วัฏจักรของหิน

วัฏจักรของหิน

หิน หิน คือ มวลของแข็งที่ประกอบไปดว้ ยแร่ชนิดเดียวกัน หรือ หลายชนิดรวมตัวกันอย่ตู ามธรรมชาติเน่ืองจากองค์ประกอบของ เปลือกโลกสว่ นใหญ่เป็ นสารประกอบซิลิกอนไดออกไซด์ (SiO2) ดงั นนั้ เปลือกโลก ส่วนใหญ่มักเป็ นแร่ตระกลู ซิลิเกต นอกจากน้ันยังมีแร่ ตระกลู คาร์บอเนต เนื่องจากบรรยากาศโลกในอดีตส่วนใหญ่เป็ น คาร์บอนไดออกไซด์ น้าฝนได้ละลายคาร์บอนไดออกไซด์บน บรรยากาศลงมาสะสมบนพื้นดินและมหาสมุทร ส่ิงมีชีวิตอาศัย คารบ์ อนสรา้ งธาตอุ าหารและร่างกาย แพลงตอนบางชนดิ อาศัยซิลิกา สรา้ งเปลือก เมื่อตายลงทับถมกนั เป็ นตะกอน หินส่วนใหญ่บนเปลือก โลกจึงประกอบดว้ ยแรต่ า่ งๆ 1

แรป่ ระกอบหนิ แอมฟิ โบล ไมกา้ โอลวิ ีน ไพร็อกซีน แคลไซต์ เฟลดส์ ปาร์ ควอรตซ์ 2

การเปลี่ยนแปลงของหินหลกั 3 ชนดิ คือ หินอัคนี, หินตะกอน และหินแปร หินทงั้ 3 ชนดิ น้มี ีการเปล่ียนแปลงไปตามเวลาทางธรณีกาล อาจมีการเปล่ียนจากหินชนิดหน่ึงไปเป็ นหินอีก ชนดิ หนง่ึ หรืออาจเปลี่ยนกลบั ไปเป็ นหินชนิดเดิมได้ ขน้ึ กบั อณุ หภมู ิและความดนั ที่เป็ นปัจจยั ทา ใหห้ ินเกิดการผพุ งั การกดั กร่อน และการแปรสภาพกลายเป็ นหินชนดิ ใหมข่ นึ้ มา หินอคั นี หิน 3 ชนิดหลกั หินตะกอน หินแปร 3

หนิ 3 ชนิดหลกั หินอคั นี เป็ นหินที่เกิดจากการแข็งตวั ของหินหนดื (Magma)จาก ชนั้ แมนเทิลที่โผลข่ น้ึ มา โดยแบง่ หินอัคนเี ป็ น 2 ประเภท คือ หิน อคั นีแทรกซอน และ หินอคั นีพุ หินตะกอน คือหินที่ถกู ธรรมชาติกดั เซาะจนเกิดเป็ นเศษหินและ เกิดปฏิกิริยาเคมีจนกลับกลายเป็ นหินอีกคร้ัง หินท่ีเกิดใหม่น้ี เรียกว่า “หินตะกอน”หรือ“หินชน้ั ” โดยจาแนกหินตะกอน เป็ น 3 กล่มุ คือ หินตะกอนอนภุ าค หินตะกอนเคมี และหิน ตะกอนอินทรยี ์ หินแปร คือหินท่ีแปรสภาพไปจากโดยการกระทาของความรอ้ น แรงดัน และปฏิกิริยาเคมี โดยแบ่งการแปรสภาพออกเป็ น 2 ประเภท คือ การแปรสภาพสมั ผัส และการแปรสภาพ บรเิ วณไพศาล 4

ประเภทของหนิ อคั นี หินอคั นีแทรกซอน (Intrusive igneous rocks) 1 2 หินอคั นีพุ (Extrusive ingneous rocks) เป็ นหินท่ีเกิดจากหินหนืดท่ีเย็นตัวลงภายใน บางทีเรียกว่า หินภเู ขาไฟ เป็ นหิน เปลือกโลกอย่างชา้ ๆ ทาใหผ้ ลึกแร่มีขนาดใหญ่ หนืดท่ีเกิดจากลาวาบนพื้นผิวโลกเย็ น และเน้ือหยาบ เช่น หินแกรนิต หินไดออไรต์ และ ตัวอย่างรวดเร็ว ทาใหผ้ ลึกมีขนาดเล็ก หินแกบโบร และเนอ้ื ละเอียด เชน่ หินบะซอลต์ หินไรออ ไรต์ และหินแอนดไี ซต์ 5

ตวั อย่างของหนิ อคั นี หินบะซอลต์ หินแกรนติ หินอคั นีแทรกซอน Contents Title หินไรโอไลต์ หินไดออไรต์ หินแกรโบร หินอคั นีพุ Contents Title หินแอนดไี ซต์ หินเพริโดไทต์ 6

การเกดิ หนิ ตะกอน คือ การที่หินผพุ ังทาลายลง 13 คือ ตะกอนท่ีถกู พดั พาจะสะสมตวั ทบั โ ด ย มี ต้น เ ห ตุคื อ ตัว ก า ร การผกุ รอ่ น การทบั ถม ถมกัน ทาใหเ้ กิดการเปล่ียนแปลง ธรรมชาติ ซ่ึงไดแ้ ก่ ลมฟ้ า ทางอณุ หภมู ิ ความกดดนั ปฏิกิริยา อากาศ กระแสนา้ ธารนา้ แข็ง 2 เคมี เกิดการตกผลึก และทบถมกัน การครดู ถู ภายใตอ้ ิทธิพล การพดั พา เป็ นชนั้ ๆ ของแรงโนม้ ถ่วง เมื่อเกิดการทับถมกันจนมีน้าหนัก คือ การเคลื่อนที่ของมวลหิน ดิน ทราย โดยกระแสนา้ กระแส มากขึ้น เน้ือตะกอนจะถกู ทาให้เรียง ลม หรือธารนา้ แข็ง ภายใตแ้ รง ดงึ ดดู ของโลก ชิดติดกันทาให้โพรงจะมีขนาดเล็ ก ลง โดยจะมสี ารทต่ี กคา้ งอยทู่ าหนา้ ท่ี เป็ นซีเมนตเ์ ชื่อมตะกอนเขา้ ดว้ ยกัน กลบั เป็ นหินอีกครง้ั 7

ตวั อย่างของหนิ ตะกอน หินกรวดมน หินทราย หินดนิ ดาน หินปูน หินตะกอน หินตะกอน อนภุ าค ถ่านหิน หินเชริ ต์ อินทรีย์ หินตะกอน 8 เคมี

การแปลสภาพของหนิ แปร 1. การแปรสภาพสมั ผสั (Contact metamorphism) เป็ นการแปรสภาพเพราะความรอ้ น เกิดขนึ้ ณ บริเวณท่ีหิน หนืดหรือลาวาแทรกดันขึ้นมาสัมผัสกับหินทอ้ งท่ี ความรอ้ น และสารจากหินหนืดหรือลาวาทาให้หินทอ้ งที่ในบริเวณนั้น แปรเปลย่ี นสภาพผดิ ไปจากเดมิ 2. การแปรสภาพบรเิ วณไพศาล (Regional metamophic) เป็ นการแปรสภาพของหินซึ่งเกิดเป็ นบริเวณกวา้ งใหญ่ไพศาล เน่อื งจากอณุ หภมู ิและความกดดนั โดยปกติการเปรสภาพแบบน้ีจะ ไม่มีความเกี่ยวพันกับมวลหินอัคนี และมกั จะมี “ร้ิวขนาน” จนเป็ น แถบลายสลบั สี 9

ตวั อยา่ งของหนิ แปร หินชตี ส์ การแปรสภาพ หินอ่อน หินชนวน สมั ผสั การแปรสภาพ บรเิ วณไพศาล หินควอรต์ ไซต์ หินไนซ์ 10

วฏั จกั รของหนิ 11

บทสรุปวฏั จกั รของหนิ แมกมาหรือหินหนืดในชั้นแมนเทิล แทรกตัวขึ้นส่เู ปลือกโลก เน่ืองจากมีอุณหภมู ิสงู ความหนาแนน่ ตา่ แรงดนั สงู แมกมาท่ีตกผลึกภายในเปลือกโลกกลายเป็ นหินอัคนีแทรกซอน (มีผลึกขนาดใหญ่)ส่วนแมกมาที่เย็นตัวบนพื้นผิวกลายเป็ นหินอัคนีพุ (มีผลึกขนาดเล็ก) -หินทกุ ชนิดเม่ือผพุ ัง สึกกร่อน จะถกู พัดพาใหเ้ ป็ นตะกอน ทับถม และกลายเป็ นหิน ตะกอน -หินทกุ ชนิดเม่ือถกู กดดัน หรือทาใหร้ อ้ น เนื้อแร่จะตกผลึกใหม่ กลายเป็ นหินแปร -หินทกุ ชนิดเมื่อหลอมละลาย จะกลายเป็ นแมกมา เม่ือมันแทรกตวั ขึ้นส่เู ปลือกโลก จะ เย็นตวั ลงกลายเป็ นหินอคั นี 12

THANK YOU