เครื่องมือการเก็บตัวอย่างอากาศ

เครอ่ื งมือและอุปกรณ์สาหรับการเก็บตัวอย่างอากาศ ทีเ่ กย่ี วขอ้ งกบั ไอระเหยและอนภุ าค โดย นางสาววรัญญา ชูชว่ ย รหัสนักศกึ ษา 6240311333 สาขาอาชีวอนามยั และความปลอดภยั คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยอี ุตสาหกรรม มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์ วทิ ยาเขตสุราษฎร์ธานี

เครอ่ื งมอื การเกบ็ ตัวอยา่ งอากาศ มลพษิ ทางอากาศอาจแบ่งได้2 ประเภท คือ 1. ก๊าซและไอ ก๊าซ หมายถึง สภาวะของของไหลที่ไร้รูปทรงของสารเคมีที่อาจเปลี่ยนแปลงไปสู่ สภาวะของเหลว หรือ ของแขง็ โดยผลร่วมกนั ระหว่างการเพ่ิมความดนั และการลดอณุ หภมู ิ ไอ หมายถึง สภาวะการเป็นก๊าซของสารซง่ึ โดยปกตแิ ล้ว ภายในอณุ หภมู หิ ้อง และความดนั ปกตจิ ะอยใู่ น สภาวะของแขง็ หรือของเหลว ไอนนั้ จะทาให้เปล่ียนแปลงกบั ไปเป็ น สภาวะของแข็ง หรือของเหลวได้โดย การเพ่มิ ความดนั หรือลดอณุ หภมู ิ 2. อนุภาค อนุภาค (Particulates) หมายถงึ สารทุกชนดิ ไม่ว่าจะอย่ใู นรปู ของแขง็ หรอื ของเหลวที่สามารถแขวนลอยอยู่ ในบรรยากาศได้ในระยะเวลาใดเวลาหนง่ึ และอาจเขา้ สรู่ ะบบ ทางเดนิ หายใจคนได้ อนุภาคของแข็ง เชน่ ฝุน ฟมู ควนั ข้ีเถ้า เสน้ ใย อนุภาคของเหลว ไดแ้ ก่ ละออง(mist) และ หมอก(fog) -ฝุน(Dust) หมายถงึ อนุภาคของสารอนิ ทรยี ห์ รืออนนิ ทรยี ์ทีเ่ กิดจากการขัด ตัด กระแทก เจาะ ทุบวัตถุ ฯลฯ ทาใหว้ ตั ถุแตกออกและช้ินสว่ นที่มีขนาดเล็กฟุูงกระจายขึ้นสอู่ ากาศ ฝุนมีต้งั แตส่ ามารถมองเหน็ ด้วยตาเปลา่ จนถึงขนาดเล็กทไี่ ม่สามารถมองเหน็ ได้ด้วยตาเปล่า อยา่ งไรกต็ ามฝุนทีน่ ักสุขศาสตร์ฯ สนใจคือฝุนท่ีสามารถถูก หายใจเข้าสู่ทางเดนิ หายใจได้ หรอื ที่ เรยี กวา่ Inhalable dust -ฟมู (Fume) เกิดจากการระเหย (evaporation) การควบแนน่ (condensation) และเกิดปฏิกิริยาทางเคมีใน ขณะทขี่ องแข็งหลอมเหลว เช่น โลหะหลอมเหลวนนั้ วัตถสุ ามารถอยู่ ได้ทั้ง 3 สถานะ สว่ นท่อี ย่ใู นสถานะก๊าซ (gas phase) คือส่วนท่วี ตั ถุกลายเปน็ ไอระเหย สว่ นนี้จะ ทาปฏกิ ริ ยิ ากบั ออกซเิ จนกลายเปน็ โลหะออกไซด์ และควบแน่นกลายเปน็ ของแขง็ เมื่อกระทบกบั ความเยน็ รอบๆ แวก๊ ซ์(wax)หรือพลาสติกก็สามารถ หลอมเหลวกลายเปน็ ฟูมได้ ด้วยลกั ษณะการ เกิดเชน่ นที้ าใหฟ้ มู เปน็ อนภุ าคที่ขนาดเล็กมาก กล่าวคือมีขนาด ระหว่าง 1-0.0001 ไมโครเมตร สาหรับอนุภาคทอี่ ยู่ในสถานะของเหลวได้แก่ -ละออง(Mist) เกิดจากการท่ีของเหลวถูกอดั ใหแ้ ตกกระจายออก (Atomization) กลายเปน็ อนุภาคท่ีมีขนาด เล็กแขวนลอยในอากาศ โดยทัว่ ไปมขี นาดใหญ่กว่า 5 ไมโครเมตร -หมอก(Fog) เกิดจากการกลั่นตัวกลายเปน็ ของเหลวของสารที่อยู่ในสถานะก๊าซ เมื่อก๊าซน้ันมีความเข้มขน้ สูง

มากๆ เช่น ของเหลวอนิ ทรยี ์ทถ่ี ูกต้มจนเดือดกลายเป็นไอลอยตวั ข้นึ ไปกระทบกบั ความเย็นจงึ กลั่นตัวเป็น ของเหลว โดยทว่ั ไปมีขนาดเล็กกว่าหรอื เทา่ กับ 0.25 ไมโครเมตร แขวนลอยในอากาศ เครอ่ื งมอื ท่ใี ช้ในการเก็บตัวอย่างมลพิษทางอากาศ การเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ต้องพิจารณาถึงประเภทของมลพิษทางอากาศ ชนิดของสาร ปนเป้ือนที่แขวนลอยใน อากาศ ดังนั้นในทนี่ ีจ้ งึ แบ่งการเก็บตัวอยา่ งอากาศออกเปน็ 2 ประเภท คือ การเก็บตวั อย่างอากาศสาหรับสาร ปนเป้ือนทเี่ ปน็ อนภุ าคและการเกบ็ ตัวอยา่ งอากาศสาหรับสาร ปนเปื้อนที่เปน็ ไอระเหยและกา๊ ซ ทั้งนี้เพ่ือ ประโยชนใ์ นการเลือกเครื่องมือและอปุ กรณ์ทีเ่ หมาะสม กับการเกบ็ ตัวอยา่ งอากาศเพื่อการวิเคราะหห์ าปริมาณ ของมลพิษนนั้ ๆ ปจั จุบนั เครอ่ื งมอื ที่ใช้ใน การเกบ็ ตัวอยา่ งมีมากมายหลายประเภท แตล่ ะประเภทก็ได้รับการ พัฒนาให้มีประสิทธิภาพใน การใชง้ าน สามารถแบง่ ออกได้ดงั น้ี เคร่ืองมือชนดิ ท่ีอา่ นค่าโดยตรง (Direct reading instruments) เครอ่ื งมือทีร่ วมเอาการเก็บตัวอย่างและวิเคราะห์ไวใ้ นเคร่ืองมือน้นั ๆ สามารถแสดงผล การตรวจวัดในเชงิ ปริมาณได้ทันทีทท่ี าการตรวจวดั โดยแสดงทีห่ น้าปดั เคร่ืองบนั ทึก หรือ แสดงผลท่ีตวั กลางทเ่ี กีย่ วข้องกับการเก็บตวั อยา่ งอากาศ เช่น หลอดตรวจวัด ฯลฯ เครื่องมือ ประเภทน้ีมขี ้อดีและข้อจากัดดงั นี้ ข้อดี -สามารถประมาณค่าความเข้มข้นของมลพิษทางอากาศได้ทนั ที -บางชนดิ สามารถบันทึกความเข็มข้นมลพิษทางอากาศได้อย่างตอ่ เนื่องตลอดเวลา -ลดปญั หาขัน้ ตอนและเวลาในการทางาน -ลดปญั หาขอ้ ผดิ พลาดท่ีเกิดจากการเก็บตวั อยา่ งและวเิ คราะหต์ วั อย่าง -ลดปัญหาการใชเ้ คร่ืองมือไม่ถกู ต้องจากบุคคลท่ีไม่ได้รบั การฝึก -เคร่อื งมือบางชนิดถกู ออกแบบมาใหม้ รี ะบบเตือนภัยโดยสามารถแสดงออกในรูปของแสง หรือเสียงทงั้ น้ีเพอื่ เตอื นผูป้ ฏบิ ัติงานใหท้ ราบถึงสภาวะทเ่ี ปน็ อนั ตราย ข้อจากัด -ราคาแพง -อาจตอ้ งทาการตรวจปรับความถกู ต้องบ่อย ดังนั้นการขาดเครื่องมือตรวจปรบั ความถกู ต้องจึงเป็นปัญหาตอ่ การใชเ้ ครือ่ งมือประเภทนี้มาก

เครือ่ งมือที่อ่านผลการตรวจวัดทางหน้าปดั ที่นยิ มใช้ได้แก่ 1. เคร่ืองมือที่อาศยั หลักการกระจายของแสง (Light scattering) สาหรบั การเก็บและ วเิ คราะหอ์ นภุ าคในอากาศ เชน่ เครื่องมือทีต่ รวจวดั ปรมิ าณฝุนที่เข้าถึงถุงลมปอดชนิดที่อ่านค่า ไดท้ ันที 2. เครื่องมือทอ่ี าศัยหลักการแตกตัวเป็นไอออน (Ionization) สาหรับการตรวจวัดก๊าซและไอ เช่นเครื่องวดั VOC 3. เครอ่ื งมอื ที่อาศัยหลักการวัดความเข้มข้นของแสง (Photometry) สาหรับการตรวจวดั กา๊ ซและไอ เช่น เครอื่ ง Miran vapor analyzer

4. เครอื่ งมือทีอ่ าศัยหลักการแยกชัน้ ของกา๊ ซโดยการซึมผ่านวัตถุดูดซับ (Gaschromatography ) เช่น Portable GC เคร่อื งมอื ท่ีอ่านคา่ โดยตรงที่แสดงผลตัวกลาง เคร่อื งมือที่อ่านค่าโดยตรงทีแ่ สดงผลตัวกลาง ที่นยิ มใชไ้ ดแ้ ก่ หลอดตรวจวดั (Detector tube) จะต้องใช้กบั เคร่ืองเก็บตวั อยา่ งอากาศร่วมด้วย เป็นชนิด Squeeze bulb หรือ Hand piston pump หรือ Peristallic pump เป็นต้น ภายในหลอดตรวจวัดบรรจสุ าร Silica gel ,Activated alumina ,Silica sand,Silica glass อยา่ งใดอย่างหน่ึง สารเหลา่ น้ถี ูกดูดซับด้วยสารเคมีท่ีจะทาปฏิกิรยิ าเฉพาะเจาะจงกับมลพษิ ท่ตี ้องการเก็บ ตวั อย่างอากาศ ทาให้ เกดิ การเปลีย่ นสีอยา่ งรวดเรว็ และชดั เจน ทาใหท้ ราบปริมาณความเข็มข้นของมลพิษได้เมอื่ ต้องการใชห้ ลอด

ตรวจวัดใหต้ ัดปลายท้งั สองออก ปลายดา้ นหน่งึ ของหลอด ต่อกับช่ออากาศขา้ วของเครื่องเก็บตัวอย่างอากาศ ชนิดที่กลา่ วมาแลว้ สว่ นปลายอีกดา้ นหนึ่ง ของหลอดตรวจวัดเปน็ ช่องให้อากาศเขา้ ขอ้ ควรระวังในการใชห้ ลอดตรวจวดั ซง่ึ สามารถทาใหเ้ กดิ ค่าที่ผิดพลาดได้คือ -Pump stroke -การสวมหลอดตรวจวดั เขา้ กับเครอื่ งมอื ไม่ถูกต้อง -การใชใ้ นที่ท่ีมีอุณหภูมิและความช้ืนสงู -การสวมหลอดตรวจวดั เขา้ กับเครอื่ ง ถ้าไม่แนน่ จะทาให้อากาศรว่ั ไหลออกภายนอก -สารเคมีในหลอดตรวจวนั หมดอาย เครื่องมอื เกบ็ ตัวอยา่ งอากาศผ่านอุปกรณท์ ่ีเปน็ ตัวกลางในการเกบ็ และวิเคราะหท์ าง หอ้ งปฏบิ ัตกิ าร อปุ กรณน์ ี้จะใชง้ านร่วมกับอุปกรณ์ตัวกลางสาหรบั ดดู อากาศเข้ามา นนั่ คอื ป๊มั ดูดอากาศ (Personal Sampling Pump) ซ่ึงก็มีให้เลอื กหลากหลายแบบเช่นเดยี วกัน ไม่ว่าจะใชส้ าหรบั อัตราการไหลต่า 5 ml/min ไปจนถงึ อตั ราการไหลสูง 30 L/min โดยทวั่ ไปจะอาศัยหลกั การแทนท่ีอากาศ เชน่ Personal air sampler pump หรอื High volume pump ซง่ึ ชุดเครอ่ื งมือดังกล่าวประกอบด้วย เครือ่ งมอื เกบ็ ตัวอยา่ งอากาศ ไดแ้ ก่ -ทางเขา้ ของอากาศ (air inlet) -อุปกรณ์ควบคุมการไหลอากาศ (air flow controller) เป็นส่วนท่ี ควบคุมอัตราการไหลของอากาศผา่ นเครื่อง -มาตรวดั อตั ราการไหลของอากาศ (air flow meter) เป็นสว่ นทวี่ ัด อตั ราการไหลอากาศทาใหท้ ราบว่าขณะท่ี เกบ็ ตวั อย่างอากาศนัน้ มีอตั ราการไหลของอากาศเทา่ ใด เพ่ือใช้ในการคานวณหาปรมิ าตรอากาศที่ผ่านเคร่ือง

เกบ็ ตวั อย่างอากาศ มาตรวัดนีจ้ ะตอ้ งคงท่ี ตลอดเวลาท่ีเก็บตวั อยา่ งอากาศ -เครือ่ งดดู อากาศ (air mover) เปน็ อปุ กรณท์ ดี่ ดู อากาศให้ไหลผา่ น อปุ กรณ์เก็บตวั อยา่ งอากาศ -ทางอากาศออก (air outlet) -สวิทซ์ควบคมุ การเปิด-ปิดเคร่อื งมือ อปุ กรณ์สะสม (Collection devices) อปุ กรณ์สะสมอนุภาค ได้แก่ กระดาษกรอง ซง่ึ มีโครงสร้างท่ีเป็นรู พรุน มรี ปู รา่ งภายนอกที่สามารถวัดได้ คือ ความหนาและพ้ืนที่หนา้ ตัดที่อากาศไหลผ่าน กระดาษ กรองมีหลายชนิดและสิง่ ทแ่ี ตกต่างกนั ของกระดาษ กรอง คือโครงสร้างภายในโดยกระดาษกรองจะ ถูกบรรจุไวภ้ ายในตลับยดึ กระดาษกรอง (Casette filter holder) โดยมีแผ่นรองกระดาษกรอง (Support pad หรือ back up filter) รองรบั อยู่อาจใช้รว่ มกับ cyclone กไ็ ด้ หลกั การทางาน ของอปุ กรณ์สะสมอนภุ าคอาศยั หลักการกรอง หลักแรงดึงดูดของโลก และหลกั แรงสู่ศูนยก์ ลาง ตลบั ยึดกระดาษกรองอาจเป็นชนดิ 2 ช้นั หรอื 3 ชนั้ ประกอบด้วยส่วนทใี่ ห้อากาศเข้า และออก อากาศจะถูก ดดู โดยเครอ่ื งดดู อากาศผา่ นตลับยดึ กระดาษกรองสว่ นทใี่ ห้อากาศเข้า อากาศท่ีมมี ลพิษก็จะตดิ อยบู่ น แผ่นกระดาษกรองที่อยภู่ ายใน ซ่ึงเม่อื นาไปวเิ คราะหท์ าง หอ้ งปฏิบตั กิ ารจะทาใหท้ ราบปรมิ าณสารพิษใน อากาศได้ กระดาษกรองท่ีใช้กนั อยา่ งแพร่หลายมี หลายชนดิ คือ 1.1 กระดาษกรองชนดิ เซลลโู ลส (Cellulose filter paper) ท า จากเยอ่ื เซลลูโลส คณุ สมบตั ขิ องกระดาษ กรองชนดิ นี้มสี ่วนประกอบของข้เี ถา้ ข้ันตา่ ไม่ฉกี ขาด ง่าย ดูดซับความชนื้ มคี วามต้านทานต่อการไหลของ อากาศสูงและมรี าคาแพง 1.2 กระดาษกรองชนดิ ใยแกว้ (Glass fiber filter) ท าจากใย แกว้ ละเอียด คณุ สมบตั ขิ องกระดาษกรองชนิดน้ี คอื ไม่ดดู ความชื้น ทนต่อความร้อน ไมท่ า ปฏิกิรยิ ากับมลพิษทเี่ ก็บ มีความต้านทานต่อการไหลของอากาศต่าง กระดาษกรองชนดิ นีม้ ี ส่วนประกอบของซิลิกา้ อยูด่ ว้ ย ดงั น้ันในการเกบ็ ตัวอยา่ งอากาศ ถ้าต้องการวิเคราะห์หา ซิลิกา้ ก็ไมค่ วรใชก้ ระดาษกรองชนิดน้ีเพราะจะทาใหผ้ ลการวเิ คราะหผ์ ดิ พลาดได้ 1.3 กระดาษกรองชนดิ พลาสตกิ (Plastic fiber filter) ทาจาก ใย Ultra fine หรอื perchlorvinyl มี คณุ สมบตั เิ หมือน Glass fiber filter มีประสิทธภิ าพใน การเก็บสงู และตา้ นทานต่อการไหลของอากาศ

คอ่ นข้างตา่ ละลายนา้ ได้ดีในตัวทาละลายบาง ชนิด ดงั นนั้ จงึ ง่ายตอ่ การวิเคราะห์ ขอ้ เสียคอื มีความยดื หยุน่ ต่า ฉีกขาดงา่ ย ประสทิ ธิภาพ การเกบ็ จะลดลงเม่ืออากาศมลี ะอองของเหลว(Liquid droplets)ปนอยู่ 1.4 กระดาษกรองชนดิ เมมเบรน (Membrane filter) ทาจากเรซนิ (resin) ได้แก่ เซลลูโลสเอสเตอร์ (Cellulose ester) โพลีไวนิลคลอไรด์ (Polyvinyl chloride) อะคีโลไนไตรล์ (Acrylonitrile) กระดาษกรอง ชนิดนีม้ ขี นาด Pore size น้อยมาก ดงั นนั้ สามารถเกบ็ อนุภาคทมี ีขนาดเล็กมากถงึ 0.001 ไมครอน มีความ ตา้ นทานตอ่ ด่างและกรดที่เจอื จาง สารละลายอนิ ทรยี ์บางชนดิ ละลายไดด้ ีในอะซีโตนคลอโรฟอร์มมีคุณสมบัติ ในการเก็บ มลพษิ ไดด้ ี ไม่ดูดซับความช้ืน มีขอ้ เสียคือเปราะ ฉีกง่าย ความต้านทานต่อการไหลอากาศสงู 1.5 กระดาษกรองชนิดซลิ เวอร์เมมเบรน (Silver membrane filter) เปน็ กระดาษทท่ี ามาจากเรซิน แตม่ ี สว่ นผสมของแรเ่ งิน เหมาะสาหรบั การเก็บตัวอยา่ ง ควอทซ์ 1.6 กระดาษกรองชนดิ นิวคลพี อร์ (Nuclepore filter) มีลักษณะ เหมอื น กระดาษกรองชนิดเมมเบรน แต่ โครงสร้างแตกตา่ งกนั คือ ใส มีรูPore size สม่าเสมอ ความตา้ นทานต่อการไหลอากาศสูงไม่เปราะฉกี งา่ ย เกณฑใ์ นการเลอื กกระดาษกรอง มกี ระดาษกรองหลายชนิดที่กล่าวมาแลว้ และแตล่ ะชนิดมีคุณสมบัตเิ ฉพาะตวั นักสุข ศาสตร์จึงตอ้ งเลือกใช้ให้ เหมาะสมสาหรับอนภุ าคของสารปนเป้อื นแต่ละชนดิ ปจั จัยท่ัวไปทต่ี ้อง พจิ ารณาในการเลือกกระดาษกรอง ได้แก่ - ราคา - สามารถหาซอื้ ไดง้ า่ ย -มีประสิทธภิ าพในการเก็บอนุภาคชนดิ และขนาดทต่ี อ้ งการ เช่น รูบนกระดาษกรองมี ขนาดทีเ่ หมาะสม สาหรับการเก็บอนุภาคในขนาดทตี่ อ้ งการ -ขอ้ จากดั สาหรับการวเิ คราะหต์ วั อยา่ ง กระดาษกรองต้องไม่รบกวนหรือทาใหผ้ ลการ วิเคราะห์ผิดไป เชน่ หากตอ้ งการเก็บตวั อย่างอากาศเพื่อวิเคราะห์หาซิลิกา้ จะใชก้ ระดาษกรอง ชนดิ Glass fiber ไม่ได้ เนอ่ื งจาก การกระดาษกรองชนิดนี้มซี ิลิกา้ เป็นส่วนผสมด้วย -ความคงทนของกระดาษกรองในสภาพแวดลอ้ มที่เกบ็ ตัวอย่าง เชน่ การเก็บตวั อย่าง อากาศที่มอี ุณหภมู ิสงู มากๆ กระดาษกรองต้องสามารถทนความร้อนไดด้ ี

หลอดบรรจุของเหลว (Impingers) มีลกั ษณะเปน็ แกว้ ทรงกระบอกภายในบรรจุ ของเหลว เชน่ นา้ หรือ สารเคมอี ืน่ ซง่ึ ทาหน้าทจ่ี บั มลพิษใหส้ ะสมอยู่ในของเหลวนั้น หลอดแกว้ น้ีประกอบด้วยช่องสาหรบั อากาศเข้า ซ่งึ เชื่อมต่อกับหลอดแก้วยางขนาดเล็ก มีปลาย อีกข้างหน่ึงจมุ่ อยูใ่ ต้ของเหลวและชอ่ งอากาศซึ่งตอ่ เชื่อมกับ เครือ่ งดดู อากาศ มลพษิ ซึ่งปะปนอยู่ ในอากาศนั้นจะถูกของเหลวจับไว้ อากาศส่วนทเี่ หลือกจ็ ะถกู ดูดผา่ น เคร่อื งดดู อากาศออกไป ปลายของหลอดแกว้ ซึ่งจุ่มอยู่ใตข้ องเหลวมีหลายลักษณะ เพือ่ ความเหมาะสมของ มลพษิ ท่ีถกู เกบ็ หลอดแก้วบรรจุของเหลว เชน่ 2.1 Midget impingers (หลอดแก้วขนาดเล็ก) ส่วนปลายของหลอดแก้วถูกทาให้เรียวเลก็ ลงซ่ึงเหมาะส าหรับ การเก็บอนภุ าค ก๊าซและไอระเหย 2.2 Fritted glass bubbler มลี กั ษณะเปน็ แกว้ ทรงกระบอกสว่ นปลายข้างหลอดแกว้ มลี ักษณะเปน็ รูพรุน เพอื่ ใหอ้ ากาศท่ีไหลผ่านชา้ ลง และเกดิ ฟองอากาศ เลก็ ๆจานวนมาก เปน็ การเพมิ่ พ้นื ทผ่ี ิวของอากาศ ซง่ึ จะ ชว่ ยให้มลพิษในอากาศสามารถละลาย ในของเหลวได้ดีขึ้น หลอดแก้วชนดิ นเ้ี มื่อใช้ในการเก็บตวั อย่างมลพิษที่ เป็นสารกัดกร่อนนานเข้าจะทาใหป้ ระสิทธภิ าพลดลง เพราะรูพรนุ จะใหญ่ขนึ้ ขอ้ เสียของหลอดแกว้ ชนดิ น้ีคือ ทาความสะอาดยาก ท้งั Midget impingers และ Fritted glass bubbler เหมาะสมสาหรับกา๊ ซและไอระเหย โดยท่กี า๊ ซและไอ ระเหยจะทาปฏิกิริยากับสารละลายท่ีใชเ้ ก็บตัวอยา่ ง โดยผา่ นกระบวนการทเ่ี รยี กว่า Chemical absorption

หลอดเก็บสารตวั อย่างหรอื หลอดบรรจุสารดูดซบั (Sorbent tube) เปน็ หลอดแก้วขนาดเลก็ เสน้ ผา่ ศูนย์กลาง ประมาณ 5 ม.ม. หรืออาจมขี นาดเลก็ กว่า ปลายทัง้ สองปิด ภายในหลอดแกว้ จะมีสารดูดซับ (Adsorbents ) ซึ่งเปน็ ของแข็งมีรูพรุน เช่น ผงถา่ น หรือซลิ กิ ้าเจล ซง่ึ มีชือ่ เรียกวา่ Activated charcoal tube หรือ Silica gel tube เหมาะสาหรบั การเก็บมลพิษที่มจี ุดเดอื ด (Bolling point )สงู กวา่ 0 0C ประสิทธิภาพการดดู ซบั จะ ลดลงเม่ือมลพษิ นน้ั มีจุดเดือดตา่ ลง เหมาะสาหรับดูดซับไอระเหยไดด้ ีกว่าซลิ ิกา้ เจล สว่ นซิลกิ า้ เจลมี ข้อจากดั คอื ในบรรยากาศทม่ี ี ความชนื้ ซลิ ิก้าเจลจะดดู ซับไอน้าได้ดีกว่าไอระเหยของสารอินทรีย์ ดงั นัน้ ประสทิ ธิภาพ ในการ ดดู ซับมลพษิ จะลดลงเมือ่ อากาศมีความชนื้ สงู เวลาใชใ้ หต้ ดั ปลายท้ังสองขา้ งออก โดยปลายข้างหน่งึ ต่อ เข้ากบั เครอ่ื ง เกบ็ ตวั อย่างอากาศ สว่ นปลายอีกข้างหนงึ่ เป็นทางเขา้ ของอากาศ เมื่ออากาศซง่ึ มีมลพิษปนอยู่ ผา่ นเข้าไปในหลอดแกว้ น้ี สารทบ่ี รรจุในหลอดแก้วจะดดู ซับมลพิษไว้ ดงั น้ันเม่ือเก็บตวั อยา่ ง เสรจ็ แล้ว จะตอ้ ง นาหลอดแก้วน้ีสง่ ห้องปฏิบัติการเพ่ือวิเคราะห์หาชนิดและปริมาณของมลพษิ ท่ี ตอ้ งการทราบ ถุงเกบ็ ตัวอย่างอากาศ (Sampling bag) ใชส้ าหรบั เกบ็ ตวั อย่างมลพษิ ทางอากาศทเ่ี ปน็ กา๊ ซและไอ มอี ย่หู ลาย ขนาด ท าจากพลาสตกิ ชนิดต่างๆ เชน่ Mylar Teflon หรอื Scotch park ลกั ษณะของถุงจะมวี าว์ลหรอื ลน้ิ ปิดเปิด เพื่อเก็บตัวอย่างอากาศ หรอื ถา่ ย ตวั อย่างทม่ี ีมลพิษสู่เครือ่ งวิเคราะหผ์ ล