วันมาฆบูชา

วนั มาฆบูชา วันมาฆบชู า ตรงกบั วันข้ึน 15 ค่ํา เดือน 3 โดย วันมาฆบูชา 2563 ตรงกับ วนั เสารท่ี 8 กมุ ภาพันธ สาํ หรับประวัติมาฆบูชา เปนวันที่พระสงฆ จํานวน 1,250 รูป มาประชุมพรอมกันที่เวฬุวันมหาวิหาร ในกรุง ราชคฤห โดยมิไดนัดหมาย โดยพระภิกษุสงฆเหลานี้ลวนเปนผูที่ไดรับการอุปสมบทโดยตรงจากพระพุทธเจา และบรรลพุ ระอรหนั ตแ ลวทุก ๆ องค วันมาฆบูชา ความหมายคืออะไร คําวา \"มาฆะ\" น้นั เปน ชอื่ ของเดอื น 3 ยอ มาจากคาํ วา \"มาฆบุรณมี\" หมายถงึ การบชู าพระในวัน เพ็ญกลางเดือนมาฆะ ตามปฏิทนิ ของอนิ เดยี หรือเดือน 3 การกาํ หนดวันมาฆบูชา การกําหนดวันมาฆบูชาตามปฏิทินจันทรคติของไทยน้ันจะตรงกับวันข้ึน 15 คํ่า เดือน 3 แตถาปใดมี เดอื นอธิกมาส คอื มีเดอื น 8 สองคร้ัง วันมาฆบูชาก็จะเลือ่ นไปเปน วันข้ึน 15 ค่ํา เดอื น 4 และมกั ตรงกับเดือน กมุ ภาพันธห รอื มีนาคม *ประวตั ิวนั มาฆบูชา ความสาํ คัญของวันมาฆบูชา ความสําคัญของวันมาฆบูชา คือเปนวันที่พระสัมมาสัมพุทธเจาทรงแสดง \"โอวาทปาติโมกข\" แก พระสงฆเปนคร้ังแรก หลังจากตรัสรูมาแลวเปน เวลา 9 เดือน ซ่ึงหลักคําสอนนีเ้ ปนหลักการ และวิธีการปฏิบัติ ตาง ๆ หากสรปุ เปนใจความสําคัญ จะมเี น้ือหาวา \"ทําความดี ละเวนความช่วั ทําจิตใจใหบ ริสทุ ธ์ิ\"

ทั้งน้ี ในวนั มาฆบชู าไดเ กดิ เหตุอัศจรรยขึน้ พรอม ๆ กนั ถงึ 4 ประการ อันไดแ ก 1. วันนน้ั ตรงกบั วันเพ็ญ ข้นึ 15 คาํ่ เดอื น 3 ซึ่งพระจนั ทรเสวยมาฆฤกษ 2. มีพระสงฆจํานวน 1,250 รูป มาประชุมพรอมกันโดยมิไดนัดหมาย ณ วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห แควน มคธ เพ่ือสกั การะพระสัมมาสมั พุทธเจา 3. พระสงฆทมี่ าประชุมท้ังหมดลวนแตเปนพระอรหันต ผูไ ดอ ภญิ ญา 6 4. พระสงฆทั้งหมดไดรับการอุปสมบทโดยตรงจากพระพุทธเจา หรือ \"เอหิภิกขุอุปสัมปทา\" และ เพราะเกิดเหตุอัศจรรย 4 ประการขางตน ทําใหวันมาฆบูชา เรียกอีกชื่อหนึ่งไดวา \"วันจาตุรงค สนั นบิ าต\" ซ่งึ คําวา \"จาตุรงคสนั นิบาต\" น้ี มคี วามหมายตามการแยกศัพทคือ - จาตรุ แปลวา 4 - องค แปลวา สว น - สันนิบาต แปลวา ประชมุ ดังนนั้ \"จาตุรงคสันนิบาต\" จงึ หมายความวา \"การประชุมดวยองค 4\" น่ันเอง ท้ังน้ี วันมาฆบูชา ถือวาเปนวันพระธรรม ขณะที่วันวิสาขบูชา ถือวาเปนวันพระพุทธ สวนวัน อาสาฬหบชู า เปน วันพระสงฆ *ประวัตวิ ันมาฆบูชาในประเทศไทย พิธีทําบญุ วันมาฆบูชาน้ี ไมปรากฏหลักฐานวามีมาในสมัยใด อยางไรก็ตามในหนังสือ \"พระราชพิธีสิบ สองเดือน\" อันเปนบทพระราชนิพนธของ \"พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว\" มีเร่ืองราวเกี่ยวกับการ ประกอบราชกศุ ลมาฆบูชาไววา ประเทศไทยเร่ิมกําหนดพิธีปฏิบัติในวันมาฆบูชาเปนคร้ังแรกในชวงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอม เกลา เจาอยูหัว รชั กาลที่ 4 ซึ่งมีการประกอบพิธีเปนครง้ั แรกในป พ.ศ. 2394 ในพระบรมมหาราชวังกอ น โดย มีพิธพี ระราชกุศลในเวลาเชา นมัสการพระสงฆจากวัดบวรนิเวศราชวรวิหารและวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมา รามราชวรวหิ าร จาํ นวน 30 รปู ฉันภัตตาหารในพระอุโบสถ วดั พระศรีรัตนศาสดาราม เมื่อถึงเวลาคํา่ พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลาเจาอยหู ัว เสด็จออก ทรงจดุ ธปู เทยี นนมสั การ พระสงฆ ทําวัตรเย็นและสวดคาถาโอวาทปาติโมกข เม่ือสวดจบทรงจุดเทียน 1,250 เลม รอบพระอุโบสถ มีการ ประโคมอกี คร้ังหน่ึงแลว จงึ มีการเทศนาโอวาทปาติโมกข 1 กัณฑ เปนทง้ั เทศนาภาษาบาลี และภาษาไทย สวน เครือ่ งกัณฑประกอบดวย จีวรเน้ือดี 1 ผืน เงิน 3 ตําลึง และขนมตาง ๆ เม่ือเทศนาจบ พระสงฆ 30 รูป สวด รับ

ในสมยั รัชกาลท่ี 4 นัน้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกลา เจาอยูห ัว จะเสดจ็ ออกประกอบพิธดี วยพระองค เองทุกป แตมีการยกเวนบางในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ 5 เนื่องจากบางคร้ัง ตรงกับชวงเสด็จประพาสก็จะทรงประกอบพิธีมาฆบูชาในสถานท่ีน้ัน ๆ ขึ้นอีกแหง นอกเหนือจากภายใน พระบรมมหาราชวัง ตอมาการประกอบพิธีมาฆบูชาไดแพรหลายออกไปภายนอกพระบรมมหาราชวัง และประกอบพิธกี ัน ทั่วราชอาณาจักร ทางรัฐบาลจึงประกาศใหเปนวันหยุดทางราชการดวย เพื่อใหป ระชาชนจากทกุ สาขาอาชีพได ไปวดั เพอ่ื ทําบญุ กศุ ลและประกอบกิจกรรมทางศาสนา นอกจากนี้ในป พ.ศ. 2549 รัฐบาลไทยประกาศใหวันมาฆบชู า เปนวันกตญั แู หง ชาตอิ ีกดวย *วันมาฆบชู า กบั หลกั ธรรมที่ควรนําไปปฏิบัติ หลักธรรมที่ควรนําไปปฏิบัติคือ \"โอวาทปาติโมกข\" ซ่ึงเปนหลักคําสอนสําคัญอันเปนหัวใจของ พระพุทธศาสนา เพื่อนําไปสูความหลุดพน หลักธรรมประกอบดวย หลักการ 3 อุดมการณ 4 และวิธีการ 6 ดังนี้ หลักการ 3 คือหลักคาํ สอนท่ีควรปฏิบตั ิ ไดแก 1. การไมทําบาปทงั้ ปวง คือ การลด ละ เลกิ ทําบาปทั้งปวง อันไดแ ก อกศุ ลกรรมบถ 10 ซ่งึ เปน ทาง แหงความช่ัว 10 ประการท่ีเปน ความชว่ั ทางกาย (การฆาสัตว การลักทรัพย การประพฤติผิดในกาม) ทางวาจา (การพูดเท็จ การพูดสอเสียด การพูดเพอเจอ) และทางใจ (การอยากไดสมบัติของผูอ่ืน การผูกพยาบาท และ ความเห็นผดิ จากทาํ นองคลองธรรม) 2. การทํากศุ ลใหถึงพรอม คือ การทําความดีทุกอยางตามกุศลกรรมบถ 10 ทั้งความดีทางกาย (ไม ฆา สัตว ไมเบียดเบียนผูอื่น ไมเอาสง่ิ ของที่เจา ของไมไดใหมาเปนของตน มีความเอ้ือเฟอเผ่อื แผ ไมประพฤติผิด ในกาม) ความดีทางวาจา (ไมพูดเทจ็ ไมพูดสอเสยี ด ไมพ ูดหยาบคาย ไมพดู เพอเจอ ) และความดีทางใจ (ไมโลภ อยากไดของผอู ่ืน มีความเมตตาปรารถนาดี มีความเขาใจถูกตอ งตามทาํ นองคลองธรรม) 3. การทําจิตใจใหผอ งใส คือ ทําจิตใจใหบรสิ ุทธ์ิ หลดุ จากนิวรณท ่ีคอยขัดขวางจิตใจไมใ หเขา ถงึ ความ สงบ ไดแ ก ความพอใจในกาม, ความพยาบาท, ความหดหูทอแท, ความฟงุ ซาน และความลงั เลสงสัย ซ่ึงทั้ง 3 หลักการขางตน สามารถสรุปใจความสําคัญไดวา \"ทําความดี ละเวนความชั่ว ทําจิตใจให บรสิ ุทธิ์\" น่ันเอง

อดุ มการณ 4 ไดแก 1. ความอดทน อดกลน้ั คอื ไมทาํ บาปท้ังกาย วาจา ใจ 2. ความไมเ บยี ดเบียน คอื งดเวน จากการทาํ รา ย หรอื เบียดเบียนผูอื่น 3. ความสงบ ไดแก การปฏบิ ตั ติ นใหส งบท้ังทางกาย วาจา ใจ 4. นพิ พาน ไดแก การดับทุกข ซง่ึ เปน เปา หมายสูงสุดในพระพทุ ธศาสนา วธิ กี าร 6 ไดแ ก 1. ไมวารา ย คือ ไมกลาวใหราย โจมตีใคร 2. ไมทาํ ราย คือ การไมเบยี ดเบยี นผูอ่นื 3. สํารวมในปาฏิโมกข คือ เคารพระเบยี บวินัย กฎกติกา รวมท้งั ขนบธรรมเนียมประเพณี อนั ดงี ามของสังคม 4. รูจ กั ประมาณ คอื รูจ กั ความพอดีในการบริโภค รวมทงั้ การใชส อยสงิ่ ตาง ๆ 5. อยูในสถานที่สงดั คือ อยใู นสถานที่ทีม่ ีส่ิงแวดลอมที่เหมาะสม 6. ฝกหดั จิตใจใหส งบ คอื การฝก หดั ชาํ ระจติ ใจใหส งบ มีประสิทธภิ าพทด่ี ี

*กจิ กรรมวนั มาฆบูชาท่ีควรปฏิบตั ิ การปฏิบัติตนสําหรับพุทธศาสนิกชนในวันมาฆบูชา คือ ในตอนเชา ควรไปทําบุญตักบาตร ไปวัดเพื่อ ฟงพระธรรมเทศนา หรือจัดสํารบั คาวหวานไปทําบุญถวายภัตตาหาร ชวงบาย ฟงพระแสดงพระธรรมเทศนา เจริญสมาธิภาวนา เมื่อถึงตอนคา่ํ นาํ ดอกไม ธูป เทียน ไปเวียนเทียน 3 รอบ ที่พระอุโบสถ โดยการเวียนเทียน นั้นจะเวียนขวา จํานวน 3 รอบ และชว งเวลาท่ีเดินอยูนั้นใหระลึกถึง พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ นอกจากนี้ พุทธศาสนิกชนควรบําเพ็ญสาธารณประโยชนตามสถานท่ีตาง ๆ และรักษาศีล สําหรับตามบานเรือน สถานที่ ราชการ จะมกี ารประดับธงชาติ ธงธรรมจักร เพื่อระลกึ ถงึ วันสําคัญทางพระพุทธศาสนา *ขอ เสนอแนะการจดั กิจกรรมทางวัฒนธรรมในวันมาฆบูชา กจิ กรรมวันมาฆบูชาเก่ียวกับครอบครัว กิจกรรมที่ครอบครัวควรทําในวันมาฆบูชา อยางเชน การทําความสะอาดบาน จัดแตงที่บูชาประจํา บาน ชักชวนครอบครวั ไปทําบุญตกั บาตร ฟงศลี ฟงธรรม บําเพญ็ กศุ ล ปฏิบัติธรรม รวมทัง้ ควรศกึ ษาหลกั ธรรม คาํ สั่งสอน และความสาํ คัญของวันมาฆบูชาดวย กิจกรรมวนั มาฆบูชาเก่ียวกบั สถานศึกษา ในสถานศึกษาเปนแหลงเรียนรูท่ีสําคัญอีกแหง โดยภายในสถานศึกษาควรมีการรวมรําลึกถึง ความสําคัญของวันมาฆบูชา เชน จัดนิทรรศการใหความรู ประกวดเรียงความ ตอบปญหาธรรมะ บรรยาย ธรรม หรือรวมกันทําบุญ ตักบาตร เวียนเทียน บําเพ็ญกุศล อีกทั้งประกาศเกียรติคุณนักเรียนผูทําประโยชน ประพฤตติ นเปนแบบอยา งทีด่ ี กิจกรรมวันมาฆบูชาเก่ียวกบั สถานท่ที ํางาน ควรประชาสัมพันธในท่ที ํางาน และจัดใหม ีการบรรยายธรรม หรือบาํ เพ็ญประโยชนรว มกัน รวมทําบุญ บาํ เพ็ญกุศลรว มกนั กจิ กรรมวนั มาฆบูชาเก่ียวกับสังคม ภาคสวนตาง ๆ ในสังคม ไมวาจะเปน วัด มูลนิธิ สมาคม สื่อมวลชน สนามบิน สถานีรถไฟ ฯลฯ ควร ชวยกันประชาสัมพันธความสําคัญของวันมาฆบูชา อาจเปนการพิมพเอกสารใหความรู จัดใหมีการเขารวม กิจกรรมทางศาสนารวมกัน เชน ทําบุญตกั บาตร ฟงธรรม ชวยกันรณรงคใ หเลิกอบายมุข โดยรณรงคใหชว ยกัน ทําประโยชนต อสังคมแทน อาจชว ยกนั ปลูกตน ไม ทําความสะอาดที่สาธารณะ ฯลฯ

* ประโยชนทจี่ ะไดรับจากการจัดกจิ กรรมในวันมาฆบูชา พุทธศาสนิกชนจะมีความรู ความเขาใจอยางถูกตองเกี่ยวกับความสําคัญของวันมาฆบูชา รวมทั้ง หลักธรรมตาง ๆ ซ่ึงจะทําใหเกิดความตระหนักตอความสําคัญของพระพุทธศาสนา อีกท้ังยังเปนการปฏิบัติ หนา ทีใ่ นฐานะชาวพุทธ และยงั เปนการชวยธํารงพระพุทธศาสนาใหสบื ตอไป ท่ีมาของขอมูล : https://hilight.kapook.com/view/20696