รายงานผลการศึกษาและพัฒนาเครื่องจักร ปี 64

รายงานผล โครงการศึกษาและพฒั นาเครอ่ื งจักรกลใหตรง ตามความตอ งการของผูเชา การศึกษาเครื่องจักร เคร่อื งมือ และอุปกรณ ทีเ่ หมาะสม สำหรับใชในการตัดหญาและถางปา ของกรมทางหลวง เปน โครงการตามแผนยุทธศาสตร เงนิ ทุนหมุนเวียนคา เครอ่ื งจักรกลของกรมทางหลวง (พ.ศ.2561-2565) ประจำปง บประมาณ พ.ศ.2564

ก คำนำ รายงานเลมนี้เปนผลการศึกษาเครื่องจักร เครื่องมือ และอุปกรณ ที่เหมาะสม สำหรับใชในการตัดหญา และถางปา ของกรมทางหลวง ภายใตโครงการศึกษาและพัฒนาเครื่องจักรกลใหตรงตามความตองการของผูเชา ซึ่งเปนโครงการตามแผนยุทธศาสตรเงินทุนหมุนเวียนคาเครื่องจักรกลของกรมทางหลวง ประจำปงบประมาณ พ.ศ.2564 โดยกำหนดแนวทางการศกึ ษา วิจัย เพอื่ หาความเหมาะสมในการเลือกใชเ คร่ืองตดั หญาใหเ หมาะกับวัชพืช ตามเขตทางหลวง เปน 3 ตัวแปร ประกอบดวย 1.ตัวแปรตน คือ ชนดิ วัชพืชตามเขตทางหลวง ไดแก หญา คา หญา ชันกาด แหวหมู หญาเจา ชู หญาขจรจบ หญาหนวดษี หญา รังนก หญาหวาย ไมยราบยกั ษ กระถนิ และ แค 2.ตัวแปรตาม คือ ชนิดของเครื่องตัดหญา ที่เหมาะสมตอ การตัดวัชพืชชนิดนั้นๆ และ 3.ตัวแปรควบคุม คือ เครื่อง ตดั หญา ประเภทตางๆ ทีใ่ ชอ ยใู นกรมทางหลวง ไดแ ก เคร่ืองตดั หญา 2 จงั หวะ ขอ แขง็ และขอออน, เครื่องตัดหญา 4 จังหวะ ขอแข็งและขอออน และรถฟารมแทรกเตอรติดเครื่องตัดหญา จากนั้น ศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตร และลักษณะจำเพาะของวัชพืชในเขตทางหลวง เพื่อวิเคราะหหาเครื่องตัดหญาที่เหมาะสมตอการใชกับวัชพืชชนิด นน้ั ๆ โดยวเิ คราะหจ ากกำลงั เคร่ืองยนต และลักษณะทางกายภาพของเคร่ืองตดั หญา ประเภทตา งๆ คณะทำงานโครงการฯ หวังวา รายงานเลมนี้จะเปนประโยชนกับผูอานหรือผูปฏิบัติงานในการตัดหญา และถางปา ของกรมทางหลวง หากมีขอแนะนำหรือขอผิดพลาดประการใด คณะทำงานโครงการฯ ขอนอมรับไว และขออภยั มา ณ ท่ีนด้ี วย คณะทำงานโครงการฯ วันท่ี 7 กันยายน พ.ศ. 2564

สารบัญ ข เรื่อง หนา คำนำ ก สารบัญ ข บทที่ 1 บทนำ 1 1 1.1 ความเปนมาและความสำคญั ของปญหา 1 1.2 วัตถปุ ระสงค 1 1.3 ขอบเขตงาน 1 1.4 ประโยชนทค่ี าดวาจะไดรับ 2 บทที่ 2 เอกสารและขอมูลทเี่ กี่ยวของ 2 2.1 วชั พืชตามเขตทางหลวง 17 2.2 ประเภทเครื่องตัดหญาหลกั ๆ ที่ใชใ นกรมทางหลวง 19 2.3 ผลการสำรวจความคดิ เห็นและขอเสนอแนะของผใู ชงานเครื่องตดั หญา ชนิดตา งๆ 34 2.4 ประเภทของใบตัดหญา 36 บทท่ี 3 วิธกี ารศกึ ษา วิจัย 36 3.1 กำหนดแนวทางการศึกษา วจิ ัย เพือ่ หาความเหมาะสมในการเลอื กใชเ ครื่องตัดหญา 36 ใหเหมาะกับวชั พชื ตามเขตทางหลวง 3.2 หลกั การทีใ่ ชในการวิเคราะห เพ่ือหาความเหมาะสมในการเลอื กใชเ ครอ่ื งตดั หญาให 37 เหมาะกับวชั พืชตามเขตทางหลวง บทท่ี 4 สรุปผลการดำเนินงาน

1 บทที่ 1 บทนำ 1.1 ความเปน มาและความสำคัญของปญหา ตามยุทธศาสตรดานประสิทธิผลตามพันธกิจของเงินทุนหมุนเวียนคาเครื่องจักรกลของกรมทาง หลวงในการใหบริการเชาใชเครื่องจักรกลที่มีประสิทธิภาพและตรงความตองการของผูเชาใชงาน โดยการ มอบหมายใหสวนพัฒนาเครื่องจักรกล รวบรวมขอมูลความตองการของผูเชาใช เกี่ยวกับการใชเครื่องจักรกล ในงานตัดหญา และถางปา ของทางหลวง ซ่ึงมีการใชเคร่อื งจกั รกลท่ีหลากหลาย เชน เครือ่ งตัดหญา แบบสะพาย ชนิดขอแข็งและขอออน ซึ่งมีทั้งเครื่องยนต 2 และ 4 จังหวะ และรถฟารมแทรกเตอรติดเครื่องตัดหญา เปน ตน เครื่องตัดหญาแตละชนิดมีลักษณะการใชงาน อุปกรณที่ติดกับตัวเครื่อง การบำรุงรักษา และปญหา ขอ บกพรอ งตา งๆ ที่เกิดกบั เคร่ืองตดั หญา แตละชนิดแตกตา งกนั ดังนั้น การศึกษาและวิเคราะหลักษณะการใชงานที่เหมาะสม และแกไขปญหาขอบกพรองตางๆ ทีเ่ กิดจากการใชง าน จะสามารถนำมาเปนแนวทางในการออกแบบเครื่องมือ เคร่อื งจกั ร และอปุ กรณในงานตัด หญาและถางปา ใหมีความเหมาะสม มีประสิทธิภาพสงู ขึ้น เพื่อใหการใชงานตรงตามลักษณะงานของผูเชาใช อีกทั้ง การเพิ่มประสิทธิภาพเครื่องจักรกลเพื่อสนองความตองการของผูเชาใชงาน จะทำใหรอยละการเชาใช เครือ่ งจักรกลสูงขนึ้ อีกประการหนง่ึ ดวย 1.2 วตั ถุประสงค เพื่อศึกษาเครื่องจักรกล และออกแบบ ใหตรงตามความตองการของผูเชาใช (เครื่องจักร เคร่อื งมือ และอุปกรณ ในงานตัดหญาและถางปา ) 1.3 ขอบเขตงาน ดำเนินการศึกษาเครื่องมือ/เครือ่ งจักร ไดแก เครื่องตัดหญาแบบเครือ่ งยนต 2 จังหวะ เครื่องตัด หญาแบบเครื่องยนต 4 จังหวะ และรถฟารมแทรคเตอรติดเครื่องตัดหญา เพื่อนำไปใชกับวัชพืชตามเขตทาง หลวงไดอยา งเหมาะสม 1.4 ประโยชนทค่ี าดวาจะไดร บั ผใู ชง านสามารถนำขอมลู จากการศึกษา วิจยั นี้ ไปประกอบการตัดสินใจในการเลือกใชเครื่องตัด หญาใหเหมาะสมกบั วชั พืชตามเขตทางชนิดตางๆ

2 บทที่ 2 เอกสารและขอมลู ทเ่ี กย่ี วของ 2.1 วชั พชื ตามเขตทางหลวง หญา คา หญา คา (ชือ่ วทิ ยาศาสตร: Imperata cylindrica Beauv.) เปนพืชลมลุกชนดิ หนึ่ง จดั อยใู นตระกูลหญา มี ลำตนสูงประมาณ ๕๐-๑๐๐ เซนติเมตร ลักษณะลำตนเปนทรงกลมเรียวยาวขนาดเล็ก ลักษณะใบเปนขนกระจุก ขอบใบมีลักษณะคมกริบ ออกดอกเปนชอกานยาวสีขาว คลายหางกระรอก มีสรรพคุณในการรักษาโรคไดหลาย ชนิด เชน โรคไต โรคมะเร็งคอ แกลมพิษ ผื่นคัน เปนตน นอกจากนี้ยังสามารถใชประโยชนจากหญาคาในการมุง หลังคา ลักษณะทางพฤกษศาสตร มเี หงาสขี าวแขง็ อยใู ตดนิ ลำตนต้ังตรงสูงถงึ 15 - 20 เซนติเมตร มีกาบใบโอบหมุ อยูและริมกาบใบจะมีขน ตัวใบจะเรยี วยาวประมาณ 1 - 2 เมตร กวางประมาณ 4 - 18 มิลลิเมตร มขี นเปนกระจกุ อยรู ะหวางรอยตอของตัว ใบและกาบใบ ดอกมสี ขี าวอมเหลอื ง หรอื เปนสีมวง เปนชอ ยาวประมาณ5 เซนติเมตร

3 ลกั ษณะจำเพาะของหญาคา 1. ไมชอบบริเวณที่น้ำแฉะ 2. เจรญิ เตบิ โตไดดีในท่ดี อน และทกุ ฤดกู าล 3. ถาหากไปเผา-เกีย่ วหรือตดั จะแตกหนอขึ้นมา จากพ้นื ดิน อยางรวดเร็ว หญาชนั กาด หญาชนั กาด (องั กฤษ: torpedograss, ช่อื วทิ ยาศาสตร: Panicum repens) เปน พืชวงศห ญาและเปนพืช หลายฤดู กระจายตวั โดยการแตกหนอ สูง 50-100 เซนติเมตร ใบคอนขา งเปน เสนตรง ยาว 7-15 เซนติเมตร มีขน เล็กนอยที่ดานบนของใบและตามขอบ ดอกเปนดอกชอแบบพานิเคิล ยาว 10 -20 เซนติเมตร ขยายพันธุโดยใช เหงา เมล็ดสวนใหญไมงอก ชอบดินแหง พบตามบริเวณริมถนน ที่รกราง บางครั้งเปนวัชพืชในเขตเกษตรกรรม โดยเฉพาะสวนทุเรียน แพรกระจายทั่วประเทศไทย

4 ลักษณะทางพฤกษศาสตร หญาชันกาดมีระบบรากเปนรากฝอย แตกออกบริเวณขอของลำตนใตดิน แตกรากสาขาแทงออกในนอน ขนานกับพื้นดิน และหยั่งลึกประมาณ 15 เซนติเมตร หรือมากกวาหากเปนดินรวนหรือดินทราย หญาชันกาดมีลำ ตน 2 ชนดิ คือ ลำตน ใตดิน และลำตน เหนือดิน – ลำตนใตดิน มีลักษณะเปนไหลยาวเลื้อยแทงขนานกับหนาดิน อยูลึกจากหนาดินประมาณ 5-15 เซนติเมตร ไหลมีลักษณะกลม สีน้ำตาล มีขอปลองสั้นๆ เมื่ออายุมากจะเกิดเปนปมหรือเปนกอนสี น้ำตาลทข่ี อ และขอจะแตกลำตนแทงต้ังตรงโผลข ้ึนเปนลำตนเหนือดนิ – ลำตนเหนือดนิ เปน ลำตน ทีเ่ กิดบริเวณขอของไหล และแทงขน้ึ โผลเหนือดิน ลำตนมขี นาดเล็ก ทรงกลม มีความเหนียว และแข็งแรง สูงประมาณ 30-90 เซนติเมตร หากลำตนสูงหรือยาวมากจะโนมลงเลื้อย ตามพนื้ ดนิ หญา ชันกาดเปน พืชใบเลีย้ งเดี่ยว แตกใบเดี่ยว ๆ สลบั ขา งกันเปนคู ๆ บริเวณขอ มกี าบใบหุมที่ขอ และลำ ตน กา นใบส้ัน แผน ใบเลก็ และเรียวแหลม มีสีเขยี ว ขนาดกวา ง 5-8 มิลลเิ มตร ยาวประมาณ 15-25 เซนติเมตร โคนใบสอบ ปลายใบแหลม แผน ใบมีขนปกคลมุ ลักษณะจำเพาะของหญาชนั กาด 1. หญาชันกาด เติบโต และแพรระบาดอยางรวดเร็ว ทั้งการแตกไหลแพรใตดิน และเมล็ดที่ติดไปกับนก หรือเสือผาหรอื อุปกรณก ารเกษตร 2. หญาชันกาด มีลำตนบางสวนอยูใตดิน แตกไหลเร็ว ไหลมีความแข็งแรง ทนแหงแลง ทนน้ำทวมไดดี มาก จงึ ยากตอ การกำจดั 3. ไหลหญาชันกาดแตกแขนงยาวใตดินไดร วดเรว็ และลำตน แตกขนึ้ เหนือแนน เปน หยอมแนน หากเติบโต ในแปลงขาวจะแยงแสง แยงน้ำ แยงอาหารในดินจากตนขาว ทำใหตนขาวไมเติบโต ตนขาวไมติดรวง หรอื ตดิ รวงเลก็ ผลผลติ ขาวลดนอยลง

5 แหว หมู แหวหมู (ชื่อวิทยาศาสตร: Cyperus rotundus) หรือหญาแหว หมู หรือ หญาขนหมู เปนพืชใบเลี้ยงเด่ียว ในวงศก ก เปน พชื จำพวกไมลมลกุ ลำตนอยูใตดนิ มีลักษณะเปนหวั กลม สน้ั มตี าจำนวนมาก และสามารถแทงไหล ไปไดไ กลแลวเกิดหัวใหมเจรญิ ข้ึนตนเหนอื ดิน ใบของแหว หมเู กดิ ที่ลำตน ชิดแนนโดยเปนกาบใบหุมซอนมวนทับกัน ชขู ้นึ เหมือนลำตนแลวแผเปนแผนใบแบนรปู แถบยาว ปลายแหลม กลางใบเปนสันรอง ผวิ ใบเรยี บสเี ขียวเขม กวาง ประมาณ 0.5 เซนติเมตร ยาว 25 เซนติเมตร ดอกของแหวหมูเกิดที่ปลายยอด กานชอดอกเปนรูปเหลี่ยมสีเขียว เขมแทงขึ้นสูง ยาวประมาณ 30 เซนตเิ มตร แลวแตกเปน ชอยอยอีกหลายชอ ดอกยอยสีนำ้ ตาลจำนวนมาก ผลรูป ขอบขนาน ปลายแหลมสีน้ำตาลหรือดำ ขยายพันธุดวยเมล็ดหรือหัวใตด นิ ลักษณะทางพฤกษศาสตร ตนแหวหมู หรือ ตนหญาแหวหมู จัดเปนพรรณไมลมลุก จัดอยูในจำพวกหญา มีลำตนอยูใตดิน ลักษณะ เปนหัวกลม สัน้ มตี าจำนวนมาก มสี ดี ำ เสน ผา นศูนยกลางประมาณ 3-6 มิลลเิ มตร ลำตนเปนดนิ มขี นาดเล็กเรียว เปนเหลี่ยม มีความสูงประมาณ 4-10 นิ้ว มีสีเขียวแก เจริญเติบโตไดดีในดินเกือบทุกชนิด ขยายพันธุดวยวิธีการ เพาะเมล็ดหรือการใชห วั หรอื ไหลใตดิน เปน พรรณไมท ่ีมักเกดิ ข้ึนเองโดยธรรมชาติ ตามทุง นา ขา งทางหรือท่ีรกราง กระจายพันธุส งู ในเขตรอ น

6 หญาเจาชู หญาเจาชู (ชื่อวิทยาศาสตร: Chrysopogon aciculatus) เปนไมลมลุกชนิดหนึ่งในวงศหญา มีหัวและ เหงาแผกระจายตามหนาดิน ดอกเปนชอ รูปกลมเรียวคลายเมล็ดขาว มีหนามแหลม สามารถปกติดเสื้อผาและ ผวิ หนัง แกะออกจากเส้อื ผา ยากมาก จงึ ถกู เรยี กชอ่ื วา หญา เจา ชู ลักษณะทางพฤกษศาสตร หญาเจาชูเปนไมลมลุกจำพวกหญา อายุหลายป ลำตนทอดนอนไปตามพื้นดินไดไกล ตามลำตนมีกาบใบ แกหุมอยู ลำตนตั้งตรง สูง 15–25 เซนติเมตร ไมคอยแตกแขนง ใบมักจะมีมากที่โคนตน กาบใบยาว 1–3 เซนตเิ มตร กาบอนั สดุ ทายยาวถงึ 6 เซนติเมตร หุมรอบลำตน มลี ายตามยาว บางทีมีสีมวง มขี นยาวนมุ ประปรายที่ รอยตอระหวางกาบใบและตัวใบ ตามขอบใบตรงดานในมีขนหนาแนน ตัวใบ กวาง 3–5 มิลลิเมตร ยาว 2–8 เซนติเมตร ใบบนสุดลดรูปลงเหลือขนาดเล็กมาก ขอบใบสากคาย ขอบจัก แหลมหาง ๆ บริเวณโคนใบเปนตุม ๆ และมีขน เนือ้ ใบบาง เปน มนั หญาเจาชูออกดอกที่ยอดเปนชอกระจาย ยาว 3–6 เซนติเมตร แข็ง ตั้งตรง สีมวงแกมแดง ชอดอกยอย ตดิ กนั เปนกระจุกทปี่ ลายแขนงชอ กระจุกละ 3 ชอ แตม ีเพยี งดอกเดียวเทา นน้ั ที่เปน ดอกสมบูรณเพศ และไมมีกาน ดอก โคนดอกมีเซลลแข็ง ๆ สวนอีกสองดอกเปนดอกเพศผู มีกานดอก ยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร มีขน ชอดอก

7 ยอยที่ ไมมีกาน ยาว 3–4 มิลลิเมตร กาบชอดอกยอยอันลางรูปใบหอก หลังแบน มีเสน 2 เสน ปลายแยกเปน 2 ยอดแหลม ตามขอบใกลปลายมีขนสาก กาบชอดอกยอยอันบน ยาว 2.5–3.5 มิลลิเมตร ลักษณะคลายทองเรือ กาบลางของดอก (sterile lemma) ยาว 2.5–3 มิลลิเมตร รูปใบหอก ปลายแหลม บางใส ขอบมีขน สวนกาบลา ง อีกอันหนึ่ง (fertile lemma) ยาว 2.5–3 มิลลิเมตร บางใส แคบ ปลายมีหนามแหลม ยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร กาบบนของดอก บางใส ปลายแหลม ยาว 1.6 มิลลิเมตร อับเรณูยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร สีสม ปลายเกสรเพศ เมียมี 2 อัน เห็นเดนซัดยื่นออกมาจากกลางชอดอกยอย ยาว 1–1.5 มิลลิเมตร มีขนยาวละเอียดเปนมัน เปนพู คลายขนนก ลกั ษณะจำเพาะของหญา เจาชู 1. หญาเจาชูตนเล็กไมคอยพบตามแปลงนาที่มีน้ำขัง เพราะเปนหญาไมทนตอน้ำทวม แตพบตามคันนา หรือ แปลงที่ดินวาง ซึ่งเติบโต และแพรกระจายคลุมหญาชนิดอื่นไมใหขึ้นได ทำใหมีหญาชนิดอื่นสำหรับเปน อาหารเลย้ี งโค กระบอื ไดน อ ยลง 2. หญาเจาชูตน ใหญจะพบมากตามที่ดอน และพื้นที่ไร โดยเฉพาะไรออย และไรมันสำปะหลงั ซึ่งถือเปน วชั พืชสำคัญทค่ี อยแยงอาหารจากพืชทปี่ ลูก อกี ท้งั เมลด็ ท่ีรน ลงแปลงมักท่ิมแทงเทาใหเ จบ็ ปวดไดงาย หากไมสวม ใสร องเทา โดยเฉพาะในชวงเตรยี มแปลง

8 หญา ขจรจบ หญาขจรจบ หรือ หญาคอมมิวนิสต (ชื่อวิทยาศาสตร: Pennisetum pedicellatum; อังกฤษ: desho grass, desho) เปน พชื ดอกใบเล้ยี งเดีย่ วชนิดหนงึ่ ในสกลุ Pennisetum วงศห ญา มีถ่ินกำเนดิ ในประเทศเอธิโอเปย ขึ้นมากตามที่สูงชันบริเวณพื้นที่ภูเขาของประเทศ หญาชนิดนี้เปนแหลงอาหารสำคัญสำหรับปศุสัตวและสามารถ นำมาเพาะปลกู ในพ้ืนท่เี ลก็ ๆ ไดอ ยา งยง่ั ยืน หญาขจรจบเปนเปนวัชพืชที่สำคัญนำความเสียหายมาสูการเกษตรของประเทศไทยเปนอยางมาก สามารถแพรระบาดไดอยางรวดเร็วโดยเมล็ด หญาขจรจบเขามาในประเทศไทยตั้งแตประมาณป พ.ศ. 2498 โดย ศาสตราจารย คูมา ผูเชี่ยวชาญพืชอาหารสัตวของ FAO สั่งมาจากประเทศอินเดียเพื่อทดลองปลูกเปนพืชอาหาร สัตว ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร หญา ขจรจบเปนหญา อายุขามป ลำตนเตบิ โตเปนเหงาบนดนิ สามารถแตกหนอเปนกอขนาดใหญได สูงได ถึง 1–2 เมตรหรือมากกวา ลำตน มีลกั ษณะเปน ขอปลองที่หุมดว ยกาบใบ ขอ ปลองบรเิ วณโคนลำตนมีรากแตกออก หญาขจรจบเปนพืชใบเลี้ยงเดี่ยว แตกกาบใบออกหุมลำตน แผนใบเรียวยาว แผนใบมีสีเขียว แผนใบดานบน และ ดานลา งมีขนนุมปกคลุม ดอกเปน ดอกสมบูรณท่ีออกดอกเปน ชอแทงจากสวนยอดของลำตน ดอกมีขนปกคลุมยาว

9 และมลี กั ษณะนุมคลา ยขนหางสัตว ทง้ั นี้ ดอกหญา ขจรจบจะออกดอกในชว งเดือนตลุ าคม และเมล็ดที่รวงลงดินจะ งอกใหมห ลังฝนตกในชวงเดอื นพฤษภาคม ลกั ษณะจำเพาะของหญาขจรขบ 1. ลำตน ของหญาขจรจบสามารถแตกกอขนาดใหญได ทำใหม ีจำนวนตนมาก และจำนวนดอกยอ มมาก เชนกัน จึงสามารถแพรกระจายไดอยางรวดเรว็ 2. ลำตนหญาขจรจบมขี นาดใหญ และสงู มาก เปน อปุ สรรคตอการกำจดั ทั้งการตดั และการขุดตอออก 3. หญา ขจรจบมีความทนตอสารเคมีกำจัดศตั รูพืชไดดี ทำใหการใชสารเคมีบางชนิดไมไดผล 4. มกั พบแพรร ะบาดเปนวชั พืชตามสวนผลไม สวนมนั สำปะหลัง ออ ย และนาขาว ซง่ึ จะผลทำใหผ ลผลติ ของพชื ลดลง 5. มักพบแพรระบาดตามรมิ แมน้ำ รมิ ชายน้ำทีบ่ ดบังพืชทอ งถนิ่ ไมใ หข ึ้นได

10 หญา หนวดษี หญาหนวดษี (อังกฤษ: Tangle head, ชื่อวิทยาศาสตร: Heteropogon contortus) เปนพืชวงศหญา และพืชหลายฤดู ข้ึนเปน กอ สูง 20 - 100 เซนติเมตร ใบเปนเสนตรง ยาว 6-20 เซนติเมตร มปี ลอกหมุ เรียบ ดอก เปน ดอกชอแบบราซมี ยาว 4-7 เซนตเิ มตร ชอดอกยอ ยเปน แบบ spiked ดานเดยี ว ยาว 7 มลิ ลิเมตร ออกดอกทั้ง ป ขยายพันธุดว ยเมล็ดและการแตกหนอ ชอบข้นึ ในดินแหง พบตามบรเิ วณขางถนนและพ้ืนท่ีรกราง ชาวฮาวายใช หญาชนดิ นม้ี ุงหลังคาบาน ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร หญาหลายป เปนกอ สูง 25-100 เซนติเมตร กาบใบ ยาว 5-7 เซนติเมตร แผนใบ ขอบใบขนานยาว 10- 25 เซนติเมตร กวาง 0.4-0.8 มิลลิเมตร ลิ้นใบ ยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร เนื้อบางคลายเยื่อ ปลายมีขน ชอดอก แบบชอ กระจะคลายชอเชิงลด ยาว 4-6 เซนตเิ มตร กวา งประมาณ 4 มิลลเิ มตร มีขนกระจาย กานชอ ดอก สากมือ ชอดอกยอยคูเหมือน ประกอบดวย ชอดอกยอยไรกาน เพศผู รูปหอก ยาว 7.2-7.5 มิลลิเมตร กวาง 1.2-1.3 มิลลิเมตร แบนทางดานบน-ลาง ดานหลังมขี นฐานกลมกระจาย กาบชอยอยลาง รูปหอกหรือรูปเรือ ยาว 7.1-7.2 มิลลิเมตร กวางประมาณ 1 มิลลิเมตร เนื้อหยาบแข็ง ขอบพับ เสนภายใน 15 เสน ปลายเฉียง ขอบสวนปลายแผ ออกเปนสีชมพู กาบชอยอยบน รูปเรือหรือรูปหอก ยาว 6.8-7 มิลลิเมตร เนื้อโปรงบางคลายเยื่อ ขอบมีขนคลาย

11 ไหม กระจาย เสนภายใน 3 เสน สวนปลายแผออกและแหลม สวนบนเปนสันมีหนามเรียงจนถึงปลาย กาบลาง ยาว 6.1-6.2 มิลลิเมตร เนื้อบางคลายเยื่อ ปลายแหลม เสนภายใน 2 เสน ขอบมีขนคลายไหม กาบบน รูปขอบ ขนาน ขนาดประมาณ 5 มิลลเิ มตร เน้อื โปรงบาง เสน ภายในไมม ี ขอบมีขนคลา ยไหมยาวไปจนถึงปลาย กลีบเกล็ด รูปกรวย ยาว 0.4-0.5 มิลลิเมตร ปลายหยักหรือเปนแฉก อับเรณู ยาว 3.4-3.5 มิลลิเมตร สีเหลือง ชอดอกยอยมี กา น เพศผู มีลกั ษณะและขนาดคลายกบั ชอดอกยอ ยไรกาน กาน ยาวประมาณ 4 มิลลิเมตร ชอดอกยอยคูตาง อยู สวนบนของชอกระจะ จำนวน 6-9 คู ชอดอกยอยไรกาน เพศเมีย ยาวประมาณ 2 มิลลิเมตร อยูบนแคลลัส ยาว ประมาณ 2 มิลลิเมตร มีขนสีดำหรือสีน้ำตาลเขม กาบชอยอยลาง รูปทรงกระบอก ยาว 1.4-4.5 มิลลิเมตร กวาง 1.4-1.5 มิลลิเมตร เนื้อหยาบคลายหนัง เสนภายใน 12 เสน ปลายเปนเยื่อบางโคง กาบชอยอยบน รูปขอบขนาน ยาวประมาณ 4 มิลลิเมตร ผิวมีขนสากมือปลายมน เสนภายใน 3 เสน เนื้อหยาบคลายกระดาษ กาบลาง เปน รยางคแขง็ ยาว 8-10 เซนติเมตร ปลายรยางคเปนเย่ือบาง ลำของรยางคมีขนสากมือ สวนลา งสีนำ้ ตาลเขมสวนบน สีเหลืองหรือสีฟาง กาบบน รูปขอบขนาน เนื้อบางคลายเยื่อ ชอดอกยอยมีกาน เพศผูหรือไมมีเพศ ลักษณะ เหมอื นกับชอดอกยอยไรก า นของกลุม ชอดอกยอ ยทไ่ี มม รี ยางค

12 หญา รังนก หญารังนก (อังกฤษ: Swollen finger grass, ชื่อวิทยาศาสตร: Chloris barbata) เปนพืชในวงศหญา และเปน พืชฤดเู ดียว ขึน้ เปนกลมุ กอ น สงู 50 - 100 ซม. ใบเปนรูปเสน ยาว มขี น ยาว 5 - 30 ซม. ดอกเปนดอกชอ ประกอบดวยชอดอกยอยแบบ spike ติดกันที่ปลาย 5 -10 ชอ สีออกมวงหรือมวงอมเขียว มีขนสีมวงที่บริเวณท่ี เปนกลีบดอก วงชีวิตสั้น ออกดอกตลอดป ขยายพันธุดวยเมล็ด ชอบดินแหง ทนตอสภาพดินเค็ม มักเจริญใน บรเิ วณท่ีรกราง ขางถนน พบไดทัว่ ประเทศไทย ลักษณะทางพฤกษศาสตร หญารังนก เปนหญาอายปุ เดียว มีลำตนที่แตกกอหรือลำตนใหมได ลำตนมีลักษณะต้ังตรง และมีลักษณะ เปนขอปลอง ขนาดลำตนเล็ก ประมาณ 2-3 มิลลิเมตร แตมีความสูงที่รวมชอดอกแลว ซึ่งสูงไดถึง 60-90 เซนติเมตร ทั้งนี้ ลำตน และใบจะสูงประมาณ 30-50 เซนติเมตร แตสวนของกานชอดอก และดอกจะสูงยาวมาก ลำตน หญา ขนนกมีลักษณะทรงกลม ดานในลำตนมีรูกลวง เนือ้ เยื่อลำตนมีลักษณะออน แตเหนียว และเด็ดใหขาด ดว ยมือยาก

13 ไมยราบยกั ษ ไมยราบยักษ (ชื่อวิทยาศาสตร: Mimosa pigra, อังกฤษ: pricky wood weed, mimosa, giant sensitive plant, catclaw mimosa, black mimosa) เปนพืชดอกมีลักษณะเปนไมพุมในวงศถั่ว เปนวัชพืชตาง ถิ่นประเภทรกุ รานที่มีความรนุ แรง เนื่องจากสามารถเติบโตและแพรกระจายไดอยา งรวดเร็ว นอกจากนี้ยังมีความ ทนตอสภาพนำ้ ทวมและแหงแลงไดดี ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร ตนไมยราบยักษ เปนพืชดั้งเดิมของอเมริกากลางและทางตอนเหนือในแถบประเทศโคลัมเบียและ เวเนซุเอลา และภายหลังไดแพรกระจายลงมายังทวีปอเมริกาใต แอฟริกา จนถึงทวีปเอเชีย เชน ไทย ลาว พมา กัมพูชา เวียดนาม และอินโดนีเซีย โดยจัดเปนไมพุมขนาดกลาง มีความสูงของตนประมาณ 1-3 เมตร ตามตนมี หนามแหลมงองุมลงดานลางตลอดลำตนและกิ่ง ปลายกิ่งยอย เนื้อแข็งและเหนียว มักพบขึ้นเองในเขตรอนช้ืน ตามทกี่ วา ง ตามทุงหญา หุบเขา ริมถนนหนทาง และท่รี กรา งทวั่ ไป

14 หญาหวาย หญา หวาย หรอื หญาหวายขอ (Whip Grass) จัดวชั พืชชนิดหนง่ึ ท่ีมกี ารระบาดรนุ แรงในนาขาว เน่ืองจาก ลำตนมีไหล และหัวอยูใตดินลึก ทำใหทนตอสภาพแหงแลงไดดี และกำจัดไดยาก ถึงแมจะใชสารเคมีกำจัดวัชพืช ฉีดพนก็ตาม แตปจจุบัน เกษตรกรบางพื้นที่มีการปลูกหรือปลอยเลี้ยงสำหรับใชเปนอาหารหยาบใหโค กระบือ หรอื ใชจ ำหนา ยใหแ กฟารมโค ฟารม กระบอื สรา งรายไดก ลายเปนอาชพี เสรมิ ใหอ ีกทาง หญาหวาย/หญาหวายขอ พบแพรกระจายพันธุในแถบประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต ในประเทศไทย พบแพรก ระจายในทุกจังหวดั ท้ังทด่ี อน พื้นทไ่ี ร แปลงนา และพ้ืนทีล่ มุ ที่มนี ้ำขัง เปน พชื ทปี่ รบั ตวั ตอ สภาพแวดลอม ไดด มี าก เติบโตไดดใี นทกุ สภาพดิน มีรากเหงาอยใู ตด นิ ลกึ ทำใหท นตอ สภาพแหง แลง ไดดีมาก ลักษณะทางพฤกษศาสตร หญาหวาย/หญาหวายขอ เปน หญา อายุหลายป มีลำตน แทเปนไหลอยูใตดินลึก ประมาณ 3-5 เซนติเมตร ไหลมลี กั ษณะกลมแขง็ แตกออกเปนแขนง และเปนขอ ปลอ ง บริเวณขอปลองเปน ทีแ่ ตกยอดของตนใหม และมีราก ฝอยแตกออกแทงลึกลงดินในแนวดิ่ง ยาว 5-20 เซนติเมตร สวนปลายไหลมีลักษณะแหลม ใชสำหรับแทงแทรก ขนานไปตามพื้นดนิ ซึ่งมีความยาวไหลไดม ากกวา 1 เมตร เนื้อไหลมีลักษณะออน แตเหนียว ใชมือเด็ดใหขาดยาก

15 ลำตน เทียม จดั เปน สวนของลำตนเหนือดินที่เรามองเหน็ ซึ่งแทงออกจากหัวใตดนิ ขึ้นมา ลำตนเทียมมีลักษณะทรง กลม สีเขียว และเปนขอปลองซึ่งเปนบริเวณที่กาบใบหุม อยู ขนาดลำตนประมาณ 2-3.5 มิลลิเมตร พอๆกับขนาด ของไหลใตด นิ สว นความสงู เมอ่ื โตเต็มที่ประมาณ 30-60 เซนตเิ มตร หรอื บางท่ีอาจพบสูงไดมากถงึ 100 เซนตเิ มตร และหากลำตนสงู มากตัง้ แต 30 เซนติเมตร มกั โนม เอนพาดไปตามดนิ หรือ เรยี กเปนความยาวแทนความสูง กระถิน กระถิน (ชื่อวิทยาศาสตร: Leucaena leucocepphala; ใต: สะตอเบา) เปนไมพุม ใบประกอบ ดอกชอ ดอกยอ ยเปน ดอกสมบูรณเพศ ผลเปน ฝกแบน ยอดออน ชอ ดอกและฝกออน ชาวกะเหรีย่ งกินสดกบั นำ้ พริก เมล็ด ในฝก แก กินสดหรือลวกกนิ กับน้ำพรกิ ใบตมใหหมกู นิ กระถิ่นเปนพืชที่มีการเจริญเติบโตอยางรวดเร็วและขึ้นอยางหนาแนจนทำใหพืชทองถิ่นไมสามารถ เจริญเติบโตไดและถูกเบียดออกไป กระถินถูกพิจารณาใหเปน 1 ใน 100 สายพันธรุกรานที่รายแรงของโลกโดย คณะกรรมการความอยูรอดของสปชีสของสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ ( the Invasive Species Specialist Group of the IUCN Species Survival Commission ) ในไทยพบขึ้นเปน บริเวณกวา งในพ้ืนทเี่ ปดโลง พน้ื ทปี่ า ถูกทำลาย ต้งั แตความแหงแลงสูงจนถึงพ้ืนที่ชมุ ช้ืน มักข้ึนคลุมเพียงชนิดเดียว พบไดทุกภาคของประเทศ ระบาดปานกลาง ในจังหวัดกาญจนบุรี นครราชสีมา เพชรบูรณ และพิษณุโลก และมี

16 การระบาดนอย ในจังหวัดราชบุรี สุพรรณบุรี สิงหบุรี พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นครสวรรค กำแพงเพชร ตาก ลำปาง ลำพูน และเชียงใหม เปนตน ลักษณะทางพฤกษศาสตร ตนกระถิน และมถี ิน่ กำเนดิ ในอเมริกาเขตรอนและในหมูเกาะในมหาสมุทรแปซิฟก มีการนำเขามาปลูกใน ประเทศไทยตัง้ แตสมัยสโุ ขทัย เน่อื งจากตนกระถินเปนพชื ท่ีขยายพันธุไ ดง ายจึงพบไดท ัว่ ไป จัดเปนไมพ ุมหรือไมตน ขนาดเลก็ มีขนาดความสูงประมาณ 3-10 เมตร ไมผลดั ใบ ลักษณะทรงตนเปน เรือนยอดรูปไขหรือกลม เปลือกตน มีสีเทา และมีปุมนูนของรอยกิ่งกา นที่หลุดรวงไป และขยายพันธุดวยวิธีการใชเมล็ด เจริญเติบโตไดดีในดินรวนซุย หรือในดินเหนยี วอุมน้ำไดด ี แค แคเปนไมยืนตนสกุลโสน มีลำตนขนาดเล็กถึงกลางสูงประมาณ 3–10 เมตร แตกกิ่งกานสาขามากไมเปน ระเบียบ เปลือกเปนสีน้ำตาลเขม มีรอยขรุขระหนา ใบประกอบแบบขนนกเรียงสลับ ใบยอยมีขนาดเล็กรูปขอบ ขนาน ขอบใบเรียบ ปลายใบมนกวาง ดอกคลายดอกถัว่ ออกดอกแบบชอตรงซอกใบ มีสีขาว ผลมีลักษณะเปนฝก

17 กลมยาว 20–40 เซนติเมตร สีเขียวออน ใชรับประทานเปนอาหารได เมล็ดมีลักษณะเหมือนลิ่มผสมเกสรโดยนก [2] ขยายพันธดุ วยเมลด็ มีอายุไดประมาณ 20 ป แตถาหกั ยอดบอ ย ๆ จะทำใหมอี ายุส้ันลง 2.2 ประเภทเครอื่ งตดั หญาหลกั ๆ ทใ่ี ชในกรมทางหลวง 2.2.1 เคร่อื งตดั หญา 2 จังหวะ เคร่อื งตดั หญาแบบ 2 จงั หวะ คอื เครอื่ งยนตที่ไมมีวาลว หรอื ระบบหลอล่ืน เครื่องยนต 2 จงั หวะมชี ิ้นสวนที่ใชงานนอยมากและมนี ้ำหนักเบามาก ซึง่ หมายความวามีการบำรุงรักษานอยมาก และมีราคาถูก โดยท่ัวไปแลวเครอ่ื งตัดหญา แบบ 2 จงั หวะ มกี ำลงั ตอ นำ้ หนักมากกวา เครือ่ งตัดหญาแบบ 4 จังหวะ นั่นก็หมายความวาเครื่องยนตขนาดเล็กจะบรรจุกำลังไดมากกวาเครื่องตัดหญาแบบ 4 จงั หวะขนาดเล็ก ขอดี และ ขอ เสียของเคร่ืองตัดหญา 2 จงั หวะ ขอ ดี ขอเสีย ไมม วี าลว โครงสรางเรียบงายกวา ใชง านไดไ มนานเหมอื นเคร่อื งตดั หญา แบบ 4 จังหวะ เนอ่ื งจากไมมรี ะบบหลอล่นื มีกำลงั ขับทสี่ ูงกวา เครื่องตัดหญา แบบ 4 จงั หวะ ตองผสมน้ำมันเชื้อเพลิง และน้ำมันหลอล่ืน เครือ่ งยนต มนี ้ำหนักเบา เครื่องตัดหญาแบบ 2 จังหวะ ไมใชเครื่องยนตที่ ประหยัดนำ้ มนั มีศักยภาพในการใหกำลังมากกวาเครื่องตัดหญา เคร่ืองตดั หญาแบบ 2 จงั หวะ สรา งมลพษิ มากกวา แบบ 4 จงั หวะ ท่ีมขี นาดเทากันถงึ 2 เทา มีการบำรุงรักษาที่นอยกวา เครื่องตัดหญาแบบ 4 เครื่องตัดหญาแบบ 2 จังหวะ เปนเครื่องยนตที่มี จงั หวะ ควันมาก เครอ่ื งตดั หญาแบบ 2 จังหวะ มีสวนผสมของอากาศ และเช้ือเพลิงรว่ั ไหลออกทางพอรต ไอเสีย

18 2.2.2 เคร่อื งตัดหญา 4 จงั หวะ เครื่องตัดหญาแบบ 4 จังหวะ เปนเครื่องยนตท่ีมอี ยูท่ัวไปในรถตัดหญา มีน้ำหนักมากและ ตองอยูในตำแหนงที่ตั้งตรงเพื่อใช นอกจากนี้ยังมีราคาแพงกวาเนื่องจากความซับซอนของ เครอ่ื งยนต และการซอมแซมท่จี ำเปน ในการแกไ ขหากมีสงิ่ ผิดปกตเิ กดิ ข้นึ เคร่ืองยนตประเภทนี้มี วาลวสองวาลวแยกกัน ไดแก วาลวสำหรับไอดี และวาลวสำหรับไอเสีย ซึ่งแตกตางจากเครื่องตัด หญา แบบ 2 จงั หวะ โดยทวั่ ไปแลว เครื่องตัดหญาแบบ 4 จงั หวะ น้ำมนั จะบรรจุอยูในขอเหวีย่ งและโดยปกติจะ มรี ะบบหลอ ล่ืนแบบกระเซน็ ซ่ึงน้ำมนั จะถูกปลอยออกมาเพ่ือทำใหทุกอยางหลอลน่ื อยูเสมอ ดวย เหตุน้กี ารสึกหรอจงึ เกดิ ขน้ึ ชา กวา ในเคร่ืองตดั หญา แบบ 2 จงั หวะ ขอดี และ ขอ เสียของเครอื่ งตดั หญา 4 จังหวะ ขอ ดี ขอเสีย แรงบิดมากขนึ้ และเครอื่ งยนตเ งียบขึ้น มีการออกแบบท่ีซบั ซอ นมากขึน้ มีอายุการใชงานยาวนานกวาเครื่องตัด มกี ารออกแบบท่ีซับซอนยากตอการซอมแซม และ หญา แบบ 2 จงั หวะ แกไ ขปญ หา ไมต องผสมนำ้ มนั หลอลนื่ กบั เชอ้ื เพลิง เนือ่ งจากการออกแบบทีซ่ บั ซอนมากข้ึนเคร่ืองยนต เหลานจ้ี ึงหนักกวามาก มลพิษนอยกวาเครื่องตัดหญาแบบ 2 เครื่องตัดหญาแบบ 4 จังหวะ แพงกวา เครื่องตัด จงั หวะ หญาแบบ 2 จงั หวะ ประหยัดน้ำมันมากกวาเครื่องตัดหญา ชิ้นสวนมากขึ้นราคาแพงกวาในการผลิตและใน แบบ 2 จงั หวะ การซอม 2.2.3 รถฟารมแทรกเตอรติดเคร่อื งตดั หญา ขนาดไมน อ ยกวา 40 แรงมา พรอมใบมีดแบบปรบั เล่ือน เปนการพัฒนา ดัดแปลง เครื่องจักรกล โดยนำชุดตัดหญามาติดตั้งกับรถฟารมแทรค เตอร เพอ่ื ใหเหมาะสมกับภารกจิ ของกรมทางหลวง และเพ่อื ความสะดวก ปลอดภัย ของผใู ชง าน

19 2.3 ผลการสำรวจความคิดเห็นและขอเสนอแนะของผูใ ชงานเครื่องตัดหญา ชนดิ ตา งๆ โดยสว นแผนงานและมาตรฐาน สำนกั เครือ่ งกลและส่ือสาร กรมทางหลวง 2.3.1 เครื่องตัดหญาแบบขอแขง็ (สะพาย) ย่ีหอ MITSUBISHI TU43 จากผลการสำรวจความคิดเห็นและขอเสนอแนะของผูใชงาน สามารถจำแนกปญหาและ อุปสรรคในการใชง าน แยกตามระบบตางๆ ไดด งั ตอ ไปน้ี ระบบเครื่องยนต 1. คารบ เู รเตอรแบบไดอะแฟรมใชงาน และบำรงุ รักษายาก ตองการใชแ บบลูกลอย 2. ถงั นำ้ มนั เช้อื เพลงิ ควรอยดู านบน 3. ใชห ัวเทียนเปลอื ง 4. เคร่ืองยนตสตารทตดิ ยาก 5. เครือ่ งยนตรอนเรว็ 6. ใชเช้อื เพลิงมาก 17% 33% คารบ์ เู รเตอรแ์ บบไดอะแฟรมดดู 8% 17% น้ํามนั ไมข่ น้ึ ตอ้ งการใชแ้ บบลกู ลอย ถงั นํ้ามนั ควรอยดู่ า้ นบน 17% ใชห้ วั เทยี นเปลอื ง 8% เครอ่ื งยนตส์ ตารท์ ตดิ ยาก เครอื่ งยนตร์ อ้ นเร็ว ใชเ้ ชอื้ เพลงิ มาก

20 ระบบสง กำลงั 1. แกนเพลาขบั เฟองชำรุดงาย หลุดงา ย 2. ระบบคลัทชชำรดุ เร็ว 3. เฟอ งไมคอยดี ขอบบาง 4. แรงนอ ยไปสำหรับหญา กอใหญ 5. เพลาขบั ใบมีดจะสัน้ เปนบางเคร่อื ง 6. สายคันเรงแขง็ 10% 20% แกนเพลาขับเฟืองชํารดุ งา่ ย 10% หลดุ ง่าย 20% ระบบคลัทชช์ ํารดุ เร็ว 30% 10% เฟืองไมค่ อ่ ยดี ขอบบาง แรงนอ้ ยไปสําหรับหญา้ กอใหญ่ เพลาขบั ใบมดี จะสนั้ เป็ นบาง เครอื่ ง สายคนั เรง่ แข็ง ระบบเครื่องมอื อปุ กรณตา งๆ และอ่นื ๆ 1. แขนจบั ปลอกหุมแกน และดามอลูมเิ นยี มชำรดุ งา ย 2. ใบเลอ่ื ยทต่ี ิดมากบั ชดุ ตัดหญา ไมมีความคม 3. จานตัดแบบไนลอนไมไ ดใช 4. ลกู ปนชำรดุ บอย 5. ใบมีดสำรองมีใหนอยเกนิ ไป ควรจัดชุดสำรองมา 5 ใบ/เครื่อง เปน ชนดิ ใบตรง 6. ใบมีดตัดหญาสั้นเกินไป ทำใหตัดหญา ไดไมเ รียบ 7. ศนู ยบริการหลงั การขายตา งจังหวดั ไมชดั เจน

21 10% แขนจับ ปลอกหมุ ้ แกน และดา้ ม 10% อลมู เิ นยี มชํารดุ งา่ ย 10% ใบเลอื่ ยทตี่ ดิ มากับชดุ ตัดหญา้ ไมม่ ี ความคม 10% 10% จานตดั แบบไนลอนไมไ่ ดใ้ ช ้ 40% ลกู ปืนชาํ รดุ บอ่ ย ใบมดี สํารองมใี หน้ อ้ ยเกนิ ไป ควร จัดชดุ สํารองมา 5 ใบ/เครอ่ื ง เป็ น ชนดิ ใบตรง ใบมดี ตดั หญา้ สัน้ เกนิ ไป ทําใหต้ ดั หญา้ ไดไ้ มเ่ รยี บ 10% ศนู ยบ์ รกิ ารหลงั การขายตา่ งจังหวัด ไมช่ ดั เจน 2.3.2 เครอ่ื งตัดหญาแบบขอ ออน (สะพาย) ย่ีหอ MITSUBISHI TU43 จากผลการสำรวจความคิดเห็นและขอเสนอแนะของผูใชงาน สามารถจำแนกปญหาและ อุปสรรคในการใชง าน แยกตามระบบตา งๆ ไดดงั ตอ ไปนี้

22 ระบบเครอ่ื งยนต 1. เคร่ืองยนตไมแ รง 2. ใชเ ชื้อเพลิงมาก 3. เคร่ืองยนตมปี ญ หาบางครัง้ 33% 34% เครอื่ งยนตไ์ มแ่ รง 33% ใชเ้ ชอ้ื เพลงิ มาก ระบบสง กำลงั เครอ่ื งยนตม์ ปี ัญหา 1. กำลังสงไมคอ ยดี บางครัง้ 2. ชุดคนั เรง คอ นขา งแขง็ กําลงั สง่ ไมค่ อ่ ยดี 50% 50% ชดุ คันเรง่ คอ่ นขา้ งแข็ง ระบบเครอื่ งมือ อุปกรณต า งๆ และอ่นื ๆ 1. สายออ นดา นในขาดงา ย 2. มอื จับเลก็ เกินไป เวลาตัดหญาจะไมส ะดวก 3. ปลอกยางตรงขอออนเปอยงาย 4. ไมม ีบริษัทมาเปลีย่ นอะไหลใ ห ขณะทอ่ี ยูในระยะประกัน

23 20% สายออ่ นดา้ นในขาดงา่ ย 20% 40% มอื จับเล็กเกนิ ไป เวลาตดั 20% หญา้ จะไมส่ ะดวก ปลอกยางตรงขอ้ ออ่ นเปื่อย งา่ ย ไมม่ บี รษิ ัทมาเปลยี่ นอะไหล่ ให ้ ขณะทอี่ ยใู่ นระยะประกัน 2.3.3 เครอื่ งตัดหญา แบบขอแข็ง (สะพาย) ย่ีหอ HONDA GX-35 จากผลการสำรวจความคิดเห็นและขอเสนอแนะของผูใ ชง าน สามารถจำแนกปญหาและ อุปสรรคในการใชง าน แยกตามระบบตางๆ ไดด ังตอ ไปน้ี ระบบเคร่ืองยนต 1. เครื่องยนตไมทนตอการตดั หญา หนกั ๆ เมื่อเคร่ืองยนตรอนแลวเครอื่ งจะดับเอง 2. ตองใชความเรว็ รอบสูงในการตดั หญา ทำใหสิน้ เปลืองเชือ้ เพลิงมาก 3. เปลอื งหวั เทยี น

7% 24 29% เครอื่ งยนตไ์ มท่ นตอ่ การตัด หญา้ หนักๆ เมอ่ื เครอ่ื งยนต์ ระบบสงกำลัง รอ้ นแลว้ เครอื่ งจะดับเอง 1. ชุดเฟอ งชามคลัทช ชำรดุ งา ย ตอ้ งใชค้ วามเร็วรอบสงู ใน 2. แกนเพลา ชำรุดบอย การตดั หญา้ ทําให ้ 3. ลกู ปนหัวเฟอ ง ชำรดุ งาย สนิ้ เปลอื งเชอื้ เพลงิ มาก 64% เปลอื งหวั เทยี น 15% ชดุ เฟืองชามคลัทช์ 31% ชาํ รดุ ง่าย แกนเพลา ชาํ รดุ บอ่ ย 54% ลกู ปืนหวั เฟือง ชํารดุ งา่ ย ระบบเคร่ืองมือ อปุ กรณต า งๆ และอนื่ ๆ 1. มือจับทำมาจากพลาสตกิ ทำใหแ ตกหักงาย 2. ใบมีดควรเปน แบบจานกลม มีใบมีดเล็กๆ ตดิ ต้งั บนจาน จะมีความปลอดภัยในการใช งานมากกวา 3. คันเรงไมแขง็ แรง ชำรุดงา ย 4. ใบมดี ขนาดเล็กเกนิ ไป ควรเปนขนาด 14 น้วิ

17% 25 42% มอื จับทํามาจากพลาสตกิ ทําให ้ แตกหักงา่ ย 33% ใบมดี ควรเป็ นแบบจานกลม มี ใบมดี เล็กๆ ตดิ ตัง้ บนจาน จะมี ความปลอดภยั ในการใชง้ าน มากกวา่ คนั เรง่ ไมแ่ ข็งแรง ชาํ รดุ ง่าย ใบมดี ขนาดเล็กเกนิ ไป ควรเป็ น 8% ขนาด 14 นวิ้ 2.3.4 เครือ่ งตัดหญา แบบขอออ น (สะพาย) ย่ีหอ HONDA GX-35 จากผลการสำรวจความคดิ เห็นและขอเสนอแนะของผูใ ชง าน สามารถจำแนกปญหาและ อุปสรรคในการใชง าน แยกตามระบบตา งๆ ไดดังตอ ไปนี้ ระบบเคร่ืองยนต 1. สนิ้ เปลืองนำ้ มันหลอลื่นเคร่อื งยนต 2. คารบ เู รเตอรเ สียบอย 3. เครอื่ งยนต 4 จังหวะ รอบไมจัด เมอื่ เจอหญาหนาๆ ทำใหประสทิ ธิภาพลดลง 4. เคร่ืองยนตส ึกหรอเรว็ กวา ปกติ

26 17% 16% สน้ิ เปลอื งน้ํามันหลอ่ ลน่ื เครอื่ งยนต์ คารบ์ เู รเตอรเ์ สยี บอ่ ย 17% เครอ่ื งยนต์ 4 จังหวะ รอบไม่ จัด เมอื่ เจอหญา้ หนาๆ ทําให ้ ประสทิ ธภิ าพลดลง เครอื่ งยนตส์ กึ หรอเร็วกวา่ ปกติ 50% ระบบสงกำลงั 1. สายสลงิ ออน ขาดบอ ย และหาอะไหลยาก 2. วสั ดุทใ่ี ชท ำขอตอระหวางกานแขง็ กบั กา นออ น บอบบางเกินไป 3. ชุดเฟอ งตดั หญา เสยี หายบอย 10% สายสลงิ ออ่ น ขาดบอ่ ย และ 10% หาอะไหลย่ าก วัสดทุ ใ่ี ชท้ ําขอ้ ตอ่ ระหวา่ ง กา้ นแข็งกับกา้ นออ่ น บอบ บางเกนิ ไป ชดุ เฟืองตดั หญา้ เสยี หายบอ่ ย 80%

27 ระบบเครอ่ื งมอื อุปกรณต า งๆ และอ่ืนๆ 1. ควรมเี ล่ือยวงเดือน เพ่ือตัดกิ่งไมเล็กๆ 2. ใบมดี ควรมีขนาด 14 นวิ้ และ 16 นิ้ว 3. อะไหลขอออนหายาก 4. ควรใหบ รษิ ัทดำเนินการตรวจสภาพ ตามกำหนดเวลา 25% 25% ควรมเี ลอื่ ยวงเดอื น เพอื่ ตัด กง่ิ ไมเ้ ล็กๆ ใบมดี ควรมขี นาด 14 นวิ้ และ 16 นวิ้ อะไหลข่ อ้ ออ่ นหายาก ควรใหบ้ รษิ ัทดําเนนิ การตรวจ สภาพ ตามกําหนดเวลา 25% 25%

28 2.3.5 เครือ่ งตดั หญาแบบขอ แขง็ (สะพาย) ยี่หอ PATCO POWER POWERED BY HONDA รนุ Smart Type จากผลการสำรวจความคดิ เห็นและขอเสนอแนะของผใู ชงาน สามารถจำแนกปญหาและ อปุ สรรคในการใชง าน แยกตามระบบตา งๆ ไดดังตอ ไปนี้ ระบบเคร่ืองยนต 1. อัตราเรงและรอบเครอ่ื งยนตต่ำ ทำใหม ีปญ หาเวลาตดั หญาหนาๆ 2. ปรมิ าณงานตอระยะเวลา ต่ำกวา เครื่องยนต 2 จงั หวะ 3. เครือ่ งยนต 4 จังหวะ รอบเครื่องจะชา ตองเรงเครือ่ ง ทำใหสิน้ เปลอื งนำ่ มันเชอื้ เพลงิ 4. น้ำมนั ทว มคารบ ูเรเตอรบอย

17% 29 17% อตั ราเรง่ และรอบเครอื่ งยนตต์ ํา่ ทําใหม้ ปี ัญหาเวลาตัดหญา้ 16% หนาๆ ปรมิ าณงานตอ่ ระยะเวลา ตํา่ ระบบสงกำลัง กวา่ เครอ่ื งยนต์ 2 จังหวะ - ไมพบการรายงานปญหา 50% เครอ่ื งยนต์ 4 จังหวะ รอบ ระบบเครือ่ งมือ อปุ กรณต า งๆ และอ่ืนๆ เครอื่ งจะชา้ ตอ้ งเรง่ เครอื่ ง ทํา 1. คันเรง แข็งเกนิ ไป ใหส้ น้ิ เปลอื งนํ่ามนั เชอ้ื เพลงิ 2. คนั เรง ลอ็ คไมได ทำใหเ มอื่ ยมือ น้ํามันทว่ มคารบ์ เู รเตอรบ์ อ่ ย 3. มือจับชำรุดเรว็ แตกหักงาย 4. แกนใบมีดชำรดุ บอ ย 5. สายคันเรงไหม เพราะความรอน

30 20% 20% 20% คนั เรง่ แข็งเกนิ ไป คันเรง่ ล็อคไมไ่ ด ้ ทําใหเ้ มอ่ื ยมอื มอื จับชาํ รดุ เร็ว แตกหกั งา่ ย แกนใบมดี ชํารดุ บอ่ ย 20% สายคนั เรง่ ไหม ้ เพราะความรอ้ น 20% 2.3.6 รถฟารมแทรกเตอรติดเครือ่ งตัดหญา ขนาดไมนอ ยกวา 40 แรงมา พรอมใบมีดแบบปรบั เลือ่ น จากผลการสำรวจความคิดเห็นและขอเสนอแนะของผูใชงาน สามารถจำแนกปญหาและ อปุ สรรคในการใชง าน แยกตามระบบตา งๆ ไดดังตอไปน้ี ระบบเครื่องยนต - ไมพบการรายงานปญหา

31 ระบบสงกำลงั - ไมพบการรายงานปญหา ดา นน้ำหนกั และมิติ 1. ตัวรถมนี ้ำหนักเบา เวลาดันดินมีอาการปดเลก็ นอย 2. ขนาดความกวา งของฐานลอ แคบ ทำใหท ำงานในพืน้ เอยี งลำบาก 33% ตวั รถมนี ํ้าหนักเบา เวลาดันดนิ มอี าการปัดเล็กนอ้ ย ขนาดความกวา้ งของฐานลอ้ แคบ ทําใหท้ ํางานในพนื้ เอยี ง ลําบาก 67% ระบบไฮดรอลคิ 1. ร่ัวซมึ ตามจุดตอ 2. ระบบไฮดรอลิคของชุดตัดหญา พบปญ หาขอตอตางๆ หลวมเรว็ 3. ชดุ คอนโทรลแข็ง 4. ใบมีดดนั ดินมีน้ำหนกั มาก เวลายกขึ้นจะคอยๆ ตกลงมาเอง

32 25% 25% รว่ั ซมึ ตามจดุ ตอ่ ระบบไฮดรอลคิ ของชดุ ตัด หญา้ พบปัญหาขอ้ ตอ่ ตา่ งๆ หลวมเร็ว ชดุ คอนโทรลแข็ง ใบมดี ดันดนิ มนี ้ําหนักมาก เวลายกขนึ้ จะคอ่ ยๆ ตกลงมา 25% 25% เอง ระบบชดุ ตดั หญา 1. ลกู ปน เพลาปน แตกบอยมาก 2. เมอ่ื ยืดระยะตัดหญา ไกลสุด รถมอี าการกระดกเล็กนอย 3. อปุ กรณปอ งกันวสั ดุกระเดน็ ออกสั้นเกินไป 4. ใบมีดตดั หญามอี ายุการใชง านสั้นเกนิ ไป 5. การบังคบั การตัดหญาพรอมกับบงั คบั รถใหว ิ่งตามถนนคอนขางยาก 6. ตลับลกู ปนควรใหญก วาน้ี และมีตวั อดั จารบีทใ่ี หจารบเี ขาไปในตวั ลูกปนใหมาก 10% ลกู ปืนเพลาป่ันแตกบอ่ ยมาก 10% เมอื่ ยดื ระยะตดั หญา้ ไกลสดุ รถมี 20% อาการกระดกเล็กนอ้ ย 10% 40% อปุ กรณ์ป้องกนั วสั ดกุ ระเด็นออก สัน้ เกนิ ไป ใบมดี ตัดหญา้ มอี ายกุ ารใชง้ านสนั้ เกนิ ไป การบังคับการตดั หญา้ พรอ้ มกับ บังคบั รถใหว้ งิ่ ตามถนนคอ่ นขา้ ง ยาก ตลับลกู ปืนควรใหญก่ วา่ น้ี และมี ตวั อัดจารบที ใี่ หจ้ ารบเี ขา้ ไปในตัว 10% ลกู ปืนใหม้ าก

33 ดา นความสะดวกและปลอดภัย 1. ปา ยไฟลูกศรปด บังทัศนวสิ ยั ในการมองทางดานหลงั 2. กลองท่ีครอบลูกกลงิ้ ควรใชเหล็กทีห่ นากวา น้ี ป้ายไฟลกู ศรปิดบังทศั น วสิ ยั ในการมองทาง ดา้ นหลัง 50% 50% กลอ่ งทค่ี รอบลกู กลง้ิ ควร ใชเ้ หล็กทห่ี นากวา่ นี้

34 2.4 ประเภทของใบตัดหญา ใบมดี ตดั หญา มหี ลายแบบมากมายตามทอ งตลาด ไมว า จะเปน ใบมีดใบเดย่ี ว วงเดอื น แบบแฉก แบบเอ็น ถา หากเลอื กอปุ กรณไมตรงกับหญาทจ่ี ะตัด อาจเกิดความเสียหายและอนั ตรายได 2.4.1 ใบมดี ใบเดี่ยว ใบมีดใบเดี่ยว เหมาะสำหรับ การตัดหญาทั่วไป หญารกหนา หญาลำตนไมใหญและสูงมากนัก ใบมดี ชนดิ น้สี ามารถตดั หญาไดปริมาณงานมาก หรอื ตดั หญา ไดเร็วกวาแบบอ่ืนๆ ไมสามารถตนหญาหรือวัชพืชที่มี ลำตน ใหญและสงู ได จะทำใหห ญาพนั ใบมดี หรอื ใบมดี อาจหกั ได 2.4.2 ใบวงเดือน ใบวงเดือน เหมาะสำหรับการตัดหญาหรือวัชพืชท่ีมลี ำตนสูงและใหญได ตัดหญาไดปริมาณพื้นท่ี นอยกวาใบมีดแบบเดี่ยว เพราะรศั มขี องฟน นอ ยกวา

35 2.4.3 ตลับเอ็น และ จานเอ็น เอ็นตัดหญา เหมาะสำเล็มหญาที่ไมรกมาก หรือบริเวณที่มีเศษหินเยอะ สามารถเขาไปในซอกห ลืบหรอื พนื้ ทแ่ี คบได สามารถตัดหญา ทชี่ ดิ ขอบได ไมส ามารถตัดหญา หรือวชั พืชทรี่ กหนา

36 บทท่ี 3 วธิ กี ารศกึ ษา วิจยั 3.1 กำหนดแนวทางการศกึ ษา วิจัย เพือ่ หาความเหมาะสมในการเลอื กใชเ คร่อื งตัดหญาให เหมาะกบั วัชพืชตามเขตทางหลวง สืบเนื่องจากเนื้อหาในบทที่ 2 จะเห็นไดวามีการรายงานปญหาและอุปสรรคในการใช งานเครื่องตัดหญาแตละประเภทแตกตางกันไป อาจเนื่องมาจากการใชงานที่หลากหลายวิธีแตกตาง กนั ดงั น้ัน เพื่อใหข อมลู เปน ไปในทศิ ทางเดยี วกนั จงึ กำหนดแนวทางการศกึ ษา วิจัย ดังนี้ 3.1.1 ตวั แปรตน – ชนดิ วชั พืชตามเขตทางหลวง ไดแก หญาคา หญา ชนั กาด แหวหมู หญาเจาชู หญาขจรจบ หญา หนวดษี หญา รงั นก หญาหวาย ไมยราบยกั ษ กระถิน และ แค 3.1.2 ตวั แปรตาม – ชนดิ ของเครื่องตัดหญา ทเ่ี หมาะสมตอการตดั วัชพชื ชนิดนัน้ ๆ 3.1.3 ตัวแปรควบคมุ – เครื่องตัดหญา ประเภทตางๆ ทใี่ ชอ ยูในกรมทางหลวง ไดแก เคร่ืองตดั หญา 2 จังหวะ ขอ แขง็ และขอออน, เครอ่ื งตัดหญา 4 จังหวะ ขอแข็งและขอ ออ น และรถฟารม แทรกเตอรตดิ เครอ่ื งตัดหญา 3.2 หลักการทีใ่ ชใ นการวิเคราะห เพือ่ หาความเหมาะสมในการเลือกใชเ ครอื่ งตดั หญา ให เหมาะกบั วัชพืชตามเขตทางหลวง ศกึ ษาลกั ษณะทางพฤกษศาสตรและ ลักษณะจำเพาะ ของวชั พชื ในเขตทางหลวง วิเคราะหกำลังเครอื่ งยนต และลักษณะทางกายภาพของเคร่ืองตดั หญา ประเภท ตางๆ จากเนอื้ หาในบทท่ี 2 เพ่อื นำไปใชก บั วัชพืชในเขตทางหลวงชนดิ ตางๆ สรปุ ผลการศกึ ษาความเหมาะสมในการเลอื กใชเ ครื่องตัดหญา ใหเ หมาะกับวชั พืชในเขตทางหลวง

37 บทที่ 4 สรปุ ผลการดำเนินงาน จากการศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตร และลักษณะจำเพาะของวัชพืชในเขตทางหลวง และวิเคราะห กำลังเครื่องยนต และลักษณะทางกายภาพของเครื่องตัดหญา ประเภทตางๆ สามารถหาความเหมาะสมในการ เลอื กใชเคร่ืองตดั หญาและชนิดของใบมีดใหเ หมาะกบั วัชพชื ในเขตทางหลวง ไดต ามตาราง ดังตอ ไปน้ี ตารางที่ 1 ชนิดของเครื่องตดั หญาที่เหมาะสมกับชนิดหญาและวชั พชื ตามเขตทางหลวง ชนดิ เครือ่ ง เคร่ืองตัดหญา เครอื่ งตัดหญา รถฟารม ตดั หญา 2 จงั หวะ 4 จงั หวะ แทรกเตอรติด เครือ่ งตดั หญา ชนิดหญา ขอ แขง็ ขอออน ขอ แข็ง ขอออน และวัชพืช √ หญา คา √√ √√ √ หญาชนั กาด √√ √√ √ แหว หมู √√ √√ √ หญา เจาชู √√ √√ √ หญา ขจรจบ √√ √√ √ หญา หนวดษี √√ √√ √ หญารังนก √√ √√ √ หญา หวาย √√ ไมยราบยักษ √ กระถิน √ แค √ ตารางท่ี 2 ชนิดของใบมดี ท่เี หมาะสมกับหญาหรอื วัชพชื ลกั ษณะหญา / หญาสนาม หญารกหนา ไมสูง หญา/วัชพืชลำตน วัชพืชลำตน ใหญ วัชพชื สูงเปนพุม ★★★ ★★★ ★★ ชนดิ ใบมดี ★★★ ★★★ ★ เสน เอน็ ★★★ ★ ★ ใบเด่ยี ว ใบวงเดอื น

38 โดยผลการศกึ ษาทไี่ ดตาม ตารางท่ี 1 และตารางที่ 2 นัน้ เปน แนวทางเพอื่ ใหผ ูใชง านนำไปใชป ระกอบการ ตัดสินใจในการเลือกใชเครื่องตัดหญาและใบมีดใหเหมาะสมกับวัชพืชชนิดนั้นๆ ซึ่งจะสามารถชวยเพิ่ม ประสทิ ธภิ าพในการตดั หญาในเขตทางหลวงและลดปญ หาการชำรุดของเครื่องตัดหญา ทมี่ ีอยูได