402-44-chananchida

競技かるたKyogi Karuta

1รู้จกั กับคารุตะ (かるた, 歌留多)คารุตะ (かるた, 歌留多) เป็นเกมไพจ่ บั คบู่ ทกลอนซง่ึ สืบทอดกนั มาแตโ่ บราณของชาวญ่ีป่ นุ และก็ยงั คงได้รับความนิยมอยจู่ นปัจจบุ นั นี ้เหมือนกบั ศิลปวฒั นธรรม และเกมกีฬาดงั้ เดิมชนิดอนื่ ๆ ของญ่ีป่ นุ ผ้เู ลน่ สองฝ่ ายต้องใช้ไหวพริบ ความรู้ ความวอ่ งไว และกลยทุ ธ์ ในการแยง่ ชิงไพ่มาให้ได้มากท่ีสดุประวตั ิศาสตร์ของคารุตะนีส้ ามารถนบั ย้อนไปได้ถงึ สมยั เฮย์อนั (ค.ศ. 794-1185) ซงึ่ ชาวญ่ีป่ นุ มีการละเลน่ ช่ือ ไคอาวาเซะ (買い合わせ) เป็นการวาดรูปลงบนด้านในของเปลือกหอย จากนนั้ แข่งกนั เปิ ดจบั คภู่ าพบนหอยกบั กลอน ผู้ท่ีจบั คไู่ ด้มากที่สดุ เป็นฝ่ ายชนะ

เวลาลว่ งเลยมาจนถงึ สมยั เอโดะ (ค.ศ. 1600-1868) เม่ือคณะ 2มิชชนั นารีจากโปรตเุ กสเริ่มเข้ามาตดิ ตอ่ ค้าขายและเผยแพร่วฒั นธรรม ชาวญ่ีป่ นุ ก็ได้รู้จกั กบั วฒั นธรรมการเลน่ ไพ่ และนํามาผสมผสานกบั ไคอาวาเซะ เกิดเป็นเกมไพค่ ารุแบบญ่ีป่ นุ ที่เลน่ กนั มาจนถงึ ปัจจบุ นั โดยคําวา่ คารุตะ นนั้ ก็มาจากคําวา่Carta ภาษาโปรตเุ กสที่แปลวา่ ไพ่ นน่ั เอง ชาวญี่ป่ นุ ให้ความสําคญั กบั การเลน่ คารุตะมาก ปัจจบุ นั ยงั คงมีการจดั การแขง่ ขนั คารุตะ (เคยี วกิ คารุตะ 競技 かるた) ขนึ ้ มาเพื่อจดั อนั ดบั ผ้เู ลน่ ให้อยใู่ นขนั้ ตา่ งๆ ทกุ ปี โดยชดุ ไพท่ ่ีใช้ในการแขง่ ขนั จะเป็นไพช่ ดุ มาตรฐานที่รู้จกั กนั อยา่ งกว้างขวางในญี่ป่ นุ ชื่อวา่ “โอกรุ ะ เฮียคนุ ิน อชิ ช”ุ (小倉 百人一首)

ซงึ ้ ประกอบไปด้วยบทกลอนทงั้ สนิ ้ 100 บท โดยกวีญ่ีป่ นุ ใน 3ทศวรรษที่ 13 นามวา่ ฟจุ ิวาระ โนะ ซาดาอเิ อะ หรือ เทย์กะรวบรวมและคดั สรรมาจากบรรดากลอนมีชื่อเสียงที่ประพนั ธ์ขนึ ้ในชว่ งศตวรรษที่ 7-13 สาํ กรับการเลน่ Kyogi karuta นนั้ แน่นอนเลยวา่ ทกั ษะแรกท่ีจะทําให้สามารถเลน่ ไพช่ นิดนีไ้ ด้ก็คือความรู้เร่ืองของภาษาญี่ป่ นุ การจดจํากลอนทงั้ หมด โดยกลอนที่นํามาใช้ในการเลน่ นนั้ จะมีจํานวน100 กลอน ซงึ ้ เป็น Ogura Hyakunin Isshu ซงึ ้ เป็นวฒั นธรรมที่มีมาอยา่ งยาวนานแล้ว แตจ่ ะเป็นการเลน่ เพียงแคส่ นกุ สนานเพ่ือความบนั เทงิ เทา่ นนั้ ในสมยั ก่อนไมไ่ ด้มีการแขง่ ขนั กนั อยา่ งเป็นทางการแบบในปัจจบุ นั แตอ่ ยา่ งใด โดยการแข่งขนั แบบทางการและมีมาตรฐานนนั้จะเร่ิมต้นเมื่อมีการก่อตงั้ สมาคมคารุตะขนึ ้ ทวั่ ประเทศญ่ีป่ นุ เม่ือปีค.ศ.1934มีการทํามาตรฐานและกฎเกณฑ์ตา่ งๆขนึ ้ มากมาย ก่อนจะเริ่มทําการแขง่ ขนั ในครัง้ แรกในปี ค.ศ.1955 ซง่ึ เป็นชว่ งหลงัสงครามโลกครัง้ ที่ 2 จบลง ในระยะแรกนนั้ จะเป็นเพียงการแขง่ ขนั ในประเภทชายเทา่ นนั้ก่อนที่ในปี ค.ศ.1957 เริ่มมีการแขง่ ขนั ของผ้หู ญิง และมีการพฒั นาเรื่อยมา พร้อมกบั มีการเผยแพร่วฒั นธรรมการเลน่ ออกไปสู่นานาชาตใิ นหลายประเภทอีกด้วย จนในปี ค.ศ.2012ก็ได้มีการทําการแขง่ ขนั ระหวา่ ประเทศเกิดขนึ ้ โดยมีประเทศที่เข้าร่วมทงั้

4สหรัฐอเมริกา, ไทย, เกาหลีใต้, นิวซีแลนด์และจีน คารุตะมีแบบไหนบ้าง ไพค่ ารุตะที่ชาวญี่ป่ นุ นิยมเลน่ กนั ในปัจจบุ นั สามารถแบง่ ออกได้เป็น 2 ชนิด ได้แก่1.อิโรฮะ คารุตะ (いろはかるた)จะเป็นการจบั คตู่ วั อกั ษรแรกของสภุ าษิต หรือกลอนงา่ ยๆ ซง่ึ จะมีการทําสญั ลกั ษณ์วงกลมแดงไว้ นิยมเลน่ กนั ในกลมุ่ คนที่ต้องการฝึกภาษาญ่ีป่ นุ หรือเดก็ ๆเพราะเลน่ ได้งา่ ย แคอ่ า่ นออกก็เลน่ ได้แล้ว

52.อตุ ะ คารุตะ (歌ガルタ) แปลได้ตรงตวั วา่ กลอนเพลง เป็นคารุตะแบบท่ีเลน่ และแขง่ ขนั กนั ทวั่ ไป โดยผ้เู ลน่ จะต้องแขง่ ขนั กนัหยิบไพท่ ่ีมีกลอนสว่ นท้ายของกลอนสว่ นต้นที่ผ้อู า่ นอา่ นออกมา กลอนบนไพค่ ารุตะเป็นกลอนทงั กะ กลอนดงั้ เดิมของญ่ีป่ นุ ซงึ่ มี5 วรรค 31 พยางค์และเขียนด้วยฮิรางานะ ดงั นนั้ แคม่ ีความเข้าใจภาษาญ่ีป่ นุ ในระดบั อา่ นออก ก้พอท่ีจะเลน่ คารุตะได้แล้วโดยกฎและกตกิ าของคารุตะท่ีเราจะพดู ถงึ ในบทความนี ้ก็จะเป็นของอตุ ะคารุตะ คารุตะเล่นยังไงถงึ จะดเู ป็นการละเลน่ ที่เข้าถงึ ยาก และต้องใช้เวลาในการฝึกฝนมากกวา่ จะเลน่ ได้อยา่ งชํานาญ แตจ่ ริงๆ แล้วกตกิ าของคารุตะนนั้ ก็ไมไ่ ด้เข้าใจยากเกินไป ออกจะเรียบงา่ ยด้วยซาํ ้ สามารถเลน่ กนั ได้ไมว่ า่ จะเป็นผ้ใู หญ่หรือเดก็ อปุ กรณ์ท่ีใช้ในการเลน่ คารุตะนนั้ มีแคไ่ พ่ 1 ชดุ จํานวน 200 ใบซง่ึ แบง่ ออกเป็น “โยมิฟดุ ะ” หรือไพอ่ า่ น ที่ระบกุ ลอนสว่ นต้นไว้สาํ หรับ “โยมิเทะ” (読み手) หรือผ้อู า่ นกลอน จํานวน 100 ใบและอีก 100 ใบ เป็น “โทริฟดุ ะ” หรือไพห่ ยิบ คือไพท่ ี่ระบกุ ลอนสว่ นปลายไว้ ซงึ่ ผ้เู ลน่ จะต้องแยง่ ชิงกนั

6 จากชดุ ไพ่ 200 ใบ จะแบง่ ไพโ่ ยมิฟดุ ะ 100 ใบให้โยมิเทะอา่ นสว่ นไพโ่ ทริฟดุ ะอีก 100 ใบนนั้ หากเป็นการเลน่ คารุตะสนกุ ๆ ก็มกั จะนําไพม่ ากระจายๆ ทว่ั พืน้ แล้วแยง่ กนั หยิบ แตถ่ ้าเป็นคารุตะแขง่ ขนั ไพ่ 100 ใบนีจ้ ะแจกให้ผ้เู ลน่ คนละ 50 ใบ แล้วผ้เู ลน่ สมุ่เลือกไพม่ า 25 ใบ วางเรียงเป็นสามแถวในแดนของตวั เอง ตรงนีผ้ ู้เลน่ แตล่ ะคนก็จะมีกลยทุ ธ์การวางไพท่ ีตวั เองชํานาญแตกตา่ งกนัไป จากนนั้ จะมีเวลา 15 นาที ให้ผ้เู ลน่ ได้จําไพท่ งั้ ในแดนของตวั เองและของคแู่ ขง่

7โยมิเทะจะสมุ่ หยิบโยมิฟดุ ะออกมาอา่ นกลอนสว่ นต้น และผ้เู ลน่จะต้องแขง่ กนั หยิบไพโ่ ทริฟดุ ะใบท่ีเป็นสว่ นท้ายของกลอนบทนนั้มาเป็นของตวั เองให้ได้ ในขนั้ ตอนนีห้ ากเลน่ กนั แค่ 2 คน ไมม่ ีโยมิเทะ ก็สามารถใช้วธิ ีเปิ ดเทป หรือแอปพลเิ คชนั เสียงอา่ นไพแ่ ทนก็ได้ หากเราแยง่ ไพม่ าจากแดนคแู่ ขง่ ได้ เราจะได้สง่ ไพใ่ นแดนตวั เองเข้าแดนคแู่ ขง่ ไปหนง่ึ ใบ และในทางกลบั กนั เม่ือฝ่ ายตรงข้ามแยง่ ไพ่จากแดนเราได้ หรือเราหยิบผิด หยิบไพท่ ่ีไมต่ รงกบั คํากลอน คแู่ ข่งก็สามารถสง่ ไพเ่ ข้าแดนเราได้เชน่ เดียวกนั เกมจะดําเนินไปแบบนี ้จนกวา่ ไพใ่ นแดนฝ่ ายใดฝ่ ายหนง่ึ หมดลง ผ้ทู ่ีเก็บไพไ่ ด้มากกวา่ จะเป็นฝ่ ายชนะไป

ร้านเฉพาะทางด้านคารุตะ “โอคโุ นะคารุตะเตน็ ” 8ในโอคโุ นะคารุตะเตน็ นนั้ มีเกมท่ีเลน่ ในห้องได้อยา่ ง หมากรุกหรือไพต่ า่ งๆขายอยมู่ ากมาย แนน่ อนวา่ เป็นร้านคารุจะ ก็ต้องมีคารุตะหลากหลายรูปแบบรวบรวมอยเู่ ชน่ กนัภายในร้านมีคารุตะมากมายจนแคเ่ ดนิ มองของในร้านก็เร่ิมจะต่ืนเต้นขนึ ้ มาเสยี แล้วและภายในนนั้ เอง ยงั มีคารุตะที่เราอยากจะแนะนําเป็ นพิเศษอีกด้ วยนะ!

คารุตะท่ีมาจากตวั คนั จิของปลาชนิดตา่ งๆ 9เรียกได้วา่ “ซชู ิ” เป็นอาหารญ่ีป่ นุ ที่โดง่ ดงั ที่สดุ ไปเสยี แล้วและคารุตะท่ีมีแรงบนั ดาลใจมาจากซูชกิ ็มีอยเู่ หมือนกนั นะ!จากรูปคือ “Card game “Sushi Bar”(© Okunokaruta-tenCo.,Ltd.)”ซง่ึ คารุตะชนิดนี ้เป็นไพท่ ่ีนําภาพและคําจากปลาในซูชิมาใช้ ถ้าเป็นคนรักซชู ิละ่ ก็คงเป็นของดีท่ีพลาดไมไ่ ด้อยา่ งแนน่ อน!

10ไพแ่ บบวงกลมจากรูปแบบท่ีเราได้เหน็ มาจนถงึ ตอนนี ้โดยทวั่ ไปไพค่ ารุตะจะเป็นสี่เหลย่ี มแนวยางทงั้ สนิ ้ แตถ่ งึ อยา่ งนนั้ ร็สกึ วา่ จะมีไพแ่ บบวงกลม ที่หน้าตาแตกตา่ งกนั ไปจากเดิมอยเู่ หมือนกนั !ตามรูปที่ได้เหน็ นี ้ทงั้ ไพอ่ า่ นและไพห่ ยิบตา่ งก็มีลกั ษณะเป็นทรงกลมกนั ทงั้ คแู่ ละภาพวาดยงั ใช้ความหมาย และรูปร่างของตวั คนั จินนั้ ๆมาแตง่ เตมิ เป็นรูปวาดเพื่อสอื่ ความหมาย

11แตถ่ งึ อยา่ งนนั้ เกมไพค่ ารุตะของญี่ป่ นุ ท่ีสบื ทอดมายาวนานเชน่ นี ้ก็อาจจะยงั มีภาพลกั ษณ์ชวนให้คดิ วา่ “ถงึ เกมจะน่าเลน่ แคไ่ หน แต่ก็ต้องเข้าใจภาษาญี่ป่ นุ เทา่ นนั้ ถงึ จะเลน่ ได้ไมใ่ ชเ่ หรอ?” อยกู่ ็เป็นได้แตไ่ พค่ ารุตะแบบวงกลมนี ้มีแบบสาํ นวนญ่ีป่ ุน--อังกฤษด้วย!ชื่อของมนั ก็คือ “Japanese-English Proverb Karuta FirstCollection (Wa-ei Kotowaza Karuta-Maru Dai-isshuu ©Okunokaruta-ten Co.,Ltd.) เป็นสนิ ค้าท่ีคอ่ นข้างแปลกไม่เหมือนใครเลยทีเดียว แนน่ อนวา่ ไมเ่ พียงแตม่ ีสาํ นวนภาษาญ่ีป่ นุเทา่ นนั้ ยงั มีภาพวาดของสํานวนฉบบั ภาษาองั กฤษท่ีเช่ือมโยงกนัอีกด้วยกบั เกมคารุตะที่ชว่ ยเรื่องการศกึ ษาภาษาญ่ีป่ ุนเชน่ นี ้เหมาะกบั การเลน่ ไปพร้อมกบั การฝึกฝนภาษาอยา่ งมากเลยละ่