KTSG 39-2021

TĂNG ĐẦU TƯ VÀ TĂNG TRƯỞNG TĂNG ĐẦU TƯ THEO GIÁ CỔ PHIẾU NGÀNH DOANH NGHIỆP 6 THÁNG - 2021 30.000 150% 6.000 tỉ đồng tỉ đồng 20.000 100% 3.000 10.000 50% 0 0% 0 -10.000 -50% -3.000 KDC QNS SBT 3-2015 6-2016 9-2017 12-2018 3-2020 6-2021 MSN VNM MCH Tăng đầu tư mở rộng Tăng đầu tư vào công ty con Tăng đầu tư mở rộng Tăng đầu tư vào công ty con Nguồn: Capital IQ Tăng tồn kho Tăng trưởng giá cổ phiếu ngành Tăng tồn kho Nguồn: Capital IQ diễn ra với mức độ thấp khi triển vọng thấy các doanh nghiệp thực phẩm luôn chuỗi giá trị, đồng thời tạo ra tiềm năng ngành không khả quan. Các hoạt động có tỷ lệ giá trị lợi thế thương mại (thể tăng trưởng lớn trong tương lai. huy động vốn của những doanh nghiệp hiện phần giá trị thương hiệu của các này chủ yếu được thực hiện cho các hoạt công ty nhỏ bị thâu tóm trong công ty Chờ đợi các tín hiệu từ động mua bán và sáp nhập (M&A), để thực hiện thâu tóm) trên tổng tài sản Vinamilk và KIDO bổ sung động lực tăng trưởng cho các ở mức cao so với các ngành nghề khác. mảng kinh doanh hiện hữu. Vinamilk chọn chiến lược phát Trong nhóm doanh nghiệp thực triển nguồn nguyên liệu để cải thiện Doanh nghiệp thực phẩm phẩm, Masan là doanh nghiệp có biên lợi nhuận thông qua mua lại nội địa tìm lối thoát với nhiều hoạt động M&A nhất ngành. Công ty cổ phần GTNfoods thay vì mở mô hình Holding Trong ba năm gần đây, Masan liên tục rộng quy mô sản xuất. Khi Vinamilk thực hiện nhiều hoạt động sáp nhập mua lại GTNfoods, đồng nghĩa với Ngay cả những doanh nghiệp đầu với các doanh nghiệp thực phẩm và việc doanh nghiệp sở hữu Công ty cổ ngành như Vinamilk hay Masan cũng bán lẻ khác, nhờ đó mà doanh nghiệp phần Giống bò sữa Mộc Châu - công phải tìm kiếm cơ hội tăng trưởng thông có tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Mặc ty con GTNfoods, đơn vị cung cấp sữa qua hoạt động M&A. Trong những dù hiệu quả sử dụng vốn thấp, nhưng nguyên liệu. Việc sở hữu GTNfoods năm gần đây, động lực tăng trưởng Masan đã giải được cho các nhà đầu đã giúp Vinamilk chủ động nguồn doanh thu của Vinamilk hay Masan tư bài toán tăng trưởng, góp phần giải nguyên liệu sữa đầu vào từ đó gia tăng không đến từ mảng kinh doanh cốt lõi thích cho mức tăng trưởng cao của giá biên lợi nhuận, hạn chế phụ thuộc vào mà chủ yếu thông qua việc M&A các cổ phiếu Masan trong thời gian qua. nguồn nhập khẩu. doanh nghiệp nhỏ lẻ khác. Các công ty thực phẩm lớn có thể tái cấu trúc Gần đây nhất, Masan mua lại 20% cổ Việc KIDO dần thay đổi theo mô hình hoạt động của các doanh nghiệp thực phần chuỗi trà sữa Phúc Long, với giá Holding cũng là một điểm đáng lưu ý phẩm nhỏ dựa trên kinh nghiệm quản trị hơn 15 triệu đô la Mỹ. Điều này cho đối với thị trường thực phẩm. KIDO lý cũng như mạng lưới phân phối rộng thấy, doanh nghiệp đang ngày càng gia quay trở lại thị trường bánh kẹo sau khi khắp của mình. Nhờ vào đó, sản phẩm nhập sâu vào lĩnh vực F&B thông qua thực hiện đủ năm năm theo điều khoản của các công ty thực phẩm nhỏ có thể chiếm lĩnh các thị trường ngách. Đây của hợp đồng bán Kinh Đô Bình Dương nhanh chóng mở rộng kênh phân phối lại là một lĩnh vực khác với mảng kinh cho tập đoàn Mondelez International. mà không cần phải tốn kém chi phí doanh cốt lõi trước đó của Masan. Dựa trên mạng lưới rộng khắp của đầu tư. Thông qua hoạt động tái cấu mình từ mảng kem và mảng dầu ăn thì trúc đó sẽ giúp khơi thông giá trị của Về cơ bản thì giá trị của một doanh sẽ không có gì bất ngờ nếu KIDO sẽ lại các công ty thực phẩm nhỏ hơn. Một ví nghiệp sẽ phụ thuộc vào hiệu quả sử tiếp tục gia tăng các sản phẩm khác vào dụ gần đây nhất chúng ta có thể thấy dụng vốn và khả năng tăng trưởng danh mục của mình trong thời gian tới đó là câu chuyện KIDO sau khi mua doanh thu. Đối với các doanh nghiệp thông qua hoạt động M&A. Công ty dầu Vocarimex đã có thể giúp thực hiện tăng trưởng theo mô hình cải thiện hiệu quả hoạt động của mảng M&A thì thị trường sẽ quan tâm nhiều Việc thực hiện M&A và tích hợp giá dầu ăn, vốn có tỷ lệ sinh lời thấp như hơn đến khả năng tạo ra tăng trưởng trị thông qua các thương vụ này đang thế nào. đột phá trong tương lai để chống sức là chìa khóa để nhà đầu tư có thể tìm ì của ngành. Đó là minh họa cho câu kiếm các các công ty thực phẩm tăng Xu hướng M&A thường diễn ra rất chuyện tại sao giá cổ phiếu Masan vẫn trưởng trong bối cảnh khó khăn của mạnh ở các doanh nghiệp lĩnh vực có được tốc độ tăng trưởng cao dù hiệu ngành hiện tại. thực phẩm khi thị trường bắt đầu dần quả sử dụng vốn của doanh nghiệp đi vào giai đoạn bão hòa. Thực tế cho hiện tại đang rất thấp. Việc thâu tóm (*) CFA - BUH Vinmart đã giúp Masan tối ưu hóa (**) BUH 23-9-2021 • 49

TÀI CHÍNH - CHỨNG KHOÁN Tiền gửi thanh toán cá nhân tăng mạnh - sự chuyển đổi tất yếu? Không chỉ số lượng tài khoản tăng mạnh, số dư trên tiền gửi thanh toán khách hàng cá nhân cũng tăng ấn tượng gợi lên nhiều điều trong cách thức mà khách hàng đang sử dụng các dịch vụ của ngân hàng. ■■THỤY LÊ Tăng trưởng ấn tượng ĐẠI DỊCH ĐÃ LÀM THAY khoản tại ngân hàng và sử dụng các ĐỔI MỌI THỨ VÀ HÀNH dịch vụ thanh toán trực tuyến nhiều Hơn 107,4 triệu là số lượng tài VI TIÊU DÙNG CŨNG hơn. khoản tiền gửi thanh toán (TGTT) CHUYỂN ĐỔI NHANH khách hàng cá nhân (KHCN) đến cuối CHÓNG. Tuy nhiên, phải đến khi cơn bão quí 2 năm nay, tăng hơn 3,2 triệu tài Covid-19 xuất hiện từ năm ngoái đến khoản so với quí 1 và tăng xấp xỉ bảy dấu mức tăng trưởng ấn tượng trong nay, xu hướng này mới mạnh mẽ hơn. triệu tài khoản so với cuối năm 2020. vòng chín năm qua. Điều này góp Đại dịch đã làm thay đổi mọi thứ và Theo định nghĩa của Ngân hàng Nhà phần giúp cho tỷ lệ tiền gửi không kỳ hành vi tiêu dùng cũng chuyển đổi nước (NHNN), đây là các tài khoản hạn (CASA) của toàn ngành nói chung nhanh chóng. Trước các chính sách tiền gửi không kỳ hạn đang hoạt động cũng như một số ngân hàng nói riêng giãn cách xã hội, mọi người buộc phải của cá nhân mở tại ngân hàng để sử tăng trưởng mạnh mẽ, kéo chi phí vốn sử dụng các kênh trực tuyến để thanh dụng các dịch vụ thanh toán do ngân đầu vào bình quân của các ngân hàng toán các dịch vụ thiết yếu nhất như trả hàng cung ứng, vì vậy không có gì lạ ngày càng tối ưu hơn. tiền điện, tiền nước, cước phí truyền khi con số này cao hơn cả dân số Việt hình, điện thoại, Internet,... cũng như Nam là 98,3 triệu người, do có người Dựa trên tổng số dư huy động vốn hạn chế sử dụng tiền mặt để tránh mở 2-3 tài khoản tại các ngân hàng toàn ngành tính đến cuối tháng 6 là nguy cơ nhiễm virus. khác nhau. 10.404.260 tỉ đồng, tỷ lệ TGTT cá nhân chiếm tỷ trọng 7,3%, còn nếu so Cụ thể, theo thống kê của NHNN, Không chỉ tăng mạnh về số lượng tài với tổng số dư tiền gửi của riêng KHCN các giao dịch thanh toán qua Internet khoản, số dư TGTT của cá nhân cũng là 5.293.084, tỷ trọng này là 14,3%. banking và Mobile banking trong quí tăng mạnh 87.920 tỉ đồng trong sáu Cả hai tỷ lệ này đều tăng rất mạnh so 2-2021 tiếp tục tăng trưởng mạnh tháng đầu năm, lên mức 754.702 tỉ với mức tương ứng 2,6% và 4,5% cách mẽ. Cụ thể, về giao dịch qua Internet đồng vào cuối quí 2 năm nay, tương đây đúng chín năm về trước. banking, số lượng giao dịch lên hơn ứng mức tăng lên đến 13,2%, cao hơn 169,19 triệu món với giá trị gần 8,95 nhiều so với mức tăng của tổng huy Xu hướng tất yếu triệu tỉ đồng, tăng tương ứng 12,97 động vốn nói chung là 3,84% lẫn tổng triệu món và 832.000 tỉ đồng so với tiền gửi KHCN nói riêng là 2,94%. NHNN trong những năm qua đã thời điểm quí 1. Trong khi đó, giao Như vậy, trong khi tiền gửi tiết kiệm tích cực triển khai Chiến lược tài chính dịch qua Mobile Banking có số lượng của KHCN thời gian qua tăng chậm lại toàn diện và Đề án thanh toán không cao hơn, lên đến 467,78 triệu món đáng kể so với tiền gửi của khách hàng dùng tiền mặt, thúc đẩy việc cung cấp nhưng giá trị giao dịch chỉ gần 5,88 doanh nghiệp, thì lượng TGTT của cá các dịch vụ tài chính cơ bản đến mọi triệu tỉ đồng, tăng tương ứng 72,72 nhân có xu hướng ngược lại khi vẫn đối tượng và đẩy nhanh các hình thức triệu món và 1,25 triệu tỉ đồng. tăng rất tốt. thanh toán phi tiền mặt, do đó đã góp phần khuyến khích người dân mở tài Đáng lưu ý là cũng theo thống kê của Nếu so với thời điểm hai dữ liệu này NHNN, số lượng giao dịch vào thời bắt đầu được công bố là vào tháng điểm quí 1 năm ngoái qua Internet 6-2012, số lượng tài khoản TGTT cá Banking chỉ đạt 94.833 món, với giá nhân hiện nay đã gấp hơn 2,8 lần, trị giao dịch là 55.533 tỉ đồng, trong trong khi số dư gấp hơn 11 lần, đánh khi qua Mobile Banking tương ứng 50 • 23-9-2021

SỐ LƯỢNG TÀI KHOẢN TGTT KHCN (ngàn TK) giá trị 173.254 tỉ đồng, giảm 10.447 tỉ đồng so với đầu năm. Ngoài ra, dịch bệnh và chính sách giãn cách xã hội cũng làm giảm nhu cầu tiêu dùng, nên lượng tiền nhàn rỗi đọng lại trên các tài khoản TGTT cá nhân khá lớn. Thực tế nhìn vào biểu đồ bên dưới, chúng ta có thể thấy cả số lượng tài khoản lẫn số dư bắt đầu tăng với tốc độ nhanh hơn từ quí 1 năm ngoái, đặc biệt là số dư khi tính đến cuối quí 2-2021 đã tăng đến 58% so với quí 1-2020. Điều này phần nào lý giải việc một số ngân hàng gần đây liên tục công bố tỷ lệ CASA tăng mạnh SỐ DƯ TÀI KHOẢN TGTT KHCN (tỉ đồng) lên mức kỷ lục. Về phần mình, các ngân hàng gần đây cũng đã đẩy mạnh triển khai các dịch vụ mở tài khoản và xác thực trực tuyến (eKYC), ngân hàng số nên càng tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng mở tài khoản thanh toán, ngay cả ở những vùng nông thôn mà mạng lưới ngân hàng còn ít nhiều hạn chế, cũng như ban hành các chính sách miễn, giảm phí mở, duy trì tài khoản hay thanh toán, chuyển tiền trực tuyến. Ngoài ra, việc ra đời và phát triển ngày càng mạnh mẽ của các ví điện tử đòi hỏi liên kết với tài khoản TỶ TRỌNG TGTT KHCN (%) ngân hàng cũng làm tăng nhu cầu mở mới tài khoản TGTT hoặc mở thêm tài khoản mới tại ngân hàng thứ 2, thứ 3 mà có thể liên kết được với ví điện tử. Việc số lượng tài khoản chứng khoán tăng vọt có lẽ cũng kéo theo nhu cầu mở tài khoản thanh toán ngân hàng tăng mạnh theo, nhằm phục vụ nhu cầu nộp, rút tiền để giao dịch chứng khoán. Thống kê cho thấy số lượng tài khoản nhà đầu tư cá nhân tính đến cuối tháng 8 là gần 3,57 triệu tài khoản, tăng hơn 1,17 triệu tài khoản so với thời điểm là 56.233 món và 543.454 tỉ đồng. trong quí 2-2021 cũng bị ảnh hưởng cuối tháng 3-2021. Trong đó, tính Nếu việc thống kê giữa các thời điểm đáng kể, theo đó số lượng giao dịch là đồng nhất về bản chất (?), việc tăng qua ATM chỉ còn đạt hơn 258.7 triệu riêng tám tháng đầu năm, nhà đầu trưởng mạnh mẽ chỉ sau một năm như món, tương đương giá trị 729.917 tỉ vậy thật sự quá ấn tượng. đồng, giảm 14.794 tỉ đồng so với đầu tư trong nước mở mới 842.405 tài năm. Số lượng giao dịch qua máy POS Ngược lại, do tác động của dịch đạt gần 106,9 triệu món, tương đương khoản chứng khoán, lớn hơn tổng bệnh, số giao dịch qua ATM và POS số tài khoản mở mới trong ba năm 2018-2020 cộng lại là 837.345 tài khoản. n 23-9-2021 • 51

TÀI CHÍNH - CHỨNG KHOÁN Hạn mức tăng trưởng tín dụng: những lý do... chưa xác đáng! Mới đây, có đại biểu Quốc hội đề nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) xem xét trong thời gian tới thay việc quản lý bằng biện pháp hành chính là cấp“room”tín dụng (tức hạn mức tăng trưởng tín dụng - người viết), bằng việc quản lý hệ số an toàn vốn, vừa đảm bảo an toàn, vừa phù hợp với chuẩn Basel 2 và thông lệ quốc tế(1). L■■PHAN MINH NGỌC đủ là lãi suất cho vay của các ngân Cho dù vậy thì cần nhớ rằng, về ý do cho đề nghị này, theo hàng này phải ở mức cạnh tranh, chấp nguyên tắc, sẽ không thể, không bao vị đại biểu, là cần có những nhận được. giờ có việc một ngân hàng trung ương biện pháp, những chính lại để cho doanh nghiệp muốn vay bao sách, cơ chế tạo động lực Trước sự hiểu sai nói trên thì rõ nhiêu thì cũng được hệ thống ngân cho doanh nghiệp trong nước, nhất là ràng NHNN không có lý do gì để phải hàng đáp ứng (vô điều kiện). Hệ thống để doanh nghiệp tư nhân, được thuận bỏ công cụ hạn mức tăng trưởng tín ngân hàng có thể cung cấp bao nhiêu lợi vay vốn, đổi mới sản xuất, nâng cao dụng, một công cụ mà cho đến nay tín dụng cho nền kinh tế phụ thuộc năng suất, chất lượng. Vốn tín dụng từ NHNN luôn kiên định bảo vệ. Lưu vào cung tiền của ngân hàng trung ngân hàng là nguồn tiếp cận chính của ý thêm rằng người viết lập luận “hộ” ương, được tính toán dựa trên nhiều doanh nghiệp. Nếu dòng vốn không cho NHNN như thế này không phải là yếu tố như lạm phát và việc làm. Do kịp thời, nhiều doanh nghiệp gặp khó để ủng hộ NHNN duy trì công cụ này. đó, giả sử ngân hàng trung ương (trong khăn, kiệt quệ dẫn đến phải đóng cửa, Thực tế, người viết đã đôi lần phân trường hợp Việt Nam là NHNN) chỉ phá sản. Kinh tế có thể dẫn đến suy tích sự bất hợp lý của công cụ này, và muốn tăng trưởng tín dụng của cả nền thoái, sau một đợt khủng hoảng tài sẽ tiếp tục lặp lại ý này trong phần sau kinh tế ở một con số cụ thể, chẳng hạn chính sẽ cần rất nhiều năm để phục của bài viết. là 10%, thì họ cũng chỉ bơm ra nền hồi. kinh tế một lượng tiền phù hợp với Tất nhiên, vị đại biểu trên có thể bổ con số này. Với một lượng cung tiền Theo người viết, dường như vị đại sung thêm vào lập luận của mình rằng có hạn, các ngân hàng phải cạnh tranh biểu trên đã hiểu sai về vai trò và tác do các ngân hàng khác như B, C, E... cho vay một cách tối ưu nhất (khách động của hạn mức tăng trưởng tín cũng bị hạn chế tăng trưởng tín dụng vay tốt, lãi suất cao), còn khách hàng dụng đến doanh nghiệp và nền kinh tế (tăng trưởng tín dụng của họ cũng chỉ cũng sẽ chỉ vay một cách tối ưu nhất nên mới đề nghị NHNN bỏ nó đi. được phép ở một mức cụ thể nào đó, (lãi suất thấp, điều kiện dễ). ví dụ như 12% hoặc 18% trong năm, Cụ thể hơn, hạn mức tăng trưởng chứ không phải là vô hạn) nên rốt Các yếu tố cạnh tranh mang tính thị tín dụng đúng là sẽ hạn chế mức độ cuộc doanh nghiệp đi vay từ các ngân trường như vậy sẽ dẫn đến tình trạng tăng trưởng tín dụng (tức “room” tín hàng này cũng sẽ bị hạn chế số vốn luôn chỉ có một số doanh nghiệp được dụng theo cách hiểu của vị đại biểu) vay được. của từng tổ chức tín dụng theo ý kiến chủ quan của NHNN. Nhưng điều này LIỆU HẠN MỨC TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG CÓ PHẢI ĐANG không có nghĩa là doanh nghiệp là ĐƯỢC SỬ DỤNG NHƯ “CÂY GẬY HAY CỦ CÀ RỐT” ĐỂ khách hàng của một tổ chức tín dụng “KHUYẾN KHÍCH” TỔ CHỨC TÍN DỤNG TUÂN THỦ TỐT cụ thể, ví dụ là ngân hàng A, cũng sẽ ĐỊNH HƯỚNG CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ CỦA NHNN, BAO GỒM bị giới hạn mức độ cho vay một cách TỰ NGUYỆN CẮT GIẢM LÃI SUẤT CHO VAY VỚI CÁC ĐỐI tương ứng. Bởi ngoài ngân hàng A TƯỢNG BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI ĐẠI DỊCH COVID-19? thì doanh nghiệp còn có thể vay vốn ở ngân hàng B, C, E..., miễn là doanh nghiệp đáp ứng được các tiêu chuẩn để được vay vốn từ các ngân hàng này. Tất nhiên cũng phải có thêm điều kiện 52 • 23-9-2021

Vì sao NHNN luôn kiên định với công cụ hạn mức tăng trưởng tín dụng? vay/vay được số tiền mong muốn với tế mà còn gia tăng rủi ro đối với từng người viết và các tổ chức nước ngoài mức lãi suất “chấp nhận được”. Do tổ chức tín dụng, ảnh hưởng đến an như IMF và Moody’s đã chỉ ra những đó, dù NHNN không áp dụng hạn toàn của hệ thống ngân hàng. Để đảm bất cập của hạn mức tăng trưởng tín mức tăng trưởng tín dụng cho từng bảo an toàn hệ thống, kiểm soát chặt dụng nhưng NHNN vẫn “kiên định” ngân hàng thì rốt cuộc cũng sẽ không chẽ nợ xấu, thời gian qua, NHNN kiên duy trì hạn mức này. Điều này đặt ra có chuyện doanh nghiệp vay vốn dễ định kiểm soát chặt tăng trưởng tín câu hỏi, phải chăng NHNN còn ẩn ý gì và tùy thích theo nhu cầu. Đặc biệt, dụng theo hướng đưa ra chỉ tiêu tín đó mà họ không tiện nói ra để tiếp tục trong giai đoạn khó khăn như hiện dụng định hướng đầu năm và thông kiên định như vậy? nay, dù NHNN có nới hạn mức tăng báo cho từng tổ chức tín dụng. trưởng tín dụng, hoặc tốt nhất là bỏ Một phần câu trả lời này có thể nằm cái này đi, thì doanh nghiệp vẫn khó, Có thể thấy ngay lý do này của trong ý đồ sử dụng hạn mức này như càng khó tiếp cận tín dụng ngân hàng. NHNN chính là điều đã được phân tích “cây gậy hay củ cà rốt” để “khuyến Nói cách khác, hạn mức tăng trưởng ở đoạn trên. Theo đó, hoàn toàn đúng khích” tổ chức tín dụng tuân thủ tốt tín dụng không phải là cái cần bị phê đắn khi NHNN cẩn trọng với rủi ro đến định hướng chính sách tiền tệ của phán trong trường hợp cụ thể của vị từ việc tín dụng tăng trưởng quá cao. NHNN, bao gồm tự nguyện cắt giảm đại biểu này. Nhưng cũng như đã nói, để quản lý lãi suất cho vay với các đối tượng bị tăng trưởng tín dụng thì NHNN chỉ cần ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19(2). Nói như trên không có nghĩa là quản lý cung tiền - một trong những NHNN đã đúng khi kiên định với hạn chức năng và sứ mệnh cơ bản của ngân Nếu đúng vậy thì dễ hiểu tại sao mức này. Trong phản hồi của mình hàng trung ương, mà cụ thể trong NHNN lại luôn bảo vệ công cụ hạn trước đề nghị của vị đại biểu trên, trường hợp muốn hạn chế tăng trưởng mức này nhưng luôn bằng những lý NHNN cũng đưa ra những lý do... tín dụng thì chỉ cần hạn chế tăng cung do... chưa xác đáng! chưa xác đáng, không giải thích hợp lý tiền/hạn chế nới lỏng chính sách tiền được tại sao phải duy trì hạn mức này. tệ - chứ không phải là quay ra ban hành (1) https://cafef.vn/nhnn-phan-hoi-de-xuat- và áp đặt hạn mức tăng trưởng tín dụng thay-room-tin-dung-bang-quan-ly-he-so-an- Cụ thể, NHNN cho rằng tăng trưởng cho từng tổ chức tín dụng. tín dụng quá cao không chỉ tiềm ẩn rủi toan-von-20210909213202623.chn ro bất ổn vĩ mô chung cho nền kinh Cuối cùng, tuy nhiều người, gồm (2) https://baodautu.vn/giam-lai-suat- va-cu-ca-rot-mang-ten-room-tin- dung-d147542.html 23-9-2021 • 53

XU HƯỚNG Vì sao thứ hạng thương hiệu Việt thấp như vậy? Tháng 4-2021, Cục Xúc tiến Thương mại - Bộ Công Thương đã tổ chức Diễn đàn Thương hiệu quốc gia Việt Nam 2021. Với tư cách diễn giả, tôi đã chia sẻ nội dung “Nâng cao vị thế thương hiệu Việt trên bản đồ chuỗi giá trị toàn cầu”. Tại đây, tôi nhận được một câu hỏi:“Là một doanh nghiệp xuất khẩu đi 60 nước và có hệ thống khách hàng toàn cầu, vậy theo ông, dưới con mắt của khách hàng nước ngoài, sản phẩm thương hiệu Việt Nam được đánh giá ở mức độ như thế nào?”. ■■ĐINH HỒNG KỲ Thương hiệu Việt đang ở giá thương hiệu của một đất nước. Đối Myanmar thứ 38 hay các nước đang vị trí nào? với họ mỗi một quốc gia cũng là một phát triển như Ethiopia thứ 44. thương hiệu cần đánh giá. Nó không Để đánh giá vị thế của thương hiệu đơn giản được đo lường và đánh giá Báo cáo đặc biệt tính đến khả năng Việt Nam trên thương trường quốc tế, dựa trên các yếu tố như quy mô dân chống dịch Covid-19, điều mà chúng cần có sự quan sát và đánh giá khách số hay GDP hay như trị giá tài chính ta đang vô cùng tự hào vào thời điểm quan từ bên ngoài cũng như sự phân của các thương hiệu quốc gia của đất năm 2020. Vậy sao thứ hạng của đất tích thực trạng từ bên trong. Theo báo nước đó. Các báo cáo này nhằm tạo cho nước bị đánh giá thấp như vậy? cáo “Nation brands 2020 ranking” của người đọc niềm tin vào sự ổn định và Brand Finance, vị trí xếp hạng của Việt uy tín một quốc gia để họ đi đến quyết Báo cáo này dựa trên sáu nhóm tiêu Nam năm 2020 là 33, tăng 9 vị trí so định như là: có nên đầu tư vào quốc gia chí và 22 yếu tố được đánh giá tổng thể với năm 2019. đó, có nên mua sản phẩm của họ hay nhiều mặt đối với một quốc gia. Sáu có nên viếng thăm họ cho công việc hay tiêu chí đó gồm: Du lịch; Di sản và văn Trong báo cáo trên có đoạn viết: “Việt nghỉ dưỡng? hóa; Chất lượng cuộc sống, Tiềm năng Nam là thương hiệu quốc gia phát triển kinh doanh, hệ thống giá trị; và “Made nhanh nhất trong bảng xếp hạng năm Báo cáo này đã lựa chọn 75 đất nước in” (sản phẩm của quốc gia đó). nay với giá trị thương hiệu tăng vọt 29% để xếp hạng. Thật ngạc nhiên là Việt lên 319 tỉ đô la Mỹ. Việt Nam, nơi ghi Nam xếp hạng 66 (thậm chí chúng ta Với tiêu chí Du lịch, quốc gia được nhận số ca bệnh và tử vong do Covid-19 còn tụt năm bậc so với vị trí 61 vào năm đánh giá dựa trên các yếu tố: việc du ở mức thấp đáng kinh ngạc (năm 2020), 2019). Và cũng rất ngạc nhiên là chúng lịch tới quốc gia đó có đáng đồng tiền đã nổi lên là một trong những địa điểm ta xếp sau cả quốc gia láng giềng như bỏ ra không; có nhiều địa điểm du hàng đầu trong khu vực Đông Nam Á về lịch hấp dẫn không; những lựa chọn sản xuất và ngày càng trở thành điểm về khách sạn và nơi nghỉ; người ta có đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư”. Tuy nhiên, đánh giá xếp hạng của Brand Finance đơn thuần chỉ dựa trên giá trị sức mạnh tài chính của các thương hiệu tại các quốc gia. Về xếp hạng quyền lực mềm 2021 (Global Soft Power Index 2021), Việt Nam là quốc gia duy nhất trong khối ASEAN đạt mức tăng ba bậc so với 2020, từ vị trí 50 lên 47. Trong khi đó, cũng để xếp hạng các quốc gia trên thế giới, FutureBrand, một công ty có uy tín về chuyển đổi thương hiệu toàn cầu đã đưa ra bản báo cáo “The FutureBrand Country Index 2020”. Báo cáo này nhằm đánh 54 • 23-9-2021

THẬT NGẠC NHIÊN LÀ VIỆT NAM XẾP HẠNG 66 (THẬM CHÍ khăn đối với nền kinh tế toàn cầu do CHÚNG TA CÒN TỤT NĂM BẬC SO VỚI VỊ TRÍ 61 VÀO NĂM 2019). đại dịch Covid-19. Trong một bối VÀ CŨNG RẤT NGẠC NHIÊN LÀ CHÚNG TA XẾP SAU CẢ QUỐC cảnh mà dường như tất cả đều bị GIA LÁNG GIỀNG NHƯ MYANMAR THỨ 38 HAY CÁC NƯỚC ĐANG đảo lộn, doanh nghiệp bắt buộc phải PHÁT TRIỂN NHƯ ETHIOPIA THỨ 44. BÁO CÁO ĐẶC BIỆT TÍNH ĐẾN thích nghi với sự “bình thường mới”. KHẢ NĂNG CHỐNG DỊCH COVID-19, ĐIỀU MÀ CHÚNG TA ĐANG Giai đoạn khó khăn đã tạo ra những VÔ CÙNG TỰ HÀO VÀO THỜI ĐIỂM NĂM 2020. VẬY SAO THỨ thách thức vô cùng lớn và bản thân HẠNG CỦA ĐẤT NƯỚC BỊ ĐÁNH GIÁ THẤP NHƯ VẬY? các doanh nghiệp Việt Nam cũng tự tìm ra cho mình các cơ hội để tồn tại mong muốn tới quốc gia đó du lịch thách thức đầu tiên mà doanh nghiệp và phát triển. không; và văn hóa ẩm thực có được phải vượt qua là không chỉ sản xuất ra đánh giá cao không. những sản phẩm đạt chất lượng cao, Bên cạnh những ảnh hưởng nặng mà còn phải xây dựng được hệ thống nề đối với toàn xã hội, đại dịch Tiêu chí Di sản và văn hóa được sản xuất đáp ứng được chuẩn mực quốc Covid-19 mang lại một số cơ hội đánh giá với các yếu tố: giá trị lịch tế. Đơn cử ví dụ tại doanh nghiệp của nhất định cho các doanh nghiệp sử của quốc gia; di sản văn hóa nghệ chúng tôi, để sản phẩm được bày bán Việt Nam trên thị trường thế giới. thuật; vẻ đẹp thiên nhiên. tại chuỗi siêu thị vật liệu xây dựng cao Môi trường, tập quán kinh doanh cấp ở châu Âu, chúng tôi cần vượt qua trực tuyến trên toàn cầu đang tạo cơ Tiêu chí Chất lượng cuộc sống bao những kỳ đánh giá khắt khe về quy trình hội cho doanh nghiệp Việt Nam xây gồm: y tế và giáo dục; chất lượng sống; quản lý chất lượng, về môi trường, về an dựng hình ảnh và tiếp cận nhanh với sự an toàn và an ninh; và liệu người ta toàn trong sản xuất, về trách nhiệm xã người tiêu dùng trên khắp thế giới. có muốn sống tại quốc gia đó không. hội, về chế độ đãi ngộ đối với người lao Đại dịch Covid-19 được ví như một động,… Trải qua những quá trình đánh cuộc khủng hoảng về môi trường, Tiêu chí Tiềm năng kinh doanh giá đó, doanh nghiệp chúng tôi buộc khiến các tập đoàn lớn trên thế giới được đánh giá bằng ba câu hỏi: khả phải tự thay đổi mình để thích ứng với đẩy nhanh tiến trình hướng tới nền năng phát triển kinh doanh; cơ sở hạ môi trường kinh doanh hội nhập. kinh tế tuần hoàn. tầng và công nghệ tiên tiến. Trên thương trường quốc tế, nơi một Vừa qua một tập đoàn đa quốc gia Tiêu chí Hệ thống giá trị bao gồm sân chơi lớn hơn cũng là nơi cạnh tranh về phân phối hàng tiêu dùng đã tổ sự ổn định về chính trị và mức độ thân ngày càng khốc liệt hơn. Nếu doanh chức các chương trình họp và hướng thiện với môi trường. nghiệp không tìm ra được những giá trị dẫn các nhà cung ứng toàn cầu về đích thực để tạo ra những sản phẩm đích hai chương trình có tên Positive Đáng chú ý là tiêu chí “Made in” với thực (Authentic) và mang nét độc đáo Products và Solar Impulse. Thương các đánh giá về sản phẩm đích thực, về (Unique) thì sẽ khó tồn tại được trong cơn hiệu Việt muốn tiếp tục tham gia lâu chất lượng sản phẩm, về tính độc đáo bão cạnh tranh về giá, về tốc độ sản xuất dài vào chuỗi cung ứng sẽ phải làm của sản phẩm và liệu người tiêu dùng từ những quốc gia khổng lồ như Trung mới mình và xây dựng hệ thống theo có sẵn lòng mua sản phẩm từ quốc gia Quốc. Mỗi doanh nghiệp sẽ có một chiến định hướng của hai chương trình đó hay không. lược cạnh tranh riêng trên thị trường thế này. giới để phù hợp với đặc thù sản phẩm và Đánh giá sản phẩm thương quy mô sản xuất của mình. Với tiềm năng Positive Products (Sản phẩm tích hiệu Việt dưới con mắt hiện tại, doanh nghiệp Việt Nam không cực) trên cơ sở 5 cốt lõi: người nước ngoài? nhất thiết phải cạnh tranh trực diện trên thị trường lớn mà thay vào đó có thể tìm - An toàn cho con người và trái đất. Quay lại câu hỏi được nêu trong buổi cho mình một thị trường ngách. - Làm từ các nguồn nguyên liệu tái diễn đàn nói trên về giá trị các sản phẩm tạo và tái chế bất cứ khi nào có thể. thương hiệu Việt dưới con mắt người Những cơ hội - thách thức - Được sản xuất có trách nhiệm về nước ngoài. Nhìn vào vị trí 66 trên bảng đối với thương hiệu Việt quyền con người, quyền lao động và xếp hạng, hành trình xây dựng thương thời hậu Covid-19 ngăn ngừa ô nhiễm. hiệu Việt Nam mới chỉ ở giai đoạn bắt - Sản phẩm sử dụng lâu bền. đầu. Các doanh nghiệp Việt Nam khi xây Năm 2021 là một năm đặc biệt khó - Thiết kế để cải thiện hiệu suất dựng thương hiệu sản phẩm Việt trên môi trường của ngôi nhà, chẳng hạn thị trường thế giới cần lưu ý đến tiêu chí như về sử dụng nước và năng lượng. “Made in”. Khi gia nhập những hệ thống Solar Impulse đánh giá dựa trên kinh doanh phân phối lớn trên toàn cầu, năm tiêu chí được nhóm lại theo ba chủ đề đó là tính khả thi, tác động môi trường và khả năng sinh lời. n 23-9-2021 • 55

KINH TẾ THẾ GIỚI Các con tàu chờ đến lượt cập cảng ở Los Angeles và Long Beach. Bên trong một chuỗi cung ứng đang nghẽn C■ NGUYỄN VŨ hàng của cô đang bị kẹt lại ở Thượng việc đứt gãy chuỗi cung ứng sẽ kéo dài ó lẽ ai cũng từng nghe Hải, thất lạc ở Vancouver hay nằm chừng bao lâu, công ty nào sẽ thích nói đại dịch Covid-19 đâu đó ở bãi container tại Chicago. ứng được với tình hình mới, công ty làm tắc nghẽn chuỗi Trước đây công việc của cô là chuỗi nào sẽ phải rời cuộc chơi. Nhìn chung cung ứng hàng hóa toàn ngày bình thản chờ hàng về đúng kế viễn cảnh là không sáng sủa - “ít nhất cầu nhưng tắc nghẽn như thế nào hoạch - nay chỉ nhờ sự kiên nhẫn tột một năm rưỡi nữa mọi chuyện mới thì ít được miêu tả cụ thể. Hãng tin bậc, làm hết mình xuyên ngày xuyên thật sự quay về bình thường” - cô nói Bloomberg đã dựa vào trải nghiệm của đêm, vận dụng hết mọi quan hệ và với hãng tin Bloomberg. Bức tranh giám đốc chuỗi cung ứng RoxAnne cộng thêm một ít may mắn, cô mới toàn cầu hóa - sản xuất ở một bên trái Thomas chuyên lo nhập khẩu thiết bị có thể đưa hàng về kho, chưa nói đến đất, tiêu thụ ở bên kia trái đất, hai bên nhà vệ sinh cho hãng Gerber để vẽ nên đúng hạn hay đúng số lượng. kết nối nhau bằng tàu thủy, xe tải, bức tranh đứt gãy lộ trình hàng hóa máy bay, cần cẩu, xe nâng... có thể sẽ đi từ nhà sản xuất đến tay người tiêu Từ kinh nghiệm của mình, Thomas phải thay đổi. dùng vừa do dịch bệnh, vừa do thiếu cho rằng sự bất ổn của chuỗi cung công nhân và muôn vàn lý do khác. ứng, sự xáo trộn cung cầu và các yếu Mặc dù đại dịch làm nhiều nhà máy tố tăng giá vẫn còn nguyên đó trong đóng cửa, việc cung ứng nguyên vật Điện thoại của Thomas không một thời gian dài nữa, có thể kéo đến liệu bị gián đoạn nhưng vấn đề lớn ngừng đổ chuông. Cô chịu trách năm 2023. Đặc biệt tháng này là mùa nhất đối với Thomas là vận chuyển nhiệm nhập mỗi năm chừng 10.000 cao điểm vận chuyển hàng hóa toàn hàng, cụ thể là chuyển hàng bằng tàu container thiết bị phòng tắm từ Trung cầu - kết cục như thế nào quyết định container. Trước đây toàn thế giới Quốc và Mexico vào Mỹ nhưng nay 56 • 23-9-2021

Giám đốc chuỗi cung ứng cho Gerber - cô RoxAnne Thomas. quá tải. Nhân viên Thomas phái đến để gỡ rối đưa container ra khỏi bãi ứ sử dụng chừng 25 triệu container để tỉ đô la năm 2020. Chính vì giá tăng đọng phải mất 10 tuần mới xoay xở vận chuyển hàng đi khắp thế giới trên kinh khủng như thế nên nhiều công ty được. Nội địa tắc nghẽn thì bến cảng chừng 6.000 con tàu đại dương. Chừng thối lui, hy vọng giá sẽ giảm và đó là tắc nghẽn theo - số lượng tàu bỏ neo 10 hãng vận tải đường biển chiếm đến cơ hội cuối cùng cho Thomas. Khi cần nằm chờ bên ngoài hai cảng lớn ở Los 85% thị phần toàn cầu. Trước đây bên cô cố gắng tăng ngân sách, chịu giá Angeles và Long Beach tăng hơn gấp gửi hàng và hãng vận tải thường đàm cao để có thể chêm vài ba container đôi lên 45 tàu trong tháng 8. phán giá container theo năm và bên vào những chỗ trống mà các công ty gửi hàng thường đưa ra các yêu cầu rất khác vì tình hình tài chính phải bỏ hợp RoxAnne Thomas làm quản lý chặt chẽ như hàng phải đi theo tuyến đồng. Chẳng hạn khi hãng giao nhận logistics cho hãng Gerber Plumbing không dừng hay tối thiểu mỗi tuần quốc tế Flexport ở San Francisco cho Fixtures được bốn năm nay. Cô vừa tốt phải có hai chuyến. Thế nhưng trong biết có thể nhận thêm 50 container từ nghiệp thạc sĩ ngành quản trị chuỗi 18 tháng qua, Thomas phải bỏ các hợp cảng Thanh Đảo, Trung Quốc đi Mỹ, cung ứng tại Đại học Michigan nên có đồng nguyên năm đó để cạy cục năn nỉ Thomas chớp ngay cơ hội mặc dù giá thuận lợi hơn đồng nghiệp. Các vị trí từng chuyến một trên thị trường vận cước được chào ở mức cao kỷ lục. đứng đầu bộ phận logistics ở các tập tải tại chỗ, giá vận chuyển tăng vọt và đoàn lớn có thể hưởng mức lương đến thay đổi hàng ngày. Hàng về tại bãi container ở Bắc 300.000-400.000 đô la Mỹ mỗi năm Mỹ nhưng nỗi khổ của Thomas chưa nhưng lương bình quân của ngành Cách đây hai năm, giá vận chuyển chấm dứt. Hàng phải được chuyển về này cho những người có chứng nhận một container 40 feet từ châu Á đi các trung tâm phân phối bằng xe tải của Hiệp hội Quản trị chuỗi cung ứng Mỹ chưa đến 2.000 đô la Mỹ. Hôm hay bằng tàu hỏa. Mùa hè này các ASCM là 90.000 đô la và lương khởi nay giá tăng đến 25.000 đô la nếu trận cháy rừng ở Canada làm hệ thống điểm chừng 60.000 đô la. Hiện nghề nhà nhập khẩu chịu chi thêm để hàng vận tải bằng tàu hỏa chậm hẳn lại. này đang nóng dự báo trong 10 năm vận chuyển đúng hạn - một điều xa Rồi hãng vận tải Union Pacific phải tới nước Mỹ cần đến 600.000 nhân xỉ trong thời buổi này. Các hãng vận ngưng nhiều chuyến tàu từ các cảng sự trong lĩnh vực này. tải đường biển đang ăn nên làm ra, bờ Tây để giải quyết tình trạng ứ đọng lợi nhuận chung của ngành này năm container bên ngoài Chicago. Hàng Cũng dễ hiểu vì sao thị trường khát nay ước chừng 100 tỉ đô la so với 15 về cùng lúc quá nhiều làm hệ thống nhân lực logistics - mỗi tháng hai cảng Los Angeles và Long Beach đón nhận chừng 860.000 container, tăng 24% so với mức bình quân của năm năm trước đại dịch. Mức tăng cũng do các công ty sợ hết hàng, hết nguyên liệu nên đặt dự phòng nhiều hơn thường lệ. Lý do thứ nhì là mức tăng từ các đơn hàng đặt mua qua mạng nên bất kể đại dịch cầu vẫn tăng. Điều Thomas lo nhất là đặt mua hàng để thỏa mãn cầu tăng nhưng mức cầu này có thể đột ngột giảm sút mà hàng lại chưa về. Chính vì thế hãng Gerber chỉ cho phép Thomas đặt hàng cao hơn mức thường lệ vài ba phần trăm mà thôi. Hiện nay Thomas đang đặt hàng cho mùa mua sắm vào dịp lễ cuối năm. Và để hàng về đúng thời điểm đó, cô phải xoay xở có hàng lên tàu trước tháng 10 là tháng có những ngày nghỉ dài ở Trung Quốc. Với những hàng dài các đoàn tàu chờ nhận hàng neo đậu ngoài bến cảng, áp lực với cô ngày càng tăng để giải quyết từng container, từng container một. n 23-9-2021 • 57

Quả bom nợ Evergrande sắp nổ, cổ phiếu bất động sản lao dốc Công ty bất động sản khổng lồ Evergrande đang đứng bên bờ vực sụp đổ. Việc “quả bom nợ này” phát nổ được dự báo sẽ tạo ra một hiệu ứng domino, gây hậu quả nghiêm trọng cho ngành bất động sản và các ngành khác, làm suy yếu hệ thống tài chính và nền kinh tế Trung Quốc. ■ NGÂN DIỆP Evergrande đối mặt tương tháng 3-2022 và tiếp đó là một khoản Evergrande gia hạn thanh toán lãi lai bất định thanh toán lãi suất khác trị giá 47,5 suất hoặc các khoản vay tuần hoàn. triệu đô la Mỹ vào ngày 29-9 cho Theo Reuters, một trong những chủ Trong phiên giao dịch ngày 20- các trái phiếu đáo hạn vào tháng nợ chính của Evergrande hiện đã trích 9, cổ phiếu của Evergrande có thời 3-2024. Cả hai trái phiếu sẽ vỡ nợ nếu lập dự phòng rủi ro đối với một phần điểm đã lao dốc tới 19% xuống mức Evergrande không thể trả đủ tiền lãi các khoản cho vay của mình, trong thấp nhất kể từ tháng 5-2010, trước trong vòng 30 ngày kể từ ngày thanh khi một số các chủ nợ khác đang có kế khi đóng cửa ở mức 2,28 đô la Hồng toán theo lịch trình. hoạch gia hạn cho hãng bất động sản Kông (0,29 đô la Mỹ), giảm 10% so có thêm thời gian để trả nợ. với phiên giao dịch trước đó. Giá cổ Ban lãnh đạo Evergrande đã cố phiếu các công ty con của hãng cũng gắng huy động vốn để trả cho các Cổ phiếu bất động sản đồng loạt giảm mạnh. Sự sụt giảm này chủ nợ, nhà cung cấp và nhà đầu tư, Trung Quốc lao dốc mạnh càng làm trầm trọng thêm tình trạng trong khi các cơ quan quản lý cảnh thua lỗ của hãng bất động sản hàng báo rằng, khoản nợ 305 tỉ đô la của Những bất ổn về tương lai của đầu Trung Quốc, trong bối cảnh nguy hãng có thể gây rủi ro lớn hơn cho hệ Evergrande đã tác động tiêu cực đến cơ vỡ nợ đang hiển hiện trước mắt. thống tài chính. tâm lý của nhà đầu tư trên các sàn giao dịch, trong đó cổ phiếu của các công “Cổ phiếu sẽ tiếp tục giảm, vì vẫn Hôm thứ Sáu tuần trước (17-9), ty bất động sản và ngân hàng tại Hồng chưa có giải pháp nào giúp Evergrande Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc Kông đã chứng kiến sự bán ra ồ ạt. giảm bớt áp lực về thanh khoản, trong (PBOC) đã bơm khoảng 90 tỉ nhân dân khi lại có quá nhiều yếu tố bất ổn liên tệ (hơn 14 tỉ đô la Mỹ) vào hệ thống Chỉ số Hang Seng tại thị trường quan đến tương lai của công ty trong tài chính nước này - động thái bơm Hồng Kông ngày 20-9 đã giảm 3,3% trường hợp tái cơ cấu”, ông Kington tiền lớn nhất của PBOC kể từ tháng 2 xuống 24.099,14 điểm. Giá cổ phiếu Lin, Giám đốc điều hành bộ phận đến nay. Việc Trung Quốc bơm thêm của Công ty bất động sản New World quản lý tài sản tại Canfield Securities tiền vào hệ thống ngân hàng của mình Development giảm 12,3%, còn cổ Limited nhận định. Ông Lin cho biết, được coi là dấu hiệu cho thấy các nhà phiếu của Henderson Land mất giá cổ phiếu của Evergrande có thể chức trách đang tìm cách ngăn chặn 13,2%. Chỉ số bất động sản thuộc giảm xuống dưới mức 1 đô la Hồng nguồn vốn bị siết chặt trong bối cảnh Hang Seng cũng lao dốc hơn 6%, mức Kông (0,13 đô la Mỹ) nếu công ty buộc nhu cầu thanh khoản tăng cao của giảm nhiều nhất kể từ tháng 5/2020. phải bán phần lớn tài sản của mình các ngân hàng vào cuối quí 3 và cuộc trong một đợt tái cấu trúc. khủng hoảng nợ tại Evergrande ngày Nghiêm trọng hơn, cổ phiếu của càng trầm trọng. Sinic Holdings - nhà phát triển bất Dự kiến, Evergrande sẽ phải trả động sản có trụ sở tại Thượng Hải đã khoản lãi 83,5 triệu đô la Mỹ hôm Các nhà hoạch định chính sách bị ngừng giao dịch sau khi giảm tới 23-9 cho các trái phiếu đáo hạn vào cũng đang yêu cầu các chủ nợ lớn của 87% trong phiên giao dịch ngày 20-9. 58 • 23-9-2021

KINH TẾ THẾ GIỚI Phiên giảm này đã khiến giá trị vốn khoảng 10-15% quy mô thị trường bất xảy ra, nó sẽ gây ra rủi ro hệ thống cho hóa của Sinic giảm xuống dưới 230 động sản Trung Quốc. Bà Zeng nhấn nền kinh tế Trung Quốc”. triệu đô la, mức quá nhỏ so với một mạnh rằng một sự sụp đổ có thể dẫn công ty bất động sản niêm yết trên sàn tới ảnh hưởng lan rộng mang tính hệ Tuy vậy, căn cứ vào tầm quan trọng Hồng Kông. thống sang các bộ phận khác của nền của Evergrande, nhiều chuyên gia tin kinh tế. “Một khi sự đổ vỡ đã xảy ra, rằng, rốt cuộc Bắc Kinh cũng sẽ phải Theo dữ liệu của Bloomberg, trong các nhà hoạch định chính sách sẽ phải vào cuộc. “Evergrande là một công ty hai giờ trước khi bị ngừng giao dịch, mất nhiều công sức để giải quyết hơn là phát triển bất động sản đặc biệt quan cổ phiếu này đột nhiên bị bán tháo rất ngăn chặn ngay từ đầu”. trọng, bất kỳ điều gì xảy ra đối với mạnh, với khối lượng giao dịch cao Evergrande cũng là một tín hiệu mạnh gấp khoảng 14 lần so với mức trung Cùng chia sẻ quan điểm trên, bà mẽ”, nhà kinh tế học Dan Wang thuộc bình trong 1 năm gần đây. Hồi tuần Shen Meng - Giám đốc Ngân hàng đầu Hang Seng Bank nhận định. “Tôi tin trước, Sinic đã bị Fitch Ratings hạ tư Chanson & C có trụ sở tại Bắc Kinh rằng sẽ có những biện pháp hỗ trợ triển vọng xuống mức tiêu cực. Công nhận định “nỗ lực thu hồi nợ của các nào đó từ chính phủ trung ương, hoặc ty này có một lượng trái phiếu trị giá bên cho vay sẽ dẫn đến một đợt bán PBOC, để cứu Evergrande”. 246 triệu đô la Mỹ, lợi suất 9,5% sẽ tháo nhà ở ồ ạt và ảnh hưởng đến giá đáo hạn vào ngày 18-10. nhà. Biên lợi nhuận của chuỗi cung Còn theo chuyên gia Jenny Zeng của ứng cũng bị siết chặt. Điều này cũng AllianceBernstein, nếu không tính đến “Những câu chuyện tương tự đang sẽ dẫn đến tình trạng bán tháo hoảng rủi ro hệ thống, những rủi ro tài chính diễn ra ở khắp nơi, các nhà đầu tư đang loạn trên thị trường vốn”. liên quan trực tiếp đến Evergrande rất lo ngại về tính thanh khoản”, ông thực ra có thể kiểm soát được, do thị Philip Tse, Giám đốc bộ phận nghiên Chuyên gia phân tích độc lập Fraser trường bất động sản Trung Quốc còn cứu bất động sản Hồng Kông và Trung Howie nhận định “Do phần lớn tài khá phân tán. “Cho dù Evergrande Quốc đại lục tại Bocom International sản của người dân Trung Quốc là bất có quy mô khổng lồ, công ty này chỉ Holdings nhận định. “Tôi nghĩ có khả động sản, việc giá nhà điều chỉnh dù chiếm khoảng 4%, thậm chí hiện còn năng đã diễn ra tình trạng margin call chỉ 10% cũng sẽ là cú sốc lớn đối với ít hơn, tổng doanh số hàng năm của thị (bán giải chấp) đối với một số cổ đông nhiều người. Nó chắc chắc sẽ đánh gục trường. Nợ của Evergrande, đặc biệt là lớn của Sinic khi nhìn vào diễn biến mọi giấc mơ và hy vọng của họ”. nợ trong nước, đều có tài sản đảm bảo”. giá của cổ phiếu vào chiều nay (20- 9)”. Chuyên gia này cũng cảnh báo Một số nhà kinh tế thậm chí còn cảnh Theo giới quan sát, thay vì để rằng xu hướng sụt giảm sẽ vẫn tiếp báo rằng sự sụp đổ của Evergrande có Evergrande phá sản, các cơ quan quản diễn nếu giới chức Trung Quốc không thể trở thành “khoảnh khắc Lehman” lý Trung Quốc sẽ tái cơ cấu khoản nợ đưa ra tín hiệu rõ ràng về tương lai của của Trung Quốc - so sánh với vụ đổ vỡ 300 tỉ đô la của tập đoàn và giữ rủi ro Evergrande hoặc nới lỏng sự giám sát ngân hàng đầu tư Lehman Brothers hệ thống ở mức tối thiểu. “Cái kết có đối với lĩnh vực bất động sản. của Mỹ đã châm ngòi cho cuộc khủng khả năng cao nhất là một cuộc tái cơ hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. cấu, trong đó các công ty bất động sản Có hay không hiệu ứng khác sẽ tiếp quản các dự án chưa hoàn domino trên thị trường bất Giải cứu hay không giải thiện của Evergrande để đổi lấy đất của động sản? cứu Evergrande? Evergrande”, chuyên gia Mark Williams của Capital Economics nhận định. Trao đổi với CNBC, chuyên gia phân Chính phủ Trung Quốc hiện vẫn tích Jenny Zeng của AllianceBernstein chưa phát đi tín hiệu rõ ràng về việc Tuy nhiên, Bloomberg cũng lưu ý đã lên tiếng cảnh báo về “hiệu ứng có hay không giải cứu Evergrande. Bắc rằng, sẽ rất khó để đảm bảo được một domino” trong toàn ngành bất động Kinh đang buộc phải lựa chọn giữa kết quả khả quan cho quá trình này. sản Trung Quốc nếu Evergrande sụp một bên là duy trì sự ổn định xã hội và Kinh nghiệm thực tế từ cuộc giải cứu đổ. “Trên thị trường trái phiếu đô la tài chính, còn bên kia là tiếp tục theo thị trường chứng khoán hồi năm 2015 Mỹ phát hành ở nước ngoài, có một đuổi chiến dịch chấn chỉnh ngành bất của Bắc Kinh cho thấy, các nhà hoạch lượng lớn công ty bất động sản Trung động sản. định chính sách đã gặp rất nhiều khó Quốc đang phải chịu áp lực lớn. Những khăn trong việc kiểm soát những diễn doanh nghiệp như vậy không thể tồn “Chính quyền phải rất cẩn trọng biến trong hệ thống tài chính, thậm tại lâu hơn nếu các kênh vốn bị đóng trong việc cân đối hỗ trợ cho chí là ngay cả khi chính quyền có thể lại trong một thời gian dài”. Evergrande”, ông Yu Yong, cựu quan điều hành hầu hết các ngân hàng và chức tại Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm gây sức ép lớn lên các chủ nợ, nhà Dù các công ty đang gặp khó khăn này và Ngân hàng Trung Quốc bình luận. cung cấp và những đối tác khác. chỉ có quy mô nhỏ so với Evergrande, “Bất động sản là bong bóng lớn nhất nhưng nếu gộp lại, chúng sẽ chiếm của Trung Quốc. Mọi người đều đang Nguồn: Bloomberg, Reuters, CNBC nói về nó. Vì vậy, nếu có bất cứ điều gì 23-9-2021 • 59

HỒ SƠ: TRUNG QUỐC VÀ CPTPP TRUNG QUỐC ĐÀM PHÁN GIA NHẬP CPTPP: Thách thức từ chính CPTPP! Ngày 16-9-2021, các kênh truyền thông quốc tế đưa tin việc Trung Quốc đã chính thức nộp đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đến Bộ trưởng Bộ Thương mại và Tăng trưởng xuất khẩu New Zealand (nước lưu chiểu của hiệp định). Ý■■DƯƠNG VĂN HỌC (*) được “đóng khuôn” ở CPTPP, tức là nước đàm phán gia nhập như Trung định gia nhập CPTPP không gian chính sách quốc gia sẽ bị Quốc. đã được Chủ tịch nước giới hạn nhiều hơn và tính minh bạch, Trung Quốc Tập Cận ổn định trong chính sách kinh tế sẽ Thứ nhất, và cũng gay cấn nhất, là Bình tiết lộ trong dịp Hội được tăng cường. Giới hạn không gian những ràng buộc về doanh nghiệp nhà nghị thượng đỉnh APEC 2020, trong chính sách được hiểu là giới hạn sự nước. CPTPP có hẳn một chương về khi giới chuyên môn từ lâu đã và đang can thiệp của nhà nước vào thị trường doanh nghiệp nhà nước và độc quyền thảo luận về chủ đề này. tự do (thương mại và đầu tư), cũng (chương 17) mà mục tiêu là hạn chế như sự tự chủ chính sách ở những lĩnh dùng doanh nghiệp nhà nước để can Độ lớn của nền kinh tế Trung Quốc vực phi thương mại (linkage issues) thiệp vào nền kinh tế và những ràng luôn là một sức hút, một lực đẩy mạnh mà trước kia là những khu vực bất khả buộc rõ ràng về trợ cấp từ chính phủ mẽ cho bất cứ thỏa thuận thương mại xâm phạm như môi trường, lao động, dành cho doanh nghiệp nhà nước (vấn nào mà nó tham gia. Theo một nghiên hay chống tham nhũng. đề này luật lệ WTO không nói rõ). Câu cứu năm 2019 của Petri & Plummer(1), chuyện trợ cấp hay can thiệp nhà nước việc Trung Quốc có mặt trong CPTPP Sự mở rộng của CPTPP là điều mà là tiêu điểm của cuộc chiến thương sẽ làm cho thu nhập mậu dịch thương các nước thành viên mong muốn, mại Mỹ - Trung Quốc hiện nay. Khi mại của các nước thành viên CPTPP nhưng điều tiên quyết là nước gia Nhật Bản (cũng như EU) luôn đứng và Trung Quốc gia tăng ước tính nhập phải cho thấy khả năng tương về phía Mỹ mà bằng chứng là Tuyên (năm 2030) gần 500 tỉ đô la Mỹ so thích với các đòi hỏi từ luật lệ CPTPP. bố ba bên năm 2020(2), thì đòi hỏi với trường hợp CPTPP mà không có Sau đây có thể kể một số rào cản về về một nền kinh tế thị trường “chấp Trung Quốc. Tuy nhiên, sức hấp dẫn mặt luật lệ mà CPTPP đặt ra đối với nhận được” từ phía Trung Quốc dưới đó vẫn nhường đường cho các cân con mắt của các nước thành viên thiên nhắc về kinh tế - chính trị - pháp lý PHẢN CHIẾU CÁC QUY về tự do thương mại như Nhật Bản, từ phía các nước hiện đang là thành ĐỊNH CƠ BẢN CỦA Úc, Canada là khó xảy ra. Liệu Trung viên CPTPP. Khác với Anh (nộp đơn CPTPP, NGƯỜI VIẾT Quốc có thể đẩy mạnh cải cách hơn vào 6-2021), giới chuyên môn hầu CHO RẰNG KHẢ NĂNG nữa theo hướng thị trường tự do trong hết nhận định con đường đến CPTPP TRUNG QUỐC GIA khi Chiến lược “Made in China 2025” của Trung Quốc sẽ là cực kỳ khó khăn, NHẬP CPTPP LÀ VÔ ắt hẳn cần sự can thiệp mạnh mẽ hơn nếu không nói là không thể trong một CÙNG KHÓ KHĂN HAY nữa từ phía chính phủ Trung Quốc, tương lai gần. LÀ “MỘT QUÁ TRÌNH trực tiếp hay gián tiếp, để điều chỉnh KHÔNG CÓ HỒI KẾT” lại cơ cấu kinh tế “công xưởng thế giới” Là một hiệp định thương mại tự do NHƯ NHẬN XÉT CỦA của mình? thế hệ mới, chú trọng của CPTPP là BỘ TRƯỞNG BỘ TÀI hội nhập thể chế kinh tế (regulatory CHÍNH NHẬT BẢN KENJI Thứ hai là các đòi hỏi về đầu tư. integration) chứ không phải đơn NAKANISHI. Một trong những tranh cãi của Mỹ về thuần tiến đến xóa bỏ rào cản thuế chính sách đầu tư của Trung Quốc là quan hay các biện pháp biên giới như cưỡng ép chuyển giao công nghệ và thường thấy ở Tổ chức Thương mại liên doanh trong nước như là một điều thế giới (WTO) hay một số hiệp định kiện để cấp phép, hoạt động, hay mở “tiền” CPTPP. Nói đơn giản, các quốc rộng đầu tư. Vấn đề này được quy định gia thành viên phải cải cách thể chế rõ ràng tại điều 9.10 của CPTPP - về kinh tế của mình theo các tiêu chuẩn 60 • 23-9-2021

Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), bao gồm New Zealand, Nhật Bản, Canada, Mexico và bảy quốc gia khác, chiếm khoảng 13% thương mại toàn cầu. nguyên tắc là không được phép. Thế an ninh mà Chính phủ Trung Quốc xem liệu có đủ tự tin với ứng viên nên, trừ khi Trung Quốc đủ thuyết phải đối mặt (theo chính sách của họ). Trung Quốc hay không. phục các nước thành viên CPTPP rằng Hơn nữa, hiệp định CPTPP, về nguyên các biện pháp trên không thể xảy ra, tắc, đòi hỏi di chuyển tự do thông tin Tóm lại, các quy định của CPTPP nếu không đây sẽ là một trong những điện tử xuyên biên giới. Vấn đề này đặt ra quá nhiều trở ngại cho việc gia huyệt điểm khiến con đường gia nhập cả Trung Quốc và các nước CPTPP có nhập từ phía Trung Quốc. Để tương CPTPP của Trung Quốc trở nên “xa lẽ sẽ dè chừng và không “an tâm” lẫn thích với nó, Trung Quốc có thể phải vời” hơn. nhau. Khi không hiếm những quan điều chỉnh phần lớn cơ cấu kinh tế của ngại về đánh cắp dữ liệu hay rò rỉ mình mà cái giá về kinh tế - chính trị Thứ ba là các cam kết về lao động thông tin xuất phát từ Trung Quốc hay có thể là quá cao đối với họ (chí ít là trong CPTPP, khi hiệp định này đòi các doanh nghiệp Trung Quốc, thì các thời điểm hiện tại). Khi cuộc khủng hỏi tuân thủ các điều ước cốt lõi của quốc gia đòi hỏi cao về an toàn thông hoảng y tế còn hiện hữu, suy thoái Tổ chức Lao động thế giới (ILO), trong tin như Nhật Bản, Úc, New Zealand, kinh tế đang diễn ra, sự can thiệp cần đó có thừa nhận quyền lập hội và xóa hay Canada sẽ không thể “để yên”. thiết và phức tạp của nhà nước cho bỏ lao động cưỡng bức. Đây là vấn đề quá trình phục hồi kinh tế - xã hội sẽ nhạy cảm về chính trị khi những thông Thứ năm là yếu tố minh bạch và đẩy Trung Quốc càng xa với các cải tin gần đây cho thấy Mỹ và EU rất quan thực thi cam kết từ CPTPP. Các nước cách thị trường mà CPTPP đòi hỏi. ngại vấn đề này. Là các nước cùng thành viên CPTPP, không ít thì nhiều Thế cho nên, phản chiếu các quy định “hệ tư tưởng”, Úc, Canada, hay New và hiển nhiên có Việt Nam, đã hiểu các cơ bản của CPTPP, người viết cho rằng Zealand có lẽ sẽ không dễ dàng khi quy trình và cơ chế kinh tế khi “làm khả năng Trung Quốc gia nhập CPTPP thảo luận vấn đề này. Còn Trung Quốc ăn” với Trung Quốc. Minh bạch và ổn là vô cùng khó khăn hay là “một quá thì có vẻ sẽ khó có thể nhượng bộ. định là một điểm quan ngại thật sự. trình không có hồi kết” như nhận xét Tất cả các cơ chế của CPTPP sẽ sụp của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nhật Bản Thứ tư là các quy định về di chuyển đổ nếu yếu tố minh bạch và ổn định Kenji Nakanishi. dữ liệu trong hoạt động thương mại chính sách (chương 25 và 26) không điện tử. Hầu như ai cũng biết, Trung được thực thi hay chỉ thực thi trên (*) Khoa Luật, Trường Đại học Cần Thơ. Quốc nổi tiếng với không gian mạng giấy. (1) Peterson Institute of International điện tử riêng biệt của chính mình. Hoạt động thương mại điện tử theo Ngoài ra, hồ sơ thực thi các cam kết Economics - một thinktank hàng đầu của Mỹ CPTPP ắt đòi hỏi mở cửa không gian và phán quyết của WTO sẽ là một chỉ về chính sách kinh tế quốc tế. này với thế giới, sẽ là một rắc rối về dấu để các quốc gia thành viên CPTPP (2) https://trade.ec.europa.eu/doclib/ docs/2020/january/tradoc_158567.pdf 23-9-2021 • 61

Nếu có thêm sự tham gia của Trung Quốc, CPTPP sẽ trở thành hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới. Gia nhập CPTPP - bước đi quan trọng để Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng Nếu gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) thành công, Trung Quốc sẽ trở thành nền kinh tế lớn nhất trong khối. Đây cũng sẽ là bước đi quan trọng để nước này gia tăng ảnh hưởng kinh tế và chính trị tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. ■■SONG THANH Động thái mang nhiều ý hành chính cho cơ chế, bao gồm cả Donald Trump đưa nước Mỹ rút khỏi nghĩa chính trị tiếp nhận đơn xin gia nhập. TPP hồi năm 2017 đã khiến 11 nước thành viên còn lại phải tái cấu trúc lại Hôm 16-9, Trung Quốc đã chính Đây được coi là một hành động hiệp định. Và giờ đây, Trung Quốc đã thức nộp đơn xin gia nhập CPTPP. mang nhiều ý nghĩa, bởi hiệp định tiền sẵn sàng nộp đơn tham gia vào hiệp Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc thân của CPTPP là Hiệp định Đối tác định vốn được thiết kế để đảm bảo vị Vương Văn Đào đã gửi đơn cùng các xuyên Thái Bình Dương (TPP), từng thế lãnh đạo của Mỹ, trong khi cường tài liệu liên quan đến người đồng cấp được kỳ vọng sẽ giúp củng cố vị thế quốc số 1 thế giới vẫn đang đứng ngoài New Zealand Damien O’Connor và dẫn dắt về thương mại của Mỹ tại khu và chưa có ý định quay trở lại. bàn về quy trình tiếp theo qua điện vực châu Á - Thái Bình Dương, đồng thoại. New Zealand hiện đóng vai trò thời hạn chế tầm ảnh hưởng ngày càng Một điểm đáng chú ý khác là, thông là bên lưu chiểu cho CPTPP. Chính gia tăng của Trung Quốc. Tuy nhiên, báo của Bắc Kinh được đưa ra chỉ một phủ nước này xử lý nhiều công việc việc chính quyền cựu Tổng thống ngày sau khi chính quyền Tổng thống 62 • 23-9-2021

HỒ SƠ: TRUNG QUỐC VÀ CPTPP Mỹ Joe Biden công bố quan hệ đối tác điều này đang đặt Mỹ vào tình huống quốc tế. Ông Wang Huiyao, Chủ tịch an ninh ba bên với Anh và Úc tại khu khẩn cấp. Họ đã có một số ý tưởng Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, như sáng kiến phục hồi năng lực chuỗi hóa - một tổ chức nghiên cứu tại Bắc gọi tắt là Aukus, một động thái được cung ứng, các hiệp định thương mại Kinh, cho biết: “Giới lãnh đạo coi việc cho là để ứng phó với tầm ảnh hưởng tự do mới, nhưng rõ ràng là thiếu một tham gia CPTPP là một cách tốt để ngày càng gia tăng của Trung Quốc chiến lược tổng hợp bao gồm an ninh, tăng cường độ mở cửa của nền kinh tế trong khu vực. thương mại”. Trung Quốc”. Chuyên gia Gao Lingyun tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Ông Julien Chaisse, Giáo sư về Những kỳ vọng về kinh tế Quốc tại Bắc Kinh nhận xét, việc tham thương mại và là cố vấn tại Đại học của Trung Quốc gia hiệp định sẽ góp phần giúp Trung Thành phố Hồng Kông (Trung Quốc), Quốc có một vị thế tốt hơn trong việc cho biết mặc dù Aukus không phải là Theo Bloomberg, CPTPP hiện là quyết định các quy tắc thương mại của lý do chính thúc đẩy Bắc Kinh xin gia hiệp định thương mại tự do lớn thứ 3 thế giới trong tương lai. nhập CPTPP, nhưng ông nhận thấy thế giới với 11 nền kinh tế có quy mô có mối liên hệ giữa hai vấn đề này. 13.500 tỉ đô la Mỹ, chiếm khoảng 13% Quan trọng hơn, việc phải đáp ứng “Trong khi Mỹ đang áp dụng cách tiếp tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn các quy tắc nghiêm ngặt của CPTPP sẽ cận nhằm mục đích kiềm chế Trung cầu. Nếu có thêm sự tham gia của tạo thêm động lực để Trung Quốc cải Quốc thì Trung Quốc lại thể hiện sự Trung Quốc, CPTPP sẽ trở thành hiệp cách sâu rộng và mở cửa hơn nữa nền quan tâm ngày càng nhiều tới hợp định thương mại tự do lớn nhất thế kinh tế nước này, đặc biệt là trong vấn tác khu vực và chủ nghĩa đa phương. giới, vượt qua Hiệp định thương mại đề nới lỏng các quy định thương mại Tôi nghĩ đó là điều mà Bắc Kinh đang Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) với và đầu tư. Ông Chen Zilei, Giáo sư tại muốn thể hiện”. quy mô 21.100 tỉ đô la và thậm chí là Đại học Kinh doanh và Kinh tế quốc tế Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Thượng Hải, nhận định: “Trung Quốc Cũng theo ông Chaisse, động thái Khu vực (RCEP) với quy mô 26.000 cần đẩy mạnh các cuộc kiểm tra sức này sẽ gây sức ép lớn, buộc chính tỉ đô la mà Trung Quốc đã tham gia ký chịu đựng trong các khu thương mại quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden phải kết hồi năm ngoái. tự do thí điểm, và cố gắng điều chỉnh sớm thiết lập một kế hoạch kinh tế cho cho phù hợp với các tiêu chuẩn của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Nếu gia nhập thành công, Trung CPTPP bằng những cải cách mạnh mẽ bên cạnh các liên minh quân sự để Quốc sẽ là nền kinh tế lớn nhất khối hơn”. Theo ông Chen, các biện pháp cạnh tranh với Trung Quốc. “Tôi nghĩ CPTPP. Đây được coi là bước đi quan cải cách doanh nghiệp nhà nước, lao trọng để Bắc Kinh tăng cường ảnh động và quyền sở hữu trí tuệ cũng cần hưởng kinh tế trong khu vực tiếp được xúc tiến. sau hiệp định RCEP. Cần lưu ý rằng, CPTPP hiện được đánh giá là một hiệp Những rào cản về mặt định thương mại tự do thế hệ mới vượt ngoại giao trội RCEP với những cam kết cải cách sâu rộng hơn giữa các quốc gia thành Để được gia nhập CPTPP, Trung viên. Tầm ảnh hưởng về mặt địa lý của Quốc sẽ cần phải đạt được sự đồng ý CPTPP cũng lớn hơn so với RCEP vốn của 11 nước thành viên hiện tại. Khi chỉ tập trung vào khu vực châu Á. đơn xin gia nhập được chấp thuận, một nhóm sẽ được thành lập để tiến Nhờ đó, việc gia nhập CPTPP sẽ hành đánh giá. Ứng viên xin gia nhập giúp Trung Quốc mở rộng hơn nữa phải tuân thủ các quy định của CPTPP nền kinh tế, mở cửa cho các đối tác và bắt đầu đàm phán thuế trên cơ sở thương mại mới mà nước này chưa ký song phương với các thành viên trong các thỏa thuận thương mại tự do. Một khối. Tuy nhiên, tiến trình này được nghiên cứu gần đây của Viện kinh tế dự báo sẽ không hề đơn giản với Bắc quốc tế Peterson cho thấy, việc tham Kinh. gia CPTPP sẽ có thể mang lại khoản thu nhập bổ sung 298 tỉ đô la cho Đầu tiên, về mặt ngoại giao, trong Trung Quốc vào năm 2030. những năm gần đây, Trung Quốc đang có nhiều vướng mắc với một Tại Trung Quốc, một số chuyên gia số nước thành viên CPTPP, từ căng phân tích đã mô tả mong muốn tham thẳng thương mại với Úc, tranh cãi gia CPTPP của Bắc Kinh là sự duy trì với Canada xung quanh vụ bắt giữ con8 cam kết về việc tuân thủ các tiêu chuẩn 23-9-2021 • 63

HỒ SƠ: TRUNG QUỐC VÀ CPTPP gái nhà sáng lập Huawei, cho tới các TRUNG QUỐC ĐANG CÓ sách ưu đãi của chính phủ để cạnh tranh chấp biển đảo với Nhật Bản và tranh với khu vực tư nhân. Vấn đề này một số quốc gia Đông Nam Á. NHIỀU VƯỚNG MẮC VỚI càng trở nên trầm trọng hơn tại Trung Quốc, khi nước này đã tài trợ mạnh Mới đây nhất, Úc đã đưa ra phản ứng MỘT SỐ NƯỚC THÀNH VIÊN mẽ cho các ngành và doanh nghiệp chính thức đầu tiên khi cho biết không chiến lược như Huawei Technologies. sẵn sàng đàm phán việc Trung Quốc CPTPP, TỪ CĂNG THẲNG đệ đơn gia nhập Hiệp định CPTPP trừ Bà Wendy Cutler, Phó chủ tịch viện khi Bắc Kinh dỡ bỏ thuế trừng phạt THƯƠNG MẠI VỚI ÚC, Chính sách Xã hội châu Á, cho biết sẽ nhắm vào hàng hóa nước này và nối không thể đảm bảo Trung Quốc có đủ lại liên lạc cấp bộ trưởng, vốn đã bị cắt TRANH CÃI VỚI CANADA tư cách gia nhập do cơ chế và đường đứt từ tháng 4-2020 do những tranh lối thương mại tập trung vào kiểm soát cãi về nguồn gốc của dịch Covid-19. XUNG QUANH VỤ BẮT GIỮ nội địa. “Rất khó, nếu không muốn Kể từ đó tới nay, Trung Quốc đã áp đặt nói là không thể, để Trung Quốc có thể nhiều biện pháp thuế quan nhắm vào CON GÁI NHÀ SÁNG LẬP tuân thủ các quy tắc thương mại của hàng nhập khẩu chủ lực của Úc như CPTPP từ điều chỉnh hoạt động của than, tôm hùm, đồ gỗ. HUAWEI, CHO TỚI CÁC doanh nghiệp quốc doanh, luật lao động, thương mại điện tử, luồng thông Nhật Bản, nước giữ vai trò chủ tịch TRANH CHẤP BIỂN ĐẢO tin minh bạch... cho đến các cam kết CPTPP năm nay và có tranh chấp lãnh tiếp cận thị trường toàn diện khác”. thổ với Trung Quốc, cũng thể hiện quan VỚI NHẬT BẢN VÀ MỘT SỐ điểm thận trọng trước đơn gia nhập Chia sẻ quan điểm trên, ông Stephen của Trung Quốc khi cho biết sẽ sớm QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á. Jacobi - người từng là một chuyên gia tham vấn với các thành viên còn lại đàm phán thương mại, và hiện là giám nhưng không nói rõ khung thời gian cụ Quốc tế châu Âu tại Brussels, cho biết: đốc điều hành một hiệp hội các nhà thể. “Chúng tôi cần phải xác định liệu “Đây là một tính toán hoàn toàn hợp xuất khẩu hàng đầu của New Zealand, Bắc Kinh đã sẵn sàng đáp ứng các tiêu lý của giới chức Trung Quốc. Căn cứ cho biết đây sẽ là một thách thức lớn chuẩn cực kỳ cao của nhóm hay chưa”, vào việc thị trường Trung Quốc đang đối với Trung Quốc. “Thật khó để tin Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Nishimura thúc đẩy sự phục hồi kinh tế thế giới, rằng Trung Quốc có thể thực hiện được Yasutoshi phát biểu hôm 17-9. vị thế của họ chưa bao giờ mạnh mẽ bước đi này, nếu họ không chuẩn bị sẵn như hiện nay. Nói cách khác, việc từ sàng để cải cách trong các vấn đề này”. Theo các chuyên gia, Trung Quốc sẽ chối Trung Quốc gia nhập vào thời phải nỗ lực để đạt được sự ủng hộ của điểm này sẽ có cái giá rất đắt đỏ”. Trong khi đó, một số chuyên gia khác các nước thành viên CPTPP hiện nay, lại nhìn nhận, đây là cơ hội để Nhật trước khi một quốc gia khác là Anh hoàn Ông Henry Gao, Phó giáo sư luật Bản và các đồng minh khác của Mỹ tất việc gia nhập hiệp định. London đã tại Đại học Quản lý Singapore, cũng lôi kéo Trung Quốc quay trở lại với các nộp đơn xin gia nhập CPTPP hồi đầu nhận định: “Về lâu dài, họ có thể sẽ quy tắc quốc tế và đối xử công bằng với năm nay, và đặt mục tiêu sẽ hoàn tất giải quyết được một số khác biệt, đặc các công ty nước ngoài. Ông Yorizumi quá trình đàm phán vào cuối năm biệt là khi các nước thành viên CPTPP Watanabe, một cựu quan chức ngoại 2022. Theo chuyên gia Sourabh Gupta nhận ra rằng, Trung Quốc sẽ là thị giao Nhật Bản và hiện là giáo sư tại thuộc Viện nghiên cứu Mỹ - Trung tại trường lớn nhất đối với họ, bởi Mỹ sẽ Đại học Nghiên cứu quốc tế Kansai, Washington, “Trung Quốc muốn bắt không sớm quay trở lại”. Dĩ nhiên, ông nói: “Có những ý kiến ở Trung Quốc đầu đàm phán trước khi Anh gia nhập cũng cho rằng, kết quả này sẽ không cho rằng, quốc gia này cần phát triển hiệp định vì nguy cơ việc gia nhập của đến sớm, bởi quá trình gia nhập có thể bằng cách tham gia vào một hệ thống họ bị phủ quyết sẽ cao hơn nếu Anh đã sẽ kéo dài trong vài năm”. các quy tắc thương mại tiên tiến như là một thành viên”. CPTPP. Nhật Bản có thể nói với Trung Thách thức từ sự khác biệt Quốc rằng, nếu họ muốn hóa giải các Ở chiều ngược lại, một số chuyên gia chính sách căng thẳng thương mại với Mỹ, họ nên khác lại cho rằng, Trung Quốc vẫn có tuân theo các quy tắc của CPTPP và cơ hội thành công, nhờ vào những lợi Tuy nhiên, ngay cả khi không có Nhật Bản sẽ giúp họ làm điều đó”. thế từ nền kinh tế khổng lồ của mình. những rắc rối về ngoại giao, các chuyên Chuyên gia Hosuk Lee Makiyama, gia thương mại cũng lưu ý rằng, Trung Nguồn: Bloomberg, WSJ, SCMP, Global Times, Giám đốc Trung tâm Chính trị Kinh tế Quốc vẫn sẽ gặp nhiều khó khăn Strait Times, Diplomat trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn cao của CPTPP. Mặc dù Mỹ không còn là thành viên của hiệp định, CPTPP vẫn giữ nguyên những ý tưởng ban đầu của nước này về việc các thỏa thuận thương mại tự do sẽ hạn chế khả năng các công ty nhà nước tận dụng chính Tổng biên tập: TRẦN MINH• GHiấÙyNpGhé•pPshốá1t3h3à/nGhPt-hBứTTNTăTm, dhoàBnộgTthuôầnng, ttạini tvràụ Tsrởu:y3ề5nNthaômnKgỳcấKphởnigNàgyh2ĩ-a3,-Q2.012, T1P•HCKMhổ-2Đ0Tx: (28842cm8) •38C2h9ế5b9ả3n6 - 39297166 - 38225572; Fax: D(8â4n2T8P)H3C8M21•20G4i3á:; E-mail: [email protected] và in tại Công ty In Báo Nhân 25.000 đồng. 64 • 23-9-2021

TẠP CHÍ CỦA UBND TP. HỒ CHÍ MINH www.thesaigontimes.vn TẠP CHÍ CỦA UBND TPHCM Chuyên trang của Tạp chí Kinh tế Sài Gòn Online TÒA SOẠN: QUẢNG CÁO: 35 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Quận 1, TPHCM ĐT: (8428) 39153707 • Fax: (8428) 39153712 ĐT: (8428)38295936-38297166-38225572 Email: [email protected] Fax: (8428) 38212043 Email: [email protected] PHÁT HÀNH: ĐT: (8428) 38210019 • Fax: (8428) 38210018 Email: [email protected]