Best Practice

คำนำ ผลการปฏบิ ตั งิ านที่ดี (Best Practice) เร่อื ง การสง่ เสริมและพฒั นาผลิตภณั ฑด์ ้านอาชีพการทาแจว่ บอง นนั้ เกิดจากการส่งเสริมสนันสนนุ ของกศน.ตาบลหนองบัวดง ทีใ่ ห้ความสาคัญกับการจัดการศกึ ษาตาม บริบทของชมุ ชน จึงเกดิ กลุ่มอาชีพ “ปลาร้าทรงเครื่อง (แจ่วบอง)” เป็นสินค้าท่ีเกิดจากภูมปิ ญั ญาการแปรรูป และการถนอมอาหารของกลุ่มแมบ่ ้านเกษตรกรในชุมชน และได้รับการส่งเสริมให้จดทะเบียนเป็นกล่มุ วิสาหกจิ ชุมชนปลารา้ ทรงเครอื่ ง(แจว่ บอง) ม.6 ต.หนองบวั ดง อ.ศิลาลาด จ.ศรีสะเกษ ซง่ึ มีสมาชิกจานวน 15 คน “ปลาร้าทรงเคร่ือง (แจ่วบอง)” คอื แจว่ บองทมี่ ีความอรอ่ ย แซบนวั อนั เปน็ ท่สี ดุ ของตาบลหนองบัวดง ซงึ่ ตง้ั อยใู่ กล้กับลาน้าเสยี ว ชาวบา้ นที่นีจ่ ึงมีแหล่งวัตถุดิบเป็นนิลและปลาน้าจืดจากแมน่ า้ เสียว เพื่อใชใ้ นการทา ปลารา้ ตามสตู รต้นตาหรับที่ไดร้ ับการถา่ ยทอดจากบรรพบุรษุ จากรนุ่ สรู่ นุ่ กล่มุ ฯได้คดั สรรปลาร้าที่เปน็ วสั ดุ หลกั โดยคดั เฉพาะปลานิลจากแมน่ ้ามลู และแมน่ ้าเสียว ซึง่ เป็นปลาทม่ี ีเนื้อแน่น และผา่ นการหมกั บ่มมากกวา่ 1 ปี แล้วนามาเพมิ่ รสชาตดิ ้วยเครื่องปรงุ เชน่ พรกิ ช้ฟี ้า หอมแดง กระเทียม ซ่งึ ไดจ้ ากการเพาะปลกู ของสา มาชิกภายในกลมุ่ จากน้ันจงึ นามาทาให้สุก สะอาด ปลอดไขพ่ ยาธิ บรรจใุ นถงุ ซปิ ล็อคแบบมหี น้าตา่ งขนาด 500 กรัม จึงทาให้แจว่ บองหนองบวั ดง มรี สชาติทีอ่ รอ่ ย แซบ ถงึ เคร่ือง ถูกใจผู้บรโิ ภค

ผลกำรปฏบิ ัติงำนทดี่ ี (Best Practice) เร่ือง กำรสง่ เสรมิ และพฒั นำผลติ ภณั ฑ์ด้ำนอำชีพกำรทำแจว่ บอง ชอ่ื เจ้ำของผลงำน : นายเพ่ิมศกั ดิ์ สิงห์เทพ สถำนศึกษำ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอศลิ าลาด สังกดั สานกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวดั ศรีสะเกษ โทรศพั ท์ : 045-668303 โทรศัพท์มือถอื : 081-0676331 e-mail : [email protected] 1. ควำมสำคัญและควำมเป็นมำ การจดั การศึกษาอาชีพในปจั จบุ ันมีความสาคัญมากเพราะจะเป็นการพฒั นาประเทศให้มีความรู้ ความสามารถและทักษะในการประกอบอาชีพของบคุ คล และกลมุ่ บุคคล เป็นการแก้ปญั หาการวา่ งงานและ สง่ เสริมความเข้มแขง็ ใหแ้ ก่เศรษฐกจิ ชุมชน กระทรวงศึกษาธกิ ารไดก้ าหนดยุทธศาสตร์ ๒๕๕๕ ภายในกรอบ ระยะเวลา ๒ ปี ทีจ่ ะพัฒนา ๕ ศักยภาพของพ้ืนทค่ี ือ ศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละพืน้ ที่ ศกั ยภาพ ของพื้นท่ตี ามลักษณะภมู ิอากาศ ศกั ยภาพของภูมิประเทศและทาเลทีต่ ัง้ ของแต่ละพื้นท่ี ศักยภาพของ ศลิ ปวัฒนธรรม ประเพณแี ละวถิ ีชีวติ ของแตล่ ะพนื้ ท่ี และศักยภาพของทรัพยากรมนุษย์ในแต่ละพืน้ ทใ่ี น ๕ กลมุ่ อาชพี ใหม่ คอื เกษตรกรรม อุตสาหกรรม พาณิชยกรรม เศรษฐกิจสรา้ งสรรค์ จดั การและบรกิ าร ใหส้ ามารถ แข่งขันได้ใน ๕ ภมู ิภาคหลกั ของโลก คือ อเมริกา ยุโรป เอเชยี แอฟริกา และออสเตรเลีย “รู้เขา รู้เรา เท่าทนั เพื่อแขง่ ขนั ได้ ในเวทีโลก” สานกั งาน กศน. ไดน้ านโยบายและยทุ ธศาสตร์ดังกลา่ วสู่การปฏิบตั ิ เพ่ือจัดการศึกษาพัฒนาอาชีพ ให้กลุ่มเปา้ หมายและประชาชนมรี ายได้และมงี านทาอยา่ งยั่งยนื มีความสามารถเชงิ การแข่งขันทั้งในระดบั ภูมภิ าคอาเซียนและระดบั สากล โดยจดั ศนู ยฝ์ กึ อาชีพชมุ ชนทั่วประเทศ โดยให้มีศนู ย์ฝึกอาชพี ชมุ ชนระดบั ตาบลทุกตาบล ซ่ึงการดาเนินการดงั กล่าวจะทาให้การจดั การศกึ ษาของประเทศและของสานกั งาน กศน. เปน็ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวิตในรปู แบบใหมท่ ส่ี รา้ งความม่นั คงให้ประชาชนและประเทศชาติ และจะทาให้การ จดั การศึกษาของประเทศเปน็ การจดั การศกึ ษาตลอดชวี ติ อย่างแทจ้ รงิ กศน.อาเภอศลิ าลาด จงึ ได้ดาเนินการตามการจดั การศกึ ษาต่อเนือ่ ง ตามค่มู ือการจดั การศกึ ษาต่อเน่ือง (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ.๒๕๕๙) เพ่ือเปน็ การสง่ เสรมิ สนับสนุนการดาเนินงานของศูนยฝ์ กึ อาชพี ชมุ ชนระดับตาบล ให้สอดคล้องกับยุทธศาสตรข์ องกระทรวงศึกษาธิการ และแนวทางการขบั เคล่ือนการศึกษาของสานักงาน กศน. กศน.อาเภอหนองพอกจึงไดจ้ ัดทาโครงการจัดการเรียนรู้อาชพี เพ่ือการมีงานทา (ศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน) ขึ้น 2. จดุ ประสงคข์ องกำรดำเนินงำน 2.1 จดุ ประสงค์ ๑. เพื่อเผยแพร่และประชาสัมพนั ธ์โครงการศนู ยฝ์ ึกอาชีพชมุ ชน หลกั สตู รการทาแจ่วบอง ๒. เพื่อส่งเสริมให้มีการสาธติ ข้นั ตอนการดาเนนิ งาน การทาแจ่วบอง ๓. เพ่ือให้กล่มุ เป้าหมายมีความรแู้ ละสามารถนาความรู้ไปประกอบอาชีพได

3. ข้นั ตอนกำรดำเนนิ งำน ขั้นตอนและกระบวนการในการทางาน โดยพัฒนาตาม Flow Chart ดงั นี้ Flow Chart จดั ต้ังกลมุ่ อาชพี ตามความสนใจ จดั กจิ กรรมตามแผนการเรียนการสอน ฝกึ ปฏบิ ตั ิ สรา้ งแนวคดิ ใหม่ ปฏิบัตติ ามแนวคิดใหม่ ไมผ่ า่ น ประเมนิ ผล ปรับปรงุ ผา่ น สรปุ รายงานผล

3.1 ขน้ั ตอนกำรดำเนินกำรตำม Flow Chart 1. จดั ตง้ั กลุ่มอาชพี ตามความสนใจ โดยเตรยี มนักศกึ ษากลุ่มอาชีพ ท่จี ะนามาฝึกทักษะ 2. จดั กิจกรรมตามแผนการเรียนการสอน ค้นควา้ ศกึ ษาตวั อยา่ ง โดยคน้ คว้าหาข้อมูลท่จี ะ ฝกึ ทกั ษะ เพ่ือมอบหมายใหผ้ ู้เรยี นได้ฝึก ให้ผู้เรียนได้ศกึ ษาตัวอยา่ ง 3. ฝึกปฏิบตั ิ โดยใหผ้ เู้ รียนฝกึ จนเกิดทกั ษะความชานาญ 4. สร้างแนวคดิ ใหม่ ให้ผู้เรียน สร้างแนวคิดใหมเ่ ปน็ ของตัวเอง แล้วทาตามแนวคดิ ใหม่ จนเกดิ ทักษะ 5. ประเมนิ ผล ผา่ น / ไม่ผา่ น / ปรบั ปรุง 6. สรปุ / รายงานผล 3.2 กำรดำเนนิ งำนตำมกจิ กรรม (ตำมวง PDCA) 1. ขัน้ เตรียมกำร (Plan) 1.1 ประชุมปรกึ ษาหารือช้ีแจงใน กศน.ตาบลหนองบวั ดง เพอื่ คัดเลอื กผู้เรียน ฝกึ ปฏิบตั ิ 1.2 แจง้ จุดมุ่งหมายในการพัฒนาผู้เรียน 1.3 เตรียมวสั ดอุ ุปกรณ์ เครอื่ งมอื เครือ่ งใชใ้ นการฝึกปฏบิ ตั ิใหพ้ รอ้ ม 2. ขั้นดำเนินกำร (Do) ใหผ้ ้เู รยี นลงมือปฏบิ ตั ิจริง ตามรูปแบบ ข้ันตอนทุกรายการ หลายๆครั้ง จนไดผ้ ลเปน็ ที่พฒั นาขน้ึ อย่างตอ่ เนื่อง 3. ข้ันตรวจสอบและประเมินผลกำรพัฒนำ (Check) 3.1 ตรวจสอบผลการปฏิบัตงิ านของผเู้ รยี น 3.2 ดูผลงานทป่ี รากฏ และประเมนิ ผลงาน 4. ขั้นสรุปและรำยงำน (Action) 4.1 สรุปอภิปรายปญั หาและอุปสรรคในการพฒั นา 4.2 ปรับปรงุ และพัฒนาอย่างตอ่ เนื่อง 4.3 สรปุ และรายงานผลเปน็ ระยะ 3.3 ขัน้ ประเมินผล ชนิ้ งานที่ปรากฏ

ควำมรพู้ น้ื ฐำนดำ้ นกำรทำแจ่วบอง อปุ กรณก์ ำรทำแจ่วบอง - หอม 4 ขีด - กระเทียม 4 ขดี - พรกิ (สดหรือแห้ง) 5 ขีด - นา้ ตาลปบี 3 ช้อน - ปลารา้ สับ (ปลานิล) 1 กิโลกรมั - ผงชรู ส 1 ช้อน - น้าปลา วิธีกำรสอน/ลำดับกำรสอน/กระบวนกำร 1. เตรยี มวัสดุ อปุ กรณใ์ หพ้ ร้อม 2. นาปลาร้าปลานลิ มาสบั ให้ละเอียด 3. นาหอม กระเทียมมาคว่ั 4. นาอุปกรณ์ท่ีคั่วมาตาใหล้ ะเอียด 5. เตรียมนาตาลปบี ผงชูรส น้าปลา ตามสดั ส่วนขา้ งตน้ แลว้ ชิมตามตอ้ งการ 4. ผลกำรดำเนินกำร 4.1 ผลทเ่ี กิดขน้ึ กับผูเ้ รยี น - ผู้เรียนมีแรงจงู ใจในการเรียนรู้มากขน้ึ - ผู้เรียนสามารถนาความร้ทู ี่ไดร้ บั ไปประกอบอาชีพได้ในโอกาสตอ่ ไป - ได้ฝกึ การทางานเป็นหมู่คณะและฝึกการมีมนุษยสมั พันธ์ทีด่ ี รูจ้ กั การชว่ ยเหลอื และ แก้ปญั หา รว่ มกนั อยา่ งเป็นระบบ และผเู้ รียนสามารถใชเ้ วลาวา่ งให้เกิดประโยชน์ 4.2 ผลทเี่ กดิ ขน้ึ กับครู - ครูมคี วามรคู้ วามเข้าใจและตระหนกั ในการพฒั นาคณุ ภาพของผเู้ รยี นตามมาตรฐานและ พัฒนาตนเอง - ครูไดพ้ ฒั นาความร้แู ละทกั ษะการจัดการเรยี นการสอนเพิ่มขนึ้ ทั้งด้านปรมิ าณและคุณภาพ 4.3 ผลท่ีเกิดขึ้นกับ กศน.อำเภอศิลำลำด - ทาให้ กศน.อำเภอศิลำลำดเปน็ ทยี่ อมรับและศรัทธา ตอ่ ผู้ปกครองและชุมชน - กศน.อำเภอศิลำลำดเปน็ แหล่งเรยี นรู้ดา้ นวชิ าชีพให้กบั ชมุ ชนมากขน้ึ

4.4 ผลท่เี กดิ ข้ึนกับชุมชน - ชมุ ชนมีความม่ันใจในการจดั การเรยี นการสอนของ กศน.อำเภอศิลำลำด - ชมุ ชนมีความภาคภมู ใิ จ ศรัทธาต่อ กศน.อำเภอศลิ ำลำดและช่วยกันพัฒนา กศน.อาเภอ หนองพอก เพิ่มขึ้น - ชุมชนเข้ารว่ มกบั กศน.อำเภอศลิ ำลำดในการฝึกวิชาชีพใหก้ ับผูเ้ รยี น - มแี หล่งเรยี นรู้ ที่สอดคล้องกับความตอ้ งการของประชาชนในทอ้ งถนิ่ 5. ปัจจยั ควำมสำเร็จ 1. กศน.อำเภอศลิ ำลำดมนี โยบายทช่ี ัดเจนในการปฏริ ปู การเรยี นรู้ มคี วามพร้อมในด้านอาคาร สถานท่ี และสื่ออปุ กรณ์การเรียนการสอน 2. ผูบ้ รหิ ารให้การสนับสนนุ ด้านงบประมาณในการดาเนินการ 3. ผู้ปกครองใหก้ ารสนบั สนนุ ในการแสวงหาความรู้ของผ้เู รยี น ๔. ผเู้ รียนไดร้ จู้ ักการคิด วางแผน แลกเปล่ยี นเรยี นรูซ้ งึ่ กนั และกนั และฝึกการเป็นผู้นากลุ่มท่ีดี 6. กำรเผยแพร่ / กำรไดร้ ับกำรยอมรับ / รำงวลั ที่ได้รบั 6.1 กำรเผยแพร่ - ไดเ้ ผยแพรผ่ ลงานทางเวบ็ ไซนข์ อง กศน.ตาบลหนองบัวดง 6.2 กำรไดร้ บั กำรยอมรบั / รำงวลั ทีไ่ ด้ - ไดร้ ับความรว่ มมือ สง่ เสริม แนะนาจากผู้บรหิ าร คณะครู.กศน.อำเภอศิลำลำด ผู้นาชมุ ชน ภูมปิ ญั ญาท้องถ่นิ ทาให้ผเู้ รียนเกิดกาลังใจ มีความตระหนักในการสรา้ งอาชีพ การหารายได้ระหว่างเรียน เกดิ ความภาคภูมใิ จในอาชีพ และผลงานออกมาเป็นที่ยอมรับของบคุ คลทัว่ ไป ๗. ประโยชน์ทีไ่ ดร้ บั ๗.๑ เป็นประโยชนต์ ่อครผู ้สู อน สถานศึกษา ศนู ยฝ์ ึกอาชพี ชมุ ชนตาบลหนองบวั ดง ในการพัฒนาการ จัดกจิ กรรม ๗.๒ ผเู้ ขา้ รว่ มโครงการสามารถเผยแพร่ ส่งเสรมิ สาธติ ขน้ั ตอนการดาเนนิ งาน สามารถแลกเปลีย่ น เรียนรู้การปฏิบัติงาน