พระมหาชนก

พระมหาชนก จดั ทาโดย : นางสาวกรนภิ า เท่ยี งคา

เนือ้ เรอ่ื ง พระเจา้ อริฏฐชนกผู้เป็นพระบดิ าสวรรคตเน่อื งจากแพส้ งคราม พระมารดาจงึ เสด็จล้ภี ยั ในชาตินั้นพระองค์ทรงเกิดเป็นพระโอรสของพระจ้าอริฏฐชนกแห่งเมืองมิถิลา พระบิดาสวรรคตต้ังแต่พระองค์ยังทรงอยู่ใน พระครรภ์ เนื่องจากทาสงครามกับพระเจ้าโปลชนก ผู้เป็นพระอนุชา แล้วพ่ายแพ้ในสนามรบ พระบิดาจึงเสด็จลี้ภัยไปเมือง กาลจาปากะ พราหมณท์ ศิ าปราโมกขเ์ ดนิ ทางมาพบพระนางแล้วเกิดสงสาร รับเปน็ นอ้ งสาว ใหป้ ระทับอยู่กับครอบครัวตน

พระมารดาประสตู พิ ระโอรสพระนามวา่ “มหาชนก” เมอื่ เจรญิ วยั จึงไดท้ รงเลา่ ความจรงิ ตอ่ มาไม่นานพระนางก็ประสูตรพระโอรส โดยทีเ่ หตุทรงหวนระลกึ ถึงความหลัง จงึ ทรงเลือกพระนามของพระอัยกามาต้งั ใหพ้ ระโอรสว่า “มหาชนก” เมื่อเจริญวัยก็มีพวกเด็กในหมู่บ้านนั้นเป็นเพื่อนเล่น แต่ถึงคราวทะเลาะกัน พวกเด็กจะเรียกพระองค์ว่า “ลูกกาพร้า” พระองคท์ ูลถามพระมารดาอยูเ่ นือง ๆ ถงึ เหตุผลที่ถูกเรยี กวา่ ลูกกาพร้า พระมารดาเหน็ สุดจะหลีกเลี่ยงไดจ้ งึ ทรงเล่าความจรงิ ให้ ทราบ ต้งั แตน่ ้นั มา พระมหาชนกจงึ ตง้ั พระทยั ศกึ ษาศิลปวิทยาการทีเ่ กื้อกูลต่องานของพระองค์ในภายหน้าสาเร็จ

พระมหาชนกเสดจ็ ไปยงั เมอื งมถิ ลิ าเพื่อแก้แค้น แต่เกดิ ลมพายุพดั กระหน่าจนเรือแตก วันหน่งึ พระมหาชนกตัดสินพระทัยว่าจะเสด็จไปยังเมืองมิถิลาเพื่อแก้แค้นแทนพระบิดาให้ได้ แต่จะเดินทางได้เร็วก็คือทาง เรอื ผ่านทะเล พระองค์ทรงคิดถึงการค้าขายซ่ึงจะช่วยให้มีทุนทรัพย์พอรวบรวมคนและหาซื้ออาวุธไว้ใช้ ขบวนเรือแล่นออกจาก ท่าได้ ๓ วัน ก็เกิดลมพายุร้ายพัดกระหนา่ จนเรอื แตก พวกพ่อค้าต่างตกใจ ฝ่ายพระมหาชนกไม่ได้ตกพระทัยไปตามคนอื่น เวลา ทีเ่ รือจมนา้ ก็ปนี ป่ายขนึ้ ทีเ่ สากระโดง ครัน้ ทรงกาหนดทศิ ทางของเมืองมถิ ิลาไดก้ ก็ ระโดดจากเสา ตกไกลจากทีเ่ รืออับปาง ทาให้ พระองคท์ รงรอดพ้นจากฉลามรา้ ย

พระมหาชนกทรงวา่ ยน่้าอยกู่ ลางทะเลได้ ๗ วัน แลว้ ทรงสมาทานอโุ บสถศีล วันท่พี ระมหาชนกเรอื อับปางนั้น ที่เมืองมิถิลา พระเจ้าโปลชนกสวรรคต พระมหาชนกทรงว่ายน้าอยู่กลางทะเลได้ ๗ วัน ก็ ตรงกับวนั อุโบสถพอดี พระองคจ์ ึงบ้วนพระโอษฐด์ ว้ ยนา้ เคม็ แลว้ ทรงสมาทานอุโบสถศีล วันนั้นนางมณีเมขลาเทพธิดาผู้ตรวจทะเล ก็ไดเ้ หาะมาพบพระมหาชนกวา่ ยนา้ อยู่ จึงถามวา่ ทา่ นเป็นใคร ทาไมจงึ ยังเพียรแหวกว่ายอยูก่ ลางทะเลทัง้ ทีม่ องไม่เหน็ ฝั่ง พระองค์ ทรงตอบนางมณีเมขลาว่า พระองคค์ ือพระมหาชนก เชื่อมั่นว่าความพยายามจะไม่ทาให้ไร้ผล พระองค์จึงเล่าความจริงให้ฟัง นาง สงสารจึงชอ้ นพระองค์ไปส่งที่อุทยานหลวงในเมืองมถิ ิลา แล้วกว็ างพระองค์ไว้บนแทน่ ศิลา

นางมณเี มขลาช้อนพระองคไ์ ปส่งทใี่ นเมืองมิถิลา แล้ววางบนพระแทน่ ศิลา พระธิดาพระเจ้าโปลชนกแห่งเมืองมิถิลานี้พระนามว่า “สีวลี” มีพระรูปโฉมงดงาม ชายใดได้เป็นพระสวามีจะได้เป็น กษัตรยิ ค์ รองราชสมบตั สิ ืบตอ่ จากพระเจา้ โปลชนก แต่ชายที่จะได้เป็นสวามีของพระนางนั้นต้องมีคุณสมบัติ คือ ๑) ทาให้เจ้าหญิง โปรดปราน ๒) สามารถยกคันธนูขนาดคนหนง่ึ คนยก ๓) รู้จักหัวนอนแห่งบัลลังก์สีเ่ หลี่ยม ๔) ชายทีช่ ีข้ ุมทรพั ย์ใหญ่ได้ ๑๖ แห่งได้ แต่ไม่มีชายใดทาตามเง่ือนไขได้เลย จนกระท้ังราชรถเสี่ยงทายหาคู่วิ่งไปหยุดตรงพระแท่นที่พระมหาชนกบรรทมหลับอยู่ และ พระองค์สามารถตอบคาถามได้ครบ ๔ ข้อ คือ ๑) เจ้าหญิงทรงให้พระองค์เกี่ยวพระกรข้ึนบนราชบัลลังก์ ๒) ทรงยกคันธนูอย่าง ง่ายดาย ๓) ทรงถอดป่ินปักพระเศียรฝากให้เจ้าหญิงวาง ๔) ทรงชี้ที่อยู่ของขุมทรัพย์ท้ังหมดได้โดยแก้ไขปริศนา จึงได้อภิเษก สมรสกับพระนางสีวลีตามเงือ่ นไขทีก่ าหนดไว้ ยังความปราบปลื้มแก่ข้าราชบริพารและชาวเมืองเปน็ อย่างย่งิ

พระมหาชนกอภเิ ษกสมรสกับพระนางสวี ลี พระเจ้ามหาชนกหลังครองราชสมบัติทรงนึกถึงพระมารดาและพราหณ์ทิศาปราโมกข์ที่เมือง จาปากะ วันหน่ึงจึงส่ง อามาตย์ใหเ้ ดนิ ทางไปรับบคุ คลทัง้ สองมาอยู่ด้วยที่เมืองมิถิลา ครั้งนั้นพระมารดาทรงประทานโอวาทขอให้พระเจ้ามหาชนกทรง ปกครองแผ่นดินโดยธรรม และให้สร้างโรงทานขึ้น ๖ แห่ง และต้ังพระทัยบารุงบ้านเมือง บาบัดทุกข์บารุงสุขราษฎร์ ท้ังยัง นิมนต์พระปจั เจกพุทธเจา้ มาฉันภัตตาหารในพระราชวังเป็นนิตย์

พระเจ้ามหาชนกทรงปกครองแผน่ ดินโดยธรรม ไพรฟ่ ้าประชาชนมีแต่ความสขุ สันตด์ ี พระเจ้ามหาชนกมีพระโอรสพระองค์หน่ึงพระนามว่า “ทีฆาวุ” พระองค์ทรงแต่งต้ังให้เป็นพระอุปราชและทรงให้ปฏิบัติราชการ แทนพระองค์อยู่เสมอ ๆ วันหน่งึ พระองคค์ ิดเปรียบเทียบระหวา่ งความเป็นกษัตริย์กับการออกบวช พระองค์ทรงน้อมระลึกถึงพระ ปจั เจกพระพุทธเจา้ จึงตัดสินพระทัยออกบวช โดยมอบหมายราชกิจให้พระโอรสและบอกลาพระนางสีวลี เป็นเหตุให้พระนางเสีย พระทยั สิน้ สติลม้ ลง ณ ทีน่ น่ั