บทที่1 การวิเคราะห์ข้อมูลพลังงาน

บทที่ 1 การวเิ คราะหข์ อ้ มูลพลังงาน คู่มือการอนุรกั ษพ์ ลงั งาน 1-1 V.2022

1-2 กลมุ่ วิจยั EnConLab มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยพี ระจอมเกล้าธนบุรี

การวเิ คราะหข์ ้อมลู พลังบงทาทนี่ 1 ค่าใชจ้ า่ ยหลกั ในการดาเนินงานของสถานประกอบการที่นึกถึง 3 อันดับแรก ได้แก่ ค่าแรงงาน ค่า วัสดแุ ละคา่ พลงั งานซงึ่ การลดพลังงานและควบคุมให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมมักเป็นเป้าหมายแรกที่ทาได้ทันที เนื่องจากมีผลกระทบต่อผู้เกี่ยวข้องน้อย ก่อนจะเริ่มดาเนินการจัดการพลังงานและเพ่ิมประสิทธิภาพการใช้ พลังงานนั้น ขอกล่าวถึงเร่ืองที่สาคัญอันดับแรกของการอนุรักษ์พลังงาน คือ การวิเคราะห์ข้อมูลการใช้ พลังงานและข้อมูลที่มีผลกระทบต่อการใช้พลังงานจากข้อมูลในอดีต เช่น ปริมาณการผลิตหรือการ ให้บริการ เวลาการทางาน พ้ืนท่ีปรับอากาศ และฤดูกาล เป็นต้น ข้อมูลเหล่าน้ีมีประโยชน์อย่างมากที่ทาให้ ทราบพฤติกรรมการใช้พลังงาน ยังช่วยตอบคาถามจากฝ่ายบริหารเหตุใดเดือนนี้ค่าไฟฟ้าจึงสูงถ้ามีข้อมูล การวิเคราะห์เพียงพอ เหตุผลเพียงเท่าน้ีก็เพียงพอท่ีจะทาให้ฝ่ายวิศวกรรมต้องทาการวิเคราะห์ข้อมูลของ ตนเองท้ังในระดบั องคก์ ร ระดบั หนว่ ยงานรวมไปถงึ ระดับเครอ่ื งจักรอปุ กรณ์ เมื่อสามารถติดตามและควบคุม การใช้พลังงานได้ดีแล้ว จากนั้นจึงก้าวไปสู่การเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐาน รวมถึงองค์กรอ่ืนที่มี ลักษณะการผลิตหรอื บรกิ ารคลา้ ยคลงึ กนั ซ่ึงจะมีความเข้มขน้ ในลาดบั ตอ่ ไป การวเิ คราะห์และติดตามการใชพ้ ลงั งานเปน็ เทคนิคการจัดการหลักที่ใช้ข้อมูลพลังงานเป็นพ้ืนฐาน ในการควบคุมระดับการใช้พลังงานในปัจจุบันและปรับปรุงข้ันตอนการปฏิบัติงานท่ีมีอยู่ Peter F. Drucker กล่าวว่า “You can’t manage what you don’t measure” หลักการบริหารจัดการท่ีจะกล่าวต่อไปนี้จะ เป็นการรวมหลักการใช้พลังงานและสถิติเข้าด้วยกัน การติดตามข้อมูลด้านสาธารณูปโภคของสถาน ประกอบการเพ่ือนาไปบริหารจัดการ ควบคุม ลักษณะเดียวกับท่ีเรามีการจัดการวัตถุดิบ การจัดการสินค้า วิธกี ารนจี้ ะช่วยควบคมุ ประสิทธิภาพการใช้พลังงานได้อย่างมีทิศทาง ค่มู อื การอนรุ ักษพ์ ลังงาน 1-1 V.2022

1.1 การจดั ทาบัญชีพลังงาน การจัดทาบัญชีพลังงานมีวัตถุประสงค์ เพ่ือจะได้เห็นภาพรวมของการใช้พลังงานและต้นทุนการ ผลิตด้านพลังงานว่ามีการเปลี่ยนแปลงในแต่ละความถี่การพิจารณาเป็นอย่างไร ทั่วไปจะใช้ข้อมูลรายเดือน เนื่องจากหาได้ง่าย ข้อมูลเหล่าน้ีจะถูกคานวณเพื่อการวิเคราะห์ข้อมูลได้ถูกต้องมากข้ึน นิยมแสดงค่าใน มุมมองของดัชนีการใช้พลังงานรวม ดัชนีการใช้พลังงานไฟฟ้า ดัชนีการใช้พลังงานความร้อน ถ้าพบว่า ช่วงเวลาใดมีความผิดปกติของระดับการใช้พลังงานจะได้เร่งหาสาเหตุและแนวทางการแก้ไข ในการจัดทา บัญชีด้านพลังงานจาเป็นต้องใช้โปรแกรมจัดทากราฟและวิเคราะห์ค่าเบี่ยงเบนของข้อมูลได้ ในปัจจุบัน สามารถทาไดง้ า่ ยในโปรแกรม Microsoft Excel หรือ Google Sheet อย่างไรก็ตาม องค์กร ย่อมประกอบจากส่วนย่อย ๆ ซ่ึงมีการใช้พลังงานเพื่อวัตถุประสงค์หลาย อย่าง เช่น การปรับอากาศให้กับพ้ืนที่ การทาความเย็นหรือความร้อนในกระบวนการผลิต การใช้อากาศอัด เป็นต้น จึงเป็นการยากท่ีจะจัดการและควบคุมการใช้พลังงานของระบบย่อยต่าง ๆ ในระดับภาพรวม ดังนั้น องค์กรควรจัดต้ังหน่วยบัญชีพลังงาน (Energy Account Centers ; EAC) ออกเป็นส่วนย่อย ๆ เพื่อการ ควบคุมการใช้พลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ จานวนของหน่วยบัญชีพลังงานข้ึนอยู่กับขนาดและเง่ือนไข ของแต่ละองค์กร และแต่ละหน่วยควรกาหนดผู้รับผิดชอบในการติดตามประสิทธิภาพการใช้พลังงานให้ เป็นไปตามเป้าหมาย รวมถึงการจัดทาข้ันตอนการทางานและงบประมาณดาเนินงาน หน่วยบัญชีพลังงาน อาจแยกตามพน้ื ทกี่ ารใช้งาน แผนก เช่น โรงงาน 1 โรงงาน 2 แผนกบัญชี แผนกผลิต หรือแยกตามขั้นตอน การผลติ เคร่ืองจักร ระบบ เชน่ ระบบผลติ น้าเย็น ระบบอดั อากาศ หรืออาจผสมระหว่างพืน้ ท่แี ละเคร่ืองจักร 1.2 การวิเคราะห์ ข้อมลู และติดตาม ประสทิ ธภิ าพการ ใชพ้ ลงั งาน 1-2 กลมุ่ วิจยั EnConLab มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกลา้ ธนบุรี

ข้ันตอนท่ี 1 เก็บรวบรวมข้อมลู การวิเคราะห์ข้อมูลประสิทธิภาพการใช้พลังงานจะมีความเหมาะสมและน่าเช่ือถือขึ้นอยู่กับข้อมูล ตัวแปรท่สี ง่ ผลกระทบต่อการใชพ้ ลังงานซึ่งแต่ละอตุ สาหกรรมหรือประเภทอาคารมคี วามแตกต่างกัน แม้เป็น อาคารประเภทเดียวกันก็อาจมีปัจจัยท่ีแตกต่างกันได้ องค์กรต้องค้นหาปัจจัยและพิจารณาตามความพร้อม ของตนเอง ข้อมูลได้จากการวัดและบันทึกการใช้พลังงานขององค์กรหรือแต่ละหน่วยบัญชีพลังงาน เพ่ือให้ มั่นใจว่ามีการรวบรวมข้อมูลพลังงานที่เช่ือถือได้เป็นประจา โดยท่ัวไปข้อมูลการใช้พลังงานสามารถเก็บได้ จากแหล่งข้อมูลดังน้ี ใบแจ้งหนี้ค่าพลังงาน ข้อมูลสาธารณูปโภค ข้อมูลเกี่ยวกับการผลิต ข้อมูลเก่ียวกับ การปฏบิ ัติงาน ค่าจากมิเตอร์หลกั และมิเตอรย์ ่อย ขอ้ มูลทีใ่ ชป้ ระกอบดว้ ย 1) ขอ้ มลู การใชพ้ ลงั งาน ขอ้ มูลการใช้พลังงานส่วนใหญ่แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ข้อมลู การใช้ไฟฟ้า หาไดจ้ าก ใบแจง้ หนี้คา่ ไฟฟา้ รายเดือน ค่าจากมิเตอร์ รายการข้อมูลท่ีเก็บ รวบรวมได้แก่ พลังงานไฟฟ้าท่ีใช้แต่ละช่วงเวลา (kWh) ความต้องการกาลังไฟฟ้าสูงสุดแต่ละ ช่วงเวลา (kW) กาลังไฟฟ้ารีแอคตีฟ (kVar) อัตราค่าไฟฟ้า เป็นต้น ทั้งน้ี พลังงานไฟฟ้าท่ีใช้ของ องค์กรจะประกอบด้วยพลังงานไฟฟ้าท่ีซื้อและพลังงานไฟฟ้าท่ีผลิตเองจากเคร่ืองกาเนิดไฟฟ้า หรอื ระบบแสงอาทิตย์ซ่งึ ปจั จบุ นั ไดร้ บั ความนิยมสูงขึน้ อย่างตอ่ เน่ือง ข้อมูลการใช้พลังงานความร้อน หาได้จาก มิเตอร์เช้ือเพลิง หรือใบแจ้งหนี้ค่าไอน้าท่ีซ้ือ ส่วน ใบแจ้งหนี้ค่าเชื้อเพลิงหากเป็นการใช้จริงก็นาไปใช้ได้ เช่น การซื้อไอน้า แต่ส่วนใหญ่เป็นยอดการ ซ้ือเช้อื เพลงิ ไมใ่ ช่การใชจ้ ริง รายการขอ้ มลู ทีเ่ กบ็ รวบรวม ได้แก่ ปริมาณการใช้เช้ือเพลิง อัตราค่า เช้ือเพลงิ การใช้พลังงานขององค์กรท่ีได้จากพลงั งานไฟฟ้าและเช้ือเพลิงท่ีใชผ้ ลิตพลังงานความร้อน มี หนว่ ยตา่ งกนั การรวมขอ้ มลู การใช้เชื้อเพลิงแตล่ ะประเภทเขา้ ดว้ ยกนั โดยท่วั ไปนยิ มแปลงเป็นหน่วย เมกะจูล (MJ) หรือ กิกะจูล (GJ) ค่าการแปลงหน่วยหาได้จากการทดสอบค่าความร้อนเชื้อเพลิง หรือจากผู้จาหน่าย หากไม่มีอาจใช้ค่ากลางจากหน่วยงานกลาง เช่น กรมพัฒนาพลังงานทดแทน และอนรุ กั ษพ์ ลงั งาน (พพ.) องคก์ ารบรหิ ารจดั การกา๊ ซเรอื นกระจก (องคก์ ารมหาชน) (อบก.) รปู ท่ี 1-1 แนวคิดการแปลงหนว่ ยพลงั งานเพ่อื รวมข้อมูลการใชพ้ ลงั งาน คู่มอื การอนรุ กั ษพ์ ลงั งาน 1-3 V.2022

2) ปจั จยั ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั การใชพ้ ลงั งาน ปริมาณการใช้พลังงานข้ึนอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง องค์กรต้องค้นหาและตัดสินใจเลือก ปัจจัยท่ีมีผลกระทบต่อการใช้พลังงานซ่ึงอาจจะมีมากกว่าหน่ึงปัจจัย ทาการเก็บรวบรวมข้อมูลท่ี เก่ียวข้องโดยมีระยะเวลาและความถ่ีช่วงเวลาเดียวกับการเก็บข้อมูลการใช้พลังงาน ปัจจัยท่ี เก่ียวเน่ืองกับการใช้พลังงาน เช่น ปริมาณผลผลิต น้าหนักของผลผลิต น้าหนักของวัตถุดิบ ระยะเวลาการผลติ ระยะเวลาการทางาน จานวนเตียงคนไข้ ห้องพกั ที่จาหนา่ ยได้ เป็นตน้ ข้นั ตอนท่ี 2 การวิเคราะห์ขอ้ มลู และระดบั การใช้พลงั งานฐาน (baseline) ข้อมูลที่รวบรวมสามารถนาไปคานวณดัชนีประสิทธิภาพการใช้พลังงาน ต้นทุนพลังงาน และ นาไปใช้หาความสมั พนั ธ์ระหว่างปรมิ าณการใช้พลงั งานและปจั จยั ท่ีเกีย่ วข้อง ติดตามแนวโน้มการใช้พลังงาน โดยการใช้กราฟช่วยในการแปลความหมายข้อมูลซึ่งเป็นเครื่องมือท่ีง่ายและใช้ส่ือสารกับผู้บริหาร พนักงาน ไดเ้ ป็นอย่างดี ดชั นกี ารใช้พลงั งาน การใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ ไม่ได้หมายความว่า องค์กรจะต้องมีการใช้พลังงานลดลง หากการใช้พลังงานท่ีเพิ่มขึ้นนั้นเกิดจากความต้องการผลิตสินค้าเพ่ิมข้ึน ขายสินค้าได้มากขึ้นย่อมเป็นเร่ือง ที่ดี ดังนั้น การติดตามการใช้พลังงานเพียงอย่างเดียว ไม่เพียงพอที่จะทาให้ทราบว่าองค์กรมีระดับการใช้ พลังงานเป็นอย่างไร จาเป็นต้องนาข้อมูลอื่นมาร่วมในการพิจารณา ตัวชี้วัดท่ีนิยมนามาใช้ในการติดตาม ประสิทธิภาพพลังงาน คือ ค่าดัชนีการใช้พลังงานจาเพาะ (Specific Energy Consumption) เรียกกัน ส้ันๆ วา่ “ค่า SEC” เป็นดัชนีท่ีบ่งชี้ถึงปริมาณการใช้พลังงานต่อปริมาณผลผลิตหรือการบริการ บ่งบอกว่า ต้องใช้พลังงานเท่าไรในการผลิตสินค้า 1 หน่วย เป็นข้อมูลที่จะช่วยในการบริหารจัดการพลังงานและใช้ ควบคุมต้นทุนด้านพลังงานไม่ให้เกินเกณฑ์ที่กาหนดไว้ นอกจากติดตามในภาพรวมขององค์กรแล้วยังควร ใช้ติดตามในระดับหน่วยบัญชีพลังงานซึ่งจะทาให้การติดตามและควบคุมมีประสิทธิภาพมากย่ิงขึ้น ค่าดัชนี การใช้พลังงานคานวณไดด้ ังน้ี SEC = พลงั งานที่ใช้ ปัจจยั ท่เี ก่ียวเนือ่ งกบั การใช้พลงั งาน การใช้พลังงานฐาน (Energy Baseline) หรอื ระดับการใช้พลงั งานอ้างองิ เปน็ คา่ ทสี่ ะทอ้ นถงึ การใชพ้ ลงั งานขององคก์ ร แสดงถงึ พฤตกิ รรมการใชพ้ ลงั งานในการดาเนนิ กจิ กรรม ทว่ั ไปใชข้ อ้ มลู ยอ้ นหลงั อยา่ งนอ้ ย 1 ปี เพอื่ เปน็ ตวั แทนหาความสมั พนั ธก์ ารใชพ้ ลงั งานและปจั จยั ทเ่ี กยี่ วขอ้ ง โดย อาจใชก้ ารวเิ คราะหก์ ารถดถอยในการสร้างสมการความสมั พนั ธ์ คา่ baseline ควรมกี ารทบทวนเปน็ ระยะเพื่อ ปรบั ปรงุ ใหส้ อดคลอ้ งกบั ลกั ษณะการผลติ หรอื การบรกิ ารในปจั จบุ นั และควรหา baseline ของแตล่ ะหนว่ ยบญั ชี พลงั งานเพอ่ื การตดิ ตามและควบคมุ ประสทิ ธภิ าพพลงั งานขององคก์ รไดด้ ยี งิ่ ขน้ึ 1-4 กลุม่ วจิ ัย EnConLab มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

ตวั อยา่ งการหาระดับการใช้พลังงานฐาน โรงงานแห่งหนึ่ง มีการใช้พลังงานไฟฟ้าเพียงอย่างเดียว ปัจจัยท่ีมีผลต่อการใช้พลังงานอย่างมี นัยสาคญั คือ ปรมิ าณผลผลติ โรงงานเกบ็ ขอ้ มูลรายเดือนในปี 2562 ข้อมูลเหล่านี้จะนาไปสร้างกราฟและหา ความสัมพนั ธ์การใช้พลงั งานและการผลิตเพ่ือประเมินระดับการใช้พลังงานฐาน (Energy baseline) ตารางที่ 1-1 ตวั อย่างข้อมูลการใช้พลังงานไฟฟ้า ปริมาณผลผลิต และค่า SEC ปี 2562 เดอื น ปรมิ าณผลผลติ ปรมิ าณพลงั งานไฟฟา้ ทใ่ี ช้ คา่ ดชั นีการใชพ้ ลงั งานจาเพาะ (SEC) (ตนั ) (kWh) (kWh/ตนั ) ม.ค. 62 32.6399 34,729.00 3,830.42 ก.พ. 62 35.5279 33,410.00 3,385.40 มี.ค. 62 39.9351 37,481.00 3,378.77 เม.ย. 62 32.9097 32,398.00 3,544.03 พ.ค. 62 39.7574 37,828.00 3,425.30 ม.ิ ย. 62 35.7879 37,531.00 3,775.34 ก.ค. 62 31.0433 32,056.00 3,717.44 ส.ค. 62 31.9865 33,150.00 3,730.95 ก.ย. 62 23.9830 25,471.00 3,823.36 ต.ค. 62 27.3807 29,347.00 3,858.53 พ.ย. 62 32.5377 33,084.00 3,660.45 ธ.ค. 62 21.7087 25,487.00 4,226.56 385.20 391,972.00 รวม 32.10 32,664.33 3,663.31 เฉลย่ี การใช้กราฟอนุกรมเวลา แผนผังแสดงค่า SEC รายเดือนในช่วงเวลา 1 ปี และค่าเฉล่ียรายปี จะแสดงใหเ้ ห็นว่าประสิทธิภาพ การใช้พลังงานแต่ละช่วงเวลาเป็นอย่างไร เดือนใดมีค่าสูงสุด ค่าต่าสุดเป็นเท่าไร แตกต่างกันเพียงใด ทาให้ เขา้ ใจธรรมชาตกิ ารใชพ้ ลงั งานในแตล่ ะฤดกู าล หากมขี อ้ มลู หลายปกี ส็ ามารถนามาเปรยี บเทยี บกนั แบบปตี อ่ ปี รปู ที่ 1-2 ค่า SEC รายเดอื น คู่มือการอนุรกั ษ์พลังงาน V.2022 1-5

การใชแ้ ผนผงั กระจาย (scatter diagram) แสดงความสมั พันธ์ระหวา่ งปรมิ าณผลผลติ กบั SEC วิธีการสร้างแผนผังกระจาย X,Y โดยค่าปริมาณผลผลิตเป็นตัวแปรต้นกาหนดให้พล็อตในแกน X และค่า SEC เป็นตัวแปรตามพล็อตในแกน Y สามารถทาได้ง่ายโดยใช้โปรแกรมสเปรดชีต เช่น Microsoft Excel โปรแกรมจะช่วยสร้างกราฟความสมั พันธด์ งั รูป รปู ที่ 1-3 กราฟความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งปรมิ าณผลผลติ กบั SEC จากรูปท่ี 1-3 ค่า SEC มีแนวโน้มลดลงเมื่อปริมาณผลผลิตเพิ่มขึ้น นั่นคือ หากโรงงานเดิน เครื่องจักรเต็มความสามารถจะทาให้ต้นทุนพลังงานในการผลิตต่า ในทางกลับกันต้นทุนสูงเมื่อเดิน เครื่องจักรไม่เต็มที่ อย่างไรก็ตาม ข้อมูลจากกราฟเป็นจุดเริ่มต้นของคาถาม ความสาคัญคือการหาข้อมูลท่ี เก่ียวขอ้ งมาชว่ ยสนับสนนุ การวิเคราะห์เพอื่ การตอบคาถามใหต้ รงจดุ มากท่ีสุด เช่น เวลาการเดินเคร่ือง เวลา ทางาน กาลังการผลติ จานวนเครอื่ งจักรทเ่ี ดิน เป็นต้น การใชแ้ ผนผงั กระจาย (scatter diagram) แสดงความสัมพันธร์ ะหว่างปรมิ าณการผลิตกบั การ ใช้พลงั งาน เทคนคิ เดยี วกันกบั การใชแ้ ผนผงั กระจายแสดงความสมั พันธ์ระหวา่ งปรมิ าณผลผลิต กับ SEC แต่ ใหค้ วามสนใจกับการใชพ้ ลังงานไฟฟา้ โดยการพลอ็ ตค่าพลังงานไฟฟ้าในแกน Y ทดแทนค่า SEC โปรแกรม จะสร้างกราฟและแสดงค่าสมการความสมั พันธร์ วมถึงแสดงคา่ R2 ได้อยา่ งรวดเร็ว 1-6 กลุ่มวจิ ัย EnConLab มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบรุ ี

รปู ท่ี 1-4 กราฟความสัมพันธร์ ะหว่างปรมิ าณผลผลติ กับ การใชพ้ ลงั งานไฟฟ้า จากรูปที่ 1-4 แสดงความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณผลผลิตและการใช้พลังงานจากข้อมูลย้อนหลัง โดยวิเคราะห์การถดถอยเชิงเส้นอย่างง่าย ค่าความเบ่ียงเบนของข้อมูล (R2) มีค่าเท่ากับ 0.9252 แสดงว่า ความแปรปรวนของการใช้พลังงานเกิดจากปริมาณผลผลิตไม่น้อยกว่า 92.5% และเกิดจากปัจจัยอ่ืนไม่ถึง 7.5% จุดข้อมูลมีลักษณะเข้าใกล้เส้นแนวโน้มมากแสดงถึงความเสถียรของการใช้พลังงานของโรงงาน สามารถใชเ้ ป็นสมการตัวแทนในการประเมินการใชพ้ ลงั งานฐาน (Energy Baseline) ได้ดังน้ี y = mx + c = 721.62x + 9005.4 โดยที่ y คือ การใชพ้ ลังงานคาดการณ์ หรือ ระดบั การใช้พลังงานอ้างอิง (kWh) x คอื ปรมิ าณผลผลติ (ตัน) c คือ จุดทตี่ ดั กบั แกน Y แสดงถึง ปริมาณพลังงานทตี่ ้องใชแ้ ม้ไม่มีการผลิต หรือ พลังงานขั้นต่าที่ ตอ้ งใช้ เรียกว่า พลงั งานคงท่ี (Fixed Energy) มีคา่ เท่ากบั 9005.4 kWh m คือ ค่าความชันหรือความลาดเอยี งของเส้นกราฟ บอกถึงปริมาณพลังงานท่ีใช้ไปต่อหน่วยการ ผลิตที่เพิ่มขึ้น 1 หน่วย เรียกว่า พลังงานผันแปร (Variable Energy) มีค่าเท่ากับ 721.62 kWh/ตนั อย่างไรก็ตาม องค์กรบางแห่งอาจจะมีค่า R2 ต่ามากอาจเนื่องจากความซับซ้อนของอุตสาหกรรม หรือการบริการ เช่น ผลิตภัณฑ์หลากหลาย ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพแตกต่างกัน หากไม่สามารถวิเคราะห์ ความสัมพันธ์ได้ชัดเจนอาจต้องทาการวิเคราะห์ย่อยลงไปในระดับหน่วยบัญชีพลังงาน หรือ กระบวนการ ผลิต เทคนิคการวิเคราะห์ที่แสดงในบทนี้ค่อนข้างง่ายและสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ทั่วไปในอินเตอร์เน็ต นอกจากน้ียังมีเทคนิคทางสถิติและเทคนิคทางตัวเลขอ่ืนท่ีสามารถนามาใช้เพื่อทาความเข้าใจลักษณะการใช้ พลงั งานซึ่งอาจมีความซบั ซอ้ นเพ่มิ ขนึ้ จะขอนาเสนอในอนาคต คูม่ อื การอนรุ กั ษ์พลงั งาน 1-7 V.2022

ขนั้ ตอนที่ 3 การต้ังเปา้ หมายการใช้พลังงาน เม่ือทราบระดับการใช้พลังงานฐาน (Baseline) แล้ว เพื่อให้มีการควบคุมการใช้พลังงานอย่างมี ประสิทธิภาพจึงจาเป็นที่จะต้องกาหนดค่าเป้าหมายการใช้พลังงานข้ึน เป็นการระบุระดับการใช้พลังงานท่ีพึง ประสงคแ์ ละดาเนินการเพ่ือให้บรรลุตามระดับที่กาหนดไว้ เป็นค่าที่จะทาให้ผู้ใช้พลังงานในองค์กรมีเป้าหมาย ร่วมกนั เป้าหมายจะขึ้นอยู่กับข้อมูลในอดีตที่ได้รวบรวมระหว่างการตรวจติดตาม ตลอดจนการเปรียบเทียบ ประสิทธภิ าพดา้ นพลังงานขององค์กรท่ีคล้ายคลึงกัน ขอ้ แนะนาในการกาหนดค่าเป้าหมายพลังงาน ดังน้ี  กาหนดจาก คา่ เฉล่ีย จากขอ้ มูลและสถิติทไ่ี ด้จากกราฟในขัน้ ตอนที่ 2  กาหนดจาก ค่าต่าสดุ จากข้อมูลและสถิตทิ ไี่ ดจ้ ากกราฟในขั้นตอนที่ 2  กาหนดจากคา่ Benchmark ขององคก์ รอื่นในประเภทอตุ สาหกรรมเดยี วกนั หรอื ใกล้เคยี งกัน  กาหนดจาก ผู้บริหาร ระบุเป็นเป็นพลังงานร้อยละท่ีลดได้เทียบกับค่าเฉลี่ยของระดับการใช้ พลังงานฐาน การกาหนดค่าเป้าหมายด้วยวิธีการใดข้ึนอยู่กับความพร้อมในการปรับปรุงซ่ึงต้องพึ่งพาความ ร่วมมือของพนักงานในองค์กร และงบประมาณจากฝ่ายบริการ ยิ่งความคาดหวังสูงและจัดสรรทรัพยากร ย่อมสูงตามดว้ ย ตัวอยา่ งเสน้ แนวโนม้ ของคา่ เปา้ หมายพลงั งานแสดงในรปู รปู ท่ี 1-5 ค่าเปา้ หมายการใช้พลงั งานจากค่าเฉลีย่ และคา่ ต่าสดุ จากข้อมูลวิเคราะหก์ ารใช้พลังงานทผ่ี ่านมา 1-8 กลุม่ วจิ ัย EnConLab มหาวิทยาลยั เทคโนโลยพี ระจอมเกล้าธนบุรี

ข้ันตอนท่ี 4 การตรวจติดตามและรายงานผล ข้อมูลท่ีเก็บบันทึกเพิ่มเติมเป็นประจาตามระยะเวลาและความถ่ีท่ีกาหนดวิธีการเช่นเดียวกับ ข้ันตอนที่ 2 ข้อมูลจะถูกนามาใช้ในการติดตามประสิทธิภาพการใช้พลังงานโดยเปรียบเทียบการใช้พลังงาน จริงกบั เป้าหมายท่กี าหนดไว้เป็นประจา รายงานผลให้ผู้บริหารทราบ ประกอบด้วย ผลต่างจากเป้าหมายที่ต้ัง ไว้ และปัญหาด้านประสิทธิภาพที่เก่ียวข้องในอุปกรณ์และระบบ รวมถึงการจัดทารายงานแต่ละหน่วยบัญชี พลังงานเป็นประจา รายงานจะชว่ ยกระตนุ้ ใหม้ กี ารใชพ้ ลังงานอย่างมีประสทิ ธิภาพ โรงงานตัวอย่างได้ติดตามข้อมูลการใช้พลังงานและการผลิตในช่วงข้อมูลปี 2563 และนาข้อมูลท่ี ได้น้ีไปคานวณระดับค่าเป้าหมายพลังงานซ่ึงได้เลือกใช้ค่าเฉล่ียของระดับการใช้พลังงานอ้างอิงจากข้อมูลปี 2562 ยกตวั อยา่ งการติดตามในเดือนมกราคม 2563 มีการผลิต 30.58 ตัน ใช้พลังงานไฟฟ้า 28,122 kWh มีค่า SEC เท่ากับ 919.59 kWh/ตัน เม่ือนาข้อมูลการผลิตแทนค่าในสมการการใช้พลังงานอ้างอิงจะได้ว่า หากผลติ 30.58 ตัน จากพฤติกรรมการใช้พลังงานในปีอ้างอิงคาดการณ์ว่าจะใช้พลังงานไฟฟ้า 31,568.37 kWh มีค่า SEC เป้าหมายเท่ากับ 1,032.28 kWh/ตัน ดังน้ัน โรงงานมีการใช้พลังงานไฟฟ้าต่ากว่าระดับ อา้ งองิ 3,446.37 kWh คิดเป็นรอ้ ยละ 10.92 ของระดบั การใชพ้ ลังงานอา้ งอิง คมู่ ือการอนรุ ักษพ์ ลงั งาน 1-9 V.2022

ตารางท่ี 1-2 ข้อมลู การตดิ ตามประสิทธภิ าพการใชพ้ ลังงานในการผลติ รวมรายเดือน เดือน-ปี ปรมิ าณ พลงั งาน ทใี่ ช้ ระดบั การใช้ ผลตา่ ง ดชั นีการใชพ้ ลงั งาน สรปุ ผล ผลผลติ จรงิ (kWh) พลงั งาน พลงั งาน (kWh/ตนั ) (ตนั ) อา้ งองิ (kWh) คา่ จริง ระดบั อ้างองิ ม.ค. 63 30.58 28,122.00 31,568.37 - 3,446.37 919.59 1,032.28 ต่ากว่าระดบั อา้ งอิง 10.92% ก.พ. 63 32.15 29,709.00 32,697.94 - 2,988.94 924.18 1,017.15 ตา่ กว่าระดบั อา้ งอิง 9.14% ม.ี ค. 63 42.81 40,105.00 40,389.44 - 284.44 936.92 943.57 ตา่ กวา่ ระดับอา้ งอิง 0.70% เม.ย. 63 44.31 40,328.00 41,473.48 - 1,145.48 910.19 936.04 ตา่ กวา่ ระดับอา้ งองิ 2.76% พ.ค. 63 30.22 32,632.00 31,310.24 1,321.76 1,079.69 1,035.96 สงู กวา่ ระดับอา้ งองิ 4.22% ม.ิ ย. 63 39.28 38,041.00 37,844.82 196.18 968.49 963.49 สงู กว่าระดบั อ้างองิ 0.52% ก.ค. 63 36.97 34,346.00 36,181.46 - 1,835.46 928.93 978.57 ตา่ กว่าระดับอา้ งอิง 5.07% ส.ค. 63 26.99 28,864.00 28,974.93 - 110.93 1,069.54 1,073.65 ตา่ กว่าระดบั อ้างอิง 0.38% ก.ย. 63 30.39 29,105.00 31,428.62 - 2,323.62 957.80 1,034.26 ต่ากว่าระดับอ้างองิ 7.39% ต.ค. 63 47.44 44,015.00 43,732.13 282.87 927.86 921.89 สงู กวา่ ระดบั อา้ งองิ 0.65% พ.ย. 63 37.13 35,917.00 36,291.72 - 374.72 967.42 977.51 ตา่ กวา่ ระดบั อา้ งอิง 1.03% ธ.ค. 63 25.13 27,954.00 27,631.10 322.90 1,112.60 1,099.75 สูงกวา่ ระดบั อ้างอิง 1.17% รวม 423.38 409,138.00 419,524.25 - 10,386.25 เฉลยี่ 35.28 34,094.83 34,960.35 - 865.52 975.27 1,001.18 ตา่ กว่าระดบั อา้ งองิ 2.48% หมายเหตุ : ผลตา่ งพลังงานเทยี บกบั ระดับอา้ งอิงมคี ่า (-) หมายถึง การใช้พลังงานจริงตา่ กว่าระดบั อา้ งอิง และ มคี ่า (+) หมายถงึ การใช้พลังงานในวนั ท่ีพิจารณาสูงกว่าระดับอา้ งอิง โรงงานได้ติดตามประสิทธิภาพการใช้พลังงานในการผลิตรวมทั้งโรงงานรายเดือน ต้ังแต่เดือน มกราคม 2563 ถึงเดือนธันวาคม 2563 โดยเปรียบเทียบการใช้พลังงานในการผลิตจริงกับระดับอ้างอิงซ่ึง คานวณจากโมเดลการใช้พลังงาน รายละเอียดแสดงในตารางท่ี 1-2 จากข้อมูลพบว่าโรงงานมีการผลิต เฉล่ยี เดอื นละ 35.28 ตนั ใช้พลงั งานไฟฟา้ เฉลย่ี เดือนละ 34,094.83 kWh ต้นทุนพลังงานในการผลิตสินค้า เฉล่ีย หรือค่า SEC เฉลี่ย เท่ากับ 975.27 kWh/ตัน และมีระดับการใช้พลังงานไฟฟ้าอ้างอิงเฉล่ียเดือนละ 34,960.35 kWh มีค่า SEC อ้างอิงเฉล่ียเท่ากับ 1,001.18 kWh/ตัน ซึ่งประเมินได้ว่า โรงงานมีการใช้ พลังงานไฟฟ้าต่ากว่าระดับอ้างอิง เฉล่ียเดือนละ 865.52 kWh หรือคิดเป็น 10,386.25 kWh/ปี คิดเป็น ร้อยละ 2.48 ของค่าการใช้พลังงานไฟฟ้าอ้างอิง และเม่ือนาข้อมูลปี 2563 มาพล็อตร่วมกับข้อมูลระดับการ ใช้พลงั งานอา้ งองิ ดงั รูปที่ 1-6 จุดสแี ดงทีอ่ ย่เู หนือเสน้ แนวโนม้ การใช้พลังงานอ้างอิงแสดงว่าในช่วงดังกล่าว มีประสิทธิภาพการใช้พลังงานแย่กว่าค่าเฉลี่ยซ่ึงต้องหาแนวทางการเพ่ิมประสิทธิภาพการควบคุมการใช้ พลงั งานต่อไป 1-10 กลมุ่ วจิ ัย EnConLab มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกลา้ ธนบรุ ี

รปู ที่ 1-6 เปรียบเทียบการใช้พลงั งานและการผลิตปี 2563 กบั เสน้ แนวโนม้ ระดบั การใชพ้ ลงั งานอา้ งองิ ท้ายน้ี หวังว่าผู้อ่านจะนาเทคนิคนี้ไปประยุกต์ใช้ในการติดตามประสิทธิภาพการใช้พลังงานเป็น ประจา และหมั่นตรวจสอบ ทบทวน ระดับการใช้พลังงานอ้างอิง ค่าเป้าหมายการใช้พลังงานเป็นระยะ จะทาให้ ควบคมุ ประสิทธภิ าพการใชพ้ ลงั งานได้ดขี ้ึนอย่างแนน่ อน คูม่ ือการอนุรกั ษ์พลงั งาน 1-11 V.2022