ใบปฏิบัติงานที่ 1 ส่วนประกอบของเครื่องรับโทรทัศน์

ใบปฏบิ ตั งิ านที่ 1 ส่วนประกอบของเครื่องรบั โทรทศั นจ์ อ CRT รายวชิ า เครื่องรบั โทรทศั น์ (Television Receiver) รหสั 2105 - 2011 ภาคเรียนที.่ ........... ปีการศึกษา....................... เสนอ ครูศรายทุ ธ คงตา จัดทําโดย ช่อื .........................................................เลขที่..........L……. ปฏบิ ตั ิงานกลุม่ ที่..................... แผนกอิเลก็ ทรอนิกส์ วิทยาลัยเทคนคิ เชียงใหม่ สถาบนั การอาชวี ศกึ ษาภาคเหนือ 1 สาํ นักงานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร

วัตถุประสงค์ 1. ผู้เรียนสามารถบอกชือ่ ชน้ิ ส่วนตา่ งๆ ของเครอ่ื งรบั โทรทศั นไ์ ด้ถูกตอ้ ง 2. สามารถอธิบายหน้าท่ขี องปมุ่ ปรับหน้าเคร่อื งรับโทรทศั น์และชนิ้ ส่วนต่างๆ ได้ 3. สามารถแยกอปุ กรณใ์ นแต่ละหน้าทไ่ี ด้ เครอื่ งมอื ละอปุ กรณ์ 1. เครอื่ งรบั โทรทัศน์ 2. ไขควง คมี เนือ้ หา ส่วนประกอบของเครื่องรบั โทรทศั น์ 1. ป่มุ สวิทชค์ าํ สง่ั หนา้ เครือ่ งรับโทรทศั น์ ด้านหน้าของเครื่องรับโทรทัศน์จะประกอบไปดว้ ยปมุ่ สวิทช์คําส่งั ต่าง ๆ ดังน้ี

2. อุปกรณ์ประกอบภายนอกและจอภาพ ภาพท่ี 2 อปุ กรณป์ ระกอบภายนอกและจอภาพ 1. หลอดภาพ คือหลอดสุญญากาศ ทําหน้าที่กําเนิดภาพ โครงสร้างทําจากแก้ว ภายในเป็นสุญญากาศ มี ส่วนประกอบตา่ งๆ ไดแ้ ก่ ไส้หลอด แคโถด แอโนด คอนโทรลกรดิ สกรนี กริด โฟกัส ภาพที่ 2.1 ภาพร่างของหลอดภาพ

2. โย๊ค หรือขดลวดหักเหทางแนวนอนและแนวต้ัง มีหน้าท่ีผลักดันลําอิเล็กตรอนให้เบ่ียงเบนในแนวต้ัง และแนวนอน เพ่อื ให้เกดิ แสงหรือภาพเตม็ หน้าจอ ภาพ 2.2 ภาพร่างของโยค๊ 3. ชดุ วงแหวนปรับความบริสทุ ธิ์และปรับคอนเวอรเ์ จนซ์ เป็นแม่เหล็กปรับจุดศูนย์กลางที่เรียกว่าเซ็นเตอร์ริงส์สําหรับปรับลําอิเล็กตรอนให้ยิงตรงกลาง จอภาพเพ่ือให้ภาพท่ีออกมาแสดงท่ีหน้าจออยู่ตรงกลางพอดี นอกจากน้ีแล้วในส่วนของจอภาพอาจจะเกิดภาพเว้า ทางด้านข้างได้ จึงต้องมีการใช้แม่เหล็กถาวรอีกชุดหน่ึงมาทําการแก้ไข ซ่ึงเราจะเรียกแม่เหล็กท่ีติดตั้งด้านที่ บงั คบั ขอบจอวา่ “คอเร็คชน่ั แมกเนท” (Correction Magnet) ภาพที่ 2.3 ชดุ วงแหวนปรบั ความบรสิ ุทธ์ิและปรบั คอนเวอร์เจนซ์

4. ช็อคเกต็ เสียบขาหลอดภาพและแผงขับ CRT หรือเรียกว่า ปร้นิ เล็ก (Y PCB) จะติดอยกู่ ับหลอดภาพ เป็นส่วนของภาคขยายสัญญาณสแี ละสญั ญาณความสว่าง ภาพที่ 2.4 ช็อคเกต็ เสียบขาหลอดภาพและแผงขบั CRT 5. ลําโพง ทาํ หน้าท่ีแปลงสญั ญาณเสียงใหเ้ ปน็ คลน่ื เสยี ง ทําใหส้ ามารถรับฟังเสยี งจากรายการโทรทัศนไ์ ด้ ภาพที่ 2.5 ภาพรา่ งของลาํ โพง 3. อปุ กรณบ์ นแผน่ วงจรพิมพ์ 1. จูนเนอร์ มหี น้าทร่ี บั สญั ญาณคลนื่ พาหะจากเคร่อื งส่ง มายังเครอื่ งรับและแปลงคลื่นท่ีรบั เข้ามาให้ เป็นความถี่ปานกลาง (ความถ่ีไอเอฟ) ภาพท่ี 3.1 ภาพรา่ งของจูนเนอร์

2. ฟลายแบล็คทรานฟอร์เมอร์ (Fly Back Transformer: FBT) เป็นอุปกรณ์ สาํ คญั ตัวหนึ่ง มีหน้าที่หลัก ในการกําเนิด แรงดันไฟตรงค่าสูง ประมาณ 24,000 โวลต์ ถึง 30,000 โวลต์ เพื่อป้อนให้แอโนดของหลอดภาพ เพื่อทาํ ใหเ้ กิดแสงที่หน้าจอภาพและกาํ เนิดแรงดันไฟเอซีค่าตาํ่ เพ่อื ใชเ้ ลย้ี งสว่ นตา่ งๆ ของวงจร ภาพท่ี 3.2 ฟลายแบคทรานฟอร์เมอร์ 3. คริสตอล (Crystal) เป็นอุปกรณ์ท่ีทําหน้าท่ีกําเนิดความถี่ขึ้นด้วยตัวเอง ความถ่ีที่กําเนิดได้น้ันมีความ เที่ยงตรงสูงมาก มักใช้ในการกําเนิดความถ่ีวงจรต่างๆ เช่น การกําเนิดความถี่แนวต้ังแนวนอน การกําเนิดความถ่ี ซัพแคเรยี ในภาคสี หรือกาํ เนดิ ฐานเวลา(คลอ็ ก)ของไอซีควบคมุ ภาพที่ 3.3 ภาพร่างของคริสตอล 4. ไอซีภาคควบคุมภาคจ่ายไฟ เป็นส่วนประกอบท่ีสําคัญในภาคจ่ายไฟแบบสวิตชิ่ง เพาเวอร์ซัพพลาย ทําหน้าท่ีเป็นตัวควบคุมการสวิตชิ่งแรงดันไฟดีซี 300 โวลต์ ให้กับขดไพมารี่ของ สวิตซ่ิงทรานฟอร์เมอร์ และ ควบคมุ แรงดนั ไฟเล้ยี งวงจรของเครือ่ งรับโทรทัศน์ ภาพที่ 3.4 ภาพร่างของไอซีภาคควบคมุ ภาคจ่ายไฟ

5. สวิตซ่ิงทรานฟอร์เมอร์(Switching Transformer) เป็นส่วนประกอบที่สําคัญในภาคจ่ายไฟแบบสวิต ซิง่ เพาเวอรซ์ ัพพลาย ทําหน้าทแี่ ปลงแรงดันไฟดีซี 300 โวลต์ซ่ึงเป็นภาคจ่ายไฟหลักของเคร่ืองรับโทรทัศน์ออกมา เป็นแรงดนั ไฟ 110 โวลต์และชุดไฟต่าํ เพอื่ นําไปเล้ียงวงจรของเคร่ืองรับโทรทัศน์ ภาพที่ 3.5 ภาพร่างของสวติ ช่งิ ทรานฟอร์เมอร์ 6. คอนเด็นเซอร์หรือตัวเก็บประจุแรงดันขนาด 300 โวลต์ (C 300 V)ทําหน้าที่กรองแรงดันไฟดีซี 300 โวลต์ ซ่ึงเป็นภาคจ่ายไฟหลักของเคร่ืองรับโทรทัศน์ เป็นคอนเด็นเซอร์แบบอิเล็กโทรไลต์ ชนิดมีขั้ว มีค่าความจุอยู่ ที่ 100-200ไมโครฟารัด ทนแรงดนั ได้ 400-450โวลต์ เปน็ คอนเด็นเซอรข์ นาดใหญท่ ี่สดุ ในเคร่ืองรับโทรทัศน์ ภาพที่ 3.6 ภาพร่างและตําแหนง่ ของคอนเด็นเซอรท์ ี่ประจไุ ฟ 300 โวลต์

7. คอนเดน็ เซอร์หรือตวั เก็บประจุแรงดันขนาด 110 โวลต์ (C 110 V) ทําหน้าที่กรองแรงดันไฟดีซี 110 โวลต์ซ่ึงเป็นแรงดันไฟทางด้านขดเซคค่ันดาร่ีของสวิตซ่ิงทรานฟอร์เมอร์ เพ่ือนําแรงดันไปเล้ียงภาคหักเหทาง แนวนอนและภาคกําเนิดไฟแรงสงู ภาพท่ี 3.7 ภาพร่างและตําแหน่างของคอนเด็นเซอรท์ ป่ี ระจุไฟ 110 โวลต์ 8. ขดลวดดเี กา๊ ซิ่ง มหี น้าท่สี ร้างสนามแม่เหล็กลา้ งกบั สนามแม่เหล็กทต่ี กค้างท่ีหนา้ จอภาพ ภาพที่ 3.8 ภาพรา่ งของขดลวดดเี กา๊ ซิ่ง 9. คอล์ยต่างๆ ในเครื่องรับโทรทัศน์ ประกอบด้วยคอล์ยสําคัญๆ 3 ตัวด้วยกันคือ คอล์ยภาพ (คอล์ยดี เทคเตอร์ภาพ) คอล์ย เอเอฟที(คอล์ยควบคุมการล็อกสถานี)เซรามิกฟิลเตอร์ (กรองความถี่เสียง 5.5เมกกะ เฮิร์ตผ่าน) ภาพที่ 3.9 ภาพรา่ งของคอล์ยหน้าท่ีตา่ งๆ

10. ทรานซิสเตอร์ฮอร์เอาต์พุต (Transistor Hor Output) ทําหน้าท่ีขยายสัญญาณ ฮอร์พัลส์ หรือ ซอร์ ทูธ ความถ่ี 15,625 เฮิรตซ์ เป็นภาคขยายกําลังทางแนวนอนภาคสุดท้ายแล้วส่งสัญญาณที่ถูกขยายแล้วให้ ฟลาย แบล็คทรานฟอร์เมอรเ์ พือ่ สง่ ให้ฮอรโ์ ย๊คตอ่ ไป ภาพที่ 3.10 ทรานซสิ เตอรฮ์ อร์เอาตพ์ ตุ ภาพแสดงอุปกรณ์ต่างๆ บนแผงวงจร

ลาํ ดับขน้ั การปฏิบัติงาน 1. เติมช่อื เรยี กของปมุ่ สวิทชค์ าํ สัง่ สญั ลกั ษณ์หนา้ เครอื่ งรบั โทรทศั นแ์ ละบอกหน้าทีข่ องป่มุ สวทิ ช์ คาํ ส่งั ตารางที่ 1 ชอื่ เรียกและสญั ลกั ษณข์ องป่มุ สวทิ ช์คาํ สงั่ และหน้าทีข่ องปมุ่ สวทิ ชค์ าํ สงั่ หมายเลข สัญลกั ษณ์ ชื่อเรยี ก หนา้ ทข่ี องปมุ่ สวิทช์ คาํ สง่ั 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

2. สังเกตอุปกรณป์ ระกอบภายนอกและจอภาพของเครอ่ื งรบั โทรทศั น์ และบนั ทึกผลลงในตารางท่ี 2 ตารางท่ี 2 อปุ กรณ์ประกอบภายนอกและจอภาพของเคร่ืองรบั โทรทศั น์ หมายเลข ช่อื เรยี ก หน้าที่ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

3. สังเกตอุปกรณบ์ นแผน่ วงจรพิมพข์ องเครื่องรบั โทรทัศน์ และบนั ทกึ ผลลงในตาราง ท่ี 3

ตารางท่ี 3 เติมหมายเลขตําแหนง่ ชื่อเรียก และเบอรอ์ ปุ กรณด์ ังต่อไปน้ี หมายเลข ตาํ แหนง่ ชื่อเรียก เบอร์อุปกรณ์ 1 2 3 4 ? 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 4. สังเกตอปุ กรณ์บนแผน่ วงจรพิมพ์ของเครือ่ งรับโทรทัศน์ ย่หี อ้ ..................................แทน่ เครือ่ ง............................ ขนาดจอ.............น้วิ และบันทึกผลลงในตาราง ที่ 4 จํานวน 10 รายการ

ลาํ ดบั ชอ่ื /เบอร์ อุปกรณ์ สัญลักษณ์ ตาํ แหน่ง 1 2 3 4 5 6 7 9 10