แบบคัดเลือกชุมชนจิตอาสาดีเด่นบ้านไร่น้อย อำเภอป่าซาง

แบบคดั เลอื กชมุ ชนจติ อาสาดีเดน่ ระดับจังหวดั ประจำปี 2564 ชุมชนบ้านไรน่ ้อย หมทู่ ี่ 7 ตำบลมว่ งนอ้ ย อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอป่าซางจังหวัดลำพนู สำนักงานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวดั ลำพูน สำนกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ

ก คำนำ จากการดำเนินงานการขยายผลชุมชนจิตอาสาของสำนักงาน กศน. ได้กำหนดบทบาทภารกิจโดยให้ ขยายผลการดำเนินงานจิตอาสาให้ปรากฏเป็นรูปธรรม และขับเคลื่อนให้สถานศึกษาในสังกัดสำนักงาน กศน. จำนวน 928 แห่งทว่ั ประเทศ ร่วมจดั กิจกรรมจิตอาสาในรปู แบบต่างๆ และใหด้ ำเนินกิจกรรมการประกวดขยาย ผลโครงการจติ อาสาประจำปี 2564 ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอป่าซาง ได้คัดเลือกชุมชนจิตอาสาประจำปี 2564 คือ ชุมชนบ้านไร่น้อย หมู่ที่ 7 ตำบลม่วงน้อย อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน โดยชุมชนได้มีการ ดำเนินงานด้านจิตอาสา และสามารถนำไปขับเคลื่อนในชุมชน ให้มีความรู้ความเข้าใจ มีจิตสาธารณะที่พร้อม เปน็ อาสาสมคั รในการบำเพ็ญประโยชน์ต่อส่วนรวม เกิดความรกั ชาติ เกดิ ความสามัคคี รว่ มกันปกป้องและเชิดชู สถาบันพระมหากษัตรยิ ์ และหวังเป็นอย่างยิ่งว่านี้จะเปน็ ประโยชน์ต่อผูท้ ีศ่ ึกษาและนำไปใช้ในชุมชนได้จริงเพ่ือ การพัฒนาชมุ ชนของตนเองใหด้ ีขน้ึ ในปตี ่อๆไป

สารบัญ ข เรอ่ื ง คำนำ หนา้ สารบัญ ก 1. ทะเบยี นประวัตชิ ุมชนจิตอาสา ข 2. ข้อมลู ท่ัวไปชองชุมชน 1 3. กจิ กรรมท่สี ง่ เสริมให้ชมุ ชนไดร้ ับความรู้ ความเขา้ ใจ มจี ิตสาธารณะ 4 4. การนำโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริมาจัดกิจกรรม 6 6. เป็นชุมชนที่ได้รับการยกย่องว่าเปน็ ชุมชนท่มี ีการทำงานด้านจิตอาสา 9 ภาคผนวก 15 ประมวลภาพกิจกรรมการ 19

1 แบบขอ้ มลู และทะเบียนประวัตชิ ุมชนจติ อาสาดเี ด่น ระดบั จังหวัด ประจำปี 2564 ……………………………………….. ขอ้ มูลท่ัวไป ช่อื กล่มุ / ชุมชน บา้ นไร่น้อย หมูท่ ่ี 7 ตำบลม่วงน้อย อำเภอปา่ ซาง จงั หวัดลำพูน รายนามครผู สู้ อนทส่ี ่งเสรมิ สนับสนนุ ให้เกดิ การดำเนนิ งานชุมชนจติ อาสา 1. นายสมชาย ฟองศักดิ์ อายุ 46 ปี สังกดั สำนักงาน กศน. จังหวัดลำพนู 2. นางฝนทอง ครนิ ชยั อายุ 59 ปี สงั กัด สำนกั งาน กศน. จังหวัดลำพนู 3. นางพนิ ิจ อปุ ระโจง อายุ 54 ปี สังกัด สำนักงาน กศน. จังหวดั ลำพูน 4. นางสาวจนั ทรศ์ ริ ิ ปญั ญาวงค์ อายุ 36 ปี สงั กดั สำนกั งาน กศน. จงั หวดั ลำพนู 5. นายภานพุ งค์ อัมพรวิจิตร อายุ 25 ปี สังกัด สำนกั งาน กศน. จงั หวดั ลำพูน 6. นางสาวปองกมล พงค์กลาง อายุ 39 ปี สงั กดั สำนกั งาน กศน. จังหวัดลำพูน รายนามผู้เขา้ รว่ มกลุ่ม/ชุมชน 1. นายสรุ ชยั ปาจวุ งั ประธานคณะกรรมการหมู่บ้าน 2. นายชศู ักด์ิ ตาเจรญิ เมอื ง รองประธานฯ 3. นายมานพ ปรงุ เครื่อง รองประธานฯ 4. นางวาสนา ปรงุ เครอื่ ง เลขานกุ ารฯ 5. นางดารกิ า ชมภกู า เหรัญญิก 6. นายมานพ ปรุงเครอื่ ง ดา้ นรกั ษาความสงบเรยี บร้อย 7. นางจารนุ ีย์ มูลกาศ ดา้ นแผนพฒั นา 8. นางชัชวาล เมฆโปธิ ด้านแผนสง่ เสริมเศรษฐกจิ 9. นางวาสนา ปรุงเคร่ือง ด้านสาธารณสุขและส่งิ แวดล้อม 10.นายบุญเนือง กัณทาพนั ธ์ ดา้ นศาสนาและวัฒนธรรม 11.นายบุญธรรม กณั ทาพันธ์ ผทู้ รงคุณวุฒิ 12.นายไพโรจน์ ไชยแสน ผทู้ รงคุณวุฒิ 13.นายณรงค์ กิตวิ งค์ ผูท้ รงคณุ วฒุ ิ 14.พ.ต.อ.พนม สมชาติ ผูท้ รงคุณวุฒิ 15.นางสาวพสิ มยั สมชาติ ผทู้ รงคณุ วุฒิ

2 ชือ่ – นามสกุล ประธานกลุม่ กรรมการหมู่บ้านไร่น้อย นายสรุ ชยั นามสกุล ปาจวุ งั อายุ 40 ปี หมายเลขโทรศัพท์ 089-5608653 การศึกษาสงู สุด ปรญิ ญาตรี ดำรงค์ตำแหนง่ เมื่อวนั ท่ี 26 กุมภาพนั ธ์ 2558 จนถงึ ปจั จบุ นั รวม 6 ปี 3 เดือน ชอ่ื บัญชผี ใู้ ช้งาน Facebook ชมุ ชน ชมุ ชนบา้ นไรน่ อ้ ย ชอื่ บญั ชผี ู้ใชง้ าน Facebook สว่ นตวั Surchai Pajuwang หลกั คดิ ประจำใจในการทำงาน คอื ยดึ หลักการ ครองตน ครองคน และครองงาน ➢ เปน็ ผู้ทำงานเชงิ รุก สามารถนำนโยบายของรฐั บาลไปใชใ้ ห้เกดิ ประโยชน์ สอดคลอ้ งกบั สภาพ ปัญหาและความต้องการของประชาชนได้อย่างแท้จริง ➢ มีการกระจายอำนาจให้ผู้อ่นื ทำงาน ไมก่ มุ อำนาจไว้ในมอื เพียงผู้เดยี ว เพราะ “ผ้ใู หญ่บ้าน ทำงานคนเดียวย่อมทำงานไม่สำเร็จ” จึงมีการแต่งตั้งผู้นำกลุ่มกิจกรรม กลุ่มอาชีพต่างๆในหมู่บ้าน/ตำบลให้ สามารถดำเนินงานแทนได้ โดยให้มีการรายงานผลการดำเนนิ งานให้ทราบเป็นประจำ เน้นให้ทกุ ฝ่ายได้ ร่วมทำ ร่วมคิด ร่วมตัดสินใจ ร่วมรับผิดชอบ เพื่อส่งเสริมสนับสนนุ ใหช้ ุมชนประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีข้ึน ไม่ยากจน “อยู่ดี กนิ ดี มคี วามสขุ บนวถิ ีความพอเพยี ง” ➢ สั่งงานตามอำนาจหนา้ ที่ในฐานะท่ีเปน็ ผใู้ หญบ่ ้าน บา้ นไรน่ ้อย ไม่กระทำการเกินอำนาจหน้าท่ี กระทำตนเป็นแบบอยา่ งท่ีดี ทำงานดว้ ยความซ่ือสัตย์ สุจรติ ➢ เปน็ ผดู้ ำเนนิ งานด้วยจิตสาธารณะ ไม่มงุ่ หวังผลตอบแทน คิดถึงผลประโยชน์ท่ีชมุ ชนจะได้รับ ให้มากที่สุด ทำงานด้วยความยืดหยุ่นผ่อนปรน สามารถปรับตัวเข้ากับสถานการณ์และกลุ่มคนที่หลากหลาย ยอมรับความคิดเหน็ ของผู้อื่น ไดร้ บั รางวัลชุมชนจติ อาสาดีเดน่ ในคร้งั นี้ มผี ลงานท่ภี ูมใิ จสามารถเปน็ แบบอยา่ งทต่ี ้องเผยแพรค่ อื อะไร ชุมชนบา้ นไร่นอ้ ย มีกรอบและแนวคิดซงึ่ มงุ่ ให้ประชาชนในชมุ ชนทุกคน ทุกครัวเรือนสามารถ พึ่งพาตนเองได้ และพัฒนาให้ดียง่ิ ข้ึน จนเกดิ ความยงั่ ยนื ทำใหช้ ุมชนบ้านไร่น้อย อยู่แบบเครือญาติ อย่แู บบ ถ้อยทีถอ้ ยอาศัย มีความรกั ใคร่สามคั คี รวมใจกนั เปน็ หนงึ่ เดยี ว ส่ิงเหลา่ น้ีส่งผลตอ่ คนในชมุ ชน ให้อย่ดู ี กินดี มคี วามสุขบนวถิ ีความพอเพยี ง โดยไดม้ แี นวทางในการดำเนินงานดังนี้ 1. การนำความรู้มาส่งเสริมขยายผลใหช้ มุ ชนในพนื้ ท่ี โดยคณะกรรมการหมู่บ้านได้เขา้ ศึกษาดูงาน เศรษฐกิจพอเพยี งจากแหล่งเรียนร้ตู า่ งๆ เชน่ บา้ นน้ำทรัพย์ ตำบลแก่งกระจาน อำเภอแกง่ ระจาน จงั หวดั เพชรบรุ ี ศึกษาดูงานด้านการเกษตร 1 ไร่ 1 แสน จังหวัดเชยี งราย ศกึ ษาดงู านดา้ นเกษตร ณ มหาวทิ ยาลัยราชภัฏ กำแพงเพชร ฯลฯ เพ่ือนำความรมู้ าเผยแพรใ่ ห้ประชาชนในหม่บู า้ น และนำมาปรบั ใช้ในชมุ ชน 2. มกี ารดำเนนิ การตามโครงการพระราชดำริ ครัวเรือนตัวอย่าง เป็นครัวเรือนเป้าหมายทีผ่ ่านการ อบรมศึกษาดูงาน และโครงการส่งเสริมการสรา้ งสัมมาชีพชมุ ชน ขยายผลการสร้างครวั เรือนสู่สมั มาชพี ชุมชน ใหเ้ ปน็ ชมุ ชนเศรษฐกจิ พอเพียง อยา่ งย่ังยนื 3. มกี ิจกรรมทส่ี ง่ เสรมิ ให้กับประชาชนในชมุ ชนไดร้ ับความรู้ ความเข้าใจ และมจี ิตสาธารณะ ทพ่ี ร้อม อาสาสมัครในการบำเพ็ญประโยชน์ต่อส่วนรวม ตลอดจนมีการขยายผลโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ในพื้นที่ ทำให้ประชาชนในชุมชนเกิดความรัก ความสามัคคี ทำให้ชุมชนเกิดศูนย์เรียนรู้ และฐานการเรียนรู้ใน ชุมชนเพ่อื ใหผ้ ้ทู ่ีสนใจเขา้ มาศึกษาดงู านได้ คือ

3 1.ศนู ยเ์ รยี นรู้เศรษฐกิจพอเพยี ง 2. ฐานเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพยี งพืน้ ท่วี า่ งสร้างรายได้ 3. ฐานเรยี นรกู้ ารแปรรปู ขยะเปน็ ทุน 4. ฐานการเรียนรกู้ ารจกั สานตามภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ 5. ฐานเรยี นรูก้ ารทำนำ้ หมักชวี ภาพจากเครื่องในปลานลิ 6. ฐานเรียนรู้การเลี้ยงกบ 7. ฐานการเรยี นรู้การขยายพันธ์ุพืช ฯลฯ โดยทกุ ฐานมีปราชญ์และภูมปิ ัญญาของชุมชนเป็นผถู้ ่ายทอดองค์ความรใู้ ห้กับผู้ทส่ี นใจ เข้ามาศึกษาดูงาน ประชาชนในชุมชนทุกคนร่วมด้วยช่วยกัน ร่วมคิด ร่วมสร้าง ร่วมพัฒนาชุมชนบ้านไร่น้อย ดว้ ยความรักสามัคคี รกั ใครก่ ลมเกลยี วกัน จนทำใหช้ มุ ชนบ้านไรน่ อ้ ยไดร้ บั ต่างๆ ดังนี้ ➢ ไดร้ บั โลป่ ระกาศเกียรติคณุ จากกระทรวงมหาดไทย รางวัลรองชนะเลศิ อนั ดบั หน่ึง ระดับเขต ในเขตตรวจราชการกรมการปกครอง เขตกลุ่มภาคเหนือตอนบน 1 ตามโครงการคัดเลือกหมบู่ า้ นเขม้ แขง็ ตาม แนวทาง “แผน่ ดนิ ธรรม แผน่ ดนิ ทอง” (หมู่บ้านอย่เู ย็น) เมื่อวนั ที่ 24 พฤศจิกายน 2563 ➢ รางวัลชนะเลศิ หมู่บา้ นแผน่ ดินธรรม แผน่ ดินทอง (หมู่บ้าน อยูเ่ ยน็ ) ระดบั จงั หวัด ประจำปี 2563 จากกรมการปกครองกระทรวงมหาดไทย ➢ รับโลเ่ กียรติคุณ จากสำนกั งานสาธารณสขุ จังหวัดลำพนู รางวัลชนะเลิศ การประกวดหมู่บ้านต้นแบบปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตำบลจัดการคุณภาพชีวิต ระดับจังหวัด ประจำปี 2563 ➢ รางวลั ชนะเลิศโครงการประกวดชมุ ชนปลอดขยะ (Zero Waste) ระดบั ภาค ประจำปี 2562 จากกระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ้ ม ➢ โลพ่ ระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพพระรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี หม่บู ้านเศรษฐกิจพอเพียง “อยเู่ ยน็ เป็นสุข” ดีเด่นระดบั จังหวัด ประจำปี 2562 ➢ รางวลั ชนะเลศิ หมบู่ า้ นต้นแบบประชาธิปไตยดเี ด่นระดบั จังหวัด ประจำปี 2561 จากกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ลงชอื่ (นายสุรชัย ปาจวุ งั ) ประธานชมุ ชน

4 2. ข้อมลู ทว่ั ไปของชุมชน บา้ นไร่น้อย ต้งั อยูห่ มูท่ ี่ 7 ตำบลม่วงนอ้ ย อำเภอปา่ ซาง จงั หวดั ลำพนู มีเน้ือที่ประมาณ 596 ไร่ 3 งาน 24.4 ตารางวา บ้านไร่น้อยเป็นหมู่บ้านขนาดเล็ก แยกออกมาจากบ้านแซมหมู่ที่ 2 ในปี พ.ศ. 2533 บรรพบุรุษดังเดิมเป็นไทยอง ภาษาทีใ่ ช้ ภาษายอง ท่ีต้ังและอนาเขตตดิ ต่อ ตงั้ อยู่ทางทศิ ตะวันตกของทว่ี ่าการอำเภอปา่ ซาง ระยะทาง 6.3 กิโลเมตร ทิศเหนือติดกบั บ้านป่าตาล หม่ทู ี่ 5 ตำบลม่วงนอ้ ย ทศิ ใต้ติดกับบ้านหวาย หมู่ที่ 3 ตำบลมะกอก ทศิ ตะวันออก ติดกบั บา้ นไร่ หมู่ท่ี 1 ตำบลมว่ งนอ้ ย ทศิ ตะวนั ตกติดกับบ้านแซม หมู่ที่ 2 ตำบลม่วงนอ้ ย ลกั ษณะทตี่ ้ัง ภมู ิประเทศ มีสภาพดินเหมาะแก่การเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ มีน้ำใช้ใน การเกษตร และอุปโภคบริโภคตลอดปีมีสภาพยาวเป็นแนวสี่แหลี่ยมผืนผ้า ยาวประมาณครึ่งกิโลเมตร เป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำ และภูเขา มี 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน ระหว่างเดือนมีนาคม – มิถุนายน ฤดูฝน ระหว่างเดือน กรกฎาคม – ตลุ าคม ฤดหู นาว ระหวา่ งเดอื นพฤศจิกายน – กุมภาพันธ์ จำนวนประชากร ในการปกครอง มีจำนวนประชากร รวมทงั้ หมด 373 คน แยกเป็น ชาย 184 คน หญงิ 189 คน - จำนวนผู้สงู อายุ (อายุ 60 ปีบริบูรณ์ข้ึนไป) รวมท้งั สิ้น 97 คน แยกเปน็ ชาย 47 คน หญงิ 50 คน - จำนวนผพู้ กิ าร รวมท้ังสนิ้ 28 คน แยกเปน็ ชาย 17 คน หญิง 11 คน - จำนวนครัวเรือนท้งั หมด 147 ครัวเรือน - ประชากรสว่ นใหญ่ พดู ภาษายอง

5 แผนท่ีแสดงอนาเขตหม่ ูบ้ านไร่ น้ อย

6 3. มกี จิ กรรมท่สี ง่ เสริมให้ประชาชนไดร้ บั ความรคู้ วามเขา้ ใจ มจี ติ สาธารณะทพ่ี ร้อมอาสาสมัคร ในการบำเพญ็ ประโยชนต์ อ่ ส่วนรวมทำให้ชมุ ชนเกิดความรกั ความสามัคคี ๑. มีการดำเนินโครงการจิตอาสาพระราชทาน อย่างน้อยเดือนละ 1 ครงั้ บา้ นไร่น้อยมกี ารทำกิจกรรมจิตอาสาพระราชทาน อยา่ งตอ่ เนอื่ งและสมำ่ เสมอ เป็นการปลูก จิตสำนึกจิตสาธารณะให้กับประชาชนในชุมชน เกิดความรัก เกิดความเป็นเจ้าของในสิ่งที่เป็นสาธารณะ และมี สิทธิหน้าที่ในการดูแลและบำรุงรักษาร่วมกัน เกิดความรัก ความสามัคคี ช่วยเหลือเผื่อแผ่ให้กับส่วนรวม เพื่อเปน็ การกระตุ้น ขดั เกลา และบ่มเพาะความรกั ความเมตตาต่อผอู้ น่ื โดยไม่มเี งอ่ื นไข ไมห่ วังผลตอบแทน ๒. มีการจัดกจิ กรรมรว่ มกับเด็กและเยาวชนอยา่ งน้อยปีละ 2 ครง้ั เป็นการสร้างจติ สำนกึ จิตสาธารณะ และนักพัฒนาชุมชน (ละอ่อนจัดการขยะ) มีความรักชมุ ชน ของตนเอง ทม่ี ีกจิ กรรมโดดเด่นในการรกั ษาส่ิงแวดลอ้ ม โดยการรวมกลมุ่ (ละออ่ น) ในชุมชนมีหนา้ ที่รกั ษาความ สะอาดภายในชุมชน รว่ มกันจดั การเก็บขยะทุกวันอาทติ ย์ ๓. กิจกรรมการพฒั นาหมู่บ้าน / ชุมชน ประชาชนรว่ มใจกันพฒั นาทำความสะอาดภายในหมูบ่ ้านและตามถนนหนทาง และท่ีสาธารณะ ต่างๆ มีการตัดหญา้ กวาดถนน เก็บขยะ ตัดแต่งกิ่งไม้ที่รกออกจากริมถนน ปรับภูมทิ ัศน์ให้ดูสวยงามยิ่งขึ้น แล้ว ยงั เป็นการทำลายแหล่งเพาะพันธ์ยุงลาย

7 4. กิจกรรมการอนรุ ักษแ์ ละรักษาทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดลอ้ มศิลปะวฒั นธรรมและการ ท่องเที่ยว หมู่บ้านมีการพัฒนาภูมิทัศน์ในภาพรวมของชุมชน โดยมีการปลูกต้นไม้ดอกไม้ในที่สาธารณะ จัดสวนหย่อม ตดั แตง่ กิง่ ไม้ ใบหญา้ ตามเสน้ ทางคมนาคมในหมบู่ ้านให้มีความสะอาด และเปน็ ระเบียบเรียบร้อย มีการส่งเสริมให้เยาวชนร่วมเข้ามาพัฒนาภูมิทัศน์ของหมู่บ้าน เพื่อให้มีพื้นที่สีเขียวพร้อมกับสร้างความร่มร่ืน และสร้างจิตสำนึกให้ประชาชนเห็นคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ร่วมกันแก้ไขปัญหาภาวะ โลกร้อน และการดูแลความสวยงามของชุมชนให้เป็นชุมชนที่น่าอยู่ร่มรื่นสวยงาม ซึ่งบ้านไร่น้อย หมู่ที่ 7 มีการส่งเสริมให้ราษฎรสมัครเป็นอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่ บ้าน (ทสม.) มีจำนวน 32 คน 5. กิจกรรมจดั หมบู่ ้านใหเ้ ป็นระเบียบเรยี บรอ้ ย ถกู สขุ ลักษณะ และการปรับปรุงภูมิทัศน์ตำบล/ หมบู่ ้านใหส้ วยงาม มกี ารปรบั ปรงุ ส่ิงแวดลอ้ มในหมบู่ ้านให้มคี วามสะอาดเป็นระเบียบเรียบร้อยอย่างสมำ่ เสมอ 6. กิจกรรมการบรหิ ารจดั การขยะในพื้นท่ไี ด้ถูกสุขลักษณะและเหมาะสม มีการประชุมประชาคมหมู่บ้าน สร้างความเข้าใจแก่ประชาชนในหมู่บ้านทุกเดือน ให้มีการลด คัดแยกขยะรีไซเคิลที่นำมาขายได้มารวบรวมไว้ ณ จุดศูนย์รวมของหมู่บ้าน เป็นประจำได้ทุกวัน และ คณะกรรมการจะทำการคัดแยกขยะเพื่อนำไปจำหน่าย และนำเงินที่ได้เข้ากองทุนขยะชุมชนของหมู่บ้าน เดือนละ 1 ครัง้

8 7. กิจกรรมอบรมใหค้ วามรกู้ ารคัดแยกขยะมลู ฝอย ณ แห่งกำเนิด (ครวั เรือน) หัวใจสำคญั ของการแก้ไขปญั หาขยะท่ีทุกคนสามารถทำไดน้ เี้ ป็นสง่ิ ท่ีชุมชนบ้านไรน่ ้อย นำมาใช้ และจัดการคัดแยกขยะอย่างเป็นระบบ โดยคัดแยกขยะมูลฝอยออกเป็นขยะอินทรีย์ ขยะทั่วไป ขยะรีไซเคิล และขยะอันตราย และดำเนินการรีไซเคิลครบวงจรอย่างมีประสิทธิภาพ ถือหลักการกำจัดขยะจากแหล่งกำเนิด ตน้ ทาง ลดปริมาณขยะ และนำกลับมาใชป้ ระโยชน์ใหม่ หรือเรียกวา่ ขยะรีไซเคิล เป็นการเพ่ิมรายได้ให้กับชุมชน อีกด้วย ชุมชนบ้านไร่น้อยนำเอาโครงการการจัดการขยะมูลฝอยในชุมชน มาใช้และสามารถกำจัดขยะในชุมชน ได้เกือบทั้งหมด รวมถึงนำขยะกลับมาใช้ใหม่ในหลายรูปแบบ โดยมีการจัดตั้งศูนย์คัดแยกขยะรีไซเคิล การผลิต น้ำหมักจากขยะอินทรีย์ การผลิตปุ๋ยอินทรียจ์ ากเศษผักและเศษอาหาร เป็นการนำวัสดุเหลือใชม้ าใชใ้ หม่เพื่อทำ ใหช้ ุมชนได้รับผลประโยชน์สงู สดุ 8. กจิ กรรมทอดผ้าปา่ ขยะรีไซเคิล เพอ่ื ชว่ ยลดปัญหาขยะในชมุ ชน ปลุกจิตสำนึกจติ อาสาพฒั นา คนในชุมชน ให้ช่วยกันรักษาความสะอาดและคัดแยกขยะที่สามารถนำไปจำหน่ายรีไซเคิลกลับมาใช้ใหม่ได้ โดยแบ่งตามหมวดของหมู่บ้าน จำนวน 3 หมวด ในการจัดงานประเพณีตานใจ๋บ้าน ที่ทำกันเป็นประจำทุกปี และได้มีนักเรียนโรงเรียนบา้ นป่าตาล ร่วมนำผ้าป่าขยะรีไซเคลิ มาร่วมทำบุญด้วย ทางคณะกรรมการจัดการขยะ มลู ฝอยชมุ ชนบ้านไร่น้อยจึงไดน้ ิมนตพ์ ระภิกษุสงฆ์รว่ มทำพธิ ี

9 4. การนำโครงการอนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริมาจดั กิจกรรมขยายผล เพ่ือส่งเสริมใหช้ มุ ชนสร้างสมั มาอาชีพ ท่ีเป็นรปู ธรรมและต่อยอดได้ ➢ ไดร้ บั มอบเมล็ดพนั ธ์ุผักพระราชทานจากสมเดจ็ พระกนิษฐาธริ าชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อนำไปขยายผลในชุมชน ลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือน และเก็บ เมลด็ พนั ธุ์พชื ไว้ใช้ ม่งุ เนน้ การปลูกท่ีงดใช้สารเคมี ➢ ศกึ ษาดงู านโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดำริ และมีแนวคดิ ท่ีจะมาขยายผล ให้กับประชาชนในพ้นื ท่ี ในการลดรายจา่ ย เพ่มิ รายได้ และสง่ เสริมอาชพี ในด้านต่างๆ ใหเ้ ปน็ หม่บู ้านเศรษฐกิจ พอเพยี งอยา่ งย่งั ยนื ครัวเรือนตัวอย่าง เป็นครัวเรือนเป้าหมายที่ผ่านการอบรมศึกษาดูงาน และโครงการส่งเสริมการสร้าง สัมมาชพี ชุมชน ขยายผลการสรา้ งครัวเรอื นสสู่ มั มาชพี ชุมชน ให้เป็นชุมชนเศรษฐกจิ พอเพยี ง อยา่ งยง่ั ยนื

10 ➢ การพฒั นาและสง่ เสรมิ การประกอบอาชีพหลกั และอาชีพเสริมภายใต้หลกั ปรชั ญา เศรษฐกจิ พอเพียง ดังนี้ มีการส่งเสริมอาชีพเพ่ือยกระดบั ในครัวเรอื น - ดา้ นการเกษตร การปลูกพชื ผักสวนครวั ลำไย หอมแดง การขยายพนั ธ์พุ ืช การเลยี้ งสตั วเ์ ป็นตน้ - ด้านหัตถกรรมในครัวเรือน เช่น การทำไม้กวาด แกะสลัก จักรสาน เยบ็ ผา้ เป็นตน้ - ด้านอื่นๆ เชน่ การนำเศษวสั ดุเหลอื ใชม้ าแปรเป็นทุน การทำปุ๋ยอนิ ทรียช์ วี ภาพ ทำแหนม การทำน้ำพรกิ เปน็ ต้น ➢ มกี ลุ่มอาชพี ท่ีเกดิ จากการส่งเสรมิ สมั มาชพี ชุมชน สร้างกลุ่มสัมมาชพี ชมุ ชนท่เี ปน็ รูปธรรม เพือ่ ยกระดบั เศรษฐกิจฐานราก คอื รายได้ ทำใหป้ ระชาชนใน หมู่บ้านมีรายได้เพิ่มมากขึ้น มีความมั่นคงและยั้งยืน สังคมอยู่รวมกันอย่างมีความสุข ด้วยการสร้างอาชีพผ่าน กระบวนการ สรา้ งสัมมาชีพชมุ ชน ประกอบกบั การน้อมนำหลักเศรษฐกิจพอเพยี ง มาเปน็ แนวคดิ กลมุ่ สัมมาชพี ใน หมูบ่ ้าน ดงั น้ี - การทำปุ๋ยหมักอนิ ทรีย์ เพอื่ นำไปใชใ้ นการเกษตรและในครวั เรือน เน่ืองจากครัวเรือน ส่วนใหญข่ องหมบู่ ้าน ประกอบอาชพี เกษตรกรรม จงึ ทำให้สามารถลดคา่ ใช้จ่ายภายในครวั เรือนได้เปน็ อยา่ งมาก

11 - การทำน้ำพริกตาแดง ไดง้ บประมาณสนบั สนุนในการดำเนินการ และมวี ทิ ยากร ถา่ ยทอดความรู้จาก สำนักงานพฒั นาชุมชนอำเภอปา่ ซาง - การทำแหนม (จิ้นสม้ ) ไดง้ บประมาณสนับสนุนในการดำเนนิ การ และมวี ทิ ยากร มาถา่ ยทอดความรจู้ ากสำนกั งานพฒั นาชมุ ชนอำเภอป่าซาง - การทำหมยู อ ไดง้ บประมาณสนับสนุนในการดำเนินการ และมีวทิ ยากร มาถ่ายทอดความรู้ จากสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอป่าซาง และ กศน.ตำบลมว่ งน้อย

12 - การทำขนมไทย ได้งบประมาณสนบั สนนุ ในการดำเนินการ และมวี ิทยากร มาถ่ายทอดความรู้จาก กศน.ตำบลมว่ งนอ้ ย - การเพาะเหด็ ฟางในตะกร้า ไดง้ บประมาณสนับสนุนในการดำเนนิ การ และมีวิทยากร มาถา่ ยทอดความรู้จากสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอป่าซาง ➢ กลุ่มอาชีพหรือกลุ่มกจิ กรรมมีการดำเนินงานอยา่ งต่อเนื่อง การสร้างงาน สรา้ งรายได้ใหเ้ กดิ ข้ึนจากการดำเนนิ กิจกรรมชุมชนปลอดขยะในชุมชน ใน กจิ กรรมการประดษิ ฐ์จากเศษวสั ดตุ ่าง ๆ สามารถสรา้ งรายได้ต่อครอบครัว เนอ่ื งจากหมู่บา้ นไร่น้อย เดิมได้จัดต้ัง กลุ่มแปรรูปขยะเป็นทุนและได้ดำเนินการโครงการแปรขยะเป็นทุนมาตั้งแต่ปี พ.ศ 2556 มีจำนวนสมาชิก 30 คน ทางกลุ่มได้รับสนับสนุนจากหน่วยงานหลายหน่วยงาน เช่น เทศบาลตำบลม่วงน้อย กศน.ตำบลม่วงน้อย สำนักงานพัฒนาชมุ ชนอำเภอป่าซาง มาสนบั สนุนในด้านของวสั ดุและการอบรมให้ความรูใ้ นด้านของการแปรรูป ขยะอยา่ งต่อเนอื่ ง

13 ➢ สนบั สนนุ และส่งเสรมิ การลดต้นทุนและปัจจยั ในการผลติ ด้านการเกษตร เพื่อเพิ่มศักยภาพในการประกอบอาชีพในการพัฒนาเศรษฐกิจระดับฐานราก มีการอบรม ให้ความรู้และส่งเสริมให้ประชาชนในหมู่บ้าน ทำปุ๋ยหมักอินทรีย์ จากเศษอาหารในครัวเรือนที่เหลือจากการ ทำอาหาร นำมาผ่านขั้นตอนกระบวนการเพื่อผลิตปุ๋ยอินทรีย์ นอกจากจะลดปริมาณขยะแล้วยังประหยัดเงิน และยงั ทำใหต้ ้นไมเ้ จรญิ เติบโตงอกงามดว้ ยมอื ของคณุ เอง ➢ กจิ กรรมการทำปุ๋ยหมกั จากเศษใบไม้ ชุมชนบ้านไร่น้อย นำเศษใบไม้ หญ้า พืชผัก ในครัวเรือนมาทำปุ๋ยหมักชีวภาพ เพื่อรณรงค์ ลดปญั หาขยะและลดมลภาวะการเผาเศษใบไม้ในชมุ ขน และยังสามารถนำปยุ๋ หมกั ชีวภาพมาใชป้ ระโยชน์ เพอ่ื ลด ตน้ ทุนจากการซอ้ื ปยุ๋ เคมี ไดป้ ระโยชนท์ งั้ ดา้ น สง่ิ แวดลอ้ ม และสุขภาพในชุมชน บรู ณาการกองทุนต่าง ๆ ในหมบู่ ้าน โดยใช้กองทนุ กลางพฒั นาหมบู่ ้านเป็นเคร่ืองมือเพื่อใช้ ในระบบเศรษฐกิจแบบพึง่ ตนเอง เช่น - กองทุนขยะชุมชน นำรายได้ที่ได้จากการจำหน่ายขยะรีไซเคิล มาจัดซื้อเมล็ดผักพันธ์พืช ให้กับประชาชนในหมู่บ้าน และส่งเสรมิ ดา้ นอาชีพการแปรรูปจากขยะที่เหลือใชใ้ นชุมชนมาสรา้ งเปน็ ผลิตภณั ฑ์ เพ่อื สรา้ งรายไดใ้ หก้ บั ตนเองและครอบครัว

14 - กองทุนหมู่บ้าน เดือนละ 10 บาทต่อครัวเรือน สามารถนำไปช่วยเหลือสนับสนุน ผู้พิการ ผู้สูงอายุ ผดู้ ้อยโอกาส โดยไม่ใชง้ บประมาณจากส่วนราชการหรือภาครัฐ ในช่วงการแพร่ระบาดของโควิด ได้มีการช่วยเหลือประชาชนในหมู่บ้านโดยการนำส่ือ ออนไลน์ มาช่วยในการจัดจำหนา่ ยสนิ คา้ ในชุมชน เช่นการขายออนไลน์ Facebook Page Line ผลทีเ่ กดิ ขึ้นกับชุมชน 1. มกี ล่มุ สมั มาชพี ในชุมชน 2. ชมุ ชนพ่งึ พาตนเองไดอ้ ย่างมีประสิทธภิ าพ 3. ประชาชนมีอาชพี เสริมมรี ายไดเ้ พ่ิมขน้ึ 4. สร้างมลู คา่ เพิ่มให้กบั ผลผลติ ทางการเกษตร และการถนอมอาหารทอ้ งถ่ิน 5. เกดิ ศูนยเ์ รียนรู้ และจดุ เรียนในชมุ ชน ท่สี ามารถศึกษาดงู านได้ - ศูนย์เรยี นร้เู ศรษฐกิจพอเพียง - จดุ เรียนรู้พนื้ ฐานเศรษฐกิจพอเพียงทีว่ ่างสร้างรายได้ - จุดเรียนรกู้ ารแปรรูปขยะเป็นทนุ - จุดเรยี นรูก้ ารจกั สาร ตามภูมปิ ญั ญาท้องถ่ิน - จุดเรียร้กู ารทำนำ้ หมักชีวภาพจากเครื่องในปลานลิ - จดุ เรยี นรู้การเลีย้ งกบ และการขยายพันธ์ุ

15 5. เปน็ ชุมชนทไี่ ด้รับการยกย่องว่าเป็นชมุ ชนทม่ี ีการดำเนินงานด้านจิตอาสาพฒั นา และมผี ลงานทภ่ี ูมใิ จ สามารถเป็นแบบอยา่ งท่ีต้องเผยแพร่คืออะไร ชุมชนบ้านไร่น้อย มีกรอบและแนวคิดซึ่งมุ่งให้ประชาชนในชุมชนทุกคน ทุกครัวเรือน สามารถพึ่งพา ตนเองได้ และพัฒนาให้ดียิ่งขึ้น จนเกิดความยั่งยืน ทำให้ชุมชนบ้านไร่น้อยอยู่แบบเครือญาติ อยู่แบบถ้อยที ถอ้ ยอาศัย มีความรักใคร่สามคั คี รวมใจกันเปน็ หนง่ึ เดียว สง่ิ เหล่านส้ี ง่ ผลตอ่ คนในชุมชนอยดู่ ี กนิ ดี มีความสุข บนวิถีความพอเพยี ง โดยได้มีแนวทางในการดำเนนิ งานดงั นี้ 6.1 การนำความรู้มาส่งเสรมิ ขยายผลให้ชมุ ชนในพื้นท่ี โดยคณะกรรมการหมบู่ า้ นไดเ้ ข้าศึกษาดงู าน เศรษฐกิจพอเพียงจากแหล่งเรียนรู้ตา่ งๆ เช่น บา้ นน้ำทรัพย์ ตำบลแกง่ กระจาน อำเภอแกง่ ระจาน จงั หวัดเพชรบุรี ศึกษาดูงานด้านการเกษตร 1 ไร่ 1 แสน จังหวัดเชียงราย ศึกษาดูงานด้านเกษตร ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏ กำแพงเพชร ฯลฯ เพือ่ นำความรมู้ าเผยแพร่ให้ประชาชนในหมู่บา้ น และนำมาปรบั ใชใ้ นชุมชน 6.2 มีการดำเนนิ การตามโครงการพระราชดำริ ครัวเรือนตวั อย่าง เป็นครวั เรอื นเป้าหมายทีผ่ า่ นการ อบรมศึกษาดูงาน และโครงการส่งเสริมการสร้างสัมมาชีพชุมชน ขยายผลการสร้างครัวเรือนสู่สัมมาชีพชุมชน ให้เปน็ ชมุ ชนเศรษฐกจิ พอเพียง อยา่ งย่ังยนื 6.3 มกี จิ กรรมที่ส่งเสริมใหก้ บั ประชาชนในชมุ ชนไดร้ บั ความรู้ ความเข้าใจ และมีจติ สาธารณะ ท่ีพรอ้ ม อาสาสมัครในการบำเพ็ญประโยชนต์ ่อสว่ นรวม ตลอดจนมกี ารขยายผลโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำรใิ น พืน้ ท่ี ทำใหป้ ระชาชนในชมุ ชนเกิดความรัก ความสามัคคี ทำให้ชมุ ชนเกิดศูนย์เรียนรู้ และฐานการเรยี นรใู้ นชุมชน เพ่ือให้ผูท้ ี่สนใจเขา้ มาศึกษาดูงานได้ เช่น ศูนย์เรยี นร้เู ศรษฐกจิ พอเพยี ง ฐานเรียนรเู้ ศรษฐกิจพอเพยี งพืน้ ทวี่ า่ ง สร้างรายได้ ฐานเรียนรู้การแปรรูปขยะเปน็ ทุน ฐานการเรียนร้กู ารจกั สาน ตามภมู ปิ ัญยาท้องถ่ิน ฐานเรยี นรู้การ ทำน้ำหมักชวี ภาพจากเครื่องในปลานลิ ฐานเรยี นรกู้ ารเลี้ยงกบ ฐานการเรียนรู้การขยายพันธพ์ุ ชื ฯลฯ โดยทกุ ฐาน มีปราชญ์และภมู ปิ ญั ญาของชุมชนเป็นผู้ถ่ายทอดองค์ความรใู้ หก้ ับผทู้ ส่ี นใจเข้ามาศึกษาดูงาน ประชาชนในชมุ ชน ทกุ คนรว่ มด้วยช่วยกนั ร่วมคดิ รว่ มสร้าง รว่ มพัฒนาชมุ ชนบา้ นไรน่ ้อยดว้ ยความรักสามัคคี รักใครก่ ลมเกลยี ว กัน จนทำให้ชุมชนบา้ นไร่น้อยได้รับรางวัลตา่ งๆ อยา่ งมากมาย ผลงานทภ่ี าคภูมใิ จสามารถเปน็ แบบอยา่ งที่ตอ้ งการเผยแพร่ คอื ➢ ไดร้ บั โลป่ ระกาศเกยี รติคุณ จากกระทรวงมหาดไทย รางวลั รองชนะเลิศอันดบั หนง่ึ ระดับเขต ในเขตตรวจราชการกรมการปกครอง เขตกลุ่มภาดเหนือตอนบน 1 ตามโครงการคดั เลือกหมู่บ้านเขม้ แขง็ ตาม แนวทาง “แผน่ ดินธรรม แผน่ ดนิ ทอง” (หมูบ่ า้ นอยู่เย็น) เมื่อวันท่ี 24 พฤศจิกายน 2563

16 ➢ รางวัลชนะเลิศ หมู่บา้ นแผ่นดินธรรม แผ่นดินทอง (หมู่บ้าน อยูเ่ ย็น) ระดบั จงั หวัด ประจำปี 2563 จากกรมการปกครองกระทรวงมหาดไทย ➢ รบั โล่เกียรตคิ ุณ จากสำนักงานสาธารณสขุ จงั หวัดลำพนู รางวัลชนะเลศิ การประกวดหมู่บ้านต้นแบบปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตำบลจัดการคุณภาพชีวิต ระดับจังหวัด ประจำปี 2563 ➢ รางวัลชนะเลศิ โครงการประกวดชุมชนปลอดขยะ (Zero Waste) ระดับภาค ประจำปี 2562 จากกระทรวงทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม

17 ➢ โล่พระราชทานสมเดจ็ พระกนิษฐาธริ าชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพพระรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี หมบู่ ้านเศรษฐกจิ พอเพยี ง “อยู่เยน็ เป็นสุข” ดีเด่นระดับจังหวัด ประจำปี 2562 ➢ รางวัลชนะเลศิ หมู่บ้านตน้ แบบประชาธิปไตยดีเดน่ ระดบั จงั หวัด ประจำปี 2561 จากกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

18 ภาคผนวก

19 ประมวลภาพกจิ กรรม

20 คณะผจู้ ัดทำ ที่ปรกึ ษา 1. นายสมชาย ฟองศักดิ์ ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอปา่ ซาง ผู้รบั ผิดชอบ 2. นางฝนทอง ครนิ ชยั ครูชำนาญการพิเศษ 3. นางพนิ จิ อุประโจง ครูชำนาญการพิเศษ 4. นางสาวจันทร์ศิริ ปัญญาวงค์ ครูผชู้ ่วย 5. นายภานพุ งศ์ อัมพรวิจติ ร ครูอาสาสมัคร กศน. 6. นายสุรชยั ปาจวุ ัง ผทู้ รงคณุ วฒุ ิ 1. นางสาวปองกมล พงค์กลาง 2. ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอปา่ ซาง