หน่วยที่ 5 วาล์วควบคุมลมไหลทางเดียว

เอกสารประกอบการสอน งานนิวแมติกส์และไฮดรอลิกส์เบื้องต้น รหัสวิชา2100-1010 หน่วยทที่ 5 วาล์วควบคุมลมไหลทางเดียว ครูสุภกิจ บุญทอง สาขาวิชาเทคนิคอุตสาหกรรม วิทยาลัยเทคนิคชุมพร

แผนการจดั การเรยี นรทู ี่ 5 สอนครง้ั ท่ี 7 เร่ือง วาลว ควบคมุ ลมไหลทางเดยี ว

56 แผนการจดั การเรียนรูท ่ี 5 เวลาเรยี นรวม ๗๒ ชั่วโมง ชือ่ วชิ า. งานนิวแมตกิ สและไฮดรอลิกสเ บื้องตน สอนคร้งั ท่ี 7 ชื่อหนวย วาลว ควบคมุ ลมไหลทางเดยี ว ชือ่ เร่ือง วาลว ควบคมุ ลมไหลทางเดียว จำนวน 4 ชวั่ โมง หวั ขอเรอื่ ง 1 วาลวกันกลบั 2 วาลว กนั กลับสองทาง 3 วาลว ความดนั สองทาง 4 วาลว เรง ระบาย สาระสำคัญ วาลว ควบคมุ ลมไหลทางเดยี ว ประกอบดว ยวาลว กันกลบั วาลว กนั กลับสองทาง วาลวความดนั สองทางและวาลว เรง ระบาย วาลว แตระชนดิ จะมหี นาที่และการนำไปใชแ ตกตางกนั ไป สมรรถนะหลกั (สมรรถนะประจำหนว ย) แสดงความรเู กยี่ วกบั วาลว ควบคมุ ลมไหลทางเดยี ว สมรรถนะยอย (สมรรถนะการเรยี นร)ู สมรรถนะทั่วไป (ทฤษฏี) 1 แสดงความรูเก่ยี วกับวาลวกันกลับ 2 แสดงความรูเก่ียวกับวาลวกันกลับสองทาง 3 แสดงความรูเก่ียวกบั วาลวความดันสองทาง 4 แสดงความรเู กยี่ วกับวาลวเรงระบาย สมรรถนะที่พงึ ประสงค (ทฤษฏี) เมือ่ ผเู รียนไดศ กึ ษาเนอื้ หาในบทนแี้ ลว ผเู รียนสามารถ 1 อธบิ ายเกยี่ วกบั วาลว กันกลับไดถูกตอง 2 อธิบายเกี่ยวกับวาลว กันกลบั สองทางไดถ ูกตอง 3 อธบิ ายเก่ียวกบั วาลว ความดนั สองทางไดถ กู ตอง 4 อธบิ ายเก่ียวกบั วาลว เรงระบายไดถ กู ตอง สมรรถนะท่ัวไป (ปฏิบัต)ิ ๑ แสดงทกั ษะในการเลือกทำเคร่อื งหมาย  ในชอ งใหถ ูกตอง 2 แสดงทกั ษะในการตอวงจรและทดสอบวงจรควบคุมการทำงานระบบนิวแมติกสดว ยวาลว กนั กลบั สองทาง 3 แสดงทักษะในการตอวงจรและทดสอบวงจรควบคมุ การทำงานดว ยวาลวความดนั สองทาง 4 แสดงทักษะในการตอวงจรและทดสอบวงจรควบคุมการทำงานดว ยวาลวเรง ระบาย สมรรถนะที่พงึ ประสงค (ปฏบิ ัต)ิ เม่ือผเู รียนไดศกึ ษาเน้อื หาในบทน้ีแลว ผเู รยี นสามารถ 5.๑ เลือกทำเคร่อื งหมาย  ในชองใหถกู ตอ ง 5.2 ตอวงจรและทดสอบวงจรควบคมุ การทำงานระบบนวิ แมตกิ สดวยวาลวกันกลบั สองทางไดถ ูกตอ ง 5.3 ตอวงจรและทดสอบวงจรควบคมุ การทำงานดว ยวาลว ความดันสองทางไดถูกตอ ง 5.3 ตอวงจรและทดสอบวงจรควบคมุ การทำงานดว ยเรงระบายไดถ ูกตอ ง

ชือ่ เร่อื ง แผนการจดั การเรยี นรูที่ 5 57 ชื่อวิชา. งานนิวแมตกิ สแ ละไฮดรอลกิ สเ บื้องตน ชอื่ หนว ย วาลวควบคุมลมไหลทางเดยี ว เวลาเรยี นรวม ๗๒ ชวั่ โมง วาลว ควบคุมลมไหลทางเดียว สอนครง้ั ท่ี 7 จำนวน 4 ชั่วโมง กิจกรรมการเรียนการสอน ในการจัดการเรียนการสอนรายวชิ างานนิวเมตกิ สและไฮดรอลกิ สเบอื้ งตน ไดกำหนดกิจกรรมการเรยี นการสอนให ผเู รียนเกดิ การเรยี นรโู ดยใชวิธีการจดั การเรียนรฐู านสมรรถนะเชิงรุก (Active Learning Competency Based) ดานเทคนิค การจดั การเรยี นการสอนแบบ MAIP โดยมขี นั้ ตอนในการดำเนนิ กจิ กรรมการเรยี นการสอน ดังน้ี กิจกรรมการเรียนการสอน (สอนคร้งั ที่ 7 ) เวลา ๔ ชวั่ โมง/สปั ดาห ๑.ผสู อนชี้แจงรายละเอียดเกี่ยวกับจดุ ประสงครายวิชา สมรรถนะรายวชิ า และคำอธิบายรายวชิ า การวัดและประเมนิ ผลการ เรยี นรายวิชา คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงคของรายวชิ า และขอ ตกลงในการจดั การเรียนการสอนในรายวิชา ๒.ผูสอนแสดงตวั อยางเกี่ยวกบั วาลวควบคมุ ลมไหลทางเดียว ๓.ผูสอนถา ยทอดความรใู นหนวยท่ี 5 เรื่องวาลว ควบคุมลมไหลทางเดียว ๔.ผูสอนแสดงใบงานเร่ืองวาลว ควบคุมลมไหลทางเดียวและอธบิ ายข้ันตอนวธิ ีการในการปฏบิ ตั ิงานตามใบงาน ๕.ผูสอนใหผ ูเรียนปฏบิ ัติงานวาลวควบคุมลมไหลทางเดยี วตามใบงานเรือ่ งวาลวควบคุมลมไหลทางเดียว ๖.ผสู อนประเมนิ ผลการปฏิบัติงานของผเู รยี นและใหผูเ รียนสรปุ สาระสำคญั ของเรื่องที่เรียนประจำสปั ดาห

ช่ือเรื่อง แผนการจดั การเรยี นรูท่ี 5 58 ชอื่ วชิ า. งานนวิ แมตกิ สและไฮดรอลกิ สเบือ้ งตน ชื่อหนว ย วาลวควบคมุ ลมไหลทางเดยี ว เวลาเรียนรวม ๗๒ ชั่วโมง วาลวควบคมุ ลมไหลทางเดียว สอนครงั้ ที่ 7 จำนวน 4 ช่ัวโมง สื่อการสอน ๑.เอกสารประกอบการสอน ๒.เอกสารประกอบการเรยี น ๓.สื่อนำเสนอ PowerPoint 4.สอ่ื การสอน Program Fluid SIM Pneumatics V 4.2 English งานที่มอบหมาย/กิจกรรม ใหน ักเรียนทำแบบฝก เสริมทักษะตามใบงานทายหนวยการเรียนที่ 5 ปฏบิ ัตติ าม ใบงานท่ี 5 - 7 การวัดและประเมนิ ผล วธิ ีการ เครอ่ื งมอื เกณฑ วดั ผล/ประเมนิ ผล - ทำแบบฝก เสรมิ ทักษะทาย - แบบฝก เสริมทักษะทา ย - ผา นเกณฑรอยละ ๖๐ หนว ย หนว ย - ผานเกณฑร อ ยละ ๘๐ ๑.สมรรถนะทพี่ งึ ประสงค - ประเมนิ คุณลกั ษณะอนั พงึ - แบบประเมินคุณลกั ษณะ ๒.คณุ ลกั ษณะอนั พึง ประสงค อันพงึ ประสงค ประสงค (Attitude)

59 ใบความรูห นวยที่ 5 เวลาเรียนรวม ๗๒ ชั่วโมง ชื่อวชิ า. งานนวิ แมตกิ สและไฮดรอลิกสเบื้องตน สอนคร้งั ที่ 7 ช่ือหนวย วาลวควบคุมลมไหลทางเดียว หนวยที่ 5 วาลวควบคมุ ลมไหลทางเดียว จำนวน 4 ชั่วโมง หนวยท่ี 5 วาลวควบคุมลมไหลทางเดยี ว 1 วาลวกนั กลบั วาลวกนั กลบั (Check Valve) มคี ุณสมบัติทำใหล มไหลผา นไปไดท างเดยี ว โดยจะไหลยอ นกลับไมได 2 วาลว กันกลับสองทาง วาลวกนั กลบั สองทาง (Shuttle Valve) หรือ OR–Gate ประกอบดว ย วาลว กันกลับสองตวั มีชอ งลมเขา 2 ชอง คอื X และ Y และมีชองลมออก 1 ชอง คอื A 3 วาลวความดันสองทาง วาลวความดันสองทาง (Two–Pressure Valve) หรอื AND–Gate ลักษณะโครงสรางของวาลวความดันสองทางจะ คลาย กบั OR–Gate เพยี งแต การที่วาลว ความดันสองทางจะทำใหเกดิ สญั ญาณออกท่ี A จะตอ งมสี ัญญาณเขา 2 ดา น คอื สญั ญาณดาน X และ Y หากสัญญาณเขาเพียงดา นใดดานหนึง่ จะไมม ีสญั ญาณออกที่ A 4 วาลว เรงระบาย วาลวเรงระบายมีหนาที่ชวยระบายลมออกจากอุปกรณสูภายนอกอยางรวดเร็ว เพื่อเพิ่มความเร็วในการ เคลอ่ื นท่ีของลูกสูบหรือมอเตอรล ม

60 ภาคผนวก สื่อการสอน

61 สือ่ การสอน power point หนวยที่ 5 วาลว ควบคุมลมไหลทางเดียว สื่อการสอน Program Fluid SIM Pneumatics V 4.2 English หนวยท่ี 5 วาลว ควบคมุ ลมไหลทางเดียว

62 ภาคผนวก บันทกึ หลงั สอน

63 บนั ทึกหลังสอน ชื่อวิชา งานนิวเมติกสแ ละไฮดรลกิ สเบื้องตน สัปดาหที่ 7 รหัสวิชา 20101–2010 แผนกวชิ า ชา งยนต วนั ท่สี อน 28 ม.ิ ย. 65 หนวยท่ี 5 รายการสอน วาลวควบคมุ ลมไหลทางเดียว จำนวน 4 ชวั่ โมง ภาคเรยี นท่ี 1 ปก ารศึกษา 2565 คน เขา เรียน คน ขาดเรยี น จำนวนผูเ รียน ชั้น ปวช.2/4 กลมุ 4 จำนวน 15 คน 1. เนอื้ หาทสี่ อน (สาระสำคัญ) วาลวควบคุมลมไหลทางเดียว ประกอบดวยวาลวกันกลับ วาลวกันกลับสองทาง วาลวความดันสองทาง และวาลวเรงระบาย วาลว แตระชนิดจะมีหนาทแี่ ละการนำไปใชแตกตา งกันไป 2. ผลการสอน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. ปญ หา อปุ สรรค ที่เกดิ ข้ึนในระหวางการเรียนการสอน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4. แนวทางการแกป ญหาของครูผูส อน (แนวทางการทำวจิ ยั ) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ลงช่ือ ...........................................ผูส อน (นายสุภกจิ บญุ ทอง) ................../............................/....................... ลงชอ่ื ...........................................หวั หนาแผนก ลงชอื่ ...........................................หัวหนา งาน หลกั สูตรฯ (นายสมศกั ด์ิ หลวงนา) (นายสุวทิ ย ธานรี ตั น) ................../............................/....................... ................../............................/....................... ลงชอ่ื ...........................................รองผูอำนวยการฝายวชิ าการ (นายประเสรฐิ ถึงวสิ ยั ) ................../............................/.......................

64 ภาคผนวก ใบงาน

65 ใบงานที่ 5 วงจรควบคมุ การทำงานดว ยวาลวกนั กลบั สองทาง จดุ ประสงคเชิงพฤติกรรม ตอวงจรและทดสอบการควบคุมการทำงานดวยวาลว กันกลบั สองทาง คำสัง่ 1. เตรยี มอปุ กรณ 2. ตอวงจรตามวงจรทกี่ ำหนด 3. ปรับวาลควบคุมความดนั ที่ 4 bar 4. ทดสอบการทำงาน 5. สรปุ ผลการทดลอง รายการอปุ กรณ โคด อธิบายหลักการทำงาน

66 จงตอบคำถามตอไปนี้ 1. ลูกสบู 1.0(A) จะเคลื่อนออกไดโ ดยกดวาลว ...................................หรอื ............................................... 2. ลกู สบู 1.0(A) จะเคล่ือนกลับไดโ ดยกดวาลว .......................................................................................... 3. หากกดวาลว 1.2 และ 1.4 พรอมกนั ลกู สูบจะเคลอ่ื นท่ีออกไดหรือไม. .................................................. 4. หากกดวาลว 1.2 และ 1.4 วาลว ตวั ใดจะทำหนา ที่จายลมผานวาลว 1.6 ไปยังวาลว 1.1 ได 4.1 วาลว 1.2 จะจา ยลมผา น 1.6 ไดห าก............................................................................................. 4.2 วาลว 1.2 จะจา ยลมผา น 1.6 ไดหาก............................................................................................. 5. หากตองการมวี าลว สตารท เพิ่มอกี หน่ึงตวั รวมเปน สามตวั จงเขยี นวงจรใหส มบูรณ

67 ใบงานท่ี 6 วงจรควบคมุ การทำงานดว ยวาลวความดนั สองทาง จดุ ประสงคเ ชงิ พฤติกรรม ตอ วงจรและทดสอบการควบคมุ การทำงานดว ยวาลว ความดนั สองทาง คำสั่ง 1. เตรียมอปุ กรณ 2. ตอ วงจรตามวงจรทีก่ ำหนด 3. ปรับวาลค วบคมุ ความดนั ที่ 4 bar 4. ทดสอบการทำงาน 5. สรุปผลการทดลอง รายการอุปกรณ โคด อธิบายหลกั การทำงาน

68 จงตอบคำถามตอ ไปน้ี 1. กดวาลว 1.2 ลูกสูบ 1.0(A) จะเคลื่อนออก..................(ได/ไมได) เพราะเหตใุ ด..................................... 2. กดวาลว 1.4 ลกู สูบ 1.0(A) จะเคล่อื นออก..................(ได/ไมไ ด) เพราะเหตใุ ด..................................... 3. กดวาลว 1.2 และ 1.4 ลกู สบู 1.0(A) จะเคลื่อนออก..................(ได/ ไมได) เพราะเหต.ุ ......................... 4. เมอ่ื กดวาลว 1.2 และ 1.4 วาลว ตวั ใดจะทำหนา ทจ่ี ายลมผา นวาลว 1.6 ไปยงั วาลว 1.1 ได 1.1 วาลว 1.2 จะจายลมผา น 1.6 ไดหาก...................................................................................... 1.2 วาลว 1.4 จะจา ยลมผา น 1.6 ไดหาก...................................................................................... 2. จากวงจรในใบประลองท่ี 6 หากมใ ชว าลว 1.6 ในการสรางเงอื่ นไขจะเขียนวงจรอยา งไร จงเขยี นวงจรใหสมบูรณ

69 ใบงานท่ี 7 การควบคมุ ความเร็วของลกู สบู จดุ ประสงคเชงิ พฤติกรรม ตอวงจรและทดสอบการควบคมุ ความเร็วของลกู สูบ คำสั่ง 1. เตรยี มอปุ กรณ 2. ตอวงจรตามวงจรทกี่ ำหนด 3. ปรบั วาลควบคมุ ความดนั ที่ 4 bar 4. ทดสอบการทำงาน 5. สรปุ ผลการทดลอง รายการอปุ กรณ โคด อธบิ ายหลกั การทำงาน

70 จงตอบคำถามตอ ไปนี้ 1. หนาทีข่ องวาลว 1.01 คอื ....................................................................................................................... 2. หนา ทข่ี องวาลว 1.02 คอื ....................................................................................................................... 3. ถาตองการใหลูกสบู เคล่ือนท่กี ลับเรว็ เทา การเคล่ือนที่ออกจะปรับวาลว 1.01และ วาลว 1.02 อยางไร ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 4. ถา เปด วาลว หมายเลข 1.01 ลูกสบู จะเคลือ่ นทเ่ี ขา - ออก ไดหรอื ไม...................................................... 5. ถาเปดวาลวหมายเลข 1.02 ลกู สบู จะเคล่อื นทเี่ ขา - ออก ไดหรือไม. ..................................................... 6. วงจรท่ีออกแบบในใบประลองท่ี 7 เปนการควบคุมแบบ........................................................................ 7. ขอดีของการควบคุมแบบ ขอ 6 คอื อะไร................................................................................................ 8. ขอ เสียของการควบคุมแบบ ขอ 6 คืออะไร............................................................................................