คู่มือตัวอย่างความสำเร็จการประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประเภทประชาชนทั่วไป "สุพจน์ โคมณี จังหวัดนครสวรรค์"

สุพจน์ โคมณี ค่มู อื ตวั อย่างความสำเรจ็ การประยกุ ต์ใชป้ รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ประเภทประชาชนทั่วไป สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ (สำนกั งาน กปร.)

คำนำ สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอื่ ประสานงานโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) ได้จัดการประกวดผลงานตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คร้ังท่ี 2 ประจำปี 2552 มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ตัวอย่างความสำเร็จของบุคคล ชุมชน และ องค์กรภาครัฐและธุรกิจ ที่ได้น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกต์ใช้ ในการดำเนินชีวิต การพฒั นาชุมชน และการบรหิ ารจัดการองค์กร จนประสบความสำเร็จ และเป็นแบบทด่ี ีแก่สงั คม จากการประกวดผลงานฯ ครั้งท่ี 2 คุณสุพจน์ โคมณี อำเภอชุมแสง จังหวัด นครสวรรค์ ได้รับรางวัลรองชนะเลิศถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ประเภทประชาชนท่วั ไป ซงึ่ เหมาะสมทจ่ี ะเป็นตวั อยา่ งใหบ้ ุคคลทั่วไป ที่สนใจ ได้เรียนรู้ความสำเร็จจากคุณสุพจน์ สำนักงาน กปร. จึงเห็นสมควรให้คุณสุพจน์ เป็นศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง โดยเบื้องต้น สำนักงาน กปร. ได้จัดพิมพ์เอกสาร การประยุกต์ใชป้ รัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ด้านประชาชนทว่ั ไป เพ่อื เป็นแนวทางให้ผทู้ ี่ สนใจไดเ้ ขา้ ใจ และมองเหน็ ภาพการนำหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งไปใชใ้ นการพฒั นา ตนเองและสว่ นรวม สุดท้ายนี้ สำนักงาน กปร. ขอขอบคุณ คุณสุพจน์ โคมณี เป็นอย่างย่ิงท่ีให้ ความอนุเคราะห์ข้อมูลและรูปภาพในการจัดพิมพ์หนังสือเล่มน้ี โดยหวังเป็นอย่างย่ิงว่า เอกสารการประยกุ ต์ใช้ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ดา้ นประชาชนทั่วไป จะเป็นแนวทาง ในการดำเนนิ ชีวิตและดำรงตนให้เปน็ ประโยชน์ตอ่ สงั คมตอ่ ไป สำนักงาน กปร. 1คุณสุพจน์ โคมณี อำเภอชมุ แสง จังหวดั นครสวรรค์

ขอ้ มูลสว่ นตวั ชื่อ : นายสพุ จน์ โคมณี อายุ : 47 ปี (เกดิ ปี พ.ศ. 2509) สถานภาพ : สมรสกบั นางวรรณรตั น์ โคมณี มบี ุตร-ธดิ า รวม 2 คน การศึกษา : จบการศึกษาระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 6 ภมู ิลำเนาเดิม : ตำบลหนองกระเจา อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์ ที่อยู่ปจั จุบัน : เลขท่ี 9 หมู่ท่ี 6 บ้านหนองข่อย ตำบลหนองกระเจา อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์ โทรศัพท์ : 08-1041-0911 2 “คู่มือตวั อย่างความสำเร็จการประยกุ ต์ใชป้ รชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง” ประเภทประชาชนท่ัวไป

เส้นทางชีวิต • นายสพุ จนป์ ระกอบอาชพี เกษตรกรรมแบบเชงิ เดยี่ วสบื ทอดจากบดิ ามารดา เชน่ ทำนาและทำไรข่ า้ วโพด โดยใชห้ ลกั พง่ึ พาธรรมชาติ แตด่ ว้ ยฤดกู าลทไ่ี มแ่ นน่ อน บางปนี ำ้ หลาก บางปีนำ้ แลง้ การเพาะปลกู จงึ ไม่ประสบผลสำเร็จ • ปี พ.ศ. 2536 เข้ารับการฝึกอบรมการทำเกษตรแบบผสมผสานของจังหวัด นครสวรรค์ เม่ือเรียนรู้แล้ว นายสุพจน์จึงปรับเปล่ียนทัศนคติและวิธีการทำเกษตรกรรม จากที่เนน้ เรือ่ งปริมาณผลผลติ เพื่อการค้าขาย มาเป็นแบบพ่ึงตนเองเพ่อื บริโภคในครัวเรือน • ปี พ.ศ. 2538 อำเภอชุมแสงเกดิ อุทกภยั คร้ังใหญ่ ไร่นาได้รับความเสียหายจนกอ่ ใหเ้ กิดหน้สี นิ จำนวนมาก 3คุณสุพจน์ โคมณี อำเภอชมุ แสง จังหวัดนครสวรรค์

• ปี พ.ศ. 2539 กเู้ งนิ จากธนาคารเพ่อื การเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) เพอื่ นำมาฟน้ื ฟพู นื้ ทเ่ี พาะปลกู และรเิ รมิ่ ทำเกษตรทฤษฎใี หม่ ซอื้ ทด่ี นิ เพม่ิ อกี 20 ไร่ แบง่ สดั สว่ น พน้ื ทเี่ ปน็ 30-30-30-10 หรือ นาข้าว 6 ไร่ น้ำ 6 ไร่ ไม้ผล 6 ไร่ ทีอ่ ยู่อาศยั พชื ผกั สวนครัว และเลย้ี งสตั ว์ 2 ไร่ ตงั้ แตน่ น้ั มา ชวี ติ ครอบครวั เรม่ิ ดขี น้ึ มผี ลผลติ เพอื่ บรโิ ภคภายในครวั เรอื น สว่ นทีเ่ หลอื สามารถนำไปจำหน่ายได้ จนสามารถใช้หนส้ี นิ ทกี่ ยู้ ืมมาหมดภายใน 4 ปี • ปี พ.ศ. 2539 – 2541 เรมิ่ ขยายพนั ธฝ์ุ รง่ั โดยการตอนกงิ่ และบรจิ าคใหก้ บั โรงเรยี น จำนวน 8 แห่งในอำเภอชุมแสงและอำเภอหนองบัว ซ่ึงเป็นจุดเร่ิมต้นให้ครูนำนักเรียนมา ศึกษาแปลงเกษตรของนายสุพจน์ หลังจากน้ัน นักเรียนและเกษตรกรท้ังในพ้ืนที่และ ตา่ งจงั หวดั ไดเ้ ขา้ มาศกึ ษาดงู านการทำเกษตรแบบทฤษฎใี หมอ่ ยา่ งตอ่ เนอื่ ง จนกลายเปน็ จดุ ถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจำตำบล 4 “ค่มู อื ตวั อย่างความสำเรจ็ การประยกุ ต์ใชป้ รัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง” ประเภทประชาชนทวั่ ไป

การประยกุ ตใ์ ชห้ ลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง // / ท่มี า : มลู นิธสิ ถาบันวิจัยและพัฒนาประเทศตามปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง, สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาต,ิ 2555 5คณุ สพุ จน์ โคมณี อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์

ความพอประมาณ ปจั จบุ นั นายสพุ จนท์ ำเกษตรกรรมบนพนื้ ท่ี 32 ไร่ เนน้ ผลผลติ เพอื่ บรโิ ภคในครวั เรอื น หากเหลือกินจึงแบ่งให้เพ่ือนบ้านหรือนำไปจำหน่าย โดยครอบครัวมีรายได้ทุกวันจาก พืชผักสวนครัวปลอดสารพิษ ไม้ผล ไม้ดอก ไม้ประดับ และปลาที่เลี้ยงไว้ ทำการเกษตร แบบรู้จักใช้ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมอย่างพอเพียง ใช้น้ำอย่างประหยัดและ รู้คุณค่า ทำปุ๋ยอินทรีย์และชีวภาพด้วยตนเองทดแทนการใช้สารเคมี สามารถลดภาระ รายจา่ ยของครวั เรอื นลงได้ ทกุ วนั นี้ ภรรยาจดั ทำบญั ชคี รวั เรอื นเพอื่ ใหท้ ราบรายรบั -รายจา่ ย ทุกวนั และจัดสรรค่าใชจ้ ่ายในครวั เรอื นออกเปน็ 4 สว่ น ดังน้ี สว่ นท่ี 1 : การลงทนุ 50% สว่ นที่ 2 : การออม 30% (ฝากธนาคารกับกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตให้กับ บตุ ร 2 คน, ฝากประกนั ชวี ติ กบั สหกรณก์ ารเกษตรใหม้ ารดา, ประกนั ชวี ติ สำหรบั ตนเองและภรรยา) ส่วนท่ี 3 : ใชจ้ า่ ยในครัวเรือน 10% สว่ นท่ี 4 : สำหรับยามฉกุ เฉนิ /เจบ็ ป่วย 10% 6 “คู่มือตวั อย่างความสำเร็จการประยุกต์ใช้ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง” ประเภทประชาชนทวั่ ไป

ความมเี หตุมผี ล เดมิ นน้ั นายสพุ จนท์ ำเกษตรกรรมเพอื่ การขายปลี ะ 1 ครงั้ ลงทนุ ครงั้ เดยี วแลว้ รอคอย ผลผลิต พึ่งพาน้ำฝนเพ่ือประกอบการเกษตรเช่นเดียวกับเพ่ือนบ้าน เม่ือประสบปัญหา ภยั ธรรมชาตไิ รน่ าทง้ั หมดเสยี หาย หนสี้ นิ จงึ เพมิ่ ขน้ึ ตอ่ มาเมอื่ มโี อกาสเขา้ อบรมกบั หนว่ ยงาน ราชการ จึงกู้ยืมเงินจากธนาคารเพ่ือการเกษตรและสหกรณ์การเกษตรมาเร่ิมต้นทำเกษตร ทฤษฎีใหม่ โดยเชอื่ ว่า “คนเราต้องรู้จักพึ่งพาตนเอง ทำมาหากนิ ด้วยตนเอง หากหวังแต่ พ่ึงพาคนอ่นื จะไมส่ ามารถมีชีวติ อยไู่ ด้ หรืออาจจะไม่ประสบความสำเรจ็ ในชีวิตได้เลย” ภมู คิ ุ้มกัน นายสุพจน์ปลูกฝังให้คนในครอบครัวมีความรักใคร่ปรองดอง ช่วยกันทำมาหากิน รู้จักประมาณตน ประหยัดอดออม รู้จักวางแผน และพ่อแม่ต้องเป็นตัวอย่างท่ีดีให้ลูก เมอ่ื ตนเองและครอบครัวมคี วามสขุ กส็ ามารถเผอื่ แผค่ วามสขุ ไปยังชุมชนและสงั คมตอ่ ไปได้ 7คณุ สุพจน์ โคมณี อำเภอชุมแสง จงั หวัดนครสวรรค์

“บางทเี ราทำอะไรใหช้ า้ ลง เรากจ็ ะได้สติและปญั ญา” ความร้คู ่คู ณุ ธรรม ความรู้ นายสุพจน์มักมีโอกาสได้รับคัดเลือกจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ให้เข้าร่วมการฝึกอบรมในเร่ืองต่างๆ พร้อมท้ังหมั่นหาความรู้เพ่ิมเติมท้ังในและนอกตำรา ชา่ งสงั เกตและทดลองทำจนไดแ้ นวทางปฏบิ ตั ทิ ไี่ ดผ้ ล เชน่ การเลย้ี งปลาในนาขา้ ว และการปลกู ตน้ ไมโ้ ดยไมใ่ ชด้ นิ ฯลฯ นำสงิ่ ทมี่ ปี ระโยชนม์ าปรบั ใชใ้ นชวี ติ ประจำวนั เผยแพรค่ วามรแู้ กผ่ อู้ นื่ อย่างไม่หวงวิชา จนกระท่ังได้รับความไว้วางใจให้เป็นวิทยากรถ่ายทอดองค์ความรู้ด้าน แนวคดิ เศรษฐกิจพอเพียงของหนว่ ยงานตา่ งๆ คุณธรรม ดำเนินชีวิตตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประกอบอาชีพด้วย ความซื่อสตั ยส์ ุจรติ ไมค่ ดโกงหรอื เบยี ดเบยี นผู้อนื่ หาเล้ยี งชีพด้วยความเพยี ร ขยนั อดทน และใช้ “สตปิ ัญญา” ไตรต่ รองทกุ สิ่งทกุ อยา่ งกอ่ นเสมอ 8 “คมู่ ือตัวอย่างความสำเร็จการประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง” ประเภทประชาชนทว่ั ไป

คเศวราษมฐสกำิจเรพ็จอจเาพกยี กงารประยกุ ต์ใช้ จากการน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการประกอบหาเลี้ยงชีพ จนกระทั่งเป็นตัวอย่างความสำเร็จขยายผลองค์ความรู้ให้แก่ผู้อ่ืนได้ นายสุพจน์จึงจัดต้ัง หลกั สตู รอบรม เพอื่ เป็นการปรับแนวคิดและพฤตกิ รรมของเกษตรกร ให้สามารถดำรงชีวติ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เน้นการเรียนรู้การดำเนินกิจกรรมตามธรรมชาติ ฝึกปฏิบัติท่ีเหมาะสมกับการดำรงชีวิตประจำวัน เพ่ือลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ นำไปสู่การ พ่ึงพาตนเองในอนาคต และขยายผลสู่ชุมชนต่อไป โดยมีกิจกรรม 15 ฐานเรียนรู้ ประกอบด้วย 1. ฐานการปรับแนวคดิ และพฤติกรรมสู่ปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง ประโยชน์ : เป็นการปรับฐานความรู้ เพื่อการพัฒนาตามหลักเศรษฐกิจ พอเพียง ซ่ึงต้ังอยู่บนทางสายกลางและความไม่ประมาท คำนึงถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล การสร้างภูมิคุ้มกันที่ดี โดยใช้ความรู้ และคุณธรรม ประกอบการวางแผนและตัดสินใจ ผลที่ได้รับจากการน้อมนำ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกต์ใช้ คือ การมีภูมิคุ้มกันต่อการ เปลี่ยนแปลงในทกุ ดา้ น ทำให้เกิดการพัฒนาท่ีสมดุลและยั่งยืน 9คณุ สพุ จน์ โคมณี อำเภอชมุ แสง จังหวัดนครสวรรค์

2. ฐานการปลกู ผักปลอดจากสารพษิ ประโยชน์ : เป็นการนำหลักการทรงงานหัวข้อ “ประหยัด เรียบง่าย ได้ประโยชน์สูงสุด” และ “ทำให้ง่าย” มาปรับใช้ในการเรียนรู้ เกิดการใช้ ทรพั ยากรอย่างคุม้ ค่า และชว่ ยลดรายจ่ายได้ วิธีการ • นำภาชนะเกา่ ๆ ทท่ี งิ้ แลว้ เชน่ นำวสั ดเุ กา่ เหลอื ใชม้ าเปน็ ภาชนะปลกู ตน้ ไม้ • นำดินผสมกบั ใบไมท้ ี่ยอ่ ยสลายแล้ว คลกุ เคลา้ ใหเ้ ขา้ กัน • ปลูกพชื ผักทีต่ อ้ งการลงในภาชนะ • รดน้ำที่ได้จากโรงปุ๋ยมีชีวิตอย่างสม่ำเสมอ และฉีดพ่นด้วยน้ำพืช/ สมุนไพรกลั่น 3. ฐานธรรมชาตฟิ ื้นฟูธรรมชาติ ประโยชน์ : เป็นวิธีการเพาะเลี้ยงเช้ือราขาวหรือจุลินทรีย์ที่มีคุณสมบัติ สามารถช่วยย่อยสลายซากพืชซากสัตว์ เช้ือราขาวสูตรน้ีสามารถทน ความร้อนไดถ้ งึ 90 องศา ทำใหง้ า่ ยต่อการผลติ ปุ๋ยทใี่ ชไ้ ด้กบั พืชทุกชนิด วิธีการ • นำข้าวสวยประมาณ 7 - 8 ขีด ใส่ลงในกระบะไม้ทิ้งไว้ให้ข้าวเย็น • เอากระดาษปิดหนา้ มดั ดว้ ยเชือก แล้วคลมุ ด้วยพลาสติกกันนำ้ • นำไปเก็บไวใ้ นทร่ี ่ม 15 – 20 วนั จากนน้ั สามารถนำมาใช้งานได้ 10 “คมู่ อื ตวั อย่างความสำเร็จการประยุกต์ใชป้ รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง” ประเภทประชาชนทว่ั ไป

4. ฐานการทำแกส๊ ชีวภาพ ประโยชน์ : แกส๊ ชวี ภาพเกดิ จากกระบวนการยอ่ ยสลายมลู สตั วโ์ ดยจลุ นิ ทรยี ์ สามารถนำมาใชแ้ ทนกา๊ ซหงุ ตม้ ภายในครวั เรอื น และกากทผี่ า่ นการยอ่ ยสลาย ในบ่อแก๊สนำมาใช้เป็นปุ๋ยได้ วิธกี าร • นำมูลสัตวน์ านาชนิดมาละลายน้ำให้พอเหลวเป็นโคลน • นำมูลสัตว์ท่ีละลายน้ำแล้วในปริมาณ 50 ลิตร ผสมกับเศษอาหาร ใส่ลงในถงั หมกั ขนาด 200 ลติ ร • หลงั จากหมักทง้ิ ไว้ 12 – 15 วนั สามารถนำไปใช้หงุ ตม้ ไดโ้ ดยการตอ่ สาย ท่อแกส๊ เข้าไปจัดเก็บไว้ในถงั แก๊ส • กากทเี่ หลือจากการผลิต จะเป็นปุ๋ยชนั้ ดสี ำหรับพืช ผกั ผลไม้ 5. ฐานการหม่ ดนิ ประโยชน์ : การหม่ ดนิ เปน็ วธิ กี ารเพมิ่ จลุ นิ ทรยี ย์ อ่ ยสลาย ทำใหเ้ กดิ สง่ิ มชี วี ติ ในดินมากมายที่มีประโยชน์ต่อพืช ช่วยให้ปลูกพืชได้งอกงาม โดยมีหลักการ ต้องไม่เปลือยดิน ไมป่ ล่อยให้ดนิ แหง้ และไมป่ ลอ่ ยให้ดนิ เสีย วิธีการ • นำฟาง/วชั พชื มาคลมุ หนา้ ดนิ • โรยทับด้วยมูลสัตว์ หรอื เชอ้ื ราขาวทผ่ี ลติ เอง แลว้ รดน้ำตาม 11คุณสพุ จน์ โคมณี อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์

6. ฐานเลน่ ขี้ ปลดหน้ี หายจน ประโยชน์ : เป็นวิธีการทำปุ๋ยอินทรีย์หรือปุ๋ยคอกที่เป็นธาตุอาหารของ จลุ นิ ทรยี ใ์ นดนิ สามารถชว่ ยในการเจรญิ เตบิ โตของพชื และปรบั ปรงุ โครงสรา้ ง หน้าดนิ วิธีการ • นำมลู สัตวน์ านาชนดิ (สตั ว/์ ขยะ) มารวมกัน • ยอ่ ยสลายดว้ ยจลุ ินทรียธ์ รรมชาติ (เช้อื ราขาวทผี่ ลิตเอง) • นำไปใช้ผสมดนิ / ปลูกพชื 7. ฐานโรงป๋ยุ มชี วี ติ ปลาผลติ ป๋ยุ ประโยชน์ : เปน็ การใชน้ ำ้ อยา่ งประหยดั และรคู้ ณุ คา่ นำ้ จากการเลย้ี งปลาดกุ มธี าตุอาหารสำหรบั ตน้ ไม้ สามารถนำไปรดพชื /ผกั ได้ วิธีการ • รวบรวมนำ้ ทง้ั หมด เชน่ นำ้ ใชใ้ นครวั เรอื น ลงสถู่ งั กรองท่ี 1 (ทรายและหนิ ) และถงั กรองท่ี 2 (ถ่าน) เพื่อดับกลนิ่ • น้ำผ่านจากถังที่ 2 ไหลลงสู่บ่อดิน ขนาดกว้าง 2 เมตร ยาว 4 เมตร ลกึ 70 เซนตเิ มตร ใช้ผักตบชวาเปน็ ไตฟอกน้ำ • ปลอ่ ยลกู ปลาดกุ ลงบอ่ นำ้ (ตามขอ้ ดา้ นบน) จำนวน 200 ตวั เปน็ บอ่ อนบุ าล ใหอ้ าหารลกู ปลาดว้ ยอาหารปลาที่ผลติ เอง • นำนำ้ ทไ่ี ดจ้ ากการเลยี้ งปลาไปรดพชื /ผกั จะทำใหพ้ ชื ผกั งามตามธรรมชาติ โดยไมต่ อ้ งใชส้ ารเคมี 12 “คู่มือตัวอยา่ งความสำเรจ็ การประยุกตใ์ ช้ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง” ประเภทประชาชนทว่ั ไป

8. ฐานการปลกู ไม้ 3 อยา่ ง ประโยชน์ 4 อย่าง ประโยชน์ : เปน็ วธิ กี ารรกั ษาสมดลุ ทางธรรมชาติ โดยใชห้ ลกั การพงึ่ พาอาศยั จากหลากหลายพนั ธุ์พชื เกอ้ื หนุนซง่ึ กนั แหละกนั วธิ ีการ • ป่าสำหรับไมใ้ ชส้ อย (ใช้สร้างบ้าน) เชน่ ยางนา ประดู่ ตะแบก สกั ฯลฯ • ปา่ สำหรบั เปน็ ไมผ้ ล (ใช้รบั ประทาน) เช่น มะมว่ ง ฝร่งั กระท้อน กล้วย แค ฯลฯ • ป่าสำหรับเปน็ เชื้อเพลิง (ใชง้ าน) เช่น ไผ่ สะเดา ไมท้ ำฝนื • ประโยชนข์ องปา่ ไม้ 3 อยา่ ง นำมาซึง่ ประโยชน์ 4 อย่าง คือ การอนุรกั ษ์ ดินและน้ำให้ชมุ่ ช้นื 13คุณสุพจน์ โคมณี อำเภอชมุ แสง จงั หวัดนครสวรรค์

9. ฐานการเลย้ี งปลาตามวถิ ธี รรมชาติ ผลิตอาหารปลา ประโยชน์ : เป็นการเล้ียงปลาตามสภาพธรรมชาติ ต้นทุนต่ำ สามารถลด รายจา่ ยคา่ อาหารปลาสำเรจ็ รปู และเมอ่ื ปลากนิ อาหารทผ่ี ลติ เองจะเจรญิ เตบิ โต ได้ดีกวา่ อาหารท่ัวไปในท้องตลาด วิธีการ • ใช้น้ำจากครัวเรือนที่ผ่านการบำบัดของผักตบชวาทำบ่ออนุบาลปลา นำน้ำจากการเลี้ยงปลาไปรดพืชผักแทนป๋ยุ เคมี • เมื่อปลาโตข้ึน นำไปปล่อยในบ่อปลาธรรมชาติบ่อใหญ่ ท่ีมีวัชพืชน้ำ ปกคลุมบางสว่ น เพือ่ ความสมดุลทางธรรมชาติ การผลติ อาหารปลา • นำเศษปลา กระดูกสัตว์ ซากหอย มาทำให้สุกแล้วบดละเอียด (แหล่งโปรตนี จากสัตว์) • นำพืช เช่น ผักตบชวา ใบกระถิน หญ้าขน ฯลฯ มาสับให้ละเอียด (แหลง่ โปรตีนจากพชื ) • กากมะพรา้ วทท่ี ิ้งแลว้ (มไี ขมัน 11%) นำ้ มันพชื ใชแ้ ลว้ รำข้าว • กลว้ ยสุก มะละกอเน่า ฟักทอง ผงไม้ท้งิ แล้ว (สารเหนยี ว) • นำท้ัง 4 ข้อ มาผสมให้เข้ากันแล้วใส่ลงเคร่ืองบดอัดเม็ด นำไป ตากแดดใหแ้ ห้ง เกบ็ ไวเ้ ปน็ อาหารปลาหรือสตั ว์น้ำได้ทกุ ชนดิ 14 “คมู่ ือตวั อย่างความสำเรจ็ การประยกุ ต์ใช้ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง” ประเภทประชาชนท่ัวไป

10. ฐานพืชสมุนไพร ประโยชน์ : เป็นการนำภูมิปัญญาชาวบ้านมาใช้ให้สอดคล้องกับวิถีชีวิต คนไทย ผู้เข้าชมจะได้ความรู้ ความเข้าใจ ในการนำพืชสมุนไพรมาใช้กับคน พชื และสัตวไ์ ดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 11. ฐานการจดั ทำบญั ชคี รัวเรอื น ประโยชน์ : ทำให้รู้รายรับรายจ่าย รู้หนี้สิน ใช้จ่ายอย่างรอบคอบมากข้ึน สามารถนำไปวางแผนประกอบอาชีพและดำเนินชีวิตได้อย่างถูกต้อง ผลจาก การทำบัญชีตามข้ันตอน นำไปสู่ความพออยู่พอกิน หมดหนี้ มีเงินออม มอี าชีพทมี่ น่ั คง สามารถพ่งึ พาตนเองไดแ้ ละแบ่งปันผอู้ ืน่ ได้ 12. ฐานการขยายพันธุ์ไม้ ประโยชน์ : สามารถขยายพันธุ์ไม้โดยการติดตา การทาบกิ่ง การเสียบลิ่ม การตอน การชำ และการเพาะเมล็ด 15คุณสุพจน์ โคมณี อำเภอชมุ แสง จงั หวดั นครสวรรค์

13. ฐานเกษตรทฤษฎใี หม่ ประโยชน์ : เป็นการจัดการสิ่งที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ลดความเสี่ยง ในการพ่ึงพาปัจจัยการผลิตจากภายนอก สามารถพ่ึงพาตนเองได้อย่างสมดุล และยงั่ ยนื วธิ ีการ • แบง่ ท่ดี นิ ออกเป็น 4 ส่วน ในอัตราส่วน 30 : 30 : 30 : 10 คอื นำ้ นาข้าว ไม้ผล ท่ีอยอู่ าศัย 14. ฐานพชื พลงั งานทดแทน ประโยชน์ : เปน็ การผลติ นำ้ มนั บนดนิ ใชเ้ องทดแทนนำ้ มนั ดเี ซลลดการพง่ึ พา จากภายนอก วธิ ีการ • เกบ็ สบดู่ ำทแ่ี กจ่ ดั จากตน้ แกะเปลอื กออก นำมาลา้ งใหส้ ะอาด แลว้ ผงึ่ ลม ให้เมลด็ แห้ง • ทบุ เมล็ดให้แตก แลว้ นำไปตากแดดประมาณ 30 นาที • นำเมลด็ สบดู่ ำทตี่ ากแดดแลว้ 4 กโิ ลกรมั เขา้ เครอ่ื งสกดั จะไดน้ ำ้ มนั สบดู่ ำ 1 ลิตร • นำน้ำมันสบู่ดำไปตากแดด 2 แดดให้ตกตะกอน นำส่วนที่ใสเติมลงใน เครอื่ งยนตร์ อบต่ำ • นำกากท่ีเหลือท้ิงไปผลิตเป็นปุ๋ย (กากสบู่ดำมีธาตุไนโตรเจน 4.4%) • นำก่ิงท่ีตัดแต่งจากต้นไปบดเผาเป็นถ่านแท่ง สามารถนำไปใช้เป็น เชื้อเพลงิ ได้ • เปลือกและใบ นำมาตำหรือโขลก หมักไว้ 24 ช่ัวโมง สามารถนำไปใช้ ไล่แมลงได้ 16 “คู่มือตัวอยา่ งความสำเร็จการประยกุ ต์ใชป้ รชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง” ประเภทประชาชนท่วั ไป

15. ฐานเตาเผาถา่ นน้ำสม้ ควันไม้ ประโยชน์ : นำไปใช้เปน็ สารไลแ่ มลง วธิ กี าร • นำฟืนไปเผาในเตาถ่าน(ขนาด 200 ลติ ร) • นำท่อปูนซีเมนต์ต่อท่อจากเตาถ่าน ต่อปลายด้วยท่อไม้ไผ่พันทับ ด้วยกระสอบชุม่ น้ำ เพื่อเกบ็ นำ้ สม้ ควันไมไ้ ว้ใช้ • นำน้ำส้มควันไม้หมักไว้ 90 วัน ให้ตกตะกอน นำส่วนบนไปใช้เป็น สารไลแ่ มลง วธิ ใี ช้ : ใช้น้ำส้มควันไม้ 3 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 20 ลิตร ฉีดพ่นไล่แมลง (หากต้องการลดระยะเวลาการหมัก ให้ใช้ถ่านบดละเอียดผสม 5% ของนำ้ สม้ ควันไม้ จะลดระยะเวลาลงเหลือ 45 วัน) 17คุณสพุ จน์ โคมณี อำเภอชุมแสง จงั หวดั นครสวรรค์

รางวลั ความสำเรจ็ • ปี พ.ศ. 2542 ไดร้ บั เกยี รตบิ ตั ร “รางวลั คนเกง่ ” จากธนาคารเพอ่ื การเกษตรและ สหกรณก์ ารเกษตร สาขาชมุ แสง จงั หวัดนครสวรรค์ • ปี พ.ศ. 2543 ไดร้ บั เกียรตบิ ตั ร “ครอบครวั ตวั อย่าง” จากอำเภอชมุ แสง • ปี พ.ศ. 2544 ได้รับเลอื กใหเ้ ป็น “ประธานกองทุนหมู่บ้าน และประธานกลุ่ม ออมทรพั ย์เพื่อผลิตบ้านหนองขอ่ ย” • ปี พ.ศ. 2544 ไดร้ บั เลือกใหเ้ ป็น “คณะอนุกรรมการหน่ึงตำบลหนึ่งผลติ ภัณฑ์ อำเภอชมุ แสง” • ปี พ.ศ. 2545 ได้รับโล่รางวัล “คนดีเมืองสี่แคว” จากสภาวัฒนธรรม จังหวัดนครสวรรค์ • ปี พ.ศ. 2546 ได้รับประกาศเกียรติคุณ “ผู้ประสานพลังแผ่นดิน” จากศูนยอ์ ำนวยการต่อส้เู พอื่ เอาชนะยาเสพตดิ แห่งชาติ • ปี พ.ศ. 2547 ไดร้ ับเลอื กใหเ้ ปน็ “ประธานเครือข่ายประธานกลมุ่ ออมทรัพย์ เพ่ือการผลติ อำเภอชุมแสง” • ปี พ.ศ. 2548 ไดร้ บั เกยี รตบิ ตั ร “ปราชญช์ าวบา้ น สาขาเกษตรกรรม” จากปราชญ์ ชาวบา้ นและภมู ิปัญญาทอ้ งถิน่ จังหวัดนครสวรรค์ • ปี พ.ศ. 2549 – 2550 เป็นวิทยากรฝึกอบรมให้ความรู้ตามโครงการฝึกอบรม ใหค้ วามรดู้ า้ นเศรษฐกจิ พอเพยี งแกค่ รวั เรอื นยากจน ของสำนกั งานพฒั นาชมุ ชน อำเภอชุมแสง 18 “คมู่ ือตัวอยา่ งความสำเร็จการประยกุ ตใ์ ช้ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง” ประเภทประชาชนทวั่ ไป

• ปี พ.ศ. 2551 ไดร้ บั รางวลั ชมเชย “การประกวดผลงานตามปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ประเภทประชาชนทั่วไป” • ปี พ.ศ. 2552 ไดร้ บั รางวลั “1 ใน 76 คนดีนำทางแทนคณุ แผ่นดนิ ปี 2552” • ปี พ.ศ. 2553 ได้รบั รางวัล “ถว้ ยพระราชทานสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ในการประกวดผลงานตามปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ครงั้ ที่ 2 ประจำปี 2552 ประเภทประชาชนทว่ั ไป” 19คุณสุพจน์ โคมณี อำเภอชมุ แสง จังหวัดนครสวรรค์

ลำดบั ศูนย์เรียนรูเ้ ศรษฐกิจพอเพียง ประเภท จงั หวดั โทรศพั ท์ สำนักงาน กปร. 1 นางคอสหม๊ะ แลแมแน ประชาชนในพืน้ ที่ห่างไกล นราธิวาส 08 9295 1198 2 นายแสนหมั้น อนิ ทรไชยา ประชาชนทวั่ ไป อุดรธานี 08 6167 8524 3 นายสมพงษ์ พรผล ประชาชนทว่ั ไป พงั งา 08 9593 8193 4 นายสพุ จน์ โคมณี ประชาชนทว่ั ไป นครสวรรค ์ 08 1041 0911 5 ชมุ ชนบ้านดอกบัว ชุมชนเศรษฐกิจพอเพียง พะเยา 08 9430 4286 6 ชุมชนบางรักน้อย ชมุ ชนเศรษฐกจิ พอเพียง นนทบรุ ี 08 1316 0805 7 ชุมชนบ้านท่าเรอื ชุมชนเศรษฐกิจพอเพยี ง นครพนม 08 8335 5819 8 ชมุ ชนบา้ นบางโรง ชุมชนเศรษฐกิจพอเพยี ง ภเู กต็ 0 7626 0090 9 นางเปรยี วจนั ทร์ ตะ๊ ตน้ ยาง เกษตรกรทฤษฎใี หม ่ เชียงราย 08 1706 9687 10 นายจันทรท์ ี ประทมุ ภา เกษตรกรทฤษฎีใหม่ นครราชสีมา 08 9948 4737 11 นายสำรอง แตงพลับ เกษตรกรทฤษฎีใหม ่ เพชรบุรี 08 9076 4325 12 นายประพนั ธ์ ศรสี ุวรรณ เกษตรกรทฤษฎีใหม ่ แพร่ 08 5252 2835 13 กลุม่ เกษตรกรทำสวนบ้านถำ้ กลุ่มเกษตรทฤษฎใี หม่ พะเยา 08 1023 8350 14 กลุ่มส่งเสริมและผลติ พันธขุ์ า้ ว กลมุ่ เกษตรทฤษฎใี หม ่ นนทบรุ ี 08 0076 8989 ชมุ ชนบ้านไทรใหญ่ 15 กลมุ่ ขา้ วคณุ คา่ ชาวนาคณุ ธรรม กลุม่ เกษตรทฤษฎใี หม ่ ยโสธร 08 8073 4277 16 ธนาคารเพอ่ื การเกษตรและ หนว่ ยงานภาครัฐในสว่ นกลาง กรงุ เทพฯ 0 2280 0180 สหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) ตอ่ 2331-2 17 สำนกั งานเทศบาล หน่วยงานภาครัฐในภมู ิภาค กระบ่ี 0 7568 7141 ตำบลปลายพระยา ต่อ 112 18 เรอื นจำช่วั คราวเขากลิ้ง หนว่ ยงานภาครัฐในภูมิภาค เพชรบุร ี 08 9486 1509 19 โรงพยาบาลหนองมว่ งไข่ หนว่ ยงานภาครัฐในภูมภิ าค แพร ่ 0 5464 7458-9 20 โรงเรียนศกึ ษาสงเคราะห์นางรอง หน่วยงานภาครฐั ในภูมิภาค บรุ ีรัมย์ 0 4463 2101 21 บริษัท บางจากปโิ ตรเลยี ม จำกดั ธุรกจิ ขนาดใหญ่ กรงุ เทพฯ 0 2335 4658 (มหาชน) 22 บรษิ ทั ซีเอด็ ยูเคชน่ั จำกัด (มหาชน) ธุรกิจขนาดใหญ ่ กรงุ เทพฯ 0 2739 8000 23 บริษทั บาธรมู ดีไซน์ จำกดั ธุรกจิ ขนาดกลาง กรุงเทพฯ 0 2683 7322-3 24 บรษิ ัท แปลนครเี อช่ันส์ จำกัด ธุรกจิ ขนาดกลาง ตรงั 0 7528 0200-9 ตอ่ 157 25 บรษิ ทั พรทพิ ย์ (ภูเกต็ ) จำกัด ธรุ กิจขนาดยอ่ ม ภูเก็ต 0 7626 1555-6 26 บรษิ ทั ซองเดอรไ์ ทยออแกนิคฟดู ธรุ กจิ ขนาดย่อม สพุ รรณบรุ ี 08 1489 9323 จำกดั 20 “คู่มอื ตวั อยา่ งความสำเร็จการประยกุ ต์ใช้ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง” ประเภทประชาชนทว่ั ไป

“การไดป้ ฏบิ ตั ิ ได้ถา่ ยทอดเร่ืองเศรษฐกิจพอเพยี ง กถ็ ือว่าได้ ชว่ ยงานพระองค์เหมอื นกนั ” ผู้จัดพิมพ์ : สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงาน โครงการอันเน่อื งมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) เลขท่ี 2012 ซอยอรุณอมรนิ ทร์ 36 ถนนอรุณอมรนิ ทร์ แขวงบางย่ขี ัน เขตบางพลดั กรุงเทพฯ โทร. 0-2447-8500-6 โทรสาร : 0-2447-8562 www.rdpb.go.th พมิ พ์คร้งั แรก : กนั ยายน 2556 จำนวนพมิ พ์ : 3,000 เล่ม พิมพท์ ่ี : สายธรุ กจิ โรงพิมพ์ บรษิ ทั อมรินทร์พริ้นต้ิงแอนดพ์ บั ลชิ ชงิ่ จำกัด (มหาชน) 376 ถนนชยั พฤกษ์ (บรมราชชนน)ี เขตตลิ่งชนั กรุงเทพฯ 10170 โทรศพั ท์ 0-2422-9000, 0-2882-1010 โทรสาร 0-2433-2742, 0-2434-1385