มหาอำนาจในการเมืองโลก (วิถีโลก)

มหาอานาจใน การเมืองโลก

ความหมายของมหาอานาจ สารบญั สหรัฐอเมริก บทบาทในการเมืองโลก จีนในเศรษฐกิจการเมืองโลก บทสรุป อา้ งอิง

บทนำ มหาอานาจในโลกปัจจุบนั ไดแ้ ก่ สหรัฐอเมริกา จีน ในปัจจุบนั ระบบ โลกเป็นแบบข้วั อานาจเด่ียว (Unipolar) มีสหรัฐอเมริกาเป็นอภิมหาอานาจนาใน 3 ดา้ น คือ เศรษฐกิจ การเมือง และการทหาร โดยนกั วชิ าการหลายประเทศระบุ วา่ ไม่เกินปี พ.ศ.2563 จีนจะสามารถถว่ งดุลสหรัฐอเมริกาไดค้ รบทุกดา้ น

มหำอำนำจ หมายถึงรัฐซ่ึงไดร้ ับการยอมรับวา่ มีความสามารถแผอ่ ิทธิพลในระดบั โลกได้ ลกั ษณะของรัฐ มหาอานาจ คือ ครอบครองอานาจทางทหารและเศรษฐกิจ ตลอดจนอิทธิพลทางการทูตและอานาจออ่ น (soft power) ซ่ึงอาจเป็นเหตุใหป้ ระเทศดอ้ ยอานาจตอ้ งพจิ ารณาความเห็นของมหาอานาจก่อนดาเนินการใด ๆ ของตน นกั ทฤษฎี ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งประเทศ ระบุวา่ ลกั ษณะของสถานภาพมหาอานาจสามารถจาแนกเป็นขีดความสามารถของ อานาจ และมิติสถานภาพ ในบางคร้ัง สถานภาพมหาอานาจไดร้ ับการรับรองอยา่ งเป็นทางการในการประชุมที่สาคญั ดงั เช่น การประชุมแห่งเวยี นนา หรือในหน่วยงานระหวา่ งประเทศ ดงั เช่น คณะมนตรีความมนั่ คงแห่งสหประชาชาติ คาวา่ มหาอานาจ (great power) มีใชค้ ร้ังแรกหมายถึงประเทศสาคญั ๆ ของทวีปยโุ รคในยคุ หลงั นโป เลียน \"มหาอานาจ\" ก่อต้งั \"ความร่วมมือแห่งยโุ รป\" (Concert of Europe) และอา้ งสิทธิในการบงั คบั ใชส้ นธิสญั ญา หลงั สงครามร่วมกนั การแบ่งแยกระหวา่ งประเทศดอ้ ยอานาจกบั มหาอานาจมีข้ึนอยา่ งเป็นทางการในสนธิสญั ญา เชามงใน ค.ศ. 1814 นบั ต้งั แต่น้นั ดุลภาพแห่งอานาจระหวา่ งประเทศไดม้ ีการเปล่ียนแปลงหลายคร้ัง โดยคร้ังท่ีสาคญั เกิดข้ึนหลงั จากสงครามโลกคร้ังที่หน่ึงและสงครามโลกคร้ังที่สอง อยา่ งไรกต็ าม แมว้ า่ บางชาติจะถูกพจิ ารณาวา่ เป็น มหาอานาจอยา่ งกวา้ งขวาง แต่ยงั ไม่มีรายชื่อจากดั ความ จึงนาไปสู่การโตเ้ ถียงกนั ต่อไป

สหรัฐอเมริกำ สภาพทวั่ ไปของสหรัฐอเมริกา ประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นประเทศท่ีมีเน้ือที่กวา้ งประมาณ 9.63 ลา้ นตารางกิโลเมตร หรือ ประมาณ 18 เท่าของขนาดพ้นื ที่ประเทศไทย ประกอบดว้ ยมลรัฐต่างๆ 50 มลรัฐ และ 1 เขตการปกครอง คือ วอชิงตนั ดีซี (Washington D.C.) สหรัฐอเมริกาทางทิศเหนือ มีอาณาเขตติดกบั ประเทศแคนาดา ทิศใต้ ติดกบั ประเทศเมก็ ซิโกและอ่าวเมก็ ซิโก ทิศตะวนั ออก ติดกบั ชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติค ทิศตะวนั ตก ติดกบั ชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิ ก จากฝ่ังตะวนั ออกไปฝ่ังตะวนั ตกของสหรัฐอเมริกาน้นั ถา้ หากใชก้ าร เดินทางโดยเคร่ืองบิน ตอ้ งใชเ้ วลาประมาณ 5 ชว่ั โมง เน่ืองจากมีระยะทางถึง 4,500 กิโลเมตร (ศูนยแ์ นะ แนวศึกษาต่อประเทศสหรัฐอเมริกาและแคนาดา,2559) สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศท่ีมีความหลากหลายใน เร่ืองของภูมิประเทศ คือ มีท้งั ภูเขา ป่ าดง ทะเลทราย ท่ีราบสูง และ ท่ีลุ่ม สหรัฐอเมริกามีมลรัฐท้งั หมด 50 มลรัฐ มลรัฐแต่มีผนื แผน่ ดินใหญ่ซ่ึงเป็นพ้นื ท่ีของรัฐที่มีอาณาเขตติดต่อกนั ท้งั หมด 48 รัฐ มีเพยี ง 2 รัฐ เท่าน้นั ท่ีไม่มีอาณาเขตติดต่อกนั คือ มลรัฐอลาส (Alaska) ซ่ึงอยทู่ างตอนเหนือของประเทศแคนาดา และ มลรัฐฮาวาย (Hawaii) ซ่ึงอยใู่ นมหาสมุทรแปซิฟิ ก

เน่ืองจากประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นประเทศที่มีความกวา้ งใหญ่จึงมีสภาพภูมิอากาศท่ี ค่อนขา้ งหลากหลายและแตกต่างกนั ไปแต่ละเขตโดยทว่ั ไปแลว้ ประเทศสหรัฐอเมริกาจะมี สภาพอากาศค่อนขา้ งเยน็ กวา่ ประเทศไทยเนื่องจากสหรัฐอเมริกาต้งั อยเู่ หนือเสน้ ศูนยส์ ูตร ทางภาคตะวนั ออกของประเทศอากาศในช่วงฤดูหนาว และฤดูร้อนจะแตกต่างกนั อยา่ งชดั เจน ส่วนทางดา้ นชายฝั่งตะวนั ตกค่อนขา้ งจะมีฝนบ่อย มีหิมะพอสมควร ปริมาณแสงแดดกม็ ีไม่ มากนกั ทางตอนกลางของประเทศมีหิมะตกพอสมควรถึงหนกั มาก แสงค่อนขา้ งมาก สหรัฐอเมริกามี 4 ฤดูกาลคือ ฤดูร้อน อยใู่ นช่วงเดือนมิถุนายน - สิงหาคม ฤดูใบไมร้ ่วง อยใู่ นช่วงเดือนกนั ยายน - พฤศจิกายน ฤดูหนาว อยใู่ นช่วงเดือนธนั วาคม - กมุ ภาพนั ธ์ ฤดูใบไมผ้ ลิ อยใู่ นช่วงเดือนมีนาคม – พฤษภาคม

สหรัฐอเมริกามีประชากร 324,486,565 คน (ตวั เลขจาก worldometers ณ 26 ส.ค. 59) โดย ประชากรจากประเทศต่างๆทวั่ โลกท่ีไดย้ า้ ยถิ่นฐานเขา้ มาอาศยั อยู่ จนทาใหป้ ระเทศน้ีไดร้ ับ สมญานามวา่ Melting Pot ซ่ึงหมายถึงการเป็นแหล่งศูนยร์ วมของวฒั นธรรมท่ีมีความหลากหลาย ประชากรด้งั เดิมของสหรัฐอเมริกา คือ ชาวอินเดียนแดง ชนกลุ่มแรกที่อพยพเขา้ ไปต้งั ถิ่นฐาน คือ ชาวองั กฤษ และชาวเนเธอร์แลนด์ ต่อมามีการนาชนผวิ ดาจากประเทศแอฟริกาเขา้ มาเป็น ทาส และในระยะ 20 ปี ท่ีผา่ นมาชาวเอเชียไดอ้ พยพเขา้ ไปต้งั ถ่ินฐานมากข้ึนโดยเฉพาะชาวญี่ป่ ุน ซ่ึงเขา้ ไปอยใู่ นมลรัฐฮาวายมากท่ีสุด (ศูนยแ์ นะแนวศึกษาต่อประเทศสหรัฐอเมริกาและแคนาดา, 2559) สวดมนตร์ ัฐที่มีประชากรหนาแน่นมากท่ีสุด คือ มลรัฐแคลิฟอร์เนีย รองลงมา คือ มลรัฐ นิวยอร์ก ส่วนคนไทยอาศยั อยใู่ นเมืองลอส แองเจลลิส (Los Angeles) มลรัฐแคลิฟอร์เนีย (California) มากท่ีสุด

ภาพท่ี 1 แผนที่สหรัฐอเมริกา ท่ีมา : http://www.tornok.com/?page_id=195 ตามขอ้ มูลของ CIA World Fact ปี พ.ศ 2549 ประชากรของสหรัฐอเมริกา ประกอบดว้ ยคนผวิ ขาว รวมถึง คนเมก็ ซิกนั ร้อยละ 81.7 หรือ 241 ลา้ นคน คนผวิ ดา หรือ แอฟริกาอเมริกา ร้อยละ 12.9 หรือ 36.4 ลา้ นคน คนอเมริกนั เอเชีย ร้อยละ 4.2 หรือ 11.9 ลา้ นคน ชาวอินเดียนแดงร้อยละ 1.4 หรือ 4.1 ลา้ นคน และชาวฮาวายอีกร้อยละ 0.

สหรัฐอเมริกาไม่มีการกาหนดศาสนาประจาชาติอยา่ งเป็นทางการ แต่จากการสารวจมีผนู้ บั ถือศาสนา คริสต์ นิกายโปรแตสแตนทม์ ากท่ีสุด รองลงมาคือนิกายโรมนั คาทอลิก และนิกายอ่ืนๆโดยที่เหลือ นบั ถือ ศาสนาอ่ืน หรือไม่นบั ถือศาสนาใดเลย สหรัฐอเมริกาไม่มีการกาหนดภาษาราชการ แต่ในทางปฏิบตั ิ ภาษาองั กฤษ เป็นภาษาท่ีใชก้ นั มากท่ีสุด ในบางมลรัตน์ไดม้ ีการกาหนดภาษาทางการของมลรัฐ นอกจากน้ีภาษาที่มีใชก้ นั มากในสหรัฐอเมริกา มากกวา่ หน่ึงลา้ นคน ไดแ้ ก่ ภาษาสเปน ภาษาจีน ภาษาฝร่ังเศส ภาษาเวยี ดนาม และภาษาเยอรมนั สหรัฐอเมริกามีระบบการเมืองแบบประชาธิปไตย โดยมีประธานาธิบดีเป็นประมุขสูงสุดสาหรับระบบ การปกครองจะเป็นแบบสหพนั ธรัฐ ซ่ึงประกอบดว้ ยมลรัฐ 50 มลรัฐ มลรัฐ และ 1 เขตการปกครอง โดย แต่ละมลรัฐจะมีสิทธิในการปกครองตนเอง สมาชิกรัฐสภาและผวู้ า่ ทุกมลรัฐจะมาจากการเลือกต้งั ของ ประชาชน โดยมีกรุงวอชิงตนั ดี.ซี (Washington, D.C โดยตวั ยอ่ D.C. ยอ่ มาจาก District of Colombia) เป็นเมืองหลวงของสหรัฐอเมริกาและเป็นศูนยก์ ลางการปกครอง กรุงวอชิงตนั ดี.ซี. ต้งั อยู่ บริเวณทิศตะวนั ออกของสหรัฐอเมริกา ติดต่อกบั มลรัฐเวอร์จิเนีย และมลรัฐแมริแลนด์ โดยเมืองน้ีอยใู่ น เขตฝ่ังซา้ ยของแม่น้าโพโตแมก (Potomac River)

กรุงวอชิงตนั ดี.ซี. สร้างในสมยั ประธานาธิบดี จอร์จ วอชิงตนั ประธานาธิบดีคนแรกของสหรัฐอเมริกา สร้างข้ึนแทนฟิ ลาเดเฟี ยท่ีเคยเป็นเมืองหลวงของสหรัฐอเมริกาสมยั เป็นดินแดนโพน้ ทะเลขององั กฤษ และ มีอนุสาวรียว์ อชิงตนั ที่มีลกั ษณะเป็นแท่งโอเบลิสกส์ ูง 555 ฟตุ ( 169 เมตร) สร้างเพ่ือเป็นเกียรติแก่ จอร์จ วอชิงตนั (ศนู ยแ์ นะแนวศึกษาต่อประเทศสหรัฐอเมริกาและแคนาดา , 2559) สญั ลกั ษณ์ของประเทศอเมริกา คือรูปป้ันของเทพีเสรีภาพ ที่ต้งั อยทู่ ี่กรุงนิวยอร์กมีความสูง 92 เมตร มือ ดา้ นหน่ึงชูคบไฟและมืออีกดา้ นถือแผน่ จารึกเพอ่ื ประกาศเสรีภาพ เทพีเสรีภาพเป็นสัญลกั ษณ์อยา่ งหน่ึงที่ แสดงใหเ้ ห็นถึงไมตรีจิตที่คนฝร่ังเศสมีใหค้ นอเมริกนั ผสู้ ร้างสรรคง์ านประติมากรรมชิ้นน้ีชื่อวา่ เฟรเดริก ออกสุ บาร์ชอลดี เขาไดใ้ ชเ้ ทคโนโลยสี มยั ใหม่เขา้ มาช่วยเพ่อื ลดน้าหนกั ของตวั หุ่น อีกท้งั ยงั มีการระดม ทุนจากประชาชนทวั่ ไป ดว้ ยการออกลอตเตอร่ีหรือการขายของท่ีระลึกเก่ียวกบั เทพีเสรีภาพ เน่ืองจากทาง ประเทศฝร่ังเศสจะมอบตวั รูปป้ันของเทพเี สรีภาพมาใหเ้ ท่าน้นั ทางสหรัฐอเมริกาจะตอ้ งเป็นผอู้ อก ค่าใชจ้ ่ายในการสร้างฐานของรูปป้ันเอง เรียกวา่ ผลงานชิ้นน้ีสาเร็จลงดว้ ยความร่วมมือของท้งั สองประเทศ นนั่ เอง

สหรัฐอเมริกำในเศรษฐกจิ กำรเมืองโลก ในปัจจุบนั สหรัฐอเมริกาเป็นอภิมหาอานาจสูงสุดของโลก หรือเป็นข้วั อานาจเดี่ยวของโลก (Unipolar) ถือวา่ เป็น ผนู้ าสูงสุดของโลกในทุกดา้ น ท้งั ดา้ นเศรษฐกิจ การเมืองและการทหาร โดยเฉพาะทางดา้ นการเมือง เทคโนโลยที างดา้ น ยทุ ธศาสตร์และการหาร สหรัฐอเมริกาเชื่อในระบบโลกเสรีประชาธิปไตยและคาดหวงั ใหท้ ุกประเทศในโลกเป็นไปเช่นน้นั เห็นไดช้ ดั จากภายหลงั สงครามโลกคร้ังท่ี 2 ที่ตามมาดว้ ยสงครามเยน็ ระหวา่ งสหรัฐอเมริกาผนู้ าโลกเสรีกบั สหภาพโซเวียตผนู้ า โลกคอมมิวนิสต์ ต่อมาสหภาพโซเวียตไดล้ ่มสลายลงไป อเมริกาจึงไม่มีศตั รูที่ชดั เจนนบั ต้งั แต่น้นั มา เหตุวนิ าศกรรม 9/11 ท่ีเกิดข้ึนเม่ือวนั ท่ี 11 กนั ยายน พ.ศ. 2544 ( ค.ศ.2001) ท่ีมีผกู้ ่อการร้ายขบั เครื่องบินพงุ่ ชนอาคารแฝดเวลิ ด์ เทรด สญั ลกั ษณ์ของระบอบการคา้ เสรี และอาคารเพนตากอนที่เป็นสานกั งานใหญ่ของกระทรวงกลาโหมสหรัฐอเมริกาเป็นจุด พลิกผนั ที่สาคญั ของอเมริกาในเร่ืองของนโยบายต่างประเทศและยทุ ธศาสตร์ความมน่ั คง สหรัฐอเมริกาตอ้ งเขา้ ทาสงคราม ต่อตา้ นการก่อการร้าย (anti-terrorist war) ในอฟั กานิสถาน เพ่ือไล่ล่าตวั นายโอซามา บิน ลาเดน ท่ีสหรัฐอเมริกาเชื่อวา่ อยู่ เบ้ืองหลงั เหตุวินาศกรรม 9/11 เห็นไดจ้ ากการที่นายจอร์จ ดบั เบิ้ลยู บุช ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาในขณะน้นั ไดก้ ล่าวต่อ สภาคองเกรส ไวว้ า่ “Either you are with us or you are with the terrorists.” ในปลายเดือนกนั ยายน พ.ศ. ๒๕๔๔ ไม่นานหลงั เหตุ ไม่นานหลงั เหตุ ไม่นานหลงั เหตุวนิ าศกรรม 9/11 คือขอ้ เสนอที่ สหรัฐอเมริกากาลงั บงั คบั ใหป้ ระชาคมโลกตอ้ งเลือกวา่ หากประเทศใดไม่สนบั สนุนอเมริกากเ็ ท่ากบั เป็นศตั รูของอเมริกา จึงนาไปสู่ความตึงเครียดของระบบสงั คมโลกในการต่อตา้ น การก่อการร้าย เพราะถา้ ไม่ต่อตา้ นการก่อการร้ายกจ็ ะตกเป็นผกู้ ่อการร้ายเสียเองในสายตาของสหรัฐอเมริกา ยง่ิ ไปกวา่ น้นั ถา้ สนบั สนุนสหรัฐอเมริกาอยา่ งชดั เจนออกนอกหนา้ กจ็ ะทาใหพ้ ลอยตกเป็นเป้าหมายของการโจมตีจากผกู้ ่อการร้ายไปดว้ ย

ดังน้ันยุทธศำสตร์ความมนั่ คงของสหรัฐอเมริกาจากเวลาน้นั มาจนถึงปัจจุบนั พบวา่ สหรัฐอเมริกามีศตั รู 3 กลุ่มใหญๆ่ ดงั น้ี ผกู้ ่อการร้าย (terrorists) ประเทศท่ีมีขีปนาวธุ ทาลายลา้ งสูง ประเทศมหาอานาจขนาดใหญท่ ่ีมีศกั ยภาพทา้ ทายสหรัฐอเมริกาได้ เช่น จีน รัสเซีย อินเดีย จึงไม่น่าแปลกใจท่ีพบวา่ สหรัฐอเมริกายง่ิ ทาตวั เป็นตารวจโลก ยง่ิ ส่งทหารออกไปกวาดลา้ งกลุ่มก่อการร้ายอยู่ ตลอดเวลา รวมท้งั กดดนั รัฐที่สนบั สนุนการก่อการร้าย ถา้ รัฐอเมริกาพยายามดาเนินการขดั ขวางประเทศอื่นใน การเขา้ ถึงและพฒั นาขีปนาวธุ ร้ายแรง แต่ตวั เองกลบั เป็นประเทศเดียวท่ีพฒั นาขีดความสามารถดา้ นเทคโนโลยี ขีปนาวธุ นิวเคลียร์ไดอ้ ยา่ งเสรี และยงั ใชน้ โยบายทางการเมืองและเศรษฐกิจเพอ่ื สกดั ก้นั ความเติบโตของจีน และรัสเซียดว้ ย การกระทาของสหรัฐอเมริกาน้ีเรียกวา่ unilateralism หรือการกระทาเพยี งฝ่ายเดียว เพ่อื รักษา ผลประโยชนแ์ ห่งชาติของตนแมว้ า่ ผลประโยชนน์ ้นั จะอยนู่ อกรัฐ อยเู่ ลยเส้นเขตแดนของตนออกไป และอยู่ นอกเขตอานาจศาลของตนกต็ าม นอกจากน้ีสหรัฐอเมริกายงั พร้อมดาเนินการเชิงรุกกบั ทุกเหตุการณ์ที่สะเทือน ความมนั่ คงของตนเอง สหรัฐอเมริกาเห็นวา่ เป็นความชอบธรรม (legitimacy) ของตนถึงแมว้ า่ จะนามาซ่ึงความ ทุกขแ์ ก่พลเมืองของประเทศอื่นกต็ าม

อเมริกำมพี รรคกำรเมืองใหญ่ 2 พรรคท่ีผแู้ ทนพรรคมกั จะไดร้ ับเลือกเป็น ประธานาธิบดีไดแ้ ก่ 1.พรรคเดโมแครต (Democrat Party) ท่ีมีนโยบายพรรคแบบสายนกพิราบ คือสายสนั ติภาพท่ีเนน้ ความ มน่ั คงของมนุษยชาติร่วมกนั ใชน้ โยบายเชิงรับผสมกบั เชิงรุกเลก็ นอ้ ย เนน้ การรวมกลุ่มเพ่อื พฒั นาการ ทางเศรษฐกิจ ประธานาธิบดีจากพรรคการเมืองน้ี เช่น นายบิล คลินตนั นายบารัค โอบามา และผสู้ มคั ร เขา้ ชิงตาแหน่งประธานาธิบดีในการเลือกต้งั คร้ังล่าสุด นางฮิลลารี คลินตนั 2.พรรครีพบั ลิกนั (Republican Party) ไม่มีนโยบายพรรคแบบสายเหยยี่ ว คือสายสจั จนิยมเขม้ ขน้ รุนแรง ใชน้ โยบายเชิงรุก ไม่สนใจเชิงรับ เนน้ การทาสงครามเพือ่ สหรัฐอเมริกา ประธานาธิบดีจากพรรคการเมือง น้ี เช่น นายจอร์จ บุช นายจอร์จ ดบั เบิ้ลยู บุช และประธานาธิบดีคนปัจจุบนั นายโดนลั ด์ ทรัมป์

บทบำทในกำรเมืองโลก ในดา้ นของความมนั่ คงน้นั กรณีเหตุการณ์สงครามในตะวนั ออกกลางท้งั หมด เป็นเหตุหน่ึงท่ีทาใหเ้ ห็นถึง บทบาทของอเมริกาในโลกสมยั ใหม่ หมายถึงประสิทธิภาพของระบบเทคโนโลยที างดา้ นการทหาร ถือเป็นเคร่ืองมือสาคญั ที่ สาแดงถึงความมีอิทธิพลของอเมริกาต่อประเทศอ่ืนๆ แมจ้ ะมีการมองกนั หลายแง่หลายมุมท้งั เชิงลบและเชิงบวก แต่คงปฏิเสธ ไม่ไดว้ า่ โลกปัจจุบนั “ความขดั แยง้ เรื่องลทั ธิ อุดมการณ์รูปแบบสมยั ใหม่”ยงั คงมีอยู่ ขณะที่อเมริกายงั คงรูปแบบการเผยแผ่ อุดมการณ์ทุนนิยมเสรีเอาไวอ้ ยา่ เหนียวแน่น นบั แต่ยคุ สงครามเยน็ เป็นตน้ มา ถา้ ใหป้ ระเมินภาพและความเป็นไปของอเมริกา ในโลกปัจจุบนั สามารถอนุมาน สรุปคร่าวๆ ถึงอนาคตในช่วงอีกราว 10 ถึง 15 ปี ขา้ งหนา้ เท่าที่มองจากประสบการณ์ของตวั ผมเองและมองผา่ นการวิเคราะห์จากมุมของส่ือต่างๆ เป็นดงั น้ีครับ 1. ในดา้ นการเมือง ท้งั ในและนอกประเทศ อเมริกาน่าจะ ยงั คงมีบทบาทสาคญั ในการควบคุมเกมการเมืองของโลกอยู่ เหตุผลเน่ืองจาก สภาพการเมืองภายในประเทศที่นิ่งอยตู่ วั กลายเป็นวฒั นธรรมการเมืองของประเทศไปแลว้ น้นั หากเปรียบเทียบกบั จีน ซ่ึงถือวา่ เป็นคูแ่ ข่งที่ข้ึนมาทา้ ทายอิทธิพลดา้ นน้ี ของอเมริกา จะเห็นไดว้ า่ การเมืองของจีน ยงั ไม่ถือไดว้ า่ มน่ั คงอยา่ งแทจ้ ริง ยงั มีคลื่นใตน้ ้าอยอู่ ีกส่วนหน่ึง ท้งั ในเร่ืองความเห็น แยง้ เร่ืองอุดมการณ์ของประชาชนในประเทศส่วนหน่ึงต่อแนวอุดมการณ์ของพรรคคอมมิวนิสตท์ ่ีแมด้ ูเหมือนวา่ ศูนยอ์ านาจ ใหญ่ของจีนแห่งน้ี จะเปิ ดโอกาสใหท้ ุนเป็นตวั ขบั เคล่ือนในการพฒั นาไดม้ ากข้ึนกต็ าม แต่ส่วนใหญ่ นโยบายหรือการควบคุมก็ ยงั มาจากศูนยก์ ลาง ขณะเดียวกนั จีนกย็ งั มีความขดั แยง้ ภายในกรณีการแบ่งแยกดินแดน ซ่ึงยงั ไม่หายไป ดงั น้นั การที่จะไปทา หนา้ ท่ีหรือบทบาทในต่างประเทศไดอ้ ยา่ งสมบูรณ์ นบั วา่ ไม่ง่ายนกั สาหรับยกั ษใ์ หญ่เอเชียชาติน้ี ขณะท่ีอเมริกามีประสบการณ์ ดา้ นน้ีมายาวนาน

โดยเฉพาะการสะสมขอ้ มูลมาอยา่ งต่อเน่ืองในระยะยาว จนกลายเป็นฐานขอ้ มูลสาคญั นามาใชใ้ นการเมือง ระหวา่ ง ประเทศ ตลอดถึงการสามารถนามาใชใ้ นกรณีเกี่ยวขอ้ งกบั งานดา้ นความมน่ั คงเป็นอยา่ งดี 2. ในดา้ นความ มน่ั คง เป็นท่ีทราบกนั ดีวา่ อเมริกามีบทบาทสาคญั ต่อความมนั่ คงในระดบั โลก ท้งั ในเร่ืองการทหาร และ เรื่องในเชิงขอ้ มูลข่าวสารต่างๆ หมายถึงการจดั ต้งั องคก์ ร ท้งั ในส่วนภายในของอเมริกาเองและองคก์ รภาคี นานาชาติ ตามขอ้ สนธิสญั ญาความร่วมมือต่างๆ ซ่ึงจะช่วยเสริมใหก้ ารดาเนินการในประเดน็ ความมน่ั คง เป็นไปอยา่ งมีระบบ และเกิดประสิทธิภาพสูงสุด ขณะที่ฝ่ายจีนน้นั ยงั ไม่มีหน่วยงานท้งั ในและ ต่างประเทศท่ีทางานดา้ นความมน่ั คงโดยเฉพาะ หรืองานดา้ นขอ้ มูลเชิงลึกโดยตรง ท้งั ลบั และไม่ลบั เร่ือง น้ีเขา้ ใจวา่ ทางฝ่ ายจีนกาลงั อยรู่ ะหวา่ งการเตรียมดาเนินการเพื่อใหเ้ กิดหน่วยงานตามรูปแบบท่ีวา่ น้ีอยา่ ง เป็นทางการ ใหท้ ดั เทียมกบั ฝ่ายอเมริกา ท่ีผา่ นมาแมว้ า่ ทางฝ่ายจีนจะได้ ใชค้ นเพ่อื ทางานดา้ นขอ้ มูล สาคญั ๆ เช่น งานจารกรรม อยบู่ า้ ง แต่กย็ งั ไม่ถือวา่ เป็นกระบวนงาน หรือเป็นระบบเท่าท่ีควรจะเป็น 3. ในดา้ นเทคโนโลยี ท้งั 2 ประเทศ มุ่งแข่งขนั กนั พฒั นาเทคโนโลยดี า้ นต่างๆ อยา่ งเขม้ ขน้ ในช่วง 10 ปี ท่ี ผา่ นมา จีนไดพ้ ฒั นาเทคโนโลยรี ุดหนา้ ไปมาก ท้งั เทคโนโลยดี า้ นการทหาร การบินและอวกาศ รวมท้งั เทคโนโลยดี า้ นอื่นๆ

เพื่อกา้ วใหท้ นั ประเทศตะวนั ตกซ่ึงมีอเมริกาเป็นแกนนา อยา่ งไรกต็ ามแมว้ า่ เทคโนโลยขี องจีน สามารถพฒั นาใหต้ ามทนั อเมริกาได้ แต่ตอ้ งใชร้ ะยะเวลานานพอสมควร อเมริกาเองกพ็ ฒั นา ศกั ยภาพ ต่อยอดเทคโนโลยลี ้าหนา้ มากข้ึนไปอีกจากฐานเทคโนโลยเี ดิมที่มีอยู่ หลายเทคโนโลยี ท่ี อเมริกาพฒั นารุดหนา้ ไปยงั คงเกบ็ ไวเ้ ป็นความลบั รอวนั เปิ ดเผยเมื่อสถานการณ์และเวลามาถึง 4. ใน ดา้ นเศรษฐกิจ เป็นประเดน็ ข้ึนๆลงๆ หลายคนมองวา่ โลกของตะวนั ออกโดยเฉพาะ จีนกบั อินเดีย ซ่ึงมีขนาดเศรษฐกิจโต(ตามฐานประชากร)มากกวา่ ประเทศอื่นๆ จะกลายเป็นผทู้ รงอิทธิพลทางดา้ น เศรษฐกิจในอนาคต ท้งั 2 ประเทศเอเชีย มีอตั ราการขยายตวั ของเศรษฐกิจ โดยเฉพาะในภาคการ ลงทุนสูงมากที่สุดในโลก ขณะที่เศรษฐกิจของอเมริกา ในช่วงราว 4-5 ปี ที่ผา่ นมาอยใู่ นสภาพยา่ แย่ ทาใหม้ องกนั วา่ บทบาทของอเมริกาทางดา้ นน้ีจะลดลงอยา่ งมีนยั สาคญั โดยเฉพาะความอ่อนแรง จากการนาประเทศเขา้ สู่สงครามก่อการร้ายในอาหรับท้งั อิรักและอาฟฆานิสถาน รวมท้งั ประเทศ อื่นๆ อยา่ งไรกต็ าม น่ีเป็นเพยี งการประเมินตามสูตร หรือมาตรฐานโดยทว่ั ไป วดั จากมูลค่าของจีดีพี การนาเขา้ และส่งออก รวมท้งั ระบบการไหลเขา้ ออกของเงิน ตามอยา่ งวธิ ีการปกติ หากยงั ไม่รวมถึง สินคา้ หลายตวั ที่อเมริกาคา้ ขายอยตู่ ลอดช่วงท่ีผา่ นมาโดยไม่ผา่ นระบบศุลกากร

หรือไม่ผา่ นตามท่าต่างๆ เช่น สินคา้ ทรัพยส์ ินทางปัญญา สินคา้ ลิขสิทธ์ิ สินคา้ การศึกษา สินคา้ อาวธุ และสินคา้ ซ่ึงเป็นตวั วฒั นธรรมอเมริกนั ซ่ึงผลิตและจาหน่ายออกไปทวั่ โลก นอกเหนือไปจากบทบาทในการกากบั ภาค การเงินของโลกดว้ ยวธิ ีการต่างๆ เช่น ธนาคารกลางอเมริกา(เฟด) เคยพมิ พเ์ งินเงินสกลุ ดอลลาร์ออกมาเพมิ่ ใน ตลาดเงินจานวนหลายแสนลา้ นเหรียญ หลงั อเมริกาประประสบปัญหาเศรษฐกิจ จนเป็นที่วพิ ากษว์ จิ ารณ์กนั ใน เวทีโลกอยา่ งมากถึงกระทบกบั เศรษฐกิจของประเทศต่างๆ ส่วนหน่ึงของผลกระทบส่งถึงจีนโดยตรง จีนเป็น ประเทศที่ในเวลาน้ีครอบครองพนั ธบตั รสกลุ ยเู อสดอลลาร์ไวม้ ากที่สุด ทาใหพ้ นั ธบตั รดงั กล่าวมูลค่าตก อเมริกาเป็นประเทศท่ีสามารถพิมพเ์ งินออกมา โดยไม่ตอ้ งอิงฐานทุนสารองเงินตราต่างประเทศ และทุนสารอง ทองคา เหมือนประเทศอ่ืนๆ จนอาจกลา่ วไดว้ า่ อเมริกา ใชร้ ะบบการเงินควบคุมกิจกรรมทางเศรษฐกิจของโลก ขณะท่ีจีน ยงั ตอ้ งใชเ้ วลานานอีกหลายปี กวา่ ท่ีจะสามารถพฒั นาระบบการเงินใหไ้ ปถึงข้นั น้ีได้ โดยเหตุที่จีน เป็น ประเทศที่มีการลงทุนในภาคอตุ สาหกรรมการผลิตข้นั แรกสูงที่สุด จึงยงั จาเป็นตอ้ งอาศยั ตลาดใหญ่เพอื่ ระบาย สินคา้ อเมริกายงั เป็นตลาดสาคญั ในการรองรับสินคา้ จีน เร่ืองน้ีจึงเป็นไปในทานองต่างฝ่ ายต่างตอ้ งพ่ึงพากนั และกนั 5. ในดา้ นวฒั นธรรม การเผยแพร่วฒั นธรรมอเมริกนั เป็นไปอยา่ งเขม้ ขน้ ผา่ นสื่อประเภทต่างๆ ความจริง วฒั นธรรมเอเชีย โดยเฉพาะของจีนเองกม็ ีแนวโนม้ การเผยแพร่ที่ไม่ธรรมดาเช่นกนั เพยี งแต่ยงั มีจานวนสื่อและ ระบบการตลาดที่เป็นรองฝ่ ายอเมริกนั ต่อไปคาดวา่ จะสามารถพฒั นาไดม้ ากข้ึน ประเดน็ วฒั นธรรมมี ความสาคญั เนื่องจากเป็นส่ิงท่ีแสดงถึง “อิทธิพลครอบงา” ความคิดและจารีตของชาติอ่ืนๆ เป็นเครื่องมือ โฆษณาชวนเชื่อที่มีประสิทธิภาพสูงสุด

จนี สภาพทวั่ ไปของจีน ประเทศจีนหรือสาธารณรัฐประชาชนจีน ต้งั อยทู่ างทิศตะวนั ออกของทวปี เอเชีย มีพ้นื ที่ 9.6 ลา้ นตารางกิโลเมตร มี ขนาดใหญ่เป็นอนั ดบั 3 ของโลกรองจากรัสเซียและแคนาดา จีนมีอาณาเขตติดกบั 15 ประเทศ ทิศเหนือติดกบั มองโกเลียและรัสเซีย ทิศตะวนั ออกเฉียงเหนือติดกบั เกาหลีเหนือ ทิศตะวนั ตกติดกบั คาซคั สถาน คีกีซสถาน ทาจิกีสถาน ปากีสถาน อฟั กานิสถาน อินเดีย เนปาล สิกขิม ภูฏาน ทิศตะวนั ออกและทิศใตต้ ิดกบั พม่า ลาว เวยี ดนาม ทะเลเหลือง ทะเลจีนตะวนั ออก และทะเลจีนใต้ ลกั ษณะภูมิประเทศของจีนคลา้ ยกบั ข้นั บนั ได โดยดา้ นตะวนั ตกไป ตะวนั ออกมีพ้นื ที่ลดหลนั่ ลงตามลาดบั ทางดา้ นตะวนั ตกส่วนใหญ่เป็นเทือกเขา ทะเลทรายและที่ราบสูง และพ้ืนท่ี ค่อยๆลาดลงสู่ทิศตะวนั ออกซ่ึงติดกบั ทะเล จีนมีพ้นื ที่กวา้ งใหญ่มาก อุณหภูมิเฉลี่ยในแต่ละมณฑลจึงแตกต่างกนั มี 4 ฤดูกาล ดงั น้ี ฤดูใบไมผ้ ลิ อยใู่ นช่วงเดือนมีนาคม - พฤษภาคม ฤดูร้อน อยใู่ นช่วงเดือนมิถุนายน - สิงหาคม ดูใบไมร้ ่วง ในช่วงเดือนกนั ยายน - พฤศจิกายน ฤดูหนาว อยใู่ นช่วงเดือนธนั วาคม – กุมภาพนั ธ์

เป็นประเทศท่ีมีประชากรมากที่สุดในโลก กวา่ 1400 ลา้ นคน เป็นรัฐพรรคการเมืองเดียวปกครองโดยพรรค คอมมิวนิสตจ์ ีน มีเมืองหลวงอยทู่ ่ีกรุงปักกิ่ง ประเทศจีนแบ่งการปกครองออกเป็น 22 มณฑล (ไม่รวมพ้ืนท่ีพิพาท ไตห้ วนั ), 5 เขตปกครองตนเอง, 4 เทศบาลนคร (ปักกิ่ง เทียนจิน เซ่ียงไฮ้ และฉงชิ่ง), และ 2 เขตบริหารพิเศษ ไดแ้ ก่ ฮ่องกงและมาเก๊า ประเทศจีนมีพ้นื ที่ 9.6 ลา้ นตารางกิโลเมตร นบั เป็นประเทศท่ีมีพ้ืนท่ีท้งั หมดใหญ่ที่สุดในโลกเป็นอนั ดบั 3 หรือ 4 แลว้ แต่วธิ ีการวดั ลกั ษณะภูมิประเทศของจีนมีความหลากหลาย ต้งั แต่ป่ าสเตป็ ป์ และทะเลทรายในพ้ืนท่ีแหง้ แลง้ ทางตอนเหนือของประเทศติดกบั ประเทศมองโกเลียและไซบีเรียของรัสเซีย และป่ าฝนก่ึงโซนร้อนในพ้ืนท่ีช้ืนทาง ใตซ้ ่ึงติดกบั เวยี ดนาม ลาว และพม่า ส่วนภูมิประเทศทางตะวนั ตกน้นั ขรุขระและเป็นท่ีสูง โดยมีเทือกเขาหิมาลยั และเทือกเขาเทียนชานก้นั เป็นพรมแดนตามธรรมชาติกบั ประเทศอินเดีย เนปาล และเอเชียกลาง ในทางตรงกนั ขา้ ม แนวชายฝั่งดา้ นตะวนั ออกของจีนแผน่ ดินใหญน่ ้นั เป็นที่ราบต่า และมีแนวชายฝ่ังยาว 14,500 กิโลเมตร (ยาวที่สุด เป็นอนั ดบั ท่ี 11 ของโลก) ซ่ึงติดต่อกบั ทะเลจีนใตท้ างใต้ และทะเลจีนตะวนั ออกทางตะวนั ออก นอกจากน้ียงั มี ประเทศที่เป็นเกาะอยใู่ กลเ้ คียง ไดแ้ ก่ เกาหลี และญ่ีป่ ุน

อารยธรรมจีนโบราณ ซ่ึงถือวา่ เป็นหน่ึงอารยธรรมยคุ แรกเริ่มของโลก เจริญรุ่งเรืองในลุ่มแม่น้าเหลืองอนั อุดมสมบูรณ์ ซ่ึงไหลผา่ น ท่ีราบลุ่มจีนเหนือ จีนยดึ ระบบการเมืองแบบราชาธิปไตยหลายสหสั วรรษ จีนรวมกนั เป็นปึ กแผน่ คร้ังแรกในสมยั ราชวงศฉ์ ินเม่ือ 221 ปี ก่อนคริสตกาล ส่วนราชวงศส์ ุดทา้ ย ราชวงศช์ ิง สิ้นสุดลงในปี ค.ศ. 1912 ดว้ ยการสละราชสมบตั ิของจกั รพรรดิผอู่ ี๋ พร้อมกนั กบั การสถาปนาสาธารณรัฐจีนโดยพรรคก๊กมินตง๋ั พรรคชาตินิยมจีน ในวนั ท่ี 1 มกราคม ค.ศ. 1912 คร่ึงแรกของคริสตศ์ ตวรรษท่ี 20 น้นั เป็นยคุ สมยั แห่งความแตกแยกและสงครามกลางเมืองซ่ึงแบ่งประเทศออกเป็นคา่ ยการเมืองสองค่ายหลกั คือ ก๊กมินตง๋ั และ คอมมิวนิสต์ ความเป็นปฏิปักษส์ ่วนใหญ่สิ้นสุดลงในปี ค.ศ. 1949 เมื่อฝ่ ายคอมมิวนิสตช์ นะสงครามกลางเมือง และสถาปนา สาธารณรัฐประชาชนจีนข้ึนในจีนแผน่ ดินใหญ่ ส่วนสาธารณรัฐจีน ซ่ึงอยภู่ ายใตก้ ารนาของก๊กมินตงั๋ น้นั ไดย้ า้ ยเมืองหลวงไปยงั ไทเปบนเกาะไตห้ วนั นบั แต่น้นั มา สาธารณรัฐประชาชนจีนไดเ้ ขา้ ไปมีส่วนเก่ียวขอ้ งในความขดั แยง้ ทางการเมือง กบั สาธารณรัฐ จีนเหนือปัญหาอธิปไตยและสถานะทางการเมืองของไตห้ วนั นบั ต้งั แต่การปฏิรูปเศรษฐกิจซ่ึงมีพ้ืนฐานอยบู่ นตลาดเม่ือปี ค.ศ. 1978 ประเทศจีนไดก้ ลายมาเป็นหน่ึงในเศรษฐกิจสาคญั ท่ีเติบโต เร็วที่สุดในโลก โดยเป็นผสู้ ่งออกสินคา้ รายใหญ่ท่ีสุดของโลก และเป็นผนู้ าเขา้ สินคา้ รายใหญ่ท่ีสุดเป็นอนั ดบั ท่ี 2 ของโลก และเป็น เศรษฐกิจที่มีขนาดใหญ่ที่สุดเป็นอนั ดบั ที่ 2 ของโลกท้งั ในดา้ นผลิตภณั ฑม์ วลรวมภายในประเทศราคาตลาดและความเท่าเทียมของ อานาจซ้ือ ตลอดจนเป็นสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมน่ั คงแห่งสหประชาชาติ ประเทศจีนไดร้ ับการจดั ใหเ้ ป็นรัฐอาวธุ นิวเคลียร์และมีกองทพั ขนาดใหญ่ท่ีสุดในโลกซ่ึงมีค่าใชจ้ ่ายดา้ นกลาโหมมากที่สุดเป็นอนั ดบั 2 ของโลก ประเทศจีนถูกจดั วา่ มี ศกั ยภาพที่จะกา้ วข้ึนมาเป็นอภิมหาอานาจของโลกโดยนกั วิเคราะห์วิชาการ นกั วเิ คราะห์การทหาร ตลอดจนนกั วเิ คราะห์นโยบาย สาธารณะและเศรษฐกิจ

ต้งั อยใู่ นเอเชียตะวนั ออก บนฝ่ังตะวนั ตกของมหาสมุทรแปซิฟิ ก มีพ้ืนที่ดินประมาณ 9.6 ลา้ นตารางกิโลเมตร เป็นประเทศท่ีมีพ้นื ท่ีบนบกมากท่ีสุดเป็นอนั ดบั ที่ 2 ของโลก และถูกพิจารณาวา่ มีพ้นื ท่ีท้งั หมดใหญ่ที่สุดเป็น อนั ดบั 3 หรือ 4 ของโลก ความไม่แน่นอนเก่ียวกบั ขอ้ มูลขนาดน้ีเก่ียวขอ้ งกบั (ก) ความถูกตอ้ งของการอา้ ง สิทธ์ิเหนือดินแดนของจีน อยา่ งเช่น อคั สยั จินและดินแดนทรานส์คอราคอรัม (ซ่ึงอินเดียอา้ งสิทธ์ิเหนือ ดินแดนท้งั สองดว้ ยเช่นกนั ) และ (ข) วธิ ีการคานวณขนาดท้งั หมดโดยสหรัฐอเมริกา ซ่ึงหนงั สือความจริงของ โลกระบุไวท้ ี่ 9,826,630 กม.2 และสารานุกรมบริตานิการะบุไวท้ ่ี 9,522,055 กม.2 สถิติพ้นื ท่ีน้ียงั ไม่นบั รวม ดินแดน 1,000 ตารางกิโลเมตรซ่ึงผนวกเขา้ กบั สาธารณรัฐประชาชนจีนโดยรัฐสภาทาจิกิสถานเม่ือวนั ท่ี 12 มกราคม พ.ศ. 2554 ซ่ึงยตุ ิขอ้ พพิ าทดา้ นดินแดนท่ียาวนานนบั ศตวรรษ ประเทศจีนมีอาณาเขตติดต่อกบั 14 ประเทศ มากกวา่ ประเทศอ่ืนใดในโลก (เท่ากบั รัสเซีย) เรียงตามเขม็ นาฬิกาไดแ้ ก่ ประเทศเวยี ดนาม ลาว พม่า อินเดีย ภูฏาน เนปาล ปากีสถาน อฟั กานิสถาน ทาจิกิสถาน คีร์กีซ สถาน คาซคั สถาน รัสเซีย มองโกเลีย และเกาหลีเหนือ นอกเหนือจากน้ี พรมแดนระหวา่ งสาธารณรัฐ ประชาชนจีนกบั สาธารณรัฐจีนต้งั อยใู่ นน่านน้าอาณาเขต ประเทศจีนมีพรมแดนทางบกยาว 22,117 กิโลเมตร ซ่ึงยาวที่สุดในโลก

ดินแดนจีนต้งั อยรู่ ะหวา่ งละติจูด 18° และ 54° เหนือ และลองติจูด 73° และ 135° ตะวนั ออก ประกอบดว้ ยลกั ษณะภูมิภาพหลาย แบบ ทางตะวนั ออก ตามแนวชายฝ่ังที่ติดกบั ทะเลเหลืองและทะเลจีนตะวนั ออก เป็นท่ีราบลุ่มตะกอนน้าพาซ่ึงมีประชากรอาศยั อยกู่ นั อยา่ งหนาแน่นและกวา้ งขวาง ขณะท่ีตามชายขอบของท่ีราบสูงมองโกเลียในทางตอนเหนือน้นั เป็นทุ่งหญา้ ตอนใตข้ อง จีนน้นั เป็นดินแดนหุบเขาและแนวเทือกเขาระดบั ต่าเป็นจานวนมาก ทางตอนกลาง-ตะวนั ตกน้นั เป็นสามเหลี่ยมปากแม่น้าของ แม่น้าสองสายหลกั ของจีน ไดแ้ ก่ แม่น้าหวงและแม่น้าแยงซี ส่วนแม่น้าอื่นท่ีสาคญั ของจีนไดแ้ ก่ แม่น้าซี แม่น้าโขง แม่น้า พรหมบุตร และแม่น้าอามูร์ ทางตะวนั ตกน้นั เป็นเทือกเขาสาคญั ที่โดดเด่นคือ เทือกเขาหิมาลยั ซ่ึงมีจุดสูงสุดของจีนอยทู่ าง คร่ึงตะวนั ออกของยอดเขาเอเวอร์เรสต์ และท่ีราบสูงอยทู่ ่ามกลางภูมิภาพแหง้ แลง้ อยา่ งเช่น ทะเลทรายทาคลามากนั และ ทะเลทรายโกบี ประเดน็ ปัญหาใหญ่ประการหน่ึงคือการขยายตวั อยา่ งต่อเน่ืองของทะเลทราย โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ทะเลทรายโกบี[20] ถึงแมว้ า่ แนว ตน้ ไมก้ าบ้งั ซ่ึงปลูกไวต้ ้งั แต่คริสตท์ ศวรรษ 1970 จะช่วยลดความถ่ีของการเกิดพายทุ รายข้ึนได้ แต่ภยั แลง้ ที่ยาวนานข้ึนและ วธิ ีการทางเกษตรกรรมที่เลวส่งผลทาใหเ้ กิดพายฝุ ่ นุ ข้ึนทางตอนเหนือของจีนทุกฤดูใบไมผ้ ลิ จากน้นั จึงแพร่กระจายต่อไปยงั ส่วนอื่นของเอเชียตะวนั ออก รวมท้งั เกาหลีและญี่ป่ ุน ตามขอ้ มูลของสานกั งานส่ิงแวดลอ้ มจีน (SEPA) ประเทศจีนกาลงั กลาย สภาพเป็นทะเลทรายราว 4,000 กม.2 ต่อปี [21] น้า การกดั เซาะ และการควบคุมมลพิษไดก้ ลายมาเป็นประเดน็ ท่ีสาคญั ใน ความสมั พนั ธ์ของจีนกบั ต่างประเทศ ธารน้าแขง็ ที่กาลงั ละลายในเทือกเขาหิมาลยั ยงั ไดน้ าไปสู่การขาดแคลนน้าในประชากร จีนนบั หลายร้อยลา้ นคน

ภาพที่ 2 แผนที่จีน ที่มา : https://jirawoot1000.wordpress.com/2014 จีนในเศรษฐกิจการเมืองโลก นโยบายท่ีสาคญั ของจีน มีดงั นี ้ ปฏิรูปเศรษฐกิจและเปิดประเทศเพื่อสร้างความเจริญรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจ จีนตงั้ เปา้ หมายให้พลเมืองทงั้ หมด ของตนมีความอยดู่ กี ินดีเทียบเทา่ คณุ ภาพชีวิตของคนจีนท่ีไปอยอู่ าศยั ในประเทศที่กาลงั พฒั นาระดบั กลางใน ปีพ.ศ. 2563 ขณะเดยี วกนั จงึ ต้องแก้ไขปัญหาความเหลอ่ื มลา้ ของระดบั การพฒั นาระหว่างภาคตะวนั ออก กบั ภาคตะวนั ตก เพราะความเหลือ่ มลา้ นีอ้ าจนามาซง่ึ ปัญหาทางการเมือง ทางสงั คมและความแตกต่าง ระหว่างชนชาตติ า่ งๆภายในประเทศ จีนจงึ ต้องพฒั นาความเจริญของภาคตะวนั ตกไปในเวลาเดยี วกนั ด้วย

2.ปฏิบตั ิตามหลกั การที่ เหมาเจ๋อตุง ผกู้ ่อต้งั พรรคคอมมิวนิสตจ์ ีนเคยกล่าวไวว้ า่ แมวสีอะไรกไ็ ด้ จบั หนูไดก้ แ็ ลว้ กนั หมายถึง การท่ีจีนพร้อมเป็นมิตรกบั ทุกประเทศในโลก เพ่อื สร้างความสมั พนั ธด์ า้ นเศรษฐกิจ การเงิน การคา้ การลงทุน ประเทศจีนไม่สนใจวา่ ประเทศเหล่าน้นั ใชร้ ูปแบบการเมืองการปกครองแบบไหนหรือปฏิบตั ิกบั พลเมืองของตนเอง อยา่ งไร สอดคลอ้ งกบั คากล่าวโบราณของจีนที่วา่ เพอ่ื นมาทางเดินมาก และ มีเพื่อนหน่ึงพนั คน แต่มีศตั รูหน่ึงคน หรือ วา่ มากเกินไป 3.ไม่ยอมใหส้ หรัฐอเมริกาปิ ดลอ้ มไดอ้ ีกต่อไป โดยนบั จากการเผยแพร่หลกั การคอมมิวนิสตภ์ ายหลงั สงครามโลกคร้ังที่ 2 จนลุกลามกลายเป็นสงครามเยน็ แม่สงครามสิ้นสุดลงไปแลว้ สหรัฐอเมริกายงั คงบทบาทตนเองในแถบเอเชีย ตะวนั ออกและเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตไ้ ม่ใหจ้ ีนและรัสเซียขยายอิทธิพลได้ ถึงแมว้ า่ ท้งั จีน สหรัฐอเมริกา และรัสเซีย ไม่ ลงรอยกนั ในเรื่องความมน่ั คง ท้งั 3 ประเทศน้ีกม็ ีการพ่งึ พาทางเศรษฐกิจและการคา้ ต่อการเป็นอยา่ งมาก 4.ตอ้ งพยายามแกไ้ ขความขดั แยง้ ภายใน วา่ จะเป็นเร่ืองทิเบต ซินเจียง ฮ่องกงและไตห้ วนั ท้งั น้ีเพื่อความมนั่ คง ภายในประเทศอยา่ งยงั่ ยนื ของจีน

บทบำทในกำรเมืองโลก การที่เศรษฐกิจของจีนยงั คงขยายตวั ในอตั ราท่ีสูงกล่าวคือ ในอตั รา 6-7 เปอร์เซ็นตเ์ มื่อเทียบกบั การ ขยายตวั ของสหรัฐอเมริกาและยโุ รป ในไม่ชา้ จีนจะมีขนาดของเศรษฐกิจแซงหนา้ ญ่ีป่ ุน ข้ึนเป็นอนั ดบั 2 รองจาก สหรัฐอเมริกาเท่าน้นั ในขณะเดียวกนั สดั ส่วนของการส่งออกและการนาเขา้ สินคา้ และบริการของจีนกม็ ีขนาดถึง 1 ใน 4 ของปริมาณการคา้ ระหวา่ งประเทศของโลก การท่ีขนาดของรายไดป้ ระชาชาติหรือผลิตภณั ฑม์ วลรวมของจีนมีสดั ส่วนท่ีสูงดงั กล่าว จีนจึงกลายเป็นหวั รถจกั ร ท่ีสาคญั ของเศรษฐกิจของโลก การขยายตวั การชะลอตวั ของเศรษฐกิจของจีน ยอ่ มมีผลกระทบกระเทือนต่อ เศรษฐกิจของโลกเป็นของธรรมดา นอกจากผลิตภณั ฑม์ วลรวมของจีนมีสดั ส่วนที่สูงเม่ือเทียบกบั ผลิตภณั ฑม์ วล รวมของโลกแลว้ จีนยงั เป็นผถู้ ือเงินทุนระหวา่ งประเทศหรือเงินดอลลาร์มากท่ีสุดในโลก มากกวา่ ญ่ีป่ ุน การ เคล่ือนยา้ ยเงินทนุ ของจีนกจ็ ะมีผลต่ออตั ราแลกเปล่ียนหรือค่าเงินดอลลาร์ดว้ ย

การท่ีเศรษฐกิจของจีนใหญ่โตข้ึนเรื่อย ๆ ผลประโยชน์ของจีนในภูมิภาคต่าง ๆ กย็ อ่ มจะมีสูงข้ึนเป็นเงาตามตวั เพราะเหตุท่ีความร่ารวยของจีนเกิดข้ึนจากการเปิ ดประเทศรับการหลงั่ ไหลของเงินทุนและเทคโนโลยจี าก ตะวนั ตก และเน่ืองจากขณะน้นั จีนมีแรงงานท่ีเหลือเฟื อ อตั ราค่าจา้ งแรงงานยงั อยใู่ นระดบั ต่า ประกอบกบั แรงงานจีนเป็นแรงงานท่ีนามาฝึกฝนไดง้ ่าย จีนจึงสามารถส่งสินคา้ ออกไปตีตลาดอเมริกาและยโุ รปไดอ้ ยา่ ง ง่ายดาย สามารถผลิตสินคา้ ท่ีมีคุณภาพและราคาถูก จนจีนไดร้ ับการขนานนามวา่ เป็นโรงงานของโลก เมื่อจีน สามารถตีตลาดโลกสาเร็จ การจา้ งงานขยายตวั อยา่ งรวดเร็ว ประชาชนมีรายไดส้ ูงข้ึน การบริโภคภายในประเทศถีบตวั สูงข้ึนขนาดของตลาดและกาลงั ซ้ือภายในจีนจึงกลายเป็นตลาดที่สาคญั ของ อุตสาหกรรมของจีนเอง จีนจึงกลายเป็นผนู้ าเขา้ วตั ถุดิบเช่น น้ามนั ถ่านหิน แร่ธาตุอยา่ งเช่น เหลก็ ทองแดง อะลูมิเนียม เป็นตน้ แต่เป็นผสู้ ่งออกสินคา้ สาเร็จรูปเทคโนโลยใี นระดบั ต่าง ๆ ต้งั แต่ระดบั ต่าไปถึงระดบั สูง เป็นของธรรมดาอยเู่ องเมื่อเศรษฐกิจใหญ่โตข้ึน ผลประโยชน์ของจีนในดา้ นต่าง ๆ ในภูมิภาคต่าง ๆ กย็ อ่ มจะตอ้ ง สูงข้ึน เม่ือผลประโยชน์ในดา้ นต่าง ๆ สูงข้ึน การพฒั นากองทพั ของจีนเพอื่ รักษาผลประโยชน์ของตนกเ็ ป็น ส่ิงจาเป็น กองทพั จีนจึงมีการพฒั นาข้ึนมาตามลาดบั กล่าวกนั วา่ ทหารประจาการของกองทพั จีนมีจานวนมาก ที่สุดในโลก เป็นกองทพั ที่มีแสนยานุภาพเป็นอยา่ งมาก เป็นรองกแ็ ต่สหรัฐอเมริกาและรัสเซียเท่าน้นั ตาม ทรรศนะของคนทว่ั ไปซ่ึงอาจจะจริงหรือไม่จริงกไ็ ด้

บทบาทของจีนในเวทีการเมืองระหวา่ งประเทศ ท้งั ในรูปแบบทวิภาคีและพหุภาคีจึงตอ้ งมีเพิม่ ข้ึนอยา่ งไม่ตอ้ งสงสยั ตามความสาคญั ทาง เศรษฐกิจ การเมืองและการทหารของจีน การท่ีจีนเป็นสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมนั่ คงแห่งสหประชาชาติ เมื่อปักกิ่งไดร้ ับการยอมรับจากสหประชาชาติวา่ เป็นรัฐบาลที่ถูกตอ้ ง ตามกฎหมาย ประเทศจีนท้งั สาธารณรัฐประชาชนจีน สาธารณรัฐจีนท่ีไตห้ วนั และสหรัฐอเมริกาไม่เห็นความแตกต่างกนั ในเรื่องการมี “จีน เดียว” หรือ One China เพียงแต่วา่ รัฐบาลใดเป็นรัฐบาลที่ถูกกฎหมาย เป็นท่ียอมรับของประชาคมโลกซ่ึงแทนดว้ ยสหประชาชาติ เมื่อรัฐบาลของสาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นตวั แทนของประชาชนจีนท้งั หมดในคณะมนตรีความมน่ั คงแห่งสหประชาชาติ ซ่ึงมีอานาจยบั ย้งั มติของคณะมนตรีความมน่ั คงเองได้ แมว้ า่ องั กฤษ ฝรั่งเศส ซ่ึงกเ็ ป็นสมาชิกคณะมนตรีความมนั่ คงดว้ ย แต่บทบาทขององั กฤษและฝร่ังเศสในสายตาของประชาคมโลกกม็ ีไม่มาก เพราะ องั กฤษและฝร่ังเศสมีฐานะเสมือนเป็นบริวารของสหรัฐอเมริกาเท่าน้นั ในเวทีการเมืองและกาลงั ทหารของโลก สาหรับญ่ีป่ ุนน้นั แมจ้ ะมี ความสาคญั ทางเศรษฐกิจ แต่ในทางการเมืองและการทหาร ความสาคญั ของญี่ป่ ุนมีไม่มากและถูกมองวา่ มีฐานะเหมือนองั กฤษและฝรั่งเศส เพราะไม่มีความเป็นอิสระในการตดั สินใจ เพราะเป็นพนั ธมิตรที่ใกลช้ ิดกบั สหรัฐอเมริกาและตอ้ งพ่ึงพาตลาดอเมริกาและยโุ รป รองรับการผลิต ของประเทศของตน รวมท้งั ตอ้ งพ่ึงกองกาลงั ของสหรัฐในการรักษาความมนั่ คงของตน ในฐานะท่ีเป็นเจา้ ของเงินทุนระหวา่ งประเทศท่ีใหญ่โตที่สุดในโลก หรืออีกนยั หน่ึงเป็นเจา้ หน้ีท่ีใหญ่ที่สุดของสหรัฐอเมริกา แต่ไม่มีอานาจใน การบริหารจดั การเงินทุนเหล่าน้ีมากนกั นอกจากนาไปซ้ือพนั ธบตั รของรัฐบาลอเมริกนั เพื่อใหร้ ัฐบาลอเมริกนั นาไปชดเชยการขาดดุล งบประมาณของตน ผา่ นทางตลาดทุนท่ีนิวยอร์ก ผา่ นธนาคารโลกและกองทุนการเงินระหวา่ งประเทศ จีนตอ้ งการเป็นผใู้ หก้ เู้ งินตราระหวา่ ง ประเทศ จึงไดจ้ ดั ต้งั ธนาคารเพื่อการลงทุนระหวา่ งประเทศแห่งเอเชีย หรือ Asian International Investment Bank หรือ AIIB แทนท่ีจะปล่อย ผา่ นธนาคารโลกและธนาคารพฒั นาเอเชีย หรือ ADB ท่ีอยใู่ ตอ้ านาจการจดั การของญ่ีป่ ุนในฐานะผถู้ ือหุน้ ใหญ่ เหมือนกบั สหรัฐอเมริกาเป็นผู้ ถือหุน้ ใหญ่ของธนาคารโลก

เพื่อรักษาเสถียรภาพความมนั่ คงของเสน้ ทางเดินเรือในบริเวณทะเลจีนคงจะมีมากข้ึนเรื่อย ๆ และจะเป็นการสร้างความกดดนั ทางดา้ นความ มน่ั คงใหแ้ ก่กลุ่มประเทศอาเซียน 10 ประเทศเป็นอยา่ งมาก โดยเฉพาะเวียดนาม ฟิ ลิปปิ นส์อินโดนีเซียและอาจจะรวมถึงพม่าดว้ ย การมีความสมั พนั ธก์ บั จีนจึงมีท้งั “โอกาส” และ “ความมนั่ คง” การรักษา ความสมดุลในเรื่องท้งั สองจะมีความสาคญั มากข้ึนในอนาคตท่ามกลางการเป็นคู่แข่งของมหาอานาจท้งั สาม อนั ไดแ้ ก่ ตะวนั ตก นาโดย สหรัฐอเมริกา จีน รัสเซีย การเมืองของโลกยงั เป็นการเมืองสามเสา้ อยตู่ ามเดิม ทางดา้ นวฒั นธรรมซ่ึงมีความคิดวา่ จีนน่าจะมีอิทธิพลทางดา้ นวฒั นธรรมกบั สงั คมไทยมากยงิ่ ข้ึน เพราะฐานะทางเศรษฐกิจและการเมืองของจีน การหลง่ั ไหลของนกั ท่องเท่ียวจีนท่ีเขา้ มาค้าจุนภาวะเศรษฐกิจของนกั ธุรกิจไทย คนไทยคงจะนิยมจีนมากยงิ่ ข้ึน แต่การณ์มิไดเ้ ป็นอยา่ งท่ีคาด ความที่นกั ท่องเท่ียวและการลงทุนรายยอ่ ยของจีนไหลเขา้ มาอยา่ งรวดเร็วเกินไป คนจีนท่ีเขา้ มาจึงปรับตวั ใหเ้ ขา้ กบั วฒั นธรรมไทยไม่ทนั จึงเกิด มีความรู้สึกต่อตา้ นจีนของนกั ธุรกิจไทย ไม่วา่ จะเป็นธุรกิจการท่องเที่ยว โรงแรม ภตั ตาคาร หรือแมแ้ ต่หา้ งสรรพสินคา้ ที่แปลกกค็ ือคนไทยท่ีมีความรู้สึกต่อตา้ นการหลง่ั ไหลเขา้ ไทยของคนจีนท่ีรุนแรงกลบั เป็นไปในกลุ่มคนไทยเช้ือสายจีนเป็นส่วนใหญ่ และ มกั จะเป็นคนไทยเช้ือสายจีนรุ่น 2 หรือรุ่น 3 เท่าน้นั ความรู้สึกต่อตา้ นนอ้ ยลงสาหรับรุ่นที่ 4 ข้ึนไป ขอ้ สงั เกตดงั กล่าวน่าสนใจมาก สาเหตุใดจึง เป็นเช่นน้นั ความรู้สึกเช่นวา่ จะเป็นความรู้สึกชว่ั คราวหรือเป็นความรู้สึกถาวรต่อไปในอนาคต จะเป็นความรู้สึกของคนไทยเช้ือสายจีนในเมือง ใหญ่เท่าน้นั หรือเป็นโดยทว่ั ไป ท้งั ๆ ท่ีเมืองใหญ่ประชากรส่วนใหญ่กม็ ีเช้ือสายจีนท้งั น้นั คนชนบทเท่าน้นั ที่เป็นคนเช้ือสายไทยแทก้ วา่ คนใน เมือง ทศวรรษน้ีและทศวรรษหนา้ น่าจะเป็นทศวรรษของจีนที่จะมีบทบาทมากข้ึนในทวีปเอเชีย จึงคงจะกลบั ไปเป็นมหาอานาจทางทะเลเช่นเดียวกบั ในอดีตอีก ดงั เช่นคร้ังท่ีจีนเคยลงทุนสร้างกองทพั เรือและไดแ้ สดงแสนยานุภาพโดยการเดินทางไกลไปเกือบรอบโลกมาแลว้ ประวตั ิศาสตร์ อาจจะยอ้ นกลบั ไปสู่อดีตอีกกไ็ ด้

บทสรุป ประเทศมหาอานาจท้งั 2 คือ สหรัฐอเมริกา จีน มีบทบาทในเศรษฐกิจ และการเมืองโลก การดาเนินการใดๆจากมหาอานาจเหลา่ น้ีในแตล่ ะมิติยอ่ มส่งผล กระทบในระบบการเมืองโลกอยา่ งหลีกเล่ียงไม่ได้ สหรัฐอเมริกาเป็นมหาอานาจ เด่ียวของโลก มีบทบาทในทุกมิติในขณะที่จีนมีศกั ยภาพถ่วงดุลอานาจจาก สหรัฐอเมริกาในทุกมิติและจีนมีความสามารถดา้ นเศรษฐกิจการคา้ การลงทุน มี ขนาดตลาดที่ใหญ่มากท่ีสุดใน

อ้ำงองิ แผนทส่ี หรัฐอเมริกำ สืบคน้ เมื่อ 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2563 จาก http://www.tornok.com/?page_id=195 แผนทจี่ นี สืบค้นเมื่อ 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2563 จาก https://jirawoot1000.wordpress.com/2014 โรงเรียนภาษาและภูมิปัญญาตะวนั ออก สภำพท่วั ไปของจนี สืบค้นเม่ือ 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2563 จาก http://www.okls.net/สภาพทวั่ ไปของประเทศจีน ศูนยข์ อ้ มูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ข้อมูลจนี ทว่ั ไป สืบค้นเม่ือ 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2563 จาก http://www.thaibizchina.com/thaibizchina/th/china-info/general/index.php ศูนยแ์ นะแนวศึกษาต่อประเทศสหรัฐอเมริกาและแคนาดา สภำพท่ัวไปของสหรัฐอเมริกำ สืบค้นเมื่อ 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2563 จาก http://www.northamericastud.com/general-info-usa บทบาทในการเมืองโลกประเทศ จีน สืบคน้ เม่ือ 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2563 จาก https://www.prachachat.net/opinion-column/news-21643 บทบาทในการเมืองโลกประเทศ สหรัฐอเมริกา สืบคน้ เม่ือ 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2563 จาก https://siamrath.co.th/n/20959

นางสาว วรรณพร จนั ทร์วงษ์ รหสั นกั ศึกษา16122079 (รัฐประศาสนศาสตร์)