ประวัติศาสตร์ชาติไทย สค32034

ประวัติศาสตร์ชาติไทย รหัสรายวิชา สค 32034 รายวิชาเลือกบงั คบั ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขนั้ พื้นฐานพทุ ธศกั ราช 2551

หนว่ ยการเรยี นรู้ หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 5 การเปลีย่ นแปลงของชาติไทยสมยั รตั นโกสินทร์

พระมหากษตั ริย์ สถาบันหลักของชาติ ประกอบด้วย ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ ซึ่งเป็นสถาบันที่อยู่กับสังคมไทยมาช้านาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสถาบัน พระมหากษัตริย์ซึ่งเป็นเสาหลักในการสร้างชาติใหเ้ ป็นปึกแผ่น เป็นศนู ย์รวมจิตใจของปวงชน เป็นบ่อเกิดของความรกั ความสามัคคี นาพาประเทศชาติให้ ผ่านพ้นภยั นานาประการ ไม่ว่าจะเป็นภยั รกุ รานของประเทศอื่น ภยั จากการล่าอาณานิคมและการแผ่ขยายลทั ธิการปกครอง อีกทั้งสถาบันพระมหากษัตริย์ มีบทบาทสาคญั ในการพัฒนาความเปน็ อยู่ของประชาชนในทัว่ ทุกภมู ิภาค โดยเฉพาะอย่างยิ่งในท้องถิน่ ที่ห่างไกลส่งผลใหม้ ีการยกระดับคุณภาพชี วิตของ ประชาชนในทกุ มิติ และเปน็ รากฐานใหป้ ระเทศชาติมีความมัน่ คงสืบมาจนถึงปจั จุบนั

สถาบนั พระมหากษตั ริย์ในประเทศไทยเป็นศูนย์รวมใจชาวไทยที่สืบทอดมายาวนานหลาย ศตวรรษ เป็นวัฒนธรรมการปกครองที่มีความสาคัญ บ่งบอกถึงแนวคิด ความเชื่อและ ความหมายของสญั ลกั ษณ์ต่าง ๆ ทห่ี ลอมรวมจิตใจชาวไทยให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันและ สร้างสรรค์ใหเ้ กิดความผาสกุ ของสงั คมโดยรวมได้ วฒั นธรรมการปกครองระบบกษัตริย์ของ ประเทศไทยจึงมีความผกู พนั อย่างแนบแน่นต่อสงั คมไทยมาแต่อดีตจนปัจจุบัน แนวคิดที่ว่า พระมหากษัตริย์ทรงเปน็ ผู้ปกครองทีม่ ีคุณลักษณะพิเศษนนั้ สบื เนอื่ งมาจากวัฒนธรรมความเชอื่ ทางศาสนา ซึ่งพัฒนาและผสมผสานมาจากแนวคิดหลกั ต่าง ๆ 3 ประการ คือ ประการแรก เป็นแนวคิดพราหมณ์ฮินดูซึง่ ถือว่าผู้ที่ดารงตาแหน่งกษตั ริย์คือองค์อวตารของพระผู้เปน็ เจ้าใน ศาสนาพราหมณ์ฮินดซู ึง่ มีหน้าที่หลักในการธารงไว้ซึ่งความผาสุกของโลกมนษุ ย์ เป็นแนวคิด เบือ้ งต้นเมื่อชาวไทยรบั คติความเชื่อพราหมณ์ฮินดูเข้ามา ประการที่สอง เป็นแนวคิดของ พระพุทธศาสนา ซึ่งนอกจากความเชือ่ เรื่องบุญกรรมที่ส่งใหเ้ ป็นผู้มีบารมีแล้ว ยังมีความเชือ่ ว่า องค์พระมหากษัตริย์ทรงมีสถานะเป็นพระพุทธเจ้าและเป็นเทพ แนวคิดเรื่องเทพทาง พระพุทธศาสนานีแ้ ตกต่างจากศาสนาพราหมณ์ฮินดูในคมั ภีร์จักรวาฬทีปนีซึ่ง เขียนขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2063

1792-1981 18๙๓-2310 2๓๑๐-2325 2325-ปจั จุบนั พระมหากษัตริย์ไทยทุกพระองค์ ต้ังแต่สมยั สโุ ขทยั อยุธยา จนถึงสมยั รตั นโกสินทร์ทรงมีพระมหากรณุ าธิคณุ ตอ่ แผ่นดินไทยทรงบาเพญ็ พระราชกรณียกิจ ทานบุ ารุง สร้างบา้ นแปลงเมืองสง่ เสรมิ ศลิ ปะ วฒั นธรรม วรรณคดี ศาสนา สืบต่อประเพณี และดารงอยู่ในความเป็นไทย นบั ว่าเป็นบุญคณุ ของแผ่นดนิ บุญคุณของพระมหากษตั ริย์และบรรพบุรษุ ท่สี าคัญของชาวไทยทม่ี ีบทบาทเกี่ยวกบั การเมอื งการปกครอง การรวมชาติ การสร้างเอกราช การสร้างเสถียรภาพทาง การเมือง และการปฏิรปู การปกครองแผ่นดินตั้งแต่อดตี จนถึงปจั จบุ นั พระมหากษตั ริย์แห่งราชอาณาจักรไทยทรงมีบทบาทสาคัญอย่างยงิ่ ต่อการสร้างสรรค์ความเจริญรุ่งเรอื งและความมั่นคงของชาติ ต้ังแต่สมัยสโุ ขทัยจนถึงปจั จุบนั ต่าง ทรงประกอบพระราชกรณียกิจใหญ่น้อยเพือ่ สรา้ งความมั่นคงใหร้ าชอาณาจกั ร ทรงปกครองอาณาประชาราษฎร์ให้อยู่อย่างร่มเย็นเปน็ สขุ และสร้างสรรคค์ วาม เจริญรุ่งเรอื งในดา้ นต่าง ๆ ให้เป็นมรดกตกทอดมาจนปจั จบุ ัน



เรือ่ งที่ 1 ความหมาย ความสาคัญ และประโยชน์ของวิธีการทางประวัติศาสตร์ ความหมายของวิธีการทางประวตั ิศาสตร์ ประโยชนข์ องวิธีการทางประวตั ิศาสตร์ วิธีการ หรือขั้นตอนต่าง ๆ ที่ใช้ในการศึกษาค้นคว้า -ทาให้ได้เร่อื งราวทางประวัติศาสตรท์ ีน่ ่าเชอื่ ถือ วิจัยเกีย่ วกบั เรือ่ งราวทางประวตั ิศาสตร์ -ผู้ทีไ่ ด้รับการฝึกฝน การใช้วิธีการทางประวัติศาสตรจ์ ะทาให้ เปน็ คนละเอียด รอบคอบ มีการตรวจสอบเร่อื งราวที่ศึกษา -ทาให้เป็นผู้รู้จักทาการประเมินเหตกุ ารณต์ ่าง . ความสาคัญของวิธีการทางประวัติศาสตร์ คอื ทาให้เร่อื งราว กิจกรรม เหตกุ ารณท์ ี่เกิดขึน้ ในประวตั ิศาสตร์มีความ น่าเชอื่ ถือ มีความถูกต้องเปน็ จรงิ หรอื ใกล้เคยี งกับความเปน็ จรงิ มากที่สดุ เพราะได้มีการศึกษาอย่างเป็นระบบ อย่างมี ขั้นตอน มีความระมดั ระวังรอบคอบ โดยผู้ได้รับการฝึกฝนในระเบียบวิธีการทางประวตั ิศาสตรม์ าดีแล้ว

เรือ่ งที่ 2 วิธีการทางประวัติศาสตร์

แหล่งสืบคน้ ข้อมูลเพมิ่ เติม หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 2 การประยุกตใ์ ชว้ ิธกี ารทางประวัติศาสตร์ แสกนตรงนี้

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 การประยกุ ต์ใชว้ ิธีการทางประวตั ิศาสตร์ เรื่องที่ 1 พระราชกรณียกิจของพระมหากษตั ริย์ไทยสมัยรตั นโกสินทร์ พระมหากษัตรยิ ์ไทย ทรงคานึงถึงพระราชกรณียกิจ ซึ่งทรงทาเพื่อพฒั นาคณุ ภาพชีวิตของประชาชน ทานุ บารุงศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี ให้มีความเจรญิ รงุ่ เรือง ถาวรเป็นมรดกของชาติสืบไป และทรงบาเพ็ญ พระราชกรณียกิจนานัปการ เพื่อประโยชน์สุขแก่ปวงอาณาประชาราษฎร์และชาติบ้านเมืองเป็นอเนกประการ ยงั ผลให้พสกนิกรอยู่อย่างร่มเย็นเปน็ สุขภายใต้ร่มพระบารมี สืบมาจนถึงทกุ วันนี้ พระราชกรณียกิจของพระมหากษตั รยิ ์ ล้วนก่อให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวมแม้การปฏิบัติ พระราชกรณียกิจจะเป็น พระราชภาระอนั หนกั แต่กท็ รงกระทาอย่างครบถ้วน สม่าเสมอ สามารถผูกจิตใจของประชาชนให้เกิด ความจงรักภักดีต่อพระมหากษตั รยิ ์ทกุ ๆ พระองค์ ซึง่ พระราชกรณียกิจที่สาคัญ ๆ ของพระมหากษัตรยิ ์ไทยในสมัย รตั นโกสินทร์

เรื่องที่ 2 คณุ ประโยชน์ของบคุ คลสาคญั กรมพระราชวังบวรมหาสรุ สิงหนาท (บุญมา) ท้าวสรุ นารีวีรสตรเี มืองนครราชสีมา สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรสี ุรยิ วงศ์ (ช่วง บุญนาค) สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดารงราชานุภาพ พลเรือเอกพระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมหลวงชมุ พรเขตอดุ มศกั ด์ิ ศาสตราจารย์พระยาอนมุ านราชธนราชบณั ฑิต ประวัติแต่ละท่านคลิกแสกนไดเ้ ลยจ้า…….

แหลง่ สืบคน้ ขอ้ มลู เพมิ่ เติม หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 พระราชกรณียกิจของพระมหากษตั ริยไ์ ทยในสมยั รตั นโกสินทร์ แสกนตรงนี้

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 4 มรดกไทยสมยั รัตนโ์ กสินทร์ เรื่องที่ 1 ความหมายและความสาคัญของมรดกไทย มรดกไทย หมายถึง มรดกทางวัฒนธรรมที่แสดงออกถึงสัญลักษณ์ของความเป็นชาติ ซึ่งได้แก่ โบราณวัตถุ ศิลปวตั ถุ โบราณสถาน วรรณกรรม ศิลปหัตถกรรม นาฏศิลป์ และดนตรี ตลอดจนถึงการดาเนินชีวิตและ คณุ คา่ ประเพณตี ่าง ๆ อนั เปน็ ผลผลิตร่วมกันของผู้คนในผืนแผ่นดินในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมา ความสาคญั ของมรดกไทย เป็นสิง่ ทีบ่ คุ คลในชาติควรให้ความสาคญั และหวงแหน เพราะ เปน็ สิง่ ที่บ่งบอกความเปน็ เอกลกั ษณข์ องชนชาติไทย ซึ่งแสดงให้เหน็ ความเจรญิ รงุ่ เรอื งของ ประเทศไทยตั้งแต่อดีตทีผ่ ่านมาจวบจนปัจจบุ นั มรดกไทยจึงมีความสาคัญในด้านต่าง ๆ

เรือ่ งที่ 2 มรดกไทยสมัยรตั นโกสินทร์ ศิลปกรรมสมยั รัตนโกสินทรต์ อนต้น เป็นการสืบทอดและสร้างเลียนแบบสมัยกรุงศรีอยุธยาท้ังประติมากรรม สถาปัตยกรรม จิตรกรรม หตั ถศิลป์ การฟืน้ ฟงู านศิลปะประเภทต่าง ๆ โดยเฉพาะในสมยั รัชกาลที่ 2 ถึงรัชกาลที่ 3 มีการนาศิลปะจีนเข้ามาผสมผสานในงานศิลปกรรม ตั้งแต่สมัยรชั กาลที่ 4 เปน็ ต้นมา วัฒนธรรมตะวันตกก็ได้ เข้ามามอี ิทธิพลต่อลกั ษณะของการสรา้ งสรรคผ์ ลงานทศั นศิลป์ของไทยด้วย ส่งผลให้งานศิลปะแบบดั้งเดิมเสื่อม ความนิยมลง แต่ในปัจจบุ ันได้รบั การร้ือฟื้นใหม่ในรูปของงานศิลปาชีพ ศิลปะประจาชาติ ตลอดจนงานภูมิปัญญา ท้องถิ่นต่าง ๆ

เรื่องที่ 3 มรดกไทยที่มีผลตอ่ การพฒั นาชาติไทย คุณคา่ ของภูมิปัญญาไทย ได้แก่ ประโยชน์ และความสาคัญของภูมิปัญญา ที่บรรพบุรุษไทยได้สร้างสรรค์ และสืบ ทอดมาอย่างต่อเนือ่ ง จากอดีตสู่ปจั จบุ ัน ทาให้คนในชาติเกิดความรัก และความภาคภูมิใจ ที่จะร่วมแรงร่วมใจสืบ สานต่อไปในอนาคต เช่น โบราณสถาน โบราณวัตถุสถาปัตยกรรม ประเพณีไทย การมีน้าใจ ศักยภาพในการ ประสานผลประโยชน์ เปน็ ต้น ภูมิปญั ญาไทยจึงมีคณุ ค่า และความสาคญั

เรือ่ งที่ 4 การอนรุ กั ษ์มรดกไทย ประเทศไทย เป็นประเทศที่มีเอกลักษณ์อันโดดเด่นทางด้านมรดกทางวัฒนธรรมที่บรรพบุรุษได้สร้างสรรค์เอาไว้ มากมาย ไม่ว่าจะเปน็ โบราณวตั ถุ ศิลปวัตถุ โบราณสถาน วรรณกรรมศิลปหตั ถกรรม นาฏศิลป์ ดนตรี ตลอดจนการดาเนิน ชีวิต และประเพณตี ่าง ๆ ทีส่ ืบทอดต่อ ๆ กันมายาวนาน จนกลายเป็นมรดกไทยอันทรงคณุ ค่า และเป็นจุดเด่นของประเทศ ไทย แต่ในปัจจบุ ันมรดกไทยได้รับผลกระทบจากความเปลี่ยนแปลงของสงั คมท้ังภายในประเทศ และจากต่างประเทศ อีกท้ัง มีการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี ส่งผลมรดกไทยอนั ทรงคณุ ค่าของไทยบางส่วนต้องเสือ่ มสญู ไปอย่างน่าเสียดาย ดังนั้น ประชาชนทุกคนจึงควรร่วมกันอนุรักษ์มรดกไทย ตลอดจนให้ข้อมูล ความรู้คาแนะนาแก่คนรุ่นหลังในการ ส่งเสรมิ ให้รู้คณุ ค่าของมรดกที่ได้รับการสืบทอดต่อไปอย่างไม่สิ้นสุดซึ่งนอกจากความภาคภูมิใจในมรดกไทยแล้ว ยังมี คณุ คา่ ทีเ่ ป็นประโยชน์ต่อการพฒั นาการศึกษาทางด้านประวัติศาสตร์ ศิลปะศาสตร์ สุนทรียศาสตร์ ชาติพันธุ์วิทยา และ มานษุ ยวิทยา อีกท้ังยังส่งเสรมิ การพัฒนาเศรษฐกิจของชมุ ชน และประเทศผ่านทางการท่องเที่ยว ของชาติตลอดมา แสกนตรงนีค้ รับ

เรือ่ งที่ 5 การมีส่วนรว่ มในการอนุรกั ษ์มรดกไทย การมีส่วนรว่ มในการอนุรกั ษ์มรดกไทย ได้แก่ 1. คน้ คว้า วิจยั ศึกษา และเก็บรวบรวมข้อมูล 2. การอนุรักษ์โดยการปลกู จิตสานึก และสรา้ งจิตสานึกทีต่ ้องรว่ มกนั อนรุ กั ษ์ 3. การฟืน้ ฟูโดยเลือกสรรมรดกทางวัฒนธรรมที่กาลงั สญู หาย หรอื ทีส่ ญู หายไปแล้วมาทาให้มีคณุ ค่า และมี ความสาคัญต่อการดาเนินชีวิต 4. การพฒั นาโดยริเรม่ิ สรา้ งสรรค์ และปรบั ปรุงมรดกทางวฒั นธรรมในยคุ สมยั ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจาวัน 5. การถ่ายทอดโดยนามรดกทางวฒั นธรรมมาเลือกสรร กลัน่ กรอง ด้วยเหตุและผลอย่างรอบคอบ และรอบด้าน แล้วไปถ่ายทอดให้คนในสังคมรบั รู้ 6. การส่งเสรมิ กิจกรรมโดยการส่งเสรมิ สนับสนนุ ให้เกิดเครือข่ายการสืบสานมรดกทางวฒั นธรรม 7. การเผยแพรแ่ ละแลกเปลีย่ นโดยการส่งเสรมิ สนบั สนุน ให้เกิดการเผยแพรแ่ ละแลกเปลี่ยนมรดกทาง วฒั นธรรม อย่างกว้างขวางด้วยสือ่ และวิธีการต่าง ๆ

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 5 การเปลี่ยนแปลงของชาติไทยสมยั รัตนโกสินทร์ เรือ่ งที่ 1 เหตกุ ารณ์สาคญั ทางประวัติศาสตร์ทีม่ ีผลต่อการพฒั นาชาติไทย ปัจจยั ที่มีผลต่อการสถาปนาอาณาจักรไทยนับต้ังแต่สมยั สุโขทัย จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ปัจจุบัน เป็นอาณาจักร ต่อเนื่องกัน นับเวลามานานกว่า 700 ปี มีปัจจัยที่ส่งผลต่อการสถาปนาอาณาจักรไทย ได้แก่ ปัจจัยด้าน ภูมิศาสตร์ และปจั จัยด้านการเมือง 1.การสถาปนาอาณาจกั รรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2325 - ปัจจบุ นั ) 3. การปฏิรปู การปกครองในสมยั รัชกาลที่ 5 2 สนธิสัญญาเบาว์ริง 4. การเปลีย่ นแปลงการปกครอง พุทธศักราช 2475

เรือ่ งที่ ๒ ตวั อย่างการวิเคราะห์ และอภิปรายเหตกุ ารณส์ าคญั ทางประวตั ิศาสตร์ ทีม่ ีผลตอ่ การพัฒนาชาติไทย ความสาคัญทีใ่ ชเ้ ปน็ แนวทางทีผ่ ู้วิเคราะห์จะนาไปใชใ้ นการวิเคราะห์โดยระมดั ระวังไม่ลาเอียง จะให้เกิดความ น่าเชอ่ื ถือได้มากที่สดุ 1. หลกั ฐานทีจ่ าแนกความสาคัญต่าง ๆ 2. หลกั ฐานทีใ่ ช้อักษรเป็นตัวกาหนด 3. หลักฐานที่กาหนดตามจดุ หมายของการผลิต 3.1 หลักฐานที่มนษุ ย์สรา้ งขนึ้ 3.2 หลักฐานที่ไม่ได้เปน็ ผลผลิตจากสิ่งทีม่ นุษย์สร้างขนึ้

เรือ่ งที่ ๒ ตัวอย่างแนวทางการวิเคราะห์และอภิปราย (ตอ่ ) ตวั อยา่ งแนวทางการวเิ คราะห์และอภิปราย การทาสนธิสญั ญาเบาว์ริง ในรชั กาลที่ 4 ผลกระทบที่เกิดกบั ประเทศไทย ข้อดี 1. ได้รับวิทยาการจากประเทศชาติตะวนั ตกสมยั ใหม่ 2. มีเส้นทางการคมนาคมสะดวก เช่น การสรา้ งถนน ขุดคลองใช้เปน็ เส้นทางในการเดินทางทาให้เกิดประโยชน์ดา้ นการค้า ขาย 3. การค้าขาย ประชาชนสามารถค้าขายได้อย่างอิสระมากขนึ้ 4. ข้าว เป็นสินค้าส่งออกทีส่ าคัญที่สุดของไทย ส่งผลถึงปัจจุบนั ข้อเสียเปรยี บ 1. การยินยอมให้อังกฤษเข้ามาต้ังกงสลุ ทาให้อานาจพิจารณาคดีที่มีชาวองั กฤษรว่ มด้วยกงสุลต้องมีส่วนรว่ มพิจารณา 2. ชาวต่างประเทศมีสิทธิเสรภี าพในการเช่าและสามารถถือครองทีด่ ินได้หากทาการเช่ามาไม่น้อยกว่า 10 ปี ในประเทศไทย

แหลง่ สืบค้นข้อมูลเพมิ่ เติม หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 5 การเปลีย่ นแปลงของชาติไทยสมยั รตั นโกสินทร์ อย่าลืมแสกนQR Code แสกนตรงนี้ เพิ่มเติมนะคะ

จบบทเรียนแล้วอยา่ ลืม ทบทวน แลว้ ทาข้อสอบนะคะ นกั ศึกษา