ผักสวนครัว พริก

พรกิ ..

ชอื่ สามัญ : Bird Chilli ชอื่ วิทยาศาสตร์ : Capsicum frutescens Linn. วงศ์ : SOLANACEAE ชื่ออ่นื ๆ : พรกิ แด้, พริกแต้, พรกิ นก, พรกิ แจว, พรกิ นำ้ เม่ยี ง (เหนือ-พำยัพ), พรกิ , พรกิ ชฟี ำ้ ,พรกิ ขหี นู (ภำคกลำง-เหนือ), ดีปลี (ใต้-ปตั ตำนี), ดีปลีขนี ก, พรกิ ขีนก, ใต้ (ภำคใต้), ลวั ะเจยี (แตจ้ ิว๋ ), มะระตี (สุรินทร)์ , ลำ่ เจียว (จีนกลำง), หมักเพด็ (อีสำน) ลกั ษณะทั่วไป : ตน้ : เป็นพรรณไม้พุม่ ขนำดเล็ก ลำ้ ต้นมีควำมสูงประมำณ 45-75 ซม. ใบ : เปน็ ใบเดีย่ ว ออกตรงกันขำ้ มกัน ลกั ษณะใบจะกลมรี ตรงปลำยจะแหลม ดอก : จะออกตรงงำ่ มใบเป็นกลมุ่ ประมำณ 1-3 ดอก เปน็ สขี ำว มีกลีบดอกประมำณ 5 กลบี ส่วนเกสรตัวผู้จะ มอี ยู่ 5 อัน จะขนึ สลบั กบกลีบดอก เกสรตัวเมยี มี 1 อันและมรี งั ไข่ประมำณ 2-3 หอ้ ง ผล : ผลสุกจะเป็นสีแดง หรือแดงปนนำ้ ตำล ลักษณะผลมีผวิ ลืน่ เป็นมนั ภำยในผลนันจะกลวง และมี แกนกลำง รอบ ๆแกนจะมีเมล็ดเปน็ สเี หลอื งเกำะอยู่มำกมำย และเมล็ดจะมีรสเผ็ด การขยายพันธุ์ : โดยกำรเพำะเมลด็

สรรพคุณ : ใช้ปรุงรสอำหำร ช่วยเจริญอำหำร และรักษำอำกำรอำเจียน รักษำโรคหดิ กลำก รกั ษำโรคบิด โดยกำรใช้ พริกสด 1 เม็ด หรือมำกกวำ่ นันใชก้ ิน และอำกำรปวดบวมเนื่องจำกควำมเย็นจัด โดยใช้ผงพรกิ แหง้ ท้ำเป็นขีผึง หรือสำรละลำยแอลกอฮอล์ใช้ทำ อ่ืน ๆ พรรณไมน้ ีเป็นพรรณไม้สวนครวั ท่ีขำดกันไม่ได้ เป็นพรรณไม้ที่ขึนง่ำย แตบ่ ำ้ รงุ รกั ษำยำก เพรำะใบอ่อนของพริกอรอ่ ยทำ้ ให้แมลงตำ่ ง ๆ ชอบกนิ ผลแรกผลิใช้ผสมกบั ผักแกงเลียงช่วย ชูรส ส่วนผลกลำงแก่ใชใ้ ส่แกงคัว่ ส้ม จะได้อำหำรทีม่ ีรสเปรียวออ่ น ๆ เพรำะมวี ิตำมีซี และไสพ้ ริกจะมสี ำรแคบ ไซซิน ท่ีให้ควำมเผ็ดและมกี ล่ินฉนุ เผ็ดรอ้ นเป็นเคร่ืองปรุงอำหำรช่วยชูรส ใส่น้ำพรกิ ย้ำ ท้ำเป็นน้ำปลำดองและ ยังเป็นยำช่วยกระตุ้นท้ำให้เจริญอำหำร บ้ำรุงธำตุ หรือใช้ภำยนอกเป็นยำทำถูนวดลดอำกำรไขข้ออักเสบ คุณค่าทางอาหาร รักษำอำกำรบวม ฟกช้ำ ใหใ้ ช้พริกขีหนูที่แก่จัดเป็นสีแดงแลว้ ตำกแหง้ น้ำมำบดเป็นผงให้ละเอยี ดแลว้ เทลง ในวำสลนิ ที่เคยี่ วจนเหลว กวนใหเ้ ข้ำกนั แลว้ น้ำไปเค่ยี วอกี จนได้กลิน่ พริก ใช้สำ้ หรับทำถู รักษำอำกำรเคล็ด ถูก ชน ฟกช้ำด้ำเขียว และอำกำรปวดตำมข้อ ให้ทำตรงบริเวณที่เป็นวันละครัง หรือสองวันต่อครัง รักษำอำกำรปวดตำมเอวและน่อง ให้ใช้ผงพริกขีหนูและวำสลิน หรือผลพริก วำสลิน และแป้งหมี เติม เหล้ำเหลืองจ้ำนวนพอประมำณ แล้วคนให้เป็นครีม ก่อนท่ีจะใช้ ใหท้ ำลงบนกระดำษแก้วปิดบริเวณทีป่ วด ใช้พ ลำสเตอร์ปิดโดยรอบ จะมีอำกำรท้ำให้เหง่ือออก กำรเคลื่อนไหวคล่องแคล่วขึน และรู้สึกหำยปวด จำกกำร ตรวจสอบพบวำ่ ตำมบรเิ วณท่พี อกยำจะมีควำมรูส้ กึ ร้อน และกำรไหลเวยี นของโลหติ เพิ่มขึน ข้อมูลทางเภสัชวทิ ยา : สำรสกัดจำกพริก ใช้ทำลงบนผิวหนังจะท้ำให้หลอดเลือด ตำมบรเิ วณนนั ขยำยตัว และกำรไหลเวียนของ เลือดเพ่ิมขึน ถำ้ ใชม้ ำกเกนิ ไปอำจจะทำ้ ใหร้ ะคำยเคืองได้ ฤทธต์ิ อ่ ต้ำนเชือแบคทีเรยี และฆำ่ แมลง แคปซำยซินจะมีผลยบั ยงั เชอื Bacillus cereus และเชือ Bacillus subtilis แต่ไม่มีผลต่อเชือ Bacillus aureus และเชือ Bacillus coli นอกจำกนีสำรทสี่ กัดจำกพริก โดยวิธีกำร ตม้ ด้วยน้ำ จะมีฤทธใ์ิ นกำรฆ่ำแมลง ฤทธต์ิ อ่ ระบบทำงเดนิ อำหำร แคปซำยซิน ท้ำใหเ้ จรญิ อำหำร และกนิ อำหำรได้มำกขึน พรกิ สำมำรถชว่ ย กระตนุ้ ท้ำใหก้ ำรเคลือ่ นไหว ของกระเพำะอำหำรสุนขั เพมิ่ ขนึ และน้ำสกัดท่ีได้จำกพริก จะชว่ ยลดกำรบีบตัว ของล้ำไส้เล็กส่วนปลำย ileum ของหนูตะเภำทเ่ี กิดจำกอะเซทลิ โมลีนและฮีสตำมนี ได้ส่วนแคปซำยซิน จะ เพมิ่ กำรบบี ตวั ของลำ้ ไสเ้ ล็กส่วนปลำย ileum ของหนูตะเภำ แตถ่ ้ำใหแ้ คปซำยซนิ ซ้ำอกี ครงั ในขนำดเท่ำ ๆ กนั จะมีผลน้อยมำกหรือไม่มีผลเลย ผลตอ่ ระบบไหลเวียนโลหติ แคปซำยซิน ทสี่ กดั จำกพริก สำมำรถกระตุ้นหัวใจหอ้ งบนของหนตู ะเภำ แต่ เม่ือฉดี เขำ้ ทำงหลอดเลือดด้ำของแมวและสุนขั จะทำ้ ให้ควำมดันโลหิต และหัวใจเตน้ ช้ำ หำยใจขดั และอำกำร พวกนีจะหำยไป เมอื่ เรำตัดเส้นประสำทเวกสั ออก (Vagotomy) สว่ นแคปซำยซนิ จะเพ่ิมควำมดันโลหติ ใน

แมว ท่ถี ูกตัดหวั ออก (decapitated cat) ถ้ำฉดี เข้ำในหลอดเลอื ดด้ำของแมวท่ีถูกวำงยำสลบ จะทำ้ ใหค้ วำมดนั โลหิตในปอดสงู ขนึ แต่เมื่อฉีดเข้ำบริเวณหลอดเลือดที่ไปเลยี งหวั ใจโดยตรง จะทำ้ ให้หลอดเลอื ดนันหดตัว และฤทธิข์ องแคปซำยซนิ ตอ่ หัวใจ หอ้ งบนของหนูตะเภำนันจะเพิ่มทงั ควำมเร็ว และควำมแรงในกำรเตน้ ฤทธ์ิอ่นื ๆ หลงั จำกกนิ อำหำรทีใ่ ชพ้ ริกขหี นแู กจ่ ัดสีแดงเป็นเคร่ืองปรงุ แตง่ นำนประมำณ 3 สปั ดำห์ จะทำ้ ให้สำรกลุ่มคอรตื ิโซน ในพลำสมำเพ่มิ ขึน และปริมำณที่ขบั ออกทำงปสั สำวะก็จะเพิม่ ขนึ ส่วนสำรทสี่ กดั ไดจ้ ำก พรกิ ถำ้ ฉีดเข้ำช่องท้องของหนถู บี จกั ร จะมีฤทธ์กิ ดประสำท ทำ้ ให้เดินเซ เล็กน้อย และชกั ตำยได้ เม่ือฉีดเขำ้ หลอดเลอื ดจะมีฤทธ์กิ ระตุ้นมดลกู ของหนูขำว และมฤี ทธกิ์ ระตนุ้ ปลำยประสำทรับควำมรู้สกึ ทัว่ ไป ความลับของพริกขี้หนู แกป้ วดหัว ปวดหัวเนือ่ งมำจำกไขห้ วัด หรือัตวั ร้อน ใช้ใบพริกขี หนูสดๆ ต้ำกบั ดินสอพองปิดขมับ แก้เจ็บคอเสียงแหบ ใช้นำ้ ต้มหรอื ยำชงพริกขหี นูกลัวคอแก้เจ็บคอและเสียงแหบไดโ้ ดยใช้พรกิ ขีหนูปน่ ๑ หยิบ มือ เตมิ นำ้ เดือดลงไป๑ แกว้ ทิงไวพ้ อัอน่ ใชน้ ้ำกลวั คอ ช่วยขบั ลม แก้อำหำรไม่ยอ่ ย เจรญิ อำหำร โดยกนิ พริกขหี นสู วน รกั ษำกระเพำะทไี่ ม่มกี ้ำลงั ย่อยอำหำร แก้ปลาดุกยักใช้พริกขีหนูสดเขียวหรือแดงก็ได้ ขยีตรงที่ปลำดุก แทงจะหำยปวด ขยีแล้วจะรู้สึกเย็น(ธรรมดำ พรกิ ขหี นรู อ้ น) ไมบ่ วม ไม่ฟกชำ้ ด้วย แก้เท้าแตกใช้พริกขีหนูทัง ๕ ปูนขำว สื่งละพอควร เอำไปต้ม เอำน้ำมำแช่เท้ำท่ีแตก ถ้ำไม่หำยเอำต้นสลัดได รำกหนอนตำกยำก ใส่ลงไปดว้ ย แก้บวม ใบพริกขหี นู บดผสมนั้ำมะนำว พอกบริเวณท่บี วม รักษาแผลสดและแผลเปื่อย ใช้ใบพริกขีหนู ต้ำพอกรักษำแผล สดและแผลเป่ือย(อย่ำใช้พริกขีหนูปิดแผล มำกเกินไปเพรำะจะทำ้ ใหร้ ้อน ใบใ้ บเป็นอาหาร ใบพรกิ ขหี นูมคี ุณค่ำทำงอำหำรสูงมำก เพรำะมี ธำตุ แคลเซี่ยม ฟอสฟอรัส ไวำตำมินเอ และ บอี ยู่มำก บำ้ รงุ กระดูก บ้ำรงุ ประสำท แก้พิษตะขาบและแมลงป่องกัด ใช้พริกขีหันูแห้ง ต้ำผงละลำย น้ำมำะนำว ทำแผลตะขำบกัด แมลงป่องต่อย หำยเจบ็ ปวดดนี กั มดคันไฟกดั ใชใ้ บหรือดอกพริกขหี นูก้ได้ ถูบริเวณถกู กัด หำยแล