jaar en [email protected] moet gevierd worden. En met dansvloed betreden op de toneneen gewoon feestje moet je bij van de bekende band Java Guitars Maandelijks GRATIS e-MagazineIndo’s natuurlijk niet aankomen. en Edu Schalk en dat alleen alEr is dan ook een spetterend garandeert een geweldige middag, voor de Indische gemeenschapprogramma met muzikale mede- Natuurlijk is ook de Indische keuken aanwezig met snacks en Bent u al abonnee?werking van de band Straight en nog veel meer. Na afloop is erhet duo N-Twice. Daarnaast is er gratis een kop koffie en het Een mailtje is voldoende:natuurlijk ook een rondje bingo parkeren is gratis. De locatie is:met leuke prijzen. Gaarne tijdig De Brinkhoeve, Kerkstraat 12, [email protected], want vol = vol. Heeft 3171 GG Poortugaal. Tijden: vanu zelf talent? Dan bent u van 12.30 uur tot 18.00 uur. Toegang:harte uitgenodigd om uw planken- € 7,00. Nadere inlichtingen zijnvrees te overwinnen en uw kunst verkrijgbaar via Tel: 06-26116075ten beste te geven. Meldt u zich [email protected] even aan bij deorganisatie, dan kunnen zij u gaan 22 juli 2018: Bandung Summerinplannen. En uiteraard is de Party. Ontmoet oude en nieuwe vrienden, kom gezellig dansen en eet een hapje mee. Op de Pesta Bandung Baru wordt de muziek 33

Reparatie, onderdelen, accessoires en batterijen voor al uw elektronische apparatuur. http://www.mobipc.nl/onderdelenPasar Kalender 2018 (update: 1 mei 2018)Januari 8: Breda www.raffyzorg.nl13, 14: Steenwijk http://www.istimewa-events.nl. 14, 15, 16: Groningen www.pasarfestival.nl00, 00: Breda http://www.winkelcentrumhogevucht.nl 21, 22: Emmeloord www.stellarevents.nl 25 t/m 29: Steenwijk http://www.istimewa-events.nl.Februari 27, 28, 29: Oostende (BE) http://www.istimewa-events.nl.9, 10, 11: Antwerpen (BE) http://www.azieinantwerpen.be17 t/m 25: Amsterdam http://www.istimewa-events.nl Augustus 3, 4, 5: Spijk http://www.istimewa-events.nlMaart 11: Oost-Souburg http://www.mae-uku.nl3, 4: Rijswijk (ZH) www.pasarmalamrijswijk.nl 12 t/m 15: Dordrecht http://www.istimewa-events.nl9, 10, 11: Zwolle http://www.istimewa-events.nl 17: Kallenkote (Steenwijk) www.taman-indonesia.nl19: Kallenkote (Steenwijk) www.tamanindonesia.nl 25, 26 Leiden www.stichtingstellar.nl23, 24, 25: Eindhoven www.stellarevents.nl31, Rotterdam http://www.istimewa-events.nl September 1, 2: Almere www.indischefeestavond.nlApril 7, 8, 9: Assen www.pasarfestival.nl1, 2: Rotterdam http://www.istimewa-events.nl 15, 16: Kallenkote www.taman-indonesia.nl7, 8, 9 Den Bosch www.pasarfestival.nl 16: Utrecht www.vrijoosttimor.nl20, 21, 22: Nieuwegein www.stellarevents.nl 21, 22, 23: Arnhem www.stellarevents.nl 28, 29, 30: Enschede www.pasarfestival.nlMei 29, 30: Maastricht http://www.istimewa-events.nl5, 6: Kallenkote (Steenwijk) www.taman-indonesia.nl4, 5, 6 Zutphen www.pasarfestival.nl Oktober10 t/m 13: Antwerpen (BE) http://www.istimewa-events.nl19, 20, 21: Den Helder www.stellarevents.nl 1, Maastricht http://www.istimewa-events.nl .24 t/m 27: Gorinchem http://www.istimewa-events.nl25 t/m 31: Malieveld Den Haag www.tongtongfair.nl 5, 6, 7: Haarlem www.stellarevents.nlJuni ??: Amersfoort www.emiclaer.nl1 t/m 4: Malieveld, Den Haag www.tongtongfair.8, 9, 10 Hardenberg www.pasarfestival.nl 11 t/m 14: Alphen a/d Rijn http://www.istimewa-events.nl16: Wageningen http://www.zinzia.nl16, 17: Kallenkote (Steenwijk) www.taman-indonesia.nl 20, 21, 22: Nijmegen www.pasarfestival.nl22, 23, 24: Leeuwarden www.stellarevents.nl29, 30: Gorinchem www.pasarfestival.nl 27, 28: Leek www.stichtingstellar.nl29, 30: Zeist http://www.istimewa-events.nl NovemberJuli 3, 4: Rijswijk www.pasarmalamrijswijk.nl1: Gorinchem www.pasarfestival.nl 9, 10, 11: Venray www.pasarfestival.nl1: Zeist http://www.istimewa-events.nl 23, 24, 25: Rotterdam www.pasarfestival.nl6, 7, 8: Vlissingen www.stellarevents.nl7, 8: Kallenkote (Steenwijk) www.taman-indonesia.nl December ??: Den Bosch www.sccdehelftheuvel.nl 22 dec. t/m 6 jan.: (behalve 1e Kerstdag en Nieuwjaarsdag) Arnhem, Burgers Zoo http://www.istimewa-events.nl Ziet u nog een foutje in deze lijst of heeft u een aanvulling of aan-/afmelding? Mail het ons.Uw pasar aanmelden voor deze lijst ? # [email protected] ook kleine particuliere en verenigings pasars welkom (ter beoordeling door de redactie) 34

ColofonDigitaal maandelijks Magazine van:Nederlands Indisch Cultureel CentrumHoofdredacteur: Hans Vogelsang Indisch Centrum Sophiahof Den HaagRedactie:Jean-Marie Bosch van DrakesteinRon KraftFotoredactie: Han DehneJuniorredacteur: Chinook de DeugdCorrespondenten:Silfraire Delhaye (Indisch Platform)Yvonne van Genugten (Sophiahof)Albert van Prehn (Muziek, column)Sabina de Rozario (Door Blauwe Ogen)Armando Ello (Hoezo Indo)Ivo Pabbruwe (New Zealand)Vormgeving & lay-out: Hans Vogelsang Herdenkingssymbool MelatiOndersteuning: Groep de MosTechnische realisatie & verzending: De Melati, de Indische jasmijn, is het herdenkingssymboolDennis van der Ham dat u onder andere kunt dragen op 15 augustus.http://www.borca-online.nl/ Prijs: per stuk : € 3,00; per 5 stuks: € 12,50; per 10 stuks: € 25,00Verschijning: ca. de 15e van elke maand De prijzen zijn incl. administratie- en verzendkosten (Nederland)Sluitingsdatum kopij en advertenties:de 10e van elke maand Bestellen: http://webshop.indieherdenking.nl/nl/Advertentietarieven: op aanvraagAbonnementen NICC Magazine: [email protected]: Newtonstraat 6602562 LA Den Haag - NetherlandsW : www.indisch-centrum-denhaag.nl : http://indisch-centrum-denhaag.blogspot.com@: [email protected] IBAN: NL39 RABO 0129 216 836tB.InC.v:.RNA.BI.OCN.CLh.2tUetDtepn H:aa/g /www.borca-online.nl/lebara-mobileOvername van (delen van de) inhoud ishttp://www.borca-online.nl/lebara-mobiletoegestaan, mits met bronvermelding.© 2018 Nh.I.Ct.Ct.pDe:n/H/aawg ww.borca-online.nl/lebara-mobile 35

Wilt u familie, vrienden of leden van uw club of vereniging gratis abonnee maken? Gebruikt u dan dit formulier 10.5 e-mail adressenlijst NAAM e–MAIL ADRES12345678910111213141516171819202122232425 Deze e-mail-adressenlijst ‘knippen en plakken’ en versturen naar e-mail: [email protected] of printenen versturen per post (voldoende frankeren) naar: Administratie NICC Magazine # Newtonstraat 660 # 2562 LA Den Haag 36