สื่อประกอบการสอน_เรื่อง_ความหนาแน่นของสารบริสุทธิ์และสารผสม_(2)-06241751

รายวชิ า วิทยาศาสตร์ รหัสวชิ า ว21101 ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 1 เรอื่ ง ความหนาแนน่ ของ สารบรสิ ทุ ธ์ิและสารผสม (2) ผูส้ อน ครนู ันทรตั น์ เจริญสุข

ความหนาแน่ น ของ สารบรสิ ทุ ธแ์ิ ละ สารผสม (2)

ความหนาแน่ น

ตวั ช้วี ดั อธิบายและเปรียบเทียบความหนาแนน่ ของสารบรสิ ุทธิแ์ ละสารผสม ใชเ้ คร่ืองมือเพ่อื วัดมวลและปรมิ าตร ของสารบริสทุ ธิ์และสารผสม

กิจกรรม ความหนาแน่ นของ สารบรสิ ุทธ์ิและสารผสม เป็นอย่างไร ภาพ www.freepik.com @Watcartoon @rawpixel.com

จุดประสงคก์ ารทากิจกรรม 1. ห า ม ว ล แ ล ะ ป ริ ม า ต ร เ พื่ อ ค า น ว ณ ห า ความหนาแน่นของสารบริสุทธแ์ิ ละสารผสม 2. วิเคราะห์และเปรียบเทียบความหนาแน่นของ สารบรสิ ุทธแิ์ ละสารผสม

วัสดอุ ปุ กรณใ์ นการทากจิ กรรม นา้ ภาพ https://waymagazine.org/waterinthebottle/

วสั ดอุ ปุ กรณใ์ นการทากจิ กรรม เชอื กหรอื ดา้ ย ภาพ https://www.goodchoiz.com/เชือกขาว-ฟูจิ-48-เส้น-3-หลา

วสั ดุอุปกรณใ์ นการทากิจกรรม ถ้วยยรู กี า ภาพ http://intereducation.co.th/th/product/ถว้ ยยูเรกา-สแตนเลส

วสั ดุอปุ กรณ์ในการทากิจกรรม บกี เกอร์ ภาพ http://www.labsister.com/product/619/บีกเกอร์-10-ml-beaker-duran

วัสดอุ ุปกรณใ์ นการทากิจกรรม กระบอกตวง ภาพ https://labglobal.co.th/product/cylinder-class-b-50-ml-witeg/

วสั ดอุ ุปกรณใ์ นการทากิจกรรม เครอ่ื งชงั่ แบบคานสามแขน ภาพ http://www.merittech.co.th/index.php?lay=show&ac=cat_show_pro_detail&pid=182133

ตอนท่ี 1 ความหนาแน่ น ของสารบริสทุ ธ์ิ ภาพ www.freepik.com @freepik

วิธที ากิจกรรมการหาความหนาแนน่ ของสารบริสทุ ธ์ิ 1. ช่ังมวลของเหล็ก ก้อนท่ี 1 และ 2 บันทกึ ผล 2. ช่ังมวลของตะก่ัวก้อนที่ 1 และ 2 บนั ทกึ ผล

วิธีทากิจกรรมการหาความหนาแน่นของสารบริสุทธิ์ 3. หาปริมาตรของกอ้ นเหลก็ ก้อนท่ี 1 และ 2 กอ้ นตะกว่ั ก้อนท่ี 1 และ 2 โดยใชถ้ ว้ ยยรู ีกา 4. คานวณความหนาแน่นของเหล็กทงั้ 2 ก้อนและ ตะก่วั ทัง้ 2 กอ้ น บนั ทกึ ผล

ตอนท่ี 2 ความหนาแน่ น ของสารผสม ภาพ www.freepik.com @freepik

วธิ ีทากจิ กรรมการหาความหนาแนน่ ของสารผสม 1. ชั่งมวลของสารละลายโซเดียมคลอไรด์ ชุดท่ี 1 และ 2 บันทกึ ผล 2. ช่ั ง ม ว ล ข อ ง ส า ร ล ะ ล า ย น้ า ต า ล ท ร า ย ชดุ ที่ 1 และ 2 บันทึกผล

วิธีทากิจกรรมการหาความหนาแน่นของสารผสม 3. วัดปรมิ าตรสารละลายโซเดียมคลอไรด์ ชดุ ที่ 1 และ 2 สารละลายน้าตาลทราย ชดุ ท่ี 1 และ 2 บนั ทกึ ผล 4. คานวณความหนาแน่นของสารละลายโซเดียมคลอไรด์ ทงั้ 2 และสารละลายนา้ ตาลทรายทงั้ 2 ชุด บันทกึ ผล

ดาเนินการทากจิ กรรม

ตารางบันทกึ มวล ปริมาตรและความหนาแน่นของของแขง็ ท่ีไม่ใช่รูปทรงเรขาคณิต วัตถุ มวลของวตั ถุ (g) ปริมาตรของวัตถุ (cm3) ความหนาแน่น เหลก็ ก้อนท่ี 1 (g/cm3) เหล็กกอ้ นที่ 2 ตะกวั่ ก้อนท่ี 1 ตะกั่วกอ้ นที่ 2

ตารางบันทกึ มวล ปริมาตรและความหนาแนน่ ของของแข็งทไ่ี ม่ใช่รปู ทรงเรขาคณิต วตั ถุ มวลของวตั ถุ (g) ปรมิ าตรของวัตถุ (cm3) ความหนาแน่น (g/cm3) เหล็กก้อนท่ี 1 ครัง้ ที่ 1 74.8 10 7.48 ครงั้ ท่ี 2 74.8 10 7.48 ครง้ั ท่ี 3 74.8 9.8 7.63 เฉลี่ย - - 7.53 ข้อมูลจากหนังสือเรยี นวทิ ยาศาสตร์ ช้นั มัธยมศึกษาปที ่ี 1 สสวท.

ตารางบันทึกมวล ปริมาตรและความหนาแนน่ ของของแข็งทไี่ มใ่ ชร่ ปู ทรงเรขาคณิต วตั ถุ มวลของวัตถุ (g) ปริมาตรของวตั ถุ (cm3) ความหนาแนน่ (g/cm3) เหลก็ ก้อนท่ี 2 คร้งั ท่ี 1 132.2 16.8 7.87 คร้ังที่ 2 132.0 17.8 7.42 ครงั้ ที่ 3 132.1 18.0 7.34 เฉล่ีย - - 7.54 ข้อมูลจากหนังสอื เรียนวทิ ยาศาสตร์ ช้นั มธั ยมศึกษาปที ่ี 1 สสวท.

ตารางบนั ทึกมวล ปรมิ าตรและความหนาแน่นของของแข็งทไี่ ม่ใช่รูปทรงเรขาคณติ วตั ถุ มวลของวตั ถุ (g) ปรมิ าตรของวัตถุ (cm3) ความหนาแนน่ (g/cm3) ตะก่ัวกอ้ นที่ 1 ครงั้ ท่ี 1 86.8 9.8 8.86 ครั้งที่ 2 86.8 10 8.68 คร้ังที่ 3 68.8 10 8.68 เฉลย่ี - - 8.74 ข้อมูลจากหนงั สอื เรียนวทิ ยาศาสตร์ ช้ันมธั ยมศึกษาปที ี่ 1 สสวท.

ตารางบันทึกมวล ปริมาตรและความหนาแน่นของของแข็งทไี่ มใ่ ช่รูปทรงเรขาคณติ วตั ถุ มวลของวตั ถุ (g) ปริมาตรของวัตถุ (cm3) ความหนาแน่น (g/cm3) ตะกัว่ กอ้ นท่ี 2 ครั้งท่ี 1 102.5 12.0 8.54 ครง้ั ที่ 2 102.6 12.3 8.34 ครั้งที่ 3 102.5 12.1 8.47 เฉล่ีย - - 8.45 ข้อมูลจากหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 1 สสวท.

จากกจิ กรรมสรปุ ไดว้ า่ ความหนาแน่นของเหล็กทั้ง 2 ก้อน มีค่าคงท่ีเท่ากัน หรือใกล้เคียงกัน ความหนาแน่นของตะกั่วท้ัง 2 ก้อน มีค่าคงที่เท่ากันหรือใกล้เคียงกัน ส่วนความหนาแน่นของ เหลก็ กับตะกว่ั มคี า่ ไมเ่ ทา่ ขอ้ มูลจากหนังสอื เรียนวทิ ยาศาสตร์ ชน้ั มัธยมศึกษาปที ี่ 1 สสวท.

ตารางบันทกึ มวล ปรมิ าตรและความหนาแน่น ของสารละลายทีม่ ีอตั ราสว่ นผสมแตกตา่ งกัน สาร มวลของสาร มวลของบีกเกอร์ มวลของสาร ปรมิ าตร ความหนาแนน่ (g/cm3) พรอ้ มบีกเกอร์ (g) (g) (g) (cm3) สารละลายโซเดียม คลอไรดช์ ุดที่ 1 สารละลายโซเดียม คลอไรดช์ ดุ ที่ 2 สารละลายน้าตาล ทรายชดุ ท่ี 1 สารละลายน้าตาล ทรายชดุ ท่ี 2

ตารางบันทึกมวล ปรมิ าตรและความหนาแน่น ของสารละลายทมี่ ีอตั ราสว่ นผสมแตกต่างกนั สาร มวลของสาร มวลของบกี เกอร์ มวลของสาร ปริมาตร ความหนาแนน่ (g/cm3) พรอ้ มบีกเกอร์ (g) (g) (g) (cm3) 1.05 สารละลายโซเดียม คลอไรดช์ ดุ ท่ี 1 ครง้ั ที่ 1 220.2 115.6 104.6 100 ครง้ั ท่ี 2 222.0 115.6 106.4 100 1.06 คร้งั ที่ 3 221.5 115.6 105.9 100 1.06 เฉลีย่ - - -- 1.06 ขอ้ มูลจากหนังสอื เรยี นวิทยาศาสตร์ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 1 สสวท.

ตารางบันทึกมวล ปรมิ าตรและความหนาแน่น ของสารละลายทมี่ ีอตั ราสว่ นผสมแตกต่างกนั สาร มวลของสาร มวลของบกี เกอร์ มวลของสาร ปริมาตร ความหนาแนน่ (g/cm3) พรอ้ มบีกเกอร์ (g) (g) (g) (cm3) 1.01 สารละลายโซเดียม คลอไรด์ชดุ ท่ี 2 ครง้ั ที่ 1 216.9 115.6 101.3 100 ครง้ั ท่ี 2 217.0 115.6 101.4 100 1.01 คร้งั ที่ 3 217.5 115.6 101.9 100 1.02 เฉลีย่ - - -- 1.01 ขอ้ มูลจากหนังสอื เรยี นวิทยาศาสตร์ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 1 สสวท.

ตารางบันทึกมวล ปรมิ าตรและความหนาแนน่ ของสารละลายท่มี อี ัตราสว่ นผสมแตกต่างกัน สาร มวลของสาร มวลของบกี เกอร์ มวลของสาร ปริมาตร ความหนาแนน่ (g/cm3) พร้อมบีกเกอร์ (g) (g) (g) (cm3) 1.00 สารละลายน้าตาล ทรายชุดท่ี 1 ครง้ั ที่ 1 184.9 85.4 99.5 100 ครั้งที่ 2 185.0 85.4 99.6 100 1.00 ครัง้ ท่ี 3 183.5 85.4 98.1 100 1.00 เฉลย่ี - - -- 1.00 ข้อมูลจากหนงั สอื เรยี นวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 1 สสวท.

ตารางบันทึกมวล ปรมิ าตรและความหนาแนน่ ของสารละลายท่มี อี ัตราสว่ นผสมแตกต่างกัน สาร มวลของสาร มวลของบกี เกอร์ มวลของสาร ปริมาตร ความหนาแนน่ (g/cm3) พร้อมบีกเกอร์ (g) (g) (g) (cm3) 0.95 สารละลายน้าตาล ทรายชุดท่ี 2 ครง้ั ที่ 1 178.5 85.4 93.1 100 ครั้งที่ 2 179.0 85.4 93.6 100 0.94 ครัง้ ท่ี 3 178.0 85.4 92.6 100 0.93 เฉลย่ี - - -- 0.93 ข้อมูลจากหนงั สอื เรยี นวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 1 สสวท.

จากกจิ กรรมสรุปไดว้ ่า สารละลายทั้ง 2 ชุด มีความหนาแน่นไม่คงท่ี และ สารละลายชนดิ เดยี วกัน แต่อัตราส่วนของสารที่นามาผสมกัน ต่างกันมีความหนาแน่นไม่คงท่ีเช่นกัน ซ่ึงข้ึนอยู่กับอัตราส่วน ของสารท่นี ามาผสมกนั ข้อมูลจากหนงั สอื เรียนวทิ ยาศาสตร์ ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 1 สสวท.

1. รถบรรทุก แทง่ ซเี มนต์ รถบรรทุก 2 คัน บรรทุก วัตถุต่างชนิดกัน มีมวล เท่ากนั นกั เรียนคิดว่าส่งิ ท่ี อ ยู่ บ น ร ถ คั น ใ ด มี ความหนาแน่นมากกว่า เพราะเหตใุ ด 2. รถบรรทุกทอ่ นไม้ ขอ้ มูลจากหนงั สือเรียนวทิ ยาศาสตร์ ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 1 สสวท.

วัตถุท่ีบรรทุกบนรถคันแรกมีความหนาแน่น เฉลย ม า ก ก ว่ า วั ต ถุ ที่ บ ร ร ทุ ก บ น ร ถ อี ก คั น เพราะความหนาแน่นของสารเป็นอัตราส่วน ระหว่างมวลต่อปริมาตรของสารน้ัน เมื่อรถบรรทุก ท้ั ง 2 คั น บ ร ร ทุ ก วั ต ถุ ที่ มี ม ว ล เ ท่ า กั น ดังน้ัน รถบรรทุกท่ีมีความหนาแน่นมากกว่าจะ บรรทุกวตั ถทุ มี่ ีปริมาตรนอ้ ยกว่า ข้อมูลจากหนงั สือเรียนวิทยาศาสตร์ ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 1 สสวท.

ตอบคาถาม สารในสถานะของแข็ง มีความหนาแนน่ มากกว่าของเหลว เสมอไปหรือไม่ เพราะเหตใุ ด

ใบความรู้ โดยทั่วไปสารชนิดเดียวกัน เมื่อมีสถานะต่างกันท่ี อุณหภูมิและความดันเดียวกัน ของแข็งจะมีความหนาแน่น มากกว่าของเหลว และของเหลวจะมีความหนาแน่น มากกว่าแก๊ส เช่น น้าแข็งแห้ง หรือ คาร์บอนไดออกไซด์ ส ถ า น ะ ข อ ง แ ข็ ง มี ค ว า ม ห น า แ น่ น ม า ก ก ว่ า คารบ์ อนไดออกไซด์สถานะของเหลวและแกส๊ ตามลาดับ ข้อมูลจากหนงั สอื เรยี นวทิ ยาศาสตร์ ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 1 สสวท.

ใบความรู้ เนื่องจากสารในสถานะของแข็งอนุภาคจะเรียงชิด ตดิ กันมากกว่าของเหลว และอนุภาคของของเหลวจะอยู่ชิด ติดกันมากกว่าอนุภาคของแก๊ส ความหนาแน่นของแก๊สจะ เปล่ียนแปลงไปตามอุณหภูมิและความดันได้ง่ายกว่าสารที่ เปน็ ของเหลว ขอ้ มูลจากหนังสอื เรียนวทิ ยาศาสตร์ ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 1 สสวท.

ใบความรู้ แต่ในกรณนี ้าแขง็ กบั นา้ พบวา่ น้าแขง็ ซงึ่ เปน็ ของแข็ง จะมีความหนาแน่นน้อยกว่าน้า ซึ่งเปน็ ของเหลว ขอ้ มูลจากหนังสอื เรียนวทิ ยาศาสตร์ ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 1 สสวท.

ใบความรู้ สารต่างชนิดกันที่อุณหภูมิและความดันเดียวกัน สารที่มีสถานะของแข็งไม่จาเป็นต้องมีความหนาแน่น มากกว่าสารที่มีสถานะของเหลวเสมอไป ของแข็งบาง ชนิดมคี วามหนาแนน่ น้อยกวา่ ของเหลวบางชนิด ขอ้ มูลจากหนังสอื เรียนวิทยาศาสตร์ ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 1 สสวท.

ความหนาแน่นของสารบาง ชนดิ ของสาร สถานะ ความหนาแนน่ (g/cm3) ชนิดท่ีอุณหภูมิและความดัน ทอง ของแข็ง 19.30 เดียวกัน จะมีความหนาแน่น เงนิ ของแข็ง 10.50 ต่างกัน โดยมีความหนาแน่น ของแข็ง 1.56 เป็นอย่างไร พิจารณาตาราง นา้ แขง็ แห้ง ของแขง็ 0.92 2.2 น้าแขง็ ของเหลว 13.60 ของเหลว 1.18 ตาราง 2.2 ความหนาแน่นของ ปรอท ของเหลว 0.99 แกส๊ 0.0019 สารบางชนดิ ทคี่ วามดัน 1 บรรยากาศ คาร์บอนไดออกไซด์เหลว แก๊ส 0.0012 แก๊ส 0.0006 นา้ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ แกส๊ ไนโตรเจน ข้อมูลจากหนงั สือเรียนวิทยาศาสตร์ ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 1 สสวท. ไอน้า (100 °C)

เรอื ลอยน้า ได้อย่างไร ขอ้ มูลจากหนงั สอื เรียนวทิ ยาศาสตร์ ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 1 สสวท.

ใบความรู้ เรือมีโครงสร้างที่ทาจากเหล็ก ซึ่งเป็นวัตถุที่มี ความหนาแน่นมากกว่าน้า หากต้องการทาให้เรือลอยน้าได้ ต้องทาให้มีความหนาแน่นน้อยลงโดยเปลี่ยนรูปร่างของ เหล็กให้มีลักษณะโค้งงอและให้ภายในเรือเหล็กส่วนใหญ่ เปน็ ทว่ี ่าง เพอื่ ให้มีปริมาตรมากขน้ึ ทาให้ความหนาแน่นของ เรือเหลก็ น้อยกวา่ ความหนาแน่นของนา้ เรือจึงลอยน้าได้ ขอ้ มูลจากหนังสอื เรยี นวิทยาศาสตร์ ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 1 สสวท.

ภาพการจมและลอยของเรอื ดานา้ ขอ้ มูลจากหนงั สือเรยี นวทิ ยาศาสตร์ ช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 1 สสวท.

ความรู้ท่ไี ด้ ภาพ www.freepik.com @Watcartoon @rawpixel.com

ความร้ทู ไ่ี ด้ จุดเดือด จุดหลอมเหลว และความหนาแน่น เป็นสมบัติเฉพาะตัวของสารบริสุทธิ์ชนิดนั้น ๆ โ ด ย ส า ร บ ริ สุ ท ธ์ิ แ ต่ ล ะ ช นิ ด จ ะ มี จุ ด เ ดื อ ด แ ล ะ จุดหลอมเหลวคงท่ี ทีค่ วามดนั บรรยากาศเดียวกนั ข้อมูลจากหนังสอื เรยี นวิทยาศาสตร์ ชนั้ มัธยมศึกษาปีท่ี 1 สสวท.

ความรูท้ ี่ได้ แ ล ะ มี ค ว า ม ห น า แ น่ น เ ป็ น ค่ า เ ฉ พ า ะ ข อ ง ส า ร น้ั น ณ สถานะ อุณหภูมิ และความดันหน่ึง ส่วนสารผสมมี จุดเดือด จุดหลอมเหลวและความหนาแน่นไม่คงที่ ข้ึนอยกู่ บั ชนิดและอัตราสว่ นของสารทีผ่ สมกัน ข้อมูลจากหนงั สือเรยี นวทิ ยาศาสตร์ ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 1 สสวท.

ตวั อย่างผงั มโนทศั น์ การสรุปองค์ความรู้ในบทเรียนสมบตั ิของสารบริสุทธิ์ สาร ขอ้ มูลจากหนงั สือเรียนวิทยาศาสตร์ ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 1 สสวท. สารบริสุทธ์ิ มีสมบตั ิ เชน่ แบง่ เปน็ สารผสม มีสมบตั ิ เชน่ จุดเดอื ด จุดหลอมเหลว ความหนาแน่น จดุ เดอื ด จดุ หลอมเหลว ความหนาแน่น โดย โดย โดย โดย โดย โดย อุณ ห ภูมิ ข ณ ะ ช่ ว ง อุ ณ ห ภู มิ ที่ มี ค่ า ค ง ที่ อุณห ภูมิ ข ณ ะ ช่ ว ง อุ ณ ห ภู มิ ท่ี ความหนาแน่น เดือดคงท่ี มีค่า หลอมเหลวแคบและ เ ฉ พ า ะ ตั ว แ ต่ เ ดื อ ด มี ค่ า ไ ม่ หลอมเหลวกว้าง ของสารละลาย เ ฉ พ า ะ ตั ว ท่ี มีจุดหลอมเหลวคงท่ี ขึ้นอยู่กับสถานะ คงที่ เปล่ียนไป แ ล ะ มี จุ ด มีค่าไม่คงท่ี แต่ ค ว า ม ดั น มี ค่ า เ ฉ พ า ะ ตั ว ที่ อุ ณ ห ภู มิ แ ล ะ ตามอัตราส่วน ห ล อ ม เ ห ล ว ไ ม่ ข้ึ น อ ยู่ กั บ บรรยากาศ ความดันบรรยากาศ ความดนั ของสารผสมนั้น ค ง ที่ ข้ึ น อยู่ กั บ อัตราส่วนของ เดยี วกัน เดยี วกัน อัตราสว่ นของสาร สารผสมน้นั ผสมน้นั

ชวั่ โมงตอ่ ไปทากจิ กรรม เรอ่ื ง ธาตแุ ละสารประกอบ (1)