ความสำคัญของหลักฐานทางประวัติศาสตร์ในสมัยอยุธยา

ความสาคญั ของหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ในสมยั อยธุ ยา

ประเภทของหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตรข์ องไทยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ตามแบบสากล คือ 1. หลักฐานทเี่ ป็ นลายลักษณอ์ ักษร ไดแ้ ก่ จารกึ บนั ทกึ จดหมายเหตรุ ว่ มสมยั ตานาน พงศาวดาร วรรณกรรมตา่ งๆ บนั ทกึ ความทรงจา เอกสารราชการ หนงั สือพิมพ์ กฎหมาย งานวจิ ยั งานพิมพท์ างประวตั ศิ าสตร์ เป็นตน้ ( ผนงั ถา้ ท่เี ป็นรูปวาดแตส่ ามารถแปลความหมายได้ จะถือวา่ เป็นหลกั ฐานท่เี ป็นลายลกั ษณอ์ กั ษร เชน่ ผนงั ขิงสสุ านฟาโรห์ ) 2. หลักฐานทไี่ ม่เป็ นลายลักษณอ์ ักษร ไดแ้ ก่ หลกั ฐานทางโบราณคดี หลกั ฐานจากการบอกเลา่ และสมั ภาษณ์ หลกั ฐานดา้ น ศลิ ปกรรม สถาปัตยกรรม นาฏกรรมและดนตรี หลกั ฐานทางมานษุ ยวทิ ยาและสงั คมวทิ ยา เช่น ขนบธรรมเนียมประเพณี คติความเช่ือ วิถี ชีวิตของกลมุ่ ชนตา่ งๆ

หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ในสมยั อยธุ ยา 1. พระราชพงศาวดารท่ยี งั ไมผ่ ่านกระบวนการชาระใหข้ อ้ มลู ตามท่ี ผบู้ นั ทกึ เดมิ เขียนไว้ เช่น พระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบบั หลวงประเสรฐิ ฯ พระราชพงศาวดารความเกา่ จ.ศ. 113 2. พระราชพงศาวดารท่ผี า่ นการกระบวนการชาระ คือ มกี ารตรวจสอบ แกไ้ ขในสมยั ธนบรุ แี ละรตั นโกสินทร์ ทาใหเ้ นือ้ ความและจดุ ประสงคแ์ ตกตา่ งไป จากเดิม เชน่ พระราชพงศาวดารกรุงศรอี ยธุ ยาฉบบั พนั จนั ทนมุ าศ (เจิม) พระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบบั พระจกั รพรรดิพงศเ์ จา้ กรม (จาด) พระราชพงศาวดารกรุงศรอี ยธุ ยาฉบบั สมเดจ็ พระพนรตั น์ พระราชพงศาวดารกรุงสยามจากตน้ ฉบบั ของบรติ ชิ มวิ เซยี ม กรุงลอนดอน พระราชพงศาวดารฉบบั พระราชหตั ถเลขา

2. จดหมายเหตุโหร เป็นงานของโหรประจาราชสานกั บนั ทกึ พระราชกรณียกิจและเหตกุ ารณส์ าคญั ใน บา้ นเมืองตามลาดบั วนั ท่ีเกิดเหตกุ ารณ์ โดยสรุปสนั้ ๆ

3. จดหมายเหตุชาวต่างชาติ สว่ นใหญ่เป็นเอกสารท่ีชาวยโุ รปท่ีเดินทางเขา้ มาในอาณาจกั รอยธุ ยาเขียนขนึ้ เชน่ จดหมายเหตุ ฟานฟลตี ของเยเรเมยี ส ฟาน ฟลีต ชาวฮอลนั ดา

4. วรรณกรรม สมยั อยธุ ยามีวรรณกรรมหลายเรอ่ื งท่ใี หข้ อ้ มลู ทางประวตั ิศาสตร์ เช่น ลิลิตโองการแชน่ า้ ลิลติ ยวนพา่ ย

5. จารึก ทาขนึ้ เพ่ือใชอ้ ธิบายเรอ่ื งราวเหตกุ ารณท์ ่เี กิดขนึ้ ในสงั คม โดยมจี ดุ มงุ่ หมายอย่างใดอยา่ งหน่งึ จารกึ ของไทยปรากฏในหลาย ลกั ษณะ เชน่ จารกึ บนแทน่ ศลิ า หรอื ศลิ าจารกึ จารกึ ลงแผน่ ทอง เรยี กวา่ จาลกึ ลานทอง จารกึ ลงแผน่ เงิน เรยี กวา่ จารกึ ลานเงิน จารกึ หรอื จานบนใบลาน เรยี กวา่ หนงั สือใบลาน จารกึ เป็นหลกั การทางหวดั ดสี สไทยท่มี ีความสาคญั มาก โดยเฉพาะในสมยั สโุ ขทยั จารกึ ท่คี น้ พบในประเทศไทย มปี ระมาณ 500 ชิน้ เพ่ือนเอกสารชนั้ ตน้ ท่คี ดั ลอก แกไ้ ข ซง่ึ มปี ระโยชนใ์ นการสรา้ งกรอบกาหนดเหตกุ ารณต์ ามวนั เวลาสามารถใหข้ อ้ มลู ทางดา้ นสงั คมและ เศรษฐกิจไดอ้ ย่างดี และชว่ ยใหศ้ กึ ษาวฒั นธรรมของทอ้ งถ่ินไดอ้ ยา่ งลกึ ซงึ้ ย่ิงขนึ้ ศิลาจารกึ ท่สี าคญั เช่น ศิลาจารกึ สโุ ขทยั หลกั ท่ี 1 หรอื ศลิ าจารกึ พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช จารกึ วดั ศรชี มุ หรอื ศิลาจารกึ สโุ ขทยั ลกั ษณ์ ท่ี 2 ซง่ึ ซง่ึ ถือเป็นหลกั การสาคญั ท่นี กั ประวตั ิศาสตรใ์ ชเ้ ป็นขอ้ มลู ใน การศกึ ษาประวตั ิศาสสโุ ขทยั อยา่ งไรกต็ าม จารกึ มีขอ้ จากดั ทางดา้ นภาษาและการตีความ เพราะสานวนภาษาในจารกึ มีอายหุ ลายรอ้ ยปี ขอ้ ความในจารกึ จงึ อาจจะมีความหมายแตกตา่ งไปจากลาซาในปัจจบุ นั ทาใหน้ กั ประวตั ิศาสอาจดคี วามผิดได้ นอกจากนีต้ วั อกั ษรของศิลา จารกึ กอ็ าจไมช่ ดั เจนจนทาใหอ้ า่ นยาก

6. เอกสารทางราชการ เป็นเอกสารท่เี ก่ียวขอ้ งกบั การบรหิ ารราชการและการปกครองท่รี ฐั บาล มีตอ่ ขา้ ราชการทงั้ สว่ นกลางและสว่ นภมู ภิ าค เช่น รายงานการตรวจสอบ ราชการ รายงานความคดิ เหน็ เพ่ือกราบบงั คมทลู รายงานการประชมุ เป็นตน้ กอ่ นสมยั รตั นโกสินทร์ เอกสารทางราชการสว่ นใหญ่ไดช้ ารุด เสยี หายไปมาก ประตอบรบั ในสมยั โบราณยงั ไมม่ รี ะบบการจดั เกบ็ เอกสารราชการ จนกระท่งั ไดม้ ีการตงั้ กระทรวง ทบวง กรม ขนึ้ ในสมยั ราชการ ท่ี 5 จงึ ไดเ้ ร่มิ การจดั เก็บเอกสารอย่างเป็นระบบ โดยเก็บไวท้ ่หี อจดหมายเหตแุ หง่ ชาตเิ ป็นแหลง่ สาคญั

7. จดหมายเหตุ เป็นหลกั ฐาน ทางประวตั ิศาสตร์ ประเภท พงศาวดาร แตแ่ ตกตา่ งกนั ตรงท่จี ดหมายเหตุ เป็นการบนั ทกึ รว่ มสมยั บอกเก่ียวกบั วันเวลา ท่มี ี เหตกุ ารณเ์ กิดขนึ้ มีลกั ษณะเดน่ ในเร่อื งการใหร้ ายละเอยี ด และความถกู ตอ้ งในเรอ่ื งเวลา พรอ้ มทงั้ แทรกความคิดเหน็ ของผูบ้ นั ทกึ ลงไปดว้ ย จดหมายเหตแุ บ่งออกเป็นหลายประการ ไดแ้ ก่ จดหมายเหตขุ องหลวง จดหมายเหตโุ หร จดหมายเหตขุ องบคุ คล และเอกสารคาใหก้ ารของรฐั หรอื ฝ่ายปกครอง