วัฒนธรรมความเชื่อเรื่องขันหมากเบ็ง

วฒั นธรรมความเช่ือเร่อื งขันหมากเบง็ 1 จันทร์จิรา สภุ าแสน กระทงขึน้ ในวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564 ณ นสิ ติ ฝกึ ประสบการณ์วชิ าชพี บริเวณคุ้มสีฐาน มหาวิทยาลัยขอนแกน่ คณะศลิ ปกรรมศาสตร์ สาขาการจัดการ วัฒนธรรม มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ประเพณไี ทยเปน็ การกระทากิจกรรมทาง ภาพประกอบจาก facebook สังคมทผ่ี ้คู นส่วนใหญ่ถอื ปฏิบัตสิ บื สานตอ่ กนั มา Khon Kaen University มหาวิทยาลยั ขอนแกน่ โดยมคี วามเชอื่ เป็นสิ่งยดึ เหน่ียว เช่น แม่พระธรณี พระแมโ่ พสพ และ แม่พระคงคา ไดใ้ ห้ทอ่ี ยู่อาศยั ขนั หมากเบ็ง หรอื ขันหมากเบญจ์คอื พาน ให้ความสมบรู ณ์แก่ไรน่ า ให้ได้อาบได้กนิ ดงั นน้ั จึง พมุ่ ดอกไม้ท่ีใชเ้ ป็นพานพมุ่ บูชาในพิธีกรรม และ ได้มีประเพณีลอยกระทง เพื่อสรา้ งบญุ แผก่ ุศล สบื บชู าพระรตั นตรยั ในวันอโุ บสถ ลกั ษณะเปน็ พาน ต่ออายุพระพุทธศาสนาจนถึงปัจจบุ นั เมอื่ ถึงเดือน พุม่ ใสด่ อกไม้ หรอื เคร่อื งบชู า 5 อยา่ ง ได้แก่ หมาก พฤศจิกายนของทุกปี ซึง่ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่า พลู ธูป เทยี น ข้าวตอก ดอกไม้ อยา่ งละ 5 คู่ ใช้ เดือน 12 ตามปฏิทนิ จันทรคตไิ ทย งานประเพณที ่ี ใบตองทาเปน็ ซวย (กรวย) – บายศรี ใชใ้ บตองรีด เรียกกันจนค้นุ หู และมชี ือ่ เป็นทางการว่า งานลอย ซอ้ นกันใหเ้ ปน็ รูปคล้ายเจดีย์ ทาเป็นสีม่ มุ รวมทั้ง กระทง ตรงกลางเปน็ 5 ขนาดเสน้ ผา่ ศูนย์กลางประมาณ 6 นว้ิ สูง 6-8 น้ิว ประดับประตูดว้ ยเครอื่ ง 5 อยา่ ง ประเพณฮี ีตสิบสองคองสิบสีห่ รือประเพณี ดงั ไดก้ ลา่ วแล้ว ไว้บนยอดแหลมของบายศรี เรยี ง สิบสองเดือนทช่ี าวไทยยดึ ถอื ปฏิบตั ิสบื ทอดกนั มา ลดหล่ันลงมาตามลาดับเพ่อื ความสวยงาม ต้ังแต่สมัยอดตี จนถงึ ปัจจุบนั ประเพณที ส่ี าคัญ ประเพณหี น่งึ ในฮีตสิบสองคองสบิ สี่ คอื ประเพณี ภาพประกอบจาก https://www.google.com ลอยกระทงนิยมที่จัดขึ้นในวนั ข้นึ 15 คา่ วนั เพญ็ เดอื น 12 โดยมีความเช่ือกันว่าการจัดประเพณนี ี้ เปน็ การขอขมาพระแม่นา้ คงคาและเปน็ การบูชา พระอุปคุตอรหันต์ทีเ่ ชื่อกันวา่ จาพรรษาอยู่ใต้ มหาสมทุ รมารว่ มในพิธกี รรมด้วย มหาวิทยาลยั ขอนแก่นไดจ้ ัดกิจกรรมประเพณลี อย

ดอกไม้ซึง่ เปน็ ทีน่ ิยม เชน่ ดอกดาวเรอื ง 2 (จะทาให้เกิดความเจรญิ รงุ่ เรือง) ดอกสามปีบอ่ เหนีย่ ว (ดอกบายไม่รู้โรย) เชอ่ื วา่ จะทาให้อายุม่ัน สญั ญา รู้และจาอารมณ์ทผ่ี า่ นอวัยวะทัง้ 6 เข้า ขวัญยนื แตป่ จั จุบันเหน็ นิยมใชด้ อกรกั (ทาใหเ้ กดิ มาแลว้ บันทกึ ไวใ้ นใจ ความรกั ) สังขาร สภาวะปรงุ แต่งวิญญาณ ผู้ก่อกรรมเกดิ รปู นามตดิ ตอ่ ไป วิญญาณ รูแ้ จ้งอารมณ์ภายในทสี่ ัมผัสปัจจัย ภายนอก ภาพประกอบจาก facebook ภาพประกอบจาก facebook Khon Kaen University มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น Khon Kaen University มหาวิทยาลัยขอนแก่น วธิ กี ารใช้ขนั หมากเบง็ -เบญจ์ ในวนั แรกคือวันแหง่ ศรัทธา มีขบวนแห่ พระบรมสารรี ิกธาตมุ าเพ่ือความเป็นมิง่ มงคลและ 1.ใชเ้ ปน็ เครอ่ื งสกั การบชู าพระรัตนตรยั ทาพธิ เี ปิดงาน พรอ้ มดว้ ยขบวนพญานาค 15 2.ใชเ้ ปน็ เคร่ืองสักการะอย่ใู นเคร่ืองพลีกรรม ไหว้ ตระกลู และขบวนขนั หมากเบ่งเพ่ือมาสักการะ ครู บอกผี (เซน่ สรวงดวงวญิ ญาณ) หลวงพ่อพระศรี 50 ปี มข. พิธพี ุทธาภเิ ษกหลวง 3.บูชาวญิ ญาณบรรพบุรษุ โดยนาไปบชู าตามหลกั พ่อไทรขาว พธิ อี ญั เชิญพระอุปคตุ และพิธี (ธาตุ) ที่บรรจุอัฐิ (กระดูก) บวงสรวงพญานาค ส่วนในวันถดั มากจ็ ะมี 4.เป็นเคร่ืองให้พจิ ารณาเตอื นคนได้ พจิ ารณ บรรยากาศท่ีสนุกสนานของขบวน KKU carnival เบญจขนั ธ์คือ รูป เวทนา สัญญา สงั ขาร วญิ ญาณ ที่มีสีสนั ท่เี ราเรียกวา่ มหาสนุก จนถึงวันสดุ ท้ายท่ี เป็นจดุ สาคัญของการ “ปลุกวิถีวฒั นธรรม” ดว้ ย รูป คอื รา่ งที่คลมุ รวมกันไวด้ ้วยธาตุ 4 อันเป็น การลอยกระทงและไต้ประทีบโคมไฟตามแบบ ส่วนท่ีปรากฏด้วยตา เวทนา การเสวยอารมณ์ รู้สกึ สขุ เดือดร้อน เจ็บ แค้นใจ เบิกบาน เฉยๆ

ประเพณใี นเวลาเดียวกัน นอกจากน้ีในทุกๆวนั กจ็ ะ 3 มีกจิ กรรมลานวฒั นธรรมเพอื่ สบื สานงาน ศิลปวัฒนธรรมหัตถกรรมของชาวอีสาน ขันหมากเบ็ง https://gotoloei.com สืบค้นเมอ่ื วนั ที่ 20 ธนั วาคม 2564 ศนู ย์ศลิ ปวัฒนธรรม มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น KKU Art&Culture Center https://www.facebook.com ศูนย์ ศิลปวฒั นธรรม มหาวิทยาลัยขอนแก่น สบื คน้ เม่อื วันที่ 20 ธนั วาคม 2564 ภาพประกอบจาก https://www.google.com มหาวทิ ยาลัยขอนแกน่ มีมาตรการในการ ป้องกันโควดิ โดยผูท้ ี่มารว่ มงานต้องไดร้ บั การฉีด วัคซนี ปอ้ งกันการแพร่ระบาดของไวรสั โควดิ 19 ภายในงานมจี ุดคัดกรอง วัดอุณหภูมิ สวมหน้ากาก อนามัยลา้ งมือหรือเจลแอลกอฮอล์ทุกคร้ัง และ ลงทะเบียนไทยชนะกอ่ นเขา้ งาน เอกสารอา้ งอิง Khonkaenlink. https://old.khonkaenlink.info/ho me/news/9291.html สืบค้นเม่อื วนั ท่ี 20 ธนั วามคม 2564