คัมภีร์การเลี้ยงลูก

คมั ภรี ก์ ารเลย้ี งลกู นพ.ธีระเกยี รติ เจริญเศรษฐศลิ ป์ พิมพ์ครั้งที่ 7







คัมภีรก์ ารเลี้ยงลกู คมั ภรี ก์ ารเลย้ี งลกู ครอบครวั เป็นหนว่ ยทเ่ี ลก็ ทส่ี ดุ ของสงั คม ปจั จบุ นั สงั คมวนุ่ วายขน้ึ  สาเหตทุ ่ี สำ� คญั อยา่ งหนง่ึ  คอื  ครอบครวั ไมเ่ ขา้ ใจการเลย้ี งลกู  ไมม่ เีวลาใหล้ กู  มผี รู้ พู้ ยายามแนะนำ� วธิ กี ารเลย้ี งลกู  เชน่  การเลย้ี งลกู ใหเ้ ป็นอจั ฉรยิ ะตงั้ แตอ่ ยใู่ นทอ้ ง กวา่ จะถงึ อนบุ าลหรอื ประถมกส็ ายเสยี แลว้  เทคนคิ สารพดั  ความจรงิ ทฤษฎกี เ็ป็นเพยี งทฤษฎ ี และหลายทฤษฎี กย็ งั ไมไ่ ดร้ บั การพสิ จู นท์ างวทิ ยาศาสตรว์ า่ ถกู ตอ้ ง ปจั จบุ นั มกี ารวจิ ยั เกย่ี วกบั เดก็ มากมาย โดยไมต่ อ้ งอาศยั ทฤษฎ ี แตอ่ าศยั การตดิ ตามเดก็ เป็นจำ� นวนมากตงั้ แตเ่ ลก็ จนโต และ วจิ ยั สงั เกตดลู กั ษณะผใู้ หญ ่ แลว้ ยอ้ นรอยเสน้ ทางชวี ติ ในวยั เดก็  ผลทไ่ี ดค้ อื  องคค์ วามรู้ ทส่ี ำ� คญั มาก ดงั จะไดน้ �ำเสนอในคมั ภรี เ์ ลม่ น้ี 1

คัมภรี ์การเลยี้ งลูก สงิ่ สำ� คญั กค็ อื  การเลย้ี งลกู ใหเ้ ป็นคนเกง่ กบั คนดนี นั้ มปี ัจจยั ทต่ี า่ งกนั  เรารู้ อยา่ งชดั เจนวา่ เดก็ ทก่ี า้ วรา้ วนนั้ มกั มคี รอบครวั เป็นเชน่ ไร เรารวู้ า่ เราควรสอนเดก็ อยา่ งไร ผมจงึ ขอเสนอเป็น 5 ตอน คอื 1. พอ่ แมท่ ม่ี ลี กู เก่ง 2. พอ่ แมท่ ม่ี ลี กู ดี 3. พอ่ แมท่ ม่ี ลี กู กา้ วรา้ ว 4. เทคนิคในการเลย้ี งลกู 5. สรปุ 2

พ่อแมท่ ม่ี ีลกู เกง่ พอ่ แมท่ ม่ี ลี กู เกง่ ศาสตราจารยน์ ายแพทยเ์ ซอร ์ ไมเคลิ  รทั เธอร ์ จติ แพทยเ์ ดก็ ชาวองั กฤษชอ่ื ดงั ของโลก ไดส้ รปุ จากงานวจิ ัยพ่อแม่ทมี่ ีลูกเก่งมักมลี กั ษณะดงั ตอ่ ไปนี้ 1. พดู คยุ และเลน่ กบั ลกู มาก ทส่ี ำ� คญั  คอื  การปฏสิ มั พนั ธแ์ บบสองทาง คอื พดู คยุ และฟังลกู  ไมใ่ ชพ่ ดู กบั ลกู ฝ่ายเดยี ว การเลน่ กบั ลกู ดว้ ยใจทเ่ี กย่ี วขอ้ งดว้ ย มใิ ช่ เลน่ แบบขอไปท ี เดก็ กอ่ นวยั เรยี นทนั ทที เ่ี รมิ่ เลน่ ไดม้ กั จะชวนคณุ พอ่ คณุ แมเ่ ลน่ ดว้ ย หลายคนมกั ไดค้ ำ� ตอบวา่  “เดยี๋ ว” “ไปเลน่ กบั พไ่ี ป” “พอ่ แมไ่ มม่ เี วลา” “ลกู เลน่ คนเดยี ว ไปกอ่ นนะลกู ” ฯลฯ เมอ่ื ลกู ขยนั ถามพอ่ แมก่ ค็ วรขยนั ตอบ มใิ ชต่ อบวา่  “เดก็ อะไรถาม ซำ้� ซากไมร่ จู้ กั จบ หยดุ ไดแ้ ลว้ รำ� คาญ” ฯลฯ ผลกค็ อื  เราเสยี โอกาส เดก็ เสยี โอกาส 3

คัมภีร์การเล้ยี งลกู 2. รใู้ จลกู  พอ่ แมท่ ม่ี ลี กู เกง่ มกั อา่ นใจอา่ นอาการของลกู ออก เชน่  รสู้ กึ วา่ ลกู เบอ่ื แลว้  ตอนนไ้ี มพ่ รอ้ มคยุ หรอื เรยี น หรอื รวู้ า่ ลกู อยากไดป้ ระสบการณแ์ บบใด เมอ่ื รใู้ จกร็ เู้ วลาจงั หวะในการเพม่ิ สตปิ ญั ญาในการสอนใหก้ บั เดก็  ปจั จบุ นั พอ่ แมห่ ลายคน ไมไ่ ด ้ “รใู้ จ” ลกู  แตช่ อบ “เดาใจ” ชอบคดิ แทนลกู ไปเสยี ทกุ เรอ่ื ง โดยคดิ วา่  ถา้ เราชอบ หรอื รสู้ กึ เชน่ นนั้  ลกู นา่ จะชอบและคดิ เชน่ นด้ี ว้ ย เคลด็ ลบั ของการรใู้ จลกู คอื การฟงั ใหม้ าก และหมนั่ สงั เกต ภาษากายและอารมณข์ องลกู  อยา่ พดู มากแตฟ่ งั ใหม้ าก บางครงั้ ไมร่ วู้ า่ ลกู คดิ อยา่ งไร กถ็ ามตรงๆ เชน่  “ลกู คดิ อะไรอย“ู่  “เกดิ เรอ่ื งแบบนท้ี ำ� ใหล้ กู รสู้ กึ อยา่ งไร” ฯลฯ 3. สนบั สนุนลกู  พอ่ แมท่ ม่ี ลี กู เกง่ มกั สนบั สนุนลกู ตามกำ� ลงั ความสามารถ ของตน เชน่  สนบั สนนุ อปุ กรณก์ ารศกึ ษา เดก็ เหนอ่ื ยจากการเรยี นกห็ าอาหารวา่ งหรอื น้�ำเยน็ ๆ ให้ ใหก้ ำ� ลงั ใจไดข้ ยนั เรยี น ฯลฯ 4. หาประสบการณ์ กจิ กรรม ของเลน่ ทห่ี ลากหลาย พอ่ แมต่ อ้ งคดิ หา ประสบการณ ์ กจิ กรรม ของเลน่ ทเ่ี หมาะสมกบั วยั ใหล้ กู  โดยไมต่ อ้ งรอใหล้ กู ขอเพราะ เราโตกวา่  มปี ระสบการณม์ ากกวา่ เดก็  เราอาจเหน็ หรอื คดิ บางอยา่ งทล่ี กู คดิ ไมถ่ งึ  การพาไปดสู งิ่ แปลกใหมก่ ารเปิด โอกาสใหเ้ ดก็ ไดเ้ พม่ิ พนู ประสบการณท์ ห่ี ลากหลาย  ยอ่ มทำ� ใหเ้ ดก็ ไดพ้ ฒั นาแนวคดิ อยา่ งหลากหลาย  ทำ� ใหส้ ตปิ ญั ญาดขี น้ึ  สรปุ คอื  เหน็ มาก สมั ผสั มาก  ทำ� มาก กฉ็ ลาดขน้ึ 4

พ่อแม่ทม่ี ีลกู เก่ง 5. สอนตรง อยากใหเ้ ดก็ เกง่ อะไรกส็ อนสง่ิ นนั้  เชน่  อยากใหอ้ า่ นหนงั สอื เกง่ กส็ อนอา่ นหนงั สอื  อยากใหเ้ กง่ ดนตรกี ส็ อนดนตร ี ฯลฯ การสอนพเิ ศษทกั ษะบางชนดิ กค็ อื  การสอนตรงนนั่ เอง แตอ่ ยา่ ลมื ดขู อ้ รใู้ จลกู ดว้ ย บางทกี ารพยายามสอนตรงมาก กลบั เป็นผลเสยี  คอื  กลายเป็นการบงั คบั ยดั เยยี ดใหล้ กู จนเกดิ ปัญหา ขอสรปุ วา่  จะเหน็ วา่  5 ขอ้ ดงั กลา่ วขา้ งตน้  เป็นเรอ่ื งของโอกาส หวั ใจสำ� คญั มใิ ช ่ “ยดั เยยี ด” สง่ิ ตา่ งๆ ใหเ้ ดก็  หากเป็นเรอ่ื งปฏสิ มั พนั ธโ์ ดยทพ่ี อ่ แมเ่ ปิดโอกาส และเดก็ เป็นผอู้ อกแรงสมอง แรงภายในการเรยี นร ู้ ขณะทพ่ี อ่ แมส่ นบั สนุนเตม็ ท่ี งานวจิ ยั พบวา่ ปัจจยั  5 ขอ้  ขา้ งตน้ มคี วามสำ� คญั อยา่ งมากในวยั เดก็  2-5 ปี ในวยั อน่ื ปัจจยั ขา้ งตน้ กเ็ ป็นเรอ่ื งสำ� คญั  เพยี งแตว่ า่ วยั ทองยงั อยทู่  ่ี อาย ุ 2-5 ปี ผมอยากยกตวั อยา่ ง การทดลองอนั หนง่ึ ใน หน ู คอื  ผวู้ จิ ยั ศกึ ษาเปรยี บเทยี บหน ู 2 กลมุ่  กลมุ่ แรก เป็นหนทู ม่ี โี อกาสอยอู่ ยา่ งสบายมเี ครอ่ื งเลน่ กระตนุ้ ให้ แกป้ ญั หามากมายหลายทางในกรง สว่ นหนอู กี กลมุ่ หนง่ึ อยใู่ นกรงเปลา่ ๆ คอ่ นขา้ งแหง้ แลง้ ในเรอ่ื งกจิ กรรมและ เครอ่ื งเลน่  ผลการทดลองผา่ นไประยะหนง่ึ  หนูทม่ี ี โอกาสมากกวา่ จะฉลาดกวา่  แกป้ ัญหาเกง่ กวา่  เมอ่ื หนูตาย ผทู้ ดสอบเปรยี บเทยี บ นำ้� หนกั และขนาดสมอง พบวา่  หนทู ม่ี โี อกาสมากกวา่ มขี นาดสมองใหญก่ วา่  มรี อยหยกั มากกวา่  และเมอ่ื ตดั ชน้ิ เนอ้ื สมองมาสอ่ งกลอ้ งจลุ ทรรศน์ กพ็ บวา่ สมองของหนูทม่ี ี โอกาสมากกวา่  มเี ซลลส์ มองและใยประสาทตอ่ กนั ซบั ซอ้ นกวา่  ยงั มผี ลการทดลองท่ี คลา้ ยกนั นใ้ี นลงิ  กพ็ บผลเชน่ เดยี วกนั  ผมอยากจะเนน้ วา่ ความเกง่ นถ้ี กู ควบคมุ ดว้ ย 2 ปจั จยั 5

คัมภีรก์ ารเล้ียงลกู ปจั จยั แรก คอื  กรรมพนั ธเุ์ ป็นเรอ่ื งของสมองทถ่ี า่ ยทอดมาจาก พอ่ แม ่ ปัจจยั ทส่ี อง คอื  สงิ่ แวดลอ้ ม ปัจจยั แรกเราคงควบคมุ ลำ� บากเพราะผา่ นมาแลว้  ปัจจยั ทส่ี องซง่ึ สำ� คญั ไมแ่ พก้ นั  คอื สง่ิ แวดลอ้ มทงั้  5 ขอ้ ตามทเ่ี ลา่ ใหฟ้ ังขา้ งตน้ คณุ อาจเป็นคนทใ่ี หโ้ อกาสลกู  คณุ อาจมลี กู ทเ่ี กง่  แตค่ ณุ อาจมลี กู ทน่ี สิ ยั ไมด่ ี มคี ณุ ธรรมนอ้ ยกไ็ ด ้ เพราะงานวจิ ยั นช้ี ใ้ี หเ้ หน็ ชดั วา่  การเลย้ี งลกู ใหเ้ ป็นคนด ี มอี ารมณ์ ทด่ี  ี มปี ัจจยั ต่างกบั การเลย้ี งลกู ใหเ้ กง่  ลองมาดกู นั ครบั 6

พ่อแม่ท่มี ลี กู ดี พอ่ แม่ทมี่ ีลกู ดี จากการตดิ ตามผลงานวจิ ยั แหลง่ ตา่ งๆ ผมพอสรปุ ไดว้ า่  พอ่ แมท่ ล่ี กู ดี มลี กั ษณะดงั ต่อไปน้ี 1. พอ่ แมท่ ล่ี กู เชอ่ื และเคารพ มรดกทางคณุ ธรรมทส่ี ำ� คญั ทส่ี ดุ ทพ่ี อ่ แมจ่ ะ ถา่ ยทอดไปยงั ลกู  คอื  การทล่ี กู เชอ่ื ฟงั และเคารพ จากการศกึ ษาพบวา่  ถา้ พอ่ แมค่ วบคมุ ลกู ไมไ่ ด ้ เมอ่ื เดก็ อาย ุ 5 ขวบ จะสามารถทำ� นายอนาคตทางคณุ ธรรมของเดก็ ไดว้ า่ มโี อกาสทเ่ี ตบิ โตเป็นผใู้ หญท่ เ่ี หน็ แกต่ วั  สาเหตทุ ล่ี กู ไมเ่ ชอ่ื ฟังมกั เกดิ จากคำ� พดู ของ พอ่ แมท่ ไ่ี มศ่ กั ดสิ์ ทิ ธ ิ์พดู แลว้ ไมป่ ฏบิ ตั ติ ามสงิ่ ทต่ี นพดู  เชน่  พอบอกลกู วา่  “หยดุ ” “ไมไ่ ดน้ ะเดยี๋ วแมจ่ ดั การนะ” แตพ่ อลกู ไมป่ ฏบิ ตั ติ าม แมก่ ไ็ มม่ ปี ฏบิ ตั กิ ารจดั การอะไร มแี ตบ่ น่ หรอื หวั เสยี  ตอ่ ไปคำ� พดู วา่  “หยดุ ” หรอื  “ไม”่  ไมม่ คี วามหมายในสมองเดก็ เลย ผมขอเนน้ วา่  เดก็ ตอ้ งเชอ่ื ฟงั และเคารพ เพราะพอ่ แมท่ เ่ี ผดจ็ การและดมุ าก เดก็ อาจเชอ่ื ฟังแตไ่ มเ่ คารพกไ็ ด ้ แตท่ งั้ น้ีพอ่ แมก่ ต็ อ้ งทำ� ตวั ใหน้ ่าเคารพดว้ ย 7

คัมภีร์การเลย้ี งลูก 2. สอนสง่ิ ใดวา่ ถกู หรอื ผดิ  มผี ตู้ งั้ ตน้ เป็น ผรู้ แู้ นะนำ� วา่  เราควรปลอ่ ยใหเ้ ดก็ คดิ เองหรอื ตดั สนิ ใจ เอง ซง่ึ เป็นสง่ิ ทด่ี แี ตเ่ ราตอ้ งการปลกู ฝงั สง่ิ ทถ่ี กู ตอ้ ง ใหเ้ ดก็ ดว้ ย ปัจจบุ นั นเ้ี ราพบวา่ เดก็ ของเราไมร่ จู้ กั เลอื กวา่ สง่ิ ใดถกู หรอื ผดิ  ไมท่ ราบวา่ ขนมนค้ี วรซอ้ื หรอื ไม ่ ของเลน่ ชนดิ นด้ี หี รอื ไม ่ ควรดภู าพยนตร์ บางเรอ่ื งหรอื ไม ่ ฯลฯ สว่ นใหญพ่ อ่ แมเ่ องกไ็ มร่ หู้ รอื ไมเ่ อาใจใสใ่ นการสอนเรอ่ื งคณุ คา่  คา่ นยิ มของการ ดำ� เนนิ ชวี ติ วา่ เรอ่ื งใดถกู หรอื ผดิ  ซง่ึ เป็นเรอ่ื งสำ� คญั มาก พอ่ แมไ่ มต่ อ้ งกลวั วา่ จะเป็นการยดั เยยี ดทาง ศลี ธรรม หรอื ทำ� ใหเ้ ดก็ เกบ็ กด เดก็ จำ� เป็นตอ้ งไดร้ บั การปลกู ฝังในคณุ คา่ ทถ่ี กู ตอ้ ง เชน่  ความรกั ความประพฤตชิ อบ ความสงบ ความจรงิ  การไมเ่ บยี ดเบยี น ฯลฯ มแี มล่ กู คหู่ นง่ึ ซง่ึ ยากจนมากแมจ่ ะแบกลกู ไวบ้ นบา่ พาลกู ไปรบั จา้ งทำ� งานเลก็ ๆ นอ้ ยๆ ตงั้ แตเ่ ลก็ ๆ จนลกู ชอบหยบิ ฉวยของใครในตลาด แมก่ ด็ อี กดใี จชมวา่ ลกู เกง่ สามารถเอาตวั รอดไดแ้ น ่ เมอ่ื โตขน้ึ นสิ ยั ลกั เลก็ ขโมยนอ้ ยกค็ อ่ ยๆ เพม่ิ ขน้ึ จนเรม่ิ จป้ี ลน้  มจี ติ ใจเหย้ี มโหดมากขน้ึ  ครงั้ หนง่ึ เขาไปปลน้ รา้ นทองแลว้ ฆา่ เจา้ ของรา้ นตาย ตอ่ มาถกู ตำ� รวจจบั ไดส้ ง่ ฟ้องศาลประหารชวี ติ  กอ่ นถกู ประหารเขาขอพบหนา้ แมส่ กั ครงั้ ผคู้ มุ และตำ� รวจตา่ งพากนั แปลกใจวา่  เจา้ โจรใจอำ� มหติ คนนย้ี งั มคี วามกตญั ญดู ว้ ย เมอ่ื เขาพบหนา้ แมส่ งิ่ แรกทเ่ี ขาทำ� คอื ตรงเขา้ ไปตบหนา้ แมพ่ รอ้ มกลา่ ววา่  “เป็นเพราะ แมแ่ ทๆ้  ผมจงึ ถกู ประหารชวี ติ  เมอ่ื ตอนผมเป็นเดก็  ผมขโมยหยบิ ของคนอน่ื แมก่ ช็ มวา่ เกง่ แลว้ วนั น้ี ผมเป็นอยา่ งไร  8

พ่อแม่ทม่ี ีลกู ดี 3. สอนใหล้ กู มคี วามรกั  มผี รู้ พู้ บวา่ หวั ใจของคณุ ธรรมคอื  เรอ่ื งของความรกั ความเมตตา ถา้ อยากใหเ้ ดก็ เตบิ โตขน้ึ มาเป็นมนษุ ยม์ คี ณุ ธรรมมากและมคี วามสขุ ดว้ ย หวั ใจทส่ี ำ� คญั คอื  การสอนลกู ใหม้ คี วามรกั มากๆ รจู้ กั ให ้ รจู้ กั อภยั  เหน็ อกเหน็ ใจผอู้ น่ื ตวั อยา่ งเชน่  เราควรสอนลกู ใหเ้ หน็ อกเหน็ ใจคนทส่ี ภาพต่ำ� กวา่ เรา ยนิ ดใี นสง่ิ ตา่ งๆ ทค่ี นอน่ื ม ี และพอใจในสง่ิ ทต่ี นเองมอี ย ู่ เรายงั ใชห้ ลกั การนใ้ี นการฝึกวนิ ยั ดว้ ย เชน่ ถา้ ลกู ไปรงั แกนอ้ งพอ่ แมค่ วรจะบอกกบั ลกู วา่  “แมเ่ สยี ใจทล่ี กู รงั แกนอ้ ง ลกู ลองคดิ ดู ซวิ า่  ถา้ มคี นมารงั แกลกู  ลกู จะรสู้ กึ อยา่ งไร” เพอ่ื ใหเ้ ดก็ พยายามเขา้ ใจความรสู้ กึ ของ ผทู้ ต่ี นกระทำ�  เพราะความรกั เป็นหวั ใจในการเปลย่ี นแปลงของลกู เรา 4. สอนใหล้ กู คดิ กอ่ นทำ�  ถา้ อยากรวู้ า่ ใครเป็นคนมกี ารศกึ ษามวี ฒั นธรรมหรอื ไม ่ เราไมต่ อ้ งดจู ากปรญิ ญาหรอื ชาตติ ระกลู  ใหด้ วู า่ คนนนั้ คดิ กอ่ นจะมกี ารกระทำ� หรอื ไมค่ ดิ ถงึ ผลทเ่ี กดิ จากการกระทำ� วา่ จะเป็นเชน่ ไร กระทบใครหรอื ไม ่ คนทก่ี อ่ ใหเ้ กดิ ปัญหามกั จะเกดิ จากการทม่ี ไิ ดค้ ดิ กอ่ นทำ�  เชน่  โกรธก็ แสดงออกทนั ท ี อยากไดอ้ ะไรกเ็ อาใหไ้ ดท้ นั ท ี มกี าร ทดลองพบวา่  เดก็ ทร่ี จู้ กั รอคอย รจู้ กั คดิ กอ่ นทำ� จะ เตบิ โตเป็นผใู้ หญท่ ป่ี ระสบความสำ� เรจ็ และมคี วามสขุ มากกวา่  พอ่ แมค่ วรฝกึ ใหล้ กู รจู้ กั รอคอย มใิ ชค่ อยรบี หาของให ้ ตามใจลกู มากจนลกู คอยไมเ่ ป็น 9

คัมภีรก์ ารเลยี้ งลกู 5. พอ่ แมเ่ ป็นตวั อยา่ งทด่ี  ี เดก็ จะเรยี นจากสงิ่ ทพ่ี อ่ แมเ่ ป็นมากกวา่ สงิ่ ทพ่ี อ่ แม่ สอนโดยการพดู  หากตอ้ งการใหล้ กู พดู ไพเราะ พอ่ แมก่ ต็ อ้ งพดู ไพเราะ เมอ่ื เหน็ ลกู มี ลกั ษณะอยา่ งไร กค็ วรยดึ ถอื วา่ เป็นภาพสะทอ้ นถงึ ตวั พอ่ แมเ่ องอาจมลี กั ษณะเชน่ นนั้ ดว้ ย พอ่ แมท่ ค่ี อยพรำ่� สอนลกู วา่ อยา่ โกหก แตพ่ อโทรศพั ทด์ งั ขน้ี พอ่ กบ็ อกลกู วา่  “บอกเขาไป วา่ พอ่ แมไ่ มอ่ ย”ู่  ในทส่ี ดุ เดก็ กจ็ ะอา่ นพอ่ แมอ่ อกอยา่ งทะลปุ รโุ ปรง่ และเลยี นแบบในสงิ่ ท่ี เขาเหน็ 10

พอ่ แม่ทม่ี ลี กู ก้าวร้าว พ่อแม่ทีม่ ีลกู ก้าวรา้ ว การใชค้ วามรนุ แรง ความกา้ วรา้ วเป็นปญั หาสำ� คญั ของเดก็ และผใู้ หญใ่ นโลก ของเรา ความกา้ วรา้ วมคี วามตอ่ เนอ่ื งทางพฒั นาการ หมายถงึ  ถา้ เป็นเดก็ กา้ วรา้ วพอโตขน้ึ ความกา้ วรา้ วมกั คงอยตู่ อ่ ไปและมกั จะเพม่ิ มากขน้ึ  ความกา้ วรา้ วในเดก็ ใชท้ ำ� นายอนาคต ไดด้ มี าก ฉะนนั้ หากพอ่ แมพ่ บวา่ เดก็ กา้ วรา้ วจะตอ้ งถอื เป็นเรอ่ื งใหญท่ ต่ี อ้ งแกไ้ ข ปจั จบุ นั เราพอทราบวา่  ครอบครวั ลกั ษณะอยา่ งไรทำ� ใหเ้ดก็ กา้ วรา้ ว ดอกเตอรแ์ พทเทอรส์ นั ทโ่ี อเรกอนในสหรฐั อเมรกิ าไดเ้ สนอผลงานวจิ ยั ทก่ี ลายเป็นคลาสสกิ ไปแลว้  เกย่ี วกบั ลกั ษณะของครอบครวั ทม่ี ลี กู กา้ วรา้ ว มลี กั ษณะดงั ต่อไปน้ี 1. ไมม่ กี ฎเกณฑ ์ บา้ นทไ่ี มม่ กี ฎเกณฑค์ อื บา้ นใครทำ� อะไรกไ็ ด ้ ลกู จะทานขา้ ว ดทู วี  ี นอนเวลาไหนกไ็ ด ้ ไมม่ ใี ครสนใจ ไมม่ ใี ครคาดหวงั วา่ ควรทำ� อะไร ไมค่ วรทำ� อะไร 11

คัมภีร์การเลย้ี งลกู 2. ไมด่ แู ลลกู  พอ่ แมไ่ มม่ เี วลา หรอื ไมส่ นใจดแู ลตดิ ตามพฤตกิ รรมลกู ไมว่ า่ ลกู ไปทำ� อะไรทไ่ี หน ไมร่ วู้ า่ ลกู นกึ คดิ อยา่ งไร ฉะนนั้ พอ่ แมจ่ งึ ไมท่ ราบวา่ ลกู ไป ทำ� อะไรผดิ มา และจะแกไ้ ขอยา่ งไร 3. ไมฝ่ กึ วนิ ยั  พอ่ แมท่ ม่ี ลี กู กา้ วรา้ วสว่ นหนง่ึ เกดิ จากการทล่ี กู ไมเ่ คยฝกึ วนิ ยั เวลาลกู ทำ� ดไี มช่ ม ทำ� ผดิ กไ็ มว่ า่  พอ่ แมม่ กั ใชว้ ธิ บี น่ ดา่ วา่ ในการฝกึ วนิ ยั ซง่ึ มกั เป็นไปตาม อารมณข์ องพอ่ แมม่ ากกวา่ ความผดิ ของเดก็  เชน่  บางวนั ถา้ พอ่ แมอ่ ารมณด์  ี ลกู คนโต แกลง้ นอ้ งพอ่ แมก่ พ็ ดู ดไี มว่ า่ อะไร แตถ่ า้ พอ่ แมอ่ ารมณเ์ สยี มากอ่ นกจ็ ะอาละวาด อารมณ์ ทไ่ี มค่ งเสน้ คงวาน้ีทำ� ใหเ้ ดก็ สบั สนมากวา่ อะไรทำ� ได ้ อะไรทำ� ไมไ่ ด้ วธิ กี ารฝกึ วนิ ยั ทด่ี  ี คอื  บอกเดก็ กอ่ นวา่ เราคาดหวงั วา่ เขาควรมพี ฤตกิ รรม อยา่ งไร เมอ่ื เขาทำ� ไดด้ กี ช็ มใหร้ างวลั  ซง่ึ ไมจ่ ำ� เป็นตอ้ งเป็นเงนิ หรอื สงิ่ ของเสมอไป แตเ่ มอ่ื เขาทำ� ผดิ กต็ อ้ งไดร้ บั โทษของการกระทำ� ผดิ  อยา่ ใชว้ ธิ ดี ดุ า่ ประนามทำ� ใหเ้ ขาเจบ็ เชน่  “ทำ� ไมเป็นเดก็ เลวอยา่ งน”้ี  แตใ่ หพ้ ดู ทพ่ี ฤตกิ รรมทเ่ี ขาทำ� ผดิ  เชน่  “การทล่ี กู พดู คำ� หยาบเป็นสงิ่ ทไ่ี มด่ ”ี  ลกู ทำ� เชน่ นแ้ี มจ่ ำ� เป็นตอ้ งตดั คา่ ขนมลกู ในวนั พรงุ่ น“้ี  การวจิ ยั พบวา่  เราสามารถแสดงสหี นา้ ทา่ ทางไมพ่ อใจเลก็ นอ้ ย บวกกบั นำ้� เสยี งทเ่ี ปลย่ี นไป เชน่ ดงั ขน้ึ เลก็ นอ้ ยซง่ึ กลบั เป็นผลด ี เราพบวา่ ถา้ พดู ราบเรยี บเกนิ ไปเดก็ มกั จะไมฟ่ ัง แต่ ขอเนน้ วา่ อยา่ ใชอ้ ารมณ ์ อยา่ ใชเ้ สยี งดงั  และเมอ่ื เดก็ มพี ฤตกิ รรมทพ่ี งึ ประสงคห์ ลงั จาก เหน็ สหี นา้ ทไ่ี มพ่ อใจแลว้  พอ่ แมต่ อ้ งหยดุ สหี นา้ ทไ่ี มพ่ อใจหรอื หยดุ การดวุ า่ โดยทนั ที 12

พอ่ แม่ที่มลี กู ก้าวรา้ ว 4. แกป้ ญั หาไมเ่ ป็น เมอ่ื ครอบครวั มปี ญั หากไ็ มจ่ ดั การใหเ้ รยี บรอ้ ย หรอื ใชว้ ธิ ี จดั การไมถ่ กู ตอ้ ง เชน่  ลกู ตเี พอ่ื นพอครรู ายงานมา พอ่ แมก่ จ็ ดั การตลี กู พรอ้ มกบั สอนวา่ “อยา่ ไปตคี นอน่ื เขา” อนั น้เี ป็นตวั อยา่ งการแกไ้ ขปัญหาไมถ่ กู ตอ้ ง แทนทจ่ี ะใชส้ ติ ใชค้ วามอดทนและความรกั กบั ลกู วา่  “แมเ่ สยี ใจมากทล่ี กู ตคี นอน่ื เป็นสง่ิ แมย่ อมรบั ไมไ่ ด้ ลองบอกแมซ่ วิ า่ เกดิ อะไรขน้ึ ลกู ถงึ ทำ� เชน่ น”้ี  แลว้ คอ่ ยสอนลกู วา่ ควรจดั การกบั ปัญหา อยา่ งไรดว้ ยความสงบ  5. ทำ� ใหล้ กู เจบ็  อนั นห้ี มายถงึ  เจบ็ ทงั้ กายหรอื เจบ็ ใจกไ็ ด ้ การศกึ ษาพบวา่ พอ่ แมท่ ท่ี ำ� ทารณุ กรรมทงั้ กาย และจติ ใจ ลกู โตขน้ึ จะเป็นเดก็ กา้ วรา้ ว มปี ัญหา และเมอ่ื โตเป็นพอ่ แมก่ จ็ ะใชค้ วามรนุ แรงกบั ลกู ของเขาตอ่ ไป เดก็ กา้ วรา้ วถา้ มองใหล้ กึ ๆ แลว้  มกั เป็นเดก็ ทไ่ี มม่ คี วามสขุ มคี วามเจบ็ ปวดอยใู่ นสว่ นลกึ ของจติ ใจ คนทม่ี คี วามสขุ จะไมท่ ำ� ใหค้ นอน่ื มคี วามทกุ ข ์ มแี ตเ่ ฉพาะคนทม่ี คี วามทกุ ข์ เทา่ นนั้ ทท่ี ำ� ใหผ้ อู้ น่ื มคี วามทกุ ข ์ วธิ กี ารทำ� ใหเ้ดก็ เจบ็  ไดแ้ ก่ การดดุ า่  การประนาม เชน่  ดา่ วา่  “เอง็ มนั เลว” พดู จาเสยี ดสถี ากถาง ดถู กู  เฆย่ี นต ี ฯลฯ  สงิ่ เหลา่ น้ีฝังแน่นในหวั ใจเดก็ และปรากฏออกมาในพฤตกิ รรมกา้ วรา้ วของเดก็ 13

คมั ภรี ก์ ารเลี้ยงลกู พอ่ แมบ่ างคนบอกวา่ เขาไมไ่ ดท้ ำ� ใหเ้ ดก็ เจบ็ บอ่ ยนกั  การศกึ ษาพบวา่ เพยี งสบิ ครงั้ ในรอ้ ยของปฏสิ มั พนั ธร์ ะหวา่ งพอ่ แมก่ บั ลกู ทร่ี นุ แรงกเ็ พยี งพอทจ่ี ะทำ� ใหเ้ ดก็ กา้ วรา้ วอนั ธพาลได ้ หมายความวา่ คยุ กบั ลกู  100 ครงั้  ม ี 10 ครงั้ ทพ่ี ดู รนุ แรง ดงั กลา่ วขา้ งตน้  กเ็ พยี งพอแลว้ ทม่ี ผี ลตอ่ ลกู ในทางไมด่ อี ยา่ งมาก 14

เทคนิคในการเลีย้ งลกู เทคนิคในการเลยี้ งลกู เทคนคิ ทส่ี ำ� คญั ทส่ี ดุ คอื  ความรกั  แตค่ วามรกั ตอ้ งไปคกู่ บั กฎเกณฑ ์ ภาษา องั กฤษคอื  love กบั  law ตอ้ งไปคกู่ นั  เพราะถา้ รกั อยา่ งเดยี วมกั นำ� ไปสคู่ วามรกั ทผ่ี ดิ ตามใจมากจนทำ� ใหเ้ สยี เดก็  แตถ่ า้ มกี ฎเกณฑโ์ ดยปราศจากความรกั มกั จะนำ� ไปสู่ เผดจ็ การ อนั น�ำไปสกู่ ารเกบ็ กดของเดก็  กอ่ ใหเ้ กดิ ปัญหาทางอารมณ์ตอ่ ไป อยา่ งไรกต็ ามผมอยากฝากเทคนคิ เลก็ ๆ นอ้ ยๆ ใหพ้ อ่ แมล่ องนำ� ไปปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี 1. เลา่ นทิ านดๆี  ใหด้ ทู วี  ี หรอื  เลน่ เกมสค์ อมพวิ เตอรน์ อ้ ยๆ ทา่ นมหาตมะคานธี ทา่ นเลา่ วา่  ทา่ นเปลย่ี นชวี ติ เพราะนทิ าน 2 เรอ่ื งคอื  เรอ่ื งกษตั รยิ ห์ รจิ นั ทรผ์ ยู้ ดึ มนั่ ใน ความจรงิ และเรอ่ื งของเดก็ กตญั ญ ู นทิ านมพี ลงั มากมายในการเปลย่ี นแปลงเดก็  พอ่ แม่ ควรหานทิ านดๆี  เลา่ ใหล้ กู ฟงั  การทพ่ี อ่ แมเ่ ลา่ นทิ านใหล้ กู ฟงั มปี ระโยชนห์ ลายอยา่ ง คอื 15

คมั ภรี ์การเลี้ยงลูก พอ่ แมต่ อ้ งเลอื กสรรนิทานทท่ี �ำใหค้ ดิ  มคี ุณค่า พอ่ แมเ่ องกไ็ ดป้ ระโยชนจ์ ากนทิ านสอนใจครอบครวั ก็ มคี วามสขุ ดว้ ยกนั ตวั อยา่ งนทิ าน ความสขุ อยทู่ ไ่ี หน คอื   มคี ณุ ยายทา่ นหนง่ึ  กำ� ลงั หาของอยรู่ มิ ถนน หาอยนู่ านกด็ เู หมอื นไมเ่ จออะไร สกั พกั หนง่ึ กม็ วี ยั รนุ่ กลมุ่ หนง่ึ เดนิ มาถามวา่  “คณุ ยายหาอะไรอยหู่ รอื  ใหพ้ วกผมชว่ ยไหมครบั ” ยายตอบวา่  “ยายหาเขม็ เยบ็ ผา้ ” กลมุ่ วยั รนุ่ เลยชว่ ยกนั หาพกั ใหญไ่ มเ่ จอเลยถาม คณุ ยายวา่  “คณุ ยายทำ� เขม็ ตกทไ่ี หนหรอื ครบั ” ยายตอบวา่  “ออ๋  ยายทำ� ตกในบา้ นแต่ บา้ นยายไมม่ ไี ฟฟ้า ในบา้ นจงึ มดื  ขา้ งนอกสวา่ งด ี ยายเลยมาหาเผอ่ื เจอบา้ ง” พวกวยั รนุ่ ไดย้ นิ แลว้ หวั เราะและพากนั เดนิ หนีไป    ชวี ติ ของเรากค็ ลา้ ยคณุ ยายครบั  ถา้ ถามวา่ ความสขุ หายไปจากทไ่ี หน ทกุ คน ตอบไดว้ า่ หายไปจากจติ ใจเรา แตเ่ รากลบั ไปหาจากขา้ งนอก เชน่  ตามหา้ งสรรพสนิ คา้ ตามบารห์ รอื แสวงหาวตั ถตุ า่ งๆ ใหม้ ากขน้ึ โดยลมื หาในจติ ใจของเรามนั กไ็ มพ่ บเทา่ นนั้ เอง เรอ่ื งดทู วี หี รอื เลน่ เกมสค์ อมพวิ เตอรน์ อ้ ยๆ นก้ี ส็ ำ� คญั  ปัจจบุ นั นท้ี งั้ เดก็ และ พอ่ แมต่ ดิ ทวี หี รอื คอมพวิ เตอรม์ าก ทนั ทที ก่ี ลบั ถงึ บา้ นหลายคนเปิดทวี หี รอื คอมพวิ เตอร์ กอ่ น หลายคนมที วี แี ทนพเ่ี ลย้ี ง ดทู วี วี นั ละหลายชวั่ โมง อนั นอ้ี นั ตรายมาก เราคงไม่ 16

เทคนิคในการเล้ยี งลูก ปลอ่ ยใหค้ นแปลกหนา้ เลย้ี งลกู วนั ละหลายชวั่ โมง มาสอนอะไรกไ็ มท่ ราบ แตเ่ รากลบั ให้ ทวี ซี ง่ึ เป็นคนแปลกหนา้ ดๆี  นเ่ี องมาสอนลกู เรา ผลเสยี จากการดทู วี หี รอื ตดิ เกมส์ คอมพวิ เตอรม์ ากๆ มดี งั น้ี • ทำ� ใหก้ า้ วรา้ ว เดก็ เลยี นแบบความกา้ วรา้ วเลยี นแบบวธิ กี ารแกป้ ัญหาท่ี ไมถ่ กู ตอ้ งเหน็ ความกา้ วรา้ วจนเคยชนิ จนคดิ วา่ เป็นธรรมดา • ไดร้ บั คา่ นยิ มทไ่ี มถ่ กู ตอ้ ง ทวี มี กั มโี ฆษณามอมเมาชวนเชอ่ื ใหซ้ อ้ื  ใหอ้ ยาก บรโิ ภคเดก็ ดเู สรจ็ กค็ ดิ วา่ ขนมหรอื ของนนั้ ด ี เกดิ ความอยากได ้ พอ่ แมพ่ ดู สอนกไ็ มฟ่ ัง เพราะทวี มี สี อ่ื ทน่ี ่าเชอ่ื ถอื น่าตดิ ตาม ฟังบอ่ ยๆ เขา้ ฝังแน่นอยใู่ นจติ ใตส้ ำ� นกึ ยากแก่ การลบลา้ ง • ทำ� ใหฉ้ ลาดนอ้ ยลง การศกึ ษาพบวา่ เดก็ ทด่ี ทู วี มี าก สมองทำ� งานระดบั ตน้ื ๆ (responding-level) คอื เหน็ แลว้  เทยี บกบั ความจำ� เกา่  เพราะวา่ ทวี อี ธบิ ายจดั ภาพใหเ้ สรจ็ เดก็ อาจดเู หมอื นฉลาด พดู เกง่ แตโ่ ดยมากมกั จะพดู จากความจำ� ระดบั ตน้ื ๆ แตถ่ า้ พอ่ แม่ เลา่ นทิ านใหล้ กู ฟัง เดก็ ตอ้ งใชจ้ นิ ตนาการสงู มากในการนกึ ภาพตาม ตอนนส้ี มองไดม้ ี โอกาสทำ� งานระดบั ลกึ  (reflecting-level) ตา่ งจากนทิ านทท่ี วี เี ลา่ ใหฟ้ ังทวี จี ะทำ� ใหเ้ สรจ็ หมด ในทส่ี ดุ เดก็ จะกลายเป็นคนทไ่ี มค่ ดิ ลกึ  จบั จดสมาธไิ มด่  ี พอ่ แมม่ กั บอกวา่ เวลาดทู วี ี สมาธดิ แี ตพ่ อใหท้ ำ� อยา่ งอน่ื สมาธกิ ลบั สนั้ 2. มดี นตรใี นหวั ใจ ดนตรหี รอื เพลงทด่ี มี ี อทิ ธพิ ลตอ่ สมองเดก็ มาก ทำ� ใหส้ มาธแิ ลว้ จนิ ตนาการของ เดก็ ดขี น้ึ  เราสามารถปลกู ฝังคณุ คา่ ทด่ี โี ดยผา่ นเพลงทด่ี ี ใหก้ บั เดก็ โดยงา่ ย ถา้ มโี อกาสควรสง่ เสรมิ ใหเ้ ดก็ เลน่ เครอ่ื งดนตรเี ป็นซกั อยา่ งหนง่ึ  จะเป็นอะไรกไ็ ด ้ ไมว่ า่ เป็น 17

คัมภรี ก์ ารเลี้ยงลกู เครอ่ื งดนตรไี ทยหรอื สากล เชน่  เปียโน อเิ ลก็ โทน ฯลฯ การฝกึ ใหเ้ ลน่ จะเป็นประโยชน์ ตอ่ เดก็ เอง เชน่  การฝกึ วนิ ยั  จงั หวะ ความอดทน และเป็นประโยชนต์ อ่ ตวั เดก็ เองใน อนาคต 3. แทรกคณุ ธรรมเมอ่ื มโี อกาส เมอ่ื พอ่ แมม่ โี อกาสควรพยายามแทรก คณุ ธรรมในการพดู คยุ  หรอื การสอน เชน่  สอนเรอ่ื งตน้ ไมก้ บั เดก็  อยา่ หยดุ แคท่ ต่ี น้ ไม้ ควรชใ้ี หล้ กู เหน็ ดว้ ยวา่  “ดตู น้ ไมซ้ ลิ กู  มนั ใหร้ ม่ เงากบั ทกุ คน ไมว่ า่ คนทม่ี าพกั ใตต้ น้ ไมจ้ ะ เป็นคนรวย จน ด ี หรอื ไมด่  ี มนั ไมแ่ บง่ แยก ชวี ติ ของเรากเ็ ชน่ กนั  ควรเป็นเหมอื นตน้ ไม้ ทใ่ี หร้ ม่ เงากบั ทกุ คน เราควรชว่ ยเหลอื ทกุ คนทม่ี าขอความชว่ ยเหลอื จากเรา” หรอื สอนเร่อื งภูเขา เราอาจแทรก คุณธรรมของความอดทนลงไปได้ “ลกู ดภู เู ขาสไิ มว่ า่ ฝนจะตก แดดจะแรง พายจุ ะพดั ถลม่  ภเู ขากต็ งั้ ตรงแขง็ แรง เป็นสงา่  จติ ใจเราควรเป็นเชน่ ภเู ขา ใครจะวา่  ใครจะชม ใครทำ� ดไี มด่ กี บั เรา เราไมค่ วรหวนั่ ไหว เราควรทำ� จติ ใจให้ เหมอื นภเู ขา” 18

เทคนคิ ในการเล้ยี งลูก 4. พอ่ แมป่ รองดอง ครอบครวั เปรยี บเสมอื นประเทศ พอ่ แมเ่ ปรยี บเสมอื น รฐั บาลทป่ี กครองประเทศ รฐั บาลน้เี ป็นรฐั บาลผสมใหญส่ องพรรค คอื  พรรคพอ่ พรรคแม ่ ซง่ึ รฐั บาลผสมทด่ี ตี อ้ งมเีอกภาพพอ่ แมไ่ มท่ ะเลาะกนั  ไมแ่ ตกแยก ประเทศชาติ พงั แน ่ ครอบครวั กเ็ ชน่ กนั พอ่ แมค่ วรทำ� ความเขา้ ใจกนั ใหด้ ใี นการทะเลาะเบาะแวง้ ทว่ี า่ ไมจ่ ำ� เป็นตอ้ งใชก้ ำ� ลงั กนั  การมสี งครามเยน็ ในบา้ นกเ็ ป็นอนั ตรายเชน่ กนั  การท่ี ครอบครวั ไมส่ งบจะรบกวนการฝกึ วนิ ยั ของลกู  ความอบอนุ่ ในบา้ นกเ็ สยี  ความภมู ใิ จ ในตนเองของเดก็ กจ็ ะไมด่ รี วมทงั้ เป็นตวั อยา่ งทไ่ี มด่ สี ำ� หรบั เดก็ ในการแกป้ ัญหา เดก็ เหน็ มาตงั้ แตเ่ ลก็ วา่ คนทส่ี ำ� คญั ทส่ี ดุ ของเขากลบั ใชว้ ธิ กี ารทไ่ี มถ่ กู ตอ้ งในการ แกป้ ัญหา เชน่  ทะเลาะกนั  หรอื  ใชค้ วามรนุ แรง ฯลฯ 5. ฝึกใหเ้ ดก็ มสี มาธ ิ สมาธทิ ด่ี เี ป็น หวั ใจของการแสวงหาความร ู้ เดก็ สองคนฉลาด พอกนั  เดก็ ทม่ี สี มาธดิ กี วา่ จะกา้ วหนา้ มากกวา่ อยา่ ใหเ้ดก็ ทำ� หลายสง่ิ หลายอยา่ งในเวลาเดยี วกนั เชน่  ดทู วี พี รอ้ มกบั รบั ประทานอาหารซง่ึ เป็น พฤตกิ รรมทไ่ี มด่  ี แบง่ แยกความสนใจฝกึ เดก็ ให้ ทำ� อะไรเสรจ็ ทลี ะเรอ่ื ง เลน่ ของเลน่ ทลี ะอยา่ ง มใี จจดจอ่ อยใู่ นงานทท่ี ำ� 19

คัมภีร์การเลี้ยงลูก สรุป  มบี ณั ฑติ คนหนง่ึ จบปรญิ ญาเอก เขาภมู ใิ จวา่ เป็นคนทม่ี คี วามรสู้ งู  อยมู่ า วนั หนง่ึ เขาตอ้ งกลบั บา้ นเดมิ ของเขาซง่ึ ตอ้ งอาศยั เรอื จา้ ง ระหวา่ งทางบณั ฑติ คนน ้ี หนั ไปถามลงุ เรอื จา้ งวา่  “ลงุ ครบั รจู้ กั ตลาดหนุ้ ไหม ตลาดหนุ้ มนั เปลย่ี นมากเลยนะลงุ ” ลงุ ตอบวา่  “ลงุ ไมร่ จู้ กั หรอกครบั  ลงุ รจู้ กั แตต่ ลาดสดขายผกั  ตลาดหนุ้ ขายอะไรหรอื ” บณั ฑติ ตอบวา่  “ถา้ งนั้ ชวี ติ ลงุ  25 เปอรเ์ ซน็ ตเ์ สยี ไปโดยเปลา่ ประโยชนเ์ พราะไมร่ จู้ กั ตลาดหนุ้ ” สกั พกั หนง่ึ บณั ฑติ ถามตอ่ วา่  “ลงุ รจู้ กั ประชาธปิ ไตยไหม” ลงุ กไ็ มร่ จู้ กั อกี “ถา้ งนั้  50 เปอรเ์ ซน็ ตข์ องชวี ติ ลงุ เสยี ไปโดยเปลา่ ประโยชน”์  อกี สกั พกั หนง่ึ บณั ฑติ กถ็ ามวา่  “ลงุ ถามจรงิ ๆ เถอะ อะไรลงุ กไ็ มร่ จู้ กั ยคุ นเ้ี ป็นยคุ ขอ้ มลู ขา่ วสาร ลงุ ตดิ ตาม หรอื เปลา่  ทบ่ี า้ นมโี ทรทศั นไ์ หม” ลงุ ตอบวา่  “ไมม่ ”ี  บณั ฑติ จงึ พดู วา่  “โอโ้ ห ยงั มคี น แบบน้ใี นโลกอกี หรอื  75 เปอรเ์ ซน็ ตข์ องชวี ติ ลงุ เสยี ไปโดยเปลา่ ประโยชน์” ตอ่ มา อกี ไมน่ าน เกดิ พายุใหญ่เรอื คว่ำ� ทงั้ สองคนจมลงแมน่ ้�ำ บณั ฑติ ว่ายน้�ำไมเ่ ป็น ลงุ จงึ ถามวา่  “คณุ  คณุ  เป็นอยา่ งไรบา้ งครบั ” “ชว่ ยดว้ ย ชว่ ยดว้ ย ผมวา่ ยน้ำ� ไมเ่ ป็น” บณั ฑติ ตอบ ลงุ จงึ บอกวา่  “ผมเกรงวา่  100 เปอรเ์ ซน็ ตข์ องชวี ติ คณุ กำ� ลงั จะเสยี ไปแลว้ 20

สรปุ ชวี ติ ของคนเราคลา้ ยกบั บณั ฑติ คนนค้ี รบั  เรารมู้ ากมาย เราอยากรโู้ นน่ นนั่ น่ี แตว่ า่ ยนำ้� ในแมน่ ำ้� ของชวี ติ ไมเ่ ป็น เราไมร่ วู้ า่ ควรจะดำ� เนนิ ชวี ติ อยา่ งไรจงึ จะมคี วามสขุ ทแ่ี ทจ้ รงิ  เราจะสอนอะไรเดก็ ของเราด ี อะไรสำ� คญั ในชวี ติ ฝากใหผ้ อู้ า่ นคดิ ดว้ ยนะครบั ไมม่ พี อ่ แมค่ นไหนอยากเลย้ี งลกู ไดไ้ มด่  ี ทกุ คนมคี วามรกั เป็นพน้ื ฐานทงั้ สน้ิ ทกุ คนรกั ลกู อยากใหล้ กู เป็นคนด ี งานวจิ ยั พบวา่  การเลย้ี งลกู ออกมาไมด่ มี กั เกดิ จากการ ทพ่ี อ่ แมม่ คี วามเครยี ด มกี ารจดั การกบั ตวั เองไมด่  ี ฉะนนั้ หนา้ ทห่ี ลกั อนั แรก คอื  การท่ี พอ่ แมต่ อ้ งเรยี นรทู้ จ่ี ะเขา้ ใจตนเองเสยี กอ่ น จากนนั้ กพ็ ยายามเขา้ ใจลกู  ให ้ love และ law คอื ความรกั กบั ระเบยี บวนิ ยั ไปดว้ ยกนั  ลกู กจ็ ะเตบิ โตเป็นผใู้ หญท่ ส่ี มบรู ณไ์ ด ้ คอื ทงั้ เกง่  ทงั้ ด ี ทงั้ มคี วามสขุ  เขา้ ใจตน เขา้ ใจผอู้ น่ื  เขา้ ใจโลก เป็นมนุษยท์ เ่ี ตม็ ไปดว้ ย คณุ คา่ ของความเป็นมนุษยอ์ ยา่ งแทจ้ รงิ พอ่ แมค่ วรมสี ขุ ภาพจติ ด ี มกี ารศกึ ษาถงึ คนท่ี มสี ขุ ภาพจติ ด ี พบวา่ คนทส่ี ขุ ภาพจติ ดมี ากๆ มลี กั ษณะท่ี สำ� คญั  3 ประการ คอื   1. มองโลกในแงด่ มี ากๆ เป็นมติ รกบั ผคู้ น  คนรสู้ กึ อบอุน่ เมอ่ื ไดใ้ กลช้ ดิ 2. มคี วามรกั มาก  รจู้ กั ใหโ้ ดยไมห่ วงั ผล ตอบแทน ใหอ้ ภยั ไดเ้ สมอ 21

คัมภีร์การเลยี้ งลกู 3. ยดึ มนั่ ในอดุ มคตทิ ส่ี ากล คอื  คนเหลา่ นย้ี ดึ มนั่ ในธรรมทส่ี งู สดุ ในศาสนาตน หรอื ถา้ ไมน่ บั ถอื ศาสนาอะไรกย็ ดึ มนั่ ในความรกั เพอ่ื นมนษุ ยใ์ นขอบเขตทก่ี วา้ งออกไปไกล นอกเหนอื จากการหมกมนุ่ อยกู่ บั ตวั เอง หรอื ครอบครวั ของตน โดยสรปุ คอื เป็นคน ไมเ่ หน็ แกต่ วั มคี ณุ คา่ ของความเป็นมนุษยส์ งู เรอ่ื งการมองโลกในแงด่  ี เราควรฝกึ ครบั  ปวดหวั กค็ ดิ เสยี วา่ กย็ งั ดที ม่ี หี วั ให้ ปวดอย ู่ ถกู แมงป่องกดั กค็ ดิ วา่ ยงั ดที ไ่ี มถ่ กู งกู ดั  มนี ิทานเลา่ วา่ ครงั้ หนง่ึ มพี ระราชาองคห์ นง่ึ  มมี หาดเลก็ รบั ใชซ้ ง่ึ มองโลกในแงด่ มี าก ไมว่ า่ จะ เกดิ อะไรขน้ึ มหาดเลก็ กจ็ ะบอกวา่  “ดคี รบั ” อยมู่ าวนั หนง่ึ พระราชาทรงทำ� มดี บาดมอื มหาดเลก็ เหน็ เขา้ กบ็ อกวา่  “ดคี รบั ” พระราชากรว้ิ มากหาวา่ มหาดเลก็ ลอ้ เลยี น จงึ สงั่ ใหจ้ บั มหาดเลก็ ไปขงั คกุ มหาดเลก็ กบ็ อกวา่ “ดคี รบั ”พระราชาทรงมเี วลาวา่ งมาก จงึ ออกไปลา่ สตั วป์ ่า ในระหวา่ งนนั้ ไดเ้ จอคนป่าเผา่ หนง่ึ จบั ตวั เพอ่ื ไปทำ� พธิ บี ชู ายญั เผา ทงั้ เป็น ขณะทก่ี ำ� ลงั เผาคนป่ากเ็ หลอื บไปเหน็ แผลทม่ี อื จงึ ปลอ่ ยตวั ใหเ้ ป็นอสิ ระ  เพราะถอื วา่ เป็นคนไมบ่ รสิ ทุ ธ ิ ์ใชป้ ระกอบพธิ ไี มไ่ ด ้ พระราชาจงึ เขา้ ใจวา่ ทม่ี หาดเลก็ พดู วา่  “ดคี รบั ” นนั้ มคี วามหมาย การทม่ี ดี บาดครงั้ นนั้ ทำ� ใหร้ อดชวี ติ คราวน ้ี แตย่ งั ไม่ เขา้ ใจวา่ ตดิ คกุ ดอี ยา่ งไร จงึ ทรงเขา้ ไปในคกุ ถามมหาดเลก็ วา่  “ขา้ เขา้ ใจแลว้ วา่ มดี บาดมอื นนั้ ด ี แตล่ องบอกซวิ า่ ตดิ คกุ นนั้ ดอี ยา่ งไร” มหาดเลก็ ตอบวา่  “ดสี คิ รบั  ถา้ ผมไมต่ ดิ คกุ ผมกต็ อ้ งตามพระองคเ์ ขา้ ไปในป่าดว้ ย เมอ่ื พระองคถ์ กู ปลอ่ ยตวั เพราะมแี ผล ผมคงตอ้ ง ถกู เผาทงั้ เป็นแทนพระองคแ์ น่ เพราะตวั ผมไมม่ แี ผล ฉะนนั้ การตดิ คกุ ไดช้ ว่ ยใหผ้ ม รอดชวี ติ ครบั ” พระราชาทรงดพี ระทยั มาก รบั สงั่ ใหป้ ลอ่ ยตวั มหาดเลก็ เป็น อสิ ระ เป็นคคู่ ดิ ในการบรหิ ารราชการแผน่ ดนิ ตอ่ ไป 22

สรุป เดก็ คนใดเกดิ ในครอบครวั ทพ่ี อ่ แมส่ ขุ ภาพจติ ทด่ี มี าก กถ็ อื เป็นโชคเป็นบญุ วาสนาของเดก็ คนนนั้  สขุ ภาพจติ ดเี ป็นสงิ่ ทพ่ี ฒั นาใหเ้ กดิ ขน้ึ ได ้ ถา้ พอ่ แมพ่ รอ้ มและ มองตนเองอยา่ งจรงิ ใจเพอ่ื การเปลย่ี นแปลง 23

คมั ภีรก์ ารเลยี้ งลกู พอ่ แม่ 3 ประเภท  1. พอ่ แมท่ ช่ี อบบน่  อนั น้ีไมค่ อ่ ยดี 2. พอ่ แมท่ ช่ี อบสอน อนั นด้ี ขี น้ึ  แตเ่ ราตอ้ งการพอ่ แมป่ ระเภทสดุ ทา้ ย คอื 3. พอ่ แมท่ เ่ี ป็นแรงบนั ดาลใจ เป็นตวั อยา่ งกบั ลกู อยา่ งสมบรู ณ์แบบ พดู ตรงกบั ทำ�  ทำ� ตรงกบั พดู  มคี วามรกั  มคี วามสงบ มคี วามประพฤตชิ อบ ยดึ มนั่ อยกู่ บั ความจรงิ  ไมเ่ บยี ดเบยี นตนเองและผอู้ น่ื 24

จัดทำ�โดย: Schoolflix องคก์ รทางการศึกษาไม่แสวงผลกำ�ไร และ มลู นธิ เิ ด็กดี เขตทววี ัฒนา กรุงเทพฯ 10170 website : www.schoolflix.org e-mail : [email protected] e-mail : [email protected] 25





คมั ภรี ก์ ารเล้ียงลูก เกี่ยวกับผู้แต่ง นายแพทย์ธีระเกียรติ  เจริญเศรษฐศิลป์  เป็นจิตแพทย์เด็กและวัย รนุ่ ชาวไทยท่ที ำ�งานในประเทศองั กฤษ และทา่ นทำ�งานดา้ น School Mental Health ให้กับราชวิทยาลัยจิตแพทย์ เป็นอาจารย์พิเศษให้กับ มหาวทิ ยาลัยลอนดอน ท่านกลบั มาเมอื งไทยด้วยพันธกจิ ดา้ นการศึกษา และด�ำ รงตำ�แหน่งผอู้ ำ�นวยการศนู ยจ์ ติ วทิ ยาการศึกษา มูลนิธิยวุ สถริ คุณ ปเขจั ียจนุบหนั นังสทือา่ “นคดมั �ำ ภรรีง์กตา�ำ รแเลหยี้นงง่ ลรูกัฐ”ม เนลต่มรนวี แี้า่ ลกะานรำ�กไรปะตทีพรวมิ งพศค์ ึกรษัง้ แารธกกิ เามรอ่ื่ ท่าน พ.ศ. 2แ5ล3้ว7 เ นแอื้ ลหดะาถ้าในูกนชตเลีวีพิต่มิมคยพรัง์ออคีกบงหใคชลร้ไัวาด ยโ้ทดค่ายรนัง้ไม มพีภ่ตบร้อรวงย่าปาแรทมับ่ี่น้เปว่ารลรุงักาใล ดแ่วๆลงเะเลลมยยีบมุตารนชาานยก 2ว ่าค น2 0ซ ป่่ึงี ลูกชายคนโต เป็นอาจารย์แพทย์ในมหาวทิ ยาลยั อ๊อกฟอรด์ และลกู ชายคน ที่ 2 เป็นนกั ศึกษาแพทย์ ของมหาวทิ ยาลยั เคมบริดจ์ ISBN  978-616-361-355-4 website: www.schoolflix.org คมั ภรี ก์ ารเลยี ้ งลกู e-mail: [email protected] 28 : [email protected]