E-Book เรื่องความรู้เบื้องต้นฐานข้อมูล

ใบเนอื้ หา หนว่ ยท่ี 1 ชอื่ วชิ า โปรแกรมจัดการฐานขอ้ มูล (2204 – เวลา 4 ช่วั โมง 2008) สัปดาหท์ ่ี 1-2 ชอ่ื หนว่ ย ความรู้เบอื้ งต้นเกยี่ วกับระบบฐานข้อมูล (ชว่ั โมงที่ 3-4) วิทยาลยั อาชีวศึกษาหนองคาย 1. ระบบแฟม้ ขอ้ มูล (File Systems) การจัดการกับเอกสาร โดยการจัดเก็บเอกสารไว้ในแฟ้มเอกสารอย่างเปน็ ระบบ มกี ารจดั หมวดหม่แู ยก ตามแผนก ตามความตอ้ งการใช้งาน แบ่งเป็น 2 ลักษณะ คอื 1.1 ระบบแฟ้มข้อมลู ทีจ่ ัดทาด้วยมอื วธิ ีดงั้ เดิม การจัดเก็บข้อมูลด้วยระบบแฟม้ ข้อมูลที่จัดทาขึน้ ด้วยมือ เชน่ มกี ารติดป้ายช่อื แฟม้ ข้อมลู ในตเู้ อกสาร เพื่อความสะดวกในการค้นหา หรอื การแยกเกบ็ แฟม้ ข้อมลู ตามหมวดหมู่ของงาน เช่น แผนกพนักงานขาย แผนกชา่ งบริการ แผนกการเงนิ แผนกการตลาด เป็นต้น เพอ่ื ให้ง่ายต่อการจัดเก็บและ สืบคน้ ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว ท้งั ยงั เหมาะสาหรบั หนว่ ยงาน องคก์ รที่มขี อ้ มูลไม่มากนกั ระบบแฟม้ ขอ้ มูล ที่จัดทาด้วยมอื กย็ ังสามารถใชง้ านได้ดี อย่างไรก็ตามเม่อื หนว่ ยงาน องค์กรขยายขนาดเติบโต ขึน้ ข้อมลู มจี านวนมาก การจัดการกบั ขอ้ มลู ตอ้ งใชเ้ วลามาก ไม่สามารถนาเสนอข้อมูลไดท้ ันความต้องการ จึง เปน็ ท่ีมาของการออกแบบระบบแฟ้มขอ้ มูลด้วยคอมพวิ เตอร์ ทส่ี ามารถประมวลผลการทางานได้รวดเร็ว ถกู ต้อง ทนั เวลาท่ีต้องการ 1.2 ระบบแฟ้มข้อมลู คอมพวิ เตอร์ การนาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ มาใช้จัดเกบ็ ข้อมลู ในยุคแรก วธิ ีการจัดเก็บขอ้ มูลดว้ ย คอมพิวเตอรย์ งั คงมรี ปู แบบคล้ายกับการจดั เก็บข้อมูลดว้ ยแฟ้มเอกสาร ต่างกนั ตรงทขี่ ้อมูลที่จัดเก็บ ลงในคอมพิวเตอร์ ได้นาข้อมูลในแต่ละแฟม้ เอกสารมาจดั เกบ็ เรียกวา่ แฟม้ ข้อมลู หรือไฟล์ (Files) แต่ละแผนก ตา่ งกม็ ีโปรแกรมทจ่ี ัดทาขน้ึ เพื่อใช้งานกับแฟ้มข้อมูลเฉพาะสว่ นงานของตน และดว้ ยข้อจากัดของระบบ แฟม้ ข้อมูล ทแ่ี ตล่ ะแผนกต่างก็มีโปรแกรมเพื่อจัดการกบั แฟ้มขอ้ มูลของตนเอง เช่น แผนกบุคคลมโี ปรแกรม จัดการข้อมลู ของพนกั งาน แผนกการขายมีโปรแกรมเพอ่ื รายงานยอดขายของพนักงานขาย หรือแผนกการเงนิ มีโปรแกรมเพื่อรายงานการจา่ ยเงนิ เดอื น เป็นตน้ ทาใหเ้ กิดความซ้าซ้อนในข้อมลู การผูกตดิ กับโปรแกรม ประยกุ ต์ ท่สี ่งผลให้เกิดปญั หาการปรบั ปรุงโครงสร้างขอ้ มูลในอนาคต ซงึ่ ผู้ใชง้ านท่ัวไปจะไม่มีความรู้ ความสามารถ ในการเข้าไปแกไ้ ขชุดคาสั่งใดๆได้ นอกจากโปรแกรมเมอรเ์ ท่านน้ั

ระบบข้อมูล ระบบข้อมูล ระบบการจ่าย บุคลากร การขาย เงินเดือน แผนกบุคคล แผนกการขาย แผนกการเงิน รปู ที่ 1.1 ระบบแฟม้ ขอ้ มูลของแตล่ ะแผนก ที่มา : นางสาวทวิ ารัตน์ ศรีกุลวงศ,์ 2556 2. ปญั หาของระบบแฟม้ ขอ้ มูล การจัดเก็บแฟ้มข้อมูลอย่างกระจัดกระจาย มีความคล่องตัวสูง มีขนาดเล็กและมีความปลอดภัย เนอ่ื งจากแยกเกบ็ ในแต่ละแผนกของตนเอง แต่ก็มกี ่อใหเ้ กิดปัญหาต่างๆ ตามขอ้ จากัด คือ 2.1 ความซา้ ซอ้ นของขอ้ มูล (Data Redundancy) ความซา้ ซอ้ น คอื การจดั เก็บข้อมลู ชุดเดยี วกนั ไว้มากกว่าหน่งึ แห่ง อาจจะเกิดจากสาเหตุ แผนกตา่ งๆ ต้องการสรา้ งชดุ ขอ้ มูล เพือ่ รักษาความปลอดภยั ของข้อมูล ในการเข้าถึงขอ้ มูลหรือแก้ไขขอ้ มลู หรือโปรแกรมเมอร์สรา้ งระบบงานของแตล่ ะแผนกเพอื่ ประมวลผลขอ้ มูล ของตนเอง แต่ในการใชง้ านข้อมูลน้ัน ตอ้ งการความถูกต้องของขอ้ มูลเพยี งชุดเดยี ว การทมี่ ีขอ้ มูลจัดเกบ็ ไว้ มากกว่า 1 แห่ง ทาให้เกดิ ความซา้ ซ้อนของข้อมลู อันเปน็ สาเหตุของความผดิ ปกติ ของขอ้ มลู มีการแก้ไขข้อมลู เพ่มิ ขอ้ มลู และลบขอ้ มลู 2.1.1 ความผดิ ปกติของข้อมูลจากการแก้ไขข้อมูล (Modification Anomalies) จากรปู ท่ี 1.1 ข้อมลู ของพนักงานถูกจัดเกบ็ อยู่ 3 แผนก ซงึ่ แตล่ ะแผนกมีข้อมลู ชดุ เดียวกัน เมื่อมพี นกั งานช่ือ สมชาย ประสงค์ดี เปล่ยี นช่ือเป็นสรรชยั ประสงค์ดี ซง่ึ พนักงานได้ ทาการขอเปลี่ยนช่อื ทแี่ ผนกบคุ คล แตใ่ นขณะเดยี วกนั แผนกการขายและแผนกการเงินไม่ได้มี การเปลยี่ นช่ือให้ตรงกนั จึงทาใหเ้ กดิ ปัญหาขอ้ มูลไมต่ รงกนั ดังรปู ที่ 1.2 ขอ้ มลู พนกั งานช่ือ ขอ้ มูลพนกั งานชื่อ ขอ้ มลู พนกั งานช่ือ สรรชัย ประสงคด์ ี สมชาย ประสงคด์ ี สมชาย ประสงคด์ ี (แก้ไขชื่อ) (ไม่มกี ารแก้ไขชื่อ) (ไม่มีการแก้ไขช่ือ) แผนกบุคคล แผนกการขาย แผนกการเงิน รปู ท่ี 1.2 แฟ้มข้อมูลที่มีการแกไ้ ขข้อมูลแตล่ ะแผนกของตนเอง

2.1.2 ความผิดปกติของข้อมลู จากการเพิม่ ขอ้ มูล (Insertion Anomalies) ในกรณีการเพม่ิ ข้อมูล เชน่ มีพนักงานเพ่มิ เขา้ มาใหม่ คือ สมหญงิ จนั ดี ซึ่งไดเ้ พม่ิ ใน แฟม้ ขอ้ มูลของแผนกการขายเรียบรอ้ ยแล้ว ในขณะเดียวกนั แผนกบุคคลและแผนกการเงนิ กลบั ไม่มีข้อมูล พนกั งานคนดงั กลา่ ว ซง่ึ อาจจะเกิดปญั หาวา่ สมหญิง จันดี ยงั ไมไ่ ด้บรรจุเปน็ พนักงานของหน่วยงาน ขอ้ มูลพนกั งานชื่อ ขอ้ มูลพนกั งานช่ือ ขอ้ มูลพนกั งานชื่อ - สมหญิง จนั ดี - แผนกการขาย แผนกบุคคล แผนกการเงนิ รปู ที่ 1.3 แฟ้มขอ้ มลู ท่ีมีการเพิ่มข้อมูลแต่ละแผนกของตนเอง ท่มี า : นางสาวทิวารตั น์ ศรีกลุ วงศ์, 2556 2.1.3 ความผิดปกติของข้อมลู จากการลบข้อมูล (Deletion Anomalies) ในกรณกี ารลบข้อมูล เช่น พนกั งานชอื่ สรรชยั ประสงคด์ ี ลาออกจากการเปน็ พนกั งาน ดงั นนั้ แผนกบคุ คลไดล้ บข้อมูลของสรรชยั ประสงคด์ ี ออกจากแฟ้มข้อมลู พนกั งาน แตใ่ นขณะเดยี วกัน แฟ้มข้อมลู แผนกการขายและการเงิน ยงั มีชื่อของ สรรชยั ประสงค์ดี อยใู่ นแฟ้ม จึงอาจเป็นไปได้วา่ สรรชยั ประสงคด์ ี ยงั มสี ถานะภาพเปน็ พนักงานทีส่ ามารถขายสินคา้ ได้ เชน่ เดมิ ขอ้ มลู พนกั งานช่ือ ขอ้ มูลพนกั งานชื่อ ขอ้ มลู พนกั งานชื่อ - สรรชยั ประสงคด์ ี สรรชยั ประสงคด์ ี แผนกการขาย แผนกการเงิน แผนกบคุ คล รปู ที่ 1.4 แฟม้ ขอ้ มลู ท่ีมีการลบขอ้ มลู แต่ละแผนกของตนเอง ทมี่ า : นางสาวทวิ ารัตน์ ศรีกลุ วงศ์, 2556 2.2 ความขึน้ ตอ่ กนั ของขอ้ มูล (Data Dependence) เมอ่ื โปรแกรมไดถ้ กู พฒั นาสาหรบั ใช้กับแฟ้มข้อมูลใดโดยเฉพาะ จะทาใหเ้ กดิ การผูกตดิ กันกับ รูปแบบของข้อมลู กล่าวคือ ถา้ โปรแกรมหรือรูปแบบขอ้ มลู แผนกหน่ึงแผนกใดเกดิ การเปล่ียนแปลง จะทาให้ แผนกอืน่ ต้องมีการแก้ไขด้วยซงึ่ เป็นการเพ่ิมต้นทุนในการพัฒนาโปรแกรม 2.3 ความขดั แยง้ ของข้อมลู (Data Inconsistency) ปัญหาท่เี กิดจากการจัดเกบ็ ข้อมูลท่ีซ้าซอ้ น เน่ืองจากการจัดเกบ็ ขอ้ มลู ชุดเดียวกันในหลาย แฟ้มขอ้ มลู อาจทาใหข้ อ้ มลู ชุดเดียวกันมีค่าท่ีแตกต่างกันได้ในแต่ละแฟ้มขอ้ มูล ถา้ มีการแก้ไขปรบั ปรุงขอ้ มลู ไม่ ครบถ้วน ซึ่งทาใหไ้ ม่ทราบว่าข้อมูลชดุ ใดคือขอ้ มลู ท่ีถูกตอ้ งที่สุด

3. โครงสร้างของแฟ้มขอ้ มูล จากปัญหาต่างๆของการจัดเกบ็ ขอ้ มลู ดว้ ยระบบแฟม้ ข้อมลู ได้มวี ิวฒั นาการด้านเทคโนโลยี การจดั ระบบขอ้ มลู ได้เกดิ ข้นึ เรียกว่า ระบบฐานข้อมลู โดยแนวคิดดังกล่าว สามารถนามาแกไ้ ขปญั หาท่เี กดิ ขนึ้ จากระบบแฟ้มข้อมูลได้เป็นอย่างดี ระบบฐานขอ้ มูลเป็นการจดั เก็บขอ้ มลู ในคอมพวิ เตอร์อย่างเป็นระบบ จาเป็นต้องมีความรเู้ กีย่ วกบั คาศพั ท์พื้นฐาน ตามโครงสร้างของแฟ้มขอ้ มูล เร่มิ จากการจัดเกบ็ ขอ้ มลู หน่วยทเี่ ล็กที่สดุ ดังน้ี บติ (Bit : Binary Digit) หมายถึงหนว่ ยขอ้ มูลพ้นื ฐานที่มขี นาดเล็กที่สุดจัดเกบ็ อยใู่ นหนว่ ยความจาของ คอมพิวเตอร์ แทนดว้ ยตวั เลข 0 หรอื 1 ไบท์ (Byte) หมายถงึ หน่วยของขอ้ มูลทนี่ าบติ หลายๆตัวมารวมกนั โดย 1 ไบทแ์ ทนด้วย 8 บิต กลายเป็นอกั ขระ (Character) เช่น A,B… Z, ก,ข...ฮ ตวั เลข 0,1...9 และสญั ลักษณ์พิเศษ เชน่ $, &, +, - เปน็ ต้น เชน่ 10100001 หมายถึง ก 01000001 หมายถึง A 01000010 หมายถงึ B เขตขอ้ มลู (Field) หมายถึง ขอ้ มูลทเี่ กดิ จากการนาไบท์หลาย ๆ ไบท์มารวมกัน กลายเป็นคาหรือ กลมุ่ คาทมี่ ีความหมาย เพื่อแทนสงิ่ ใดส่งิ หน่ึง เช่น รหสั นักศกึ ษา, ช่อื นักศกึ ษา, นามสกุล, ทีอ่ ยู่ หรอื CODE, NAME เป็นตน้ เขตขอ้ มูลกาหนดใหม้ ีการบนั ทึกขอ้ มลู ลงในแต่ละเขตขอ้ มลู ตามความหมายทแ่ี ทนดว้ ยสิ่งน้นั เชน่ การบันทกึ ขอ้ มลู ลงในเขตข้อมูล ตอ่ ไปน้ี รหัสนกั ศกึ ษา ช่ือนักศึกษา 543204001 สมชาย ระเบียน (Record) หมายถึง ข้อมูลที่เกิดจากการนาเขตข้อมูลหลาย ๆ เขตข้อมูลมารวมกัน เรยี งต่อกนั ในแนวนอน เช่น ขอ้ มูลนักศกึ ษา ประกอบดว้ ย เขตขอ้ มลู ตอ่ ไปน้ี รหัสนักศกึ ษา ชื่อนกั ศึกษา นามสกลุ 543204001 สมชาย ทองดี จากตัวอยา่ ง หมายถงึ ข้อมลู นกั ศึกษา ประกอบดว้ ย เขตขอ้ มูลรหัสนกั ศึกษา, ชื่อนักศกึ ษา, นามสกุล รวม 3 เขตขอ้ มูล มขี อ้ มูลนักศึกษา 1 ระเบียน คอื 543204001 สมชาย ทองดี แฟม้ ข้อมูล (File) หมายถงึ ข้อมูลทีเ่ กดิ จากการนาระเบียนหลายๆ ระเบียนที่เก่ียวข้องกันมารวมกนั เช่น แฟม้ ขอ้ มูลนักศกึ ษา ประกอบดว้ ย เขตข้อมูลรหัสนักศกึ ษา, ชอ่ื นักศึกษา, นามสกลุ ทม่ี ี ระเบียนข้อมลู ของนกั ศกึ ษาแตล่ ะคนมารวมกันไว้ เช่น

รหสั นักศกึ ษา ชอ่ื นกั ศึกษา นามสกุล 543204001 สมชาย ทองดี 543204002 สุรศักดิ์ หวังเปน็ ไทย 543204010 สุมาลี ชน่ื บาน เขตข้อมูล ระเบียน ช่อื แฟม้ ข้อมลู ข้อมูลนักศึกษา รหสั นักศึกษา ชอื่ นักศึกษา นามสกุล ทองดี 543204001 สมชาย หวังเปน็ ไทย ช่ืนบาน 543204002 สรุ ศกั ด์ิ 43204010 สุมาลี รูปท่ี 1.5 โครงสร้างแฟม้ ขอ้ มลู ที่มา : นางสาวทิวารัตน์ ศรกี ุลวงศ,์ 2556 4. ความหมายของระบบฐานข้อมลู ระบบฐานข้อมูล หมายถงึ ชุดหรอื กล่มุ ของข้อมูลทม่ี ีความเกยี่ วขอ้ งสัมพนั ธก์ ัน จดั เก็บไว้รวมกนั อยา่ ง เปน็ ระบบลดความซา้ ซ้อนของขอ้ มลู มีความถกู ต้อง เชือ่ ถือได้และเรยี กใชง้ านผ่านโปรแกรมประยกุ ต์ เพ่ือให้ สามารถใชง้ านรว่ มกันไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพ สะดวกตอ่ การสืบคน้ เช่น ฐานข้อมลู ของนักศกึ ษา ประกอบดว้ ย แฟม้ ข้อมูลการลงทะเบยี น แฟม้ ทะเบียนประวัตินักศึกษา, ฐานข้อมลู การขาย ประกอบดว้ ย แฟ้มข้อมลู พนกั งานขาย แฟม้ ข้อมูลสินค้า แฟม้ ขอ้ มูลลกู ค้า แฟม้ ข้อมูลการสัง่ ซ้อื เปน็ ต้น ระบบจัดการฐานขอ้ มลู (Database Management System: DBMS) เป็นซอฟแวร์ทอ่ี ยรู่ ะหวา่ ง ระบบปฏิบตั ิการและซอฟแวร์ประยกุ ต์ ที่ทาหน้าที่บรหิ ารจัดการข้อมูลในระบบฐานข้อมูล ซง่ึ มหี นา้ ที่ต่อไปนี้ หน้าที่ของระบบจดั การฐานขอ้ มูล (DBMS) 1. จดั ทาพจนานกุ รมขอ้ มูล จัดเกบ็ โครงสร้างฐานขอ้ มลู ความสัมพนั ธ์โปรแกรมประยกุ ต์ที่ ตอ้ งการเข้าถงึ ขอ้ มูล 2. ควบคุมความถูกต้อง ความซ้าซอ้ น ความสมั พันธร์ ะหว่างขอ้ มลู 3. ควบคมุ การใชข้ อ้ มูลพรอ้ มกนั และได้ข้อมูลที่ถูกต้อง 4. ประสานงานกบั ระบบปฏิบัติการเพือ่ ควบคมุ การทางานของอปุ กรณ์คอมพวิ เตอร์

ฐานข้อมูลการสั่งซื้อ End-users DBMS แฟ้มขอ้ มูลสินคา้ แฟ้มขอ้ มูลลูกคา้ แฟม้ ขอ้ มลู พนกั งาน ขาย แฟ้มขอ้ มลู ใบสงั่ ซ้ือ End-users รปู ที่ 1.6 แบบจาลองการทางานของระบบจัดการฐานขอ้ มลู ท่ีมา : นางสาวทวิ ารตั น์ ศรีกุลวงศ,์ 2556 5. องค์ประกอบของระบบฐานข้อมลู ระบบฐานข้อมูล เป็นระบบท่ีมีการนาขอ้ มลู เข้าเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ เพื่อจัดเก็บขอ้ มูล ซงึ่ มีโปรแกรมที่ทา หนา้ ที่จัดการขอ้ มูลได้อย่างมปี ระสิทธิภาพ ประกอบดว้ ย 4 สว่ น ดังนี้ 5.1 ฮาร์ดแวร์ (Hardware) ฮารด์ แวร์ หมายถึง อปุ กรณท์ ปี่ ระกอบกนั เป็นเครอ่ื งคอมพวิ เตอร์ มีอปุ กรณ์ที่ใชใ้ นการจดั เกบ็ ขอ้ มลู ช่วยใหส้ ามารถบริหารข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น หน่วยความจาของเคร่อื งท่ีจัดเกบ็ ข้อมูลได้ มาก หนว่ ยประมวลผลท่ีสามารถประมวลผลได้อย่างรวดเร็ว และหนว่ ยแสดงผลข้อมูล นอกจากนยี้ ังรวมถงึ อุปกรณต์ ่อพว่ งตา่ งๆ เชน่ เคร่ืองพิมพ์ อปุ กรณจ์ ัดเกบ็ ขอ้ มูล อปุ กรณ์ตอ่ พว่ งทางเครอื ขา่ ย 5.2 ซอฟแวร์ (Software) ซอฟแวร์ หมายถงึ โปรแกรมหรอื ชุดคาสง่ั ทเี่ ขยี นขึ้นมา เพ่อื สั่งงานคอมพิวเตอรใ์ ห้ทางาน แบง่ เปน็ 2 ประเภท คอื 5.2.1 ซอฟแวรป์ ระยุกต์ (Application Software) คอื โปรแกรมทถี่ ูกพัฒนาขึน้ ให้สามารถ ทางานในเรอ่ื งใดเรอ่ื งหน่ึง เชน่ โปรแกรมการลงทะเบยี นนกั ศกึ ษา โปรแกรมสืบค้นของหอ้ งสมดุ โปรแกรม ระบบสนิ คา้ คงคลัง เป็นตน้

5.2.2 ซอฟแวร์ระบบ (System Software) หรอื ระบบปฏบิ ัติการ (Operating system) ทาหนา้ ที่ ควบคมุ การทางานของฮารด์ แวร์ เพื่อให้คอมพิวเตอร์และอปุ กรณต์ ่อพว่ งสามารถสอื่ สารถึงกันได้ และสามารถปฏิบตั ิงานไดอ้ ย่างราบรน่ื ดังรูปที่ 1.7 ซอฟแวร์ประยกุ ต์ ระบบจดั การฐานขอ้ มูล ระบบปฏิบตั ิการ ฮาร์ดแวร์ รูปที่ 1.7 ลาดับขนั้ การสอ่ื สารระหว่างซอฟแวรแ์ ละระบบปฏบิ ตั ิการ ท่ีมา : สมจติ ร อาจอนิ ทร,์ 2549 หน้าที่ 23 5.3 ข้อมลู (Data) ขอ้ มูล คือ ขอ้ มลู หรือขอ้ เท็จจรงิ ท่ีถกู เกบ็ รวบรวมอยา่ งเปน็ ระบบไวเ้ ปน็ ศูนยก์ ลาง เพื่อให้ สามารถเรียกใช้งานรว่ มกันไดอ้ ย่างมีประสทิ ธิภาพ ซึง่ เป็นขอ้ มูลทจี่ ัดเก็บในระบบฐานขอ้ มูล ประกอบด้วย 2 สว่ นคอื 5.3.1 ขอ้ มูลที่ผู้ใชส้ ามารถนาไปประมวลผล (End user data) เพือ่ ใหไ้ ดผ้ ลลพั ธ์ตามทีแ่ ตล่ ะ แผนกต้องการ 5.3.2 คาอธิบายข้อมูล (Metadata) ใชอ้ ธบิ ายลักษณะโครงสรา้ งของขอ้ มลู ที่จดั เกบ็ ใน ฐานขอ้ มูลและความสัมพันธ์ของขอ้ มูลในฐานข้อมูล ซ่งึ คาอธบิ ายข้อมูลน้จี ะถกู เก็บและเรยี กใช้งานในระหวา่ งที่ มีการประมวลผลฐานขอ้ มูล 5.4 บุคลากร (Personal) บคุ ลากร คอื ผทู้ ี่ทางานเกย่ี วข้องกับระบบฐานขอ้ มลู ประกอบดว้ ย 4 กลุ่มหลกั ๆ คือ 5.4.1 ผบู้ รหิ ารและจัดการฐานข้อมูล (Database Administrators: DBA) คือ ผู้บริหารทท่ี า หน้าท่ีจดั การกบั ฐานข้อมลู ทั้งระบบ ควบคมุ และตดั สินใจในการกาหนดโครงสร้างของฐานขอ้ มลู ชนิดของ ขอ้ มลู วธิ ีการจัดเกบ็ ข้อมลู การรกั ษาความปลอดภยั ของข้อมลู และการกาหนดสิทธใิ นการเขา้ ถงึ ข้อมูลใน ระบบ เป็นตน้ ซึง่ สามารถสรปุ หนา้ ทหี่ ลกั ๆได้ ดังน้ี

1. จัดการกบั ฐานขอ้ มูล คอื การบารุงรกั ษาฐานข้อมูลใหม้ ขี ้อมูลที่ถกู ตอ้ ง ทนั สมัยตลอดเวลา 2. ควบคมุ ระบบรักษาความปลอดภยั เนื่องจากฐานข้อมูลมผี ้ใู ชง้ านหลายคนพร้อมกนั ได้ DBA ทาหน้าทกี่ าหนดสทิ ธก์ิ ารเข้าใช้งานฐานขอ้ มูล เพอ่ื ควบคมุ ไม่ใหผ้ ู้อื่นท่ีไม่มสี ิทธใิ์ ชง้ านเข้ามาใช้งาน ฐานขอ้ มูลได้ และสามารถกาหนดสทิ ธิ์ในการใชง้ านได้วา่ สามารถทางานกบั ฐานข้อมูลในระดับใด เชน่ สามารถดูข้อมลู ได้แต่ไม่สามารถแก้ไขข้อมูลได้ เป็นต้น 3. วางแผนป้องกันเมอ่ื เกดิ ความเสียหายกบั ระบบฐานข้อมลู กรณีทอ่ี ปุ กรณ์สารอง ข้อมลู เสียหาย กระแสไฟฟา้ ดับระหวา่ งการประมวลผลข้อมลู DBA ต้องหาวธิ ีการปอ้ งกันเมือ่ เกดิ เหตทุ ่ไี มค่ าดคิด เกิดข้นึ เช่น การสารองข้อมลู ทกุ วัน การกาหนดขั้นตอนการก้คู นื ข้อมูล เปน็ ตน้ 5.4.2 นกั วิเคราะหร์ ะบบและนักเขยี นโปรแกรม (System Analyst and Programmer) นกั วเิ คราะหร์ ะบบ (System Analyst) คอื ผู้ท่ีทาหนา้ ทีว่ ิเคราะหร์ ะบบ ออกแบบ โปรแกรมประยกุ ต์ และเขยี นโปรแกรมประยกุ ตเ์ พือ่ ตดิ ต่อกับฐานขอ้ มูล นกั เขียนโปรแกรม (Programmer) คอื ผทู้ ่ีทาหน้าทเี่ ขียนหรอื สรา้ งโปรแกรมประยกุ ต์ที่ ออกแบบโดยนักวิเคราะห์ระบบ เพอื่ จดั การกบั ข้อมลู ภายในฐานขอ้ มูลในระบบงานตา่ งๆ เพ่อื นาข้อมูลนนั้ ๆมา ทารายงานเป็นสารสนเทศ 5.4.3 ผใู้ ช้งาน (End-Users) คือ ผู้ทใ่ี ชง้ านโปรแกรมประยกุ ต์ เพือ่ เรียกใช้ขอ้ มลู ในฐานข้อมูล แบง่ ออกเปน็ 2 ประเภท คอื 1. ผู้ปฏบิ ตั งิ าน (Operator) คือ พนักงานท่ีทางานในหนา้ ทีท่ ีร่ บั ผดิ ชอบ พนกั งานขาย พนักงานบญั ชี พนกั งานการเงิน ทาการบนั ทึกขอ้ มูล แกไ้ ขข้อมูล เพ่ิมหรอื ลบข้อมูล การสืบคน้ ขอ้ มูลท่ีต้องการ 2. ผบู้ รหิ ารงาน (Manager) คือบุคคลท่ีนาสารสนเทศมาใช้ในการวางแผนการดาเนินธุรกิจ ตอ่ ไป 6. ความสาคัญของระบบฐานข้อมลู การจัดเก็บขอ้ มูลรวมกนั ไวเ้ ปน็ ศูนย์กลางในระบบฐานขอ้ มูล ก่อใหเ้ กดิ ประโยชน์ท่ีสาคัญ หลายประการ จงึ ได้แยกความสาคญั ของระบบฐานขอ้ มูล เป็นขอ้ ดแี ละขอ้ เสยี ดังน้ี 6.1 ข้อดีของระบบฐานข้อมูล 6.1.1 สามารถลดความซา้ ซ้อนกันของข้อมูลได้ การรวบรวมข้อมลู ของผใู้ ช้หลายๆคนหรือ หลายๆแผนกที่มีแฟ้มขอ้ มูลเป็นของตนเอง กระจายอยตู่ ามแฟม้ หลายๆแฟม้ บางแฟ้มมขี อ้ มูล ทเ่ี หมือนกัน ทาให้เกดิ ความซ้าซอ้ น เม่ือใชร้ ะบบฐานขอ้ มลู จะทาการรวบรวมขอ้ มูลที่เป็นเร่ืองเดียวกนั แฟ้มข้อมลู เดยี วกันมาเกบ็ ไว้ท่ีเดยี วกัน ทาใหล้ ดความซ้าซ้อนของขอ้ มูล แทนการจัดเก็บขอ้ มูลชดุ เดียวกนั ไว้ หลายๆ แห่ง ทาให้ประหยัดเน้อื ทใ่ี นการเก็บขอ้ มูลได้ 6.1.2 สามารถรักษาความถกู ต้องของข้อมูลได้ เนือ่ งจากระบบจัดการฐานข้อมลู (DBMS) สามารถกาหนดกฎเกณฑเ์ พ่ือความถกู ต้องของขอ้ มูลได้ ทั้งในขณะท่ีใช้งานคนเดียวและผู้ใชพ้ ร้อมกนั หลายๆ

คน และเม่อื มีการแกไ้ ขขอ้ มูล ทุกๆที่ท่มี ีข้อมลู นีป้ รากฏอยู่จะตอ้ งแก้ไขใหถ้ ูกต้องตามกันหมด โดยระบบจัดการ ฐานข้อมูล จะทาการแกไ้ ขให้อัตโนมตั ิ 6.1.3 สามารถใช้ข้อมลู ร่วมกนั ได้ ข้อมลู ทีจ่ ดั เก็บเปน็ ฐานขอ้ มลู รวมกันไว้ ทาให้ผู้ใช้หลายๆคน เรยี กข้อมูลไปใชร้ ่วมกันได้ เช่น ขอ้ มูลพนกั งานจากแผนกบคุ คล ทาให้แผนกการเงินนาข้อมูลมาจา่ ยเงินเดือน ได้ 6.1.4 สามารถรักษาความถูกต้องเช่อื ถอื ได้ ระบบจดั การฐานข้อมลู (DBMS) สามารถระบุ กฎเกณฑ์ เพ่ือควบคมุ ความผดิ พลาดทอ่ี าจเกิดขึ้นจากการปอ้ นขอ้ มูลท่ีผิดพลาดได้ 6.1.5 สามารถกาหนดความเปน็ มาตรฐานเดยี วกันได้ ในระบบฐานข้อมลู มีผู้บรหิ ารฐานขอ้ มลู (DBA)ควบคมุ มาตรฐานในการจัดเก็บขอ้ มลู ใหเ้ ป็นไปในลักษณะเดยี วกัน 6.1.6 สามารถกาหนดระบบความปลอดภัยของข้อมลู ได้ ผบู้ ริหารฐานข้อมูล (DBA) จะกาหนด สิทธิในการเข้าใช้งานฐานข้อมูลของผใู้ ช้ในแต่ละระดับได้ เพือ่ ความปลอดภัยของขอ้ มูลในสว่ นอื่นๆ 6.1.7 ความเปน็ อิสระของขอ้ มลู และโปรแกรม สาหรับระบบฐานขอ้ มูลจะมีตัวจัดการ ฐานข้อมูลที่ทาหนา้ ทแ่ี ยกส่วนขอ้ มลู และโปรแกรมประยุกต์ ดังน้นั หากมกี ารแก้ไขโครงสรา้ งข้อมูลจงึ ไมม่ ี ผลกระทบตอ่ โปรแกรม 6.2 ข้อเสียของระบบฐานข้อมูล 6.2.1 ระบบมีความซับซอ้ นทเ่ี พ่มิ ขึ้น 6.2.2 มีคา่ ใชจ้ ่ายเพิ่มข้นึ จากตน้ ทนุ ของโปรแกรม DBMS และอปุ กรณฮ์ ารด์ แวร์ รวมทั้ง คา่ ใช้จ่ายการฝกึ อบรมพนกั งาน เพอ่ื การเปลยี่ นแปลงระบบงาน 6.2.3 มคี วามเส่ยี งตอ่ การหยุดชะงกั ของระบบ เน่ืองจากขอ้ มูลถูกเก็บไวเ้ ป็นศูนยก์ ลาง ความ ลม้ เหลวของระบบ อาจส่งผลกระทบตอ่ ระบบงานท้ังหมด ทาใหไ้ ม่สามารถทางานได้ จนกว่าจะมีการกคู้ นื ระบบได้ 6.2.4 การกู้คืนระบบงานทาไดย้ ากขึ้น ตอ้ งใช้เคร่ืองมือตา่ ง ๆมากขนึ้ 7. ฐานข้อมลู กบั ชวี ิตประจาวัน สาหรับการดาเนนิ ชีวติ ประจาวนั ของมนุษย์เกยี่ วขอ้ งกบั ฐานขอ้ มูลเร่ิมต้งั แตแ่ รกเกดิ ท่ีต้อง มกี ารแจ้งเกิดและลงบนั ทกึ ในทะเบยี นราษฎร์ มีการระบุตวั ตนด้วยเลขประจาตวั ประชาชน 13 หลกั ซง่ึ ในบางครั้งเราก็ไมร่ ้สู กึ เลยวา่ เก่ยี วขอ้ งกบั ฐานข้อมลู และตอ่ ไปน้ีเปน็ ตัวอยา่ งของกิจกรรม การประยกุ ตใ์ ชฐ้ านข้อมลู ในชวี ติ ประจาวนั ทเ่ี กย่ี วข้องกับมนษุ ยเ์ ราท้งั ทางตรงและทางอ้อม 7.1 การทาบัตรประจาตัวประชาชน การระบุตวั ตนของประชากร โดยการแจง้ เกิดเพื่อใหไ้ ด้เลขประจาตวั ประชาชน 13 หลกั เป็น จุดเร่ิมตน้ ของการบนั ทึกข้อมลู สว่ นตวั ของบุคคลนั้นๆ ลงในฐานขอ้ มลู ทะเบียนราษฎร์ และสามารถขยายขอ้ มูล

ไปยังส่วนอืน่ ๆ ที่เก่ียวขอ้ งกับขอ้ มลู ทะเบียนราษฎร์ เชน่ การทาใบขับขี่ การทาหนังสอื เดนิ ทาง การทาบัตร ประจาตวั ผ้ปู ว่ ย เปน็ ต้น รปู ท่ี 1.8 บัตรประจาตัวประชาชน ที่มา : http://www.phichittoday.com , women.kapook.com, 20 เมษายน 2558. 7.2 การซื้อสินค้า การซ้อื สนิ ค้าในหา้ งสรรพสนิ คา้ หรือร้านสะดวกซือ้ ทม่ี ีการคิดคานวณคา่ สนิ ค้าจากฉลาก บารโ์ ค้ดดว้ ยเคร่อื งอ่านบาร์โค้ด บนสินค้าแต่ละช้ิน ซ่งึ การกระทาดงั กลา่ วได้เชอ่ื มโยงผา่ นโปรแกรมประยกุ ต์ ดว้ ยการอ่านฉลากบารโ์ ค้ด เพอ่ื ทาการค้นหาข้อมูลของสนิ ค้าจากฐานขอ้ มูลสนิ คา้ และดาเนินการคดิ คานวณ รวมยอดเงนิ ท่ลี กู ค้าต้องชาระ และทาการลดยอดของสินคา้ ในสตอ็ กเม่ือมีการจาหน่ายสินค้าออกไปจากรา้ น รปู ที่ 1.9 การซอ้ื และชาระค่าสนิ ค้า ที่มา : http://www.touchphoneview.com ,http://i.telegraph.co.uk, 20 เมษายน 2558. 7.3 การใช้บรกิ ารผ่านบัตรเอทีเอ็ม การใช้บตั รเอทีเอ็มนั้น ผ้ใู ช้บริการตอ้ งใหข้ ้อมูลของตนเองตามแบบฟอร์มรายการของธนาคาร เพือ่ แสดงขอ้ มลู ยอดเงนิ ในบญั ชีธนาคาร เพือ่ บนั ทึกขอ้ มูลดังกล่าวในฐานข้อมูลลูกค้าธนาคาร และเมือ่ ลูกค้าทา การฝาก ถอน โอนเงนิ ผา่ นตู้บรกิ ารเอทีเอม็ ระบบจะทาการประมวลผลขอ้ มูลจากฐานข้อมูลธนาคาร และ

ยืนยันข้อมูลที่ถกู ตอ้ งตรงกัน ก่อนทารายการตามท่ลี ูกค้าต้องการ ซ่งึ ความทันสมัยในปจั จบุ นั ท่ธี นาคารต่างๆ ไดอ้ านวยความสะดวกสบายใหก้ ับลูกค้า โดยสามารถทารายการฝาก ถอน โอนเงนิ ของบัตรเอทเี อ็มต่าง ธนาคารได้ รูปที่ 1.10 บรกิ ารผา่ นตู้เอทเี อม็ ทีม่ า : http://www.saisawankhayanying.com/s-featured/atm/, 20 เมษายน 2558.