ภูเขาไฟ

รายงาน เรื่อง ภูเขาไฟ(Volcano) จดั ทาโดย สามเณร ราเมศวร์ บรรลือเขตต์ เสนอ อาจารย์ จุฑาทิพย์ แก้วมณี รายงานฉบับนีเ้ ป็ นส่วนหน่ึงของรายวชิ าวทิ ยาศาสตร์ โรงเรียนพระปริยตั ธิ รรมวดั สุวรรณรังสรรค์ ภาคเรียนที่ ๑ ปี การศึกษา ๒๕๖๓

คานา รายงในเร่ืองภเู ขาไฟ(Volcano)และไดศ้ ึกษาอยา่ งเขา้ ใจเพ่ือเป็นประโยชนก์ บั การเรียน ผจู้ ดั ทำหวงั วำ่ รำยงำนเลม่ นจี้ ะเป็นประโยชนก์ บั ผอู้ ่ำน หรอื นกั เรยี น นักศกึ ษำ ท่กี ำลงั หำ ขอ้ มลู เร่อื งนอี้ ย่หู ำกมขี อ้ แนะนำหรอื ขอ้ ผดิ พลำดประกำรใด ผจู้ ดั ทำขอนอ้ มรบั ไวแ้ ละขออภยั มำ ณ ท่นี ดี้ ว้ ย จดั ทาโดย สามเณร ราเมศวร์ บรรลือเขตต์

สารบญั หน้า เร่ือง 1 การก่อกาเนิดภูเขาไฟ 2 ภเู ขาไฟรูปร่างต่างๆ 3 แบบกรวยกรวดภูเขาไฟ 4 ภูเขาไฟรูปโล่ 5 ภเู ขาไฟกรากะตวั 6 ภเู ขาไฟวสิ ุเวยี ส 7 ภูเขาไฟใต้น้า 8 ภูเขาไฟ 9 การเกิดภูเขาไฟ 10 การจาแนกภูเขาไฟตามรูปร่าง 11 ผลกระทบจากการระเบดิ ของภเู ขาไฟ 12 ประโยชน์ของการเกดิ ภูเขาไฟ 13 โทษของการเกดิ ภูเขาไฟ 14 แหล่งทม่ี า

ภูเขาไฟ ภเู ขาไฟเป็นหน่ึงในองคป์ ระกอบที่ทรงพลงั ที่สุดของธรรมชาติและเป็นส่ิงที่หลอ่ หลอมโลก ของเรานบั ต้งั แต่จุดเร่ิมตน้ น่ีคือความกราดเกร้ียวอยา่ งสุดขีดของธรรมชาติภูมิประเทศทวั่ ทกุ หนแห่ง ลอ้ มรอบไปดว้ ยเปลวไฟการปะทุเพียงคร้งั เดียวกท็ าให้ฟ้ามืดไปทว่ั ท้งั ทวีปและเปลี่ยนแปลงสภาพ อากาศไปนานหลายร้อยปี การปะทุคร้ังร้ายแรงท่ีสุดของภเู ขาไฟมีพลงั งานมากกว่าอาวุธนิวเคลียร์ทกุ ชนิดในปี 1815 เถา้ จากภเู ขาไฟแทมโบราไดส้ ร้างให้เกิดภาพพระอาทิตยต์ กดินสีแดงฉานไปทว่ั โลก นานถึง3ปี การปะทุที่ใหญ่กวา่ น้นั ปิ ดก้นั ลาแสงจากดวงอาทิตยไ์ ปนานหลายสิบปี สร้างใหเ้ กิดความ หายนะตอ่ การเปล่ียนแปลงของสภาพอากาศโลก

การเกิดภูเขาไฟ เกิดจากหินหนืดที่อยใู่ ตเ้ ปลือกโลกถกู แรงดนั อดั ให้แทรกรอยแตกข้ึนสู่ผวิ โลกโดยมีแรงปะทหุ รือแรงระเบดิ เกิดข้ึนสิ่งที่พุ่ง ออกมาจากภเู ขาไฟเมื่อภเู ขาไฟระเบิดก็คือหินหนืด ไอน้า ฝ่ นุ ละออง เศษหินและแก๊ส ตา่ งๆ โดยจะพ่งุ ออกมาจากปลอ่ งภเู ขาไฟ (หิน หนืดถา้ ถกู พงุ่ ออกมาจากบนพ้ืนผิวโลกเรียกวา่ ลาวา แตถ่ า้ ยงั อยใู่ ตผ้ วิ โลกเรียกวา่ แมกมา) บริเวณท่ีมีโอกาสเกิดภูเขาไฟแนวรอยตอ่ ระหวา่ งเพลตจะเป็นบริเวณที่มีโอกาสเกิดภูเขาไฟไดม้ ากท่ีสุดโดยเฉพาะบริเวณท่ีมีการมุดตวั ของแผน่ เปลือกโลกใตพ้ ้ืนมหาสมุทรลง ไปสู่บริเวณใตเ้ ปลือกโลกท่ีเป็นส่วนของทวีปเพราะเปลือกโลกแผน่ เปลอื กโลกท่ีมดุ ตวั ลงไปจะถูกหลอมกลายเป็นหินหนืดจึงแทรกตวั ข้ึนมาบริเวณผิวโลกไดง้ ่ายกวา่ บริเวณอ่ืนบริเวณท่ีอยหู่ ่างจากรอยต่อระหวา่ งเปลือกโลกก็อาจเกิดภูเขาไฟไดเ้ ช่นกนั ซ่ึงเกิดข้ึนโดย กระบวนการที่หินหนืดถูกดนั ข้ึนมาตามรอยแยกในช้นั หินตวั อยา่ งเช่นนกั ธรณีวิทยาพบวา่ บริเวณจงั หวดั ลาปางและบุรีรัมย์เคยมีบริเวณ ที่หินหนืดถูกดนั แทรกข้ึนมาตามรอยแยกของช้นั หิน และมีบางแห่ง เกิดการปะทุแบบภเู ขาไฟ แตไ่ มร่ ุนแรงมากนกั

การจาแนกภูเขาไฟตามรูปร่าง 1.กรวยภเู ขาไฟสลบั ช้นั กรวยภูเขาไฟสลบั ช้นั (Composit Cone Volcano) เป็นภูเขาไฟซ่ึงเกิดจากการสลบั หมุนเวียน ของช้นั ลาวา และเศษหิน ภเู ขาไฟชนิดน้ีอาจจะดนั ลาวาไหลออกมาเป็นเวลานาน และจะเปล่ียนแปลง รูปแบบการประทุอยา่ งกระทนั หนั ภูเขาไฟชนิดน้ีที่มีชื่อ เช่น ภูเขาไฟฟจู ิ (ญ่ีป่ นุ ), ภูเขาไฟมายอน (ฟิ ลิปปิ นส์) และ ภเู ขาไฟเซนตเ์ ฮเลน (สหรัฐฯ)

2.ภูเขาไฟรูปโล่ ภเู ขาไฟรูปโล่ (Shield Volcano) เป็นภูเขาไฟท่ีมีขนาดใหญ่ โดยพ้ืนฐานแลว้ ภูเขาไฟชนิด น้ีเกิดจาก ลาวาชนิดบาซอลทท์ ่ีไหลดว้ ยความหนืดต่า ลาวาที่ไหลมาจากปล่องกลาง และไมก่ องสูง ชนั เหมือนภูเขาไฟชนิดกรวยสลบั ช้นั ภูเขาไฟชนิดน้ีมกั จะเป็นภเู ขาไฟที่ใหญ่ เช่น ภูเขาไฟ Muana Loa (ฮาวาย)

3.กรวยกรวดภูเขาไฟ กรวยกรวดภูเขาไฟ (Cinder Cone) ภเู ขาไฟชนิดน้ีจะสูงชนั มาก และเกิดจาก ลาวาท่ีพ่งุ ออกมาทบั ถมกนั ลาวาจะมีความหนืดสูง การไหลไม่ตอ่ เนื่อง และมีลกั ษณะเป็น ลาวาลูกกลมๆ ที่พุ่งออกมาจากปลอ่ งเดี่ยว และทบั ถมกนั บริเวณรอบปลอ่ ง ทาให้ภูเขาไฟ ชนิดน้ีไมค่ ่อยก่อใหเ้ กิดความสูญเสียชีวิต

ผลกระทบจากการระเบิดของภูเขาไฟ แรงสน่ั สะเทือน มีท้งั การเกิดแผน่ ดินไหวเตือน แผน่ ดินไหวจริง และแผน่ ดินไหวติดตาม ถา้ ประชาชนไปต้งั ถนิ่ ฐานอยใู่ นเชินภูเขา ไฟอาจหนีไม่ทนั เกิดความสูญเสียชีวิตและทรัพยส์ ิน การเคล่ือนที่ของลาวา อาจไหลออกมาจากปากปล่องภเู ขาไฟเคลื่อนที่รวดเร็วถึง50 กิโลเมตรต่อชวั่ โมง มนุษยและสตั วอ์ าจหนีภยั ไม่ทนั เกิดความสูญเสียอยา่ งใหญห่ ลวง เกิดเถา้ ภเู ขาไฟ บอมบภ์ เู ขาไฟ ระเบิดข้ึนสู่บรรยากาศ ครอบคลุมอาณาบริเวณใกลภ้ ูเขาไฟ และลมอาจพดั พาไปไกลจากแหลง่ ภเู ขา ไฟระเบิดหลายพนั กิโลเมตร เชน่ ภูเขาไฟพินาตูโบน จงั หวดั สงขลา นราธิวาส และปัตตานี เกิดมลภาวะทางอากาศและแหลง่ น้ากินน้าใช้ ของประชาชน รวมท้งั ฝ่ นุ ภเู ขาไฟไดข้ ้ึนไปถึงบรรยากาศข้นั สตราโตสเฟี ยร์ ใชเ้ วลานานหลายปี ฝ่ นุ เหลา่ น้นั ตึงจะตกลงบนพ้ืนโลกจน หมด เกิดคล่ืนสึนามิ ขณะเกิดภเู ขาไประเบิด โดยเฉพาะภูเขาไฟใตท้ อ้ งมหาสมทุ ร คลื่นน้ีจะโถมเขา้ หาฝั่งสูงกวา่ 30 เมตร

ประโยชน์ของการเกดิ ภูเขาไฟ 1. กำรระเบดิ ของภเู ขำไฟช่วยปรบั ระดบั ของเปลอื กโลกใหอ้ ยใู่ นภำวะสมดลุ 2. กำรเคลอ่ื นท่ขี องลำวำจำกกำรระเบดิ ของภเู ขำไฟ ทำใหห้ นิ อคั นีและหิน ชน้ั ใตท้ ่ลี ำวำไหลผำ่ นเกิดกำรแปรสภำพ เชน่ หนิ แปรท่แี ขง็ แกรง่ ขึน้ 3. แหลง่ ภเู ขำไฟระเบดิ ทำใหเ้ กิดแหลง่ แรท่ ่สี ำคญั ขนึ้ เช่น เพชร เหลก็ และ ธำตอุ ่นื ๆ อีกมำก 4. แหลง่ ภเู ขำไฟจะเป็นแหลง่ ดินดเี หมำะแกก่ ำรเพำะปลกู เชน่ ดนิ ท่ีอำเภอ ทำ่ ใหม่ จงั หวดั จนั ทบรุ ี เป็นตน้ 5. แหลง่ ภเู ขำไฟ เป็นแหลง่ ทอ่ งเท่ยี วท่สี ำคญั เชน่ อทุ ยำนแห่งชำติฮำวำย ในอเมริกำ หรอื แหลง่ ภกู ระโดง ภอู งั คำร ในจงั หวดั บรุ รี มั ยข์ องไทย เป็นตน้ 6. ฝ่นุ เถำ้ ภเู ขำไฟท่ลี อ่ งลอยอย่ใู นอำกำศชน้ั สตรำโตสเฟี ยร์ ทำให้ บรรยำกำศโลกเยน็ ลง ปรบั ระดบั อณุ หภมู ขิ องบรรยำกำศชน้ั โทรโพสเฟี ยรข์ องโลก ท่กี ำลงั รอ้ นขนึ้ แก๊สคำรบ์ อนไดออกไซด์ หรือกำรเกิดปฏกิ ริ ยิ ำเรือนกระจกและกำร เปลย่ี นแปลงของกระแสนำ้ แอลนิโน ท่ที ำใหอ้ ณุ หภมู ิในบรรยำกำศของโลกสงู ขนึ้ นน้ั ลดต่ำลง

โทษของการเกดิ ภูเขาไฟ 1.เมื่อภเู ขาไฟระเบิดจะมีเขมา่ ควนั และก๊าซบางชนิดซ่ึงอาจเป็นอนั ตรายต่อสิ่งมีชีวิตได้ 2.การปะทขุ องภูเขาไฟอาจทาใหเ้ กิดแผน่ ดินไหวข้ึนได้ 3.ชีวิตและทรัพยส์ ินที่อยใู่ กลเ้ คียงเป็นอนั ตราย 4.สภาพภูมิอากาศเกิดการเปลี่ยนอยา่ งเห็นไดช้ ดั

การก่อกาเนิดภูเขาไฟ เกิดจากหินหนืดท่ีอยใู่ ตเ้ ปลือกโลกถกู แรงดนั อดั ใหแ้ ทรกรอยแตกข้ึนสู่ผิวโลก โดยมีแรงปะทหุ รือแรงระเบดิ เกิดข้ึนสิ่งที่พ่งุ ออกมาจากภเู ขาไฟเม่ือภเู ขาไฟระเบิดกค็ ือ หินหนืด ไอน้า ฝ่ นุ ละออง เศษหินและแก๊สต่างๆ โดยจะพ่งุ ออกมา จากปล่องภูเขาไฟ (หินหนืดถา้ ถูกพงุ่ ออกมาจากบนพ้ืนผิวโลกเรียกว่า ลาวา แต่ถา้ ยงั อยใู่ ตผ้ วิ โลกเรียกวา่ แมกมา)บริเวณที่มี โอกาสเกิดภูเขาไฟ แนวรอยต่อระหวา่ งเพลตจะเป็นบริเวณท่ีมีโอกาสเกิดภูเขาไฟไดม้ ากที่สุด โดยเฉพาะบริเวณท่ีมีการมดุ ตวั ของแผน่ เปลือกโลก ใตพ้ ้ืนมหาสมุทรลงไปสู่บริเวณใตเ้ ปลือกโลกที่เป็นส่วนของทวีป เพราะเปลือกโลกแผน่ เปลือกโลกที่มุด ตวั ลงไปจะถกู หลอมกลายเป็นหินหนืด จึงแทรกตวั ข้ึนมาบริเวณผวิ โลกไดง้ ่ายกวา่ บริเวณอ่ืน บริเวณที่อยหู่ ่างจากรอยต่อ ระหวา่ งเปลือกโลก ก็อาจเกิดภูเขาไฟไดเ้ ช่นกนั ซ่ึงเกิดข้ึนโดยกระบวนการท่หี ินหนืดถูกดนั ข้ึนมาตามรอยแยกในช้นั หิน

ภูเขาไฟรูปร่างต่างๆ ภูเขาไฟแบง่ ตามลกั ษณะการเกิดและรูปร่างได้ 5 แบบ คือ 1. แบบกรวยกรวดภูเขาไฟ 2.ภเู ขาไฟกรากะตวั 3. ภเู ขาไฟรูปโล่ 4.ภเู ขาไฟวิสุเวียส 5.ภูเขาไฟใตน้ ้า

แบบกรวยกรวดภูเขาไฟ มีรูปร่างลกั ษณะเหมือนกรวยสูงที่คว่าอยู่ จดั เป็นภเู ขาไฟท่ีมีขนาดเลก็ ที่สุด ภเู ขาไฟ แบบน้ีเกิดจากการปะทุของหินหลอมเหลวภายใตผ้ วิ โลกถกู ดนั ปะทอุ อกมาทาง ปล่องอยา่ งแรง มีผล ให้ช้ินส่วนหินท่ีร้อนจดั ลกุ เป็นไฟปะทุข้ึนไปในอากาศ แลว้ เยน็ ตวั ลงอยา่ งรวดเร็วกลายเป็นกรวดภเู ขา ไฟ มีลกั ษณะเป็นผลึกแขง็ เหมือนแกว้ การปะทุของหินหลอมเหลวคร้ังแลว้ คร้ังเล่าทาใหถ้ า่ นและข้ีเถา้ กองทบั กนั เป็นแนวลาดเป็นช้นั สูงข้ึนไปเร่ือยๆ ภูเขาไฟส่วนใหญท่ ี่พบเห็นมกั จะมีลกั ษณะรูปร่าง

ภูเขาไฟรูปโล่ เป็นแบบที่มีลกั ษณะกวา้ งเต้ียคลา้ ยรูปโลค่ ว่า ท้งั น้ีเพราะหินหนืดไหลออกมาจากปล่อง มีอุณหภูมิสูงมาก และมีอตั ราการไหลเร็วมากจึงไหลไปไดเ้ ป็นระยะทางไกล ไมเ่ กิดการทบั ถมของเถา้ ถา่ นเป็นรูปกรวย แตจ่ ะขยายแผก่ วา้ งออกไป จึงเป็นภเู ขาไฟท่ีมีรูปร่างกวา้ งใหญ่ที่สุด ภเู ขาไฟแบบน้ีมี อยมู่ ากในแถวหมเู่ กาะฮาวาย นอกจากน้ีนกั ธรณีวิทยายงั พบวา่ ก่อนและหลงั ที่ภเู ขาไฟจะระเบิด มกั จะ เกิดแผน่ ดินไหวก่อน

ภูเขาไฟกรากะตวั เกาะกรากะตวั เป็นเกาะที่มีแนวเส้นภูเขาไฟพาดผา่ นใจกลางเกาะ ยอดปลอ่ งภูเขาไฟท่ีสูงที่สุดในเกาะมี ความสูง 820 เมตรเหนือระดบั น้าทะเลปานกลาง หินภเู ขาไฟและธาตภุ ูเขาไฟที่ใหเ้ ป็นเกาะท่ีอุดมสมบูรณ์ เหมาะตอ่ การ เกษตรกรรม เกาะแห่งน้ีเริ่มมีมนุษยม์ าต้งั ถ่ินฐานอยเู่ ม่ือประมาณ3000ปี ก่อนคริสตกาล มนุษยก์ ลุ่มแรกๆคือเกษตรกรท่ีมา ทดลองถางป่ าที่เกาะน้ีเพ่ือปลูกขา้ วและพืชผลอ่ืนๆแลว้ ไดผ้ ลเป็นท่ีน่าพอใจ จึงต้งั รกรากอาศยั อยบู่ นเกาะ เกาะน้ีอยไู่ ม่ ไกลจากเกาะสุมาตรา ซ่ึงเป็นเกาะใหญ่ทางตะวนั ตกของอนิ โดนีเซีย ทาให้มีผคู้ นมาต้งั รกรากมากข้ึน จนเกาะแห่งน้ี กลายเป็นเมืองแห่งหน่ึงภเู ขาไฟกรากะตวั ที่ต้งั อยบู่ นเกาะไดม้ ีการระเบิดเลก็ ๆนอ้ ยๆหลายคร้ัง แต่การระเบิดไดพ้ น่ แร่ธาตุ ออกมาทาให้เกาะอดุ มสมบรู ณ์ข้ึน ชาวบา้ นจึงไมไ่ ดต้ ระหนกั ถึงภยั อนั ตรายของภูเขาไฟระเบิดการระเบิดคร้ังสุดทา้ ยก่อน จะเกิดการระเบิดคร้ังใหญ่เกิดข้ึนใน พ.ศ. 2224 (ค.ศ. 1681) หลงั จากน้นั กรากะตวั ก็สงบไปนานกว่า 200 ปี

ภูเขาไฟวิสุเวียส (องั กฤษ: Mount Vesuvius) ต้งั อยใู่ กลก้ บั เมืองนาโปลี (เนเปิ ลส์) เหนืออ่าวเนเปิ ลส์ ประเทศ อิตาลี เป็นภเู ขาไฟท่ียงั ไม่ดบั เพียงแห่งเดียวในแผน่ ดินใหญ่ยโุ รป มีความสูง 1,281 เมตร ปากปลอ่ งมีเส้น รอบวง 1,400 เมตร ลึก 216 เมตร การระเบิดคร้ังท่ีมีชื่อเสียงเกิดข้ึนในวนั ท่ี 24 สิงหาคม ปี พ.ศ. 622(ค.ศ. 79) เถา้ ถา่ นไดท้ บั ถมเมืองปอมเปอีและเฮอร์คิวเลเนียมท้งั เมือง แต่การระเบิดคร้ังลา่ สุดเกิดข้ึนเมื่อปี พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944)

ภูเขาไฟใต้นา้ อาจอยเู่ ดี่ยว ๆ หรือเป็นกล่มุ บนพ้ืนมหาสมุทร ส่วนที่สูงไม่เกิน 1,000 เมตรจากพ้ืนมหาสมทุ ร ภเู ขาไฟใตน้ ้ามีสณั ฐาน คอ่ นขา้ งกลมมน หากยอดเรียบจะเรียกวา่ เนินเขามหาสมุทร (abyssal) ภูเขาไฟใตน้ ้าที่อยเู่ ป็นกลุ่มอาจเป็นฐานของแนวสนั เขาใต้ น้าก็ไดบ้ างคร้ังอาจเป็นภเู ขาไฟท่ียงั คกุ รุ่นอยบู่ างแห่งอาจโผลข่ ้ึนมาเหนือผวิ หนา้ น้ากลายเป็นเกาะภเู ขาไฟในมหาสมทุ รไดเ้ ช่น หมู่เกาะฮาวายเป็นตน้ ภเู ขาไฟที่โผลพ่ น้ ผวิ น้าบางแห่งเม่ือเกิดระเบิดข้ึนยอดของมนั จะหายไปลดความสูงลงจนถึงผิวหนา้ น้าจาก การกระทาของกระแสน้า คล่ืนและลม ต่อมาอาจจะมีการจมตวั ลงจากการเปล่ียนแปลงของเปลือกโลก ทาให้กลายเป็นภเู ขาท่ีมี ยอดแบนราบใตน้ ้า ภูเขาลกั ษณะดงั กลา่ วเรียกว่า กีโยต์ (guyot) หรือ Tablemount (ภาพที่ 3.6) ส่วนใหญ่จะอยตู่ ่ากวา่ ผวิ หนา้ น้าประมาณ 1,200-1,600 เมตร และพบมากในมหาสมทุ รแปซิฟิ กตอนกลาง ในบริเวณมหาสมุทรในเขตร้อนเช่น ในบริเวณเส้นศนู ยส์ ูตรที่มีอณุ หภมู ิผวิ หนา้ น้าไม่ต่ากวา่ 20 องศาเซลเซียส เกาะภเู ขาไฟบริเวณน้ีจะมีปะการังเกิดข้ึนโดยรอบเม่ือ ภเู ขาไฟระเบิดหรือจมตวั ลงหรือระดบั น้าสูงข้ึนปะการังจะเติบโตตามแนวด่ิงสูงข้ึนตามระดบั น้าในขณะที่เกาะระยะตอ่ ไปเมื่อ เกาะจมตวั ลงพ้ืนที่ภายในแนวปะการังท่ีลอ้ มรอบจะมีลกั ษณะคลา้ ยทะเลสาบเรียกวา่ (Lagoon)แนวปะการังลกั ษณะดงั กลา่ ว เรียกว่าatoll

แหล่งทม่ี า https://pawena5651.wordpress.com/ https://hahugking.wordpress.com/