วันสำคัญประจำเดือน ตุลาคม

วันสํ าคั ญ • 1 ตลุ าคม วนั ไหวพ้ ระจนั ทร์ • ประจําเดือน • 9 ตลุ าคม วนั ไปรษณียโ์ ลก • ตุลาคม... • 13 ตลุ าคม วนั คลา้ ยวนั สวรรคต พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร • FACEBOOK • มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพตริ • • 14 ตลุ าคม วนั ประชาธปิ ไตย • • 21 ตลุ าคม วนั ทนั ตสาธารณสขุ แหง่ ชาต,ิ วนั พยาบาลแหง่ ชาต,ิ วนั สังคมสงเคราะห์ แหง่ ชาต,ิ วนั รกั ตน้ ไมป้ ระจาํ ปของชาติ • • 23 ตลุ าคม วนั ปยมหาราช • • 31 วนั ฮาโลวนี , วนั ออมแหง่ ชาติ • หอ งสมุดประชาชนจงั หวดั นครสวรรค เปดบรกิ ารทุกวัน 08.30 - 16.30 น. ยกเวน วันหยดุ นักขตั ฤกษ สมัครสมาชิกไดฟรี หลักฐานการสมคั ร 1.รูปถายขนาด 1 น้ิว 2.สาํ เนาบตั รประชาชน

1 ตุลาคม วนั ไหวพ ระจนั ทร คาคืนวนั ที 1 ตลุ าคม 2563 เปนอกี หนึงวนั สําคัญของคนจนี นันคือ วนั ไหวพ้ ระจนั ทร์ 2563 ซงึ วนั ไหวพ้ ระจนั ทร์ ตรงกับวนั ขนึ 15 คา เดือน 8 ตามปฏิทินจนั ทรคติจนี โดยในบางป วนั ไหวพ้ ระจนั ทร์ จะตรงกับเดือนกันยายน หรือตลุ าคม จะเปนชว่ งกลางฤดใู บไมร้ ่วง ชาวจนี จงึ เรียกวา่ \"จงชวิ \" (Zhong Qiu) แปลวา่ \"กลางฤดใู บไมร้ ่วง\" และวนั ไหวพ้ ระจนั ทร์เปนประเพณี ทีชาวจนี ถือปฏิบตั ิสืบต่อกันมานับพันป การไหวพ้ ระจนั ทร์ จะเริมต้นตอนหัวคา ซงึ ดวงจนั ทร์เริมปรากฏบนท้องฟา และถึงแมป้ ไหนหรือสถานทีแห่งใดมองไมเ่ ห็นพระจนั ทร์ แต่การไหวพ้ ระจนั ทร์ของชาวจนี ก็จะยังต้องมกี าร ไหวพ้ ระจนั ทร์ในคาคืนนันเหมอื นเดิม พิธดี ําเนินไปจนถึงประมาณ 4-5 ท่มุ หลังเสร็จพิธที กุ คนใน ครอบครัวจะตังวงแบง่ กันกินขนมไหวพ้ ระจนั ทร์ โดยขนมต้องนํามาหันแบง่ ให้เท่ากับจาํ นวนคนใน ครอบครัว ห้ามเกินหรือขาด และแต่ละชนิ ต้องมขี นาดทีเท่ากัน ขนมไหวพ้ ระจนั ทร์จงึ เปน สัญลักษณ์ของความสามคั คี ความกลมเกลียวของคนในครอบครัว ดังนัน รูปลักษณ์ของขนมไหว้ พระจนั ทร์ จะต้องทําเปนก้อนวงกลมเท่านัน ขนมไหวพ้ ระจนั ทร์ หรือของไหวพ้ ระจนั ทร์ ขนมไหวพ้ ระจนั ทร์ (Moon Cake) เปนของไหวท้ ีขาดไม่ได้ โดยขนมไหวพ้ ระจนั ทร์จะทําเปนรูปทรงกลม จะต้องมีไส้หวาน หรือสอดไส้ด้วยธญั พืชทีมีรสหวานเท่านัน แต่ ปจจบุ ัน ขนมไหวพ้ ระจนั ทร์ มีทังไส้หมูแฮม ไส้หมูแดง ไส้หมูหย็อง และไส้ต่าง ๆ ทีมรี สเค็ม รสเปรียว ซงึ ไมไ่ ด้ให้ ความหมายใด ๆ มากไปกวา่ \"ขนม\" หรือ \"Moon Cake\" ทีรับประทานกันเพือความอร่อยเท่านัน ซงึ ขนมไหว้ พระจนั ทร์ จะมีการจาํ หน่ายกันล่วงหน้าก่อนวนั ไหวพ้ ระจนั ทร์ สถานทีไหวพ้ ระจนั ทร์ ชาวจนี บางบ้านอาจจะไหวพ้ ระจนั ทร์ทีลานหน้าบ้าน ดาดฟา โดยมีการตังโต๊ะ ทําซุม้ ต้นอ้อย มีธปู เทียน กระดาษเงิน-กระดาษทองทีพับเปนเงนิ ตราจนี โคมไฟ และสิงของเซน่ ไหว้

วนั ออกพรรษา ตรงกบั วันข้ึน 15 ค่ํา เดือน 11 ของทกุ ป เมือเทศกาลเข้าพรรษาได้ผ่านพ้นไปถึง 3 เดือน ก็จะเปนชว่ งเวลาของ \"วนั ออกพรรษา\" ซงึ ถือเปนการสิน สดุ ระยะการจาํ พรรษา หรือออกจากการอยู่ประจาํ ทีวดั ในชว่ งฤดฝู นตลอด 3 เดือนของพระภิกษุสงฆ์ โดย วนั ออกพรรษา ตรงกับวนั ขึน 15 คา เดือน 11 ของทกุ ป ในปพ.ศ. 2563 ตรงกับวนั ที 2 ตลุ าคม ซงึ เรียกอีก อย่างวา่ \"วนั มหาปวารณา\" คําวา่ \"ปวารณา\" แปลวา่ อนุญาตหรือยอมให้ ทังนี วนั ออกพรรษา พระสงฆ์จะประกอบพิธที ําสังฆกรรมใหญท่ ีเรียกวา่ มหาปวารณา ในวนั ออกพรรษา ซงึ เปนการเปดโอกาสให้ภิกษุวา่ กล่าวตักเตือนซงึ กันและกันได้ เนืองจากในระหวา่ งทีเขา้ พรรษาอยู่ด้วยกัน พระสงฆ์บางรูปอาจมีข้อบกพร่องทีต้องแก้ไข สําหรับคํากล่าว ปวารณา มีคํากล่าวเปนภาษาบาลี ดังนี \"สังฆัมภันเต ปะวาเรมิ ทิฎเฐนะ วา สเุ ตนะ วาปะริ สังกายะ วา วะทันตุ มัง อายัสมันโต อะนุกัมปง อปุ าทายะ ปสสันโต ปะฏิกกะริสสามิ\" มคี วามหมายวา่ ขา้ แต่ พระสงฆ์ผู้เจริญ กระผมขอปวารณาต่อสงฆ์ ด้วยได้เห็นหรือได้ฟงก็ตาม ขอท่านทังหลายโปรดอนุเคราะห์ วา่ กล่าวตักเตือนกระผมด้วย เมือกระผมมองเห็นแล้ว จกั ประพฤติตัวเสียใหม่ให้ดี ประเพณีเกียวข้องกับวนั ออกพรรษา ทีนิยมปฏิบัติอยู่ 2 อย่าง คือ ประเพณีตักบาตรเทโว หลังวนั ออกพรรษา 1 วนั คือ แรม 1 คา เดือน 11 จะมีการ \"ตักบาตรเทโว\" หรือชอื เต็มตามคําพระวา่ \"เทโวโรหณะ\" แปลวา่ การหยังลงจากเทวโลก โดยสามารถเรียกอกี อย่างหนึงวา่ \"ตักบาตรดาวดึงส์\" โดยอาหารทีนิยมนําไปใส่บาตรคือ ข้าวต้มมัด และข้าวต้มลกู โยน ประเพณีเทศน์มหาชาติ หลังวนั ออกพรรษา งานเทศน์มหาชาติ นิยมทํากันหลังวนั ออกพรรษา พ้นหน้า กฐินไปแล้ว ซงึ กฐินจะทํากัน 1 เดือน หลังออกพรรษา ทีจะร่วมกันทอดกฐินทัง จลุ กฐิน และมหากฐิน โดย ประเพณีงานเทศน์มหาชาติอาจทําในวนั ขึน 8 คา กลางเดือน 12 หรือในวนั แรม 8 คา ก็ได้ เพราะในชว่ งนีนา เริมลดและข้าวปลาอาหารกําลังอดุ มสมบูรณ์ จงึ พร้อมใจกันทําบุญทําทาน และเล่นสนุกสนานรืนเริง แต่ใน ภาคอีสานนันนิยมทํากันในเดือน 4 เรียกวา่ \"งานบุญพระเวส\" ซงึ เปนชว่ งทีเสร็จจากการทําบุญลานเอาข้าว เข้ายุ้ง ในภาคกลาง บางท้องถินทํากันในเดือน 5 ต่อเดือน 6 ก็มี ประเพณีวนั ออกพรรษา วนั ออกพรรษา ภาคกลาง จงั หวดั นครปฐม ทีพระปฐมเจดีย์ พระภิกษุ สามเณร จะมารวมกันทีองค์พระ ปฐมเจดีย์ แล้วก็เดินลงมาจากบันไดนาคหน้าวหิ ารพระร่วง สมมติวา่ พระเดินลงมาจากบนั ไดสวรรค์ ชาว บ้านก็คอยใส่บาตร จงั หวดั อทุ ัยธานี ซงึ ตังอยู่บนยอดเขาสงู ณ วดั สะแกกรัง พระภิกษุก็จะเดินลงมาจากเขา รับบิณฑบาตจากชาวบ้าน โดยขบวนพระภิกษุสงฆ์ทีลงมาจากบันไดนันนิยมให้มีพระพุทธรูปนําหน้า ทําการ สมมติวา่ เปนพระพุทธเจา้ จะใชพ้ ระปางอ้มุ บาตร ห้ามมาร ห้ามสมุทร รําพึง ถวายเนตรหรือปางลีลา ตังไว้ บนรถหรือตังบนคานหาม มีทีตังบาตรสําหรับอาหารบิณฑบาต วนั ออกพรรษา ภาคใต้ ส่วนทางภาคใต้ก็จะมีประเพณีชกั พระหรือลากพระ ซงึ ก็คือพระพุทธรูปนันเอง โดย มี 2 กรณี คือ ชกั พระทางบก กับชกั พระทางนา ประโยชน์ทีเราจะได้รับจากการทําพิธวี นั ออกพรรษา จะมดี ังต่อไปนี - เตือนสติวา่ เวลาทีผ่านพ้นไปอีกพรรษาหนึงแล้วได้คร่าชวี ติ มนุษย์ ให้ผู้คนนันดํารงอยู่ในความไม่ประมาทและหันมาสร้างกศุ ล - การทําบุญออกพรรษาจะเปดโอกาสให้ผู้อืนชาํ ระคว#าFมผoิดrขTอhงตeนFไดu้ คtือuหrลeักปวารณา ปกติคนเราคบกันนาน ๆ ก็จะเผย \"สันดาน\" ทีแท้ออกมา อาจจะไม่ดีนักแต่ตนเองไม่รู้ตัวแล้วมองไม่เห็น แต่ผู้อยู่ข้าง ๆ มองเห็นแต่ไม่กล้าเตือน ดังนัน ตนเองต้อง ปวารณาตัวให้ผู้อืนชแี นะได้ ความสัมพันธก์ ็จะดีขึนและยังยืน

9 ตุลาคม วันไปรษณยี โ์ ลก วนั ไปรษณีย์โลก 9 ตลุ าคม ส่งความสขุ ผ่านจดหมาย มารู้จกั ประวตั ิวนั ไปรษณีย์โลก และยุคแรกเริมไปรษณีย์ในประเทศไทยกันเลยค่ะ วนั ไปรษณีย์โลก ตรงกับวนั ที 9 ตลุ าคม ของทกุ ๆ ป โดยประกาศใชค้ รังแรกในป พ.ศ. 2512 โดยมติทีประชุมองค์การไปรษณีย์สากลของโตเกียว ประเทศญปี ุน เพือรําลึกถึงวนั ครบรอบการก่อตังสหภาพสากลไปรษณีย์ Universal Postal Union (UPU) ซงึ ก่อตังขนึ ในป พ.ศ. 2410 ทีเมืองเบิร์น ประเทศสวติ เซอร์แลนด์ โดยมีวตั ถปุ ระสงค์เพือจดั ระบบงานการให้ บริการและปรับปรุงไปรษณีย์ระหวา่ งประเทศให้มีประสิทธภิ าพ ตลอดจนเพือส่งเสริมและ พัฒนาความร่วมมือระหวา่ งประเทศด้านบริการไปรษณีย์ ส่วนการเริมต้นไปรษณีย์ในประเทศไทย ในยุคแรกได้รับอิทธพิ ลมาจากกงสลุ ของ ประเทศอังกฤษ ก่อตังขึนอย่างเปนรูปธรรมในปลายรัชกาลที 4 ราวป พ.ศ. 2410 จากเดิม ทีสือสารในระบบ \"ม้าใช\"้ หรือ \"คนเร็ว\" เชน่ เดียวกับทีทัวโลกได้นิยมใชก้ ัน กล่าวคือ ใชค้ น เดินข่าวเดินทางนําข่าวไปด้วยเท้าหรือใชม้ า้ เรือแพเปนพาหนะ โดยนําเอาระบบการติดต่อ สือสารทางไปรษณีย์มาใชเ้ พือการติดต่อค้าขายระหวา่ งกรุงเทพฯ กับสิงคโปร์ จงึ จาํ เปนต้อง ติดต่อสือสาร ส่งข่าวไปมากับต่างประเทศมากขึน โดยใชส้ ถานทีตึกยามท่านาริมฝงแม่นา เจา้ พระยาหลังกงสลุ อังกฤษเปดเปนทีทําการ พร้อมทังใชต้ ราไปรษณียากรของสหพันธรัฐ มลายาและอินเดีย ซงึ พิมพ์อักษร B ประทับลงบนดวงตราไปรษณียากรนัน ๆ แทนคําวา่ Bangkok และจาํ หน่ายจดหมายเหล่านันไปประทับตราวนั ทีทีสิงคโปร์ โดยฝากไปกับเรือ ค้าขายของประเทศอังกฤษ เพือไปยังประเทศสิงคโปร์ต่อไป ต่อมาในต้นรัชกาลที 5 ราวป พ.ศ. 2423 ขา้ ราชการสํานักของไทย ได้มหี นังสือกราบบงั คมทลู พระกรุณาต่อ พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาจฬุ าลงกรณ์ พระจลุ จอมเกล้าเจา้ อยู่หัว ขอให้ทรงพระราชดําริจดั ตังการ ไปรษณีย์ขนึ ในประเทศไทย รัชกาลที 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตังกรมไปรษณีย์ขนึ ในวนั ที 4 สิงหาคม พ.ศ. 2426 โดยมสี ํานักงานตังอยู่ทีตึกใหญร่ ิมแมน่ าเจา้ พระยา และในวนั เดียวกันนีเอง ก็ได้มปี ระกาศเปดการ ไปรษณีย์ทดลองในกรุงเทพฯ โดยกําหนดให้มบี ริการไปรษณีย์ภายในอาณาเขต ดังนีคือ 1. ด้านเหนือ ถึง สามเสน 2. ด้านตะวนั ออก ถึง สระปทมุ 3. ด้านใต้ ถึง บางคอแหลม 4. ด้านตะวนั ตก ถึง ตลาดพลู

สถิตในดวงใจตราบนิจนริ ันดร ๑๓ ตลุ าคม วันคลา ยวันสวรรคต พระบาทสมเด็จพระบรม ชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (5 ธันวาคม พ.ศ. 2470 – 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559) หรอื พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช เปนพระมหากษตั ริยไ ทย (รัชกาลท่ี 9) แหง ราชวงศ จกั รี ครองราชยต งั้ แตว นั ที่ 9 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2489 นบั เปนพระมหากษัตรยิ  ทท่ี รงครองสิรริ าชสมบัติยาวนานที่สดุ ในประเทศไทย และเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต พระองคทรงเปนที่สรรเสริญในประเทศไทย เก่ียวกบั พระราชดาํ ริในเรือ่ งปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง โคฟ แอนนนั เลขาธิการสหประชาชาติ ไดถวายรางวลั ความสาํ เรจ็ สูงสดุ ดานการพัฒนามนษุ ยแ ดพ ระองค พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหา ภมู พิ ลอดลุ ยเดชกไ็ ดทรงอทุ ิศพระราชทรพั ย ไปในโครงการพฒั นาประเทศไทยหลายตอหลายโครงการ โดยเฉพาะในทางเกษตรกรรม ส่งิ แวดลอ ม สาธารณสุข การสงเสริมอาชีพ ทรัพยากรนา้ํ สวสั ดกิ ารทางคมนาคม และสวัสดิการสาธารณะ เสดจ็ สวรรคต ต้ังแตว ันที่ 28 กนั ยายน พ.ศ. 2559 เปน ตนมา พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช เมื่อครั้งดาํ รงพระบรมราชอสิ รยิ ยศ พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดชทรงมพี ระปรอทตํา่ หายพระทัยเร็ว มพี ระ เสมหะ พระปบ ผาสะซายอักเสบ มพี ระโลหิตเปน กรด และพบวามีนํา้ คง่ั ในชองเย่ือหุมพระปป ผาสะเล็กนอย คณะแพทยจงึ ทําการ รกั ษาดว ยพระโอสถปฏิชีวนะ และใชส ายสวนเขา หลอดพระโลหิตดําเพอื่ ฟอกพระโลหิต แตม ีพระความดันพระโลหติ ตาํ่ จงึ ใชเ คร่อื ง ชวยหายพระทัย พระอาการไมคงท่ี กอนทีพ่ ระอาการจะทรุดลงไปอีก มกี ารติดเชือ้ ในกระแสพระโลหติ จนเมอื่ วันที่ 13 ตลุ าคม พ.ศ. 2559 พระอาการประชวรไดท รุดหนกั ลงตามลําดบั และสวรรคตเมือ่ เวลา 15.52 น. รวมพระชนมายุ 88 พรรษา ทรงครอง ราชสมบัติได 70 ป 4 เดอื น 4 วนั วนั ศกุ รท่ี 14 ตุลาคม พ.ศ. 2559 เวลา 16.00 น. พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา เจาอยูหวั ครงั้ ยังเปน สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกมุ าร พรอมดวยพระบรมวงศานวุ งศไ ดเสด็จพระราชดําเนนิ ไปโรงพยาบาล ศริ ริ าช เพอื่ เคล่ือนพระบรมศพของพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชไปยงั พระบรมมหาราชวัง มีพระราชพิธถี วาย สรงนํา้ พระบรมศพ ณ พระท่นี ่ังพมิ านรตั ยา มกี ารเชิญพระบรมศพลงสูพระหีบ ประดิษฐานหลังพระแทนแวนฟาทอง ประกอบพระ โกศทองใหญ ภายใตนพปฎลมหาเศวตฉัตร ณ พระทนี่ ่งั ดุสติ มหาปราสาท ภายในพระบรมมหาราชวงั รัฐบาลประกาศใหสถานที่ ราชการ รฐั วสิ าหกิจ หนว ยงานของรฐั และสถานศกึ ษาทุกแหง ลดธงคร่ึงเสา 30 วนั และใหขา ราชการ พนกั งานรัฐวสิ าหกิจ เจา หนา ทร่ี ฐั ไวทกุ ข 1 ป ตั้งแตว นั ท่ี 14 ตลุ าคม พ.ศ. 2559 คณะรัฐมนตรีมมี ติกําหนดใหวนั ที่ 13 ตลุ าคมของทุกปเ ปน วันหยุด ราชการ เพอื่ ใหประชาชนนอ มสาํ นึกในพระมหากรุณาธคิ ณุ มีพระราชพิธถี วายพระเพลิงพระบรมศพ ในวันที่ 26 ตุลาคม พ.ศ. 2559 พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ทรงเปน พระมหากษตั ริยท่ีเปยมดว ยพระ อจั ฉริยภาพ และความสามารถ พระองคทรงอทุ ิศพระวรกายในการประกอบพระราชกรณียกิจ ตลอด 70 ปที่ทรงครองราชสมบตั ิ ซ่ึงพระราชกรณียกิจที่โดดเดนของพระองค มดี ังตอ ไปนี้ 1. โครงการแกลง ดนิ 6. แนวคดิ เศรษฐกจิ พอเพียง : เกษตรทฤษฎีใหม 2. โครงการปลกู หญาแฝก 7. โครงการสว นพระองคส วนจิตรลดา 3. โครงการหนวยแพทยพ ระราชทาน 8. โครงการฝนหลวง 4. โครงการสารานุกรมไทยสาํ หรบั เยาวชน 9. กงั หันน้ําชยั พฒั นา 5. ทนุ มูลนิธิอานันทมหิดล

พระจรยิ วัตร สมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนี ทรงอภิบาลอบรมเลี้ยงดพู ระราชโอรสพระราชธิดาอยางดี เย่ยี ม โดยทรงเอาพระราชหฤทยั ใสถี่ถว นนบั ตงั้ แตพระพลานามัย การศกึ ษาหาความรู การอบรมขัดเกลาพระ กริยาอัธยาศัย การสรา งเสริมพระอุปนสิ ัยทีด่ ีงาม รวมท้งั ทรงเอาพระราชหฤทัยใสใ นกิจการทุกเรอ่ื งท่ีเกี่ยวกับ พระชนชีพของพระโอรส ดงั ทีส่ มเดจ็ พระเจา พ่นี างเธอ เจาฟา กลั ยาณวิ ัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร ไดท รงบรรยายไวใ นพระนิพนธเ ร่ือง เจานายเล็ก ๆ – ยวุ กษตั รยิ  ตอนหนึง่ วา \"...ชีวติ ทผ่ี า นไปเรอ่ื ยๆ แม จดั การเรยี น การเลน การออกสงั คมของเรา ทานดูแลอาหาร ความสะอาดและสขุ ภาพ เราตอ งทําทกุ อยา ง เปนเวลา เชน การกิน การนอน การไปโรงเรียน การเลนนาน ๆ ที ถา เราไมทาํ ตามท่ีตองทําจะถูกทาํ โทษหรือ ถูกต.ี ..\" สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนไี มทรงโปรดความฟุมเฟอยสุรุย สรุ า ย ทรงใชส อยเครอ่ื ง อุปโภคบริโภคและจา ยพระราชทรัพยอ ยางประหยัด และใชหลกั ธรรมทางสายกลางในการดํารงชวี ติ ประจําวนั ไมโปรดใหทําพระกระยาหารของพระองคมากสงิ่ แตใหค รบธาตุอาหารตามหลกั โภชนาการ ทรงแนะนําสง่ั สอน ขา ราชบริพารในเร่ืองการรบั ประทานอาหารวาเสมอคือ ควรตกั ใหพอเหมาะและรบั ประทานใหหมดไมใชเหลอื ทิ้ง นอกจากนี้ทรงโปรดใหชางตัดฉลองพระองคใหมต ามความจาํ เปน ปหนึง่ ตดั ฉลองพระองคใหมเพยี ง 2 ชดุ สวนเครื่องประดับทรงสรอ ยขอนพเกาเพียงเสน เดียว และไมท รงโปรดสะสมเครือ่ งเพชรพลอยใหม ๆ นอกจาก นี้แลว ยงั ทรงโปรดความเรยี บงา ย และมักทรงงานตา ง ๆ เอง เม่ือครั้งประทับอยทู ส่ี วติ เซอรแลนด ทรงตัดแตง ตนไมเอง เสด็จไปตลาด ทรงจายของเอง ซื้อดอกไมม าจดั และยังทรงสอนขา ราชบรพิ ารจดั ดอกไมใ นแจกนั ดวย ทว่ี ิลลาวัฒนามสี วนผลไม บางชนดิ ทรงเกบ็ มาดองหรือทําแยม เชน แยมเชอร่ี ผลไม เชน แอปเปล จะ ทรงนําไปเก็บในหองเก็บของใตดนิ กอ นจะนําแอปเปลไปเรยี งตามชนั้ ในหองเกบ็ ของใตดนิ ทรงทาํ ความสะอาด หองเกบ็ ของ ปด ฝนุ จัดของ ดว ยพระองคเ อง เมื่อทรงเจรญิ พระชนมายุมากข้ึน พระองคก็ยังทรงดําเนนิ พระ ชนมชีพและวางพระองคเ รียบงา ยโดยสมํา่ เสมอ เมื่อเสด็จพระราชดําเนินทรงเยีย่ มราษฎร ทรงปฏิบตั พิ ระองค เปนกันเองกับราษฎรดว ยพระอิริยาบถออ นโยน และทรงมพี ระราชปฏสิ ันถารกบั พสกนกิ รอยางใกลช ิด

ความสนพระทยั สมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนี ทรงสนพระทัยดาราศาสตร เมื่อประทบั อยูสหรัฐอเมรกิ า พระองคเ คยมีหนังสือดาราศาสตรเบื้องตน ตอ มาเมอื่ พระราชโอรสพระองคเ ลก็ เรียนดาราศาสตรท ี่โรงเรยี นใน โลซาน พระองคจ งึ ซ้ือหนังสอื เรื่อง Le Ceil (ทองฟา) ของสาํ นกั พมิ พ Larousse ให แตพระองคม ักจะเปด อา นเองหลายครง้ั จนหนังสือชํารดุ พระองคมพี ระปรชี าสามารถในการถา ยทอดความหมายของดวงดาวเปน ภาพวาดฝพระหัตถ กลุมดาวสาํ คัญทแี่ ลเห็นงายหรอื ที่โปรด ลงบนโคม ทเี่ ข่ียบุหรี่ ถว ยชาม จานกระเบอ้ื ง หรือเซรามกิ ซง่ึ บางครงั้ ก็ทรงเขียนรปู ดอกไมแทนกลมุ ดาวแตละกลมุ มีจาํ นวนกลบี ดอกและสีของดอกไมแทน ความสวางของดวงดาว ซึ่งทางดาราศาสตร เรียกวา แมกนจิ ูด เม่อื ครั้งเสด็จพระราชดาํ เนินเย่ยี มราษฎรทาง ทะเลเม่ือ พ.ศ. 2510 บางคนื พระองคป ระทบั บนดาดฟา เรอื ทอดพระเนตรดวงดาวบนทอ งฟา ดว ยสาย พระเนตรเปลากับเหลาขา ราชบรพิ าร หลังจากทข่ี า ราชบรพิ ารกราบบงั คมทูลอธบิ ายช่อื กลมุ ดาวเปน ภาษาไทย และองั กฤษแลว กร็ ับสง่ั ชอ่ื เปน ภาษาฝร่งั เศสและลาตินอีกดว ย ในการสรา งพระตําหนกั ดอยตุงโปรดใหเ จา หนา ท่ีของทองฟา จําลองกรงุ เทพฯ ออกแบบรางกลมุ ดาวตางๆ สําหรบั จัดทาํ ภาพแกะไมประดบั เพดานหอ ง โถงใหญ ซ่ึงอยูตดิ กบั สวนท่ปี ระทบั เพดานพระตาํ หนกั ดงั กลาว จงึ ตกแตงเปน ภาพไมแ กะสลัก รูปสรุ ิยจกั รวาล กลุมดาวจักรราศี 12 กลมุ และกลมุ ดาวฤกษส าํ คัญ 12 กลมุ โดยตกแตงดาวเคราะหและดาวฤกษด วยหลอด ไฟขนาดตา ง ๆ ใหสอดคลอ งกับลกั ษณะธรรมชาติของดาวดวงน้นั นอกจากบนเพดานหองโถงของพระตาํ หนัก แลว ยังโปรดใหป ระดบั ไมแ กะเปนรปู ดาวฤกษส าํ คัญหลายกลุมไวท่ีราวไมเฉลียงสวนพระองค และยงั ประดบั ภาพกลุมดาวไวท ี่พระทวารบางแหงบนพระตําหนักดอยตงุ อีกดวยนอกจากนส้ี มเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราช ชนนที รงสนพระทยั การถายภาพมาโดยตลอดต้งั แตยังทรงเปน นักเรียนพยาบาล เมอื่ ครัง้ เสด็จไปทรงศึกษาท่ี สหรัฐอเมรกิ า ทรงซอ้ื กลอ งแบบ Brownie Box ความสนพระราชหฤทัยในการถา ยภาพทําใหท รงศึกษาและ ทดลองปฏบิ ัตถิ า ยภาพดวยเทคนคิ ใหม ๆ เชน การถา ยภาพคนเดียวแตว างทา 2 แบบและปรากฏอยูในแผน เดยี วกนั ตอมาไดท รงเปลีย่ นกลอ งอีกหลายครั้ง เมือ่ ทรงทราบวามีสมรรถนะดีกวาทีท่ รงมอี ยเู ดมิ อีกทง้ั ไดท รง ใชกลองเหลา น้ันถา ยภาพพระอิริยาบถและพระจริยวัตรของสมเด็จพระบรมราชชนก และพระโอรสธิดามาโดย ตลอด ดานภาพยนตร เมอ่ื มีการตัง้ \"สมาคมภาพยนตรส มัครเลน \" ขนึ้ ณ พระตาํ หนักจิตรลดารโหฐาน ในรชั สมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจาอยหู ัว พระองคก ็ทรงเขา รวมเปนสมาชกิ ของสมาคมดว ย และครงั้ หนึ่งไดทรงฉายภาพยนตรพระโอรสธดิ าใหส มาชกิ ของสมาคมชมดวย

พระตําหนักทรงประทับ พระตําหนกั ใหม หรือ พระตําหนักสมเดจ็ เจา ฟา ฯ กรมหลวงสงขลานครินทร ตั้งอยูท ี่ วังสระปทมุ แขวง ปทุมวัน เขตปทมุ วนั กรุงเทพมหานคร สมเด็จพระพนั วัสสาอัยยิกาเจาโปรดใหส รา งพระตําหนักแหงนข้ี นึ้ รปู แบบของพระตําหนกั มลี ักษณะเปนแบบองั กฤษ สราง อยางประณตี และอยสู บาย ชาววังเรยี กพระตาํ หนักแหง นวี้ า \"พระตําหนกั ใหม\" ใชเปน ท่ีประทบั ของสมเด็จเจา พระตาํ หนกั ใหม หรือ พระตาํ หนักสมเด็จเจาฟา ฯ ฟา ฯ กรมหลวงสงขลานครนิ ทรจ นกระทง่ั เสดจ็ สวรรคต กรมหลวงสงขลานครนิ ทร ในป พ.ศ. 2472 และใชเ ปน ท่ปี ระทับของสมเดจ็ พระศรี นครินทราบรมราชชนนีตราบจนพระองคสวรรคตในป พ.ศ. 2538 พระตาํ หนกั ดอยตุงพระตาํ หนกั ดอยตงุ พระตําหนกั ดอยตงุ เริ่มดาํ เนนิ การกอ สรา งเมอ่ื วนั ท่ี 26 ธนั วาคม 2530 เมอื่ สมเด็จพระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนี มีพระ ชนมายุ 88 พรรษา โดยกอ นหนานั้นมพี ระราชกระแส วา หลังพระชนมายุ 90 พรรษา จะไมเสดจ็ ไปประทบั ท่ี ประเทศสวิตเซอรแ ลนด สาํ นักงานราชเลขานุการใน พระองค จึงไดเ ลอื กดอยตงุ ซ่งึ มีทวิ ทศั นสวยงาม พระตําหนักทฝี่ างพระตาํ หนกั ที่ฝาง เปนพระตาํ หนกั ในอาํ เภอฝาง จงั หวัดตากต้ังอยทู ่บี า นพกั ศูนยพัฒนา ปโ ตรเลียมภาคเหนอื กรมการพลงั งานทหาร โดย กระทรวงกลาโหมไดสรา งเพอ่ื เปน ท่ปี ระทบั ของพระบาท สมเดจ็ พระมหาภูมพิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถ บพติ รและสมเดจ็ พระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนีพนั ปหลวง เสดจ็ ไปเยยี่ มหนว ยทหาร ขาราชการ และประชาชนท่อี าํ เภอฝาง เม่ือวันท่ี 9 มีนาคม พ.ศ. 2501 โดยสมเด็จพระศรนี ครินทราบรม ราชชนนีไดเสดจ็ มาประทบั แรมท่ีนเ่ี มอื่ วนั ท่ี 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2507

ดา นการแพทยแ ละการสาธารณสุข สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีเริ่มเสดจ็ พระราชดําเนนิ ออกเย่ียมราษฎรในถ่นิ ทุรกนั ดารเมือ่ พ.ศ. 2507 ทุกครัง้ ท่เี สดจ็ เย่ยี มประชาชนในทอ งทห่ี า งไกลกจ็ ะทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ ใหแพทยห ลวงที่ ตามเสด็จชว ยรกั ษาพยาบาลชาวบานท่ีปวยไขซ่งึ พระองคจ ะเสด็จไปทอดพระเนตรการปฏิบัตงิ านดว ยพระองค เองทกุ ครัง้ อยางไรก็ตามในแตละแหงท่เี สดจ็ เย่ยี มทรงใชเวลาราว 3-4 ชวั่ โมง ทาํ ใหแ พทยทตี่ ามเสด็จฯ เพยี ง 1-2 ทาน ไมสามารถทําการรักษาผปู ว ยทม่ี ีจาํ นวนนบั รอยไดทัน สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีจงึ ได ทรงมพี ระราชดําริที่จดั ต้งั หนว ยแพทยอาสาในพระองคขนึ้ โดยใหท ดลองจดั ต้งั ขน้ึ กอ นในปพ.ศ. 2511 ซ่งึ ปรากฏวา ประสบความสําเร็จในระดบั หนึง่ ดงั น้ันในปถัดมา สมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนจี ึงทรงมพี ระราชปรารภถึงแนวพระราชดาํ ริ ในการจดั ต้งั หนว ยแพทย พยาบาล เภสัชกรเขามาเปนอาสาสมัครของหนวยแพทยเคลอ่ื นทีใ่ นพระองคน แ้ี ละ ไดจดั ใหมกี ารประชุมอาสาสมคั รเหลาน้ีขนึ้ เปนครัง้ แรกที่พระตาํ หนักภพู งิ คร าชนิเวศน จงั หวัดเชยี งใหม ซงึ่ ผล การประชุมในครงั้ นไี้ ดก อใหเกิด \"หนว ยแพทยอ าสาสมเด็จพระราชชนนีศรีสังวาลย\" หรอื ทพี่ ระราชทานชอื่ ยอ \"พอ.สว.\" ข้ึน ทีน่ หี่ นวยแพทย พอ.สว. จะประกอบไปดว ยแพทยพ ยาบาลและเจาหนาท่ีสาธารณสขุ ที่เปน อาสาสมัครทํางานดวยความเสยี สละโดยมิไดร บั เงินเดือน หรือคา ตอบแทนพิเศษอ่ืนใดและจะเคลื่อนทีอ่ อกไป ใหบ รกิ ารตรวจรักษาชาวบา นตามทองถน่ิ ตาง ๆ ทก่ี ันดารหา งไกล ความเจริญเฉพาะในวันเสารแ ละวันอาทิตย ซึง่ การออกปฏิบัตดิ งั กลาวเร่ิมเปน คร้ังแรกเม่ือวันที่ 22 กมุ ภาพันธ พ.ศ. 2512 ซงึ่ ในปจ จบุ ันคอื หนว ยแพทย อาสาสมเด็จพระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี

ดา นการศึกษา สมเด็จพระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนที รงสนพระทัยในเร่ืองการศึกษาของเยาวชนในเขตชนบทเปน อยางมากดว ยทรงมีพระราชดาํ รวิ าการศกึ ษาเปนสงิ่ สาํ คญั ท่ีจะทาํ ใหเ ยาวชนในชนบท มคี วามรูความคิดและสติ ปญญาที่เฉลียวฉลาดอนั จะเปนปจจยั สาํ คัญในการพฒั นาชนบท ดงั น้นั เมอ่ื พระองคทราบวากองกาํ กบั การตํารวจตระเวนชายแดน ไดก ําหนดโครงการทจี่ ะจัดสราง โรงเรยี นชาวเขาขึน้ ในเขตพ้ืนท่ตี ามแนวชายแดนทอ่ี ยใู นความดูแลรบั ผดิ ชอบ สมเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรมราช ชนนจี งึ ไดพ ระราชทานพระราชทรพั ยสวนพระองคใ หแ กกองกาํ กับการตาํ รวจตระเวนชายแดน เพ่อื นาํ ไปจดั สรางโรงเรียนจํานวน 29 แหงภายหลังผมู ีจิตศรทั ธาไดทลู เกลา ถวายเงนิ สมทบในการจัดสรา งไดอ กี กวา 185 แหง ไมเพียงเทา นั้น สมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนี ยงั ไดทรงรบั เอาโครงการของโรงเรียนตาํ รวจ ตระเวนชายแดนไวใ นพระราชูปถัมภ ในปจจุบันมโี รงเรียนเกือบ 400 โรงเรยี น ซึ่งโรงเรียนเหลา น้สี วนใหญแลว ไดถ กู โอนเขาไปสังกดั ในสวนงานการประถมศกึ ษา สวนทยี่ ังคงอยูใ นความรับผดิ ชอบของตํารวจตระเวน ชายแดนมเี พียง 170 โรงเรียน และเมอ่ื สมเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนที รงเจรญิ พระชนมายมุ ากขน้ึ สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีจงึ ทรงชว ยดแู ลโครงการนี้ แทน ทกุ ครั้งทส่ี มเด็จพระบรมราชชนนีเสดจ็ เยี่ยมพสกนกิ รตามจังหวัดตา ง ๆ ไดท รงสละพระราชทรัพย สวนพระองคซ้ือขา วของตา งๆ ทีจ่ าํ เปน ตองใชในชีวติ ประจําวัน แลวนาํ ไปพระราชทานแกป ระชาชนตามความ เหมาะสมของแตละบุคคล เชน พระราชทานเส้ือยืด ผาเช็ดตวั ผา ขาวมา และเคร่อื งเขยี นตางๆ แกคณะครู ประจาํ โรงเรยี น สวนนกั เรียนน้นั จะไดร ับพระราชทานเครื่องแบบนกั เรยี น สมุด ดินสอ ยางลบ และอุปกรณ การเรียนอ่นื ๆ สว นชาวบา นจะไดรบั พระราชทานผาหม ผาขาวมา ผาถุง ดา ยดาํ ดา ยขาว และเขม็ เยบ็ ผา ยาตาํ ราหลวง อาหารกระปอง และอาหารแหง ตาง ๆ สาํ หรับเดก็ ๆ จะไดร บั พระราชทานของเลน ทเ่ี หมาะกบั เพศและวยั เชน เครอื่ งเขยากรุง กร๋ิง แตรรถเลก็ ๆ และตุกตาสวมเส้อื กระโปรง เปน ตน

ดานสังคมสงเคราะห สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนที รงปฏบิ ตั ิพระราชกรณียกิจเกี่ยวกบั การสงั คมสงเคราะหมา ตง้ั แตสมยั ท่พี ระองคมพี ระราชอสิ ริยยศเปน หมอมสงั วาลย ดวยทรงมีพระราชดํารวิ า สตรีไทยท่เี ปนแมบานก็ สามารถจะใหค วามชวยเหลือในกจิ การสังคมสงเคราะหไ ด เปน การใชเ วลาวา งใหเปน ประโยชนตอสงั คม ดงั นั้น ในปพ .ศ. 2475 ขณะทพี่ ระองคพ ระประทับอยู ณ พระตําหนักใหมใ นวงั สระปทมุ เมอ่ื พระราชโอรสธิดาเจริญ พระชนมายุมากข้นึ และทรงเขา ศึกษาในโรงเรยี นทุกพระองคแลว ทรงมีเวลาวา ง จึงทรงตั้งคณะเย็บผา ตาม แบบสตรอี เมริกนั ขนึ้ มสี มาชิกประกอบดว ยผทู ่ีทรงคนุ เคย และสุภาพสตรชี าวตา งประเทศอีกหลายทา น ซง่ึ เปนภริยาของนกั การศึกษา สอนท่ีจฬุ าลงกรณมหาวิทยาลยั และมชิ ชนั นารี คณะเย็บผา เริม่ ดวยการเยบ็ เสอื้ ของตัวเอง ตอ มาไดเ ย็บเสื้อผาใหเ ดก็ อนาถาตามโรงพยาบาลตอมาในปพ .ศ. 2510 ทรงต้ังมูลนธิ สิ งเคราะห ตาํ รวจตระเวนชายแดนและครอบครวั ไดพ ระราชทานทุนรเิ ร่ิมเปน จํานวนเงนิ หนง่ึ ลา นบาท และทรงรับมลู นิธิ นไี้ วในพระอุปถัมภ พ.ศ. 2511 ไดท รงรบั มูลนธิ ชิ วี ิตใหม จงั หวดั เชยี งใหม ไวในพระอปุ ถัมภ มลู นธิ นิ ้ีมี วัตถุประสงคจะชว ยจดั ตงั้ หมูบ านตามชนบทของประเทศไทย เพ่ือใหผ ทู หี่ ายปว ยจากโรคเรือ้ นและโรคจิต มี ท่ดี นิ บานเรอื นของตนเอง รวมทงั้ สงเสริมการประกอบอาชพี ของบคุ คลเหลานใ้ี หมีงานทาํ มีชวี ติ อยรู วมกัน อยางเปนสขุ ตามควรแกอัตภาพพระราชทรัพยท ่ีพระราชทานชว ยเหลือสมาคม มูลนธิ ิ และหนวยงานตาง ๆ มาจากพระราชทรัพยส วนพระองค และจากการขายของฝพระหตั ถเ พอื่ การกุศล ทรงริเร่มิ ทําบัตรอวยพรความ สุขในโอกาสตา งๆ แตงดว ยดอกไมทบั แหงแปลกตา พระราชทานใหขายเปน รายไดแกก ารกุศล โปรดเกลา โปรด กระหมอมใหขา หลวงชวยกนั ทําไมก วาดปานศรนารายณห รือแปลงศรนารายณ เพอื่ ขายนาํ เงนิ เขาการกุศล เนื่องจากทรงใชป านยอ มสีสวยๆ มีประโยชนท ง้ั ในแงใชส อยและการตกแตง จึงมีผสู ง่ั จองกนั มาก แปลงศร นารายณนที้ ํารายไดดีมาก ไดพระราชทานเงนิ รายไดแกม ลู นิธชิ วยคนโรคเร้ือน จังหวดั ลาํ ปางในดา นการ สงเคราะหท หารผานศกึ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลาโปรดกระหมอมพระราชทานพระราชูปถัมภและทรงจําหนา ย ดอกปอ ปปดว ยพระองคเ อง เพอ่ื เปนรายไดสงเคราะหแ กท หารผานศกึ

ดา นการอนุรักษธรรมชาติ และส่ิงแวดลอ ม สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เปนพระราชวงศท ่ีโปรดธรรมชาตมิ าก ทรงสรางพระตาํ หนัก ดอยตงุ ข้นึ บรเิ วณดอยตงุ เนื้อท่ี 29 ไร 3 งาน ท่บี านอกี อปากลว ย อําเภอแมฟาหลวง จงั หวดั เชียงราย ดวยพระราชทรพั ยสว นพระองคเ อง ในพน้ื ท่ีเชาของกรมปาไมเปน เวลานาน 30 ป มีความสูงกวาระดับนํา้ ทะเลปานกลางประมาณ 1000 เมตร โดยทรงเรียกพระตาํ หนักน้ีวา \"บา นที่ดอยตุง\" พระองคทรงพระราชดําริ ที่วา \"ฉนั จะปลกู ปา บนดอยตงุ \" เปนพระราชปณิธานของสมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนที ่ที รงตอ งการ ทอดพระเนตรเห็นความเขยี วชอมุ และความสมบูรณของสภาพปา บนดอยตงุ พระราชดํารินร้ี ัฐบาลภายใตก ารนํา ของ พลเอกเปรม ติณสูลานนท นายกรฐั มนตรี ในขณะนน้ั จึงไดก อตงั้ โครงการพฒั นาดอยตุงขึ้น ในป พ.ศ. 2531 ทรงพฒั นาดอยตุง และสงเสริมงานใหชาวเขาอีกดวย โดยทรงพระราชทานกลาไมแกผตู ามเสดจ็ และ ทรงปลูกปา ดวยพระองคเ อง และทรงนาํ เมล็ดกาแฟพนั ธุอาราบกิ า และไมด อกมาปลกู และทรงตั้งโครงการ ขยายพนั ธุโดยวิธเี พาะเลย้ี งเน้ือเยอ่ื หนอ ไมฝ รัง่ กลวย กลว ยไม เห็ดหลินจือ สตรอเบอร่ี และจดั ตั้งศนู ยบาํ บดั และฟนฟูสมรรถภาพผตู ิดยาเสพตดิ ท่ีบานผาหมี ตําบลเวียงพางคาํ อาํ เภอแมส าย จงั หวดั เชียงรายจากพระ ราชอุตสาหดังกลา ว และโครงการทย่ี ังมิไดนาํ เสนอขึน้ มาขางตนนี้ ยอดดอยท่ีเคยหวั โลนดวยการถางปา ทาํ ไร เลือ่ นลอยปลูกฝน จึงไดกลบั กลายมาเปนดอยทีเ่ ตม็ ไปดว ยปา ไมตามเดมิ พระราชดาํ รขิ องสมเด็จพระศรีนคริ นทราบรมราชชนนใี นการปลูกปา และพฒั นาความรใู หแ กชาวบา นบนดอยตุงน้ีเอง ทาํ ใหส ภาพปา บนดอยตุงมี ความสมบรู ณข้นึ มาไดค วามสาํ เร็จของโครงการพฒั นาดอยตุงในครั้งน้ี ไดจ ดุ ประกายใหเ กิดการตน่ื ตวั ในการ สรา งจิตสาํ นกึ เรอื่ งการอนรุ กั ษท รัพยากรธรรมชาตใิ หบังเกดิ ขน้ึ แกป ระชาชนท่วั ไปในวงกวา ง โดยเฉพาะอยาง ย่งิ ชาวบา นท่อี าศัยอยใู นพ้ืนที่ทม่ี สี ภาพส่ิงแวดลอ มเส่ือมโทรมจนหมดสภาพ ความเปน ปาไดเ กดิ ชาวบานหัน มาใหความรวมมือกบั ราชการเพือ่ ฟน ฟสู ภาพปาอยา งเปนระบบ ใหก ลบั มามคี วามอุดมสมบูรณตามเดิม ดวย เหตุน้ี พระองคจ ึงทรงไดร บั ขนานนามวา สมเดจ็ ยา จากชาวไทยบนพืน้ ราบ หรอื แมฟ าหลวง จากชาวไทย ภูเขา

ก่อนจะกล่าวถึงวนั ประชาธปิ ไตย คงต้องเท้าความย้อนไปเมือวนั ที 14 ตลุ าคม 2516 เมอื เกิด เหตกุ ารณ์ทางการเมืองครังยิงใหญท่ ีสดุ ในประวตั ิศาสตร์ไทย โดยเหตกุ ารณ์ในครังนัน ได้รับการขนานนาม วา่ \"วนั มหาวปิ โยค\" เนืองจากมีนักเรียน นิสิต นักศึกษา และประชาชน ทังในกรุงเทพฯ และต่างจงั หวดั นับแสนคน เดินขบวนต่อส้เู รียกร้องประชาธปิ ไตยและคัดค้านอํานาจเผด็จการของรัฐบาลคณาธปิ ไตย สมัยพันเอก ณรงค์ กิตติขจร, จอมพลถนอม กิตติขจร และจอมพลประภาส จารุเสถียร โดยในครังนันได้มีการเคลือนไหวขับไล่กลุ่มเผด็จการทรราชออกจากอาํ นาจทียึดครองมาหลายสมยั รวมทัง มีการเรียกร้องให้ปลดปล่อยนิสิต นักศึกษา อาจารย์ และนักการเมือง 13 คน ทีถกู จบั กมุ ฐานเรียกร้องรัฐธรรมนูญ แต่กลับถกู รัฐบาลตังข้อหากระทําผิดกฎหมาย ทําลายความมันคงของรัฐ เปนกบฏภายในราชอาณาจกั รและมี การกระทําอันเปนคอมมิวนิสต์ จากนันรัฐบาลได้ออกปราบปรามผู้ชุมนุมในวนั ที 14 ตุลาคม 2516 โดยทหารและ ตํารวจได้ใชอ้ าวธุ รถถัง เฮลิคอปเตอร์ และแก๊สนาตา ยิงใส่ผู้ชุมนุม จนมีผู้เสียชวี ติ เปนจาํ นวนมาก เหตุการณ์ดังกล่าวได้ลุกลามใหญโ่ ต เมือประชาชนทีโกรธแค้นต่างร่วมมือกันต่อสู้ และบางส่วนได้เผาทําลาย อาคารสถานทีและยานพาหนะของทางราชการ แต่ด้วยพระบารมีของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหา ภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงแก้ปญหา เหตุการณ์จงึ สงบ โดยจอมพลถนอม และจอมพลประภาส ได้ลาออกจากตําแหน่ง ก่อนเดินทางออกนอกประเทศ ภายหลังเหตกุ ารณ์ดังกล่าว พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ย เดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระบรมวงศานุวงศ์ ได้เสด็จฯ เยียมผู้บาดเจบ็ ตาม โรงพยาบาลต่าง ๆ และสําหรับผู้เสียชวี ติ ทรงโปรดเกล้าฯ ให้มกี ารพระราชทานเพลิง ศพทีทิศเหนือของท้องสนามหลวง และนําอฐั ิไปลอยองั คารด้วยเครืองบนิ ของกองทัพ อากาศทีปากแมน่ าเจา้ พระยา อา่ วไทย อกี ทังพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร โปรดเกล้าฯ ให้ นายสัญญา ธรรม ศักดิ องคมนตรีในเวลานัน ดํารงตําแหน่งนายกรัฐมนตรีเพือฟนฟูระเบยี บของบา้ น เมอื ง เพือประสานสามคั คีให้บา้ นเมอื งกลับคืนส่ภู าวะปกติโดยเร็ว และร่างรัฐธรรมนูญ ทีเหมาะสมในการปกครองประเทศ จากนันจงึ มกี ารประกาศใชร้ ัฐธรรมนูญในเดือน ตลุ าคม พ.ศ. 2517 ทังนี ในปจจบุ ันได้มีการก่อสร้างอนุสรณ์สถาน 14 ตลุ า ขึน ทีบริเวณสีแยกคอกววั ถนนราชดําเนินกลาง เพือรําลึกถึงเหตกุ ารณ์ดังกล่าว โดยใชเ้ วลาก่อสร้างนานถึง 28 ป พร้อมทังก่อตังมูลนิธิ 14 ตลุ า ขึนด้วย ต่อมา รัฐสภา ซงึ ประกอบด้วยสภาผู้แทนราษฎรและวฒุ ิสภา ได้ลงมติเห็นชอบให้วนั ที 14 ตลุ าคม ของทกุ ป เปน \"วนั ประชาธปิ ไตย\" ในโอกาสครบรอบเหตกุ ารณ์ 30 ป อันเปนการรําลึกถึงพลังบริสทุ ธขิ องคนหนุ่มสาวทีเสียสละ ชวี ติ เพือประชาธปิ ไตย นอกจากนี มติของรัฐสภายังเห็นชอบให้มีการนําเหตกุ ารณ์ 14 ตลุ าคม 2516 บรรจใุ นหลักสตู รการศึกษา เพือให้คนรุ่นหลังได้ทราบถึงเหตกุ ารณ์สําคัญของชาติ ซงึ ถือวา่ กรณีดังกล่าวเปนการเมอื งภาคประชาชน ทีมีผล ต่อการพัฒนาการเมืองจนมีระบบรัฐสภาต่อเนืองมาจนถึงทกุ วนั นี

เทศกาล กินเจ ตรงกับวันที่ 17-25 ตุลาคม เมอื ถงึ วนั ขนึ 1 คา เดอื น 9 (ตามปฏทิ นิ จนี ) ของทกุ ป เราจะเห็นธงสีเหลอื ง ๆ มตี วั อกั ษรจนี ประดับอย่ตู ามรา้ น อาหาร และทตี า่ ง ๆ เปนสัญลกั ษณ์วา่ เรมิ เขา้ ส่เู ทศกาลกนิ เจแลว้ โดยในป 2563 ปฏทิ นิ จนี พบวา่ เทศกาลกินเจ ตรงกบั วนั ที 17 - 25 ตลุ าคม 2563 แตบ่ างคนอาจกนิ เจลว่ งหน้ า 1 วนั หรอื ทเี รยี กวา่ \"ลา้ งทอ้ ง\" นั นเอง และวนั นี เรากม็ คี วามรูเ้ กยี วกบั เทศกาลกนิ เจมาฝากค่ะ การกนิ เจ \"การกนิ เจ\" ตามพจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2525 หมายถงึ การถอื ศีลอยา่ งญวนและ จนี ทไี มก่ นิ ของสดคาว แตบ่ รโิ ภคอาหารประเภทผกั ทไี มม่ ขี องสดของคาวผสม ซงึ มาจากรากศัพทค์ ํา ภาษาจนี ทวี า่ \"เจยี ะฉ่าย\" หมายถงึ การกนิ อาหารผกั อาหารทมี าจากพืชผกั ธรรมชาติ ไมม่ เี นื อสัตว์ปะปน และไมป่ รุงดว้ ยผกั ฉนุ 5 ชนิ ด ไดแ้ ก่ กระเทยี ม หัวหอม หลกั เกยี ว กยุ ชา่ ย ใบยาสบู และงดเวน้ นานมสด นมขน้ ดว้ ย เพราะถอื วา่ เปนของสดของคาว ช่วงกเนิ วลเจาการ ประเพณีกนิ เจทชี าวจนี เรยี กกนั วา่ \"เกา้ อว๊ งเจ\" หรอื \"กวิ อว๊ งเจ\" แปลวา่ \"เจเดอื น 9\" เรมิ ตน้ ในวนั ขนึ 1 คา ถงึ 9 คา เดอื น 9 ตามปฏทิ นิ จนี รวม 9 วนั 9 คืน ตรงกบั เดอื น 11 หรอื เดอื นตลุ าคม ของไทย (ตามปฏทิ นิ สากล) โดยคําวา่ \"เกา้ อว๊ ง\" หรอื \"กวิ อว๊ ง\" แปลวา่ \"พระราชา 9 องค์\" หรอื นพราชา หมายถึง ผเู้ ปนใหญท่ งั 9 ซงึ เปนทมี าของประเพณีกนิ ผกั กนิ เจ หลายคนอาจสงสัยวา่ \"กนิ เจ\" ตา่ งกบั ออาะหไราบราเ้ จงมี อาหารเจนั บวา่ เปนอาหารทมี ปี ระโยชน์ และไมม่ ี มกงันั กสอนิ วยริเา่ จตั งกตไบัรา่ ง \"กนิ มงั สวริ ตั \"ิ อยา่ งไร เพราะอาหารมงั สวริ ตั ิ พิษตอ่ รา่ งกาย เพราะไดโ้ ปรตนี จากถวั ตา่ ง ๆ และยงั กเ็ ปนอาหารทไี มม่ เี นื อสัตวเ์ ปนส่วนประกอบ ยอ่ ยงา่ ย เปนการแบง่ เบาภาระของระบบยอ่ ยอาหาร เชน่ เดยี วกนั แตม่ งั สวริ ตั สิ ามารถกนิ ผกั ได้ และระบบขบั ถา่ ย ผทู้ กี นิ เจสามารถเลอื กส่วนผสมดงั ตอ่ ไปนี มาปรุงอาหารได้ คือ ขา้ วกลอ้ ง (ใชแ้ ทนขา้ ว ทกุ ชนิ ด แตอ่ าหารเจ ตอ้ งเวน้ ผกั ฉนุ 5 ขาว) โปรตนี เกษตร (แทนเนื อสัตว)์ ผกั สด เห็ดหอม ถวั นานาพันธุ์ เตา้ หู้ แปงหมกี งึ และผลดั เปลยี น ประเภท คือ กระเทยี ม หัวหอม (รวมทงั หมนุ เวยี นกนั ทาํ เปนอาหารชนิ ดตา่ ง ๆ ปจจบุ นั มเี มนู อาหารจํานวนมาก ซงึ หลายเมนทู าํ เลยี นแบบเนื อสัตว์ หอมแดง หอมขาว หัวหอมใหญ่ ตน้ หอม) ไดเ้ หมอื นจรงิ เชน่ ขาหมเู จทที าํ จากแปง และถวั หลกั เกยี ว (กระเทยี มโทนจนี ไมค่ ่อยพบในประเทศไทย) กยุ ชา่ ย และใบยาสบู รวมทงั ของเสพตดิ ทกุ ชนิ ด และยงั ตอ้ ง ประพฤตศิ ีลรว่ มดว้ ย จงึ จะเปนการถอื ศีลกนิ เจทแี ทจ้ รงิ ขณะที มงั สวริ ตั ิ หมายถงึ การไมก่ นิ เนื อสัตวเ์ ทา่ นั น กวธิอ่ ลีนา้ กงนิ ทเอ้จง การลา้ งทอ้ งกอ่ นกนิ เจ คือ การกนิ เจกอ่ นถงึ วนั เทศกาลเจจรงิ ประมาณ 1-2 วนั โดยส่วน มากจะนิ ยมลา้ งทอ้ งกอ่ นกนิ เจจรงิ ๆ 1 วนั เพือชะลา้ งเนื อสัตว์ หรอื อาหารคาวตา่ ง ๆ ทตี กค้าง อยใู่ นรา่ งกายออกให้หมดสิน เมอื ถงึ วนั ถอื ศีลกนิ เจ รา่ งกายจะไดส้ ะอาด พรอ้ มถอื ศีลกนิ เจ ตามประเพณี การกนิ เจตงั มนั อยบู่ นหลกั ธรรมสําคัญ 2 ประการ หลักธรรม 1. การดาํ รงชีวติ อยดู่ ว้ ยอาหารทไี มเ่ บยี ดเบยี นผอู้ นื คือ ไมเ่ อาชีวติ ของสัตวท์ งั หลายมาตอ่ ในการกินเจ เตมิ บาํ รุงเลยี งชีวติ ของตน, ไมเ่ อาเลอื ดของสัตวท์ งั หลายมาเปนเลอื ดของตน และไมเ่ อา เนือของสัตวท์ งั หลายมาเปนเนือของตน 2. การดาํ รงชีวติ อยดู่ ว้ ยอาหารทไี มเ่ บยี ดเบยี นตนเอง คือ จะกนิ สิงใดเข้าไปตอ้ งไมท่ าํ ให้ รา่ งกายทรุดโทรมเทา่ กบั เปนการเบยี ดเบยี นตนเอง ดงั นัน จงึ มกี ารห้ามของมนึ เมา สารเสพตดิ ขณะทวี ทิ ยาศาสตรไ์ ดพ้ ิสจู น์ยนื ยนั วา่ เลอื ดและเนือของสัตวท์ ถี ูกฆา่ ตายเตม็ ไปดว้ ยพิษภยั มากมาย เนือสัตวเ์ หลา่ นีจงึ จดั เปนพิษชนิดหนึงเช่นกนั การละเวน้ จงึ ส่งผล ดตี อ่ รา่ งกายอกี ดว้ ย

19 ตลุ าคม วนั เทคโนโลยีของไทย วันเทคโนโลยีของไทย 19 ตุลาคม ของทกุ ป เพือเทดิ พระเกียรติพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกา ธเิ บศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทเี ปนพระบิดาแห่งเทคโนโลยขี องไทย หลงั ทรง อํานวยการสาธติ ฝนเทยี มสูตรใหม่ครงั แรกของโลก เมือวันที 19 ตุลาคม พ.ศ. 2515 สาเหตุทกี ําหนดให้วันที 19 ตุลาคม เปนวันเทคโนโลยีของไทย เนื องจากเมือวันที 19 ตุลาคม พ.ศ. 2515 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไดท้ รง อํานวยการสาธติ ฝนเทยี มสูตรใหม่ครงั แรกของโลกด้วยพระองค์เอง ณ เขือนแกง่ กระจาน จงั หวดั เพชรบุรี และทรงพระปรชี าสามารถบังคับให้ฝนตกลงตรงเปาหมาย ทา่ มกลางสายตาของคณะผแู้ ทน ของรฐั บาลจากต่างประเทศ ข้าราชการและพสกนิ กรชาวไทยทเี ขา้ ชมการสาธติ ตา่ งพากนั ชนื ชมยนิ ดี ในพระปรชี า การสาธติ ฝนเทยี มครงั นั น ถือเปนต้นกําเนิ ดเทคโนโลยีฝนหลวงทพี ัฒนาเปนการทาํ ฝนเทยี ม มาถึงปจจุบัน และเพือจารกึ ไว้เปนเหตุการณ์สําคัญทางประวัติศาสตรข์ องชาติไทย ในวันที 12 ธนั วาคม พ.ศ. 2543 คณะรฐั บาลจึงมีมติให้เทดิ พระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมิพล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เปน \"พระบิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย\" และกําหนดให้วันที 19 ตุลาคม ของทกุ ป เปน \"วันเทคโนโลยขี องไทย\" เพือเปนการแสดงความจงรกั ภักดี และราํ ลึกในพระ มหากรุณาธคิ ุณของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทที รงมีต่อพสกนิ กรชาวไทยมาโดยตลอด โดยได้ทรงศึกษาค้นคว้าวิจัย และทรงนํ าเทคโนโลยีสมัย ใหม่มาประยกุ ต์ใชแ้ ก้ไขปญหาความเดือดรอ้ นของประชาชน ตลอดจนเปนการแสดงเทคโนโลยที ี คิดค้นประดิษฐแ์ ละพัฒนาโดยคนไทย เพือเปนการกระตุ้นให้สาธารณชนเกดิ ความเชอื มันและเข้า รว่ มพัฒนาเทคโนโลยีของไทย

สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พระราชประวตั ิ สมเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนีทรงมีพระนามเดมิ วา สงั วาลย ตะละภัฏ พระราชสมภพ เมอื่ วนั อาทติ ยท ี่ ๒๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๓ ทรงเปน บุตรคนที่ ๓ ใน พระชนกชู และ พระชนนคี ํา ทรงมีพระภคนิ ี และพระเชษฐา ๒ คนซ่ึงไดถ ึงแกก รรมตงั้ แตเ ยาววัย คงเหลือแตพระอนุชาออ นกวา พระองค ๒ ป คอื คุณถมยา ตอ มาเมือ่ พระองคถ ูกสง ไปศกึ ษาทโ่ี รงเรยี นสตรวี ิทยา โดยประทับอยูบาน คุณหวน หงสกุล เม่ือป พ.ศ. ๒๔๕๖ สมเด็จพระศรนี ครินทราบรมราชชนนที รงตดั สินพระทัยเขา โรงเรยี นแพทยผ ดุงครรภ และหญิงพยาบาลแหง ศริ ิราช ตามคาํ ชกั ชวนจากพระยาดาํ รงแพทยกลุ หลงั จากสําเร็จการศึกษา ทรงไดร บั การคัดเลือกใหไปทรงศกึ ษาวชิ าพยาบาลตอท่โี รงเรยี นแพทยม หาวทิ ยาลยั ฮารว ารด สหรัฐอเมรกิ า พรอ มกบั นางสาวอบุ ล ปาลกะวงศ ณ อยธุ ยา และ สมเด็จเจา ฟาฯ กรมขุน สงขลานครนิ ทร เม่อื ไปเรียนตา งประเทศจาํ เปนท่จี ะมนี ามสกลุ ในหนังสอื เดินทาง เมื่อขณะนัน้ ยงั ไมมนี ามสกุล จงึ จําเปนตอ งมกี ารหานามสกลุ ให สมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนีจึงไดใ ชนามสกุลของขา ราช บริพารทม่ี นี ามสกลุ คนหนง่ึ ซ่ึงเปนเจากรมของสมเดจ็ เจา ฟา ฯ กรมขุนสงขลานครนิ ทร คือ ขุนสงขลา นครนิ ทร (หลี ตะละภัฎ) พระองคจงึ มพี ระนามในหนังสอื เดนิ ทางวา นางสาวสังวาลย ตะละภัฏ (มพี ระราชกฤษฎกี าใหใ ชค ํานาํ นามสตรี พ.ศ. 2460) ตอมา คณุ ถมยา พระอนชุ าของสมเดจ็ พระศรีนคริ นทราบรมราชชนนี เม่อื เจรญิ วัยแลว ไดไปขอจดทะเบยี นท่อี าํ เภอใชน ามสกลุ \"ชกู ระมล\" ถึงแมว า สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีไมเคยใชนามสกลุ ชกู ระมล ก็อยากจะถอื วา ทรงเกิดมาในสกลุ น้ี

อภิเษกสมรส ขณะทกี่ ําลังทรงศึกษาวิชาแพทยปที่ 1 สมเดจ็ เจา ฟาฯ กรมขนุ สงขลานครนิ ทร ทรงพบและพอ พระทยั กบั นางสาวสังวาลย ดวยมพี ระศิริโฉมงดงาม พระอปุ นสิ ัย และพระคณุ สมบัติอนื่ ๆ ดงั นัน้ สมเด็จ เจาฟา ฯ กรมขนุ สงขลานครินทรจ ึงทรงมีลายพระหัตถกราบบงั คมทลู สมเด็จพระพนั วสั สาอยั ยกิ าเจา พระราชมารดา ขอพระราชทานพระราชานญุ าตหมน้ั กับนางสาวสงั วาลย ทัง้ น้ีสมเด็จพระมหติ ลาธิเบศร อดลุ ยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ไดทรงกลา วกบั สมเด็จพระพนั วสั สาอยั ยกิ าเจาไว ความวา \"สงั วาลย เปน กําพรา ...แตง งานแลวกม็ าใชน ามสกุลหมอมฉนั หมอ มฉันไมไ ดเ ลือกเมยี ดวยสกลุ รุนชาติ ตองเกดิ เปน อยา งน้ัน ตอ งเกดิ เปนอยา งนี้ คนเราเลอื กเกิดไมได หมอ มฉันเลอื กคนดี ทกุ ขส ุขเปนเรื่องของหมอม ฉันเอง\" พ.ศ. 2463 สมเด็จเจา ฟา ฯ กรมขุนสงขลานครนิ ทร เสด็จฯ กลับประเทศไทยเพ่ือถวายพระ เพลิงพระบรมศพสมเด็จพระศรพี ชั รินทราบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปหลวง จงึ ไดก ราบบงั คม ทูลพระกรุณาขอพระราชทานพระบรมราชานญุ าตเสกสมรสตามกฎมณเฑียรบาล เม่ือไดรบั พระราชทาน พระบรมราชานุญาตจากพระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกลา เจา อยหู ัว นางสาวสงั วาลยจ งึ ไดเดินทางกลับมา และเมื่อถึงวนั ศุกรท ่ี 10 กันยายน พ.ศ. 2463 ไดมีพธิ ีอภเิ ษกสมรสทว่ี งั สระปทุม นางสาวสงั วาลยจ ึงมี ศกั ด์เิ ปน หมอมสงั วาลย และหลังจากไดอ ภิเษกสมรสแลว ทัง้ 2 พระองคไดตามเสดจ็ ดวยกนั ไป ประพาสเมืองตา ง ๆ ในทวีปยโุ รป และสหรัฐอเมรกิ า ตอ มาสมเด็จเจา ฟา ฯ กรมขุนสงขลานครินทรทรง ไปศึกษาตอทีม่ หาวทิ ยาลยั ฮารว ารด และสถาบนั เอม็ ไอที เมืองบอสตัน สว นหมอ มสังวาลย เรยี น หลกั สูตรเตรยี มพยาบาลทีว่ ิทยาลยั ซิมมอนส เมืองบอสตนั

ประสตู ิพระราชธดิ าและพระราชโอรส หลังจากทั้ง 2 พระองคท รงจบการศกึ ษาแลว จึงเสด็จไปทกี่ รงุ ลอนดอน ประเทศองั กฤษ ซง่ึ สมเดจ็ พระบรมราชชนนีไดประสูตพิ ระราชธิดาพระองคแ รก เม่อื วันท่ี 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2466 พระบาทสมเด็จ พระมงกฎุ เกลา เจาอยูหัวไดพระราชทานพระนามวา หมอ มเจา กลั ยาณิวฒั นา มหดิ ล ซ่งึ ภายหลงั ทรงไดรบั การสถาปนาพระอิสรยิ ศักด์ิเปนสมเดจ็ พระเจาพี่นางเธอ เจา ฟากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาส ราชนครินทร สมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนไี ดประสตู พิ ระราชโอรสพระองคแ รก เมอื่ วนั ที่ 20 กนั ยายน พ.ศ. 2468 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา เจา อยหู ัวพระราชทานพระนามวา หมอ มเจาอานนั ทมหิดล มหดิ ล ในวันท่ี 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลาเจา อยหู วั เสด็จสวรรคต สมเดจ็ พระบรมราชชนกเสดจ็ กลบั กรงุ เทพฯ เพียงพระองคเ ดียวเพ่ือถวายพระเพลิง พระบรมศพ และประทับอยจู นถงึ งานพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษกของพระบาทสมเดจ็ พระปกเกลาเจา อยหู วั ในป พ.ศ. 2469 เมอ่ื วนั ท่ี 5 ธันวาคม พ.ศ. 2470 สมเด็จพระศรนี ครินทราบรมราชชนนีประสูติพระราชโอรส พระองคท่ี 2 ณ โรงพยาบาลเมาทออเบิรน เมอื งเคมบริดจ สหรัฐอเมริกา ไดร ับพระราชทานพระนามจาก พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา เจา อยูหวั วา พระวรวงศเ ธอ พระองคเจาภูมพิ ลอดลุ ยเดช เมื่อเดอื นเมษายน พ.ศ. 2472 สมเด็จพระบรมราชชนกทรงรบั เชิญเปนแพทยป ระจาํ บานจากโรง พยาบาลแมคคอรม กิ จังหวัดเชียงใหม ในเดอื นตอ มากเ็ สดจ็ กลับกรงุ เทพมหานคร หลงั จากน้นั ก็ทรงพระ ประชวรอยูเปน ระยะเวลาประมาณ 4 เดอื นกเ็ สด็จสวรรคต เมอื่ วนั ท่ี 24 กันยายน พ.ศ. 2472 ทพี่ ระ ตําหนักใหม วงั สระปทุม ในขณะท่ีสมเดจ็ พระบรมราชชนกเสดจ็ สวรรคต สมเดจ็ พระบรมราชชนนมี พี ระ ชนมายุเพียง 29 พรรษา ทรงตองรบั หนาทอ่ี บรมเลีย้ งดพู ระราชโอรสพระราชธิดาทัง้ สามพระองคตาม ลาํ พัง จนเมอ่ื วันท่ี 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 คณะราษฎรกอ การเปลี่ยนแปลงการปกครองเปนระบอบ ประชาธิปไตย ที่มีพระมหากษัตริยเ ปน ประมขุ [37] สมเด็จพระศรีสวรินทริ าบรมราชเทวี พระพนั วัสสา อยั ยกิ าเจา จงึ ทรงแนะใหส มเดจ็ พระบรมราชชนนีพาพระราชนดั ดาทั้ง 3 พระองค เสด็จไปศกึ ษาตอ ที่เมือง โลซาน ประเทศสวติ เซอรแ ลนด

สมเด็จพระราชชนนี เมื่อวนั ที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2478 พระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจา อยูห วั ไดทรงสละราชสมบัติ สมาชิกสภาผูแทนราษฎรจงึ ไดม มี ตเิ หน็ ชอบตามกฎมณเฑียรบาลใหพ ระวรวงศเธอ พระองคเจาอานนั ท มหดิ ล ซง่ึ ในขณะนั้นมพี ระชนมายุเพยี ง 9 พรรษา ขึ้นสืบพระราชสันตตวิ งศตอไป การเจรจาของหมอ ม สงั วาลยค รัง้ นี้ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวจี งึ ไดต รสั ชมความเฉลียวฉลาดในการเจรจาของ หมอมสงั วาลย พระสณุ สิ าวา \"ฉลาดเปนอัศจรรย ใจเยน็ พูดจาโตต อบงดงามอยา งนา พิศวงกับ เจาพระยาศรีธรรมาธิเบศ บญุ ของฉันมาไดล กู สะใภเชนนี้ บญุ ของหลานทม่ี ีแมทเี่ ลิศ ไมม ีใครจะมาดถู กู ไดว า เลวทราม ฉันพูดนป้ี ล้ืมใจดวย เศรา ใจดว ย จนน้าํ ตาไหล\" และวันท่ี 25 มนี าคม พ.ศ. 2478 ตอมา ไดเ สดจ็ นิวตั ปิ ระเทศไทยเปนคร้งั ท่ีสองพรอ มกบั สมเด็จพระราชชนนี ขณะนนั้ พระบาท สมเด็จพระปรเมนทรมหาอานนั ทมหิดล ทรงมีพระชนมพรรษาครบ 20 พรรษา การเสด็จ พระราชดาํ เนนิ กลบั ประเทศไทยในคร้ังน้ี ทําใหส มเด็จพระราชชนนีตองทรงประสบกบั ความโทมนัสอยาง ใหญหลวงในพระชนมช ีพ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานนั ทมหดิ ลไดเ สด็จสวรรคต ตอ มาสภา ผูแทนราษฎรไดล งมติเปน เอกฉนั ท ในวันท่ี 9 มิถนุ ายน พ.ศ. 2489 กราบบังคมทูลเชญิ สมเดจ็ พระเจา นอ งยาเธอ เจาฟาภูมพิ ลอดลุ ยเดช พระราชโอรสพระองคที่สอง ขึน้ ครองสริ ิราชสมบัติ เปน พระมหา กษัตริยรชั กาลท่ี 9 ดวยพระชนมายุเพียง 18 พรรษา โดยมีสมเดจ็ พระบรมราชชนนีรบั พระราชภาระ ถวายอภิบาลสมเดจ็ พระเจา อยูหัวภูมพิ ลอดุลยเดช ตอมาในชวง พ.ศ. 2490 ในขณะที่พระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ รทรงเรยี นรฐั ศาสตร นิตศิ าสตร และเศรษฐศาสตร ท่ี มหาวิทยาลัยโลซานนนนั้ สมเดจ็ พระราชชนนีก็ไดท รงลงทะเบียนเรียนแบบ audit ทมี่ หาวทิ ยาลยั นดี้ ว ย ทรงศึกษาวิชาปรัชญาวรรณคดีฝรัง่ เศส ภาษาบาลี และสันสกฤต หลงั จากทีพ่ ระโอรสทรงอภเิ ษกสมรส ใน พ.ศ. 2493

ผสู ําเร็จราชการแทนพระองค ระหวางพ.ศ. 2503-2504 อันเปน ปทพี่ ระบาทสมเด็จพระมหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรและสมเด็จพระนางเจาสิริกติ ์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนพี นั ปห ลวงเสดจ็ พระราช โดยดาํ เนินเยือนยุโรปและสหรัฐอเมริกาพระบาทสมเด็จพระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรณุ าโปรดเกลาฯ แตงตง้ั ใหสมเด็จพระราชชนนีศรสี ังวาลยเปนผสู ําเรจ็ ราชการแทนพระองค ใน ชว งเวลาแหงการเสด็จฯ เยอื นตา งประเทศของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถ บพติ รตลอดเกอื บ 7 เดอื นไดแ ก เวียดนาม (พ.ศ. 2502) อนิ โดนีเซีย พมา สหรัฐอเมรกิ า ประเทศใน ยโุ รป (พ.ศ. 2503) ปากีสถาน สหพันธรัฐมลายู นวิ ซแี ลนด และออสเตรเลยี (พ.ศ. 2505) จีนและ ญป่ี ุน (พ.ศ. 2506) ออสเตรีย (พ.ศ. 2507) องั กฤษ (พ.ศ. 2509) อิหราน สหรัฐอเมรกิ า และ แคนาดา (พ.ศ. 2510) ในการนีส้ มเดจ็ พระราชชนนีไดท รงปฏิบัตพิ ระราชกิจในฐานะผสู ําเร็จราชแทน พระองค ไดอยา งเรยี บรอยบริบรู ณโดยในระหวางน้ันไดท รงเสด็จฯ เขารวมประชมุ กับคณะองคมนตรีเปน ประจาํ เสมอ กบั ยงั ไดทรงลงพระนามาภไิ ธยในกฎหมายและประกาศทสี าํ คัญหลายฉบบั อาทิพระราช บญั ญตั ิเครอ่ื งราชอิสรยิ าภรณอันมีศักดิ์อสิ ริยาภรณอันมศี ักดริ์ ามาธิบดี พ.ศ. 2503 พระราชบญั ญตั ิเรือ่ ง การคาประเวณี พ.ศ. 2503 พระราชบญั ญตั สิ งวนและคมุ ครองสัตวป า พ.ศ. 2503 และประกาศเรอื่ งแผน พฒั นาเศรษฐกิจ แหง ชาตริ ะหวา งเวลา พ.ศ. 2504-2509 และประกาศเรอื่ งแผนการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2503 เปน ตน นอกจากนส้ี มเด็จพระราชชนนียงั ไดทรงเสด็จฯ ออกรบั เอกอคั รราชทูตของประเทศ ตาง ๆ ท่ขี อเขา เฝาฯ เพื่อถวายพระราชสาสนตราต้งั ในการมาประจําท่ปี ระเทศไทยตลอด และยังทรง ประกอบพระราจกรณียกจิ อนื่ ๆ ในฐานะผูสําเร็จราชการแทนพระองค อาทิ พระราชทานปริญญาบัตร แกผูสาํ เรจ็ การศกึ ษาจากมหาวทิ ยาลยั บาํ เพ็ญพระราชกศุ ลเน่อื งในเทศกาลและวนั สําคัญทางพระพุทธ ศาสนา นบั ไดวาสมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนีทรงเปนผสู ําเร็จราชแผนดนิ ท่เี ปนสตรีพระองคท ี่ 3 นบั เน่อื งจากสมเด็จพระศรพี ชั รินทราบรมราชนิ ีนาถ พระบรมราชชนนีพันปห ลวง และสมเด็จพระนางเจา สริ กิ ิต์ิ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนีพันปห ลวง

21 ตลุ าคม วนั ทันตสาธารณสขุ แห่งชาติ ทุกวนั ที 21 ตุลาคม ของทกุ ป นอกจากเปนวนั พระราชสมภพของ สมเด็จพระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี หรอื สมเด็จย่า แล้ว ยงั เปนวนั สําคัญ อกี วนั หนึงในวงการทนั ตแพทย์ไทย นันคือ วันทันตสาธารณสุขแหง่ ชาติ ซงึ วันดงั กลา่ วมีความเปนมาอยา่ งไรนัน เรามคี าํ ตอบ จดุ เรมิ ต้นทแี ทจ้ ริงของวนั ทนั ตสาธารณสุขแหง่ ชาติ เกดิ ขนึ ในป พ.ศ. 2512 เมือสมเดจ็ ยา่ ทรงกอ่ ตังหน่วยแพทย์อาสาสมเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรม ราชชนนี (พอ.สว.) ขนึ เพอื ช่วยรักษาพยาบาลประชาชนในถินทรุ กันดารต่าง ๆ ทวั ประเทศ นอกจากนี พระองคท์ รงเน้นในเรอื งการ บริการทันตกรรมด้วย เนืองจากทรงเหน็ ว่าคนในทอ้ งถนิ ทรุ กันดาร เมอื ปวยเกียวกบั โรคฟน จะไมส่ ามารถช่วยเหลอื ตัวเองไดเ้ ลย ฉะนัน ต้องมีทันตแพทย์อย่ใู นส่วนของ พอ.สว. ดว้ ย ด้วยเหตนุ ี พอ.สว. จงึ ประกอบไปดว้ ย 1. แพทย์ 2. ทนั ตแพทย์ 3. เภสัชกร 4. พยาบาลเจ้าหน้าทสี าธารณสุข 5. สมาชิกสมทบ ส่วนการปฏบิ ตั ิหน้าทตี ังแตค่ รงั แรกของ พอ.สว. เริมต้นเมือวนั ที 8 มนี าคม พ.ศ. 2512 ทบี ้านดอยสามหมนื กงิ อําเภอเชียงดาว จังหวัดเชยี งใหม่ ขณะทีปจจุบัน ทาง พอ.สว. ก็มกี ารขยายเครือขา่ ยอาสาอย่างตอ่ เนือง จนมี แพทย์อาสารวม 55 จังหวัด และมอี าสาสมคั ร พอ.สว. ประมาณ 50,000 คนแลว้ กระทงั ป พ.ศ. 2532 ทางคณะรัฐมนตรีเห็นวา่ สมเดจ็ ยา่ มพี ระมหากรณุ าธิคณุ ทีได้พระราชทานวชิ าชพี ทันตแพทยศาสตร์ และทนั ตบุคลากร จึงไดอ้ นุมัตใิ หว้ นั ที 21 ตุลาคม ของทุกป ซงึ ตรงกับวันพระราชสมภพของ สมเดจ็ ย่า เปนวนั ทันตสาธารณสุขแหง่ ชาติ นอกจากนี ทกุ คนยังไดพ้ ร้อมใจถวายพระราชสมัญญาแก่พระองค์เปน พระมารดาแห่งการทนั ตแพทยไ์ ทย อีกดว้ ย กิจกรรมในวนั ทนั ตสาธารณสุขแหง่ ชาติ ตลอดหลายปทีผ่านมา กระทรวงสาธารณสุข จะรว่ มกับสถานบริการพยาบาลทังภาครฐั เอกชน รวมทัง มหาวทิ ยาลยั ต่าง ๆ จัดกจิ กรรมทีสอดคล้องกบั วนั ทนั ตสาธารณสุขแห่งชาติขนึ เพือร่วมถวายเปนพระราชกุศลและ เทดิ พระเกยี รตแิ ด่สมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี ทังการให้ความรู้ด้านสุขภาพชอ่ งปาก รณรงค์เรอื งทันต สุขภาพ และใหบ้ รกิ ารทันตกรรมฟรี ซึงแตล่ ะปกจ็ ะมีกจิ กรรมทแี ตกตา่ งกนั ไป ทงั หมดนีคือความเปนมาของวนั ทนั ต สาธารณสุขแห่งชาติ ซึงแสดงใหเ้ ห็นถึงพระมหากรุณาธิคณุ ของสมเดจ็ ยา่ ทีทรงห่วงใยในสุขภาพของประชาชนภาพ จาก มูลนิธแิ พทยอ์ าสาสมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี

21 ตลุ าคม วนั พยาบาลแห่งชาติ วันพยาบาลแหง่ ชาติ 21 ตุลาคม ประวตั คิ วามเปนมาของวนั พยาบาลแหง่ ชาติ อกี หนึงวันสําคัญเพอื ระลกึ ถงึ พระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จยา่ ทีทรงอทุ ิศพระองคเ์ พอื ช่วยเหลือปวงชนชาวไทยผยู้ ากไรแ้ ละด้อยโอกาส การทีประเทศไทยใหค้ วามสําคัญกับการพยาบาลนัน เนืองจากเมือครังอดตี สมเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรม ราชชนนี หรอื สมเด็จย่า ทรงสนพระราชหฤทัยในคุณภาพชวี ติ ของพสกนิกร โดยเฉพาะอย่างยงิ ประชาชนผู้ ยากไร้และดอ้ ยโอกาสในถินห่างไกลความเจรญิ จงึ ทรงบาํ เพ็ญพระราชกรณียกิจด้านการแพทย์ พยาบาล และ การสาธารณสุข โดยทรงเจริญตามรอยพระยุคลบาทสมเด็จพระมหติ ลาธเิ บศร อดลุ ยเดชวิกรม พระบรมราช ชนก \"พระบิดาแห่งแพทย์แผนปจจุบันและสาธารณสุข\" ผทู้ รงอุทิศพระองค์และพระราชทานพระราชทรพั ยเ์ พอื กจิ การดา้ นนีมากมาย ดังนัน เมือสินสมเด็จพระบรมราชชนกแลว้ สมเด็จย่าจึงหันมาทุ่มเทให้แก่การแพทย์ พยาบาล และ สาธารณสุขอยา่ งเตม็ ที โดยเฉพาะโครงการต่าง ๆ ทีสมเด็จพระบรมราชชนกเคยสนับสนุนมาแต่เดิม สมเด็จย่า ไดท้ รงดําเนินกจิ กรรมทกุ อยา่ งใหเ้ ปนไปตามพระราชประสงค์ เช่น การพระราชทานทุนการศึกษา การสนับสนุน การกอ่ สร้างปรับปรงุ โรงพยาบาลศิริราช รวมถงึ การพระราชทานพระราชทรพั ย์ส่วนพระองค์ จาํ นวน 500,000 บาท ให้แกจ่ ฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย ภายในกําหนด 25 ป เพอื ตงั เปนทนุ สําหรับส่งคนไปศึกษาเพมิ เติมในตา่ ง ประเทศ โดยในเวลาต่อมาไดโ้ อนทนุ นีใหม้ หาวิทยาลยั แพทย์ คอื มหาวิทยาลยั มหดิ ล ในปจจุบนั และเนืองจากวันที 21 ตลุ าคม เปนวนั คล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จยา่ ในฐานะทีพระองค์ทรงสําเร็จ การศึกษาวิชาการพยาบาล และตลอดพระชนม์ชพี ของพระองค์ทรงปฏบิ ตั ิพระราชภารกิจในการพฒั นาสุขภาพ อนามยั และคุณภาพชวี ิตของประชาชนทวั ประเทศดว้ ยพระวิรยิ ะ อุตสาหะ สมควรเปนแบบอยา่ งแกผ่ ปู้ ระกอบ วิชาชพี การพยาบาล ใหต้ ระหนักในภารกิจของวชิ าชีพแหง่ ตน วา่ เปนงานบรกิ ารสุขภาพทมี คี วามสําคัญ และมี คณุ คา่ แกส่ ังคม ด้วยสํานึกในพระมหากรณุ าธคิ ณุ ดังกลา่ ว กระทรวงสาธารณสุขจึงเสนอขอความเหน็ ชอบต่อ คณะรัฐมนตรี (ครม.) ใหว้ ันที 21 ตลุ าคม ของทุกป เปนวันพยาบาลแหง่ ชาติ และยงั มีการกําหนดให้ \"ดอกปบ\" เปนสัญลักษณ์ของพยาบาลไทย ตังแต่ป พ.ศ. 2534 เนืองจาก \"ดอกปบ\" เปนดอกไมส้ ีขาวทีมีกลินหอม และตน้ ปบเปนไม้ยนื ตน้ ทเี ตบิ โตไดใ้ นทดี ินแหง้ แล้ง โดยส่วนราก ลําตน้ และดอก สามารถใช้เปนสมนุ ไพรรักษาโรคได้ ดงั นัน จึงเปรยี บไดก้ ับพยาบาลในชดุ สีขาวผพู้ รอ้ มทีจะ ประกอบคุณงามความดี ประดุจกลินหอมของดอกปบ และพรอ้ มทจี ะสร้างประโยชน์เช่นเดียวกับการเปน สมนุ ไพรของดอกปบนันเอง

21 ตลุ าคม วนั สังคมสงเคราะห์แห่งชาติ เม่ือ พ.ศ. 2528 คณะรัฐมนตรใี นสมยั น้นั ไดกาํ หนดใหว นั ท่ี 21 ตลุ าคม ของทุกป เปนวันสังคมสงเคราะห แหง ชาติ เนื่องจากวันท่ี 21 ตลุ าคม เปน วันคลา ยวันพระราชสมภพของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (สมเดจ็ ยา ) เพื่อเปนการรําลึกถึงท่ีพระองคไดท รงอุทศิ พระวรกายและสละเวลาใหแกป ระชาชนตลอดมา โดยมิได ทรงเหน็ แกค วามเหนื่อยยากสวนพระองคแ ตอ ยา งใด ดังนนั้ ในวันท่ี 21 ตุลาคม ของทุกป ท้งั ทางภาครัฐบาลและ ภาคเอกชนจึงไดรว มกนั จดั งานแสดงกิจกรรมตา ง ๆ เกีย่ วกับการสังคมสงเคราะหข น้ึ เพอ่ื นอมรําลกึ ถึงพระ มหากรณุ าธคิ ณุ ท่สี มเดจ็ ยาทรงมีตอประชาชนโดยไมเลอื กเช้อื ชาติ ศาสนา ปจ จบุ นั ไดม หี นว ยงานท้ังภาครัฐบาลและภาคเอกชนเขา มาดแู ลในการสงั คมสงเคราะหแทนวดั ตามท่ีกลาว มาแลว เน่อื งจากยุคสมัยไดเปลยี่ นไปรวมถึงปจ จัยในดานตา ง ๆ เชน ประชากรเพิม่ ขึ้น ทาํ ใหม พี ืน้ ท่ีในการชวย เหลือไมเพยี งพอ ฯลฯ สาํ หรบั หนว ยงานทางรัฐบาลนน้ั มีหนว ยงานทร่ี บั ผิดชอบในดานการชว ยเหลอื ประชาชนอยู หลายหนวยงานดว ยกัน คือ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวง สาธารณสขุ ดา นภาคเอกชนนั้น ไดมกี ารจดั ต้งั สมาคมและมูลนธิ เิ พือ่ การกศุ ล เปน การจดั ตั้งขน้ึ โดยประชาชนท่ัวไป ซึ่งในปจจบุ นั ไดมสี มาคมและมลู นธิ เิ พือ่ การกุศลดงั กลา วจํานวนกวา 10,000 องคกรแลว อยางไรกต็ าม สมาคม และมูลนธิ ิหลายองคกรไดจ ัดตั้งขึ้นตามแนวพระราชดาํ รขิ องพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมพิ ล อดลุ ยเดชมหหาราช บรมนาถบพติ ร ซงึ่ สมาคมและมูลนธิ เิ หลา นี้ไดทาํ งานท่ีเปน ประโยชนแ กประชาชนและ ประเทศชาตอิ ยางแทจรงิ เชน มลู นิธิราชประชานุเคราะหในพระบรมราชปู ถัมภ สภาสังคมสงเคราะหแหง ประเทศไทยในพระบรมราชปู ถมั ภ และมลู นิธอิ านนั ทมหดิ ล เปนตน

21 ตลุ าคม วนั รักต้นไมป้ ระจาํ ปของชาติ 21 ตลุ าคม เปนวันคลายราชสมภพของสมเด็จพระ ศรีนครินทราบรมราชชนนี (สมเดจ็ ยา ) เปน วันบํารงุ รกั ษา ตน ไมประจาํ ไปของชาติ ตอ มาใหใชค ําวา “วันรกั ตนไม ประจาํ ปข องชาติ” (National Annual Tree Care Day) เพอื่ ใหประชาชนนอมราํ ลกึ ถงึ พระมหากรณุ าธคิ ณุ ของ สมเด็จพระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี ทท่ี รงมีพระราช ปณิธานอยางแรงกลา ท่ีจะฟน ฟูความสมดลุ ของ ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ ม คณะรัฐมนตรีไดมีมติใหเปน วันบํารุงรกั ษาตน ไมประจาํ ปของชาติ เมอ่ื วนั ท่ี 26 มิถุนายน พ.ศ. 2533 และตอ มาเปลี่ยนชื่อเปน “วนั รกั ตนไมประจาํ ปของชาต”ิ เมอื่ วันที่ 15 ตลุ าคม พ.ศ. 2533 นอกจากวันรักตน ไมป ระจําปข องชาติ จะกาํ หนดกจิ กรรมในการบํารุงรักษาตน ไมทีป่ ลูก ไวแลว ยงั มกี จิ กรรมการปลูกทดแทนตน ท่ตี ายลงใหค รอบคลุมพน้ื ทส่ี วนใหญอ ีกดว ย ทัง้ นี้โดยอาศยั ความรว มมอื ของประชาชนมารว มมือกนั บํารุงรกั ษาตน ไมที่ปลกู ไวต ามสถานทีต่ างๆโดยพรอ มเพรียง กนั ท้ังน้ีเพ่อื ใหบรรลุวตั ถปุ ระสงคข องการอนรุ ักษพ น้ื ที่สีเขียวใหมากยิ่งขน้ึ เปน การคนื สมดุลใหก บั ธรรมชาติอีกทางหนง่ึ การเขา รว มกิจกรรมเนือ่ งในวันรักตนไมประจาํ ปของชาติ เปนการแสดงความ กตญั ูกตเวทิตาถวายเปนราชสักการะแดส มเด็จพระศรนี ครินทราบรมราชชนนี กจิ กรรมดังกลา วจัด ข้นึ โดยกรมปาไม กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม เปนประจําทกุ ป กาํ หนดใหจ ังหวัดทุก จังหวดั ทัว่ ประเทศ จัดกจิ กรรมวนั รักตน ไมประจําปข องชาติ รณรงคใหท กุ คนมารว มกันบํารุงรกั ษา ตน ไม เชน การใหปุย พรวนดิน ถากถางวัชพชื ท่ีโคนตน ไม ตนไมน ี่มนั คลายๆ คน... ถา มีพันธดุ เี ม่อื เปน เดก็ ก็แข็งแรงฉลาด เมือ่ พอแมค อยสัง่ สอน เดด็ เอาของท่ีเสียออก และหาปยุ ท่ีดีใสอ ยเู สมอ เด็กคนนัน้ ก็ จะเปน คนทเ่ี จริญและดเี หมอื นกบั ตนและดอกบานชน่ื เหลา น้ัน

23 ตลุ าคม วนั ปยมหาราช ในรัชสมัยของพระองค์ สยามประเทศไดเ้ กดิ การ เปลียนแปลงทีสรา้ งความวัฒนาให้กับชาติเปนจํานวนมาก ไม่ว่า จะเปนการไฟฟา การไปรษณีย์ โทรเลข โทรศัพท์ ฯลฯ ด้วยพระ ราชกรณียกิจทียังความผาสุกใหเ้ กดิ แก่ประชาชน ทวยราษฎรท์ ัง ปวงจงึ น้อมใจแสดงความจงรักภักดี ดว้ ยการถวายพระนามวา่ \"พระปยมหาราช\" หรือพระพุทธเจ้าหลวง และกาํ หนดให้ทกุ วนั ที 23 ตลุ าคม เปน วนั ปยมหาราช พระราชประวัติ พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอยูห่ ัว มีพระนามเดิมว่า สมเดจ็ เจ้าฟาจฬุ าลงกรณ์ พระบรมราชสมภพเมอื วนั ที 20 กนั ยายน พ.ศ. 2396 เปนพระราชโอรสองค์ที 4 ในพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้าเจา้ อยู่หัว และพระนางเจ้าฟารําเพยภมราภริ มย์ (สมเดจ็ พระเทพศิรนิ ทรา พระบรมราชนิ ี) เมอื พระชนมายไุ ด้ 9 พรรษา ทรงไดร้ บั สถาปนาขึนเปน \"กรมหมนื พฆิ เนศวรสุรสังกาศ\" ตอ่ มาเมือพระชนมายไุ ด้ 13 พรรษา ทรงไดร้ บั สถาปนาขึนเปน \"กรมขุนพนิ ิตประชานาถ\" จากนันได้ขึนครองราชย์เมอื วนั ที 1 ตลุ าคม พ.ศ. 2411 และบรมราชาภเิ ษกครงั แรกเมอื วนั ที 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2411 ทรงพระนามว่า \"พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั \" เมือพระชนมพรรษาบรรลุพระราชนิติภาวะ ได้ผนวชเปนเวลา 2 สัปดาห์ แลว้ จึงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษกเปนครงั ที 2 เมอื วนั ที 15 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2416 และนับจากนันมาก็ทรงมพี ระราชอาํ นาจเด็ดขาดในการบรหิ ารราชการแผ่นดนิ ตลอดระยะเวลาทที รงครองสิรริ าช สมบตั ิ ทรงปกครองทาํ นุบาํ รงุ พระราชอาณาจกั รให้มงั คงั สมบรู ณ์ ดัวยรฐั สมบัติ พิทักษ์พสกนิกรให้อยเู่ ยน็ เปนสุข บําบัดภัยอันตรายทงั ภายในภายนอกประเทศ ทรงบําเพญ็ พระราชกรณียกจิ ต่าง ๆ อนั กอ่ ใหเ้ กิดคุณประโยชน์แกป่ ระเทศชาติ ใหร้ อดพน้ จากวิกฤตการณ์ และ สามารถธาํ รงเอกราชไวต้ ราบจนทุกวนั นี พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั สวรรคตเมือวนั ที 23 ตลุ าคม พ.ศ. 2453 รวม พระชนมพรรษา 58 พรรษา ครองราชสมบตั ิมานานถึง 42 ป พระราชกรณียกจิ พระราชกรณียกิจทสี ําคญั ในสมยั พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจา้ อยู่หวั อาทิ 1.การเลิกทาส พ.ศ. 2448 ได้ออกพระราชบัญญัติเลกิ ทาสทีแทจ้ รงิ ขึน เรยี กวา่ \"พระราชบัญญัตทิ าส ร.ศ. 124\" (พ.ศ. 2448) เลิกลกู ทาส ในเรือนเบยี อยา่ งเดด็ ขาด เด็กทเี กดิ จากทาส ไม่ต้องเปนทาสอกี ต่อไป 2. การปฏิรูประบบราชการ 3. การสาธารณูปโภค - การประปา - การคมนาคม - การสาธารณสุข - การไฟฟา - การไปรษณีย์ 4. การเสด็จประพาส 5. การศึกษา 6. การปกปองประเทศจากการสงครามและเสียดนิ แดน - พ.ศ. 2431 เสียดนิ แดนในแควน้ สิบสองจไุ ทย - พ.ศ. 2436 เสียดินแดนฝงซา้ ยของแมน่ ําโขงให้ฝรังเศส และฝรงั เศสยดึ เมอื งจนั ทบุรไี ว้ - พ.ศ. 2447 เสียดินแดนฝงขวาของแม่นําโขงให้ฝรงั เศส เพือแลกกับเมอื งจนั ทบรุ ี แตฝ่ รังเศสได้ยึดตราดไวแ้ ทน - พ.ศ. 2449 เสียดนิ แดนทเี มืองพระตะบอง เสียมราฐ และศรโี สภณ ให้ฝรังเศส เพอื แลกกับตราด และเกาะทงั หลาย แตก่ ารเสียดิน แดนครงั สุดทา้ ยนีไทยก็ได้ประโยชน์อยูบ่ ้าง คอื ฝรงั เศสยอมยกเลิกสิทธสิ ภาพนอกอาณาเขต ยอมใหศ้ าลไทยมสี ิทธทิ ีจะชาํ ระคดีใด ๆ ทเี กิดขึนแกช่ าวฝรังเศส

วนั ลอยกระทง 2563 ตรงกับวนั เสาร์ที 31 ตลุ าคม ประวัตวิ ันลอยกระทง ประวตั วิ นั ลอยกระทงนัน ไมม่ ีหลักฐานระบแุ น่ชดั วา่ เรมิ ตังแต่เมือใด แต่เชอื วา่ ประเพณีนีได้สืบตอ่ กันมายาวนานตังแตส่ มยั สุโขทัย โดยในรชั สมยั พ่อขนุ รามคําแหง เรยี กประเพณีลอยกระทงนีวา่ \"พธิ จี องเปรยี ญ\" หรือ \"การลอยพระประทีป\" และมีหลัก ฐานจากศิลาจารึกหลักที 1 กลา่ วถึงงานเผาเทยี นเล่นไฟวา่ เปนงานรืนเริงทใี หญ่ทีสุดของ กรุงสุโขทัย ทําให้เชอื กันว่างานดงั กล่าวน่าจะเปนงานลอยกระทงอย่างแน่นอน ในสมัยก่อนนันพธิ ีลอยกระทงจะเปนการลอยโคม โดยพระบาทสมเด็จพระ จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั รชั กาลที 5 ไดท้ รงสันนิษฐานว่า พิธีลอยกระทงเปนพิธีของ พราหมณ์ จัดขึนเพือบชู าเทพเจ้า 3 องค์ คอื พระอศิ วร พระนารายณ์ และพระพรหม ตอ่ มาไดน้ ําพระพทุ ธศาสนาเข้าไปเกียวขอ้ ง จงึ ให้มีการชักโคม เพือบชู าพระบรม สารีริกธาตุ และลอยโคมเพือบชู ารอยพระบาทของพระพทุ ธเจ้า ประเพณีลอยกระทงในแตล่ ะภาค วนั ลอยกระทง ภาคเหนือ (ตอนบน) จะเรียกประเพณีลอยกระทงวา่ \"ยเี ปง\" อันหมายถึง การทาํ บุญในวันเพญ็ เดือนยี วันลอยกระทง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ งานลอยกระทงจะเรยี กว่า เทศกาลไหลเรอื ไฟ โดยจดั เปนประเพณียิงใหญ่ทุกปในจงั หวัดนครพนม เหตผุ ลและความเชือของการลอยกระทง 1.เพือแสดงความสํานึกถึงบญุ คุณของแมน่ ําทีให้เราไดอ้ าศัยนํากนิ นําใช้ ตลอดจน เปนการขอขมาตอ่ พระแมค่ งคา ทีไดท้ งิ สิงปฏิกูลตา่ ง ๆ ลงไปในนํา อนั เปนสาเหตุให้ แหลง่ นําไม่สะอาด 2.เพือเปนการสะเดาะเคราะห์ เพราะการลอยกระทงเปรียบเหมอื นการลอยความทุกข์ ความโศกเศรา้ โรคภยั ไข้เจบ็ และสิงไมด่ ีตา่ ง ๆ ให้ลอยตามแม่นําไปกับกระทง คล้ายกบั พิธีลอยบาปของพราหมณ์

วนั ฮาโลวนี ววนั นั ทที ี 3311 ตตลุ ลุ าาคคมม วันฮาโลวนี ของทุกป จะตรงกบั วันที 31 ตลุ าคม เชือว่ามที มี าจากวันฉลองปใหมข่ องชาวเซลท์ (Celt) ในวนั ที 1 พฤศจิกายน ทีเรยี กว่า Samhain ซงึ เปนชือของเทพเจ้าแห่งความตาย ทงั นี ในวนั ที 31 ตุลาคม ชาวเซลท์ (Celt) ซงึ เปนชนพืนเมอื งเผา่ หนึงในไอรแ์ ลนด์ ถือกันว่าเปนวนั สินสุดของฤดูร้อน และวนั ตอ่ มา คือ วนั ที 1 พฤศจกิ ายน เปนวันขนึ ปใหม่ ซึงในวนั ที 31 ตลุ าคม นีเอง ทีชาวเซลท์เชือว่า เปนวนั ทมี ิตคิ นตายและคนเปนจะถูกเชอื มโยง เขา้ ดว้ ยกนั และวิญญาณของผทู้ ีเสียชวี ิตในปทีผา่ นมา จะเทยี วหารา่ งของคนเปนเพือสิงสู่ เพอื ที จะไดม้ ชี ีวติ ขึนอีกครงั หนึง เดอื ดรอ้ นถึงคนเปน ต้องหาทุกวิถีทางทจี ะไม่ใหว้ ิญญาณมาสิงสู่รา่ ง ตน ชาวเซลทจ์ ึงปดไฟทุกดวงในบ้าน ใหอ้ ากาศหนาวเย็น และไม่เปนทพี งึ ปรารถนาของบรรดาผี ร้าย และยังพยายามแต่งกายใหแ้ ปลกประหลาด ปลอมตัวเปนผรี า้ ย และส่งเสียงดงั เพือใหผ้ ตี ัว จริงตกใจหนีหายสาบสูญไป นอกจากนีคนื ดงั กล่าวยงั เปนคนื เฉลิมฉลองการสินสุดฤดเู ก็บเกียว และอาจมีการนําสัตว์ หรือพืชผลมาบชู ายัญใหก้ บั เหล่าภูตผิ ี และ วญิ ญาณดว้ ย หลงั จากคืนนันไฟทกุ ดวงจะถกู ดบั และจดุ ขนึ ใหม่ดว้ ยไฟ ศักดสิ ิทธิของชาวเซลท์ วันฮาโลวีนจากองั กฤษสู่อเมรกิ า เดิมเทศกาลฮาโลวนี จดั ขนึ ใน ประเทศองั กฤษ ไอรแ์ ลนด์ สกอตแลนด์ และประเทศขา้ งเคียง เทา่ นัน แตเ่ มือชาวไอริช และชาวสกอต อพยพไปตังหลักแหล่งใน สหรัฐอเมรกิ า ในชว่ งทศวรรษที 1840 กน็ ําเอาประเพณีนีไปปฏบิ ตั ิ ดว้ ย ปรากฏว่าถูกใจชาวอเมรกิ ันทุกเชือชาติ จงึ ปฏบิ ัติตามกันอย่าง จรงิ จังตลอดมา และตังแตก่ ลางครสิ ตศ์ ตวรรษที 19 เปนต้นมา กก็ ลายเปนเทศกาลประจําชาตมิ าจนทกุ วันนี

วนั ออมแห่งชาติ ววนั นั ทที ี 3311 ตตลุ ลุ าาคคมม ...การใชจ้ า่ ยอย่างประหยดั นัน... จะเปนหลักประกนั ความสมบรู ณ์พนู สุขของผ้ปู ระหยัดเองและ ครอบครวั ช่วยปองกนั ความขาดแคลนในวนั ขา้ งหน้า การประหยัดดงั กล่าวนีจะมผี ลดไี ม่เฉพาะแก่ผทู้ ปี ระหยดั เทา่ นัน ...ยังเปนประโยชน์แก่ประเทศชาติด้วย... พระราชดาํ รัส พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราช บรมนาถบพติ ร ตอ้ งยอมรับว่า เงนิ เปนปจจยั ทีสําคญั ของการดาํ รงชวี ติ มาทกุ ยคุ ทกุ สมัย เพราะถ้าหากไมม่ เี งนิ เรากไ็ ม่สามารถซอื อาหารเพอื เลียงปากท้องของตัวเองได้ ไมส่ ามารถซือสิงอํานวยความสะดวก ช่วยใหต้ วั เองใชช้ วี ิตไดอ้ ย่างสบายได้ อย่างไรก็ตาม นอกจากการ \"หาเงิน\" ให้มาก เพอื ตอบสนองความตอ้ งการ เหลา่ นี สิงทสี ําคัญกว่านันคือ \"การออม\" เพอื รกั ษาเงินทีไดม้ านัน ทําให้มีชวี ติ ทีมนั คง สามารถเอาไปใชใ้ น สถานการณ์ฉุกเฉิน เชน่ การรักษาจากอาการเจ็บไขไ้ ดป้ วย การใช้จ่ายกบั คา่ ใช้จา่ ยทคี าดไมถ่ งึ เปนตน้ อีกทังยังเปนการฝกทกั ษะการบรหิ ารจัดการเงนิ อกี ด้วย ดังนัน เรืองการออมเงนิ จงึ ถอื เปนเรืองใหญร่ ะดบั ชาติ ซึงทางภาครฐั กไ็ มไ่ ด้ละเลยถึงเรืองดังกลา่ ว แต่อย่างใด ในป 2541 จงึ ไดก้ าํ หนดใหว้ นั ที 31 ตุลาคม ของทกุ ป เปนวันออมแหง่ ชาติ เพือส่งเสริมใหค้ น ไทยรกั การออม และตระหนักถงึ ความสําคญั ของการออมเงิน สําหรับกจิ กรรมทจี ดั ขนึ ในวนั ออมแห่งชาติ นัน ในแตล่ ะปทีผ่านมา ธนาคารแหง่ ประเทศไทย ธนาคารออมสิน ตลอดจนชมุ นุมสหกรณ์ออมทรัพย์ภาค ตา่ ง ๆ มกั จะจัดกิจกรรมเชิญชวนใหป้ ระชาชนมาฝากเงนิ ในดอกเบียอัตราพเิ ศษ พรอ้ มรับของทรี ะลกึ นอกจากนีกม็ ีการจัดงานนิทรรศการเผยแพรค่ วามร้ดู ้านการออม การประกวดคาํ ขวัญ รวมทงั กิจกรรม บนั เทิงอีกมากมาย