เล่าเรื่องความหลัง ของ ส.พลายน้อย

ค�ำนำ� ส�ำนกั พิมพ์ เรอื่ งราวเก่าก่อนนน้ั หากไมม่ ใี ครเลา่ ต่อกจ็ ะสญู นานวนั เขา้ กจ็ ะยิ่งหาผู้มีประสบการณ์ตรงได้ยาก หนงั สอื เลา่ เรอื่ งความหลงั เลม่ น้ี เปน็ การรวบรวมงานเขยี น ของ ส. พลายน้อย ทไ่ี ด้เขยี นลงใน ต่วย’ตูน เป็นตอนๆ แต่ละเร่ือง เป็นการเล่าเรื่องเป็นแบบเลเพลาดพาด เล่าไปตามความทรงจ�ำหรือ ความคิดค�ำนึงเป็นหลักใหญ่ มีต้ังแต่เรื่องเก่ียวกับชีวิตความเป็นอยู่ ของคนสมยั สงคราม เหตกุ ารณ์หลงั เปลยี่ นแปลงการปกครอง ชีวิต นักเรียนในชนบท เรื่องราวเกี่ยวกับนักเขียนมีชื่อเสียงในสมัยก่อน รวมถงึ ความเป็นมาของตวั ส. พลายน้อย เอง ว่าเป็นมาอย่างไรจงึ ได้มาเขียนหนังสือ หนงั สอื เลม่ นอ้ี าจเปน็ หลกั ฐานชน้ิ หนง่ึ ทเ่ี อาไวใ้ หค้ นรนุ่ ตอ่ ไป ท่สี นใจได้อ่าน เพอื่ จะได้ทราบว่าแต่ก่อนเคยเกดิ อะไรขน้ึ บ้าง และผู้ท่ี เคยอยู่ในสมยั นน้ั จรงิ ๆ มีความนกึ คดิ กบั มันอย่างไร พิมพ์ค�ำสำ� นักพิมพ์

คำ� นำ� เรอื่ งตา่ งๆ ในหนงั สอื เลม่ น้ี เขยี นเมอ่ื อายแุ ปดสบิ ถงึ แปดสบิ เจ็ดปี ซง่ึ อยู่ในวยั ชรา เปรยี บเหมือนกาลเวลาท่เี ข้าสู่เวลา “โพล้เพล้” คอื เป็นเวลาพลบค่�ำ หรอื จวนค่�ำ ตะวนั ตกดนิ ความมืดเข้ามาแทนที่ ชีวิตเราก็เป็นเช่นน้ัน เร่ิมจากทารก เดินทางไปสู่ความชรา และหมดสภาพไปในที่สดุ คณุ วาทิน ปิ่นเฉลยี ว บรรณาธิการหนงั สือ ต่วย’ตูน ซง่ึ เป็น มิตรแท้ เป็นผู้ท่ีคอยกระตุ้นเตือนผู้เขียนให้เขียนสิ่งที่รู้ เป็น ประสบการณ์ถ่ายทอดเป็นตัวหนังสือไว้ให้คนรุ่นหลังได้ทราบ ไม่ ปล่อยให้เรื่องสูญหายไปโดยเปล่าประโยชน์ และเขาเป็นก�ำลังใจอยู่ ตลอดเวลาท้ังๆ ที่เราเป็นโรคอย่างเดียวกัน ก็อยากให้ท�ำสิ่งท่ี เพลิดเพลินจะได้ไม่คิดถึงความทุกข์ทรมานท่ีเกิดจากโรค เราจึงเป็น คนสนกุ กับงาน คุณวาทินเป็นเพื่อนอุปการะ เขาจึงชวนให้เขียนเร่ืองนี้ เรอ่ื งนน้ั อยู่เสมอ แม้แต่เรอื่ งผี เขากข็ อให้ผู้เขยี นเขยี นตามทเี่ คยฟังมา จากคนรนุ่ เกา่ กเ็ ขยี นใหเ้ ทา่ ทนี่ กึ ได้ และเปน็ เรอื่ งผมี สี าระ ไมใ่ ชเ่ อาแต่ แลบลนิ้ ปลน้ิ ตาหลอกอย่างเดยี ว เร่ืองสุดท้ายทเี่ ขาอยากให้เขยี นก็คอื เรื่องของตัวเอง ซึ่งผู้เขียนไม่ชอบเลย แต่เขากลับชอบให้เขียนต่อไป

เรื่อยๆ เล่าเรื่องความหลัง จึงเกิดข้ึนด้วยประการฉะนี้ ไม่ทราบว่า ผู้อ่านจะชอบอย่างที่เขาชอบหรือเปล่า แต่เท่าที่ทราบ ผู้อ่านส่วนมาก กว็ ่ามีสาระ ไม่เสียเวลาอ่าน ซ่งึ ทำ� ให้ผู้เขยี นมีก�ำลงั ใจมากยงิ่ ขน้ึ ทัง้ ๆ ที่บางคราวอยากจะนอนมากกว่าน่ังหลังแข็งเขียนหนังสืออยู่คนเดียว ในเวลาดกึ สงดั คณุ วาทินจากไปก่อน เพ่ือเป็นอนสุ รณ์ถึงความเป็นมติ รแท้ ผู้เขียนขออุทิศประโยชน์อันจะพึงได้จากหนังสือเล่มน้ี จงเป็นกุศล ส่งผลให้เขาเป็นสขุ ในสมั ปรายภพด้วยเทอญ ศลิ ปนิ แหง่ ชาตสิ าขาวรรณศลิ ป์ ประจำ� ปี ๒๕๕๓

สารบญั ๑๐ ๔๘ ๑. รับเสดจ็ คร้ังแรก ๖๐ ๒. เหน็ สะเกด็ ระเบิดครงั้ แรก ๗๔ ๓. ยุวชนทหาร ๘๖ ๔. ผจญภยั ในบ้านเพอ่ื น ๙๘ ๕. ก๋วยเตีย๋ วสมยั สงคราม ๑๐๔ ๖. พระรามลงสรง ๑๑๔ ๗. ถกู บังคบั ให้เล่นลำ� ตัด ๑๒๒ ๘. รายได้วัยเด็ก ๑๓๒ ๙. ค่าของเงิน ๑๔๖ ๑๐. สตางค์มรี ู ๑๕๖ ๑๑. ต้นสกุลของ ชิต บุรทัต ๑๖๘ ๑๒. ค่าของเงินเฟื้อง ๑๘๐ ๑๓. หนวี งเหล้าเข้ากรุง ๑๙๒ ๑๔. วัยโพล้เพล้ ๒๐๔ ๑๕. นึกถึงช้าง ๒๑๒ ๑๖. เพลง “ออลด์ แลง็ ไซน์” ๒๒๐ ๑๗. รู้จักนกั เขยี นเก่า ๒๓๒ ๑๘. นาครเขษมท่ผี มรู้จกั ๑๙. หมาทีร่ ัก

๒๐. คนกินนมหมา ๒๔๖ ๒๑. ความจงรักภกั ดีของหมา ๒๕๖ ๒๒. หมาบรรดาศกั ด ิ์ ๒๖๖ ๒๓. คณุ ทองแดง ๒๗๘ ๒๔. สนุ ัขวงั หลวง ๒๘๖ ๒๕. ความคิดของลิง ๒๙๖ ๒๖. เคยมมี าแล้ว ยงิ นักการเมืองระดับอภมิ หาบิ๊ก ๓๐๔ ภาคผนวก : ภูติผีนิยาย ๓๑๗ ปู่โสม ๓๒๘ เงนิ ปากผี ๓๓๘ เจ้าท ี่ ๓๔๗ เปรตชายทุ่ง ๓๕๗ นกั ตะกร้อกลางดึก ๓๖๘ ปลากดั วดั ร้าง ดชั นีค้นค�ำ ๓๘๓

๑.รบั เสดจ็ คร้ังแรก

เลา่ เรอื่ ง1ค1วามหลัง เม่ือ พ.ศ. ๒๔๘๙ เวลาน้ันผู้เขียน อายุได้สิบเจ็ดปี ยังเรียนอยู่ช้ันเตรียมอักษร ศาสตร์ปีสุดท้าย ท่ีโรงเรียนอยธุ ยาวทิ ยาลยั เชา้ วนั หนง่ึ ตรงกบั วนั พธุ ที่ ๓ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๙ โรงเรยี นยังไม่เปิดเทอม ผู้เขยี น กบั เพอ่ื นนดั พบกนั ทห่ี นา้ พระราชวงั จนั ทรเกษม เมอ่ื ไปถงึ พบคนยืนจับกลุ่มกันอยู่ สอบถามได้ ความวา่ สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั อานนั ทมหดิ ล และ สมเดจ็ พระเจา้ นอ้ งยาเธอ เจา้ ฟา้ ภมู พิ ลอดลุ ยเดช จะเสดจ็ พระราชดำ� เนนิ โดยเรอื ยนตพ์ ระทน่ี ง่ั มา เสด็จขึ้นท่ีสะพานท่าน้�ำหน้าพระราชวังจันทร- เกษม แล้วประทับรถยนต์พระที่นั่งเสด็จไป ทอดพระเนตรพระราชวังโบราณ ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง1ค2วามหลัง พระราชวังจนั ทรเกษมในปจั จบุ นั ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง1ค3วามหลัง ส. พลายน้อย

เลา่ เรอื่ ง1ค4วามหลัง การเสด็จพระราชด�ำเนินคร้ังนั้นดูเหมือนจะเป็นการส่วน พระองค์ ไม่ได้มีการเตรียมการรับเสด็จอย่างเป็นทางการจึงมีคนรู้ ไม่มากนกั เม่อื ผู้เขยี นและเพ่ือนๆ ทราบเช่นน้ันจึงล้มเลิกธุระทีจ่ ะไป เสยี และคอยรับเสดจ็ ท่หี น้าพระราชวงั จนั ทรเกษมนั่นเอง ประชาชนท่ีไปรอเฝ้ารับเสด็จต่างปล้ืมปีติปราโมทย์ เพราะ เป็นครั้งแรกท่ีทั้งสองพระองค์ได้เสด็จประพาสจังหวัดพระนคร- ศรอี ยธุ ยา และไมม่ ใี ครเคยเฝา้ รบั เสดจ็ ทไ่ี หนมากอ่ น นอกจากบางคน จะพบเหน็ พระบรมฉายาลกั ษณใ์ นหนา้ หนงั สอื พมิ พเ์ ทา่ นนั้ ตามอาคาร บ้านเรือนหรือตามสถานที่ราชการก็หาดูได้ยาก และในเวลาน้ัน พระบรมฉายาลกั ษณ์กค็ ่อนข้างจะมนี ้อย เพราะท้งั สองพระองค์เสดจ็ ประทบั ในต่างประเทศเป็นเวลานาน พ ร ะ บ ร ม ฉ า ย า ลั ก ษ ณ ์ ข อ ง ท้ั ง ส อ ง พ ร ะ อ ง ค ์ ท่ี พ บ ใ น หนังสือพิมพ์เป็นประจ�ำก็คือ พระบรมฉายาลักษณ์ฉลองพระองค์ ปกใหญ่แบบทหารเรือ ซ่ึงทางรฐั บาลในสมัยน้ัน (พ.ศ. ๒๔๗๗) ได้ ทูลขอเพ่ือนำ� ไปเผยแพร่ เม่อื ครงั้ อญั เชญิ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า อานนั ทมหดิ ล เสดจ็ ขน้ึ เสวยราชสมบตั ิ (วนั ที่ ๒ มนี าคม พ.ศ. ๒๔๗๗) ท่ีหอประชุมโรงเรียนอยุธยาวิทยาลัยท่ีผู้เขียนเรียนก็มีพระบรม ฉายาลกั ษณแ์ บบเดยี วกนั นี้ ผเู้ ขยี นเคยไดเ้ หน็ อยทู่ กุ วนั จงึ จำ� พระบรม ฉายาลักษณ์ได้ตดิ ตา ส. พลายน้อย

เลา่ เรอื่ ง1ค5วามหลัง เหตทุ โ่ี รงเรยี นอยธุ ยาวทิ ยาลยั ประดษิ ฐาน พระบรมฉายาลักษณ์ไว้ที่หอประชุม ก็เพราะใน ตอนบ่ายวันเสาร์ก่อนเลิกเรียน นักเรียนท้ังหมด จะต้องเข้าประชุมรวมกันฟังโอวาท แล้วสวดมนต์ และรอ้ งเพลงสรรเสรญิ พระบารมเี ปน็ ประจำ� ตอ่ มา สมาคมนักเรียนเก่าอยุธยาวิทยาลัยได้เป็นต้นคิด จัดสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลขึ้นประดิษฐานไว้หน้า อาคารพระราชทาน โดยวธิ บี อกกล่าวไปยงั ศษิ ย์เก่า ให้ร่วมทุน เวลาน้นั อาจารย์พทิ ยา วรรธนานสุ าร เปน็ อาจารยใ์ หญ่ ทา่ นจำ� ผเู้ ขยี นไดเ้ พราะเคยเปน็ ครู ประจำ� ชน้ั ทา่ นไดม้ หี นงั สอื ถงึ ผเู้ ขยี นใหช้ ว่ ยแจง้ ขา่ ว แก่พวกเพ่ือนๆ ก็ได้ร่วมแรงร่วมใจกันตามก�ำลัง เมอ่ื สรา้ งเสรจ็ แลว้ ไดก้ ราบบงั คมทลู พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชและสมเด็จพระนาง เจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ ทรงเปน็ ประธานในพธิ เี ปิดพระบรมราชานุสาวรีย์ เม่ือวันท่ี ๑๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๙ ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง1ค6วามหลัง สมเดจ็ พระเจา้ อย่หู วั อานนั ทมหดิ ล และสมเดจ็ พระอนุชาธริ าช เจ้าฟ้าภมู พิ ลอดลุ ยเดช ฉลองพระองคแ์ บบทหารเรือ ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง1ค7วามหลัง หลายคนสงสยั วา่ เหตใุ ดจงึ มพี ระบรมราชานสุ าวรยี ป์ ระดษิ - ฐานทหี่ นา้ โรงเรยี นแหง่ นี้ และเปน็ พระบรมราชานสุ าวรยี แ์ บบเดยี วกนั กบั ทโ่ี รงเรยี นเทพศริ นิ ทร์ ซง่ึ เปน็ โรงเรยี นทเี่ คยทรงศกึ ษาอยสู่ มยั หนงึ่ จึงขอประกาศประชาสัมพันธ์ให้ทราบทั่วกันอีกครั้งหน่ึงว่า พระบาท สมเดจ็ พระปรเมนทรมหาอานนั ทมหดิ ลไดพ้ ระราชทานพระราชทรพั ย์ ส่วนพระองค์จ�ำนวนหน่ึงแสนบาท เพื่อจัดสร้างอาคารเรียนและ หอประชมุ ณ บรเิ วณสแี่ ยกสะพานชกี นุ (กลางเกาะเมอื งอยธุ ยา) แทน โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัยหลังเก่าที่อยู่หลังพระราชวังจันทรเกษม ฉะน้ันเพ่ือเป็นการระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ จึงได้สร้างพระบรม ราชานุสาวรยี ์ไว้เป็นอนสุ รณ์และถวายเครอ่ื งราชสกั การะ ผเู้ ขยี นเปน็ นกั เรยี นรนุ่ แรกทย่ี า้ ยจากโรงเรยี นหลงั วงั จนั ทร- เกษมมาอยู่ท่อี าคารพระราชทานหลังใหม่นี้เม่ือ พ.ศ. ๒๔๘๔ จึงพอ จะจ�ำเหตกุ ารณ์บางอย่างได้บ้าง การท่ีมีพระบรมฉายาลักษณ์ฉลองพระองค์แบบทหารเรือ นน้ั ถอื เปน็ พระบรมฉายาลกั ษณร์ นุ่ แรกทเ่ี ผยแพรส่ ปู่ ระชาชน ถา้ ทาง โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัยยังคงรักษาพระบรมฉายาลักษณ์น้ีไว้ได้ ก็ เท่ากบั เป็นการบอกประวตั ิของโรงเรียนได้เป็นอย่างดี ส. พลายน้อย

เลา่ เรอื่ ง1ค8วามหลัง อนุสาวรีย์พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั อานันทมหดิ ล หน้าอาคารพระราชทาน โรงเรียนอยธุ ยาวิทยาลยั ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง1ค9วามหลัง พระบรมฉายาลักษณ์รุ่นเดียวกับท่ีกล่าวถึงข้างต้นแต่เป็น ทางการมากกว่านน้ั กค็ อื พระบรมฉายาลักษณ์ทรงเคร่ืองจกั รอี ย่างที่ เห็นในธนบัตรรุ่นแรก ซึ่งประชาชนทวั่ ไปจะเหน็ พระบรมฉายาลักษณ์ ในธนบัตรมากกว่าที่แห่งอ่ืน ธนบัตรจึงเป็นสื่อสำ� คัญในการเผยแพร่ พระบรมฉายาลกั ษณ์ในสมยั น้นั เมื่อผู้เขียนร�ำลึกถึงเหตุการณ์ดังกล่าวข้างต้น จึงคิดว่าถ้า บนั ทึกเร่ืองของในหลวงท้งั สองพระองค์ไว้ เท่าทีไ่ ด้จดบนั ทกึ ไว้เอามา เรยี บเรยี งใหป้ ะตดิ ปะตอ่ กนั กน็ า่ จะเปน็ ประโยชน์ อยา่ งนอ้ ยกเ็ ปน็ การ ชว่ ยเตอื นความจำ� และเยาวชนทไ่ี มเ่ คยทราบกอ็ าจไดร้ บู้ า้ ง โดยเฉพาะ เรื่องการเสด็จนิวัตเมืองไทยครั้งแรกของทั้งสองพระองค์ซึ่งหลายคน อาจลืมกันไปแล้ว สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั อานนั ทมหดิ ล และสมเดจ็ พระอนชุ าธริ าช เจ้าฟ้าภูมพิ ลอดุลยเดช เสด็จนิวตั เมอื งไทยครัง้ แรกเมือ่ พ.ศ. ๒๔๘๑ ขณะนั้นผู้เขียนยังเรียนอยู่ชั้นประถมปีท่ี ๔ ไม่รู้เรื่องการเสด็จนิวัต มารู้รวบยอดจากการอ่านหนังสือต่างๆ ภายหลัง และคิดว่าเยาวชน รุ่นหลังท่ไี ม่ทราบเรื่องกจ็ ะมีอยู่บ้าง จงึ ขอเกบ็ ความมาเล่าเท่าทพี่ อจะ ค้นหาได้ และจากบนั ทกึ ท่รี วบรวมไว้ ส. พลายน้อย

เลา่ เรอื่ ง2ค0วามหลัง ธนบตั รตามแบบขา้ งตน้ น้ี เรยี กกนั วา่ ธนบตั รแบบ ๔ รนุ่ แรก ทมี่ พี ระบรมฉายาลกั ษณร์ ชั กาลท่ี ๘ มดี ว้ ยกนั ๔ ชนิด คอื ชนดิ ราคา ๑ บาท (ออกจำ� หนา่ ยเมอ่ื พ.ศ. ๒๔๘๑) ราคา ๕ บาท, ๑๐ บาท, ๒๐ บาท และ ๑๐๐๐ บาท (๔ ชนดิ หลังนอี้ อกจำ� หน่ายเมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๒) (ภาพจากธนาคารแห่งประเทศไทย) ส. พลายน้อย

เลา่ เรอื่ ง2ค1วามหลัง การเสดจ็ นวิ ตั ครงั้ นนั้ เรยี กในหมายก�ำหนดการวา่ การเสดจ็ พระราชดำ� เนนิ มาเยยี่ มราชอาณาจกั รสยาม พฤศจกิ ายน พทุ ธศกั ราช ๒๔๘๑ ในเวลาน้ัน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาด�ำรง- ราชานภุ าพ ประทับทีซ่ นิ นามอนฮอล ปีนงั สมเด็จพระเจ้าอยู่หวั จงึ มี พระราชประสงคจ์ ะเสดจ็ ไปยงั ซนิ นามอนฮอลเปน็ การเยย่ี มเยยี น ตรงนี้ มีเรื่องเกร็ดเล่าแทรกว่า ครั้งนั้นสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล มีพระราชประสงค์จะเสวยข้าวตัง ดังปรากฏในลายพระหัตถ์สมเด็จ กรมพระยาด�ำรงราชานุภาพทรงเล่าถึงเหตุการณ์น้ี ให้หม่อมเจ้าอัป- ภัศราภา เทวกลุ ได้ทราบ มคี วามตอนหน่งึ ว่า กงสุลเขาได้รับโทรเลขมีรับส่ังมาว่าอยากเสวยข้าวตัง เขาออกล�ำบากไม่รู้ว่าจะไปหาท่ีไหนในปีนังน้ี พ่อคิดจะท�ำข้ึนท่ี ซนิ นามอนฮอล แต่เผอิญไปคน้ พบข้าวตงั หลานแมวเอามาด้วยลุ้ง ๑ เลยริบเอาขา้ วตงั หลานแมวลงไปถวาย ตามหมายกำ� หนดการ สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เสดจ็ ประทบั เรอื เมโอเนยี จากปนี งั เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ มาถงึ นา่ นนำ�้ สยาม ในวนั ที่ ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๘๑ ทอดสมอที่เกาะสชี ัง คณะผู้สำ� เรจ็ ราชการแทน พระองค์ (ในเวลานั้นคอื พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทติ ย์ทิพอาภา ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง2ค2วามหลัง เจ้าพระยายมราช และ พลเอก เจ้าพระยาพิชเยนทร์โยธิน) ลงเรือ หลวง ธนบรุ ี ทที่ า่ ราชวรดฐิ ไปรบั เสดจ็ ทเี่ กาะสชี งั สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ จากเรอื เมโอเนยี ลงประทบั ในเรอื หลวงศรอี ยธุ ยา เป็นเรอื พระท่ีนัง่ ถงึ ท่าราชวรดฐิ เมอื่ เวลา ๑๖.๐๐ น. นายกรฐั มนตรี (พนั เอก หลวงพบิ ลู สงคราม) กราบบงั คมทลู แทนขา้ ราชการฝา่ ยทหาร และพลเรอื นกบั ทงั้ ประชาชนแสดงความปีติยนิ ดีรับเสดจ็ ต่อจากนั้น เสด็จพระราชด�ำเนินไปวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ทรงจุดธูปเทียน เคร่ืองราชสักการะ ถวายบังคมพระบรมอัฐิและพระอัฐิสมเด็จ พระบรมมหาบรุ พการี แล้วเสด็จข้ึนพระท่ีนง่ั ไพศาลทกั ษิณ ทรงจุด ธปู เทียนบูชาพระสยามเทวาธิราช ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง2ค3วามหลัง สมเด็จพระเจา้ อยูห่ ัวอานันทมหดิ ล และสมเด็จพระอนุชาธริ าช เจา้ ฟา้ ภมู พิ ลอดุลยเดช ทรงสนพระทัยอาวธุ ประจ�ำเรือรบหลวงแมก่ ลอง ระหวา่ งเสดจ็ ฯ ไปยังเรือ ซีแลนเดีย ทจ่ี อดคอยอยูท่ ่เี กาะสีชงั เมื่อวันที่ ๑๓ มกราคม ๒๔๘๑ (ภาพจาก : หอจดหมายเหตุแห่งชาต)ิ ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง2ค4วามหลัง หลงั จากทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหพ้ ระบรมวงศานวุ งศ์ และข้าทูลละอองธลุ พี ระบาทฝ่ายในเฝ้าทลู ละอองธุลีพระบาทแล้ว ได้ ประทับรถม้าพระที่น่ังเสด็จออกจากพระบรมมหาราช วั งไ ป ประทับ ณ พระตำ� หนกั จิตรลดารโหฐาน รุ่งขึน้ วันท่ี ๑๖ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๔๘๑ เวลา ๑๖.๓๐ น. สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลประทับรถยนต์พระท่ีนั่งออกจาก สวนจติ รลดามาสพู่ ระบรมมหาราชวงั เสดจ็ ออกประทบั พระราชอาสน์ ในพระที่นั่งอมรนิ ทรวนิ จิ ฉัย พราหมณ์เบิกแว่น พระบรมวงศานวุ งศ์ และข้าทูลละอองธุลีพระบาทรับแว่นเวียนเทียนสมโภชสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว เสรจ็ แล้วเสด็จพระราชดำ� เนนิ กลบั สู่สวนจติ รลดา ผเู้ ขยี นไมม่ หี มายรบั สงั่ วนั ท่ี ๑๗ พฤศจกิ ายน จงึ ไมท่ ราบวา่ ในวันน้ันท�ำอะไรบ้าง แต่เผอิญพบที่จดบันทึกไว้ค่อนข้างละเอียดว่า ทางราชการได้จัดพิธีทูลเกล้าฯ ถวายเคร่ืองแบบยุวชนทหารเมื่อวันท่ี ๑๗ พฤศจกิ ายน เหตกุ ารณ์ในวันนั้นด�ำเนินไปดังต่อไปนี้ เวลา ๑๕.๓๐ น. กองเกียรติยศยุวชนทหาร ๑ กองพัน เดนิ ขบวนไปตง้ั แถวทหี่ นา้ พระทนี่ ง่ั จติ รลดาพรอ้ มดว้ ยยวุ ชนนายทหาร เชิญหีบเครอ่ื งแบบยวุ ชนนายทหารประจ�ำหน้าแถว เวลา ๑๖.๐๐ น. สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เสดจ็ ฯ แถวกองเกยี รต-ิ ยศยวุ ชนทหารกระท�ำวันทยาวธุ แตรวงบรรเลงเพลงสรรเสริญพระ- บารมี สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ ตรวจแถวยวุ ชนทหาร ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง2ค5วามหลัง เมื่อเสดจ็ ประทบั พระราชอาสน์เรยี บร้อยแล้ว พนั เอกหลวง พบิ ลู สงคราม รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงกลาโหมไดอ้ า่ นคำ� กราบบงั คมทลู ดังต่อไปน้ี “ขอเดชะ ฝ่าละอองธลุ ีพระบาทปกเกลา้ ปกกระหม่อม ในการท่ีใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทได้ทรงรับต�ำแหน่งเป็น องคอ์ ปุ ถมั ภกของยวุ ชนทหารครง้ั น้ี นบั เปน็ พระมหากรณุ าธคิ ณุ อนั ประเสริฐยิ่งแก่ปวงข้าพระพุทธเจ้าผู้มีหน้าท่ีบังคับบัญชาทุกชั้น ตลอดจนถึงยุวชนทหารท่ัวไปข้าพระพุทธเจ้าท้ังหลายมีความ ปลาบปล้ืมและภาคภูมิใจเป็นล้นเกล้าฯ ยุวชนทหารนี้ กระทรวงกลาโหมไดจ้ ดั ตง้ั ข้นึ โดยมงุ่ หวงั จะฝกึ ใหย้ วุ ชนมสี มรรถภาพเปน็ ผบู้ งั คบั บญั ชาทหารของชาตไิ ทยใน ยามสงครามและใหค้ นไทยรนุ่ นถี้ งึ พรอ้ มดว้ ยศลี ธรรมและวฒั นธรรม เปน็ รากฐานของชาตไิ ทยสบื ไปจวบกลั ปาวสาน บัดนี้ ข้าพระพุทธเจ้าขอพระราชทานพระบรมราช วโรกาส ใหเ้ จา้ กรมยวุ ชนทหารนำ� เครอ่ื งแตง่ พระองคย์ วุ ชนนายทหาร ขึ้นทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายเพื่อเป็นเครื่องหมายแห่งความ กตญั ญูกตเวทีและความจงรกั ภกั ดีของขา้ พระพทุ ธเจา้ ทั้งปวง ในโอกาสนี้ข้าพระพุทธเจ้าขอตั้งสัตยาธิษฐานถวาย พระพรสรวมคุณพระศรีรตั นตรยั อนั เป็นเน้อื นาบุญของโลก อีกทั้ง พระกฤตยาภนิ หิ ารแหง่ ปฐมจกั รบี รมราชวงศแ์ ละสรรพสงิ่ ศกั ดสิ์ ทิ ธิ์ ท้ังมวลในพื้นพิภพ จงดลบันดาลให้พระองค์ผู้เป็นประมุขของชาติ ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง2ค6วามหลัง สมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัวอานนั ทมหดิ ล จงทรงพระเจรญิ ยง่ิ ดว้ ย ทรงแตง่ เคร่อื งแบบยุวชนนายทหาร จตุรพิธพรชัย ธ�ำรง เสด็จพระราชด�ำเนนิ ทอดพระเนตร สยามรฐั สมี าอาณาจกั ร งานฉลองรัฐธรรมนูญท่ีสวนสราญรมย์ ดว้ ยความสวสั ดนี ริ ตั ศิ ยั เป็นที่อุ่นเกล้าฯ แก่ข้า พระพุทธเจ้าทั้งหลาย สืบไปชั่วกาลนานย่ิง เทอญ ด้วยเกล้า ดว้ ยกระหมอ่ มขอเดชะ” เมื่อรัฐมนตรีว่าการ กระทรวงกลาโหมอ่านค�ำกราบ บงั คมทูลจบแล้ว พันโท ประยูร ภมรมนตรี เจ้ากรมยุวชน ทหารบกไดเ้ ชญิ เครอื่ งแบบยวุ ชน นายทหารทูลเกล้าฯ ถวาย และ ใ น โ อ ก า ส เ ดี ย ว กั น นั้ น ไ ด ้ น� ำ เครื่องแบบยุวชนทหารทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดลุ ยเดชด้วย ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง2ค7วามหลัง ต่อจากน้ันสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้มีพระราชด�ำรัสตอบดัง ต่อไปน้ี “ข้าพเจ้าขอขอบใจท่านทั้งหลายที่ได้น�ำเคร่ืองแบบ ยุวชนทหารมาให้ในวันน้ี และแสดงความจงรักภกั ดีในตัวข้าพเจ้า ข้าพเจ้าขออวยพรให้แก่ยุวชนทหารและผู้บังคับบัญชา จงมีความสุขความเจริญทัว่ กนั ” คอื เมื่อแรกต้ังยวุ ชนทหารเม่อื พ.ศ. ๒๔๗๘ นน้ั ได้กำ� หนด หลักเกณฑ์ไว้ว่าจะต้องเป็นลกู เสอื เอกมาแล้ว มีอายไุ ม่ตำ่� กว่า ๑๕ ปี และไม่เกนิ ๑๘ ปี ต่อมาใน พ.ศ. ๒๔๘๐ ได้ตั้งยุวชนนายทหารข้นึ จึงได้ทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี ๘ เมอ่ื วนั ที่ ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๑ ดังกล่าวข้างต้น และพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หวั รัชกาลที่ ๙ ทรงเป็นยวุ ชนทหารในวันเดยี วกันนัน้ ปรากฏว่าในวนั ท่ี ๘ ธนั วาคมน้นั เอง สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั ไดท้ รงแตง่ เครอ่ื งแบบยวุ ชนนายทหาร เสดจ็ พระราชด�ำเนนิ ทอดพระ- เนตรงานฉลองรัฐธรรมนูญที่สวนสราญรมย์ ได้ประทับรถสามล้อ ทรงถือแฮนเดิล บังคับรถด้วยพระองค์เอง หนังสือพิมพ์ได้ลงภาพ พระบรมฉายาลกั ษณน์ เ้ี ผยแพร่ เปน็ ทชี่ นื่ ชมของพสกนกิ รเปน็ อนั มาก และอีกครั้งหน่ึงในงานพระราชพิธีพระราชทานธงประจ�ำกองยุวชน ส. พลายน้อย

เลา่ เรอื่ ง2ค8วามหลัง ทหารเม่ือตอนบ่ายวันที่ ๙ สมเด็จพระเจา้ อยู่หวั อานนั ทมหดิ ล มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๑ สมเดจ็ ทรงแต่งเครอ่ื งแบบยุวชนนายทหาร พระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราช- และสมเด็จพระอนชุ าธิราช ดำ� เนนิ มาประทบั พระทน่ี งั่ ชมุ สาย เจา้ ฟ้าภมู พิ ลอดุลยเดช ท่ีท้องสนามหลวง รัฐมนตรี ทรงแต่งเครื่องแบบยวุ ชนทหาร ว่าการกระทรวงกลาโหมกล่าวคำ� ปฏิญาณต่อธงประจ�ำกองให้ ยวุ ชนทหารทง้ั ปวงวา่ ตาม เมอ่ื จบ ส. พลายน้อย

เลา่ เรอื่ ง2ค9วามหลัง วันฉลองรัฐธรรมนญู ท่สี วนสราญรมย์ สมเด็จพระเจา้ อยูห่ วั อานนั ทมหดิ ลไดป้ ระทับรถสามลอ้ ทรงถอื แฮนเดลิ บงั คับรถดว้ ยพระองค์เอง ส. พลายน้อย

เลา่ เรอื่ ง3ค0วามหลัง พระราชพิธพี ระราชทานธงประจำ� กอง ค�ำปฏิญาณแล้ว สมเด็จพระ- ยุวชนทหาร วนั ที่ ๙ มกราคม ๒๔๘๑ เจ ้ า อ ยู ่ หั ว พ ร ะ ร า ช ท า น ธ ง แ ก ่ ผู้บังคับกองตามล�ำดับจนตลอด แล้วเสด็จพระราชดำ� เนินประทับ รถยนต์พระที่นั่งตรวจยุวชน ทหารจนทั่ว แล้วเสด็จพระราช- ด� ำ เนิ นก ลั บ ม า ป ร ะ ทั บ ณ พระที่น่ังชุมสาย ทอดพระเนตร ยุทธกรีฑา ยุวชนทหารเดิน สวนสนามผา่ นหนา้ พระทนี่ งั่ ถวาย ตัว ในการเสด็จพระราช- ด�ำเนินมาเย่ียมราชอาณาจักร สยามคร้ังแรกน้ัน ได้เสด็จไป ท อ ด พ ร ะ เ น ต ร ส ถ า น ท่ี ต ่ า ง ๆ หลายแห่ง เช่น เสด็จไปทอด- พระเนตรพิพิธภัณฑสถานแห่ง- ชาติ พระนคร และวัดส�ำคัญ ต่างๆ ในกรุงเทพฯ กับเสด็จไป เปิดโรงพยาบาลอานันทมหิดล ทจี่ ังหวัดลพบรุ ี ส. พลายน้อย

เลา่ เรอ่ื ง3ค1วามหลัง เหล่ายุวชนทหารเดินสวนสนามหนา้ พระทีน่ ่งั ส. พลายน้อย