ศส.ปชต.โนนข่ารายวิชาที่ 1.

ยินดีต้อนรบั “พลเมอื งคณุ ภาพ” ทกุ ท่าน ด้วยความยินดีย่ิง

“คนไทย” เป็นชนชาติท่ีมีประวตั ิศาสตรค์ วามเป็นมาที่ยาวนาน พระมหากษตั ริยแ์ ละบรรพบรุ ษุ ไทยได้เสียสละชีวิตเลือดเนื้อเข้า แลก เพ่อื กอบก้เู อกราช รวมชาติให้เป็นปึ กแผน่ เราจึงมีแผน่ ดินไทยได้อาศยั จนถึงวนั นี้



มีพระมหากษตั รยิ พ์ ระองคใ์ ดอกี บา้ ง ทท่ี รงมีสว่ นเสริมสรา้ งประชาธปิ ไตย

รชั กาลท่ี 9 ทรงมีพระปฐมบรมราชโองการว่า เราจะครองแผน่ ดนิ โดยธรรม เพ่อื ประโยชนส์ ุขแห่งมหาชนชาวสยาม ตลอดระยะเวลา 70 ปี ในการครองราชย์ พระองค์ทรงมีพระราชดารัส พระบรม ราโชวาท และโครงการพระราชดาริถึง 4,877 โครงการ พระราชกรณียกิจของพระองค์ล้วน แสดงถึงพระอัจฉริยภาพของพระมหากษัตริย์นักประชาธิปไตย ทรงช่วยแก้ไขสถานการณ์ วิกฤติทางการเมืองหลายคร้ัง อีกท้ังทรงพระราชทานแนวคิดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง ให้กบั ประชาชนคนไทย เพ่ือเป็นแนวทางการดาเนนิ ชีวิตให้อยู่อย่างรม่ เยน็ เป็นสขุ

รชั กาลที่ 10 ทรงมีพระปฐมบรมราชโองการวา่ เราจะสบื สาน รกั ษา และต่อ ยอด และครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งอาณาราษฎร ตลอดไป ทรงริเร่ิมกจิ กรรมจิตอาสาในการทาประโยชน์เพ่ือบ้านเมอื งและช่วยเหลือพสกนิกร ในยามทุกข์ร้อน เช่น ในสถานการณโ์ ควิด19 ทรงพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ จัดหาเคร่ืองมอื อปุ กรณท์ างการแพทย์ในการรักษาผู้เจบ็ ป่ วยจากการติดเช้ือโควิด 19 ท้งั ยัง ทรงพระราชทานท่ดี ินให้มหาวทิ ยาลัยสร้างโรงพยาบาล และสวนสาธารณะอกี หลายแห่ง

รชั กาลที่ 7 ทรงพระราชทานรฐั ธรรมนูญฉบบั แรกของไทย ภายหลังท่คี ณะราษฎรได้เปล่ียนแปลงการปกครองเม่ือวันท่ี 24 มิถุนายน 2475 ได้ทรงลงพระปรมาภิไธยในพระราชบัญญัติธรรมนูญการ ปกครองแผ่นดินสยามช่ัวคราว เป็ นรัฐธรรมนูญฉบับแรก เม่ือวันท่ี 27 มิถุนายน 2475 ภาพน่ิงท่ี 1.3

พระราชหตั ถเลขาของ ร.7 แสดงถึงความสาคญั ของอานาจอธิปไตย ที่ทรงประสงคใ์ ห้ราษฎรมีสิทธิมีส่วนร่วมในการปกครองประเทศ ภาพน่ิงท่ี 1.4

รฐั ธรรมนญู คอื อะไร? สำคญั ตอ่ ประชำชนอยำ่ งไร?

สทิ ธิ เสรภี าพ สทิ ธใิ นชวี ติ และรำ่ งกำย ในเคหะสถำน ควำมเป็ นอยสู่ ว่ นตวั กำรนบั ถอื ศำสนำ รบั ทรำบขอ้ มลู ขำ่ วสำร กำรประกอบอำชพี รบั บรกิ ำรสำธำรณสขุ ไดร้ บั กำรศกึ ษำฟรี กำรเดนิ ทำง สทิ ธผิ บู้ รโิ ภค กำรเลอื กถน่ิ ทอ่ี ยู่ แสดงควำมคดิ เห็น สทิ ธชิ ุมชน กำรเสนอขำ่ วสำร ฟ้ องรอ้ งหนว่ ยงำน/จนท.รฐั กำรชมุ นมุ โดยสงบ ปรำศจำกอำวธุ ภาพน่ิงท่ี 1.5 รวมกนั จดั ตง้ั พรรคกำรเมอื ง/ สมำคม/สหกรณ์

หน้าท่ีของ พิทกั ษ์ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ ประชาชนตาม และการปกครองระบอบประชาธิปไตย อนั มีพระมหากษตั ริยท์ รงเป็นประมขุ รฐั ธรรมนูญ ป้ องกนั ประเทศ รกั ษาเกียรติภมู ิ ผลประโยชน์ชาติ สาธารณสมบตั ิของแผน่ ดิน ป้ องกนั บรรเทาสาธารณภยั ปฏิบตั ิตามกฎหมาย เคารพ และไมล่ ะเมิด เข้ารบั การศึกษาภาคบงั คบั สิทธิเสรีภาพบคุ คลอื่น รบั ราชการทหาร เสียภาษี ไมส่ รา้ งความแตกแยก เกลียดชงั ไปใช้สิทธิเลือกตงั้ ไม่รว่ มมือสนับสนุน รว่ มมือสนับสนุน ลงประชามติ การทจุ ริตประพฤติมิชอบ การอนุรกั ษ์ค้มุ ครอง อย่างอิสระ สิ่งแวดล้อม/ทรพั ยากรธรรมชาติ ทกุ รปู แบบ ภาพน่ิง1ท2 ่ี 1.6

รฐั ธรรมนญู มีความสาคญั เพราะเป็ นกตกิ าสูงสุดของประเทศ เป็ นแหลง่ ทม่ี าของอานาจท้งั ปวง ท้งั อานาจนิตบิ ญั ญตั ิ อานาจบรหิ าร อานาจตลุ าการ และเป็ นหลกั ประกนั ว่าประชาชนจะมีสิทธิเสรีภาพอยา่ งไร ดงั น้นั การทีจ่ ะไดร้ บั ประโยชนจ์ ากรฐั ธรรมนูญมากนอ้ ยเพียงใด จงึ ข้ ึนกบั ความสนใจและการมีส่วนรว่ มของประชาชนผเู้ ป็ นเจา้ ของอานาจอธปิ ไตย

14

พระมหำกษตั รยิ ท์ รงเป็ นประมขุ เอกลักษณ์ กำรนบั ถอื ศำสนำตำ่ งๆ ศนู ยร์ วมจติ ใจคนไทย วฒั นธรรม อยรู่ ว่ มกนั อยำ่ งสนั ตสิ ขุ ไทย อำหำรไทย ภำษำไทย ศลิ ปวฒั นธรรม กริ ยิ ำมำรยำทและจติ ใจคนไทย ประเพณีไทย ภาพน่ิงท่ี 1.7

วฒั นธรรม ประเพณีตอ่ ไปนี้ เป็ นของภาคไหน เรยี กวา่ อะไร 14

ภาพน่ิงท่ี 1.8

ภาพน่ิงท่ี 1.9

ภาพน่ิงท่ี 1.10

ภาพน่ิงท่ี 1.11

ตน้ ไมป้ ระชำธปิ ไตย ( Democracy Tree ) ภาพน่ิงท่ี 1.12

ภาพน่ิงท่ี 1.13 สว่ นตา่ งๆ ของตน้ ไมเ้ ปรียบได้กับองคป์ ระกอบของประชาธิปไตย 1. ผลไม้หรือดอกผล = ประโยชนท์ ีเ่ ราหวังไดร้ บั จากประชาธิปไตย 2. ดินที่ปลูกต้นไม้ใส่ปยุ๋ ลงไป = คา่ นิยมประชาธิปไตย 3. รากของต้นไมย้ ึดลาต้น = หลกั ประชาธิปไตย 4. ลาต้น = สถาบันหรือองคก์ รในระบอบประชาธิปไตย 5. กิง่ กา้ น = กลไกและกระบวนการในตรวจสอบเพื่อความโปรง่ ใส

ภาพน่ิงท่ี 1.14

1. ดอกผล = ผลประโยชนห์ รือจดุ มุ่งหมายสูงสดุ ภาพน่ิงท่ี 1.15

1. ดอกผล = ประโยชนห์ รือจดุ มุ่งหมายสูงสุด อะไรคือดอกผล หรอื ประโยชนส์ ูงสุด ที่เราหวงั จะไดร้ บั จากประชาธปิ ไตย?

1. ดอกผล = ผลประโยชน์หรือจุดม่งุ หมายสงู สดุ หากเปรียบกบั ระบอบประชาธิปไตย ดอกผลของประชาธิปไตยกค็ ือ ประโยชน์หรือจุดม่งุ หมายสูงสุด คือ การกินดีอยดู่ ี คุณภาพชีวิตทีด่ ี ความสุขของประชาชน ความสันติ สุข ประเทศมีความเจริญม่ันคง สังคมสงบสขุ เปน็ ต้น ภาพน่ิงท่ี 1.16

2. ดิน = ค่านิยม / อุดมการณ์ “ค่านิยม อุดมการณ์ ประชาธิปไตย” เปรียบได้กับดินที่ปลูกต้นไม้ ต้นไม้จะเจริญเติบโต ต้องปลูกในดินดี มีความอุดมสมบูรณ์ มีปุ๋ยหรือสารอาหารที่มีคุณค่า หากขาด สารอาหารในดินทีส่ าคญั แล้ว ต้นไม้ก็อาจตายหรือ ไม่ให้ผลผลิตทีด่ ี ภาพน่ิงท่ี 1.17

2. ดนิ = ค่านิยม / อดุ มการณ์ “คา่ นิยม หรืออุดมการณอ์ ะไรบา้ ง ท่ีควรปลกู ฝงั ในระบอบประชาธปิ ไตย”

ค่านิยม/อุดมการณท์ ีส่ ง่ เสริมประชาธิปไตย ที่สมควรปลูกฝงั ใหก้ ับเดก็ เยาวชน และประชาชน 1. ความรกั ชาติ ภาพน่ิงท่ี 1.18 2. เคารพกฎหมาย/กติกา 3. คุณธรรม 4. จริยธรรม 5. ความมีระเบียบวินยั 6. การเคารพศกั ดิศ์ รีความเป็นมนษุ ย์ 7. ความรับผิดชอบ 8. ความสามัคคี 9. ขนบธรรมเนียมประเพณีทดี่ ีงาม 10. หลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ฯลฯ

3. ราก = หลักประชาธิปไตย “หลักการ” เปรียบได้ดังราก ( Root ) ของต้นไม้ที่ทา หน้าที่ยึดลาต้นและดูดซึมสารอาหารจากดิน ถ้ารากไม่ มั่นคงแข็งแรง หยั่งไม่ลึก ต้นไม้ก็จะไม่เติบโตอาจเหี่ยวเฉาหรือ ตายได้ เหมือนหลกั การประชาธิปไตยถ้าหลักไม่ดี หรือไม่มีหลัก ประชาธิปไตยกอ็ าจลม่ สลายได้ ภาพน่ิงท่ี 1.19

3.ราก = หลกั การประชาธิปไตย “หลกั การทสี่ าคญั ในระบอบประชาธิปไตย มีหลกั อะไรบา้ ง”

3. ราก = หลักประชาธิปไตย ภาพน่ิงท่ี 1.20

หลักประชาธิปไตย 6 หลกั 1) หลักอานาจอธิปไตยเป็นของ ประชาชน หมายความว่า อานาจสงู สุด ในการปกครองประเทศเป็นของ ประชาชน โดยประชาชน และเพือ่ ประชาชน อย่างแท้จริง ภาพน่ิงท่ี 1.21

หลกั ประชาธิปไตย 6 หลกั 2) หลักสิทธิและเสรีภาพ สิทธิ หมายถึง ประโยชน์ที่เราพึงได้รับโดยมี กฎหมายรับรองคุ้มครอง มีท้ังสิทธิเอกชน (ส่วนบุคคล) และ สิทธิมหาชน (สาธารณะ) ส่วนเสรีภาพ หมายถึง ความเป็นอิสระที่จะทา หรือไม่ทาอะไรก็ได้ แต่ต้องไม่ละเมิดสิทธิหรือเสรีภาพผู้อื่น ไม่ฝ่าฝืนกฎหมาย และไม่ขัดต่อศีลธรรมอันดี เสรีภาพใดที่ กฎหมายรับรองค้มุ ครอง เสรีภาพน้นั ก็คือ สิทธิ นน่ั เอง ภาพน่ิงท่ี 1.22

หลกั ประชาธิปไตย 6 หลกั 3) หลักความเสมอภาค หมายถึง ความ เ ส ม อ ภ า ค ใ น โ อ ก า ส ที่ ไ ด้ รั บ เ ห มื อ น ๆ กั น รวมถึงการให้โอกาสแก่ผู้ด้อยโอกาสได้รับ สิทธิเท่าเทียมกับผู้อน่ื ซึง่ ไม่ถือเป็นการเลือก ปฏิบตั ิ ภาพน่ิงท่ี 1.23

หลักประชาธิปไตย 6 หลกั 4) หลักภราดรภาพ หมายถึง ความเป็นพี่ เปน็ น้อง รักใคร่ สามคั คี ปรองดองกนั เพราะหากทุกคนในสงั คมมีความรู้สึกเป็นพี่ เป็นน้องกนั แล้ว การให้อภัยกันก็จะเกิดขึ้น ความขัดแย้งในสังคมก็จะลดลง ภาพน่ิงท่ี 1.24

หลักประชาธิปไตย 6 หลัก 5) หลักเหตผุ ล หมายถึง การรับฟังเหตผุ ลซึ่งกนั และกัน โดยไม่ใช้กาลัง หรืออานาจ หรือใช้ความ รุนแรงมาตดั สินปัญหา (วิธีการตัดสินวา่ จะเลือก เหตผุ ลของฝ่ายใด จึงใช้การลงมติโดยยึดเสียง ขา้ งมากเปน็ หลัก แต่ตอ้ งรบั ฟงั เสียงข้างนอ้ ย ดว้ ย โดยไม่ใช้เสียงข้างมากลากไป ท้งั ที่เสียงข้าง น้อยมีเหตผุ ลที่ดีกว่า) ภาพน่ิงท่ี 1.25

หลกั ประชาธิปไตย 6 หลัก 6) หลักนิติธรรม หมายถึง การปกครองโดย กฎหมายที่เป็นธรรม หลกั น้มี ีไว้เพื่อเป็น หลักประกันไม่ให้ผ้มู ีอานาจหรือศาลใช้ อานาจได้ตามอาเภอใจ กฎหมายจึงบังคบั ใช้ กบั คนทุกคนโดยเท่าเทียมกัน โดยไม่มีการ เลือกปฏิบัติหรือสองมาตรฐาน ภาพน่ิงท่ี 1.26

4.ลาตน้ = สถาบัน / องคก์ ร สว่ นที่เปน็ ลาต้นซึ่งเปน็ ส่วน ใหญ่ที่สุดและทาให้ต้นไม้ ตง้ั ตรงอยไู่ ด้ เปรียบไดก้ บั สถาบนั องค์กร หรือ หน่วยงานที่มีส่วนเสริมสร้าง และพัฒนาประชาธิปไตย ทง้ั โดยทางตรงหรือทางออ้ ม ภาพน่ิงท่ี 1.27

4.ลาตน้ = สถาบนั / องคก์ ร มีสถาบนั องคก์ ร หรือหน่วยงาน ใดบา้ ง ท่ีมีสว่ น สง่ เสรมิ และพฒั นา ประชาธิปไตย

สถาบัน / องคก์ ร / หน่วยงานที่สง่ เสริมประชาธิปไตย 1. สถาบันครอบครวั (บา้ น) ภาพน่ิงท่ี 1.28 2. สถาบนั ศาสนา (วดั โบสถ์ มสั ยิด ฯลฯ) 3. สถาบันการศึกษา (โรงเรียน มหาวิทยาลัย) 4. คณะกรรมการการเลือกตงั้ (กกต.) 5. พรรคการเมือง 6 .รัฐสภา (ส.ส. / ส.ว.) 7. รัฐบาล (คณะรัฐมนตรีหรือฝ่ายบริหาร) 8. ศาล (ฝ่ายตุลาการ) 9. สถาบนั การเงิน การธนาคาร 10. หน่วยงานอื่นๆ ทัง้ ภาครัฐ เอกชน และภาคประชาสังคม เชน่ ศส.ปชต. และเครือขา่ ยพลเมือง เป็นตน้

5. กิ่งก้าน = กลไกและกระบวนการ ตรวจสอบ ส่วนที่เป็นกิง่ และก้านของตน้ ไม้ เปรียบไดก้ บั ระบบ มาตรการ กลไก (อาจเป็นหนว่ ยงาน/บคุ คล ในสถาบันหรือหนว่ ยงานนัน้ ๆ) ที่ ช่วยตรวจสอบใหเ้ กิดความโปรง่ ใส ภาพน่ิงท่ี 1.29

5. กิ่งกา้ น = กลไกและกระบวนการตรวจสอบ มีระบบ กลไก หรือหน่วยงานใดบา้ ง ท่ีชว่ ยตรวจสอบ การทางานของสถาบนั องคก์ รใหเ้ กิดความโปรง่ ใส?

5. กิง่ กา้ น = กลไกและกระบวนการตรวจสอบ ภาพน่ิงท่ี 1.30

กลไกตรวจสอบเพือ่ ความโปร่งใสในระบอบประชาธิปไตย 1. คณะกรรมการการเลือกต้ัง (กกต.) 10. กลไกการตรวจสอบ 2. คณะกรรมการปอ้ งกนั และปราบปราม ภายในหน่วยงาน อาทิ หน่วย การทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) 3. คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน (คตง.) ตรวจสอบภายใน ระเบียบ 4. ผู้ตรวจการแผ่นดิน (ผผ.) วินยั และหลกั ธรรมาภิบาล 5. ศาล ซึง่ มี 6 หลัก ประกอบด้วย 6. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหง่ ชาติ 1. หลกั นิติธรรม (กสม.) 2. หลกั คุณธรรม 7. องคก์ รภาคประชาสงั คมหรือภาค 3. หลกั ความโปร่งใส ประชาชน 4. หลกั การมีส่วนรว่ ม 8. สื่อมวลชน 5. หลักความรบั ผิดชอบ 9. กลไกตรวจสอบทางรัฐสภา (ส.ส./ส.ว.) 6. หลกั ความคุม้ คา่ ภาพน่ิงท่ี 1.31

ควำมสขุ ในชวี ติ คณุ ภำพชวี ติ ทดี่ ี 1 ดอกผลของ ประชาธิปไตย 2 3 4 5 ค่านิยม อุดมการณ์ หลกั ประชาธิปไตย สถาบันทมี่ สี ่วน กลไก/กระบวนการ ส่งเสริม ปชต. ประชาธิปไตย ตรวจสอบ อานาจอธิปไตย บวร รัฐบาล/ คุณธรรม ความเสมอภาค รัฐสภา ประชาชนมสี ่วนร่วม จริยธรรม สิทธิ/เสรีภาพ องค์กร หลกั ธรรมาภิบาล ระเบยี บวนิ ัย ภราดรภาพ อสิ ระ ศาล องค์กรตรวจสอบ ซ่ือสัตย์ สุจริต เหตุผล พรรค อน่ื ๆ นิติธรรม การเมอื ง

ทา่ นคดิ วา่ ทา่ นเป็ นสว่ นใด ภาพน่ิงท่ี 1.33 ของตน้ ไมป้ ระชาธปิ ไตย?

รว่ มกนั ปลูกต้นไม้ประชาธิปไตย ดว้ ยมือเรา ภาพน่ิงท่ี 1.34