TODAY EXPRESS 502 PRESENTS 501 500 28 AUG 2017 IN MEMORIAM 1949 — 1990
BEHIND THE COVER ภาพ : เบลนิ ดา สจว๊ ต คอ็ กซ์ TODAY EXPRESS 02 PRESENTS ISSUE 501 502 28 AUG 501 CONTENTS 28 AUG 2017 2017 500 AGENDA IN MEMORIAM ปัญหาน้า� ทว่ มในประเทศไทย และตวั อยา่ งการจดั การน�้าจากประเทศชั้นน�า 1949 — 1990 FEATURE ร่วมร�าลกึ ถงึ ‘สบื นาคะเสถียร’ ผอู้ ุทศิ ตนในฐานะนกั อนุรกั ษจ์ นวินาทีสดุ ทา้ ยของลมหายใจ มู ล นิ ธิ สื บ ฯ ไ ด้ ช่ ว ย ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล แ ล ะ A THOUSAND WORDS ภาพถ่ายมากมายส่งมาให้ ภาพสตั วป์ า่ ในเขตรกั ษาพันธุส์ ัตวป์ า่ ห้วยขาแขง้ โดย ม.ล. ปรญิ ญากร วรวรรณ a day BULLETIN เพื่อ ร่วมกันจัดท�าฉบับพิเศษ LIFE รา� ลกึ ถงึ คณุ สบื นาคะเสถยี ร 4 คนรนุ่ ใหมก่ ับบทบาทการอนรุ ักษ์สง่ิ แวดลอ้ ม ภาพประวัติศาสตร์ภาพน้ี เปน็ หนงึ่ ในนัน้ ซ่งึ ถา่ ยโดย CONNECTING THE DOTS คุณเบลินดา สจ๊วต ค็อกซ์ ค้นพบความเป็นตวั เองกบั นวุ ีร์ เลิศบรรณพงษ์ Head of Invention แห่ง Mindshare ประธานเครอื ขา่ ยอนรุ กั ษ-์ ช้างกาญจนบุรี เป็นภาพ HE SAID คุณสืบก�าลังรับการเจิม ‘ปาลม์ ’ - ปรียวศิ ว์ นลิ จุลกะ ศลิ ปนิ ผู้สรา้ งสรรคผ์ ลงานทน่ี า่ จบั ตามอง หน้าผากโดยควาญช้าง ต า ม พิ ธี ก า ร แ บ บ ฮิ น ดู FOODIE เม่ือครั้งเดินทางไปประชุม เสนห่ อ์ ันเยา้ ยวนของทรัฟเฟิล ที่ประเทศเนปาล ภาพน้ี เ ค ย ถู ก ใ ช้ เ ป็ น ห น้ า ป ก BREATHE IN นิตยสาร สารคดี ฉบับ มอลตากับความไม่บงั เอญิ ท่ีเกดิ ข้นึ ในทศั นะของ พชร สงู เดน่ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2533 มาแลว้ คร้งั หนง่ึ เราคดิ ว่า ภาพ : ศิรชยั อรุณรกั ษต์ ิชยั มันมีความสมบูรณ์แบบ ท้ังการเล่าเรื่อง อารมณ์ และองค์ประกอบ อัดแน่น ไปดว้ ยความเชอื่ ความหวงั และความงาม เม่ือมอง ย้ อ น ก ลั บ ไ ป จ า ก วั น น้ี คงเหลือท้ิงไว้เพียงความ- รกั และอาลยั เราจงึ ตดั สนิ ใจ นา� มาเป็นปกอกี คร้ัง ที่ปรึกษา สรุ พงษ์ เตรยี มชาญชยั บรรณาธกิ ารผูพ้ มิ พผ์ ้โู ฆษณา/บรรณาธกิ ารบริหาร วฒุ ชิ ัย กฤษณะประกรกจิ บรรณาธิการบทความ ทรรศน หาญเรืองเกยี รติ ปริญญา ก้อนรัมย์ พมิ พอ์ ร นทกลุ กองบรรณาธกิ าร ศรัญญา โรจน์พิทักษ์ชีพ กมลวรรณ ส่งสมบูรณ์ พัทธมน วงษ์รัตนะ นักเขียน/ประสานงาน ตนุภัทร โลหะพงศธร บรรณาธิการภาพ คเชนทร์ วงศ์แหลมทอง หัวหน้าช่างภาพ กฤตธกร สุทธิกิตติบุตร ช่างภาพ ภาสกร ธวัชธาตรี รัชต์ภาคย์ แสงมีสินสกุล บรรณาธิการศิลปกรรม พงศ์ธร ยิ้มแย้ม ศิลปกรรม ชยุตม์ คชโกศัย สิริลักษณ์ ตะเภาหิรัญ ฐิติชญา อนันต์ศิริภัณฑ์ พิสูจน์อักษร หัสยา ตั้งพิทยาเวทย์ ศักด์ิสิทธิ์ ไม้ล�าดวน ธมนวรรณ กัวหา ฝ่ายผลิต วิทยา ภู่ทอง บรรณาธิการดิจิตอลคอนเทนต์ ม่ิงขวัญ รัตนคช กองบรรณาธิการดิจิตอลคอนเทนต์ จักริน อินต๊ะวงค์ ผู้จัดการฝ่ายดิจิตอลมีเดีย ธนาคาร จันทิมา ผปู้ ระสานงานฝา่ ยดจิ ติ อลมเี ดยี สริ นิ ารถ อนิ ทะพนั ธุ์ ผชู้ า� นาญการฝา่ ยดจิ ติ อลมเี ดยี กะรตั เพชร บญุ ลกั ษณศ์ ริ ิ ทปี่ รกึ ษาฝา่ ยโฆษณา ศรวณยี ์ ศริ จิ รรยากลุ ผจู้ ดั การฝา่ ยโฆษณา มนสั นนั ท์ รงุ่ รตั นสทิ ธกิ ลุ 08-4491-9241 ผู้ช่วยผู้จัดการฝ่ายโฆษณา ธนาภรณ์ ศรีจุฬางกูล 08-1639-1929, พงศ์ธิดา อังศุวัฒนากุล 09-4415-6241, ณัฐวีณ์ ประมุขปฐมศักดิ์ 08-3922-9929 ฝ่ายโฆษณาอาวุโส ภรัณภพ สุขอินทร์ 08-9492-3444, ชินวฒั น์ เฟ้อื งฟู 09-4353-9639 เลขานกุ ารฝ่ายโฆษณา อจั จมิ า กาญจนสมทรัพย์ ฝา่ ยธุรการ ณัฐรดา ตระกลู สม นักศึกษาฝกึ งาน ภาณทุ ชั โสภณอภกิ ุล ผู้ผลิต บริษัท เดย์ โพเอทส์ จ�ากัด เลขที่ 33 ซอยศูนย์วิจัย 4 แขวงบางกะปิ เขตห้วยขวาง กรุงเทพฯ 10310 ติดต่อกองบรรณาธิการ โทร. 0-2716-6900 อีเมล [email protected] เวบ็ ไซต์ www.adaybulletinmagazine.com, www.daypoets.com, www.godaypoets.com
ท่ีมา : ส่วนจดั การพนื้ ทีอ่ นรุ กั ษ์สตั วป์ า่ สา� นักอนรุ กั ษ์สตั วป์ า่ กรมอทุ ยานแหง่ ชาติ สตั ว์ปา่ และพันธ์พุ ชื , DATA B A S E เร่อื ง : ตนุภทั ร โลหะพงศธร 04 ข้อมูลสารสนเทศ กรมป่าไม้ ภาพ : สริ ลิ กั ษณ์ ตะเภาหิรญั a day bulletin STATE OF THE ENVIRONMENT IN THAILAND ‘ต้นไมใ้ หญ่ยืนต้นตระหง่านด้วยรากท่ีหย่งั ลกึ พยุงผืนดนิ ใหเ้ ป็นปกึ แผ่น พร้อมแผ่กงิ่ กา้ นสาขาปกคลุมเป็นผนื ป่า ออกดอก เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ และผล เปน็ แหลง่ อาหารและทอ่ี ยอู่ าศัยของสตั ว์นานาชนิด เกดิ เป็นระบบนเิ วศอันอุดมสมบรู ณ์’ ภาพความคิดในอดุ มคตขิ อง ปา่ ไมก้ ลบั แปรผกผันกบั สถานการณส์ ง่ิ แวดลอ้ มในปจั จบุ ัน เพราะตลอดเวลากวา่ 40 ปีทผี่ ่านมา ประเทศไทยประสบปัญหา 6 0ในประเทศไทย สญู เสยี พ้นื ที่ปา่ และจ�านวนประชากรสัตวป์ ่าอย่างตอ่ เนือ่ งจากการกระท�าของมนุษย์ หนทางเดียวที่จะสามารถปกป้อง ทรัพยากรธรรมชาติเหลา่ นีค้ อื การหยุดทา� ลาย และรว่ มอนุรกั ษ์ทุกชีวิตใหค้ งอยู่สบื ไป แห่ง สตั ว์ป่าในประเทศไทย 2 5ภาคเหนือ • สตั วเ์ ลยี้ งลูกด้วยนม : 335 สัตวป์ า่ สงวน 19 ชนดิ 1 2ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ • สัตวป์ ีก : 1,012 5ภาคกลาง 4ภาคตะวนั ออก รอ้ ยละ • สัตวเ์ ลอ้ื ยคลาน : 413 1. แรด 12. พะยนู 1 4ภาคใต้ • สตั วส์ ะเทนิ นา�้ สะเทนิ บก : 172 2. กระซู่ 13. วาฬบรูด้า 3. กปู รี 14. วาฬโอมรู ะ สตั วป์ า่ คมุ้ ครอง 4. ควายปา่ 15. ฉลามวาฬ 5. ละอง/ละม่งั 16. นกเจา้ ฟา้ - • สัตวเ์ ลย้ี งลกู ดว้ ยน้�านม : 201 6. สมัน หญิงสิรนิ ธร • นก : 952 7. เลียงผา 17. นกแตว้ แรว้ - • สตั วเ์ ลอ้ื ยคลาน : 91 8. กวางผา ทอ้ งดา� • สัตว์สะเทินน้�าสะเทินบก : 12 9. แมวลาย- 18. นกกระเรียน- • ปลา : 14 หินออ่ น ไทย • แมลง : 20 10. สมเสร็จ 19. เตา่ มะเฟอื ง • สัตวไ์ ม่มกี ระดูกสนั หลังอน่ื ๆ : 12 11. เกง้ หมอ้ 50 (หนว่ ย : ชนิด) 45 40 35 พนื้ ทีป่ ่าในประเทศไทย 30 25 20 15 10 5 0 43.21 38.67 34.15 30.52 29.40 28.03 27.95 26.64 26.03 25.62 25.28 33.15 32.66 31.38 30.92 33.44 31.57 31.62 31.60 31.58 ปี พ.ศ 16 19 21 25 28 31 32 34 36 38 41 43 47 48 49 51 56 57 58 59 issue 498 07 aug 2017
Thailand AG E N DA เรอื่ ง : ปรญิ ญา กอ้ นรัมย์ 06 Floods Crisis ภาพ : Reuters / Bazuki Muhammad Ranking a day bulletin Sustainable Cities Water Index 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 แมนเชสเตอร์ เบอรม์ งิ แฮม ซิดนีย์ แฟรงก์เฟิร์ต โทรอนโต บรัสเซลส์ เบอร์ลิน อัมสเตอรด์ ัม โคเปนเฮเกน รอตเทอรด์ าม ทกุ ๆ ปเี ราตอ้ งไดย้ นิ ขา่ วอทุ กภยั วนเวยี นอยซู่ า้� ๆ และจบดว้ ยคา� นยิ ามสถานการณส์ วยๆ อยา่ ง ‘ธารนา้� ใจ คนไทยไม่เคยเหือดแห้ง’ แต่ก่อนจะบ่นลงโซเชียลมีเดีย เราอยากชวนคุณย้อนท�าความเข้าใจแง่มุมต่างๆ เกย่ี วกบั นา�้ ทว่ มทกี่ า� ลงั เจอกนั กอ่ นดกี วา่ ขอโฟกัสตัวอย่างชัดๆ ท่ีเมืองใหญ่ ใหญ่ปี พ.ศ. 2554 ทันทีท่ีน�้าทะลักเข้า กีดขวางการระบายน�้าในบริเวณสถานี www.arcadis.com แบบกรุงเทพฯ ที่มักเจอปัญหาน้�าท่วม ตัวเมืองกรุงเทพฯ เราเห็นได้ทันทีว่า สบู นา้� ทงั้ 176 แหง่ ทวั่ กรงุ เทพฯ เฉลย่ี วนั ละ สม่�าเสมอ เพราะมาจากสภาพภูมิศาสตร์ การน�ามวลน้�าออกจากพ้ืนที่ท่ีคดเคี้ยว 20 ตนั สะท้อนพฤติกรรมไร้วนิ ัย ท่ีเมอื่ พ้น องั กฤษ เป็นพ้ืนที่ราบลุ่มตอนปลายของอ่าวไทย แทบเป็นไปไม่ได้ จากตวั ไปก็ไม่คิดถึงอะไรทงั้ ส้ิน องั กฤษ และเตม็ ไปดว้ ยคคู ลอง จนไดร้ บั การเรยี กขาน ออสเตรเลีย ในอดีตว่าเป็น ‘เวนิสตะวันออก’ จึงไม่ 2. การจัดการน้�าเป็นแบบแยกส่วน ถ้าถามว่าวิกฤตหรือยังกับปัญหา เยอรมนี แปลกใจหากมีฝนตก บวกน�้าทะเลหนุนสูง และนโยบายจากบนลงล่าง ปัจจุบัน รวมๆ เหล่าน้ี ตลอดปี พ.ศ. 2555-2559 แคนาดา กรุงเทพฯ เลยตกอยู่ในสภาวะ ‘น้�ารอ ในแต่ละพ้ืนท่ีมีหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง พื้นที่กรุงเทพมหานครใช้งบประมาณ เบลเยียม การระบาย’ จ�านวนมาก ซึ่งวิธีการด�าเนินงานไม่มี จัดการและแก้ปัญหาน�้าท่วมไปแล้วกว่า เยอรมนี การเชื่อมต่อกัน และนโยบายยังเน้น 27,335,243,762 บาท เรามีท่อระบายน�้า เนเธอร์แลนด์ โอเค อันน้เี ข้าใจได้... การท�างานแบบภาพใหญ่ (สร้างเขื่อน... 6,400 จุด ประตรู ะบายนา�้ 227 แห่ง และ เดนมารก์ แตป่ จั จยั อะไรทสี่ ง่ ผลตอ่ การจดั การนา้� สร้างเขอ่ื น และสร้างเข่อื น!) ท�าให้บางครงั้ อุโมงค์ระบายน้�า 7 จุด แต่ต่ืนเช้ามา เนเธอรแ์ ลนด์ ด้านอื่นๆ อีกบ้าง เราลิสต์ปัญหาท่ีพอต้ัง ไม่ได้เข้ามาแก้ปัญหาหรือตอบสนอง หลังคืนฝนตก เราก็เตรียมเสพดราม่า ข้อสงั เกตได้ว่า ความต้องการของประชาชนแบบลงลึก บนโซเชียลมีเดียท่ีมีค�าอย่าง ‘เอาอยู่’ 1. การจัดผังเมืองท่ีไม่เป็นระเบียบ ในรายละเอียดจรงิ ๆ ‘รอการระบาย’ ฯลฯ จากเพอื่ นๆ ได้เลย โดยเฉพาะเมืองใหญ่อย่างกรุงเทพฯ ท่ีมีแต่แผนการสร้างสิ่งก่อสร้าง ไร้แผนผัง 3. พฤติกรรมคนเมือง ปัญหาท่ีเรา การเดนิ นา�้ สอดรบั ตวั อยา่ งจากเหตนุ า�้ ทว่ ม มองข้าม! ในปีท่ีแล้วมีรายงานระบุว่า หลงั เกดิ นา้� ทว่ ม พบขยะมลู ฝอยและสง่ิ ของ Timeline WoRst Floods in thailand histoRy www.matichon.co.th oknation.nationtv.tv issue 501 28 aug 2017 นา้� ทว่ มใหญก่ รงุ เทพฯ ครง้ั ประวตั ศิ าสตร์ มีพายุพัดผ่านช่วงเดือนตุลาคม ท�าให้ เกิดพายุฝนฤดูร้อนถล่มกรุงเทพฯ และ เกดิ อทุ กภยั ใหญใ่ น 47 จงั หวดั มนี า้� ทว่ มขงั น�้าท่วมใหญ่ที่สร้างความเสียหายมาก ต้นปีเกิดเหตุน�้าท่วมใหญ่ข้ามปี ท่ีท่วมสะพานสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ ปริมาณน้�าฝนตลอดปีสูงถึง 2,119 มม. ปริมณฑลชว่ งเดอื นพฤษภาคม โดยเฉล่ีย ในพื้นท่ีกว่า 1.38 ล้านไร่ ก่อนท่ีมวลน�้า ท่ีสุด กนิ เวลากวา่ 175 วนั ธนาคารโลก ทางภาคใต้ รนุ แรงทส่ี ดุ ในรอบ 20 ปี เหนือระดับน้�าทะเลปานกลางกว่า 2.27 จนกรุงเทพฯ ต้องตกอยู่ในสภาพน้�าทว่ ม เขตกรุงเทพฯ มีปริมาณน้�าฝน 200 มม. จะไหลเข้าท่วมกรุงเทพฯ เกือบ 1 เมตร ประเมินมูลค่าความเสียหายสูงถงึ 1.44 กนิ พนื้ ทกี่ ว่า 15 จงั หวัด ประเมนิ เมตร สูงกว่า 1 เมตร นานหลายเดือน ม า ก ที่ สุ ด ที่ เ ค ย มี ม า จ น มี ก า ร เ รี ย ก นานกวา่ สัปดาห์ ล้านล้านบาท และถูกจัดให้เป็นภัยพิบัติ ความเสียหายทางเศรษฐกิจกว่า เหตกุ ารณ์นี้วา่ ‘ฝนพนั ป’ี ทม่ี คี วามเสยี หายมากทส่ี ดุ อนั ดบั สขี่ องโลก 8.5 หม่นื ล้าน - 1.2 แสนล้านบาท 2485 2526 2549 2537 2554 2560
a day bulletin BesT InnovaTIon 08 In ManagIng WaTer ตัวอยา่ งการจัดการน้�า จากประเทศช้นั นา� ทัว่ โลก netherlands South Korea www.tcdc.or.th Singapore www.deltawerken.com http://measwatch.org South africa MozaMbique Project : delta Works โครงการแกป้ ญั หานา�้ ทว่ มในภาคตะวนั ตกเฉยี งใตข้ องเนเธอรแ์ ลนด์ What : ประเทศเนเธอร์แลนด์มีพื้นท่ีส่วนมากอยู่เหนือกว่าระดับน้�าทะเลเพียงแค่ 1 เมตร www.theguardian.com จงึ เป็นประเทศทีต่ อ้ งคิดวิธีรบั มือกบั ปญั หาน้า� ท่วมอยูต่ ลอด ในปี ค.ศ. 1953 เกดิ เหตุน�า้ ทว่ ม ใหญ่ มีผู้เสียชีวิตนับพัน พ้ืนท่ีทางการเกษตรถูกท�าลาย รัฐบาลจึงได้ผุดโครงการ ‘delta Works’ ซึ่งเป็นการสร้างเข่ือน ประตูระบายน�้า และคันดินกั้นน�้า เพื่อกั้นปากแม่น�้าต่างๆ เอาไว้ ซ่ึงใช้เวลากว่า 50 ปีจึงจะแล้วเสร็จ ไอเดียในการท�าประตูเปิดปิดระบายน้�าดังกล่าว ชว่ ยสรา้ งความยืดหยุ่นและแก้ไขปญั หาการจดั การกับระดับนา�้ ทผ่ี นั ผวนตลอดเวลาไดส้ �าเร็จ issue 501 28 aug 2017 South korea Singapore South africa mozambique Project : Four Major Rivers Restoration Who : Public Unity Board (PUB) Project : โครงการประหยดั นา้� ขนาดใหญ่ Project : แผนการ Beira 2035 แก้ไข Project โครงการฟน้ื ฟแู มน่ า�้ 4 สายของเกาหลี What : สิงคโปร์เป็นหนึ่งในตัวอย่าง ในเมอื งเคปทาวน์ นา้� ท่วมระยะยาวของประเทศโมซัมบิก What : โครงการจัดการน้�าท่ีรัฐบาล การจัดการน้�าที่ดี เพราะที่ผ่านมาสงิ คโปร์ What : เคปทาวน์สามารถลดการใช้น�้าได้ What : เมืองท่าอันดับสองของประเทศ เกาหลใี ตพ้ ยายามแกไ้ ขภยั น้�าทว่ มและภยั ตอ้ งนา� เขา้ นา้� จดื จา� นวนมากจากตา่ งประเทศ มากถึงร้อยละ 30 จากความพยายามด้าน โมซมั บกิ อยา่ งเมอื งไบรา มกั จะตอ้ งเผชญิ แล้ง ด้วยการทุ่มงบประมาณกว่า 620,000 แตห่ ลงั การวางยทุ ธศาสตรก์ ารจดั หาแหลง่ นา้� การจัดการน�้า ซ่ึงได้รับค�าชมจากนานา ปญั หานา้� ทว่ มทเ่ี กดิ จากพายฝุ น และสรา้ ง ลา้ นบาท เพอ่ื พฒั นาแมน่ า�้ 4 สายหลกั ของ ของชาติ 3 มาตรการ 1) พัฒนาพื้นท่ี ประเทศ ซึ่งในโครงการจะใช้ 2 แกนหลัก ความเสียหายอย่างมาก เนื่องจากเป็น ประเทศ ไดแ้ ก่ แมน่ �้านกั ดง, ยงู ซาน, เกอมุ อา่ งเกบ็ นา�้ จนปจั จบุ นั มจี า� นวนถงึ 17 แหง่ ในการดา� เนนิ งาน คอื รณรงคป์ ระหยดั นา้� เมอื งทา่ ทต่ี งั้ อยบู่ นแมน่ า�้ พงั กวั จดุ ทบ่ี รรจบ และฮนั ใหเ้ ปน็ แหลง่ กกั เกบ็ น้�าสะอาดและ 2) ใช้ NEWater เทคโนโลยรี ไี ซเคิลน�้าเสยี และการนา� เทคโนโลยเี ขา้ มาใช้ เชน่ จดั การ กับมหาสมุทรอินเดีย ด้วยเหตุน้ีจึงมีการ- แก้ไขปัญหาน้�าท่วม โดยมีการก่อสร้าง จนนา� กลบั มาใชใ้ หมไ่ ด้ และ 3) แปลงนา�้ ทะเล ให้สวนสาธารณะและสนามกอล์ฟ 95 แห่ง วางแผนโครงการ Beira 2035 ระดมทุน เขอื่ นใหม่ทั้งสิ้น 20 เขอ่ื น และบรู ณะฟื้นฟู เป็นน�้าจืดผ่านกระบวนการ Desalination หนั มาใชร้ ะบบนา�้ ทมี่ าจากการบา� บดั นา�้ เสยี ปอ้ งกนั นา้� ทว่ ม ซงึ่ สามารถดงึ ดดู นกั ลงทนุ พ้ืนท่ีริมแม่น�้า ขุดลอกแม่น้�าและก่อสร้าง น�าเกลือออกจากน�้าทะเล มีโรงผลิตอยู่ ซึ่งโครงการประหยัดน้�าของเมืองยังได้ 300 คนทม่ี คี วามสนใจและนา� เงนิ ไปขดุ ลอก ทางส�าหรบั จกั รยานกว่า 1,728 กิโลเมตร บรเิ วณเขอ่ื นปากแม่น้�า Marina Barrage ยับยั้งไม่ให้เกิดเขอื่ นแห่งใหม่ขน้ึ อีกด้วย คลอง พัฒนาการเชื่อมโยงระบบขนส่ง และระบบการระบายนา้� ในพน้ื ที่
a day bulletin Feature เร่ือง : ณัฐชานนั ท์ กลา้ หาญ 10 ขอบคณุ ภาพและข้อมูลจาก : มูลนิธิสบื นาคะเสถยี ร issue 501 28 AUG 2017
11 SAVE THE สืบ นาคะเสถียร เคยให้ L AS T H สัมภาษณ์ไว้ว่า ความหมายของ B RE AT คา� วา่ ‘Conservation’(การอนรุ กั ษ)์ คือการรักษาโดยไม่ท�าให้เปลี่ยน สภาพ ชายรา่ งโปรง่ ใสแ่ วน่ สบู บหุ รี่ จดั ถอื สมดุ และกลอ้ งถา่ ยรปู เขา้ ปา่ และอุทิศตนในฐานะนักอนุรักษ์ มาตลอดชีวิต เกียรติประวัติและ ผลงานมากมาย รวมทั้งเสียงปืน นัดนั้น ส่งผลให้หลายคนยกย่อง เขาเป็นฮีโร่ แต่เมื่อเราค้นคว้าท�าความ- เข้าใจชีวิตของผู้ชายคนนี้ ในอีก มมุ หน่งึ สบื กค็ อื คนทตี่ ้ังใจท�างาน และรับผิดชอบหน้าท่ีของตัวเอง รวมทง้ั มงุ่ มน่ั ตามปณธิ านของตวั เอง จนวนิ าทสี ุดท้ายของลมหายใจ Seub Nakhasathien 2492— Seub was Born เราคดิ ว่าสิ่งท่ีน่าจะสะท้อนออกมาได้ดงั กว่าเสียงปืน ตอนอยู่ปี 4 ผมเคยพักห้องเดียวกัน มีเพื่อนอยู่ด้วยกัน ในวันที่ 1 กันยายน 2533 คือการไม่พูด และปล่อยให้ สามสค่ี น ทกุ วนั กลบั จากกนิ ขา้ วเยน็ พวกเรากน็ งั่ คยุ กนั เฮฮา ข้อมูลความตัง้ ใจในการทา� งานของ สืบ นาคะเสถยี ร เป็น แต่สืบจะอ่านหนังสือทุกวัน อ่านจนกระทั่งพวกเราต้อง ฝ่ายถ่ายทอดความจริงจังในการช่วยเหลือสัตว์และป่าไม้ เงยี บเสยี งกนั ไปเอง จนพวกเราเขา้ นอนแลว้ กย็ งั เหน็ สบื อา่ น ท่เี ปรียบเสมือนลมหายใจของเขาแทน หนงั สอื อย”ู่ นพรตั น์ นาคสถติ ย,์ เพอื่ นสนทิ รว่ มรนุ่ วน. 35 ประโยค “วันนี้ผมขอพูดในนามของสัตว์ป่าทุกตัว” “พ่ีสืบกลับบ้านมาก็อ่านหนังสือ แกจะหามุมของ ท่ีสืบใช้พูดในการเคล่ือนไหวต่อต้านการสร้างเข่ือนน�้าโจน แกเองและเอาหนังสือมาวางเรียงเป็นระเบียบเรียบร้อย และการอภิปรายต่างๆ ยังฟังแล้วสะท้อนใจมาจนทุกวันนี้ ว่าวันนี้จะอ่านเล่มไหน หนังสือนี้ห้ามใครมาหยิบ” และน่าสงสัยว่าสืบพูดมันออกมาด้วยแววตาแบบไหน กอบกจิ นาคะเสถียร, น้องชาย ในฐานะคนที่หายใจร่วมกบั ป่า ความจริงจังในการเลือกใช้ชีวิตฉายแววต้ังแต่สืบ สบื นาคะเสถยี ร เกดิ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2482 ทจี่ งั หวดั เปน็ เดก็ ชายแดง (ชอ่ื เลน่ ของเขา) ทชี่ อบยงิ นกตกปลาลา่ สตั ว์ ปราจีนบุรี พ่อของเขาเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดปราจีนบุรี ตามประสา เขาชอบไปยิงนกกับน้องชาย โดยที่กอบกิจ สืบมีพี่น้องสามคน จบการศึกษาจากคณะวนศาสตร์ บอกเลา่ เองวา่ พสี่ บื ยงิ นกแมน่ มาก เหยยี ดหนงั สตก๊ิ สดุ มอื มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ แต่กลับไม่ยอมเข้ารับ ก่อนจะยิง แต่หลังจากท่ียิงแม่นกตายไปและเห็นรังของ พระราชทานปริญญาบัตรเพราะว่าคิดว่ายังไม่มีความรู้ ลูกนก สืบก็เลิกยิงนกถาวร และหันไปเล่นปืนเถื่อนแทน มากพอที่จะรับปริญญาได้ท้ังๆ ที่พ่ีน้องและเพื่อนร่วมรุ่น แลว้ กต็ อ้ งเลกิ อกี ครง้ั ทงั้ พท่ี ง้ั นอ้ งเพราะพอ่ ขวู่ า่ จะจบั เขา้ คกุ หลายคนให้ความเห็นเป็นเสียงเดยี วกันว่า ‘น่คี ือเด็กเนิร์ด’ สบื เปน็ เพยี งเดก็ หนมุ่ ทจ่ี รงิ จงั กบั การใชช้ วี ติ ธรรมดาๆ “สบื เรยี นหนงั สอื เกง่ เปน็ คนตวั สงู กวา่ เพอื่ น แตเ่ วลา ละเอียดอ่อน แต่เอาจรงิ เอาจังกับสงิ่ เล็กๆ น้อยๆ ในชีวติ นงั่ ฟงั เลกเชอรม์ กั ไปนง่ั ขา้ งหนา้ หอ้ ง เขาจดงานลงสมดุ อยา่ ง และเป็นเหมือนหนังสือที่ยับเยินจากการอ่านแล้วอ่านอีก ละเอียดเป็นระเบยี บเรียบร้อย บางทีกว็ าดรูปประกอบด้วย แต่เนอ้ื หาครบถ้วนชัดเจน งานและชวี ติ “เหย่ยี วขาว (Black-shouldered Kite) มีชอื่ ทางวิทยาศาสตรว์ า่ Ela nus caeruleus ในเดือนมกราคม พบสรา้ งรังอย่บู นต้นขอ่ ย 2 รงั รงั หนงึ่ อยู่สูงจากพนื้ ดิน 5.5 เมตร ส่วนอกี รังหนึง่ อยู่สงู จากพน้ื ดิน 6.5 เมตร ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางรงั กว้างประมาณ 25-30 เซนติเมตร สงู 6.7 เซนตเิ มตร ลกู 1-2 เซนตเิ มตร” (งานวจิ ัยการทา� รังวางไข่ของนกบางชนดิ ที่อ่างเกบ็ นา�้ บางพระ จ.ชลบุรี)
a day bulletin 12 2510— 2528 Eternal Sun- shine on the Honest Mind แมแ้ ตต่ อนทศ่ี กึ ษาอยคู่ ณะวนศาสตร์ ความทรหด แม้ว่าเท้าท้ังสองจะเจ็บ จะต้องมองว่ามีการใช้ท้ังทางตรง สีเบจหม่นๆ ธรรมดาท่ีไม่มีหน้ามีตา สืบก็ยังไม่ชอบคนท�างานป่าไม้ในแง่ที่ว่า เดนิ ลม้ ลกุ คลกุ คลานถกู หนามเกย่ี วตาม ทางอ้อม ป่าทีเ่ กบ็ ไว้ในรูปเขตรักษา- ในสังคมเสียเท่าไหร่ และเหมือนว่า ป่าไม้ร่�ารวยจากการคดโกงป่า ลา� ตวั และหู ดเู หมอื นวา่ พส่ี บื จะไมส่ นใจ พันธุ์สัตว์ป่าและอุทยานแห่งชาติ เขาจะไม่ได้ใส่ใจในจุดนั้น กบั สงิ่ เหลา่ นี้ แคมปท์ พี่ กั นอนในปา่ กใ็ ช้ ควรจะใช้ประโยชน์ในทางอ้อม” สืบ issue 501 28 AUG 2017 “ผมไม่อยากไปยุ่ง ไม่อยากไปโกง ผ้าพลาสติกปูลงบนพื้นดิน และมุงผ้า นาคะเสถียร ให้สัมภาษณ์ไว้ใน กับมัน ถ้าผมไม่โกงกับมันผมก็อยู่ไม่ได้ พลาสตกิ ผนื ใหญเ่ พอื่ กนั นา้� คา้ ง อาหารที่ นิตยสาร สารคดี ฉบับท่ี 64 เดือน ผมเลยเลือกมาอยู่กองน”้ี เตรยี มไปแมว้ า่ จะไมพ่ อเพยี ง ความลา� บาก กรกฎาคม 2533 ต่างๆ แต่พี่สืบก็ไม่เคยปริปากบ่นด้วย หลังจากเรียนจบ สืบจึงเลือกไป คา� พดู ใดๆ เลย” รนุ่ นอ้ งคนหนง่ึ กลา่ วไว้ แต่ทว่าในตอนนั้น สืบ นาคะ- ประจ�าอยู่ที่หน่วยเล็กๆ อย่างเขตรักษา- เสถียร เป็นเพียงนักอนุรักษ์ในชุด พนั ธส์ุ ตั วป์ า่ เขาเขยี ว-เขาชมภู่ จงั หวดั ชลบรุ ี ใครๆ ตา่ งกบ็ อกวา่ เขาไมเ่ คยบน่ ในปี พ.ศ. 2518 ทั้งๆ ที่สอบเข้ากรมป่าไม้ ถึงปัญหาและความทุกข์ที่ต้องเผชิญ ไดเ้ ปน็ อนั ดบั สาม แมจ้ ะอยากทา� งานอนรุ กั ษ์ เลยสักนิด เพราะเขาเอาเวลาท่ีต้อง ของตัวเอง ไม่ไปปะทะกบั คน แต่สุดท้าย บ่นนนั้ ไปแก้ปัญหาหมดแล้ว ก็ต้องงัดข้อกับผู้บุกรุกป่าจากทุกทิศทาง อย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ “ในความรู้สึกของผม เราไม่ต้อง มานั่งเถียงกันหรอกว่าเราจะใช้ป่าไม้ เขาเป็นข้าราชการท่ีเถรตรง จับ อย่างไร เพราะมันเหลือน้อยมากจน นายพรานลา่ สตั วแ์ ละผกู้ ระทา� ผดิ เขา้ รบั โทษ ไม่ควรใช้ จึงควรจะรักษาส่วนน้ีเอาไว้ ตามกฎหมาย โดยไม่สนใจว่าใครจะใหญ่ เพื่อให้เราได้ประโยชน์ท่ีเป็นประโยชน์ มาจากไหน รบั รู้ในตอนนัน้ เองว่าการเป็น ทางออ้ ม... มนั จะตอ้ งทา� ความเขา้ ใจให้ เจา้ หนา้ ทปี่ า่ ไมท้ ซี่ อ่ื สตั ยต์ อ้ งแบกรบั ความ- ถกู ตอ้ งวา่ การอนรุ กั ษ์ การใชป้ ระโยชน์ เจ็บปวดมากมายในหน้าที่ สืบท�างานอยู่ ประมาณ 3-4 ปี กไ็ ดท้ นุ จากบรติ ชิ เคานซลิ ไปศึกษาต่อปริญญาโทด้านอนุรักษ์วิทยา ทม่ี หาวทิ ยาลยั ลอนดอน สหราชอาณาจกั ร แล้วกลับมาท�างานอนุรักษ์ป่าต่อ จดจ่อ กับการเป็นนักวิจัยในทกุ ช่วงวยั ของชวี ติ “พสี่ ืบ นาคะเสถยี ร ท่านไม่ใช่คนดุ เปน็ คนเฉยๆ เงยี บขรมึ คอ่ นขา้ งตงั้ ใจทา� งาน เสียส่วนมาก หนักไปทางอ่านหนังสือ ชอบส่องกล้องดูนก อดทนมาก” ฉกรรจ์ ปิ่นแก้ว, อดีตลูกน้องคนสนทิ “พสี่ บื มคี วามผกู พนั กบั ปา่ หว้ ยขาแขง้ มาก การเดนิ ทางที่เราจดจา� ได้ดีกค็ ือการ- เดนิ ทางจากเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญ-่ นเรศวรข้ามมายังเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง พ่สี ืบใช้เวลาเดินป่าคร้งั น้ีนาน กว่าสองสัปดาห์ เราได้เห็นธาตุแท้ของ งานและชีวติ “ในปา่ ดบิ ชนื้ ลมุ่ ตา�่ ทคี่ ลองมอญซง่ึ เปน็ สาขาหนง่ึ ของคลองพระแสงในเขตรกั ษาพนั ธสุ์ ตั วป์ า่ คลองแสง จงั หวดั สรุ าษฎรธ์ านี ผมพบนกกระสาคอขาวปากแดงคหู่ นงึ่ กา� ลงั ทา� รงั อยู่ จงึ ทา� การบนั ทกึ สภาพรงั และ ขอ้ มูลเกย่ี วกับลกู นก เน่อื งจากพื้นทแ่ี ห่งนีซ้ ่ึงเปน็ ผนื ปา่ ดบิ ชนื้ ลมุ่ ตา่� ผืนใหญ่และผนื สดุ ทา้ ยในประเทศไทย กา� ลงั ถูกนา�้ ท่วมเนื่องจากการสรา้ งเขื่อนเช่ียวหลาน จงึ นา่ วิตกว่านกกระสาพนั ธท์ุ เ่ี พง่ิ ค้นพบ ในประเทศไทยอาจตอ้ งสูญพนั ธ์ุไปจากถิ่นนี”้ (งานวิจยั การพบนกกระสาคอขาวปากแดงในประเทศไทย, นิตยสาร Oriental Bird Club ประเทศอังกฤษ, ธันวาคม 2530)
13 2529 — Un- break- able Soul ท่ีละเอียดได้ขนาดนี้เพราะท�างาน สว่ นหนง่ึ กต็ อ้ งชมในความเปน็ นกั วชิ าการ รอดหรอื เปล่า” สบื นาคะเสถียร กล่าวไว้ หนัก จากบทความและการบอกเล่าของ ของแก ถา่ ยภาพ เขยี นเปน็ รายงาน แลว้ เยบ็ ในรายการสารคดี ส่องโลก คนใกล้ตัวให้ย�้าอีกสิบรอบก็คงหนักแน่น เปน็ เลม่ ถา้ ไมม่ รี ายงานนอ้ี อกมาคนคงไมเ่ ชอื่ ไมเ่ ทา่ กบั การทา� งานของเขา สบื มกั จะแบก เพราะว่าตอนทเ่ี ราตดั สนิ กรณเี ขอื่ นน้�าโจน นติ ยสาร สารคดี ฉบบั ที่ 68 เดือน กลอ้ ง จดบนั ทกึ เขยี นวจิ ยั ถา่ ยภาพ ลงเรอื เราไม่รู้ว่าเอกสารจะเสร็จทันเวลาไหม ตุลาคม 2533 ถามสืบเก่ียวกับประเด็น เดนิ ป่า หิว้ วดิ ีโอเทปมาตดั ต่อเอง ท�างาน แตพ่ อสา� เรจ็ แลว้ คนเหน็ วา่ ไมค่ วร จงึ ถอื เปน็ การสร้างเข่ือนว่า แล้วถ้าไม่สร้างเข่ือน ท�างาน และทา� งานไปเรอ่ื ยๆ ผลงานชิ้นโบแดงของแกที่ท�าให้คนรู้ว่า การไฟฟ้าฯ จะเอาไฟฟ้ามาจากท่ีไหน การสรา้ งเขอ่ื นมนั มผี ลกระทบกบั ความเปน็ อยู่ สืบตอบว่า ในโครงการชว่ ยเหลอื สตั วป์ า่ ตกคา้ ง ของสตั วป์ า่ ” นริศ ภูมิภาคพันธ์, รุ่นน้อง ในพนื้ ทอ่ี า่ งเกบ็ นา้� โครงการเขอื่ นเชย่ี วหลาน คณะวนศาสตร์ บอกเล่าประสบการณ์ “ผมคดิ ว่าการไฟฟ้าฯ น่าจะเป็นคน เม่ือปี พ.ศ. 2529 ที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี ตอบคา� ถามวา่ จะหาไฟฟา้ ไดอ้ ยา่ งไร แตใ่ น พน้ื ทก่ี วา่ 100,000 ไรใ่ นเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ สัตว์ 1,364 ตัวได้รับการช่วยเหลือ แงข่ องคนทเี่ กยี่ วข้องในเรอ่ื งป่าไม้ สตั วป์ า่ คลองแสงและอทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาสกตอ้ งถกู ภายในระยะเวลา 2 ปี แต่ค�าถามคือ เรามองกันว่าในปัจจุบันทรัพยากรส่วนนี้ นา้� ทว่ ม สตั วป์ า่ กวา่ 227 ชนดิ ทมี่ ถี น่ิ ก�าเนดิ มนั คุ้มค่ากันหรือเปล่า สุดท้ายแล้วเราจะรู้ มันเหลืออยู่พอหรือไม่ในการที่จะควบคุม อยใู่ นพน้ื ทล่ี มุ่ นา้� ตา่� ตอ้ งไดร้ บั ผลกระทบทง้ั ได้อย่างไรว่ามใี ครรอดชวี ิตอยู่บ้าง สภาวะการเปลี่ยนแปลงส่งิ แวดล้อมต่างๆ ทางตรงและทางออ้ มเพราะไมม่ ที อ่ี ยอู่ าศยั มันจะหนีน้�าไปทุกทิศทางเท่าที่ท�าได้และ “เป็นค�าถามใหญ่เลยที่ผมยังตอบ “ถ้าเรามองว่าทรัพยากรมันจ�ากัด พลดั หลง ตดิ เกาะ อดอาหารจนผอมโซหรอื ไมไ่ ดว้ า่ สตั วป์ า่ ทผี่ มชว่ ยเหลอื ในงานอพยพ ป่าไม้เหลืออยู่ไม่ถงึ ร้อยละ 20 เราจะเก็บ จมอยู่กลางอ่างเก็บน้�า บ้างแห้งตายอยู่ สัตว์ป่าคร้ังแรกในเมืองไทย สัตว์เล้ียงลูก ส่วนน้ีไว้ได้หรือไม่ แล้วก็พัฒนาพลังงาน ตามซากกง่ิ ไมเ้ พราะตน้ ไมถ้ กู นา้� ทว่ มจนตอ้ ง ด้วยนม 586 ตวั นน้ั มนั ไปอย่ทู ไี่ หน มนั ตาย ดว้ ยการใชท้ รพั ยากรอยา่ งอนื่ ดว้ ยพลงั งาน ทง้ิ ใบ สตั วไ์ มส่ ามารถอาศยั รม่ เงาได้ ทกุ วนิ าที หรอื เปลา่ อยไู่ ดไ้ หม ปรบั ตวั เขา้ กบั พนื้ ทใ่ี หม่ อยา่ งอนื่ ควบคมุ ใหเ้ กดิ มาตรการในการทจี่ ะ จะมีสัตว์ท่ีเดินหลงอยู่ในป่าใหญ่เพื่อหา ไดห้ รอื เปลา่ มนั คงจะไมเ่ กดิ ประโยชนอ์ ะไร ใชพ้ ลงั งานอยา่ งถกู ตอ้ ง หมายถงึ การประหยดั ทางรอดจากนา้� ท่วมกะทนั หนั ท่ีอยู่ๆ เรามาสร้างเขื่อนแล้วก็เอาน้�ามา พลงั งาน ข้อแก้ตัวว่าต้องผลติ ด้วยพลังน้�า ท่วมป่าทเ่ี ป็นทอ่ี ยอู่ าศยั ของสตั ว์ แล้วเราก็ อย่างเดียวโดยที่อย่างอื่นอาจมีราคาสูง ‘จอบ’ - วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ ย้ายมันไปไว้อีกทห่ี นง่ึ หรือว่าอัตราเสี่ยงที่จะเกิดภัยอะไรต่างๆ รุ่นน้องท่ีท�างานอยู่นิตยสาร สารคดี ท่ีได้ นั้น ถ้าคดิ ถึงว่าในอนาคต สมมติอีก 30 ปี ลงพ้ืนท่ีไปด้วยเล่าว่า “พ่ีสืบและคณะ “ถา้ มนั อยไู่ มไ่ ดก้ ไ็ มม่ ปี ระโยชนอ์ ะไร ข้างหน้าไม่มีป่าเหลืออยู่แล้ว เราจะท�า ต้องน่ังเรือออกไปช่วยเหลือสัตว์ทุกวัน ที่จะช่วยมันออกไปจากท่นี ี่ เพราะถงึ ยงั ไง อยา่ งไร ท�าไมเราถงึ ไมค่ ดิ ตง้ั แต่วนั นว้ี า่ เรา เพราะตอ้ งแขง่ กบั เวลาทส่ี ตั วจ์ ะเสยี ชวี ติ ลงไป มนั ก็ตายอยู่ดี ในโอกาสต่อๆ ไป โครงการ จะหาทางในการผลิตกระแสไฟฟ้าอย่างไร ทีละตัวๆ ถ้าเจอชะนีหรือค่างท่ีติดอยู่ตาม ใหญ่ๆ ที่จะสร้างเข่ือนหรือเปิดป่าต่อไป โดยทจ่ี ะยงั คงปา่ ธรรมชาตเิ อาไวใ้ หส้ ามารถ ต้นไม้สูงกจ็ ะช่วยมันลงมาด้วยสารพดั วธิ ”ี หรอื ทา� อะไรกด็ ี เราจะตอ้ งคา� นงึ ถงึ ทรพั ยากร อ�านวยประโยชน์กับคนส่วนใหญ่ท่ียังต้อง สัตว์ป่า คงจะต้องมองลึกลงไปอีกว่า อาศยั สตั ว์ป่าในการดา� รงชวี ติ ” “ในโครงการอพยพสัตว์ที่เขื่อน ผลกระทบท่ีเกิดขึ้นนี้เราแก้ได้ไหม แก้ได้ เชย่ี วหลาน มกี ารชว่ ยเหลอื โดยการออกไป แคไ่ หน ถา้ ไดผ้ ลเปน็ ทพี่ อใจผมวา่ โครงการนน้ั ‘คนจริง’ ท่ีเราเรียกกันมีมาตั้งแต่ กับเรอื หลายล�า จับย้ายมาอนุบาล แล้วก็ กน็ า่ จะทา� แตถ่ า้ เรายงั ไมส่ ามารถตอบคา� ถาม ปี พ.ศ. 2533 แล้ว และนีค่ ือบทสมั ภาษณ์ อย่าลมื ว่าต้องต่อสู้กับพวกทีเ่ ข้าไปล่าสตั ว์ อะไรได้ เรายงั รสู้ กึ ไมส่ บายใจ ตอนนไี้ ดช้ ว่ ย สดุ ท้าย ก่อนที่สบื จะหมดลมหายใจลงไป ด้วย เพราะว่าสัตว์มันติดต้นไม้ จะล่าได้ สัตว์ป่าแล้วแต่ก็ยังรู้สึกไม่สบายใจว่าสัตว์ จากโลกจรงิ งา่ ยขน้ึ เรากไ็ ดเ้ หน็ ปญั หาวา่ มนั กระทบกบั สตั ว์ป่าอย่างมาก คนท�างานกเ็ หน่ือยมาก อยากจะพกั สกั วนั กไ็ มไ่ ด้ สตั วจ์ ะตายไปแลว้ งานและชวี ิต “ในระยะเวลา 2 ปี 4 เดอื นของการทา� งาน เจา้ หนา้ ทจี่ ากกองอนรุ กั ษส์ ตั วป์ า่ รว่ มดว้ ยแรงงานทอ้ งถน่ิ ไดด้ า� เนนิ การชว่ ยเหลอื สตั วป์ า่ ในพน้ื ทลี่ อ่ แหลมในอา่ งเกบ็ นา้� โดยใชว้ ธิ ไี ลต่ อ้ น วางกรงดกั และตระเวนหาสตั ว์ ที่ติดอยู่ตามขอนไม้ ต้นไม้ และตามเกาะตา่ งๆ ในพนื้ ท่อี า่ งเก็บน�า้ ทั้งกลางวันและกลางคืน ผลปรากฏวา่ สามารถชว่ ยเหลอื สตั ว์ปา่ ไดจ้ �านวน 116 ชนดิ 1,364 ตวั แบ่งเป็นสตั วเ์ ลีย้ งลกู ดว้ ยนม 37 ชนิด 586 ตวั นก 30 ชนดิ 58 ตัว สตั วเ์ ลอ้ื ยคลาน 49 ชนดิ 720 ตวั โดยสตั วเ์ หลา่ นี้มอี ตั ราการตายในระหว่างการช่วยเหลือร้อยละ 3.0” (งานวชิ าการการชว่ ยเหลอื สัตว์ป่าตกค้างเขื่อนเชี่ยวหลาน)
a day bulletin 2530— “ผมคดิ วา่ แตล่ ะคนถา้ ทา� หนา้ ทข่ี องตวั เอง แล้วเคารพในกฎระเบยี บ มันถงึ จะไปดว้ ยกันได้ มนั เหมอื นกบั ท่ีผม 14 2533 เคยยกตวั อยา่ งวา่ นาฬกิ าหน่งึ เรือนมันมเี ฟืองไมร่ ู้กี่ตัว บางทตี วั เล็กๆ ขาดไป นาฬกิ าทั้งเรอื นนน้ั มันก็เดินไมไ่ ด้” ประสบการณ์จากการอพยพสัตว์ในเข่ือนเช่ียวหลาน ท�าให้สืบ Because ออกมาต่อต้านโครงการก่อสร้างเข่ือนน้�าโจนของการไฟฟ้าฝ่ายผลิต It แห่งประเทศไทย (กฟผ.) อีกครัง้ ร่วมกับ วีรวัธน์ ธรี ประสาธน์ เพ่ือนสนทิ Needs และหวั หน้าเขตรกั ษาพนั ธ์ุสตั ว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรในเวลานั้น to Be Done เขาเดินเข้าป่าไปส�ารวจสัตว์ทุกวัน ท�างานถึงดึกด่ืนเที่ยงคืน ครา�่ เครง่ กบั ขอ้ มลู เพอ่ื เปน็ หลกั ฐานทจ่ี ะสามารถตอ่ กรกบั การสรา้ งเขอ่ื นได้ issue 501 28 AUG 2017 โดยไม่ได้รับท�างานอ่ืนเลย เขาพบกระทิงฝูงใหญ่ท่ีสุดเท่าที่เคยพบเห็น ในเมอื งไทย เลยี งผา เกง้ หมอ้ นก และปลาหายากชนดิ ตา่ งๆ รวมไปถงึ ช้างป่ากว่า 300 ตวั ในป่าทุ่งใหญ่นเรศวรรวมกับป่าห้วยขาแข้ง สบื เรง่ ประกอบขอ้ มลู กบั นกั วชิ าการคนอนื่ ๆ ทา� รายงานไมต่ า่� กวา่ 10 ชนิ้ เพอ่ื พสิ จู นข์ อ้ เทจ็ จรงิ ของความหลากหลายและความอดุ มสมบรู ณ์ ของสัตว์ป่าและผลกระทบแสนรุนแรงท่ีสัตว์จะได้รับจากการสร้าง เขอื่ นน้�าโจน “วนั นผี้ มขอพูดในนามของสตั ว์ป่าทุกตวั ” การอภิปรายของชายพูดน้อย สูบบุหร่ีจัดแบบมวนต่อมวน ดงั ขน้ึ มาอยา่ งชดั เจนเมอื่ เขาสามารถเขยี นรายงาน ‘การประเมนิ ผลงาน ชว่ ยเหลอื สตั วป์ า่ ตกคา้ งในพนื้ ทอ่ี า่ งเกบ็ นา้� เขอื่ นเชยี่ วหลาน’ และคดั คา้ น การสร้างเขือ่ นของรัฐบาลได้สา� เรจ็ “เราชนะแล้ว” คือคา� พูดง่ายๆ ท่เี ขาพดู ออกมาในตอนนั้น ในเวลาต่อมา ตา� แหน่งหัวหน้าเขตรกั ษาพนั ธ์ุสัตว์ป่าห้วยขาแข้ง คอื ตา� แหนง่ สดุ ทา้ ยทส่ี บื มใี นฐานะนกั อนรุ กั ษ์ พนื้ ทที่ ม่ี คี วามอดุ มสมบรู ณ์ เพราะมีสภาพป่าท่ีแตกต่างหลากหลาย มีความส�าคัญในฐานะของ ป่าต้นน�้าและเชื่อมต่อกับทุ่งใหญ่นเรศวรซ่ึงมีพื้นที่รวมกันมากกว่า 5,775 ตารางกิโลเมตร ถอื ว่าเป็นป่าอนรุ กั ษ์ท่ใี หญ่ท่ีสดุ ในประเทศไทย ในวนั แรกของการท�างาน เขาไดไ้ ปดปู า่ ประดทู่ ถี่ กู โคน่ เพอ่ื แปรรปู กว่า 200 ต้น สืบไม่พูดอะไรเลยแต่สืบเท้าไปตามดูท่อนไม้ภายในป่า โดยไม่กลวั หลงหรือจะมใี ครดกั ลอบทา� ร้าย พน้ื ทป่ี า่ หว้ ยขาแขง้ โดง่ ดงั หลงั เสยี งปนื เมอ่ื ไดก้ ลายเปน็ มรดกโลก แล้ว แต่ในเวลาน้ันมันยังเต็มไปด้วยการลักลอบล่าสัตว์และการตัดไม้ ทา� ลายปา่ ทไ่ี มป่ รานธี รรมชาติ ชาวบา้ นโดยรอบมฐี านะยากจน สบื ทมี่ องเหน็ ตัวเองเป็นนักวิจัย ไม่ชอบตีรันฟันแทงกับมนุษย์คนใดตรงๆ เข้ามารับ หนา้ ทนี่ ดี้ ว้ ยความมงุ่ มน่ั ตามลกั ษณะนสิ ยั เดมิ ของเขา แลว้ จงึ พบเจอกบั ปัญหาการฝ่าฝืนกฎหมายมากมายของผู้มีอิทธิพลในท้องที่ ทั้งตา� รวจ ก�านัน หรือแม้แต่กรมป่าไม้เอง ซึง่ มนั เกินกว่าทค่ี นคนเดยี วจะเยยี วยาได้ “ผมพูดได้เลย มันมีการยิงกันทุกวัน ไปตามก็เจอแต่กองไฟ เจอซากท่ชี �าแหละไว้เรียบร้อย จับมันได้ครง้ั หนึ่งมันพร้อมจะล่าสิบคร้งั กว่าจะโดนจับ ถูกปรับแค่ 500 บาท คุกก็ไม่ติด กว่าเราจะจับมันได้ ต้องไปอดหลับอดนอนแบกข้าวสารไปกินในป่า มันหนีเราแต่เราต้อง ตามจับ อย่างเมษายนปีท่ีแล้ว ลูกน้องผมถูกนายพรานยิงตาย 2 คน เจ้าหน้าท่ียิงก่อนก็ไม่ได้ ถือว่าเกินกว่าเหตุ ผู้ต้องหามันเห็นหน้าเรา มันยิงใส่เราแล้ว เราก็ตาย เรามีค่าเหรอ ตายไปอย่างดีก็เอาช่ือมาติด ที่อนุสาวรีย์หน้ากรมป่าไม้” งบประมาณท่ีใช้ในการดูแลป่าขนาด 6 แสนกว่าไร่ก็น้อยนิด ตกอยู่แค่ไร่ละ 80 สตางค์ต่อปี สวัสดิการของเจ้าหน้าท่ีพิทกั ษ์ป่าท่ตี ้อง เสี่ยงชีวิตไปปราบปรามผู้บุกรุกก็ไม่มีเลย ไม่มีแม้กระท่ังประกันชีวิต หรอื วทิ ยตุ ามตัวเวลาลงพน้ื ที่ สืบรู้ปัญหายิบย่อยทกุ อย่างท่ีเกดิ ขน้ึ เขาทา� งานและสูบบุหรี่ จุดเทยี นหลังสี่ทุ่ม เขียนเอกสารเพอื่ เสนอ เรื่องคุณค่าและความส�าคัญของป่าห้วยขาแข้ง เข้าหาผู้เกี่ยวข้อง ท่มี ีอิทธิพลในการเปลี่ยนแปลงทั้งป่าไม้เขต ตา� รวจ กระทรวงมหาดไทย ทหาร ข้าราชการท้องถ่ิน และพบกับความนิ่งงันของระบบราชการ รูปร่างที่บิดเบี้ยวของการเอารัดเอาเปรียบคร้ังแล้วคร้ังเล่าจนเขา ไม่สามารถท�างานหนักไปมากกว่าน้ีได้อีกแล้ว ปัง! เวลานัน้ มันคงดังตามปกติ ตามวสิ ยั ของสถานการณ์การลกั ลอบ ยงิ สตั ว์ป่าของห้วยขาแข้ง สบื นาคะเสถยี ร จากไป แลว้ ประเทศไทยกไ็ ดเ้ ขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ห้วยขาแข้งและทุ่งใหญ่นเรศวรเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ ได้มูลนิธิ สืบนาคะเสถียร และปรากฏการณ์การอนุรักษ์ธรรมชาติจากประชาชน จนถงึ ทุกวนั น้ี งานและชวี ิต “โครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้าพลงั น้า� แควใหญต่ อนบน (เขอ่ื นน�า้ โจน) จะทา� ให้เกดิ อา่ งเก็บน้า� ขนาดพ้นื ท่ี 137 ตารางกิโลเมตร หรือ 85,625 ไร่ ท่รี ะดบั ความสงู 370 เมตรจากระดับนา้� ทะเลปานกลาง ท�าให้น�้าท่วมใจกลางเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรเป็นพ้ืนท่ีประมาณ 80,000 ไร่ คิดเป็นระยะทางยาวประมาณ 60 กิโลเมตร” (งานวิชาการเร่ืองความส�าคัญของป่าทุ่งใหญ่นเรศวร กับการกอ่ สร้างเขอ่ื นนา�้ โจน)
15 20F a c t s a b o u t S e u b 01. เ ค ย อ ย า ก ส อ บ เ ข้ า 07. พรานทมี่ าสอ่ งลา่ สตั ว์ 12. สื บ ค้ น พ บ รั ง น ก - 17. สืบตัดสินใจมาเป็น ค ณ ะ ส ถ า ปั ต ย์ แ ต่ ก ล า ง คื น ถู ก จั บ กุ ม กระสาคอขาวปากแดง หัวหน้าเขตรักษา- สดุ ทา้ ยไดม้ าเรยี นทคี่ ณะวนศาสตร์ นั บ ร้ อ ย ค น จ า ก ฝี มื อ ข อ ง สื บ ครั้งแรกในประเทศไทยระหว่าง พั น ธ์ุ สั ต ว์ ป่ า ห้ ว ย ข า แ ข้ ง แ ท น มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ในชว่ งทเ่ี ขาท�างานอย่ทู เ่ี ขาเขียว ท� า โ ค ร ง ก า ร อ พ ย พ สั ต ว์ ท่ี เ ขื่ อ น ก า ร ไ ป เ รี ย น ต่ อ ป ริ ญ ญ า เ อ ก เช่ียวหลาน ทีม่ หาวทิ ยาลยั เคมบรดิ จ์ 02. เ พ่ื อ น เ รี ย ก สื บ ว่ า 08. สไลด์ภาพสัตว์ป่า ‘ต่วย’ (ที่มาจากช่ือ หายาก หรือการ- 13. รศ. ดร. นริศ ภูมิ- 18. สืบให้ความรู้กับ นิตยสาร ต่วย’ตูน) เพราะเป็นคน บุกรุกท�าลายป่า รวมถึงวิดีโอ ภาคพันธ์ อาจารย์ ช า ว บ้ า น ที่ อ ยู่ ใ น วาดรปู เกง่ มคี วามสามารถทางศลิ ปะ ต่างๆ สืบบันทึกข้อมูลไว้อย่าง ประจา� คณะวนศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั พื้ น ที่ ด้ ว ย ก า ร จั ด นิ ท ร ร ศ ก า ร มกั วาดการ์ตูนล้อเลยี นให้เพ่อื น เ ป็ น สั ด เ ป็ น ส่ ว น แ ล ะ ไ ม่ เ ค ย ห ว ง เกษตรศาสตร์ บอกวา่ สบื ไมใ่ ชค้ า� วา่ และทา� สอ่ื ตา่ งๆ จากภาพทเี่ ขาถา่ ย หากใครอยากน�าไปเผยแพร่ ‘ไอ้-อี’ เรียกใคร แม้แต่กับลูกน้อง และล้างอัดเอง และแน่นอนว่า 03. สืบเป็นคนท่ีวิ่งเข้า ของตัวเอง เขาใชเ้ งินสว่ นตวั ทกุ ครั้ง เ ส้ น ชั ย ไ ด้ ค น แ ร ก ๆ 09. ปี พ.ศ. 2528 เขาเคย ในงานประเพณีแข่งวิ่งมาราธอน ไ ป ล ง พ้ื น ท่ี วิ จั ย 14. ตอนที่ ‘ฝน’ - ชนิ รตั น์ 19. เวลาที่เข้าป่า สืบ 15 กโิ ลเมตร คณะวนศาสตร์ เขาเคย ชวี ติ กวางผากบั ดอกเตอรแ์ ซนโดร นาคะเสถยี รลกู สาวของ มักจะแยกไปนอน ฝกึ วา่ ยนา�้ ทกุ วนั วนั ละหลายพนั เมตร โรวาลี ที่ดอยม่อนจอง เขตรกั ษา- สบื อายปุ ระมาณ 8-9 ขวบ เธอมกั จะ คนเดยี วเพราะรดู้ วี า่ ตวั เองมคี า่ หวั เพอ่ื ไปเปน็ ตวั แทนของมหาวทิ ยาลยั พนั ธสุ์ ตั วป์ า่ อมกอ๋ ย จงั หวดั เชยี งใหม่ เหน็ พอ่ ในสภาพทเ่ี หนด็ เหนอื่ ยตลอด และอาจจะมคี นลอบท�าร้ายได้ แ ล ะ ยั ง เ ป็ น นั ก กี ฬ า โ ป โ ล น้� า ข อ ง สบื มกั จะชวนชนิ รตั นค์ ยุ เรอื่ งอาชพี มหาวิทยาลัยดว้ ย 10. ก า ร เ สี ย ชี วิ ต ข อ ง ในอนาคต และชวนเก็บฝักจามจุรี 20. ก่ อ น ก ร ะ ท� า เจา้ หนา้ ทท่ี อี่ อกสา� รวจ ขา้ งทางไปปลกู เมอ่ื ขบั รถไปตา่ งจงั หวดั อั ต วิ นิ บ า ต ก ร ร ม 04. ในบรรดาศิษย์เก่า วจิ ยั กวางผาในวนั นน้ั ทา� ใหส้ บื เขา้ ใจ สืบเขียนพินัยกรรมและจัดสรร ว น ศ า ส ต ร์ รุ่ น 3 5 ถึงความเสี่ยงอันตรายท่ีแท้จริง 15. สื บ เ ค ย ยื ม เ งิ น แ ม่ ส่ิ ง ข อ ง ท้ั ง ห ม ด ไ ว้ อ ย่ า ง เ ป็ น จา� นวนทงั้ หมด 120 คน มีคนสนใจ ของนักพิทกั ษ์ป่า เดอื นละ 20,000 บาท สดั สว่ น และข้อความในจดหมาย งานด้านอนรุ ักษ์เพียง 5 คนเทา่ นัน้ โดยทไี่ มบ่ อกแมว่ า่ นา� ไปจา่ ยเงนิ เดอื น ท่ีเสียบไว้ใต้หมอน สืบเขียนไว้ว่า 11. ครั้งหน่ึงมีงูจงอาง ใ ห้ ลู ก น้ อ ง เ พ ร า ะ ร ะ บ บ ร า ช ก า ร “ ผ ม มี เ จ ต น า ที่ จ ะ ฆ่ า ตั ว เ อ ง 05. การท�ารังวางไข่ของ พงุ่ ออกมาจากโพรงไม้ ตกเบกิ ช้า โดยไม่มีผู้ใดเก่ียวข้องในกรณีน้ี น ก บ า ง ช นิ ด ท่ี อ่ า ง - สื บ อ อ ก เ รื อ ต า ม ไ ป ช่ ว ย เ พ ร า ะ งู ทงั้ ส้ิน” เกบ็ นา�้ บางพระ จ.ชลบรุ ี คอื งานวจิ ยั จะหมดแรงตายก่อนว่ายข้ามแม่น้�า 16. สืบเคยจัดงานดนตรี ช้ินแรกของเขา ไปอีกฝั่งท้ังๆ ท่ีเขาไม่เคยจับงูพิษ ‘คนรกั ปา่ ’ ขนึ้ เพอ่ื นา� มาก่อน ระยะเวลาเดินทางจากจุด เงินมาตัดชุดลาดตระเวนให้ลูกน้อง 06. สืบเคยส่งบทกลอน ทจี่ บั งหู า่ งจากโรงพยาบาลไมต่ า�่ กวา่ หรือท�าประกันชีวิตให้กับพนักงาน เข้าประกวดค�าขวัญ 6 ช่ัวโมง สุดท้ายงูจงอางตัวน้ัน พทิ กั ษป์ า่ ของเขตรกั ษาพนั ธสุ์ ตั วป์ า่ ดา้ นสัตวป์ ่า-ปา่ ไม้ และไดร้ างวัล กถ็ กู ยัดลงกระสอบอยา่ งปลอดภัย หว้ ยขาแขง้ ทุกคน
16 ภาพถ่ายฝีมือ สืบ นาคะเสถียร a day bulletin issue 501 28 AUG 2017
17
a day bulletin T H E C O N V E R SAT I O N เร่อื ง:ปริญญากอ้ นรัมย์ 18 ภาพ : ภาณุทัช โสภณอภิกุล Ke Breat issue 501 28 AUG 2017 About Him อาจารยป์ ระจา� ภาควชิ าชีววิทยาปา่ ไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ รุ่นน้องคณะวนศาสตร์ (วน. 44) และอดตี เคยทา� งานวจิ ัยชว่ ยเหลือ สืบ นาคะเสถยี ร เกบ็ ข้อมูลวจิ ยั สตั ว์ป่าในพืน้ ทเี่ ขตรกั ษาพันธุ์สัตวป์ ่าห้วยขาแขง้ รศ. ดร. นรศิ ภมู ภิ าคพนั ธ์
19 ep thing About Him ผูอ้ �านวยการฝา่ ยขา่ ว สถานีข่าว PPTV และอดีตบรรณาธกิ าร นติ ยสาร สารคดี ผทู้ ่ตี ิดตามบนั ทกึ ชวี ติ สืบ นาคะเสถยี ร อยา่ งใกลช้ ดิ ในเหตุการณ์อพยพสตั ว์ปา่ เขื่อนเชยี่ วหลาน วนั ชยั ตนั ตวิ ทิ ยาพทิ กั ษ์
a day bulletin 20 รจู้ กั คณุ สบื ครง้ั แรกตอนไหน “เราอนรุ กั ษแ์ บบงมงายไมไ่ ด้ อนรุ กั ษต์ อ้ งทา� ดว้ ยขอ้ มลู ไม่ใชค่ วามเชอ่ื ” (รศ. ดร. นรศิ ) วันชัย : ตอนน้ันผมท�ำงำนอยู่ที่นิตยสำร สารคดี issue 500 21 AUG 2017 และไดย้ นิ วำ่ กำ� ลงั จะมโี ครงกำรอพยพสตั ว์ปำ่ ทเี่ ขอื่ นเชยี่ วหลำน ซง่ึ เปน็ ครงั้ แรกของประเทศไทย ผมกจ็ ะไปทำ� สำรคดเี รอื่ งนแี้ หละ เลยตดิ ตอ่ ไปทำงกรมปำ่ ไม้ เขำกบ็ อกวำ่ ใหไ้ ปหำ คณุ สบื นำคะเสถยี ร สิ เขำเป็นหัวหน้ำโครงกำรสัตว์ป่ำท่ีเข่ือนเช่ียวหลำน ตอนน้ันก็ ติดต่อผ่ำนวิทยุ และนัดเจอกนั ทส่ี ถำนีรถไฟสุรำษฎร์ธำนี เขำก็ เอำรถปิ๊กอพั เก่ำๆ มำรบั นน่ั เป็นครัง้ แรกที่เจอกัน รศ. ดร. นริศ : ผมรู้จักพ่ีสืบต้ังแต่สมัยเป็นนักศึกษำ ปรญิ ญำตรที ค่ี ณะวนศำสตร์ พส่ี บื มำบรรยำยใหร้ นุ่ นอ้ งฟงั บอ่ ยๆ เก่ียวกับเร่ืองชวี ิตคนท�ำงำนป่ำไม้และปัญหำต่ำงๆ แล้วผมกเ็ คย ช่วยงำนแกในงำนวิจัยศึกษำสัตว์ป่ำในเขตรักษำพันธุ์สัตว์ป่ำ หว้ ยขำแขง้ กบั ทงุ่ ใหญน่ เรศวร ตอนนน้ั แกไดโ้ ครงกำรสำ� รวจวจิ ยั มำ แต่แกไมส่ ำมำรถไปทำ� งำนภำคสนำมได้ เพรำะว่ำตดิ ภำรกจิ อพยพสตั วป์ ำ่ ทเ่ี ขอ่ื นเชย่ี วหลำน ผมกไ็ ปสำ� รวจสตั วป์ ำ่ ทำ� รำยงำน ให้แก แล้วก็มีอีกช่วงท่ีคลุกคลีกันคือตอนไปศึกษำกวำงผำที่ ดอยม่อนจอง ผชู้ ายทชี่ อ่ื สบื นาคะเสถยี ร เปน็ คนอยา่ งไรในความรสู้ กึ ของพวกคณุ วนั ชยั : แกเป็นคนมุ่งม่ัน และเป็นเปอร์เฟกชนั นสิ ต์ทท่ี ำ� อะไรตอ้ งทำ� ใหด้ ี ไมง่ น้ั ไมท่ ำ� เปน็ คนซเี รยี ส จรงิ จงั เรำเหน็ แกสบู บหุ รี่ ตลอด และแกไมค่ อ่ ยมอี ำรมณเ์ ฮฮำมำกนกั และเปน็ นกั วชิ ำกำร ด้วย ถ้ำไม่ลงพน้ื ที่ แกกอ็ ่ำนหนงั สอื ตลอด รศ. ดร. นริศ : แกชอบสบู บุหรี่ แล้วก็มนี สิ ัยชอบจดโน้ต อันนเ้ี ป็นนสิ ยั ของนกั วิจัย และอกี อย่ำงคอื กำรถ่ำยภำพ ซึ่งเป็น กำรบันทึก และนิสัยส่วนตัวอีกอย่ำงคือสุภำพมำก ไม่เคย เรียกใครไอ้ อี มึง กับลูกน้องก็ไม่เรียก ควำมสุภำพของแก และควำมมุ่งม่ันในกำรท�ำงำนมันสร้ำงควำมประทับใจให้คน รอบๆ ข้ำง อยา่ งตอนเหตกุ ารณเ์ ขอื่ นเชยี่ วหลาน พวกคณุ ในฐานะ คนอยู่ในเหตุการณ์ มันสะท้อนตัวตนคุณสืบออกมา อยา่ งไรบา้ ง วันชยั : ผมไปอยู่ท่เี รือนแพกลำงอ่ำงเก็บน้�ำที่เช่ียวหลำน วันๆ ก็นั่งเรือไปกับแก เป็นเรือหำงยำวขนำดใหญ่ แล้วหัวเรือ ก็มีหมำตัวหนึ่งช่ือไอ้แดง คอยดมกล่ินว่ำมีสัตว์ติดตำมต้นไม้ หรือเปล่ำ ถ้ำมีมันก็จะเห่ำ แล้วพ่ีสืบก็จะเอำกล้องส่องดูอีกที ตอนน้ันชีวิตประจ�ำวันก็เป็นแบบน้ี ตอนเช้ำแกไปช่วยชีวิต สัตว์ป่ำ ตกกลำงคืนแกก็อ่ำนต�ำรำฝรั่ง เพรำะไม่รู้จะท�ำยังไง เป็นประสบกำรณ์คร้ังแรกในกำรอพยพสัตว์ของประเทศไทย จนมีวันหนึ่งท่ีท�ำให้เห็นนิสัยแก วันน้ันพักเท่ียงพวกเรำก็ เอำเชอื กไปผกู เรอื กบั ตอไม้ กเ็ ป็นตอไมใ้ หญๆ่ ทม่ี โี พรง ตอนแรก ไม่มีใครสังเกตเห็นหรอกว่ำมีงูจงอำงตัวใหญ่มำก ประมำณ สำมเมตรได้ มนั กระโจนออกมำซง่ึ โชคดที ตี่ กนำ้� ไป แตพ่ สี่ บื บอกวำ่ เรำตอ้ งไปชว่ ยมนั มนั วำ่ ยไมถ่ งึ ฝง่ั หรอก เรำกโ็ อเค ขบั เรอื ไปใกลๆ้ และเอำสวิงช้อนขึ้นมำ แต่ต้องเข้ำใจก่อน ณ ตอนน้ันถ้ำใครโดน งจู งอำงกดั คอื ตำยแนน่ อน เพรำะจำกเรอื มำขน้ึ ฝง่ั ใชเ้ วลำสำมชวั่ โมง จำกฝง่ั ไปโรงพยำบำลอกี สำมชวั่ โมง แตแ่ กยนื ยนั วำ่ ตอ้ งไปชว่ ยมนั พอช้อนงูมำอยู่ในตำข่ำยบนเรือ คนก็มองหน้ำกันเล่ิกลั่ก มีลูกน้องแกอยู่เต็มเลยนะ แต่แกเดินเข้ำไปจับคองูขึ้นมำแล้ว เอำใส่กระสอบ พอเสร็จทุกคนก็แซวแกว่ำ พ่ีสืบเซียนจับงูน่ีนำ แกกต็ อบวำ่ จรงิ ๆ ผมกจ็ บั งคู รง้ั แรกในชวี ติ โห เรำรสู้ กึ วำ่ แกโคตรแน่ เลยวะ่ มนั สะท้อนวำ่ แกรกั ชวี ติ ลกู นอ้ ง อะไรทเี่ สย่ี งแกจะทำ� ก่อน ไม่ได้ปกป้องแค่ชวี ิตสัตว์ แต่ลกู น้องแกก็ปกป้องด้วย รศ. ดร. นริศ : ตอนน้ันผมก็ได้ตำมเข้ำไปดูกำรทำ� งำน ของพส่ี บื นะ คอื แตเ่ ดมิ เรำเขำ้ ใจวำ่ พอนำ้� คอ่ ยๆ ทว่ มขนึ้ มำ สตั วป์ ำ่ จะหนขี นึ้ ทสี่ งู ไปเรอ่ื ยๆ เอง แตใ่ นควำมเปน็ จรงิ ในพน้ื ทมี่ นั เปน็ เนนิ บ้ำง พอนำ�้ ท่วมแล้วสตั ว์ก็ไปไหนไม่ได้ หรือชะนี ค่ำงตดิ อยู่บน ตน้ ไม้ ระยะหำ่ งออกไปแคห่ ำ้ เมตรจะถงึ ฝง่ั อยแู่ ลว้ แตม่ นั ไมว่ ำ่ ยนำ�้ ก็ต้องไปช่วยมัน งำนตอนนน้ั หนกั มำก ต้องทำ� งำนแข่งกับเวลำ ทุกคนเหน่ือยแต่พักไม่ได้ เพรำะถ้ำช้ำไปอีกสักวันสัตว์ก็จะตำย ไปอีกส่วน และต้องชมในกำรเป็นนกั วชิ ำกำรของแก ทถ่ี ่ำยภำพ สรุปและพิมพ์ออกมำเป็นเล่ม ถ้ำไม่มีรำยงำนนี้ออกมำคนคง ไม่เชื่อว่ำกำรสร้ำงเขื่อนจะส่งผลกระทบขนำดน้ี ตอนที่ตัดสิน เข่ือนน�้ำโจน เอกสำรตัวน้ีก็ออกมำทันเวลำพอดี งำนอพยพ ครั้งน้ันที่เข่ือนเชี่ยวหลำนก็เป็นภำพสะท้อนว่ำสิ่งท่ีจะเกิดข้ึนกับ เขื่อนน้�ำโจนกค็ งไม่ต่ำงกนั
21 แล้วเวลานั้นเหตุการณ์ฆ่าตัวตาย ไปปรกึ ษำ รศ. ดร. อุทศิ กฏุ อนิ ทร์ ซง่ึ เป็น “เสยี งปนื ที่แกยงิ วันน้นั มนั ยงั ดงั อยู่นะ” (วันชยั ) ของคุณสืบสร้างความตกใจให้คน หวั หนำ้ คณะวนศำสตรใ์ นเวลำนนั้ ปรกึ ษำ วำ่ เหมำะสมไหม แกกบ็ อกวำ่ ไมน่ ำ่ จะเปน็ ไร ในวงการอนรุ กั ษแ์ คไ่ หน นะ ก็เลยไปตั้งกล่องรับบริจำคเร่ิมจำก ในคณะน่ีแหละ แล้วตอนนั้น คุณจริ ะนันท์ รศ. ดร. นรศิ : ผมมองแกเป็นคน พิตรปรีชำ ก็เสนอว่ำชื่อมูลนิธิสืบฯ ก็ดี ทที่ ำ� งำนปำ่ ไมธ้ รรมดำๆ คนหนงึ่ ทใี่ ชค้ ำ� วำ่ คอื ควำมตำยของพสี่ บื มนั มพี ลงั มอี ทิ ธพิ ล ธรรมดำ เพรำะหมำยถึงว่ำในเร่ืองของ อย่ำงมำก (มูลนิธิสืบนำคะเสถียรได้รับ ควำมต้ังใจ ควำมซ่ือสัตย์ในอำชีพน่ีเป็น อนญุ ำตใหก้ อ่ ตง้ั ขนึ้ สบิ วนั หลงั วนั พระรำช- จุดเด่นของแก ในเวลำนนั้ คนคงไม่รู้จกั แก ทำนเพลงิ ศพ คอื วันท่ี 18 กนั ยำยน 2533 และงำนปำ่ ไมม้ นั เหมอื นงำนปดิ ทองหลงั พระ คณะกรรมกำรประกอบด้วยบุคคลหลำก- คนจะมองไม่เห็น จนกระท่ังมีข่ำวแก หลำยสำขำอำชพี แตล่ ว้ นมอี ดุ มกำรณต์ รง เสียชีวิต เร่ืองควำมตั้งใจในกำรท�ำงำน กบั คุณสืบ) และแก้ปัญหำของแกจงึ ถูกเล่ำออกมำ ถึงวันน้ีอยากให้คนระลึกถึงคุณสืบ แต่เอำจริงๆ ตอนนั้นเรำไม่รู้ว่ำแก ในดา้ นไหน มีควำมทุกข์ใจอะไร เพรำะว่ำหน่งึ สัปดำห์ ก่อนหน้ำ ตอนนั้นผมเป็นอำจำรย์ที่คณะ รศ. ดร. นรศิ : อยำกให้มองพส่ี ืบ วนศำสตรแ์ ลว้ แกกย็ งั มำบรรยำยใหร้ นุ่ นอ้ ง เป็นฮีโร่ของกำรทำ� งำน ไม่อยำกให้มองว่ำ ปีหนง่ึ ทคี่ ณะฟังอยู่เลย กไ็ ม่มวี แ่ี ววอะไร เป็นพระเจ้ำ เพรำะในงำนอนุรักษ์มันต้อง มหี ลกั กำร เรำไมส่ ำมำรถทจี่ ะสรำ้ งเทพเจำ้ วนั ชัย : แกเคยพดู กบั ผมนะว่ำชวี ติ ขน้ึ มำแลว้ กบ็ ชู ำ แตไ่ มม่ สี ตไิ มไ่ ด้ อยำ่ งทส่ี อง แกก็เลือกได้หลำยอย่ำง ลำออกไปเป็น คอื เรอ่ื งงำนวชิ ำกำร เรำอนรุ กั ษแ์ บบงมงำย อำจำรย์ ไปบวช หรือไม่ก็ไปเป็นพวกเดียว ไม่ได้ อนุรักษ์ต้องท�ำด้วยข้อมูลไม่ใช่ กบั พวกตดั ไมเ้ สยี เลย แตส่ ดุ ทำ้ ยแกกเ็ ลอื ก ควำมเชอื่ งำนสตั วป์ ่ำคอื งำนวทิ ยำศำสตร์ แบบแก แตจ่ รงิ ๆ เรำกพ็ ดู แทนไมไ่ ด้ เพรำะ อนั นค้ี อื สง่ิ ทบี่ ำ้ นเรำขำด แตก่ บั พสี่ บื เขำพดู ไม่มีใครรู้ว่ำแกฆ่ำตัวตำยเพรำะอะไร ด้วยกำรกระท�ำ ด้วยงำน ผมไม่เชื่อว่ำ แต่ในฐำนะท่ีเรำเคยคลุกคลีกับแกมำก่อน แกยิงตัวเองเพื่อท�ำให้โลกรู้ เรำไม่ทรำบ เรำรวู้ ำ่ แกเปน็ คนมศี กั ดศิ์ รี เปน็ คนทร่ี สู้ กึ วำ่ เป้ำหมำยของแก แต่ส่ิงท่ีแกท้ิงไว้คืองำน ทำ� ไม่ไดก้ ตู ำยดกี วำ่ แล้วถ้ำไปดู บนั้ ปลำย และประเด็นอนุรักษ์ท่ีเปิดทำงเอำไว้ให้ ชวี ติ แกมแี ตไ่ ปรอ้ งเรยี นผใู้ หญใ่ นกรมใหม้ ำ คนรุ่นหลังทำ� ต่อ สนใจปญั หำ ทำ� วจิ ยั ออกมำเสนอวำ่ ในพน้ื ที่ มันมีปัญหำอะไร แล้วในขณะเดียวกัน วันชยั : ห่ำงมำ 27 ปี ทกุ ครงั้ ท่ีผม แกก็ท�ำเปเปอร์ยื่นขอให้ห้วยขำแข้งเป็น พูดถึงหรือแม้แต่เขียนสเตตัสบนเฟซบุ๊ก มรดกโลก นนั่ หมำยควำมวำ่ ถำ้ คนในประเทศ ยังมีคนมำบอกเลยว่ำคิดถึงพี่สืบแล้ว ไม่รกั ษำ แกขอให้โลกรกั ษำแล้วกนั นีเ่ ป็น น้�ำตำไหลออกมำไม่รู้ตัว ทุกสิ่งที่เกิด งำนสดุ ทำ้ ยทแี่ กทำ� เพอื่ ทจี่ ะบอกชำวโลกวำ่ มนั แสดงวำ่ เสยี งปนื ทแ่ี กยงิ วนั นนั้ มนั ยงั ดงั อย่ำงน้อยช่วยกันรักษำมรดกผืนนี้ และ อยนู่ ะ เสยี งปนื นดั นนั้ เปน็ ทง้ั แรงบนั ดำลใจ สุดท้ำยแกกย็ ิงตวั ตำย เปน็ ทง้ั บทเรยี นจำกสงิ่ ทแี่ กทำ� วำ่ แกเสยี สละ ขนำดน้ี มหี ลำยๆ คนเลยนะทเ่ี ขำ้ มำทำ� งำน ห ลั ง ก า ร เ สี ย ชี วิ ต ข อ ง คุ ณ สื บ สิ่งแวดล้อมเพรำะได้แรงบันดำลใจจำก สรา้ งแรงกระเพอื่ มดา้ นงานอนรุ กั ษ์ พ่ีสืบ หรือคนธรรมดำท่ีไม่ได้ท�ำงำน สงิ่ แวดลอ้ ม แตก่ ห็ นั มำสนใจเพรำะไดอ้ ำ่ น แคไ่ หน ประวตั ิของผู้ชำยคนนี้ วันชัย : สร้ำงไม่สร้ำงลองคิดดู คือชีวิตคนเรำเกิดมำ มันควรจะทิ้ง ผมไปหว้ ยขำแขง้ หนง่ึ อำทติ ยห์ ลงั จำกทแ่ี ก อะไรบำงอย่ำงไว้ คุณจะเป็นนักดนตรี ตำยไป ตอนนน้ั ทงั้ ทหำร นำยตำ� รวจชน้ั ผใู้ หญ่ ให้เก่งเลยนะ หรือเป็นนำยธนำคำรก็เป็น ไปร่วมประชุมกันหลำยร้อยคนเลยนะ ให้สุดๆ ไม่จ�ำเป็นต้องเสียสละอะไร เพอื่ ทจี่ ะมำคยุ กนั ว่ำจะดแู ลป่ำหว้ ยขำแข้ง มำกมำยหรอก แค่ท�ำหน้ำที่ของตัวเอง ยังไง ถ้ำไม่มีเสียงปืนนัดน้ันของพ่ีสืบ ให้ดที ่ีสุด เพรำะคำ� พูดของพีส่ บื ทผี่ มยึดใช้ คงไม่มีใครมำหรอก แล้วหลังจำกน้ัน มำตลอดแกพดู วำ่ ‘ผมแคท่ ำ� หนำ้ ทขี่ องผม กระแสตนื่ ตวั เรอื่ งสงิ่ แวดลอ้ มกอ็ อกตำมมำ เท่ำนั้น’ ถ้ำทุกคนท�ำหน้ำท่ีของตัวเอง อกี มหำศำล คนทำ� มำร์เกตติ้ง กำรตลำด ให้ดีที่สุด ทกุ อย่ำงคงเดนิ ไปได้ หรอื ในโฆษณำกต็ อ้ งมคี ำ� วำ่ เขยี ว ถงึ ขนำด โฆษณำผ้ำอนำมัยสมัยน้ันยังต้องมีค�ำว่ำ เขยี วเลย รศ. ดร. นรศิ : แกเปน็ แรงบนั ดำลใจ บนควำมสูญเสีย เพรำะภำพของแกเป็น คนท�ำงำน เรำสูญเสียคนท�ำงำนไป แต่ เป็นกำรจุดกระแสอนุรักษ์ต่ำงๆ ขึ้นมำ ตัวอย่ำงหน่ึงคือกำรเกิดข้ึนของมูลนิธิ สบื นำคะเสถยี ร ซง่ึ ตอนนนั้ ผศ. ดร. บญุ วงศ์ ไทยอุตส่ำห์ ซ่ึงเป็นอำจำรย์ที่ปรึกษำของ พสี่ บื สมยั เรยี นวนศำสตร์ บอกว่ำน่ำจะต้ัง มูลนิธิให้พ่ีสืบนะ อำจำรย์เป็นคนเริ่มต้น ท่ีท�ำให้เกิดกำรรวมกลุ่มข้ึนมำในคณะ ในขณะท่ีกลุ่มเพอ่ื นๆ ของพ่สี บื ก็อยำกให้ มีกองทุนผู้พิทักษ์ป่ำเหมือนกัน ซ่ึงน่ีเป็น เจตนำรมณ์ของพ่ีสืบอยู่แล้ว อำจำรย์ร่ำง รำยละเอยี ดในกำรจดั ตงั้ กองทนุ มลู นธิ ขิ น้ึ มำ แล้วรุ่นน้องก็เอำรำยละเอียดพวกน้ัน มำพมิ พเ์ ปน็ หนงั สอื สว่ นผมกเ็ อำหนงั สอื นี้
A ThousAnd Words 24 About Artist : หมอ่ มหลวงปรญิ ญากร วรวรรณ ชา่ งภาพสารคดีสตั ว์ปา่ a day bulletin issue 501 28 AUG 2017
25 ผ ม เ ข้ า ป่ า ห้ ว ย ข า แ ข้ ง คร้ังแรกในปี พ.ศ. 2528 โดย ‘พ่สี บื ’ พาไป ครัง้ นน้ั คอื โอกาส ที่ดีที่สุดครั้งหน่ึงในชีวิต พี่สืบ พาขึ้นเขาเพื่อดูป่าเต็งรังในช่วง เปลี่ยนสีใบ “ป่าปรับตัวเพ่ืออยู่ ให้ได้ในฤดูท่ีความช้ืนในอากาศ มนี อ้ ย” ประโยคนพ้ี ส่ี บื บอก นคี่ อื สิ่งที่ผมได้เริ่มเรียนรู้และเรียน ตลอดมาจนถงึ วนั น้ี ลา่ สุด ผมเพงิ่ ออกมาจาก ป่าห้วยขาแข้งเมื่อสัปดาห์ท่ีแล้ว ตลอดระยะเวลากว่า 20 ปี ที่วนเวียนอยใู่ นปา่ แห่งนี้ ผมพบ ว่ า สั ต ว์ ป่ า ห ล า ย ช นิ ด ซึ่ ง เ ค ย พบเหน็ ไดย้ าก เชน่ นกยงู กระทงิ วัวแดง รวมทั้งควายป่า พบได้ ง่ายขึ้น ประชากรพวกมันมี จ� า น ว น เ พ่ิ ม ซึ่ ง น่ี ห ม า ย ถึ ง ค ว า ม เ อ า จ ริ ง กั บ ง า น ดู แ ล ปกปอ้ งแหลง่ อาศัยของพวกมนั ได้ผล สง่ิ สา� คญั ทสี่ ดุ คอื การเรมิ่ ที่ ตั ว เ ร า เ อ ง ศึ ก ษ า เ รี ย น รู้ ท� า ค ว า ม เ ข้ า ใ จ กั บ ชี วิ ต ใ น ธรรมชาติ ความเป็นจริงท่ีต้อง มพี วกมนั อยู่ ใชท้ รพั ยากรอยา่ ง ประหยดั ยง่ิ เทคโนโลยกี า้ วไปไกล การกลับมาเรียนรู้ท่ีจุดเร่ิมต้น ยงิ่ จา� เปน็ นอ่ี าจเปน็ ‘ความหวงั ’ ทแี่ ทจ้ รงิ กบั การอาศยั อยรู่ ว่ มกนั ข อ ง ทุ ก ชี วิ ต บ น โ ล ก ใ บ นี้ . . . ขอบคณุ ครับ
a day bulletin L I F E เร่ือง : ณฐั ชานันท์ กล้าหาญ 26 issue 501 28 aug 2017
27 Find your own shades oF green เม่ือต้นเดือนสิงหาคม 2560 ที่ผ่านมา กรีนพีซเพ่ิง เปิดเผยว่า ค่าเฉลี่ยความเข้มข้นฝุ่นละอองขนาดเล็ก ไมเ่ กิน 2.5 ไมครอนของเมืองไทย เลยขีดความปลอดภยั ที่ องคก์ ารอนามยั โลกระบไุ ว้ แปลงา่ ยๆ คอื สภาพอากาศเปน็ พษิ ในเมืองเร่ิมจะเกินเยียวยา ไหนจะปัญหาส่ิงแวดล้อมคลิเช่ จา� พวกโลกรอ้ น ทรพั ยากรธรรมชาตหิ ดหาย สภาพอากาศ แปรปรวน อ�านาจโรงไฟฟ้าถ่านหิน หรือแม้แต่ขยะใต้ ทอ้ งทะเล เหมอื นเราไดด้ ภู าพยนตร์ The Inconvenient Truth วนไปในชีวิตจริง เพราะหลายคนบอกว่าสะดวกแบบน้ี สังคมบริโภคนิยมบีบให้เรามีพฤติกรรมท่ีทัดทานกับ การอนุรักษ์ แผนพัฒนาเศรษฐกิจไม่เดินควบคู่กับ วัฒนธรรมสีเขียวเท่าท่ีควรจะเปน็ คา� ถามคอื แลว้ จดุ สนั ตขิ องการใชช้ วี ติ ของเรากบั ระดบั ออกซิเจนท่ีดีในอากาศอยู่ที่ตรงไหน a day BULLETIN ไดโ้ อกาสสัมภาษณค์ นร่นุ ใหม่ท้ัง 4 คนที่ทา� งานอยบู่ นบก ใต้น�้า ในเมือง และดูแลสิ่งมีชีวิตบนฟ้า ว่าโลกแต่ละส่วน ของพวกเขาแขง่ กนั เขยี วไปถงึ ไหนแลว้ มกี ารจดั การระบบนเิ วศ ทางความคิดแบบไหน ท�าไมยังท�ากันไหวอยู่ หรือเรา ควรเลอื กขา้ งการอนรุ กั ษส์ งิ่ แวดลอ้ มบนพน้ื ฐานของอะไร ในโลกทคี่ อนกรีตถมเกอื บเต็มไปแล้ว
a day bulletin 28 JusT FLood your ThoughT issue 501 28 aug 2017 ทุกวันน้ี เมื่อเกิดปัญหาน�้าท่วม porous CiTy neTwork LeT The CiTy BreaThe เราไม่รู้ว่าจะเร่ิมต้นแก้ปัญหา ปฏบิ ตั กิ ารเมอื งพรนุ (Porous City Network) เปน็ โปรเจก็ ต์ “กทม. เปน็ เมอื งทเี่ กดิ ขน้ึ กอ่ น ผงั เมอื งมาทหี ลงั มากๆ จากอะไรก่อน ผังเมืองเราเป็น แบบไหน ท�าไมถึงมีความเสี่ยง การชว่ ยเหลอื เมอื งทชี่ ว่ ยเตมิ เตม็ องคค์ วามรเู้ รอื่ งสง่ิ แวดลอ้ ม แล้วโฟกัสก็ยังเป็นเรื่องการพัฒนาแบบหยาบมากๆ อีก เร่ืองภัยพิบัติได้จนวิบัติขนาดน้ี ในดา้ นสถาปตั ยใ์ หค้ นทว่ั ไปเขา้ ใจไดง้ า่ ยขนึ้ ภมู สิ ถาปนกิ สาว เราไม่รู้เลยว่าพ้ืนที่สีแดงอยู่ตรงไหน สร้างตึกได้เท่าไหร่ กชกร วรอาคม ภมู สิ ถาปนกิ สาว จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดร่วมมือกับกลุ่มภูมิสถาปนิก เพราะเหมอื นกบั วา่ เราโฟกสั แตป่ ระโยชนท์ จ่ี ะไดจ้ ากผงั เมอื ง แ ล ะ อ า จ า ร ย์ พิ เ ศ ษ ส า ข า ภู มิ - และบคุ ลากรอกี หลายวชิ าชพี ชว่ ยกนั ผลกั ดนั การดไี ซนพ์ น้ื ท่ี ในเชิงธุรกิจหรือการพัฒนามากกว่าการที่จะคิดว่าเมือง สถาปัตยกรรม มองเห็นว่า สเี ขยี วให้ตรงกบั ความต้องการของผู้คน จะไหวไหม อยู่รอดไหม อย่างกรุงเทพฯ เป็นเมืองสามนา้� ในอดีตกรุงเทพฯ เคยเป็นเมือง น้�าทะเลหนุน น้�าป่าไหลหลากลงมาก็ไม่รู้จะท่วมไหม แล้ว ท่ีพรุนน้�า เราสามารถจัดการ “พน้ื ทส่ี เี ขยี วไมใ่ ชแ่ คก่ ารปลกู ตน้ ไม้ สรา้ งสวนสาธารณะ ถา้ เราไมท่ า� ตวั พรนุ นา�้ ในเชงิ สงั คมแลว้ เราอยกู่ บั เมอื งนไ้ี มไ่ ด้ ปั ญ ห า น�้ า ท่ ว ม ไ ด้ ท้ั ง ใ น เ ชิ ง แตต่ อ้ งเปน็ การทา� พน้ื ทเ่ี มอื งใหเ้ ออ้ื ตอ่ คนแกแ่ ละเดก็ เขา้ มาใช้ เพราะเมืองเป็นอย่างไร คนในเมืองก็จะเป็นอย่างนั้น กายภาพและความเข้าใจของ ภมู สิ ถาปนกิ ตอ้ งเปน็ มากกวา่ แคน่ กั ออกแบบ แตต่ อ้ งนา� สง่ิ ถ้าเมอื งหายใจไม่ออก เรากจ็ ะหายใจไม่ออก” คนในสังคม แต่ในเวลาต่อมา ทอ่ี อกแบบมาอธบิ ายใหเ้ ขา้ ใจในเชงิ สงั คม เชงิ สงิ่ แวดลอ้ มดว้ ย” เมื่อเมืองถูกพอกคอนกรีตและ เราถามอาจารย์โต้งๆ ตรงๆ ว่า “กรุงเทพฯ นยี่ งั ไหว ตึ ก สู ง รู ร ะ บ า ย น้ั น ก็ อุ ด ตั น วิถีชีวิตบริโภคนิยมที่เราเคยชินถึงแม้จะเป็นเร่ือง อยู่ไหม” จนกลายเป็นเมืองท่ีไม่มีอากาศ เล็กๆ แต่ส่งผลต่อทั้งระบบนิเวศ และความจรงิ ทโ่ี หดร้าย หายใจ หน่อยๆ คือมนุษย์จะเพิ่มจา� นวนข้ึนอีกเร่ือยๆ การศึกษา “ต้องไหวค่ะ เพราะเป็นความหวังสุดท้ายแล้ว แบบเดมิ ๆ หรอื แนวทางการพฒั นาเศรษฐกจิ ทไี่ มค่ ดิ ถงึ ชวี ติ แต่การมองโลกในแง่ร้ายไปมันไม่ได้ช่วยอะไรใครเลย ของเมอื งกไ็ มน่ า่ จะตอบโจทยข์ องการใชช้ วี ติ ทด่ี ใี นอกี หลาย ถา้ เรามชี วี ติ อยโู่ ดยไมต่ งั้ ค�าถาม แลว้ เรายอมใหส้ ง่ิ แวดลอ้ ม ปีข้างหน้า มันพาเราไปเร่ือยๆ ชีวิตเราก็ไม่ได้สูญสิ้นหรอก แต่ถามว่า คุณโอเคกับรถติด หรือคุณศิโรราบกับปัญหาที่มันเกิดข้ึน “ เ ร า จ ะ เ ป ลี่ ย น ใ ห ้ นั ก พั ฒ น า ม า คิ ด แ บ บ นั ก - ท้ังๆ ท่ีเรามีเครื่องมือและคนท่ีเรียนมาพัฒนาเครื่องมือ สังคมสงเคราะห์ไม่ได้ แต่เราต้องบอกว่าโครงการนีจ้ ะเพม่ิ ด้านกายภาพให้กับเมือง เราเชื่อว่ามันดีข้ึนได้เพราะเรายัง กา� ไรใหธ้ รุ กจิ คณุ แลว้ คณุ ยงั ไดพ้ น้ื ทสี่ เี ขยี วเพม่ิ อกี ไมม่ ใี คร ท�าอยู่ และเช่ือว่าหลายๆ คนก็ยังท�าอยู่ในรูปแบบที่ตัวเอง ปฏิเสธสภาพแวดล้อมที่ดีถูกไหม ไม่มีใครปฏิเสธอากาศ ถนัดเช่นกนั ” บริสุทธิ์หรือเมืองท่ียืดหยุ่นกว่านี้ เราต้องเป็นสังคมท่ีลด ความโลภในมุมมองของตวั เองลง แต่เพิม่ ความโลภในเชงิ สังคมภาพรวมว่าสิ่งใดที่เราต้องการจริงๆ” กชกรมีผลงานร่วมออกแบบอุทยานจุฬาฯ 100 ปี ท่ีมุ่งแก้ไขปัญหาเมืองด้วยการจัดการทรัพยากรน้�าอย่างคุ้มค่า พลกิ มุมมองของคนกรุงเทพฯ ในการเพม่ิ พ้ืนทสี่ ีเขยี วและรองรับสภาพอากาศแปรปรวนท่จี ะเกิดขึน้ ในอนาคต กชกร วรอาคม / สถาปนิกและอาจารยพ์ ิเศษสาขาภูมิสถาปตั ยกรรม
29 passion under waTer ‘ชิน’ - ศิรชัย อรุณรักษ์ติชัย ช่างภาพ สารคดีเชิงสิ่งแวดล้อม ได้ไปเฝ้าปะการัง ออกไข่ เพื่อรอการปล่อยเซลล์สืบพันธ์ุ เพียงแค่ 10 นาที ภารกจิ น้ี 1 ปีมคี รั้งเดยี ว ภาพ Once in a Lifetime ได้รางวัลจาก Thailand Dive Expo Photo Competition ปี 2556 ซึ่งกลายเปน็ ฟองอากาศฟองใหญ่ ในเสน้ ทางช่างภาพสารคดขี องเขาตอ่ มา Take a deep BreaTh เริ่มจากเร่ืองไหนก่อนดี เรื่องทรัพยากรสัตว์น้�าที่ลดลง เพราะการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ หรือปัญหาด้าน การสร้างท่าเรือน�้าลึกที่สร้างความเสียหายมหาศาลให้กับ ระบบนิเวศทางทะเล มหี ลายเร่อื งราวท่ชี นิ อยากคยุ กับเรา “ชีวิตต้องท�าเรื่องที่คุณอินจริงๆ โฟกัสจุดนั้นแล้วที่เหลือ จะตามมาเอง รู้ว่ามนั ท้าทายขนาดไหนท่ีจะเปลยี่ นแปลงสังคม ในเรื่องนี้ ผมไม่ได้มองว่าผมคนเดียวจะเปล่ียนแปลงอะไรได้ แต่ผมจะท�าไปเร่ือยๆ เราก็ลิสต์เรื่องที่อยากเล่าไว้ เช่น เรื่อง ปากบาราน่ีส�าคัญ ฉลามก็ต้องเล่า อันดามันกต็ ้องเล่า ปัญหา พ้นื ที่ทางชายทะเลของไทยมเี ยอะ” การได้ออกไปฝึกงานท่ีเกาะเต่าต้ังแต่สมัยเรียนด้าน ชีวการแพทย์อยู่ท่ีมหาวิทยาลัยมหิดล ภาคอินเตอร์ ท�าให้เขา เบนสายจากอาชีพแพทย์มาเป็นงานอนุรักษ์ เพราะช่วงน้ัน ศกึ ษาเรอื่ งปะการงั แลว้ เหน็ การเปลยี่ นแปลงระบบนเิ วศทรี่ นุ แรง “ถ่ายรปู นีเ่ ป็นส่วนหนึ่ง ที่เหลอื คอื การจดั การเพ่ือทจ่ี ะไป ถึงพื้นท่ีนั้นให้ได้ มันไม่ใช่งานของผมคนเดียว งานท่ีออกมา คือความพยายามของคนหลายคน ชุมชน คนท่ีช่วยสนับสนุน เงินทุน ชาวเขา ทุกอย่างเป็นความพยายามของหลายๆ คนที่ ออกมาได้เป็นงานหนงึ่ ชิน้ เราเป็นพาร์ตเนอร์ร่วมอุดมการณ์กนั ยง่ิ มคี นทา� มากขน้ึ ผมกย็ ง่ิ ดใี จ มาทา� ใหพ้ น้ื ทส่ี อ่ื ขยายเตม็ ไปดว้ ย” a LiFe underwaTer Speaker คนล่าสดุ ของเวที TEDxBangkok 2560 บอกว่า ข้างใต้น้�ามันไม่อันตรายหรอก อาจจะมีสภาพท่ีไม่ปกติไปบ้าง แต่งานของเขาคือการท�าตามจุดมุ่งหมายที่ตั้งไว้ สนุกกับงาน วจิ ยั มากมาย และการไดล้ งพนื้ ทจี่ รงิ เปน็ สง่ิ ทเ่ี ตมิ พลงั ใหก้ บั ชวี ติ “เราตอ้ งเกบ็ เรอ่ื งราวหลายๆ มมุ ทเ่ี กยี่ วกบั คน สง่ิ แวดลอ้ ม ชุมชน แล้วค่อยมานั่งดีไซน์ว่าอะไรจะเป็นตัวแทนเรื่องเหล่านี้ ไดด้ ที ส่ี ดุ คดิ ภาพในหวั วา่ ตอ้ งมสี ว่ นประกอบอะไรในภาพนนั้ บา้ ง ท่ีจะเช่ือมโยงกัน เพราะหัวใจหลักของ photo journalism documentary คือส่วนประกอบทมี่ าร้อยเรยี งในการประกอบเป็น ภาพภาพเดยี วทจ่ี ะเชอื่ มโยงเรอื่ งราว” “รู้สกึ ยงั ไงกบั งานของตวั เองตอนน”ี้ เราเอ่ยถาม และเขา ตอบมาสน้ั ๆ ด้วยความมัน่ ใจ “มนั คอื ความสุขของผมครับ เป็นอาชพี ทีด่ ขี องผม” ชนิ ก�าลงั ทา� โปรเจก็ ต์ Invasive alien species รว่ มกบั ดร. นณณ์ ผาณิตวงศ์ ผกู้ ่อตัง้ เว็บไซต์ Siamensis.org และปัจจุบัน รับงานถ่ายรปู เชิงอนุรกั ษ์จากองคก์ รตา่ งประเทศท่หี ลากหลาย ศิรชยั อรณุ รกั ษ์ตชิ ัย / ชา่ งภาพสารคดเี ชงิ สิ่งแวดลอ้ ม
a day bulletin ภาพ : รัชต์ภาคย์ แสงมสี นิ สกุล 30 iT Takes onLy your Legs and a Bike CyCLing inTo The air Bangkok, CiTy oF Bike? issue 501 28 aug 2017 ในเมอื งท่ีมีแตฝ่ ุ่นควนั เราก�าลงั ถ้าเป็นเม่ือสิบกว่าปีท่ีแล้ว การเหน็ จักรยานคนั หนง่ึ เรานึกภาพอัมสเตอร์ดัมท่ีมีจักรยานจอดกันเป็น โตไปด้วยกนั กบั มลภาวะ ‘ซนั ’ - บนถนนจะเป็นเร่ืองประหลาดอย่างมาก ถือเป็นคนบ้า พนั ๆ คนั ระบบรถราง รถบสั รถยนต์ท่ีอยู่ร่วมกนั โดยสนั ติ ศิระ ลีปิพัฒนวิทย์ เจ้าหน้าท่ี หนอ่ ยๆ แตซ่ นั กผ็ า่ นจดุ นนั้ มาแลว้ และผา่ นมาไดด้ ี วารป์ มา และทส่ี า� คญั คอื นกั ปน่ั แตง่ ตวั กนั ชคิ มาก เสอื้ โคต้ โอตก์ ตู รู ก์ ม็ ี ฝ่ายกิจกรรมสิ่งแวดล้อมศึกษา ยุคน้ีท่ีการข่ีพาหนะสองล้อเป็นท่ียอมรับมากขึ้นบน ส้นสูงก็มา ตดั ภาพมาไทยทีท่ ุกคนต้องมหี มวก แว่นกนั ฝุ่น มูลนิธิโลกสีเขียว เลือกที่จะป่ัน ท้องถนน เร่ิมมีแคมเปญรณรงค์ การสร้างทางจักรยาน และชดุ ทเี่ หมาะสมในการปั่นจักรยาน แล้ววแ่ี ววในการเป็น จักรยานไปไหนมาไหนมาต้ังแต่ หรือแอพพลเิ คชนั ปั่นเมือง แต่ปัญหาใหญ่ก็ยงั คงอยู่ เมืองจักรยานนนั้ ยังมีไหม 12 ปที แ่ี ลว้ ในชว่ งเวลาทถ่ี า้ มคี น ออกมาปน่ั จริงๆ จังๆ อาจจะเป็น “ตอนน้ีธงการพัฒนาเรื่องจักรยานมันสะเปะสะปะ “เราต้องไม่ต้ังธงว่ากรุงเทพฯ จะเป็นเมืองจักรยาน ค น ป ร ะ ห ล า ด อ ยู่ นิ ด ห น่ อ ย มาก ไม่มี master plan เลยทา� ให้ทศิ ทางการพัฒนาการปั่น เพราะมนั ทา� ใหส้ บั สน ทกุ คนจะเขา้ ใจวา่ อา้ ว ทกุ คนตอ้ งปน่ั และวันที่ได้ท�าโปรเจ็กต์ ‘นักสืบ มั่วไปหมด ส่วนใหญ่ก็จะติดกับว่าต้องท�าแบบสกายเลน จักรยานท้ังเมือง ซ่ึงเราแค่ต้องการเมืองท่ีมันเป็นมิตรกับ สายลม’ ของมูลนิธิโลกสีเขียว ที่สุวรรณภูมิ แต่แบบน้ันมันไม่สามารถใช้เดินทางไปไหน การปั่นจกั รยาน การเดินเท้า คนขบั รถยนต์ได้ ไม่ใช่ว่าเขา เขาพบว่า อากาศในกรุงเทพฯ ได้เลย โอกาสที่จะลดการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์จริงๆ ผิดบาปอะไร แต่ท�าให้เมืองมีระบบสาธารณูปโภคที่รองรับ แยเ่ พราะการจราจร และการแก้ น้อยมาก รฐั มุ่งแต่รณรงค์ Car Free Day แต่พอใครอยาก การใช้งานด้วยจักรยานโดยไม่เสยี วว่าวนั นจี้ ะเอาชีวิตไปทง้ิ ปั ญ ห า จ ร า จ ร ท่ี ท� า ไ ด้ จ ริ ง คื อ จะลุกข้ึนมาปั่นจริงๆ ก็เจอปัญหาเต็มไปหมด ไม่สะดวก หรอื เปล่า” การออกไปปน่ั เมอื ง ซนั จงึ เรม่ิ หา ใช้ไม่ได้ แถมยงั เจอข่าวอบุ ัตเิ หตุรถชนจักรยานอกี ” วิธีผลักดันล้อทั้งสองให้เป็นที่ ซนั เสรมิ ตอ่ วา่ การปน่ั จกั รยานมโี อกาสทจ่ี ะแกป้ ญั หา มองเห็นมากขึน้ หรอื เปน็ เพราะทางจกั รยานทที่ า� ออกมากไ็ มเ่ ชอ่ื มตอ่ อาชญากรรมและความเหลื่อมล้�า รวมถงึ ส่งเสริมเศรษฐกจิ กนั ด้วย ชุมชนในละแวกต่างๆ ด้วย “นั่นก็เร่ืองหน่ึง จริงๆ เราไม่อยากเรียกว่าทาง “ทา� ยงั ไงใหค้ นอนื่ ทม่ี องจกั รยานเปน็ เรอื่ งทเ่ี ปน็ ไปไมไ่ ด้ จักรยาน ควรจะเรยี กว่าระบบจกั รยาน เพราะมแี ค่ทางปั่น ใหเ้ ขาเหน็ วา่ มนั มคี ณุ คา่ และทรงพลงั ในแงข่ องการแกป้ ญั หา ไม่ได้ มันต้องมีจุดจอด สัญญาณจราจร ทางเช่ือม เมอื ง ไม่ใช่แค่แก้ปัญหาจราจร สภาพอากาศ แต่แก้ปัญหา ห้องอาบน�้า สถานที่เช่ายืม ส่ิงเหล่าน้จี ะต้องถกู เอามาคิด คุณภาพชีวิตของเมืองได้หลายมิติมากๆ เราจะต้องทา� งาน พร้อมๆ กัน ภาคประชาชนขยับกันมาไกลมากแล้ว ในเชิงวาทกรรมให้เขาได้เห็นว่ากลไกการเปลี่ยนสังคมด้วย แต่ส่ิงที่มันไม่เปล่ียนและไม่ขยับเลยคือ ด้านกติกาที่ จักรยานมนั เป็นอย่างไร” ภาครัฐต้องแก้ไข” ซันมีโปรเจ็กต์แอพพลิเคชัน ‘ป่ันเมือง’ ที่ให้ข้อมูลพื้นฐานที่คนท่ีอยากจะปั่นจักรยานสัญจรในเมือง โดยรวบรวมข้อมูล เส้นทางมาจากคนทปี่ ่นั จักรยานจรงิ มียอดดาวน์โหลดปัจจุบนั เกือบ 20,000 ครง้ั และมคี นใชป้ ระจ�ารายเดอื น 500-600 คน ศิระ ลีปิพัฒนวทิ ย์ / เจา้ หน้าทีฝ่ ่ายกจิ กรรมสิ่งแวดล้อมศึกษา มลู นธิ ิโลกสีเขยี ว
31 FanTasTiC Birds and where To proTeCT Them ‘ตน้ ’ - อายวุ ตั เจยี รวฒั นกนก เปน็ คนชอบ ดูนกต้ังแต่เด็กๆ และได้ตัดสินใจมาเป็น คนนกเต็มตัวในต�าแหน่ง PR Manager ท่ีสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่ง ประเทศไทย (BCST) เพ่อื ทา� หนา้ ท่ีเผยแพร่ ข้อมูลการอนุรักษ์นก ปรับภาพลักษณ์ของ องคก์ รผา่ นแฟนเพจ และระดมทนุ เพื่อชว่ ย สนบั สนนุ องคก์ รอนรุ กั ษผ์ า่ นกลยทุ ธต์ า่ งๆ how The Birds BreaThe “จริงๆ แล้วนกทว่ั โลกมเี ป็นหมืน่ ชนิด ซงึ่ แต่ละชนิดจะมี ความสามารถในการอยู่ในพื้นที่ที่ไม่เหมือนกัน เช่น บางตัว สามารถอยู่ได้เฉพาะในป่าดบิ ทุ่งหญ้า พืน้ ท่ชี ายฝั่ง แต่ละตวั มี ความต้องการท่ีต่างกัน เขาจะมีฟังก์ชันในธรรมชาติ มีหน้าที่ ท่ีต้องทา� ในระบบนิเวศนนั้ เช่น ตัวนจี้ ะทา� หน้าทเี่ ป็นผู้กระจาย เมล็ดพันธุ์ในป่า หรือควบคุมประชากรกุ้งปู ถ้าเกิดว่าพื้นที่ ทเ่ี หมาะสมส�าหรับนกตัวน้นั มนั หมดไปเลย เขากจ็ ะไม่สามารถ ปรบั ตัวได้และสญู พันธ์ุไปในทสี่ ุด” หลายคนคงนึกไม่ถึงว่าการคงอยู่ของนกแต่ละสายพันธุ์ เก่ยี วข้องกับสิ่งแวดล้อมแค่ไหน “คนเมอื งอาจจะรสู้ กึ ไมเ่ กย่ี วขอ้ งเทา่ ไหร่ แตย่ ง่ิ เวลาผา่ นไป ทุกวันนี้คนเร่ิมรู้สึกว่ามันเป็นเรื่องใกล้ตัวมากขึ้นเร่ือยๆ คนเร่ิม เห็นแล้วว่ามีอะไรผิดปกติกับโลกของเรา ซ่ึงเป็นผลพวง มาจากความไม่สมดุลในระบบนิเวศ ถ้าตัวแปรหนึ่งในระบบ ไม่ท�างานหรือหายไป ก็จะท�าให้ระบบรวน และส่งผลต่อมาถึง สภาพอากาศและผลกระทบต่างๆ ท่ีสร้างภัยพิบตั ิให้เกดิ ขึน้ ” Free as a Birdy สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทยท�างาน หลักๆ 3 ด้าน คือส่งเสริมด้านส�านึกเชิงส่ิงแวดล้อมให้กับคน ทว่ั ไป ทา� โครงการเกบ็ ขอ้ มลู เพอ่ื งานวจิ ยั นก และอกี สว่ นหนงึ่ คอื โปรเจก็ ต์อนุรกั ษ์พ้ืนทที่ ีอ่ ยู่อาศัยของนก “สถานภาพของนกจะสะท้อนออกมาว่าเรามีปัญหา อะไรกับส่ิงแวดล้อม เช่น นกบางชนิดลดน้อยลงหรือหายไป อาจจะแสดงให้เห็นว่าพื้นที่ตรงน้ันสภาพเส่ือมโทรมหรือว่าแย่ เราสามารถใช้นกเป็นดัชนชี ้ีวัดคณุ ภาพด้านสง่ิ แวดล้อมได้” แม้จะคลุกคลีกับการดูนกมาต้ังแต่เด็กๆ แต่ต้นก็ย�้าว่า เขาเองกอ็ าจจะไมใ่ ชส่ ายอนรุ กั ษเ์ ตม็ ตวั แตห่ นา้ ทเี่ ขาคอื ควบคมุ ความสมดลุ ของงานให้ส่งเสริมทุกอย่างแบบธรรมชาติ “อาจจะเป็นวิถีคนละแบบกับสมัยก่อนแล้ว ผู้ใหญ่ชอบ บน่ คนเจนวาย แตค่ นเจนวายสามารถจะทา� งานอนรุ กั ษท์ ไี่ มค่ อ่ ย ท�าเงินได้มาก เพราะมีต้นทุนทางสังคมในระดับหนึ่งอยู่แล้ว ดงั นน้ั เขาอาจจะอยากทา� เพราะมคี ณุ คา่ ตอบโจทยอ์ ะไรบางอยา่ ง ในจิตใจ เรามองว่าถ้าทุกคนสามารถเติบโตมาแล้วมีทางเลือก มากข้นึ สามารถทา� งานอนรุ ักษ์ไปด้วย และคอยจุนเจอื เลย้ี งชีพ เขาได้ไปด้วยก็น่าจะดี ไม่ต้อง all or nothing เสมอไป” ตน้ ชอบศกึ ษาโดยการจดบนั ทกึ และสเกตชภ์ าพ เขาเดนิ ทางไปศกึ ษาตอ่ ดา้ นการพฒั นาทย่ี งั่ ยนื ทป่ี ระเทศญป่ี นุ่ และประเทศเยอรมนี ในชว่ งระหวา่ งปี 2551-2557 นอกจากนย้ี งั เคยเข้าแขง่ ขันรายการ แฟนพันธุ์แท้ หัวขอ้ นกไทย ตอนอายรุ าวๆ 14 ปอี กี ดว้ ย อายุวตั เจยี รวัฒนกนก / PR Manager สมาคมอนรุ ักษ์นกและธรรมชาตแิ ห่งประเทศไทย
a day bulletin S E L E C T E D เรอ่ื ง : พัทธมน วงษร์ ัตนะ 32 02 03 01 04 05 06 10 07 08 09 issue 501 28 aug 2017 ONCE IN A WILD อากาศบริสุทธ์ิสดชื่น ต้นไม้สีเขียวสูงใหญ่ และหมอกจางๆ 01 The North Face - Men’s Apex 05 Columbia - Women’s Anytime 09 Timberland - Summer Men’s ในตอนเชา้ คอื บรรยากาศสดุ พเิ ศษในทกุ ครงั้ ทไ่ี ดอ้ อกไปตง้ั แคมป์ Bionic 2 Jacket ราคา 5,088 บาท Outdoor ราคา 1,490 บาท Classic Oxford Waterproof ทา่ มกลางธรรมชาติ เราจึงชวนคุณมาแพก็ กระเปา๋ ใบเก่งพร้อม 02 Columbia - Sportswear Bora 06 NatureHike – Ultralight Boots ราคา 7,790 บาท อุปกรณส์ �าหรบั เดินป่าทมี่ คี ณุ ภาพ ทนทาน และมสี ไตล์ ซึง่ จะท�า Bora Booney ราคา 799 บาท Sleeping Bag ราคา 2,190 บาท 10 The North Face - Mini ให้ทริปสุดแอดเวนเจอร์ของคุณสนุกกว่าที่เคยแน่นอน 03 Oakley - Gauge 8 07 KEEN - Clearwater CNX Crevasse Backpack ราคา 5,100 บาท Sandal ราคา 3,850 บาท ราคา 3,550 บาท 04 Herschel - Little America 08 Zojirushi - Cool Bottle Backpack ราคา 5,990 บาท SD-BB20 ราคา 2,300 บาท
เพอ่ื เป็นการตอกยำ้าความมุ่งม่นั ในการพัฒนาอย่างย่งั ยืนท่ีบริษัท กรุงเทพประกันภัย จำากัด (มหาชน) มคี วามตง้ั ใจจดั โครงการและกจิ กรรมดๆี เพอ่ื ชว่ ยเหลอื และสง่ เสรมิ ใหค้ นในสงั คมมชี วี ติ ความเปน็ อยทู่ ด่ี ยี ง่ิ ขน้ึ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในดา้ นของสขุ อนามยั ดงั นน้ั ในครง้ั นเ้ี ราจะพาคณุ ไปพบกบั รายละเอยี ดของโครงการเพอ่ื สงั คม ตา่ งๆ ทบ่ี รษิ ทั กรงุ เทพประกนั ภยั จาำ กดั (มหาชน) ไดร้ เิ รม่ิ และสานตอ่ มาตลอดระยะเวลา 70 ปี แหง่ การดาำ เนนิ งาน Help for Heart Healing Keep Breathing Revive Stronger Everywhere โครงการสนบั สนนุ การสรา้ งตกึ น อ ก จ า ก น้ี บ ริ ษั ท ก รุ ง เท พ ทุ ก ล ม ห า ย ใ จ มี คุ ณ ค่ า เ ส ม อ ไม่เพียงเท่าน้ี บริษัทกรุงเทพ โรคหวั ใจเพอ่ื แผน่ ดนิ ทโ่ี รงพยาบาล ประกันภัย ยังได้จัดตั้ง โครงการ ด้วยเหตุน้ี บริษัทกรุงเทพประกันภัย ประกันภัย ยังเห็นความสำาคัญของ สกลนคร จ.สกลนคร ซึ่งมีการมอบ หน่วยแพทย์เคล่ือนที่ เพื่อช่วย จึงได้ริเร่ิม โครงการมอบเคร่ือง- ผู้พิการ เพ่ือให้เขาเหล่าน้ีสามารถ เงินสนับสนุนการสร้างตึกโรคหัวใจ เหลือผู้ป่วยในถิ่นทุรกันดารที่ขาด ช่วยหายใจให้แก่โรงพยาบาล ใช้ชีวิตได้เช่นคนปกติและมีความสุข เพอื่ แผน่ ดนิ จาำ นวน 35,000,000 บาท โอกาสในการเข้าถึงด้านการแพทย์ ทว่ั ประเทศ เพราะโรงพยาบาลหลายๆ กับครอบครัว บริษัทจึงได้ให้การ เพื่อเพิ่มศักยภาพด้านการแพทย์ และสาธารณสขุ โดยโครงการนไี้ ดร้ บั แห่งท่ัวประเทศยังคงขาดแคลน สนับสนุน มูลนิธิศูนย์สิรินธร ในการรองรับผู้ป่วยโรคหัวใจในพื้นที่ ค ว า ม ร่ ว ม มื อ อ ย่ า ง ดี จ า ก ค ณ ะ เคร่ืองมือทางการแพทย์ท่ีสำาคัญ เพ่ือการฟ้ืนฟูสมรรถภาพทาง จังหวัดสกลนคร และพื้นที่ใกล้เคียง ผู้บริหารของบริษัทและคณะแพทย์/ โ ด ย เ ฉ พ า ะ เ ค ร่ื อ ง ช่ ว ย ห า ย ใ จ ท่ี การแพทย์แห่งชาติ โดยมอบเงิน ได้อย่างทั่วถึงมากขึ้น พยาบาลจากโรงพยาบาลบาำ รงุ ราษฎร์ มีความจำาเป็นอย่างมากในวินาที จำานวน 1 ล้านบาท ให้แก่มูลนิธิ มาใหบ้ รกิ ารทางการแพทย์ และมอบ ท่สี ำาคัญของการรักษาช่วยเหลือชีวิต ศูนย์สิรินธรฯ เพ่ือใช้ในกิจกรรม สงิ่ ของเครอื่ งใชท้ จี่ าำ เปน็ ใหแ้ กผ่ มู้ ารบั ผ้ปู ่วย ซ่ึงในปัจจุบัน บริษัทได้มอบ การจัดทำาอุปกรณ์กายเทียมและ บริการอีกด้วย เคร่อื งช่วยหายใจไปแล้ว 23 เคร่อื ง อุปกรณ์อ่ืนๆ อาทิ รถเข็นสำาหรับ และยังคงเดินหน้ามอบเคร่ืองช่วย- ผู้พิการ อุปกรณ์ช่วยเดิน อุปกรณ์ หายใจใหแ้ กโ่ รงพยาบาลทว่ั ทกุ ภมู ภิ าค เสริมข้อเท้า และเคร่อื งประคองหลัง อยา่ งตอ่ เนอ่ื งตลอดปี 2560 เปน็ ตน้ สหตงัรดิ คือตมทาขามงอเรงwอื่บwงรริษwาัท.วbกกaจิรnุงกgเรทkรoพมkปดinรีๆsะกuทrนั เี่ aปภn็นัยcสeค่ว.รcนง้ัoหตmน่อึ่งไ#ใปนใหไกดท้ า้ใกุรนสวนันรติ ้าคยงอื สกกาาารรรพaดัฒdแู ลaนyาBทUี่ยั่งLยLืนEใTหI้แNก่
a day bulletin C o n n e C t i n g t h e D ot s เรื่อง:วุฒิชัยกฤษณะประกรกจิ 34 ภาพ : รชั ตภ์ าคย์ แสงมสี ินสกลุ issue 501 28 AUG 2017 Profile : บา้ นเดย่ี วหลงั เกา่ ในซอยสขุ มุ วทิ 36 เขา้ ไปแคไ่ มก่ ร่ี อ้ ยเมตร เจา้ ของกา� ลงั จะยา้ ยออกไปอยตู่ า่ งจงั หวดั ถกู ครเี อทฟี โฆษณาหนมุ่ ใหญซ่ อ้ื เพอ่ื สรา้ งอาคารหลงั ใหมใ่ หก้ ลายเปน็ โรงงาน ผลิตไอเดียแจ่มๆ ปลูกฝังเด็กรนุ่ ใหม่ให้กล้าคิด กล้าท�า และลงมือท�างานตามความฝนั มชี วี ติ เป็นตวั ของตวั เอง ภายในปหี น้า นวุ ีร์ เลิศบรรณพงษ์ Head of Invention แหง่ Mindshare จะสรา้ งที่นใี่ หเ้ ปน็ The Idea Factory โรงเรยี นสอนชวี ติ ทีแ่ ท้จรงิ ให้ไอเดียและสรา้ งแรงบันดาลใจให้เด็กๆ วัยสิบกว่าขวบ รบั สอนบทเรียนทกุ อย่าง ตั้งแต่งานศลิ ปะไปจนถึงการเพาะพันธ์ุ ปลากดั สวยงาม สา� หรบั เขาทกุ งานลว้ นสรา้ งสรรคไ์ ด้ และทกุ ไอเดยี สามารถนา� ไปเปน็ ธรุ กจิ ทปี่ ระสบความสา� เรจ็ ขอเพยี งคน้ พบความเปน็ ตวั ของตวั เอง และลงมอื ทา� งานทร่ี กั ไปตลอดชวี ติ
35 How to Find tHe RigHt Business idea วัยเด็ก ระบบการศึกษา นักโฆษณา อาจารย์พิเศษ STRIP AD ตอนเด็กๆ ผมเรียนไม่เก่ง สงั คมไทยยอมรบั เฉพาะเดก็ ทเี่ รยี น เราถูกผลิตมาจากระบบท่ีแข่งขัน ผมเป็นคอลัมนสิ ต์ด้านการตลาด อยู่หลงั ห้องตลอด ถกู ตราหน้าว่า เก่ง เด็กเรียนไม่เก่งคือเด็กไม่มี วัดกันด้วยตัวเลข ท�าให้เรามี แ ล ะ เ ป ็ น อ า จ า ร ย ์ พิ เ ศ ษ ใ น เรียนห่วยแบบน้ีไม่มีทางประสบ อนาคต ทั้งที่เด็กล้มเหลวนี่แหละ ความคิดแบบวัตถุนิยม สนใจแต่ มหาวิทยาลัย ผมฝันว่าจะสร้าง ความส�าเรจ็ หรอก อยหู่ อ้ งโหลส่ ดุ ทนี่ า่ จะมศี กั ยภาพไมน่ อ้ ยไปกวา่ ใคร เรอ่ื งวตั ถภุ ายนอก ทกุ อยา่ งตอ้ งมี หลักสูตรท่ีเหมาะกับจิตใจของ ของช้ัน และในห้องโหล่สุดผมก็ เพราะเขาเคยลม้ มาแลว้ มบี ทเรยี น อะไรครอบไว้ ถา้ เราปลกู ฝงั ใหเ้ ดก็ เด็กรุ่นใหม่ เพราะเข้าใจดีว่า เป็นที่โหล่ของห้องอีก สอบผ่าน กอ่ นใคร เดก็ เรยี นเกง่ ๆ บางทขี าด สนใจเรอื่ งจติ ใจภายในตวั เองบ้าง การโฆษณาก็คือการส่งเสริม คอื เร่อื งสุดยอดในชวี ติ สอบซ่อม ประสบการณ์ชีวิต และผมพบว่า เขาจะสนใจเนื้อแท้ของส่ิงต่างๆ ให้ผู้คนบริโภค แต่ในขณะ คือเรื่องปกติ จ�าได้ว่าวิชาที่ได้ เด็กเรียนไม่เก่ง เม่ือมาท�างานใน มากกวา่ เปลอื กทห่ี ม่ คลมุ ภายนอก เดยี วกนั เราตอ้ งมคี วามรบั ผดิ ชอบ เกรดเอมีแค่สองวิชาคือศิลปะ ชวี ติ จรงิ จะมคี วามสามารถสงู กวา่ เด็กใหม่เข้ามาทา� งานก็อวดกันว่า ต ่ อ สั ง ค ม ด ้ ว ย วิ ธี คิ ด ข อ ง แ ล ะ ก า ร เ ลี้ ย ง ป ล า ส ว ย ง า ม เอาตวั รอดไดด้ กี วา่ ถา้ สงั คมคอื ปา่ ใสเ่ สอื้ ผา้ รองเทา้ แบรนดเ์ นม แทนท่ี นักโฆษณา ส�าหรับผมไม่ได้เร่ิม ผมเพิ่งมาเข้าใจตัวเองเม่ือโตเป็น เขาจะมชี วี ติ รอดได้ หาเลยี้ งตวั เองได้ จะทา� งานกนั ใหด้ ี ในโซเชยี ลมเี ดยี จากการขายของ แต่ต้องเร่ิมจาก ผู้ใหญ่ว่างานที่ผมท�าได้ดีคืองาน เด็กเรียนไม่เก่งจ�านวนมหาศาล กม็ แี ตก่ ารโชวน์ น่ั โชวน์ ี่ แตเ่ ฟซบกุ๊ ไอเดียดีๆ สักอย่างขึ้นมาก่อน ท่ีลงมือท�าจริงๆ ผมเรียนรู้ได้ดี ตอนน้ีจบออกมาพร้อมกับความ- มีประโยชน์ส�าหรับนักโฆษณา ถ้าเราเริ่มต้นจับจุดให้ถกู ผลงาน จากการลงมือท�าจริง ไม่ใช่แค่ รสู้ กึ วา่ ตวั เองใชไ้ มไ่ ด้ เปน็ คนหว่ ยๆ เพราะเราจะไดต้ ามดเู ทรนดบ์ รโิ ภค โฆษณาของเรานอกจากจะช่วย การคิดในใจ ผมจึงท�าวิชาเล้ียง ผมอยากจะบอกว่าเขาน่ีแหละ ผลพวงของสง่ิ ทไ่ี ดร้ บั การปลกู ฝงั มา ส นั บ ส นุ น ก า ร ข า ย ข อ ง แ ล ้ ว ปลาทองได้ดีกว่าเพ่ือนคนอ่ืน เจง๋ นะ ยงิ่ ลม้ เหลวมาหนกั ๆ เหมอื น กลายเป็นโครงสร้างสังคมการ- ก็ยังสามารถเปล่ียนแปลงสังคม ซ่ึงเด็กแต่ละคนก็มีวิธีเรียนรู้ นกั มวยทเ่ี คยโดนชกมา รวู้ ธิ ลี ม้ รวู้ ธิ ี ทา� งาน แลว้ กม็ าออกเปน็ เนอื้ หาใน ไปในทางทด่ี ีขึ้นได้ด้วย ทแี่ ตกต่างกนั รบั หมดั โลกดจิ ติ อล นมใหญ่ๆ เซก็ ซ่ี ที่แชร์ กันกระหนา�่ ปลูกฝังตั้งแต่เด็ก The Idea FacTory ทำาทันที ผมมีความฝันตั้งแต่ตอนหนุ่มๆ ถ้าไม่ได้ท�าตอนน้ีก็จะค้างคาใจ ยงั ไมม่ เี งนิ แตก่ ม็ ใี จแลว้ คดิ เรอ่ื งนี้ ผมเรียกที่นี่ว่า The Idea Factory ไปตลอดชีวิต ถ้าอายุ 50 กว่า มาตลอด ถา้ จะเปลย่ี นแปลงสงั คม จะเปิดด�าเนินการภายในปีหน้านี้ ต้องเกษียณแล้ว ไม่มีเรี่ยวแรง เราตอ้ งแกต้ งั้ แตเ่ ดก็ ๆ หาทางทา� ให้ แน่นอน ผมอยากสอนเด็กวัย ทา� งาน ก็จะไม่มีโอกาสได้ท�าแล้ว เดก็ รนุ่ ตอ่ ไปคน้ หาความเปน็ ตวั ของ ประมาณนี้ เพราะเขาเปดิ รบั ไดม้ าก คนหนุ่มสาวอยากท�าอะไรก็ขอให้ ตวั เองใหไ้ ด้ ไมต่ อ้ งไปรอใหพ้ อ่ แม่ และได้เร็วท่ีสุด เขาจะได้ทดลอง รีบลงมือท�า ท�าแล้วก็อาจจะ สอน ถา้ เขาอยากทา� อะไร เขาควรจะ ทา� สงิ่ นนั้ สงิ่ นี้ แลว้ รตู้ วั วา่ เขาจะเปน็ ไมส่ า� เรจ็ คณุ ตอ้ งลม้ เหลว ลม้ ใหไ้ ว ไดท้ ดลองทา� ตงั้ แตเ่ ดก็ ๆ ผมทา� งาน อะไร ปลกู ฝงั ผา่ นการทา� งานฝมี อื ล้มต้ังแต่อายุน้อยๆ เพ่ือที่จะไม่ นติ ยสารแนวเลยี้ งลกู มานานหลายปี วาดรปู เขยี นหนงั สอื เลย้ี งปลากดั บาดเจ็บมาก และมีแรงพอจะลุก ไดค้ ยุ กบั หมอเดก็ หลายทา่ น ทกุ คน ปลกู ตน้ ไม้ หลงั จากนน้ั กใ็ สค่ วามฝนั ขน้ึ มาใหม่ ถ้าคุณร้ังรอไม่ทา� เสียที พดู ตรงกนั วา่ วยั เดก็ เลก็ สา� คญั ทสี่ ดุ ทางธรุ กจิ เขา้ ไป งานทเี่ รารกั จะไมใ่ ช่ จนกระทั่งแก่ตัวไปแล้วจะเสียใจ ถ้าเราต้องการจะพัฒนาศักยภาพ แค่งานอดิเรก มันต้องเป็นไปได้ พออายุห้าสิบปี คุณไม่มีโอกาส ของตวั เขาขนึ้ มา ตอ้ งทา� ตง้ั แตอ่ ายุ ในทางธุรกิจ อย่างเด็กบางคนรัก จะล้มเหลวอะไรแล้ว 7-10 ขวบ ตอน 4-5 ขวบเรม่ิ รคู้ วาม การวาดรูป พอไปบอกพ่อแม่ว่า เขาก็เริ่มเรียนรู้โลกภายนอกได้เร็ว อยากเรยี นวาดรปู จบไปหาเลย้ี งชพี พออายุ 6-7 ขวบเขาจะมองหา ไมไ่ ดห้ รอก แคน่ เี้ ดก็ กจ็ ะหยดุ ฝนั แลว้ ความเปน็ ตวั เอง แลว้ ตอน 7-10 ขวบ เราตอ้ งสอนพวกเขาใหม่ บอกเดก็ นี่แหละที่ส�าคัญ ถ้ามีอะไรเข้ามา บอกพ่อแม่ ว่าเขาต้องหาตัวของ ในชวี ติ ชว่ งนี้ เขาจะเปดิ รบั แบบเตม็ ๆ ตวั เอง ทา� สงิ่ ทร่ี กั และหาประโยชน์ จากงานนนั้ ไดด้ ว้ ย นเ่ี ปน็ เสน้ ทาง ชวี ติ สา� หรบั เดก็ รนุ่ ตอ่ ไป
a day bulletin Bulletin Board 36 อัพเดตแวดวงขา่ วสงั คมทน่ี า่ สนใจในรอบสปั ดาห์ Formula M อาหารเสริมไลฟ์สไตล์ เพ่อื คนทา� งานโดยเฉพาะ ฟอร์มูล่าเอ็ม อาหารเสริมไลฟ์สไตล์แบรนด์แรก ของไทยท่ีคิดค้นและวิจัยเพ่ือไลฟ์สไตล์คนท�างาน จากวถิ ีชวี ิตทีเ่ ต็มไปด้วยความเร่งรีบ การแข่งขัน รบั มือ ทุกปัญหาในแต่ละวัน เผชิญความเครียด มีท้ังหมด 3 สูตร โดยแต่ละสตู รมคี ุณสมบตั เิ ฉพาะตวั ในการบา� รงุ ปกปอ้ ง และฟน้ื ฟู แบบครบถว้ น หมดยคุ กนิ อาหารเสรมิ ธรรมดาหลายตัว ให้คุณได้ใช้ชีวิตในแบบท่ีต้องการ รับรองมาตรฐานการผลิตสากล GMP ผ่าน อย. พร้อมเทคโนโลยีล�้าสมัยจากฟินแลนด์และเยอรมนี มีจา� หน่ายที่ www.formulam.co.th OTOPTHAI.SHOPแอพฯเดยี ว เฉลิมทศวรรษ พระราช- BeTrend Read Town DNCE, Sekai no Owari ดาวน์โหลดแล้วช้อปสินค้า ป ณิ ธ า น ส า น ฝั น ศิ ล ป์ 2017 งานหนังสือคุณภาพ และ gnash กับสุดยอด OTOP ไดเ้ ลย นวมนิ ทรามหาราชนิ จี กั รพี ภิ พ ครบทกุ ไลฟส์ ไตลค์ นรนุ่ ใหม่ ความมนั ในงาน‘ซาวนดบ์ อ็ กซ’์ issue 501 28 AUG 2017 กรมการพฒั นาชุมชน กระทรวง- โรงแรมแกรนด์ เมอร์เคียว บริษัท เดอะมอลล์ กรุ๊ป จ�ากัด ซาวนด์บ็อกซ์มอบประสบการณ์ มหาดไทย ขอเชิญผู้สนใจดาวน์โหลด กรุงเทพ ฟอร์จูน ร่วมกับการท่องเที่ยว รว่ มกบั ผผู้ ลติ หนงั สอื กวา่ 100 สา� นกั พมิ พ,์ ความสนุกให้กับคนรักเสียงเพลงอย่าง แอพพลิเคชัน ‘OTOPTHAI.SHOP’ แห่งประเทศไทย จัดงานประกวด บรษิ ทั ไทยประกนั ชวี ติ จา� กดั (มหาชน) ต่อเน่ืองเป็นประจ�าทุกปีด้วยงานดนตรี รวบรวมสินค้า OTOP ทั่วประเทศไทย แกะสลักผักผลไม้ผสานงานใบตอง และบรษิ ทั ไทยนา้� ทพิ ย์ คอมเมอรเ์ ชยี ล สุดคูลจากศิลปินคุณภาพระดับโลกซ่ึง มากกว่า 90,000 รายการ ให้เลือก และดอกไมส้ ด ครงั้ ท่ี 19 เฉลมิ พระเกยี รติ จา� กดั จดั งาน ‘BeTrend Read Town 2017’ จัดโดยไลฟ์ เนช่ัน บีอีซี-เทโร ล่าสุด ชมและช้อปได้ง่ายๆ เพียงท�ารายการ 85 พรรษา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ มหกรรมงานหนังสือคุณภาพเพื่อคนรัก DNCE, Sekai no Owari และ gnash สง่ั ซอ้ื และชา� ระเงนิ แบบออนไลน์ แลว้ รอ พระบรมราชินีนาถ ภายใต้แนวคิด การอา่ นครง้ั ยงิ่ ใหญ่ สานตอ่ เจตนารมณ์ แทก็ ทมี บนิ ตรงมาเสริ ฟ์ สดุ ยอดความมนั รับสินค้าจัดส่งถึงบ้าน บริการใหม่น้ี ‘ ทุ ก ช้ิ น ง า น ล ้ ว น เ ป ็ น ส า ร สุ ด วิ จิ ต ร ใ ห ้ ค น ไ ท ย เ ห็ น ถึ ง ค ว า ม ส� า คั ญ ข อ ง ไปเม่ือวันท่ี 10 สิงหาคมที่ผ่านมา เพื่อแฟนพันธุ์แท้ OTOP สนับสนุน- ส่ือความคิดจะสืบสานซ่ึงงานศิลป์ การอ่าน พร้อมโปรโมชันพิเศษและ ณ เมอื งไทย จเี อม็ เอม็ ไลฟ์ เฮาส์ ชน้ั 8 การกระจายรายได้สู่ชุมชน สร้าง ทส่ี มเดจ็ ฯ ธ ทรงไวใ้ นแผน่ ดนิ คอื เอกองค์ กจิ กรรมเปดิ ตวั หนงั สอื ใหม่ กระทบไหล่ เซน็ ทรลั เวลิ ด์ งานนเ้ี รยี กไดว้ า่ ถกู อกถกู ใจ เศรษฐกจิ ฐานรากให้เข้มแข็งและยั่งยืน ศลิ ปนิ งานศลิ ปไ์ ทย’ โดยรางวลั ชนะเลศิ นักเขียนและศิลปินคนดังมากมาย สายปารต์ ที้ ไี่ ดแ้ ดนซส์ นกุ หลดุ โลกไปกบั ประเภทโรงแรมและบุคคลท่ัวไป ได้แก่ ระหวา่ งวนั ที่ 31 สงิ หาคมถงึ 8 กนั ยายน ความมันที่ทั้งสามวงน�ามามอบให้กัน Thai Culture Carving in Japan และ นี้ ณ แกรนด์ ฮอลล์ เดอะมอลล์ แบบไมผ่ ดิ หวงั ประเภทสถาบันการศึกษา ได้แก่ นครราชสีมา รายละเอียดเพ่ิมเติม มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งใหม่ www.facebook.com/Betrend
37 CALENDAR 28 M 29 T 30 W 31 TH 01 F 02 SA 03 S AP3 : FAlling จ๋วิ จิว๋ ‘ดิน น้�ำ ป่ำ ฟำ้ ’ The PillowmAn JAPAn eXPo in เครือ่ งต้นวังหลวง mAngA hokusAi แรงบนั ดำลใจจำกพอ่ ThAilAnD 2017 ส่คู รวั นอกวัง mAngA นทิ รรศการ ‘AP3 : Faling’ นิทรรศการ ‘จิ๋วจ๋ิว’ ละครเวที ‘The Pilowman’ โดย แอนดรวู ์ สตาหล์ โ ด ย มุ นิ นฺ นั ก ว า ด นทิ รรศการ ‘ ‘ดนิ นา้� ปา่ เมอื่ คาทวั เรยี น นกั เขยี น ม ห ก ร ร ม ท่ี จ ะ เ ป ็ น นทิ รรศการ ‘เครอ่ื งตน้ นิทรรศการการส�ารวจ และ ปัญญา วิจิน- การต์ นู อาชพี นา� เสนอ ฟ้า’ แรงบันดาลใจ ถู ก ต� า ร ว จ จั บ ตั ว ม า ส ะ พ า น เ ช่ื อ ม ต ่ อ วงั หลวง สคู่ รวั นอกวงั ’ ตน้ กา� เนดิ การต์ นู ญป่ี นุ่ ธนสาร นา� เสนอผลงาน ผลภาพวาดระบายสี จากพ่อ’ น�าเสนอ 90 ส อ บ ส ว น เ พื่ อ จ ะ ประเทศไทยและ จั ด แ ส ด ง เ ม นู พ ร ะ - ‘Manga Hokusai Manga’ ศิลปะจากศิลปินท่ีมี ท่ีจุความน่ารัก น่าตี ผลงานจาก 45 ศลิ ปนิ คลี่คลายคดีส�าคัญที่ ป ร ะ เ ท ศ ญี่ ปุ ่ น ใ น กระยาหาร ชดุ ภาชนะ โดยหลากศิลปินชาว ความแตกต่างท้ังทาง ดู แ ล ้ ว อ า ร ม ณ ์ ดี ซงึ่ ตคี วามเพอ่ื การศกึ ษา อ า จ เ กี่ ย ว ข ้ อ ง กั บ ทกุ ด้าน ทงั้ เทคโนโลยี เคร่ืองเสวย รวมถึง ญปี่ นุ่ ใชม้ มุ มองการต์ นู เ ช้ื อ ช า ติ ศ า ส น า กลับบ้าน วันนี้ถึง สบื สาน สง่ มอบพระราช- พิลโล่แมน มนุษย์ ศิลปะ วัฒนธรรม เ รื่ อ ง ร า ว ที่ น ่ า ส น ใ จ ญี่ ปุ ่ น ร ่ ว ม ส มั ย เ พ่ื อ วฒั นธรรม และรปู แบบ 3 กันยายน 2560 ปณิธานของในหลวง หมอนยมิ้ แฉง่ ตวั ละคร อาหาร ความบันเทิง เ ก่ี ย ว กั บ เ ค ร่ื อ ง ต ้ น ยอ้ นมองและเขา้ ถงึ ผล การสร้างสรรค์ผลงาน ณ 10ml. Cafe Gallery รั ช ก า ล ที่ 9 แ ล ะ ใ น เ รื่ อ ง สั้ น ข อ ง การท่องเท่ียว ฯลฯ วังหลวง เพื่อความรู้ งานของโฮะคไุ ซ มงั งะ ภายใตแ้ นวคดิ เกยี่ วกบั ซ . โ ช ค ชัย ร ่ ว ม มิต ร สรา้ งสรรคแ์ รงบนั ดาลใจ คาทวั เรยี น ชมฟรี วนั น้ี ‘Japan Expo in Thailand ความเขา้ ใจเรอื่ งราวพระ- โดยจะเนน้ ไปทปี่ ระเภท การเฝ้าสังเกตความ- (เวน้ วนั จนั ทร)์ ใหแ้ กพ่ สกนกิ รของทา่ น ถึง 2 กันยายน 2560 2017’วนั นถ้ี งึ 3กนั ยายน กระยาหารในตลอดชว่ ง ผลงาน การใช้ภาพ เป็นไปต่างๆ ในโลก ให้คงอยู่อย่างย่ังยืน ณ ศนู ยศ์ ลิ ปะการละคร 2 5 6 0 ณ ช้ั น 5 พระชนม์ชีพพระบาท- เลา่ เรอ่ื ง และวฒั นธรรม วนั นถี้ งึ 23กนั ยายน2560 วนั นถี้ งึ 12 พฤศจกิ ายน สดใส พันธุมโกมล สยามพารากอน สมเดจ็ พระปกเกลา้ อยหู่ วั การมสี ว่ นรว่ ม วนั นถี้ งึ ณ อาร์เดลเธิร์ดเพลส 2560 ณ ชนั้ 7 BACC ติดตามรอบการแสดง รายละเอียดเพิ่มเติมที่ วนั นถี้ งึ 30 พฤศจกิ ายน 22 กันยายน 2560 (แเวกน้aลdเวลKนั -อVอiรllาaี ซgทe.ทติadอยBง)์5ห01ล.pอ่ df110 21-Aug-17 9:14:59 AM (เวน้ วนั จนั ทร)์ ไดท้ ่ี Ticketmelon.com www.facebook.com/ 2560 ณ พิพิธภัณฑ์ ณ หอนทิ รรศการ g23 japanexpo.th พระบาทสมเด็จพระ- ม.ศรีนครินทรวิโรฒ ปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั (เวน้ วนั จนั ทร)์
40 F O O D I Eเร่อื ง : ศรญั ญา โรจนพ์ ทิ ักษ์ชพี ภาพ : getty image WHiTE TRUFFLE : BLACK PRiCE ABoUT TRUFFLE : 1,350-2,700$ / PRiCE ABoUT PoUnd 680-1,320$ / ท รั ฟ เ ฟิ ล ข า ว จ ะ อ อ ก PoUnd สีเหลืองนิดๆ ติดดิน ท รั ฟ เ ฟิ ล ด� า ก ล่ิ น จ ะ ด�าๆ อกี หนอ่ ย ให้กล่นิ อ่อนกว่าทรัฟเฟิลขาว ที่เป็นเอกลักษณ์แทน แ ล ะ มี ร า ค า ถู ก ก ว่ า ด้วยส่ีค�าคือ musky, แหล่งทพ่ี บคือฝรง่ั เศส garlicky, sulphurous แ ล ะ ส เ ป น ห า ไ ด้ ใ น และ funky พบได้ใน ฤดูร้อนและฤดูหนาว เขต Piedmont เมอื ง ซึ่งในฤดูร้อนเห็ดจะมี Alba ประเทศอิตาลี กลิ่นแรงกว่าเห็ดที่เจอ จะเก็บได้แค่ช่วงเดือน ในฤดูหนาว โดยเห็ด ตลุ าคมถงึ พฤศจกิ ายน ทรัฟเฟิลด�าที่ได้จาก เทา่ นนั้ เมืองเปรีเกอ ประเทศ ฝ รั่ ง เ ศ ส จ ะ ไ ด้ รั บ ความนิยมมากท่สี ดุ HUnGARiAn BLACK SUMMER TRUFFLE : TRUFFLE : PRiCE ABoUT PRiCE ABoUT 130€ / KG 498-527$ / ทรัฟเฟิลฮังการีจะมี PoUnd รสหวาน พบมากใน ท รั ฟ เ ฟิ ล ด� า ฤ ดู ร้ อ น ป ร ะ เ ท ศ ฮั ง ก า รี ด้ า น น อ ก จ ะ ข รุ ข ร ะ ส่ ว น ใ ห ญ่ จ ะ เ ติ บ โ ต คล้ายเพชร ด้านในมี ใกล้ๆ รากของต้น เ ส้ น ใ ย สี แ ด ง น้� า ต า ล แ บ ล็ ก โ ล คั ส ต์ ใ น ป่ า ตดั กบั สขี าว มกี ลน่ิ อาย robinia pseudo- ของป่า รสชาติหวาน acacia ตวั ยอดนิยม คล้ายผลไม้ เกิดกลิ่น มี ชื่ อ ว่ า h o m o k i เ ฉ พ า ะ ต า ม แ ห ล่ ง szarvasgomba ทเ่ี ตบิ โต อาทิ ใตต้ น้ โอก๊ มกั นา� ไปทา� ขนมหวาน ต้ น ฮ า ร์ เ ซ ล นั ต พ บ ไอศกรีม และเค้ก โ ด ย ม า ก ท่ี ส เ ป น แ ล ะ อิตาลี DIAMOND OF THE KITCHEN การค้นพบเสน่ห์ที่เย้ายวนของทรัฟเฟิลเกิดข้ึนในสมัยกรีกและโรมัน ต้ังแต่ศตวรรษที่ 15 พวกเขาหลงใหลกลิ่นดินจางๆ และกลิ่นท่ีเป็น เอกลกั ษณข์ องเห็ด ทรัฟเฟิลกลายเป็นหนึ่งในเครอ่ื งปรุงท่หี ายากและมีราคาสงู ทีส่ ุดในโลก เพราะเกดิ ใตด้ นิ ใกล้ต้นไมใ้ หญ่ เราจะไม่สามารถ พบไดด้ ว้ ยตวั เอง จงึ ตอ้ งอาศยั หมตู วั เมยี หรอื สนุ ขั เพอ่ื ดมกลนิ่ หา และมเี ฉพาะตามฤดกู าลเทา่ นนั้ ในอดตี ทรฟั เฟลิ จะถกู เสริ ฟ์ ใหก้ บั เหลา่ ขนุ นาง ชาวฝรั่งเศสและอิตาลี โดยพ่อครัวจะสไลซ์ ขูด สับให้ละเอียด และผสมลงไปในเมนูต่างๆ อาทิ โรยใส่ไข่ ใส่ในซอสเทอร์รีน เติมในพาสต้า และในอีกหลายๆ เมนจู นถึงทกุ วนั นี้ 2 EARTHY • Black Burgundy Truffle ทรัฟเฟิลด�าเบอร์กันดี กลิ่นและรสชาติคล้ายทรัฟเฟิลด�าท่ีเก็บในช่วงฤดูหนาว แต่รสชาติจะนุ่มนวลกว่า เชฟสว่ นใหญจ่ ะมคี วามสขุ กบั การไดป้ รงุ ทรฟั เฟลิ ชนดิ นี้ นยิ มใสใ่ นพาสตา้ มนั บด ไข่ และขา้ ว DELIGHTS TRUFFLE BY Chef Alex Seidel • honey Truffle เปน็ ทรฟั เฟลิ ทเ่ี มอื่ เรม่ิ ตน้ จะใหก้ ลน่ิ เหด็ กอ่ นจะคอ่ ยๆ กลายเปน็ รสหวานคลา้ ยนา้� ผงึ้ พบไดเ้ ฉพาะผนื ดนิ ใกลแ้ มน่ า�้ ดานปู ประเทศฮงั การี สว่ นใหญใ่ ชเ้ ตมิ ในไอศกรมี ซอรเ์ บต์ เคก้ และของหวานชนดิ ตา่ งๆ
a day bulletin B R E AT H E I N เรื่อง / ภาพ : พชร สงู เด่น 42 BREATHE IN : พชร สูงเด่น “มนั ไม่ใชเ่ รื่องบงั เอญิ ทีค่ ุณได้มาอยูท่ ี่น่”ี อาชีพ : นักศกึ ษาทุน Erasmus Mundus ด้านการศกึ ษาเพอ่ื การพัฒนา กา� ลังอยูใ่ นชว่ งชวี ิตทตี่ อ้ งวนุ่ ๆ สลบั ไปมา ระหว่างน่งั เขียนรายงานในห้องสมุด อบขนมในห้องครวั เรยี นรู้ นอกห้องเรียนด้วยการเดินทางไปยังเมอื งต่างๆ ในยุโรป และการน่งั เขยี นบนั ทกึ เร่ืองราวทง้ั หมดส่งมาให้ a day BULLETIN ทก่ี า� ลังจะน�ามาทยอยลงเป็นตอนๆ ทางออนไลน์ของเรา เอ็มมานูเอล บอร์ก, โฮสต์ชาวมอลทีส กล่าวไว้อย่างนั้น หลังจบบทสนทนาบนโต๊ะอาหารยามเช้าเกี่ยวกับความบังเอิญต่างๆ ที่พบเจอต้ังแต่เหยียบ แผน่ ดนิ ประเทศนี้ เอม็ มานเู อลบอกวา่ การทเี่ ราไดม้ าอยทู่ บ่ี า้ นหลงั น้ี มบี ทสนทนาเรอื่ งนก้ี ไ็ มใ่ ชเ่ รอ่ื งบงั เอญิ ทกุ อยา่ งลว้ นถกู จดั สรรแลว้ ในเวลาทเ่ี หมาะสม - ด้วยประสงค์ของพลงั งานเบ้อื งบน ทีม่ คี �านามนิยามใชเ้ รียกขับขานให้เขา้ ใจตรงกันว่า ‘พระเจ้า’ issue 501 28 aug 2017 มันง่ายมากที่วาทกรรมเรื่องพระประสงค์ของพระ- ไมร่ วู้ า่ เอม็ มานเู อล โฮสตช์ าวครสิ เตยี น จะมองวา่ เปน็ ตอ้ งเดนิ รบั แขก แถมตอบคา� ถามไปดว้ ยอกี นน้ั คงตอ้ งอาศยั ผู้เป็นเจ้าจะเข้าไปสื่อสารในใจมนุษย์อย่างเรา โดยเฉพาะ พระประสงค์ของพระเจ้าอยู่หรือไม่ ในความบังเอิญที่เรา ใจทอ่ี ยากสอื่ สารกบั เพอ่ื นมนษุ ยม์ ากไปกวา่ แรงทม่ี อี ยจู่ า� กดั ในเวลาที่เคว้งคว้าง ความเปล่ียนแปลงเกิดขึ้นรวดเร็ว ได้มาพบอหิ ม่าม และมีโอกาสได้พดู คุยกบั อิหม่ามในคราว ในช่วงนจ้ี ริงๆ เสียจนมองทกุ อยา่ งเปน็ ความวา่ งเปลา่ การทไ่ี ดร้ วู้ า่ มอี ะไร มาเยือนแบบปราศจากการนัดหมายน้ี ด้วยความที่มอสค์ บางอยา่ งยงั คอยเฝา้ มองเราอยบู่ างทกี เ็ ปน็ การปลอบประโลม แหง่ นค้ี งไมใ่ ชส่ ถานทท่ี น่ี กั ทอ่ งเทยี่ วในมอลตาจะมาเยอื นนกั ในมอลตา ถนนทุกสาย ประตบู ้านทกุ ประตู ดูจะมี เป็นก่ิงไม้ให้เกาะในวันท่ีว่ายไปในกระแสน้�าท่ีไม่รู้ทวนไป อิหม่ามเดินเข้ามาทักทายไถ่ถามเมื่อเห็นเรายืนชะเง้ออยู่ สัญลักษณ์ท่ีส่ือถึงความเช่ือความศรัทธาของผู้คนอยู่ใน ในทิศทางไหน หน้าประตทู างเข้า พร้อมกล่าวเชญิ ชวนพาเดนิ ดูรอบมอสค์ ทุกหนทุกแห่ง รายละเอียดเหล่านี้ท่ีปลุกอัตลักษณ์ ท่ีพ้ืนท่ีส่วนใหญ่ถูกใช้เป็นห้องเรียน หลังเห็นสายตาแห่ง ทางศาสนาสา� หรบั ผผู้ า่ นทาง - แมก้ ระทง่ั ในบคุ คลทป่ี ระกาศ ทว่า, ความบังเอิญน้ันดูท่าจะไม่ได้เกิดแค่กับเรา ความสงสัยของผู้มาเยือน พูดจาไถ่ถามปกิณกะอยู่สักพัก ว่าไม่มีศาสนาน้ันเอง เอาเข้าจริงแล้วก็ยังเป็นความเช่ือ ตัวเรานั้นหาได้มีส่ิงใดพิเศษไปกว่าชีวิตอื่นไม่ หากศาสนา คา� ถามที่อยากถามถงึ ค่อยๆ ออกจากปาก รวมถงึ ข้อสงสัย แขนงหนึ่ง ความต่างท่ีแสดงออกผ่านสัญลักษณ์ และ รากของความศรัทธาน้ันแฝงตัวอยู่ในทุกอณูของชีวิตและ ที่ว่าท�าไมเป็น ‘interfaith school’ แล้วนักเรียนยังมีอยู่แค่ พิธีกรรม, หากหลักค�าสอนในข้อควรปฏิบัติท่ีพึงกระท�า ความเปน็ อยใู่ นมอลตา ตงั้ แตร่ ายละเอยี ดของรปู ปน้ั รมิ ถนน ศาสนาเดยี ว... ต่อเพ่ือนมนุษย์และต่อตนเองน้ันช่างมีความละม้าย- ทลี่ ว้ นเตม็ ไปดว้ ยชอ่ โรสแมรี พระแมม่ ารอี า มอื จบั ประตรู ปู ปน้ั คล้ายคลึงกันเมื่อได้ลองเปิดใจรับฟัง พลวัตความเหมือน ทางศาสนาหน้าประตบู ้าน - สัญลักษณ์กลายๆ ว่าศาสนา “เพราะความกลวั มนั ลวงตา ‘dialogue’ เปน็ เรอื่ งสา� คญั และความต่างท่ีสะท้อนไปมาระหว่างสัญลักษณ์ท่ีพบเจอ ปรากฏกายอยใู่ นพน้ื ทสี่ าธารณะ เชอื่ มตอ่ กบั การเขา้ สพู่ นื้ ที่ ท่ีจะก่อให้เกิดความเข้าใจ แต่ตราบใดที่ความกลัวลวงตา กบั บทสนทนาทไ่ี ดย้ นิ มนั สะทอ้ นกอ้ งไปมา - แรงสน่ั สะเทอื น ส่วนตวั อย่างแยบยล - ไปจนถงึ งานเฉลมิ ฉลองตา่ งๆ ก็ล้วน มนั ยงั อยตู่ รงนน้ั มนั กย็ ากทบี่ คุ คลทม่ี คี วามกลวั จะเปดิ พนื้ ท่ี ภายนอกที่มันเร่ิมส่ันสะเทือนไปสู่แนวความคิด ความเช่ือ เป็นงานฉลองนกั บญุ ประจ�าเมืองน้ันๆ ท้ังนั้น ธงชาตทิ ปี่ ัก ให้ dialogue น้ันเกดิ ขึน้ กับอัตลักษณ์ทางศาสนาข้างในท่ีไม่เคยถูกต้ังค�าถาม แตล่ ะเมอื งนอกจากธงชาตมิ อลตาขาวแดง ธงสหภาพยโุ รป เพยี งเพราะมนั เปน็ อยอู่ ยา่ งนน้ั จนเราเขา้ ใจไปเสยี วา่ มนั เปน็ ก็เห็นจะเป็นธงคริสเตียนไม้กางเขนน่ีแหละที่ปักไว้ในที่สูง “ถา้ เราไมร่ บั ฟงั เรากต็ ดิ กบั การเหมารวม การเหมารวม อย่างนน้ั หรอื แม้กระท่งั ว่า เรา ‘คอื ’ ส่งิ นัน้ เคียงคู่กันไป ท่ีมาจากการรับสารอย่างเดียว แต่ไม่ได้รับฟัง ข้าพเจ้าขอ ประกาศไว้ตรงนี้เลยว่า ข้าพเจ้าไม่ได้เป็นพวกเดียวกับ จากท่ีเคยคิดว่าศาสนาเป็นกรอบความคิดท�าให้เรา หากเราพบวดั ไดต้ ามทกุ เมอื งในประเทศไทย เรากพ็ บ พวกสุดโต่ง ผู้ใดที่ก�าลังท�าร้ายศาสนาในนามของศาสนา ยดึ ติดอยู่กับบางส่ิง ความเชอ่ื บางอย่าง แต่เอาเข้าจริงแล้ว โบสถ์ได้ทุกเมืองในมอลตาเช่นกัน พวกเขาไม่ได้เข้าใจในค�าสอนของอิสลาม พวกเขาก�าลัง บางทีก็น่าอิจฉาพวกเขาเหล่าน้ันผู้เปี่ยมไปด้วยศรัทธา ท�าร้ายอิสลามในขณะท่ีเขาก�าลังเอ่ยนามศักด์ิสิทธิ์น้ัน ผู้ที่น้อมชีวิตให้อยู่ในพระประสงค์ของเบ้ืองบน เช่ือม่ันว่า แต่คนเราก็มักสนใจในสงิ่ ทหี่ ายากเสมอ ในประเทศ ออกมา” ทุกสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วมีเหตุผลน�าไปสู่ส่ิงที่ดีเสมอ เช่ือม่ัน ท่ีโบสถ์เก่าแก่สถาปัตยกรรมยุคบาโรกมีอยู่ทุกหัวมุมเมือง จนเป็นอสิ ระจากความกลวั ใดๆ สงบจากคา� ถามไร้คา� ตอบ กลับกลายเป็น mosque หรือมัสยิดท่ีมีอยู่เพียงแห่งเดียว ค�าถามมากมาย บทสนทนาดูจะยืดยาวไปไกลได้ ว่าเราเป็นใคร มาจากไหน อยู่ที่นี่ไปเพื่ออะไร และกา� ลัง ท่ดี งึ ดดู ความสนใจ โดยเฉพาะเม่อื รู้ว่ามัสยิดแห่งนีไ้ ม่ได้ทา� มากกวา่ นนั้ หากพนื้ ทโี่ รงเรยี นสามชน้ั หอ้ งเรยี นไมถ่ งึ 20 หอ้ ง จะไปทไี่ หน - ต่างจากผู้สงสยั ทย่ี งั วกวนในคา� ถามเหล่านั้น หน้าท่ีเป็นศูนย์รวมศาสนาให้ ‘คนกลุ่มน้อย’ ที่มีอยู่เพียง ดจู ะจา� กดั ชว่ั โมงพดู คยุ ตามพนื้ ทที่ มี่ ี อหิ มา่ มหยดุ ลงทปี่ ระตู ต่อไป และไม่แน่ใจกบั ใดๆ ที่ผ่านมา สามพันกว่าคน (อีกทั้ง 2,500 คนน้ันก็เป็นคนที่มาจาก ทางออกทเ่ี ราเขา้ มาแลว้ กลา่ วขอบคณุ ในการมาเยอื นครง้ั นี้ ประเทศมสุ ลิมอืน่ ๆ) ในประเทศทีม่ ีประชากรอยู่ท้ังส้นิ เพียง ค�าขอบคุณท่ียิ่งท�าให้เราต้องโน้มตัวโค้งค�านับให้อ่อนลง หรอื มนั อาจไมใ่ ชค่ วามบงั เอญิ จรงิ ๆ ทเ่ี ราไดม้ าอยใู่ น 400,000 กว่าคนน้ี หากยังท�าหน้าท่ีเป็นโรงเรียนท่ีเปิดรับ มากเสียยิ่งไปกว่า ให้กับการเปิดพื้นที่ศรัทธาภายนอก มอลตา นกั เรยี นทกุ ศาสนา - แมว้ า่ ทา้ ยสดุ แลว้ จะมแี ตน่ กั เรยี นมสุ ลมิ และภายในท่ีอิหม่ามมีให้แก่ผู้มาเยือนชั่วคราว โดยเฉพาะ ก็ตาม เมอ่ื คดิ ว่าช่วงนั้นเป็นช่วงรอมฎอน ถอื ศีลอด การที่อิหม่าม
4 3 B R E AT H E O U Tเร่อื ง / ภาพ : มิ่งขวญั รตั นคช IN THE MIDDLE OF NOWHERE BREATHE OUT : มิ่งขวญั รัตนคช อาชีพ : กองบรรณาธกิ ารนติ ยสาร a day BULLETIN เด็กสถาปัตย์เจเนอเรชนั วาย ผผู้ นั ตวั เองสแู่ วดวงสอ่ื สารมวลชน สนใจเรอื่ งราวเกี่ยวกับงานออกแบบเชงิ พฤตกิ รรมมนษุ ย์ ทอดสายตาออกไปเบอื้ งหนา้ ทงุ่ หญา้ พลว้ิ ไหวอยา่ งเกยี จครา้ น เปน็ แนวตามสายลมเยน็ ทพ่ี ดั มาเปน็ ระลอก ทนั ใดนน้ั เสยี งฝเี ทา้ กบุ กบั ดงั แวว่ มาแตไ่ กล และยุทธศาสตรก์ ารพัฒนาประเทศ สนกุ กับการออกเดนิ ทางทอ่ งโลกกวา้ ง เชอ่ื ว่าทุกเรื่องราวบนโลกสามารถถ่ายทอดผา่ นตัวหนงั สอื ได้ และใกลเ้ ขา้ มาทกุ ขณะ หญงิ สาวผมสฟี างรา่ งทะมดั ทะแมงปรากฏตวั ขน้ึ ตรงเสน้ ขอบฟา้ เธอวงิ่ กระหดื กระหอบ ในมอื ถอื ถงั พลาสตกิ บรรจอุ าหารสตั วม์ าดว้ ย ใบหนง่ึ ดา้ นหลงั คอื ฝงู แกะนบั รอ้ ย นา� โดยแกะหนมุ่ จา่ ฝงู วงิ่ กวดประชดิ ตวั เธอพรอ้ มเอาหวั กระแทกถงั ใสอ่ าหารอยา่ งดดุ นั “เปิดประต!ู ” เธอตะโกนเสียงดังลั่นทุ่ง แม้ว่าเราจะไม่สามารถสนทนากับแพทริกได้อย่าง ตามวัย สิ่งที่ไม่ปกติและน่าหวั่นใจคือ เทเรซาและสามี เรารีบวิ่งไปคว้าประตูร้ัวไม้ขนาดมหึมา ผลักมัน ลนื่ ไหลนกั ดว้ ยอปุ สรรคทางภาษา แตใ่ ชว่ า่ เราจะไมม่ ี Deep หูหนวกสนิท ดังนั้น ท้ังคู่จึงต้องหมั่นพาลูกสาวมาเล่น เปิดออกอย่างทุลักทุเล เส้ียววินาทีต่อมา ถังใส่อาหาร Talks กนั เสยี เมอ่ื ไหร่ แทบทกุ ม้ือคา�่ หลงั จากเหนด็ เหนอ่ื ย ที่บ้านเราบ่อยๆ เพ่ือให้เรียนรู้ทักษะการพูด และแน่นอน ลอยล่ิวข้ามหัวเราเข้าไปในคอกไม้ พร้อมฝูงแกะหน้าตา กบั งานในฟารม์ มาทง้ั วนั สมาชกิ ในบา้ นจะมานงั่ ลอ้ มวงกนิ ตลอด 3 สัปดาห์ส้ันๆ ที่เราอยู่ในหมู่บ้านเล็กๆ แห่งน้ัน หวิ กระหายทค่ี วบตามเขา้ ไปตดิ ๆ หญงิ สาวผมสฟี างเดนิ มา อาหารค�่าง่ายๆ ซึ่งท�าจากวัตถุดิบในฟาร์ม แลกเปลี่ยน หนูน้อยได้หดั พูดภาษาไทยด้วย! พักหอบหายใจข้างๆ เร่อื งราวในชีวติ ระหว่างกันด้วย 2 ภาษา นน่ั คือภาษาพดู “สนกุ เนอะ ว่าไหม” เธอถามพร้อมรอยยม้ิ กว้าง และภาษามอื หลายคร้งั ที่บทสนทนาพาเราไปไกลถึงเร่อื ง เหมือนอย่างท่ี มหาตมะ คานธี กล่าวไว้ ‘True love เราพยักหน้าแทนคา� ตอบ พูดอะไรไปเธอก็ไม่ได้ยิน ความเชื่อ จิตวญิ ญาณ และตัวตน จนเราอดแปลกใจไม่ได้ is boundless like the ocean and, swelling within one, เพราะวนั น้ีเธอไม่ได้ใส่เครือ่ งช่วยฟัง! วา่ การขยบั มอื ไปมาของแพทรกิ สามารถสอ่ื สารเปน็ ถอ้ ยคา� spreads itself out and, crossing all boundaries and frontiers, 3 สัปดาห์ส้ันๆ กับการใช้ชวี ิตในฟาร์มแห่งหนง่ึ ทาง ได้มากมายขนาดนเ้ี ลยหรือ envelops the whole world.’ ความรกั นนั้ ไรพ้ รมแดนเฉกเชน่ ตอนเหนือของประเทศสวีเดน ช่วยให้เราสัมผัสเส้นแบ่ง มหาสมุทร... เทเรซาและจอห์นพบกัน ณ ท่ีไกลแสนไกล เบาบางตรงชอ่ งวา่ งระหวา่ งความ ‘เงยี บ’ และ ‘เหงา’ ไดอ้ ยา่ ง Sign Language นนั้ มีภาษามือสากล และภาษามือ ซง่ึ ความรักอันย่งิ ใหญ่ เอ่ยด้วยหวั ใจไม่ใช่คา� พูด เขา้ อกเขา้ ใจ เพราะหมบู่ า้ นเลก็ ๆ In the middle of nowhere ทอ้ งถน่ิ ทผ่ี พู้ กิ ารทางการไดย้ นิ แตล่ ะประเทศใช้ เชน่ เดยี วกบั แหง่ น้ี เปน็ แหลง่ รวมพลของผพู้ กิ ารทางการไดย้ นิ ชาวสวดี ชิ ภาษาพดู ผใู้ ชภ้ าษามอื สามารถบอกไดว้ า่ คนนเี้ ปน็ ชาวตา่ งชาติ 3 ปตี อ่ มา คลปิ วดิ โี อคลปิ หนงึ่ ถกู สง่ มาจากสแกนดเิ นเวยี รวมถึงโฮสต์ชาวไร่ทง้ั สองคนของเรา, คิมและแพทริก ทพี่ ยายามใช้ ‘ภาษามอื แบบสวดี ชิ ’ จากการดรู ปู แบบการใช้ ท�าให้เราหวนคิดถึงช่วงเวลา 3 สัปดาห์สั้นๆ น้ันอีกครั้ง แพทริกหหู นวกสนิทตงั้ แต่เกดิ เขาไม่เคยได้ยินเสยี ง มือสะกดค�าและเรียงประโยค นอกจากนี้สวีเดนยังเป็น หมู่บ้านเล็กๆ ที่ความเงียบงันแผ่กว้างไกลสุดสายตา ใดๆ บนโลกใบน้ี ไมเ่ คยรบั รวู้ า่ แกะนบั รอ้ ยตวั ทเี่ ขาเลย้ี งไวน้ นั้ ประเทศแรกในโลกท่ีได้รับสิทธิตามกฎหมายคนหูหนวก ทุ่งหญ้าพล้ิวไหวอย่างเกียจคร้าน เสียงฝีเท้ากุบกับของ สง่ เสยี งรอ้ งอยา่ งไร สว่ นคมิ เรมิ่ สญู เสยี การไดย้ นิ เมอื่ เธออายุ ให้มีการศึกษาระดับสูงด้วยภาษามืออีกด้วย คิมบอกเรา ฝูงแกะ และความเรียบง่ายของการใช้ชีวิตแบบพอเพียง 5 ขวบ ความผดิ ปกตทิ างการไดย้ นิ ของเธออยใู่ นระดบั ทกี่ ารใส่ อยา่ งกระตอื รอื รน้ ในบา่ ยวนั หนง่ึ ทเ่ี ทเรซา เพอื่ นบา้ นสาวสวย ในคลิปวิดีโอน้ันเทเรซาและจอห์นยิ้มร่า มีคิมกับแพทริก เครอ่ื งชว่ ยฟงั สามารถยดื อายขุ ยั โลกแหง่ สรรพเสยี งรอบตวั มาร่วมกนิ ของว่างในสวน พร้อมสามชี าวต่างชาตขิ องเธอ ยืนอยู่ลิบๆ ด้านหลัง เด็กหญิงลูกครึ่งหน้าตาน่ารักน่าชัง ได้ แต่เวลาสว่ นใหญ่ในหม่บู ้าน เธอเลอื กทจ่ี ะปดิ การรบั ฟงั พดู เจอ้ื ยแจว้ เธอไดผ้ มหยกิ จากพอ่ และดวงตาสนี า�้ ตาลออ่ น ด้วยการไม่ใช้เคร่ืองมืออิเล็กทรอนิกส์เหล่านั้น และสัมผัส เทเรซาและจอหน์ สองสามภี รรยาชาวไร่ ทงั้ คพู่ บกนั จากแม่ ความงดงามของธรรมชาตโิ ดยรอบดว้ ยสองตาของเธอแทน หลายปกี อ่ นตอนทเี่ ทเรซารว่ มกบั ‘Pink Caravan’ คณะเดนิ ทาง เราเรยี นรภู้ าษามอื สา� หรบั บทสนทนาในชวี ติ ประจา� วนั อันโด่งดังของประเทศสวีเดน ซ่ึงก่อตั้งต้ังแต่ปี 1969 เธอ ‘ความรัก’ คือเส้นแบ่งเบาบางที่ขีดคั่นตรงกลาง ไว้คยุ กบั แพทรกิ เป็นประโยคง่ายๆ เช่น ทอ่ งโลกไปไกลถงึ ทวปี แอฟรกิ า และตดั สนิ ใจเปน็ อาสาสมคั ร ระหว่างความ ‘เงียบ’ และ ‘เหงา’ ทเ่ี ราค้นพบ “อรณุ สวสั ด์ิ แพทรกิ คณุ พรอ้ มสา� หรบั มอื เชา้ หรอื ยงั ” สอนภาษามอื สากลใหก้ บั ผพู้ กิ ารทางการไดย้ นิ ทปี่ ระเทศกานา “ชว่ ยสง่ เนยแขง็ ตรงนน้ั มาใหฉ้ นั ที และอยา่ ลมื สง่ มดี และทน่ี น่ั เธอไดพ้ บรกั กบั หนงึ่ ในนกั เรยี นหหู นวกชาวแอฟรกิ นั มาด้วยล่ะ” ของเธอ ไม่กปี่ ีต่อมาทั้งคู่ย้ายกลับมาตงั้ ถิ่นฐาน และสร้าง “อย่าลมื ปิดประตูคอกแกะนะ พระอาทิตย์กา� ลังจะ ครอบครวั เลก็ ๆ ใช้ชีวติ อย่างเรยี บง่ายทบี่ ้านเกดิ ของเธอ ตกดนิ ” พวกเขามลี กู สาวด้วยกัน 1 คน ในปี 2014 ท่ีเราได้ พบกับครอบครัวที่แสนอบอุ่นครอบครัวน้ี หนูน้อยอายุ 8 เดือน สุขภาพสมบูรณ์แข็งแรงดีทุกอย่าง มีพัฒนาการ
a day bulletin Editor,s NotE 44 วุฒิชยั กฤษณะประกรกิจ บรรณาธกิ ารบริหาร FB : theaestheticsofloneliness All You CAn EAt issue 501 28 aug 2017 บนถนนเล่ียงเมืองระหว่างทางกลับบ้าน มีร้านหมูกระทะและชาบูแบบบุฟเฟต์ แล้วเราก็พบว่าทางเลือกนั้นไม่เคยสร้างความพึงพอใจได้สมบูรณ์เต็มเปี่ยม ผดุ ขึ้นมาตดิ ๆ กนั อยู่ 3-4 ร้าน เมนูท่ีเสิร์ฟบนโต๊ะข้างๆ น้ันน่ากินกว่าของเราเสมอ และเมนูอีกนับร้อยรายการท่ีเรา ไม่ได้ส่งั ก็ล้วนน่ากนิ กว่าท้ังนั้น น่ยี งั ไม่นับรวมร้านอาหารทอี่ ยู่ในตลาดนัดตรงมมุ หวั ถนน ซ่งึ มีบางส่วนกข็ ายแบบ บุฟเฟต์เหมือนกัน แถมในศูนย์การค้าใหญ่ฝั่งตรงข้ามกันน้ัน ชั้นบนสุดก็ยังอุตส่าห์มี เทยี บกับในวันที่เรามีเงินจา� กดั เวลาจา� กดั และมที างเลอื กจ�ากัด อย่างวนั ทา� งาน รา้ นบฟุ เฟตก์ บั เขาดว้ ย จะแตกตา่ งกแ็ คเ่ มนู คอื เปน็ สกุ บ้ี ฟุ เฟตบ์ า้ ง พซิ ซา่ บฟุ เฟตบ์ า้ ง ฯลฯ ระหว่างอาทิตย์ โดยเฉพาะอย่างย่ิง ช่วงปลายๆ เดือนใกล้เงินหมด บางทีแค่บะหมี่ กึ่งส�าเร็จรูปหรืออาหารถุงท่ีเหลือค้างมาจากเม่ือวันก่อนก็สามารถให้ความอ่ิมอร่อย ลองนึกย้อนกลับไปตอนยังเป็นวัยรุ่น สมัยน้ันร้านบุฟเฟต์ยังมีไม่เยอะแบบน้ี และเติมเต็มความต้องการภายในได้แล้ว แต่พอเรามีทางเลือกมากขึ้น มากขึ้น ผมกับเพ่ือนๆ ก็ชอบเข้าเหมือนกัน จ�าพวกร้านปิ้งย่างและพิซซ่าคือแหล่งนัดประจ�าของ กลบั พบว่าภายในใจน้ันขยายกว้างออกไปจนไม่สามารถเติมเตม็ ได้อีกเลย พวกเรา พอถึงตอนน้ีหันไปทางไหนก็มีแต่ร้านบุฟเฟต์ ผมเองพยายามหลีกเล่ียง เพราะ รู้สกึ ว่าพออายุเยอะๆ แล้ว กินอาหารแต่ละม้อื ได้น้อยลง การเข้าร้านแบบนี้จะไม่ค่อยคุ้ม บุฟเฟต์คือค�าตอบของยุคสมัย มันคือปลายทางของเสรีภาพในการบริโภค ที่ระบบทุนนิยมหยิบย่ืนให้ เมื่อผู้คนทนไม่ไหวกับทางเลือกมากมายละลานตา และเขา หลายปที ผี่ า่ นมา ดเู หมอื นวา่ ชวี ติ ของเราถกู หอ้ มลอ้ มดว้ ยรา้ นอาหารบฟุ เฟตม์ ากขนึ้ ไม่อยากจะรับผิดชอบต่อผลของการตัดสินใจของตัวเองอีกต่อไป เร่ือยๆ มันอาจจะไม่ใช่ภาพสะท้อนเรื่องปัญหาเศรษฐกิจในภาพรวม หรือสถานะหนี้สิน ในครัวเรือนตลอดช่วงหลายปีที่ผ่านมา เพราะราคาเหมาหัวแต่ละมื้อก็ไม่ใช่ถูกๆ เมือ่ เข้าร้านบฟุ เฟต์โดยยอมจ่ายเงนิ ก้อนใหญ่ไปทเี ดียว แล้วหลงั จากนน้ั ก็สามารถ แค่ร้านปิ้งย่างริมถนนกค็ ดิ หัวละสองสามร้อยบาทขน้ึ ไป คนทเ่ี ข้ามาเป็นลูกค้าจึงไม่น่าจะ กินทุกอย่างท่ีนึกอยากกินมาตลอดสัปดาห์ ตลอดเดือนที่รู้สึกอัตคัดขัดสน จา� กัดจ�าเข่ีย มีปัญหาเรอ่ื งปากท้องหรือเงินๆ ทองๆ และตัดสินใจเลือกอะไรก็มีแต่ผิดๆ พลาดๆ ร้านบุฟเฟต์คือสรวงสวรรค์ภายในใจท่ีเรา ไมต่ อ้ งเลอื ก ไมต่ อ้ งตดั สนิ ใจอะไรอกี แลว้ ทกุ อยา่ งเปน็ ของเรา มนั คอื โอกาสในการปลดปลอ่ ย จริงๆ แล้วการเขียนถึงรสนิยมและวิถีการบริโภคของคนอื่นเป็นเร่ืองสุ่มเส่ียง และทวงคนื ความสุขกลับมา มนั คอื การบริโภคที่ล้นเหลอื ขนึ้ ไปอกี ขน้ั ที่จะโดนด่ากลับมาว่ามายุ่งอะไรด้วย ผมแค่อยากจะตั้งข้อสังเกตว่า วัฒนธรรมบุฟเฟต์ สะทอ้ นใหเ้ หน็ อะไรมากกวา่ นนั้ มนั คอื ความเปลยี่ นแปลงของความคดิ และคา่ นยิ มในสงั คม ถา้ เมอ่ื ทศวรรษกอ่ น ทนุ นยิ มและอตุ สาหกรรมเคยเผาผลาญทรพั ยากรโลกใหห้ มดไป อย่างรวดเรว็ ขนาดไหน มาถึงในทศวรรษนี้ บฟุ เฟต์คืออีกข้ันของมนั เม่ือเศรษฐกิจทุนนิยมและระบบการผลิตแบบอุตสาหกรรมได้พัฒนามาจนถึง จุดสุดยอด ท�าให้สินค้าราคาต่�าลง มีปริมาณมากขึ้น น�ามันออกมาวางโชว์อย่าง ถ้ากะเพราหมูราดข้าวพร้อมไข่ดาวหนึ่งใบคือหนึ่งอ่ิม ลองนึกถึงเน้ือไก่ เนื้อหมู ละลานตาในร้านรวง และเราต่างก็มีเสรีภาพในการเลือกอย่างอิสระเต็มท่ี แต่น่าแปลก เนอ้ื ววั กงุ้ หอย ปู ปลา ถาดแลว้ ถาดเลา่ ทเี่ ราสงั่ ไมห่ ยดุ ในรา้ นปง้ิ ยา่ งหรอื ชาบู แลว้ นกึ ไกล ท่เี รากลับรู้สึกว่าไม่สามารถจะหาความสุขมาเตมิ เต็มภายในใจได้อกี เลย ไปถึงภาพภเู ขาหัวโล้นทถี่ กู แผ้วถางเพอื่ ใช้ปลูกพืชวัตถดุ ิบอาหารสัตว์ และอวนลากตาถี่ๆ กวาดต้อนท้องทะเลทไ่ี กลออกไป ลกึ ลงไป เพอื่ เอาทกุ ส่งิ ทกุ อย่างใต้น้นั ขึ้นมา ยกตัวอย่างในวันหยุดสุดสัปดาห์ตอนต้นเดือน พอเงินเดือนเข้ามาเต็มกระเป๋า ผมและครอบครัวอยากไปกินอาหารนอกบ้านบ้าง โดยการเปรียบเทียบขนาดบรรจุของ ปญั หาของยคุ สมยั ไมไ่ ดอ้ ยทู่ ค่ี วามหวิ หรอื ความขาดแคลน เทคโนโลยี วทิ ยาศาสตร์ กระเพาะกับจ�านวนเงินที่มีอยู่ในกระเป๋า เราจา� เป็นต้องตัดสินใจเลือกส่ิงที่ดีที่สุดสา� หรับ และอุตสาหกรรมอาหาร พาเราออกไปให้ห่างไกลกับความหิวหรือขาดแคลนอะไรๆ ตวั เอง เพยี งแตเ่ ราเหนอ่ื ยลา้ สดุ จะทานทนกบั การทจี่ ะตอ้ งตดั สนิ ใจเลอื กทกุ เชา้ ค�่า วา่ ไปกนิ ไหนดี กนิ อะไรดี “กินไหนดี” ค�าถามแรกท่ีจะต้องสับสนวุ่นวายใจกับการเลือกร้าน... “กินอะไรดี” ค�าถามทส่ี องเมื่อนัง่ ลงทโี่ ต๊ะแล้วเปิดไล่ดูเมนแู บบอะลาคาร์ต
Search
Read the Text Version
- 1 - 35
Pages:
