ບົດທີ 6 ການສຶກສາທາງໄກ

ຍຈ຺ ຋ີ 6 ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ : - ບະ຋ິຍາງແຈ຃ໄ ທາຓໝາງຂບຄກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ. - ຘະ຾ຈຄ຃ທາຓ຃ຈິ ກຼໃ ທກຍັ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ. - ຘະ຾ຈຄ຃ທາຓ຃ຈິ ກຼໃ ທກຍັ ກາຌຌາເຆຘໄ ໃ ກື າຌຘກຶ ຘາ ຋າຄແກ຋ໃ ີຓດີ ເໃູ ກຉໄ ທ຺ ນົື ຓເີ ຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ .

ບະ຋ິຍາງຘຍັ - ກາຌ຅ຈັ ຾ຓຌໃ ນງຄັ ? - ກາຌຘກຶ ຘາ຾ຓຌໃ ນງຄັ ?

- ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ຾ຓຌໃ ກາຌຘກຶ ຘາ຾ຌທເຈ ? - ຎະນທຈັ ຃ທາຓຽຎັຌຓາຂບຄກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ?

 ຽຎັຌຖະຍຍ຺ ກາຌຘບຌ຋ໃ ີບາຌທງ຃ທາຓຘະຈທກຉໃ ກາຌຌາເຆຽໄ ຋ັກ຿ຌ຿ຖດີ  ກາຌຘກຶ ຘາ຾ຓຌໃ ກາຌ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຾ຖະ ຎະຈຈິ ຘາໄ ຄຘໃ ຄິ ຋ໃ ີຽກຈີ ຎະ຿ນງຈຉໃ ຆທີ ຈິ .

ໝາງຽຊຄິ ກາຌຘບຌ຋ໃ ີຍໃ ແຈກໄ າຌຈ຺ ເຌນບໄ ຄປຼຌຏປໄູ ຼຌ຅ະປຼຌດແໃູ ຘກໃ ແຈໄ ຾ຖະຘາຓາຈປຼຌຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ຿ຈງເຆຘໄ ໃ ຎື ະຘຓ຺ ຽຆໃ ັຌ : ທ຋ິ ະງ,ຸ ຽ຋ັຍ, ຿຋ ຖະ຋ຈັ , ຿຋ຖະຽຖກ, ຾ຒັກ, ຃ບຓຑໄີທຽຉ,ີໄ ບຌິ ຽຉຽໄີ ຌຈັ ….ເຌຽທຖາ຾ຖະ ຘະຊາຌ຋ໃ ີຽໝາະຘຓ຺ ເຌກາຌປຼຌຍໃ ແຈ຅ໄ າກຈັ ຽຑຈແທ, ບາງຸ ບາຆຍີ ປຼຌ ແຈ຾ໄ ຉຎໃ ະຊຓ຺ ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຖະຈຍັ ກາຌຘກຶ ຘາຆຌັໄ ຘຄູ .

 ຃.ຘ 1873 ຽຎີຈຘບຌດຓໃູ ະນາ຾຃ຓຍຕຈິ ຎະຽ຋ຈບຄັ ກຈິ ເນຏໄ ເໄູ ນງຉໃ າຓນົກັ ຘຈູ ຾ຖະ ເນເໄ ຍດຄັໄ ດືຌ ຉໃ ຓາ 1899 ທ຋ິ ະງາແຖຕຈັ ຘກຌິ ກຽປັຈ຾ຍຍຈຼທກຌັ .  ຃.ຘ 1956 ຂບຄຓຌູ ຌ຋ິ ິຒບຈຂບຄຘະນະຖຈັ A ແຈ຋ໄ ຈ຺ ຖບຄ຾ກທໃ ຋ິ ະງາແຖ ຽຓບື ຄຆກີ າ຿ກ ຿ຈງເນກໄ າຌຘກຶ ຘາຖະຈຍັ ຎະຖິຌງາຉີ 2 ຎີ ຘບຌ຋າຄແກ຿ຈງ ເຆຘໄ ບຌ຋າຄ຿຋ຖະ຋ຈັ ຾ຓຌໃ ແຈປໄ ຍັ ຃ທາຓຘາຽຖັຈນົາງ ຾ຖະ ຽຎັຌ຾ຍຍດາໃ ຄ ຾ກຓໃ ະນາແຖບໃ ຌຶ ໂ….  ຃.ຘ 1961 ຎະຽ຋ຈຽດງຖະຓຌັ ຉາຽທັຌບບກແຈ຅ໄ ຈັ ກາຌຘບຌ຋າຄທ຋ິ ະງຸ ຾ຖະ ຿຋ຖະ຋ຈັ ເນກໄ ຍັ ຏເໄູ ນງໃ ຿ຈງຽຌັຌໄ ຽຊຄິ ທຆິ າຽຘຈຊະຘາຈຖະຍຍ຺ ຘຄັ ຃ຓ຺ ຌງິ ຓ຺ ຾ຖະ ຎະຽ຋ຈຖຈັ ຽຆງເນກໄ າຌຘກຶ ຘາ຋າຄຘຖິ ະຎະທຈັ ຋ະຌາ຋າກຍັ ຎະ ຆາຆຌ຺ ຏາໃ ຌຘໃ ຋ື າຄທ຋ິ ະງຸ ຾ຖະ ຿຋ຖະ຋ຈັ . 1971 ແຈ຅ໄ ຈັ ກາຌຘບຌ຋າຄແກດຓໃູ ະນາທ຋ິ ະງາແຖຖາຓ຃າ຾ນຄຎະຽ຋ຈແ຋. ຉໃ ຓາ 1978 ຋ໃ ີຓະນາທ຋ິ ະງາແຖຘ຿ຸ ຂແ຋ ກໃແຈ຅ໄ ຈັ ຘບຌບກີ ຾ນຄໃ ໜໃ ຶຄ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຎຈັ ຅ຍຸ ຌັ .

຾ຉຘໃ ານຖຍັ ດຎໃູ ະຽ຋ຈຽປ຺າກໃແຈຓໄ ຿ີ ຃ຄກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກຂຌໄຶ ຂຌັໄ ຑືໄຌ ຊາຌຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌ຿຃ຄກາຌຉໃ ຽຌໃ ບື ຄ 504/ ຖາທ/ 10 ຋ໃ ີກຓ຺ ກາຌຘກຶ ຘາຌບກ ຖະຍຍ຺ ຿ປຄປຼຌ ກະຆທຄຘກຶ ຘາປທໃ ຓຓກື ຍັ ບງຸ ຾ຌຘ຿ກ ແຈຈໄ າຽຌຌີ ຿຃ຄ ກາຌຽຐິກບຍ຺ ປຓ຺ ທຆິ າຆຍີ ຂຌັໄ ຑືໄຌຊາຌຘາຖຍັ ຾ຓງໃ ຄິ ຆຌ຺ ຽຏໃ ຺າດ຾ໃູ ຂທຄນຖທຄ ຌາໄ ຋າ.຾ຉຎໃ ໄີ 1990 – 1992 - 1994 – 1998 ແຈຂໄ ະນງາງ຿຃ຄກາຌຈຄໃ ັ ກາໃ ທແຎຘ຾ູໃ ຂທຄບໃ ຌຶ ໂ຾ຉໃ ຑາກຽໜືບຽຊຄິ ຑາກເຉຽໄ ນັຌທາໃ ແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ.ີ ຖຈັ ຊະຍາຌຖາທ ຾ຖະ ບງຸ ຾ຌັຘ຿ກ຿ຈງກາຌຆທໃ ງຽນຖືບ຋ຶຌ຅າກຎະຽ຋ຈຌບກ຾ທ ຅ໃຄຶ ຉກ຺ ຖຄ຺ ຽນັຌຈີ ເນຎໄ ະຉິຍຈັ ຿຃ຄກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກຂຌັໄ ຑຶໄຌຊາຌ 504/ ຖາທ/12ຽຆໃ ຄິ ຽຖໃ ີຓ 19979 – 2001຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄ຿຃ຄກາຌຌ຾ີໄ ຓຌໃ “ ເນກໄ າຌຘະໜຍັ ຘະໜຌູ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາຆຌ຺ ຌະຍຈ຺ ຾ຍຍງຌື ງຄ຺ ”

- ຓນີ ົກັ ກາຌ຾ຌທເຈ຾ຈກໃ ຼໃ ທກຍັ ກາຌຘບຌ຋າຄແກ ? - ກບໃ ຌ຅ະ຅ຈັ ຾ຍຍປຼຌ຋າຄແກຽຎັຌນງຄັ ຅ໃຄຶ ຓຂີ ຌັໄ ຉບຌຘາ ນົທຈ ? - ກບໃ ຌ຅ະປຼຌ຾ຍຍ຋າຄແກຌກັ ປຼຌຓທີ ຋ິ ີປຼຌ຾ຌທເຈ ຾ຈ?ໃ - ຘາຖຍັ ກາຌຘບຌ຋າຄແກຽຑໃ ິຌຽບ຺ານງຄັ ຓາຽຎັຌຘໃ ກື າຌ ຘບຌ?

ນົກັ ກາຌຂບຄກາຌຘບຌ຋າຄແກ  ຈາຽຌຌີ ຄາຌ຿ຈງຽຎີຈເ຅ ຽຎີຈນົກັ ຘຈູ ເນກໄ ທໄ າຄຂທາຄຉາຓ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຂບຄ ຘຄັ ຃ຓ຺ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈປໄ ຼຌດ຋ໃູ ກຸ ຾ນຄໃ ຿ຈງເຆທໄ ຋ິ ີຊາໃ ງ຋ບຈ຃ທາຓປນູໄ ຖາງ຾ຍຍ.  ຽຎັຌຖະຍຍ຺ ກາຌຘບຌຘຶກຘາຉາຓຽຎ຺ໄາໝາງ ຽປັຈເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຘໄ ຶກຘາຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ ຾ຖະ ບາແຘ຅າກ຃ຌ຺ ບໃ ຌຶ ,ຉາຓ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌ.  ຽຎັຌຖະຍຍ຺ ກາຌຘບຌ຋ໃ ີບາຌທງ຃ທາຓຘະຈທກຉໃ ກາຌຌາເຆຽໄ ຋ັກ຿ຌ຿ຖດີ.  ຽຎັຌຖະຍຍ຺ ກາຌຘບຌ຋ໃ ີຌາເຆຆໄ ຍັ ຑະງາກບຌ຋າຓະຆາຈ ຾ຖະ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຑໃ ືບ຅ຈັ ກາຌ ຘກຶ ຘາ຾ຍຍຎະດຈັ .  ຽຎັຌຖະຍຍ຺ ກາຌຘບຌ຋ໃ ີເຆນໄ ົກັ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຿ຈງກຈິ ຅ະກາ, ຑາກຎະຉິຍຈັ ຘບຍຽຘັຄ, ຋ຈ຺ ຘບຍ....

຃າຊາຓ : ກບໃ ຌ຅ະ຅ຈັ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກຽຎັຌ ນງຄັ ຅ຄຶ ຓຂີ ຌັໄ ຉບຌເຌກາຌຘານົທຈ ?

ຂຌັໄ ຉບຌຂບຄກາຌຘບຌ຋າຄແກ ຉບໄ ຄແຈຈໄ າຽຌຌີ ຽຎັຌຂຌັໄ ຉບຌຽຑໃ ືບເນກໄ າຌຘບຌ ນົື ເນໝໄ ທໃ ງຄາຌ຋ໃ ີກໃ າຌ ຘບຌ຋າຄແກຎະຘຍ຺ ຃ທາຓຘາຽຖັຈຓຂີ ຌັໄ ຖະບຼຈຉໃ ແຎ຃ື :  ຘານົທຈຽຍໃ ຄິ ຍຌັ ນາ຾ຖະ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຂບຄຘຄັ ຃ຓ຺ ບາຈ຅ະຽປັຈ຿ຈງຘາ ນົທຈທແິ ຅ນົືຎະຽຓຌີ ຃ທາຓ຃ຈິ ຽນັຌ຅າກຂຘໄ ະຽໜີຂບຄຎະຆາຆຌ຺ ຏາໃ ຌ຋າຄຘະ ຊາຍຌັ ຘໃ ຓື ທຌຆຌ຺ .  ຑຈັ ຋ະຌານົກັ ຘຈູ ຉບໄ ຄຘານົທຈ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ເຌຘະຑາຍ ຍບໃ ຌ຋ໃ ີ຅ະຽຎີຈກາຌປຼຌ.  ຏະຖິຈຆຸຈທຆິ າ຾ຖະຆຸຈກາຌຘບຌ຋າຄແກ຿ຈງເນຘໄ ບຈ຃ບໃ ຄກຍັ ນົກັ ຘຈູ ຘໃ ື ກາຌຘບຌຎະຽຑຈຉາໃ ຄໂ.  ຊາໃ ງ຋ບຈຽຌບືໄ ເຌ຾ຖະຎະຘຍ຺ ກາຌ຿ຈງເຆທໄ ຋ິ ີກາຌຘບຌ຋າຄແກຏາໃ ຌຘໃ ຎື ະ ຘຓ຺ .  ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຂບຄຌກັ ປຼຌເຌ຾ຉຖໃ ະນົກັ ຘຈູ ຾ຖະ ຆຸຈທຆິ າຽຑໃ ືບກທຈຘບຍ ກາຌຎໃຼຌ຾ຎຄຑຶຈຉກິ າກາຌປຼຌປຉູໄ າຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ີກາຌຈ຺ ແທ.ໄ

຃າຊາຓ: ທ຋ິ ີປຼຌກາຌຘບຌ຋າຄແກ - ເຌກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ຋ໃ ີຍໃ ຓ຿ີ ປຄປຼຌຽປ຺າ຃ທຌຽປັຈ ຾ຌທເຈ຅ໃຄຶ ຅ະແຈຏໄ ຌ຺ ຎະ຿ນງຈ຾ກຏໃ ປໄູ ຼຌ? - ຽປ຺າ຃ທຌຓກີ າຌຉຈິ ຉາຓຖາງກາຌທ຋ິ ະງ຾ຸ ຌທເຈ ຾ຈ຅ໃ ໃຄຶ ຅ະແຈ຃ໄ ທາຓປູໄ ຾ຖະ ຍຈ຺ ປຼຌ? - ດເໃູ ຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຖາທຑທກຽປ຺າຎະ຅ຍຸ ຌັ ກາຌຘກຶ ຘາ ຋າຄແກຓ຾ີ ຖທໄ ນົືງຄັ ຊາໄ ຓຽີ ຑໃ ິຌຈາຽຌຌີ ແຎເຌປຍູ ຾ຍຍເຈ ?

ທ຋ິ ີຘບຌ຋າຄແກ  ຘຶກຘາ຅າກຘໃ ືເ຅ກາຄ ຽບກະຘາຌກາຌຘບຌ, ຾ຍຍຎະຉິຍຈັ , ຾ຍຍຆຸຈ ປຍູ ຑາຍ, ຽ຋ັຍຒຄັ ຘຼຄ ຾ຖະທຈັ ຘະຈຘຸ ກຶ ຘາບໃ ຌຶ ໂ຋ໃ ີຘໃຄ຺ ເນ຋ໄ າຄແຎຘະຌ.ີ ຘກຶ ຘາ຅າກຘໃ ຋ື ໃ ີ຅ຈັ ຂຌຶໄ ຎະກບຍຆຸຈທຆິ າຉາໃ ຄໂ ແຈ຾ໄ ກທໃ ຋ິ ະງຸ ກະ຅າງຘຼຄ ຾ຖະ ຿຋ຖະ຋ຈັ . ຽຂ຺ໄາປຍັ ກາຌຘບຌຘບຌຽຑໃ ີຓຌາຘຌູ ຍຖກິ າຌຘກຶ ຘາຎະ຅າ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຅າກ ບາ຅າຌຘບຌຽຑໃ ີຓຎະ຅າຘຌູ ຉາໃ ຄໂ. ຘກຶ ຘາ຃ຌ຺ໄ ຃ທໄ າຽຑໃ ີຓຽຉຓີ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ຅າກທຈັ ຘະຈຉຸ າໃ ຄໂ຅າກນຘະໝຈຸ ນົືຘຌູ ກາຌຎະ຅າ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ . ເຌຍາຄຆຸຈທຆິ າຌກັ ຘກຶ ຘາ ຅ະຉບໄ ຄແຈຽໄ ຕັຈ຋ຈ຺ ຖບຄເຌນບໄ ຄ ຎະຉຍິ ຈັ ກາຌຘກຶ ຘາ ຾ຖະ ຽປັຈທຼກ  ຉາຓ຋ໃ ີແຈຓໄ ບຍໝາງເນເໄ ຌຘະຊາຌ຋ໃ ີຉາໃ ຄໂ.

຃າຊາຓ : ຘໃ ກື າຌຘບຌ຋າຄແກ - ຘໃ ຘື າຖຍັ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ຋ໃ ີຆບກຄາໃ ງ ຾ຖະ ຽໝາະກຍັ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຓນີ ງຄັ ຾ຈ?ໃ - ຘໃ ຋ື ໃ ີຽທ຺ໄາຓາຌຌັໄ ແຈຌໄ າຽຂ຺ໄາເຌຆທີ ຈິ ຎະ຅າທຌັ ນົືງຄັ ແຈໄ ຃ທາຓປນູໄ ງຄັ ຾ຈ?ໃ - ທ຋ິ ະງຽຸ ຑໃ ືບກາຌຘກຶ ຘາຽຑໃ ິຌ຾ຍຄໃ ບບກຽຎັຌ຅ກັ ຖາງກາຌ ຃ື ຖາງກາຌເຈ຾ຈ?ໃ - ຘໃ ຋ື ໃ ີເຆເໄ ຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຋າຄແກຓນີ ງຄັ ຾ຈ?ໃ - ຘໃ ເື ຌກາຌ຅ຈັ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຋າຄແກດຎໃູ ະຽ຋ຈຽປ຺າຓີ ບຌັ ເຈ຾ຈ?ໃ - ກາຌຘບຌ຋າຄແກຓຍີ ຈ຺ ຍາຈ຾ຌທເຈ?

ຘໃ ຋ື ໃ ີເຆຽໄ ຂ຺ໄາເຌກາຌ຅ຈັ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ ຋າຄແກຽຎັຌຘໃ ຎື ະຘຓ຺ ຽຆໃ ັຌ: ຆຸຈຽບກະຘາຌຘາຖຍັ ປຼຌ, ທ຋ິ ະງ,ຸ ຿຋ຖະ຋ຈັ , ປຍູ ຑາຍຑິກ, ຽ຋ັຍ ຒຄັ ຘຼຄ, ຆຈີ ,ີ ຿຋ຖະຽຖກ, ໜຄັ ຘຑື ິຓ, ບຌິ ຽຉຽີ ຌັຈ ຾ຖະ ບໃ ຌຶ ໂ.

ກາຌ຅ຈັ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຽຑໃ ືບຽປັຈເນກໄ າຌຎະຉຍິ ຈັ ຿຃ຄກາຌຈາຽຌຌີ ແຎຈທໄ ງຈຓີ ຖີ ະຍຍ຺ ກາຌ ຅ຈັ ຉຄັໄ ເຌຂຌັໄ ຉາໃ ຄໂ ຽຑໃ ືບຽປັຈເນຓໄ ຃ີ ທາຓຘະຈທກ ຂຌັໄ ຽຓບື ຄ຾ຖະນທ຺ ໜາໄ ກຓຸໃ ແຈຓໄ ຃ີ ທາຓຘາຓາຈຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາຂບຄ຿຃ຄກາຌດເໃູ ຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌີ ຉຌ຺ ເນຓໄ ຎີ ະຘຈິ ຋ິຏຌ຺ ຈີ ຓ຃ີ ທາຓຆຌິ ຽ຃ງີ ຾ຖະ຃ບໃ ຄ຾຃ທໄ ເຌກາຌ຅ຈັ ກາຌ ປຼຌປກູໄ າຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຂຌັໄ ຑືໄຌຊາຌ, ປຼຌປແູໄ ຈນໄ ຖາງທ຋ິ ີ຾ຉກຉາໃ ຄ ກຌັ ແຎ຿ຈງບຄີ ເຘ຃ໃ ທາຓຑບໄ ຓ ຾ຖະ ຃ທາຓຽໝາະຘຓ຺ ຂບຄຏປໄູ ຼຌ .ດໃູ ຖາທຽປ຺າຽຖີຓເຆໄ 1990 ດ຾ໃູ ຂທຄນົທຄຌາໄ ຋າ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ ແຎຉາຓນົກັ ທ຋ິ ີ ຾ຖະ ນົກັ ກາຌດາໃ ຄຽຎັຌຖະຍຍ຺ ຾ຖະຉໃ ຽຌໃ ບື ຄ ກບໃ ຌ຅ະ ຓກີ າຌຘບຌຉບໄ ຄຓກີ າຌຖຄ຺ ຽກຍັ ກາຂຓໄ ຌູ , ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຂບຄຏປໄູ ຼຌ, ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຂບຄຏປໄູ ຼຌຈທໄ ງກາຌຽຉ຺ໄາ຿ປຓ ນົື ຅ຈັ ຽຎັຌກຓຸໃ ຾ຉຽໃ ຑໃ ືບເນໄ ຘະຈທກ ຉໃ ກາຌຘໃຄ຺ ຃ທາຓປກູໄ ໃ຃ຂື າຈຍໃ ແຈຖໄ ະຍຍ຺ ຘໃ ຉື າໃ ຄໂ…..

ຖະຍຍ຺ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັໄ ຂບຄ຿຃ຄກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ 504/ຖາທ/12

ນທ຺ ໜາໄ ກຓ຺ ຘກຶ ຘາຌບກ຿ປຄປຼຌ ຃ະຌະ຋ໃ ີຎຶກຘາ (ນທ຺ ໜາໄ ຿຃ຄກາຌ) ຃ະຌະ຋ໃ ີຎຶກຘາ ນທ຺ ໜາໄ ຘກຶ ຘາຎະ຅າ 3 ຾ຂທຄ ຘຌູ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຘຌູ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຘຌູ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຾ຂທຄ຃າຓທໃ ຌ ຾ຂທຄຘະນທຌັ ຌະຽຂຈ ຾ຂທຄຍຖ຃ິ າແຆ ໜທໃ ງຎະຉຍິ ຈັ ຄາຌກາຌ ໜທໃ ງຎະຉຍິ ຈັ ຄາຌກາຌຘກຶ ໜທໃ ງຎະຉຍິ ຈັ ຄາຌກາຌຘກຶ ຘກຶ ຘາ຋າຄແກຎະ຅າຽຓບື ຄ ຘາ຋າຄແກຎະ຅າຽຓບື ຄ ຘາ຋າຄແກຎະ຅າຽຓບື ຄ ຍາໄ ຌຽຎໄ຺າໝາງ ຍາໄ ຌຽຎໄ຺າໝາງ ຍາໄ ຌຽຎ຺ໄາໝາງ ນທ຺ ໜາໄ ກຓຸໃ ຏຒໄູ ຄັ ນທ຺ ໜາໄ ກຓຸໃ ຏຒໄູ ຄັ ນທ຺ ໜາໄ ກຓຸໃ ຏຒໄູ ຄັ

ກາຌຉຈິ ຉາຓຈາໄ ຌ຃ທາຓປູໄ  ຏບໄູ າຌທງ຃ທາຓຘະຈທກຂຌັໄ ຽຓບື ຄ຾ຖະນທ຺ ໜາໄ ກຓຸໃ ຉບໄ ຄຓກີ າຌຉຈິ ຉາຓ ຃ທາຓປຂູໄ ບຄກຓຸໃ ຋ໃ ີປຼຌຈທໄ ງກາຌຖຄ຺ ຘຄັ ຽກຈ຿ຈງຓກີ າຌປຼຌ.  ທາຄ຾ຏຌຖຄ຺ ແຎນາຈາໄ ຌຽຎ຺ໄາໝາງຽຎັຌຎກ຺ ກະຉຽິ ກຍັ ກາ຅າຌທຌ຃ຌ຺ ເຌ ຾ຉຖໃ ະຽຈບື ຌ.  ຎະຘາຌຘຓ຺ ຋ຍ຺ ກຍັ ບາຌາຈກາຌຎກ຺ ຃ບຄ຾ຖະບຄ຺ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັໄ ຉາໃ ຄໂ ຑາງເຌຍາໄ ຌ.  ຊາຓ຾ຖະປຍັ ຒຄັ ກາຌຖາງຄາຌຘະຑາຍກາຌປຼຌດເໃູ ຌຍາໄ ຌກຍັ ຋ກຸ ຑາກ ຘທຌໃ ຋ໃ ີກຼໃ ທຂບໄ ຄ.  ຘຌ຺ ຋ະຌາເຌນທ຺ ຽຖໃ ືບຄຏາໃ ຌຓາປຼຌກຼໃ ທກຍັ ນບໄ ຄ.  ຆຸກງ຾ູໄ ຖະເນ຿ໄ ບກາຈ຾ກຘໃ ະຓາຆກິ .  ຉຈິ ຉາຓ຾ຖະຆທໃ ງຽນົືບຘະຓາຆກິ ເຌກາຌປຼຌຽຑໃ ືບຌາແຎຎະຉຍິ ຈັ ເຌ ຆທີ ຈິ ຉທ຺ ຅ໃຄິ .

ຖະຍຍ຺ ຃ຓ຺ ຓະຌາ຃ຓ຺ ເຌກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຎະ຅ຍຸ ຌັ ຘຄັ ຃ຓ຺ ຓກີ າຌຑຈັ ຋ະຌາແຎ຋ກຸ ຈາໄ ຌ ຖະຍຍ຺ ຃ຓ຺ ະຌາ຃ຓ຺ ເຌ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຽຆໃ ຄິ ຓກີ າຌ຾ຖກຎໃຼຌ ກະ຋ຍ຺ ແຎຓາດາໃ ຄແທ຋ໃ ີຘຈຸ ຽຑໃ ືບຘະຈທກເຌກາຌຑທ຺ ຑຌັ ຖະນທາໃ ຄຎະຽ຋ຈ, ຋ະທຍີ ກໃ຃຿ື ຖກ຾ຉຘໃ າ ຃ຌັ ຃ຌ຺ ຋ໃ ີ຅ະຌາເຆຖໄ ະຍຍ຺ ຃ຓ຺ ຓະຌາ຃ຓ຺ ກຉບໄ ຄແຈຑໄ ຈັ ຋ະຌາຉຌ຺ ຽບຄຈາໄ ຌ ຃ທາຓປ຾ູໄ ຉຘໃ ທໃ ຌ຋ໃ ີຂາຈຍໃ ແຈຽໄ ຆໃ ຄິ ເຆນໄ ຖາງເຌຆທີ ຈິ ຎະ຅າທຌັ ຽຆໃ ັຌ - ຋າຄ຿຋ຖະຘຍັ - ຋າຄ຿຋ຖະຽຖກ - ຖະຍຍ຺ ຃ຓ຺ ຓະຌາ຃ຓ຺ ຈາທ຋ຼຓ

ຘະນຖຍຸ ກາຌຘບຌ຋າຄແກໝາງຽຊຄິ ກາຌຘບຌ຋ໃ ີຍໃ ແຈກໄ າຌຈ຺ ເຌນບໄ ຄປຼຌຏໄູ ປຼຌ຅ະປຼຌດແໃູ ຘກໃແຈ຾ໄ ຖະຘາຓາຈປຼຌຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ຿ຈງເຆຘໄ ໃ ຎື ະ ຘຓ຺ ຽຆໃ ັຌ : ທ຋ິ ະງ,ຸ ຽ຋ັຍ຿຋ຖະ຋ຈັ ,຿຋ຖະຽຖກ, ຾ຒັກ,຃ບຓຑໄີທຽຉໄບີ ຌິ ຽຉຽໄີ ຌັຈ. - ຎະນທຈັ ຾ຖະ ຃ທາຓຽຎັຌຓາຂບຄກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ - ດຖໃູ າທແຈ຅ໄ ຈັ ຂຌຶໄ ດຍໃູ ບໃ ຌເຈ ? - ກາຌເຌຌາເຆຖໄ ະຍຍ຺ ຃ຓ຺ ຓະຌາ຃ຓ຺ ເຌກາຌຘຶກຘາ຋າຄແກຽຆໃ ິຄຓກີ າຌ ຾ຖກຎໃຼຌກຌັ ຃ຌ຺ ຽປ຺າກໃ ຉໄບຄຓກີ າຌຑຈັ ຋ະຌາຉທ຺ ຽບຄ ຽຑໃ ືບຌາເຆຘໄ ໃ ື ຈຄໃ ັ ກາໃ ທຽຂ຺ໄາເຌຆທີ ຈິ ຎະ຅າທຌັ ຿ຈງຍໃ ຉບໄ ຄເຆຄໄ ຍ຺ ຎະຓາຌຈາໄ ຌກາຌຽຄຌິ ຾ຖະ ຃ຘູ ບຌ ຽຍໃ ຄິ ດຽໃູ ປບື ຌແຈ.ໄ

຃ທາຓໝາງຂບຄກາຌ​ ໝາງຽຊຄິ ກາຌຘບຌ຋ໃ ີຍໃ ແຈກໄ າຌຈ຺ ເຌນບໄ ຄປຼຌຏປໄູ ຼຌ຅ະປຼຌດແໃູ ຘ ຘຶກຘາ຋າຄ ກໃແຈ຾ໄ ຖະຘາຓາຈປຼຌຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ຿ຈງເຆຘໄ ໃ ຎື ະຘຓ຺ ຽຆໃ ັຌ : ແກ ທ຋ິ ະງ,ຸ ຽ຋ັຍ, ໂທລະທດ, ຿຋ຖະຽຖກ, ຾ຒັກ,຃ບຓຑີໄທຽຉ,ໄີ ບິຌຽຉີໄ ຽຌັຈ ….ເຌຽທຖາ຾ຘະຊາຌ຋ໃ ີຽໝາະຘຓ຺ ເຌກາຌປຼຌຍໃ ແຈ຅ໄ າກຈັ ຽຑຈແທ, ບາງຸ ບາຆຍີ ປຼຌແຈ຾ໄ ຉຎໃ ະຊຓ຺ ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຖະຈຍັ ກາຌຘຶກ ຘາຆຌັໄ ຘຄູ . ກາຌ​ຘກຶ ຘາ ຎະນທຈັ ຂບຄກາຌ​ຘຶກ - ຃.ຘ 1873 ຽຎີຈຘບຌດຓໃູ ະນາ຾຃ຓຍຕຈິ ຎະຽ຋ຈບຄັ ກຈິ ເນເໄ ຍດຄັໄ ດືຌ. ຋າຄແກ ຘາ຋າຄແກ - ຃.ຘ 1899 ຘບຌດທູໃ ຋ິ ະງາແຖຕຘັ ກຌິ ກໃຽປັຈ຾ຍຍຈຼທກຌັ . - ຃.ຘ 1956 ຂບຄຓຌູ ຌ຋ິ ິຒບຈຂບຄຘະນະຖຈັ A ແຈ຋ໄ ຈ຺ ຖບຄ຾ກທໃ ຋ິ ະງາແຖ ຽຓບື ຄຆກີ າ຿ກ຿ຈງເນກໄ າຌຘກຶ ຘາຖະຈຍັ ຎະຖິຌງາຉີ 2 ຎີຘບຌ຋າຄແກ຿ຈງເຆໄ ຘບຌ຋າຄ຿຋ຖະ຋ຈັ ຾ຓຌໃ ແຈປໄ ຍັ ຃ທາຓຘາຽຖັຈນົາງ຾ຖະຽຎັຌ຾ຍດາໃ ຄແຖບໃ ຌຶ ໂ… - ຃.ຘ 1961 ຎະຽ຋ຈຽດງຖະຓຌັ ຉາຽທັຌບບກແຈ຅ໄ ຈັ ກາຌຘບຌ຋າຄທ຋ິ ະງ຾ຸ ຖະ ຿຋ຖະ຋ຈັ ເນກໄ ຍັ ຏເໄູ ນງ຿ໃ ຈງຽຌັຌໄ ຽຊຄິ ທຆິ າຽຘຈຊະຘາຈຖະຍຍ຺ ຘຄັ ຃ຓ຺ ຌງິ ຓ຺ ຾ຖະຎະຽ຋ຈຖຈັ ຽຆງເນກໄ າຌຘກຶ ຘາ຋າຄຘຖິ ະຎະທຈັ ຋ະຌາ຋າກຍັ ຆາຆຌ຺ ຏາໃ ຌຘໃ ຋ື າຄທ຋ິ ະງ຾ຸ ຖະ຿຋ຖະ຋ຈັ . - 1971 ແຈ຅ໄ ຈັ ກາຌຘບຌ຋າຄແກດຓູໃ ະນາທ຋ິ ະງາແຖຖາຓ຃າ຾ນຄຎະຽ຋ຈແ຋. ຾ຉຘໃ ານຖຍັ ດຎູໃ ະຽ຋ຈຽປ຺າກໃແຈຓໄ ຿ີ ຃ຄກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກຂຌຶໄ ຂຌັໄ ຑືໄຌ ຊາຌຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌ຿຃ຄກາຌຉໃ ຽຌໃ ບື ຄ 504/ ຖາທ/ 10 ຋ໃ ີກຓ຺ ກາຌຘກຶ ຘາຌບກ ຖະຍຍ຺ ຿ປຄປຼຌ ກະຆທຄຘຶກຘາປທໃ ຓຓກື ຍັ ບງຸ ຾ຌຘ຿ກ ແຈຈໄ າຽຌຌີ ຿຃ຄ ກາຌຽຐິກບຍ຺ ປຓ຺ ທິຆາຆຍີ ຂຌັໄ ຑໄືຌຊາຌຘາຖຍັ ຾ຓງໃ ຄິ ຆຌ຺ ຽຏໃ ຺າດ຾ໃູ ຂທຄນຖທຄ -ຌ1າໄ 9຋9າ4.຾–ຉຎໃ 1ໄີ 9199890ໄດ້ –ຂະ1ຫ9ຍ9າ2ຍໂ຃ຄການດັ່ ຄກັ່ າວໄປສ່ັ ແຂວຄ່ັຬນໆແຕັ່ ຑາກຽໜືບຽຊຄິ ຑາກເຉຽໄ ນັຌທາໃ ແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ.ີ ຖຈັ ຊະຍາຌຖາທ ຾ຖະ ບງຸ ຾ຌັຘ຿ກ຿ຈງກາຌຆທໃ ງຽນຖືບ຋ຶຌ຅າກຎະຽ຋ຈຌບກ຾ທ ຅ໃຄຶ ຉກ຺ ຖຄ຺ ຽນັຌຈີ ເນຎໄ ະຉິຍຈັ ຿຃ຄກາຌຘຶກຘາ຋າຄແກຂຌັໄ ຑຶໄຌຊາຌ 504/ ຖາທ/12ຽຆໃ ຄິ ຽຖໃ ີຓ19979 – 2001຅ຸ ດປະສົ ຄຂຬຄໂ຃ຄການນ້ ແມ່ັ ນ “ ເນກໄ າຌຘະໜຍັ ຘະໜຌູ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາ຾ຍຍງືຌງຄ຺ ”

ຘໃ ກື າຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຘານົທ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຂບຄຘຄັ ຃ຓ຺ , ຑຈັ ຋ະຌານົກັ ຘຈູ ,ຏະຖິຈຆຈຸ ທຆິ າຂບຄກາຌ ກາຌ​ຘກຶ ຘາ ກາຌ຅ຈັ ກາຌຘກຶ ຘາ ຘບຌ຋າຄແກ,ຊາໃ ງ຋ບຈຽຌບໄື ,ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ . ຋າຄແກຉໃ ຋າຄແກ ຽບກະຘາຌ,ຘກຶ ຘາ຅າກຘໃ ຋ື ໃ ີ຅ຈັ ຂຌຶໄ ຎະກບຍ ຖະຍຍ຺ ຃ຓ຺ ຓະຌາ຃ຓ຺ ຆຸຈທຆິ າ,ປຼຌ຅າກຘຌູ ກາຌປຼຌ,ປຼຌຈທໄ ຌ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ ຉຌ຺ ຽບຄ,ຽປັຈທຼກຓບຍໝາງ຃າຓນບໄ ຄ຋ຈ຺ ຖບຄ... ທ຋ິ ະງ,ຸ ຿຋ຖະ຋ຈັ ,ນບໄ ຄຘະໝຈຸ ,ຘຌູ ກາຌປຼຌ ,ຘໃ ຎື ະຘຓ຺ ,ບຌິ ຽຉຽີ ຌັຈ,ຽ຋ັຍຘຼຄ ຾ຖະ ບໃ ຶຌໂ ... ຓຖີ ະຍຍ຺ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັໄ ຂຌັໄ ຉາໃ ຄ຋ໃ ີກຼໃ ທຂບໄ ຄ,ຓີ ກຓຸໃ ຽຎ຺ໄາໝາງ ຿຋ຖະຘຍັ ,຿຋ຖະຽຖກ,ຖະຍຍ຺ ຃ຓ຺ ຓະຌາ຃ຓ຺ ຈາທ຋ຼຓ

ທຼກຓບຍໝາງ 1. ກ​ າຌ​ຘກຶ ຘາ຋າຄແ​ ກ຾ຓຌໃ ກາຌຘກຶ ຘາ຾ຌທເຈ ? 2. ຅ຄໃ ຺ ບະ຋ິຍາງຎະນທຈັ ຾ຖະ຃ທາຓຽຎັຌຓາຂບຄກາຌ ຘບຌ຋າຄແກ ? 3. ຎະນທຈັ ກາຌຘບຌ຋າຄແກດຖໃູ າທຽປ຺າຽຖໃ ີຓດຍໃູ ບໃ ຌເຈ ຾ຖະ ຓກີ າຌ ຑຈັ ຋ະຌາ຾ຌທເຈ ? ບະ຋ິຍາງ? 4. ຓນີ ົກັ ກາຌ຾ຌທເຈ຾ຈກໃ ຼໃ ທກຍັ ກາຌຘບຌ຋າຄແກ ? 5. ກບໃ ຌ​຅ະ຅​ ຈັ ກາຌຘ​ ບຌ຋​ າຄ​ແກຽ​ ຎັຌ​ນງຄັ ຅ໃຄື ​ຓຂ​ີ ຌັໄ ຉ​ ບຌ​ເຌກ​ າຌ​ຘາ​ນົທຈ? 6. ກບໃ ຌ຅​ ະປ​ ຼຌ຾​ ຍຍ຋​ າຄ​ແກ​ຌກັ ປຼຌຓທ​ີ ຋ິ ີປ​ ຼຌ຾​ ຌທ​ເຈ຾​ ຈໃ ? 7. ຘາຖຍັ ກ​ າຌຘ​ ກຶ ຘາ຋​ າຄ​ແກ​ຽຑໃ ິຌຌາຽບ຺າ​ນງຄັ ​຾ຈ​຋ໃ ໃ ີເ​ ຆຽ​ໄ ຎັຌຘ​ ໃ ​ກື າຌຘ​ ບຌ ? 8.ຘໃ ຋ື ໃ ີຌາຓາເຆເໄ ຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຋າຄແກຎະຽ຋ຈຽປ຺າຓບີ ຌັ ເຈ຾ຈໃ ?

9. ກາຌຘບຌ຋າຄແກຓຍີ ຈ຺ ຍາຈ຾ຌທເຈ ? 10. ຖະຍຍ຺ ກາຌ຃ຓ຺ ຓະຌາ຃ຓ຺ ເຌກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກຓ຾ີ ຌທ຾ຌທເຈ຾ຈ?ໃ ບະ຋ິຍາງ? 11. ກາຌຘບຌ຋າຄແກຓຍີ ຈ຺ ຍາຈ຾ຌທເຈ ? 12. ຖະຍຍ຺ ກາຌ຃ຓ຺ ຓະຌາ຃ຓ຺ ເຌກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກຓ຾ີ ຌທ຾ຌທເຈ຾ຈ?ໃ ບະ຋ິຍາງ? 13. ເຌກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກ຋ໃ ີຍໃ ຓ຿ີ ປຄປຼຌຽປັຈ຾ຌທເຈ຅ໃຄຶ ຅ະແຈຏໄ ຌ຺ ຎະ຿ນງຈ຾ກຏໃ ປໄູ ຼຌ ? 14. ດເໃູ ຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຖາທຑທກຽປ຺າຎຈັ ຅ຍຸ ຌັ ກາຌຘກຶ ຘາ຋າຄແກຓ຾ີ ຖທໄ ນົືງຄັ . ຊາໄ ຓຽີ ຑໃ ິຌ຅ຈັ ເຌປຍູ ຾ຍຍເຈ? 15. ຽປ຺າ຃ທຌຓກີ າຌຉຈິ ຉາຓຖາງກາຌທ຋ິ ະງ຾ຸ ຌທເຈ຾ຈໃ ຅ໃຄຶ ຅ະແຈໄ ຍຈ຺ ປຼຌ ?