การวิจัยเชิงอนาคต_FULL

การวิจยั เชงิ อนาคต Future Research

ความหมายของการวิจยั  เทยี นฉาย กีระนนั ท์ (2537)ไดใ้ หค้ วามหมายวา่ การวจิ ยั เชงิ อนาคต เป็ นงานวจิ ยั ที่จาเป็ นอย่างย่ิงในการ วางแผนและกาหนดนโยบายตลอดจนแนวทางการ ดาเนินงานในอนาคต โดยมีจุดมุ่งหมายที่จะทาการ ทานาย เหตุการณ์ คาดคะเนหรือพยากรณเ์ หตุการณอ์ ย่างใดอย่างหน่ึง ท่ีอาจจะเกิดข้ึนในอนาคต ทงั้ น้ี จะตอ้ งองิ พ้ืนฐานขอ้ มูลและขอ้ คน้ พบทจ่ี ะไดจ้ ากการวจิ ยั เพื่อคน้ หาและอาจจะตอ้ งอิงกบั ขอ้ มูลในระยะเวลา หน่ึงท่ีผ่านมาในอดีตดว้ ย เพื่อท่ีจะสามารถวาดภาพพิจารณาถึงแนวโนม้ ท่ีจะเกิดเหตุการณห์ นึ่งๆใน อนาคต  จมุ พล พลู ภทั รชวี นิ (2559) ไดก้ ลา่ ววา่ การวจิ ยั อนาคต มาจากคาภาษาองั กฤษวา่ “Futures Research” เป็ นศพั ทเ์ ฉพาะ (Technical Term) ทสี่ ่ือถึงแนวคิด วธิ ีการ กระบวนการ และระเบียบวธิ ีทีใ่ ชใ้ นการ สารวจ ศึกษาแนวโนม้ ทมี่ คี วามเป็นไปไดใ้ นอนาคต เก่ียวกบั เรอ่ื งทท่ี าการศึกษา ทงั้ แนวโนม้ ทพ่ี ึงประสงค์ และไมพ่ ึงประสงค์ จงึ มีตวั “S” ตอ่ ทา้ ยคาวา่ Future เพ่ือสะทอ้ นแนวคิดวา่ เรื่องของอนาคตนน้ั มีความ เป็นไปไดใ้ นหลายทศิ ทาง จงึ ตอ้ งสารวจ และศึกษาแนวโนม้ ทมี่ คี วามเป็นไปไดเ้ หลา่ นน้ั ใหม้ าก ที่สุดเทา่ ที่ จะเป็ นไปไดผ้ ูท้ ่ีทาการศึกษาอนาคตอย่างเป็ นระบบโดยใชร้ ะเบียบวธิ ีวจิ ยั อนาคต แบบต่างๆ เรียกวา่ นกั วจิ ยั อนาคตส่วนนกั คิดและนกั ทฤษฎีเกี่ยวกบั อนาคตเรียกวา่ นกั อนาคตนิยม ค่ารวมที่ใชเ้ รียกกลุ่ม บุคคลเหลา่ น้ี คอื นกั อนาคต

ความหมายของการวิจยั (ต่อ)  ดวงนภา มกรานุรกั ษ์ (2554)ไดก้ ลา่ วไวว้ า่ การวจิ ยั อนาคตอยทู่ ก่ี ารสารวจและศึกษาแนวโนม้ ที่เป็ นไป ได้ หรือนาจะเป็ นของเร่ืองที่ศึกษาใหม้ ากท่ีสุดเทา่ ท่ีจะมากได้ ทง้ั ท่ีพึงประสงค์ และไม่พึงประสงค์ เพื่อ หาทางทาใหแ้ นวโนม้ ที่พึงประสงคเ์ กิดข้ึน ในขณะเดียวกนั หาทางป้ องกนั หรือขจดั แนวโนม้ ที่ไม่พึง ประสงคใ์ หห้ มดไปดว้ ยการเรม่ิ ลงมอื ทาตง้ั แตป่ ัจจบุ นั จากความหมายของนกั การศึกษาท่ีไดก้ ล่าวมาสามารถสรุปไดว้ ่า การวิจยั เชิงอนาคต เป็ น งานวจิ ยั ทส่ี อ่ื ถึงแนวคดิ การวางแผน การสารวจและกาหนดนโยบาย แนวทางการดาเนินงาน วธิ ีการตา่ งๆ ท่ีใชส้ ารวจ เป็ นการศึกษาในแนวโนม้ เหตุการณอ์ นาคตท่ีมีความเป็นไปได้ เป็นคาดการณห์ รือย่างใดอยา่ ง หน่ึงท่ีอาจจะเกิดข้ึนในอนาคต โดยอิงพ้ืนฐานขอ้ มูลและขอ้ คน้ พบจากอดีตถึงปัจจุบนั สรา้ งกระบวนการ ศึกษา สรุปผลขอ้ มูลและสามารถวาดภาพพิจารณาถึงแนวโนม้ ทีจ่ ะเกิดเหตุการณใ์ นภายหนา้ ท่ีสามารถหา วธิ ที างการเพ่ือรองรบั หรอื ป้ องกนั

ลกั ษณะสาคญั ของการวิจยั อนาคต เป็นวธิ วี จิ ยั ทใ่ี ชใ้ นการศึกษาอนาคต( future studies) เพ่ือเป็ น เครื่องมือทานาย คาดการ บ่งช้ีแนวโนม้ ส่ิงท่ีอาจเกิดข้ึนในอนาคต ไดร้ บั การพฒั นาข้ึนโดย Olaf Helmer และ Norman Dalkey แหง่ บริษทั แรนด์ (Rand Corporation) เม่ือ พ.ศ. 2505 ลกั ษณะสาคญั ของอนาคตศึกษาประกอบดว้ ย

ลกั ษณะสาคญั ของการวิจยั อนาคต (ต่อ)  เวลา มีการระบุชว่ งเวลา เชน่ 5 ปี 10 ปี 25 ปี เป็นตน้  ปั ญหา ไมใ่ ชป่ ัญหาในความรบั ผดิ ชอบของใครคนใดคนหน่ึง  ทฤษฎี เป็นความพยายามทจ่ี ะใชแ้ ละสรา้ งทฤษฎีในการศึกษา  เทคนคิ การวิเคราะห์ ผสมผสานระหวา่ งวธิ ีการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละเชงิ พรรณนา  การนาผลที่ไดไ้ ปใช้ เพื่อประกอบการวางแผนและการตดั สนิ ใจเกี่ยวกบั อนาคต

วิธีวิทยาการวิจยั อนาคต การวิเคราะห์แนวโน้ม trend analysis หรือการสารวจแนวโน้ม (trend extrapolation) การวเิ คราะหแ์ นวโนม้ เป็ นวธิ ีการที่นิยม นามาใชใ้ นการวจิ ยั อนาคต วธิ ีการน้ีประกอบดว้ ยเทคนิคยอ่ ยหลายเทคนิค ซ่ึง ส่วนใหญ่จะตอ้ งอาศยั ขอ้ มูลเชิงประวตั ิศาสตร์ (historical data) เทคนิคหนึ่งทม่ี กั จะมีการนามาใชค้ อื การกาหนดจดุ ของแนวโนม้ (spotting trend) ในเรื่องตา่ งๆ และเริ่มสบื สอบขอ้ มูลยอ้ นกลบั ไปในอดีต ทงั้ น้ีการ วิเคราะหแ์ นวโนม้ ตง้ั อยู่บนสมมติฐานที่วา่ ส่ิงที่จะเกิดข้ึนในอนาคตย่อมเคย เกิดข้ึนแลว้ ในอดตี อดตี จงึ เป็นเครอื่ งทานายอนาคตทมี่ ีประสทิ ธภิ าพ

วิธีวิทยาการวิจยั อนาคต (ต่อ)  การวิเคราะหร์ ปู แบบวฎั จกั ร cyclical pattern analysis การวเิ คราะห์ รูปแบบวฏั จกั รมีความคลา้ ยคลงึ กบั การวเิ คราะหแ์ นวโนม้ สมมตฐิ านของการวเิ คราะห์ ประเภทน้ีคอื ปรากฏการณต์ า่ งๆ มกั จะเกิดข้นึ อยา่ งเป็นวงจรหรอื วฎั จกั ร กลา่ วคอื มี แนวโนม้ ทจี่ ะเวยี นกลบั มาเกิดข้ึนอกี ตวั อยา่ งทเ่ี หน็ ไดช้ ดั เชน่ วฎั จกั รของธุรกจิ (business cycle) ทกี่ ารถดถอยจะเกดิ ข้นึ หลงั จากทธี่ ุรกจิ ฟืนตวั มาไดส้ กั ระยะ หน่ึง ซง่ึ โดยทวั่ ไปของวฏั จกั รธุรกจิ จะมีลกั ษณะประกอบดว้ ยระยะการถดถอย (recession) ระยะการตกตา่ (depression) ระยะการฟ้ื นคอื (revival) และระยะรุง่ เรอื ง (prosperity) โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในเรอ่ื งวฏั จกั ร ของชวี ติ (life cycles) วฎั จกั ประวตั ศิ าสตร์ (historical cycles) และวฏั จกั รของรุน่ (generational cycles) เป็นตน้

วิธีวิทยาการวิจยั อนาคต (ต่อ)  การสารวจสง่ิ แวดลอ้ ม environmental scanning การสารวจ สง่ิ แวดลอ้ ม หมายถึงการวเิ คราะหแ์ ละการประเมินเง่ือนไขตา่ งๆ ทง้ั ภายในและภายนอก ขององคก์ ร ตลอดจนปัจจยั ตา่ งๆ ทจ่ี ะมีผลกระทบตอ่ องคก์ รนนั้ การวเิ คราะหป์ ัจจยั ภายในและภายนอกดงั กลา่ ว มกั มีการประเมินใน 4 ดา้ น ประกอบดว้ ย การประเมิน  ความจดุ แขง็ ขององคก์ ร strengths การประเมินขอ้ ควรปรบั ปรุงหรอื สงิ่ ทเี่ ป็น จดุ ออ่ นขององคก์ ร (weaknesses) การประเมนิ โอกาสขององคก์ ร (opportunities) และการประเมินสง่ิ ทจ่ี ะเป็ นภยั หรอื สรา้ งความเสยี หายใหอ้ งคก์ ร (threats) การวเิ คราะหท์ งั้ 4 ดา้ นเรยี กวา่ “SWOT analysis” ซง่ึ เป็ นที่ ตอ้ งการสาหรบั หน่วยงานหรอื องคก์ ร เชน่ ความรู้ ทกั ษะ หรอื พฤตกิ รรมทพ่ี ึงประสงค์ โดยสว่ นใหญก่ ารทา “SWOT analysis”

ตวั อยา่ งงานวิจยั เชงิ อนาคต ดวงนภา มกรานุรกั ษ.์ 2554. อนาคตภาพของการ อาชวี ศึกษาไทยในทศวรรษหนา้ (พ.ศ.2554-2564). วทิ ยานิพนธป์ ริญญาปรชั ญาดุษฎีบณั ฑิต สาขาวชิ าการ บริหารการศึกษา บณั ฑติ วทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ .



งานวจิ ยั ไดม้ ีวตั ถุประสงค์ เพื่อศึกษาอนาคตภาพการอาชีวศึกษาไทยใน ทศวรรษหนา้ (พ.ศ. 2554- พ.ศ. 2564) ดว้ ยกระบวนการวิจยั แบบ EDFR (Ethnographic Delphi Futures Research) ผลการวจิ ยั สรุปไดว้ า่ การ อาชีวศึกษาไทยภายในอีก 10 ปี ขา้ งหนา้ จะตอ้ งเผชิญกบั แนวโนม้ สาคญั มากมายไม่วา่ จะเป็ นกระแสโลกาภิวตั น์ การแข่งขนั ทางการคา้ ระหวา่ ง ประเทศ และเขตการคา้ เสรี (Free Trade Area) ที่สาคญั อย่างย่ิงคือ ประชาคมอาเซยี น (ASEAN Community) ทจี่ ะเกิดข้ึน ในปี ค.ศ.2015 น้ี โดย จะมีการเคล่ือนยา้ ยแรงงานอย่างเสรีในประเทศสมาชิก ดงั นนั้ ประเทศ ไทยจงึ ตอ้ งมีการเตรยี มคนใหพ้ รอ้ มดว้ ยการอาชวี ศกึ ษา

แนวโนม้ สาคญั ของการอาชวี ศึกษาไทยในทศวรรษหนา้ (พ.ศ. 2554- พ.ศ. 2564) จากผลการวจิ ยั แนวโนม้ ทง้ั 8 ดา้ น จากนน้ั ผวู้ จิ ยั จงึ หา ความสมั พนั ธข์ องแนวโนม้ 8 ดา้ นของอนาคตภาพการอาชวี ศึกษา ไทย ในทศวรรษหนา้ (พ.ศ.2554-พ.ศ.2564) คอื  ดา้ นท่ี 1 คณุ ลกั ษณะผสู้ าเร็จการอาชวี ศกึ ษา  ดา้ นที่ 2 การจดั การเรยี นการสอน  ดา้ นที่ 3 ครูผสู้ อน  ดา้ นท่ี 4 ความรว่ มมือ  ดา้ นท่ี 5 มาตรฐานการ อาชวี ศกึ ษา

 ดา้ นท่ี 6 การสนบั สนุนของรฐั บาล  ดา้ นที่ 7 คา่ นิยมการเรยี นอาชวี ศกึ ษา  ดา้ นที่ 8 การบรหิ ารการอาชวี ศึกษา นามาเรยี บเรยี ง ซง่ึ เป็นขน้ั ตอนทค่ี อ่ นขา้ งยาก ตอ้ งมีทกั ษะในการ เขียน ภาษาทส่ี ละสลวย มีจติ นาการ และสามารถรอ้ ยเรยี งความ สมั พนั ธค์ วามสอดคลอ้ งกนั ของแตล่ ะ แนวโนม้ มาเป็นภาพอนาคต การอาชวี ศกึ ษาไทยในทศวรรษหนา้ (พ.ศ. 2554-พ.ศ. 2564) ที่ สวยงาม เป็นไปไดแ้ ละพึงประสงค์

สมาชกิ กล่มุ วิจยั เชงิ อนาคต 1.นางสาว นา้ ฟ้ า สงิ หเ์ รอื ง 6236116008 2.นางสาวอจั ฉรา พรมใจ 6236116014 3.นายศภุ วฒั น์ จนั ทรค์ า 6236116015 4.นายจกั รกฤษณ์ เมืองใจ 6236116019 5.นายสราวุฒิ ดว้ งรอด 6236116121