ปลาย ทักษะการขยายอาชีพ_compressed

94 จากแผนภูมิ จะมองเหน็ ลักษณะการใชคุณธรรมขบั เคลื่อนธรุ กจิ เชน 1. การเปน ผูประกอบการ ลําดบั แรกตองเปนผูขยันขันแข็งในการเรียนรู ทํางานอยางเขมแข็ง เปนปกติ 2. การใชทรัพยากรปจจยั การดาํ เนนิ งานจะตองใชหลักประหยดั ยับยัง้ ระมดั ระวังท่ีจะควบคุมให เสยี นอ ยที่สุดและนาํ กลบั มาเปลยี่ นรูปใหเกิดมลู คา ใหมากที่สดุ 3. การจดั การการผลิตและการตลาด ตองเปนไปดวยความซื่อสัตยประพฤติตรง และจริงใจท่ีจะ ผลิตสินคามีคุณภาพตามขอตกลง สงมอบสินคาตามขอกําหนด ยึดม่ันความปลอดภัยและสรางขวัญ กําลังใจใหกบั ผรู ว มงาน 4. การควบคุมคุณภาพการดําเนินงานตองใชความอดทน อดกล้ันในการขับเคล่ือน การดําเนนิ งานใหเ ปนไปตามขอกาํ หนด ถงึ แมจ ะมแี รงกดดนั จากภายใน และภายนอกทีก่ ระทบเขามา กิจกรรมท่ี 13 ใหผ เู รยี นปฏบิ ตั ิดงั น้ี 2. นําความรทู ี่ไดจ ากการศกึ ษาในเอกสารหมายเลข 16 ไปแลกเปลีย่ นเรียนรูกับผูรู ผูเชี่ยวชาญ แลว บรู ณาการกับประสบการณของตนเองเปนความรใู หม 3. นําความรูใหมท เ่ี กิดจากการบรู ณาการมาตรวจสอบ ทดลอง ปฏิบัติการหาความรู ความจริง กบั ตนเอง 4. ดาํ เนนิ การประเมินความเปนไปไดใ นการนําไปใชจ รงิ แลว สรปุ เปน องคความรขู องตนเอง

95 เรื่องท่ี 2 การจดั ทาํ แผนธุรกิจ ลักษณะบง ช้คี วามสําเรจ็ ของการเรียนรู ลกั ษณะบง ชีค้ วามสาํ เร็จของการ กิจกรรม การวัดผล ประเมินผล สอื่ การเรียนรู เรยี นรู 1. จําแนกโครงสรางของแผน 1. อานเอกสารหมายเลข 17 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 17 ธุรกิจตามแนวปรชั ญาของ สรปุ กรอบความคดิ ดงั นี้ 2. ผลการประยกุ ตใช ใบความรู เร่อื ง การ เศรษฐกจิ พอเพียงได 1.1 ลกั ษณะโครงสรา ง ประสบการณข อง ประยกุ ตห ลกั ปรชั ญา 2. ประยุกตห ลกั เศรษฐกจิ แผนธุรกิจระดบั พออยพู อกนิ ตนเองตามแนวคิด ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง พอเพยี งและประสบการณตนเอง ระดับอยดู มี ีสุข และระดบั ปรัชญาของเศรษฐกจิ กับประสบการณตนเอง จดั ทาํ กรอบความคดิ ของ มัง่ มีศรสี ุข พอเพยี ง จดั ทํากรอบความคดิ แผนธรุ กิจเพ่ือขยายอาชีพได 1.2 การประยกุ ตใ ชห ลกั แผนธรุ กิจทีเ่ หมาะสม ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง กับประสบการณข องตนเอง 2. ผูเรยี นบูรณาการความคดิ จากประสบการณก าร ประกอบอาชีพ สงั เคราะห เปน กรอบความคดิ ในการ จดั ทาํ แผนธรุ กจิ ตามแนวคิด ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 3. กาํ หนดขัน้ ตอนของการจัดทาํ ใหผูเรยี นศกึ ษาเอกสาร ผลการประเมิน เอกสารหมายเลข 18 แผนธุรกิจตามแนวคดิ หลกั หมายเลข 18 แลว ใชกรอบ เทียบเคยี ง คูมอื จัดทาํ แผนธุรกิจตาม ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงได ความคดิ ท่ีสรุปไดพ ฒั นา หลักปรชั ญาของ ตนเอง โดยประเมินเทียบเคียง เศรษฐกิจพอเพยี งให ความคดิ และตัวอยา งตาม เหมาะสมกบั ตนเอง เอกสารหมายเลข 18 ท่ีมี ความเปน ไปไดท่จี ะใชใ นชีวติ จริงไดห รอื ไม มีขอ บกพรอง อะไรแลวควรปรับปรุง พัฒนาการจัดทําแผนธุรกิจ ของตนเองแบบใด

96 เอกสารหมายเลข 18 : ใบความรู เรือ่ ง การประยกุ ตหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งกับ ประสบการณต นเอง จัดทํากรอบความคดิ แผนธุรกจิ ทเี่ หมาะสมกับตนเอง 1. โครงสรางแผนธุรกจิ ตามแนวหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง การทําธุรกิจ หมายถึง การงานประจําเกี่ยวกับการทํามาหากิน คาขายแลกเปล่ียน จากความหมายดังกลาว ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงได ระบพุ ฒั นาการของการทาํ มาหากินไวเปน ระดบั ตง้ั แต (1) ทาํ ใหพออยูพอกนิ (2) ทําใหอยูดีมีสขุ และเขาสู (3) ความมง่ั มีศรีสขุ การทํามาหากิน คาขาย แลกเปล่ยี นหรอื ที่เรยี กวา ธุรกิจนนั้ จาํ เปนทจี่ ะตอ งมแี ผนในทุกระดับ เชน 1.1 แผนธุรกิจเศรษฐกิจพอเพียงระดับพออยูพอกิน เปนการทําธุรกิจเพื่อนําพาชีวิต ครอบครัวใหร อดพนจากความขาดแคลนและอดอยากสชู ีวิตใหอยรู วมกนั ไดของคนในชุมชน สํารวจวาตอ ง จาํ แนกวา แผนการผลติ ลาํ ดบั ทํางานให กินใชอะไร อะไรทาํ ได ขั้นตอนและ เปน ไปตาม แผนการ วธิ ีการทาํ งาน ขน้ั ตอน แจกจา ย เอื้ออาทร เหตุผล ความ ภมู ิคุม กนั ความรอบรู คุณธรรม พอดี

97 1.2 แผนธุรกจิ เศรษฐกิจพอเพียงระดับอยูดีมสี ขุ เปนการทําธุรกิจหารายไดท่ีใชความเอ้ืออาทร ของสังคมเปน ฐานในการขบั เคลือ่ นมีลักษณะในการสรางทางธุรกิจดังน้ี สํารวจสภาพ กาํ หนดความ แผนพัฒนาชวี ติ การ จดั ลําดับ ขับเคล่ือน - การกนิ อยู พอดี ทาํ กนิ การอยูส ุขภาพ ขัน้ ตอนและ แผนให - สขุ ภาพ วิธีการทํางาน เปนไปตาม - การศกึ ษา - การกนิ อยู และการศึกษา ขน้ั ตอนและ - เออ้ื อาทร - สุขภาพ วิธที าํ งาน - การศึกษา แผนเออื้ อาทร ความมี - การเอือ้ อาทร สงั คม ความรอบรู คุณธรรม เหตุผล ทางสังคม แผนหารายได - รายจา ย รายได ยกระดับความมัน่ คง ความ ภูมิคมุ กนั พอดี

98 1.3 แผนธรุ กิจเศรษฐกิจพอเพียงระดบั มั่งมีศรีสุข เปน ธรุ กจิ ทต่ี อ งมคี วามเฉพาะตวั ตรงกบั ความ ตอ งการของลูกคา ตอ งเชือ่ มโยงกบั สถาบนั ทางการเงิน ตองสรางพนั ธมติ รทางธรุ กจิ ตอ งเทียบเคยี งแขงดี กบั ธุรกิจประเภทเดียวกันเพอ่ื ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ขยายตลาดและสว นแบงตลาดใหมีรายไดพอเพียง กบั การดาํ รงอยูและขยายธรุ กจิ ออกไปไดอยางม่ันคงตอเน่ืองไป ซ่ึงมีลักษณะโครงสรางของแผนธุรกิจ ดงั น้ี 1234 5 ขอ มูล ทิศทางธุรกจิ แผนกลยุทธ แผนปฏิบตั ิ การขบั เคล่อื น - ผลผลิต - วิสยั ทศั น เปา หมายกลยทุ ธ - การลงทนุ - บทบาทเจาของ - ลกู คา - พันธกิจ ตวั บง ช้ีความสําเรจ็ - ผลผลิต ธุรกิจ - ทนุ - กลยุทธ ปจจยั นาํ เขา - ลูกคา - ความสามารถ กิจกรรมโครงงาน - การพฒั นา - การบริหาร 2 ทรัพยากร ของตนเอง ความพอดี ตนเอง และทมี งาน - ความถูกตอ ง - การดาํ เนนิ งาน - ความเหมาะสม 34 - การควบคมุ คณุ ภาพ 1 ท่ตี อ งการดาน เวลา ทนุ และ 5 เหตผุ ล คุณภาพ ภูมคิ ุม กนั ความรอบรู คณุ ธรรม - เหตุผลท่ี ทาํ ใหเ กดิ สง่ิ ที่ทําให - ในบทบาทหนา ท่ี - ความขยันของ ผลสําเรจ็ ของผปู ระกอบ ผูประกอบอาชีพ ของอาชพี ปลอดภัยตอ อาชีพ - ความประหยดั ใน ความลม เหลว - การบรหิ ารจดั การ การใชทรพั ยากร ทรพั ยากร ใหคุม คา - สภาวะ ดาํ เนินงาน แวดลอม - ความซ่ือสตั ยใน ภายในธรุ กิจ - การจัดการผลติ การผลิต การตลาด และการจดั การ ใหเ ปน ไปตาม - สภาวะ การตลาด ขอ กาํ หนด แวดลอม ภายนอก - การควบคมุ - ความอดทนทจ่ี ะ การวดั ผล ควบคมุ ตดิ ตามผล - ความอยาก ประเมินผลและ และพัฒนา ของตนเอง พัฒนาคณุ ภาพใน คุณภาพอาชพี อาชพี อยา งตอเนอ่ื ง - ความยดึ มนั่ ในตนเอง - การพฒั นา ศกั ยภาพองคก ร

99 จากโครงสรางแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงท้ัง 3 ระดับ ต้ังแตทําเพื่อให พอเพียงกบั การดาํ รงชีวิตใหอยรู อดไมอ ดอยาก ไปสกู ารยกระดบั ความคดิ การกระทําใชชีวิตอยูด ีมีสุข ซึ่ง จะตองมีรายได เพ่อื มาพัฒนาความเปน อยทู ่ดี ขี นึ้ และการสงบตุ รหลานเขารบั การศกึ ษา และระดับสุดทาย ที่คนสวนใหญควรจะกาวไปใหถึงความม่ังมีศรีสุขท่ีสัมพันธกับสภาพเปนจริงของตนเอง ซึ่งจะตอง เรยี นรรู ะบบธุรกจิ ที่มคี วามซับซอ นขึ้นไป กจิ กรรมที่ 14 ใหผ เู รียนทําโครงงานถอดแบบเรียนในการประกอบอาชีพของตนเองหรือผูประสบความสําเร็จ ในการประกอบอาชพี เก่ียวกบั การจัดทาํ แผนธรุ กิจเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดบั มั่งมศี รีสขุ ในประเดน็ ตอ ไปนี้ 1. ขอมูลสารสนเทศ 2. ทศิ ทางธุรกิจ 3. แผนกลยุทธ 4. แผนปฏิบัติการ 5. การขับเคลื่อนแผน โดยยึดหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงเปน ตวั อธิบายในแตล ะประเดน็ ตามแผนภูมิธุรกิจและ ผูเรียนจะตองเรยี นรู บทที่ 5 ใหจบเสยี กอ นจึงคอ ยดาํ เนินการ

100 2. การประยกุ ตใชหลักเศรษฐกจิ พอเพยี ง และประสบการณตนเองจัดทาํ กรอบความคิดแผนธุรกจิ การจัดทาํ แผนธุรกจิ ในการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย เปน การเรียนรูเพ่ือการขยายอาชีพ ใหเ ปนไปตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงในระดับมั่งมีศรีสุขที่มีแผนงานโครงการขยายอาชีพ สรางรายได พอเพียงไปสูความมนั่ คงได มกี รอบแนวคิดตามหลักความมีเหตุผล ความพอดี มีภูมิคุมกัน ความรอบรู และคณุ ธรรมดังนี้ 2.1 กรอบแนวคิดในการใชห ลักความมเี หตุผล เปน การประยกุ ตความมีเหตผุ ลทจี่ ะทาํ ใหก ารขยายอาชพี ประสบผลสําเรจ็ ตองการองคประกอบ ในการขยายอาชพี มาวิเคราะหด ว ยตวั แปรดา นตนเอง สังคม วชิ าการ มาหาเหตผุ ลใหก บั ตนเอง ดงั น้ี ความมีเหตุผล เหตผุ ลทจ่ี ะทํา ตนเอง ผลิตผลท่จี ะทาํ เปน ธุรกจิ ครอบครวั รบั ไดหรือไม ใหเ กิดผลสาํ เรจ็ สงั คม ตลาดมคี วามตอ งการเพยี งใด เจตคติของชมุ ชนเปน อยา งไร คูแ ขงเปนใคร อยางไร วชิ าการ สามารถผลติ ไดในทอ งถ่นิ หรอื ไม กระทบตอส่งิ แวดลอมเพยี งใด มอี งคค วามรู 1 แหลง วทิ ยาการพอเพียง ตนเอง ขอมลู สังคม เราปรบั ตวั เขากบั ลกู คาไดหรือไม สารสนเทศ วิชาการ ลูกคา เปนกลมุ บคุ คลระดับใดอยา งไร รสนิยม วัฒนธรรม ส่ิงแวดลอ มและสังคมของลกู คา 2 ตนเอง เงินทุน แรงงาน ทุนทางปญญาเพ่ือการแขง ขนั ขอ มลู สังคม แหลง เงินทุน ความเชอื่ ถอื ตอเรา สารสนเทศ วชิ าการ ความรูเ ก่ยี วกับการบริหารจดั การทนุ 3 ตนเอง ความสามารถหลักของเราสมั พนั ธกบั การผลิตการตลาดทจ่ี ะทาํ หรอื ไม ขอมลู สงั คม ความสามารถหลกั ของชุมชนจะนาํ มาประยกุ ตใ ชไดหรือไม สารสนเทศ วชิ าการ ทเี่ ก่ยี วของกบั ความพอเพียงไดแก การสรางความหลากหลายทางชวี ภาพ การหมุนเวยี นเปลยี่ นรูป การเพ่มิ ผลผลิต และการจัดการรายได 4 ขอ มลู สารสนเทศ ความสามารถ

101 2.2 กรอบแนวคดิ ในการใชหลักความพอดี เปนการนําผลการคิดวเิ คราะหเหตผุ ลทจ่ี ะนําไปสูความสําเร็จมาคิดสังเคราะห กําหนด แผนทิศทางธุรกิจใหม ีความถูกตองพอดีกับสภาพที่เปนจริงของตนเอง สังคม และวิชาการ โดยมีกรอบ แนวคดิ ของการกําหนดทิศทางธรุ กิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ความพอดี - ความถูกตอ ง ทําอะไร ความตองการโดยรวมสดุ ทา ยปลายทาง - ความสมควรทจี่ ะเปน ถงึ ไหน ของการขยายอาชีพท่ีตอ งการใหเกดิ และ เมือ่ ไร ไปถึงไดจริง วิสยั ทศั น ทําอะไร พนั ธะอนั เปน ภาระสําคญั ท่ตี องทําให พนั ธกจิ ทาํ ไมตองทํา เกดิ ผลตามวิสัยทศั น ทําอยา งไร กลยุทธ เปาหมายการกระทํา เปา หมายเชิงกลยทุ ธส ูความสําเร็จที่ วิธกี ารสําคญั ถกู ตอ งสมควรท่จี ะเปนตามวสิ ยั ทัศน

102 กรอบแนวคดิ ในการใชห ลักภูมิคมุ กนั เปนการประยกุ ตห ลักภมู ิคุมกันของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาวเิ คราะหก ลยทุ ธ ของแตละพันธกจิ ออกมาเปน แผนกลยุทธท่ถี กู ตอง ธุรกจิ มคี วามปลอดภัย โดยมกี รอบแนวคิดดงั น้ี ภูมคิ ุมกนั สงิ่ ทท่ี ําใหป ลอดภยั รูเทาทัน สภาวะแวดลอ ม เปาหมายกลยุทธ ตอความลม เหลว ภายในท่เี ปนจุดออ น จดุ แขง็ ตัวบง ช้ี สภาวะแวดลอมภายใน ของธรุ กจิ ความสําเร็จ รเู ทา ทนั สภาวะแวดลอ ม ปจจัยนําเขา สภาวะแวดลอมภายนอก ภายนอกทใ่ี ชเปนโอกาส กิจกรรมโครงการ ใชป ระโยชน และอุปสรรค ความอยากของตนเอง ตองระมดั ระวัง ความยึดมน่ั ในตนเอง ระมดั ระวังความอยากได เปน ของตนเองใหอ ยใู น ความพอดี ระมดั ระวังความยดึ มน่ั ถือมั่นของตนเอง ตอ งยึด หลกั การทํางานรวมกนั ท่ี ผูรวมงานรูเทาทนั กนั

103 กรอบแนวคดิ ในการใชความรอบรู เปน การประยุกตหลักแหงความรอบรูท ่ีจะนําไปสคู วามสําเร็จของการจัดการของอาชีพ ดวยวาเกณฑองคประกอบในระบบการบริหารจัดการคุณภาพกับแผนงานดานตาง ๆ ที่จะนําไปสู การปฏิบตั กิ ารวา จะตอ งเกย่ี วขอ งกับความรอู ะไรท่ีเราจะตอ งแสวงหาความรูใหเกิดความรอบรูพอเพียงที่ จะใชขับเคลือ่ นธรุ กิจไปสคู วามสาํ เร็จโดยมกี รอบดงั นี้ ความรอบรู การบริหาร การลงทุน จัดการคณุ ภาพ การผลติ การตลาด - บทบาทของผูประกอบอาชีพ การพฒั นาทมี งาน - การบริหารจดั การทรพั ยากร - การบรหิ ารจดั การผลติ - การบริหารจดั การตลาด - การควบคมุ การวัดผล ประเมนิ ผล และพัฒนาคณุ ภาพชีวติ

104 กรอบแนวคดิ ในการใชค ุณธรรม เปนการประยุกตหลักแหงคุณธรรมท่ีจะสรางความเขมแข็งใหกับการดําเนินธุรกิจท่ี ประกอบดวยความขยันขันแข็ง ความประหยัดใชทรัพยากร ความซ่ือสัตยตอการดําเนินงาน และความ อดทนตอ การควบคมุ ประคบั ประคองธุรกิจ โดยมกี รอบแนวคดิ ดังน้ี ความขยันขนั แข็งของผดู าํ เนนิ ธรุ กจิ มงุ มนั่ แสวงหาความรเู พื่อพฒั นาสูความเปนเลศิ ตรวจการดําเนนิ งานหาขอ บกพรอ ง ติดตามผลการดาํ เนินงานดา นตา ง ๆ ประเมนิ ธุรกจิ ในแงมมุ ตาง ๆ เปน ระยะ ๆ สรางความเขาใจใหกบั ผูรว มงาน ความประหยดั ใชทรพั ยากรคุม คา วางแผนการใชทรัพยากรอยา งรัดกุม ควบคมุ การใชท รพั ยากรใหเ กิดประสิทธผิ ล ลดของเสยี เปลี่ยนรปู ของเสยี และเศษวัสดุสรางมลู คาเพ่ิม ความซ่อื สัตยตอการดําเนินงาน สรา งคณุ ภาพผลผลติ ตามขอตกลง สงมอบผลผลิตตามขอ ตกลง กําหนดราคาที่ลูกคา รับได ธุรกิจไมสรา งปญ หาใหกับชมุ ชนและสิ่งแวดลอ ม อดทนควบคุมธรุ กจิ สูเ ปาหมาย งดเวน สิ่งทจี่ ะทําใหผ ลผลติ ไมเปน ไปตามขอตกลง อดกลัน้ ตอ ผลกาํ ไรท่ไี มส มควร สทู นแกไขขอบกพรอ ง

105 3. สรุป การดําเนินการธุรกิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ตัง้ แตระดับทําใหพออยูพอ กินพนความอดอยาก แบงปนผูที่ยังอดอยากไดกาวไปสูการสรางความอยูดีมีสุขท่ีจะตองเพ่ิมผลผลิต สรา งรายไดใหพ อเพยี งกับการดํารงและพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ และเก็บออมสรางทุนเพ่ือกาวยางไปสูความ มงั่ มีศรีสขุ ที่สามารถขยายธุรกิจออกไปสูต ลาดการแขง ขนั สรางงานสรางรายไดใหกับคนในชุมชนของ ตนเอง เปน สว นหนง่ึ ของการสรา งความเขม แข็งทางเศรษฐกิจของชุมชน การดําเนินธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หากพิจารณาความสัมพันธ ระหวางหลกั เศรษฐกิจพอเพียงกับข้นั ตอนทางธุรกจิ จะสรปุ ไดวา 1. การเร่มิ ตนธุรกิจจะตองเริ่มตนที่ความมีเหตุมีผล ซึ่งเปนเร่ืองของขอมูลสารสนเทศ ตาง ๆ ทผี่ ูทําธุรกิจจะตอ งศกึ ษาความตอ งการ แสวงหาความเขา ใจจนบอกไดวา จะทําอะไร เพราะอยางไร 2. เมือ่ รูวาทําอะไร อยา งไร กจ็ ะตอ งกําหนดความพอดีของภารกิจท่จี ะทําแตใหสัมพันธ กับสภาพชวี ิต ทุนตาง ๆ ทม่ี ีอยูไมทําอะไรเกนิ เลยจนสรา งความเดือนรอ นสคู วามลมเหลวใหกบั ตนเอง 3. เมื่อรูวาทําอะไรแคไหน จะตองทําอยางมีภูมิคุมกันใหปลอดภัยไมลมเหลว ดวย การวางเปาหมายการดาํ เนินงานและความคาดหวังตา ง ๆ ในรูปแบบธรุ กจิ ใหสอดคลองกบั จุดแข็ง จดุ ออน โอกาส อปุ สรรคตา ง ๆ และทบทวนตรวจสอบความอยาก ความติดยึดในตวั เราใหถอ งแท 4. เมื่อกําหนดเปาหมายความคาดหวังตาง ๆ ของธุรกิจที่คาดวามีความปลอดภัย ไมล มเหลวชดั เจนแลว ก็ถึงข้นั ตอนการปฏบิ ตั กิ ารในธุรกจิ จะตอ งทําแผนปฏิบัติการเขาสูการปฏิบัติจริง ขั้นตอนน้ีจะตองใชอ งคความรูตาง ๆ ในรูปของสหวิทยาการ ผูประกอบอาชีพจะตองมีความรอบรูดวย การแสวงหาความรู ทดลองตรวจสอบความรอู ยางกระจา งทุกดานทีจ่ ะนาํ เขา มาใชด าํ เนนิ การ 5. การดาํ เนินปฏบิ ัติการสูความสําเร็จใหผูประกอบการจะตอ งยืนอยูบนฐานคุณธรรมท่ี เร่ิมจากความขยนั ความประหยดั ความซอ่ื สัตยและความอดทน กจิ กรรมที่ 15 เม่ือศึกษาเอกสารหมายเลข 17 เขาใจดแี ลว ใหผูเรยี นวิเคราะหจ ากประสบการณของตนเองหรือ ของผปู ระสบความสําเร็จในอาชีพ จดั ทํากรอบความคิดในการจัดทําแผนธุรกิจตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง

106 เอกสารหมายเลข 19 : คูมือจัดทําแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะสมกับ ตนเอง ในเอกสารคูมือจัดทําแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะสมกับตนเอง ประกอบดวยสาระสกู ารปฏบิ ัติดังน้ี ตอนที่ 1 บทนํา ความคดิ รวบยอด นิยามศพั ท องคป ระกอบของแผนธรุ กจิ ตอนที่ 2 วธิ ีคดิ หาเหตุผล ของการขยายอาชพี ความคิดรวบยอด ข้นั ตอนการดาํ เนินงาน รายละเอียดการดาํ เนินงาน ตอนที่ 3 วธิ ีการกําหนดทิศทาง กลยุทธการขยายอาชีพใหมคี วามพอดี และภูมิคมุ กัน ความคิดรวบยอด ขน้ั ตอนดําเนนิ งาน รายละเอียดการดาํ เนนิ งาน ตอนที่ 4 การจดั ทาํ แผนปฏบิ ตั ิการ และสรา งความรอบรู ความคิดรวบยอด ข้นั ตอนการดําเนนิ งาน รายละเอยี ดขัน้ ตอนการดําเนนิ งาน ตอนที่ 5 การขบั เคลือ่ นแผนสูความสาํ เร็จ ความคิดรวบยอด ขั้นตอนดําเนินงาน รายละเอียดการดาํ เนินงาน

107 ตอนที่ 1 บทนาํ ความคิดรวบยอด แผนธรุ กจิ เปนกรอบความคิดการทํามาหากินของประชาชนบูรณาการกับปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพียง ทใ่ี หค วามสําคญั กบั สิง่ ที่ เปนอยู มอี ยู ของผปู ระกอบอาชีพใหสามารถขับเคล่ือนเขาสู ความสาํ เรจ็ ไดดวยตนเอง ดังนั้นแผนธุรกิจของชาวบานจึงเปนองครวมของการดําเนินงาน ไมใชแผน ธรุ กิจท่วั ไปทีเ่ ปน เอกสารกําหนดการลงทุน ระยะเวลา ผลกาํ ไร แตแ ผนธุรกจิ ของชาวบา นท่จี ะทาํ ตอ ไปนี้ เปน แผนวถิ ชี วี ติ การทาํ มาหากนิ ทมี่ ีการคดิ และดาํ เนินการอยางเปนระบบบนเสนทางของความพอดี นิยามศพั ท เพอ่ื ใหเขา ใจตรงกัน จึงขอนยิ ามศพั ทท่สี าํ คัญดังน้ี 1. ขอมลู สารสนเทศเพอ่ื การขยายอาชีพ หมายถึง ขอ มลู สารสนเทศท่ีเกี่ยวของเปนเหตุเปนผล ทจ่ี ะทาํ ใหก ารพฒั นาหรือขยายอาชพี เกิดผลสาํ เรจ็ ไดแ ก 1.1 ผลผลติ เราจะทําอะไรแลวขายไดแน ๆ 1.2 ลูกคา คือใครท่ีจะมาซอ้ื หรือใชบ รกิ ารของเรา มีมากนอ ยเทา ใด วัฒนธรรมชีวิตพวกเขา เก่ยี วของกบั ผลติ ผลทเ่ี ราจะทาํ ขายใหอยา งไร ซือ้ ใชบ อ ย ๆ หรอื นาน ๆ จะใชทีสงผลกับ การขายผลผลิต ของเราใหหมด มีรายไดพ อเพียงกับการดํารงชีวติ และขยายธรุ กจิ ไดหรอื ไม 1.3 ทนุ ถา เราจะทําผลผลิตหรอื บริการ เรามที นุ ดานตาง ๆ เพยี งใดเชน (1) เงนิ ทุนมีพอทจี่ ะเดินธุรกจิ ไปไดห รอื ไม ถาไมพอจะมีแหลงสํารองเงินทุนจากท่ีใด มาใหใ ช (2) ท่ีดิน มีขนาดเทาใด ถาจะทาํ ผลิตผลทคี่ ิดเอาไว จะไดผลผลิตพอเพยี งหรือไม (3) อปุ กรณ เคร่ืองมือทม่ี ีอยูจะสามารถใชดําเนินการไดเพียงใด จะตองมีอะไรเพ่ิมเติม หรือจะดดั แปลงของทมี่ อี ยใู ชไ ดหรอื ไม 1.4 ความสามารถของตนเองและทมี งานสัมพันธหรือไปกันไดกับผลิตผลหรือบริการที่จะทํา ถา ไมพ อจะไปเรียนรูท ่ไี หน และพนื้ ฐานของเราเรยี นรูไดหรือไม จะตองเตรียมและพัฒนาทักษะความรู พ้นื ฐานดานใด อะไรบาง 2. ทิศทางธุรกิจ หมายถึง การพัฒนาหรือการขยายอาชีพเราจะไปทางไหน แบบไหน ตองมี ภาระสาํ คัญอะไรบาง และในแตภ าระเราจะมีกลวิธีหรือวิธีการอยางไร ท่ีมีความพอดีกับสภาพท่ีเปนอยู ของเรา 3. วิสัยทัศน หมายถึง ความตองการใหเกิดข้ึนโดยรวมสุดทายปลายทางของแผนธุรกิจที่ ตองการใหเ กิดและไปถึงไดจริง 4. พนั ธกจิ หมายถึง พันธะอนั เปน ภาระสาํ คัญทจี่ ะตองทําเพอ่ื ใหเ กิดผลตามวิสยั ทศั นท ่กี าํ หนดไว 5. กลยทุ ธส คู วามสาํ เรจ็ หมายถึง กลวธิ ี วิธีการท่จี ะนํามาใชใหการดําเนินงานเกิดความพอดีสู ความสาํ เร็จตามวิสัยทศั น

108 6. แผลกลยทุ ธ หมายถึง กรอบของการจัดการใหการดาํ เนนิ งานพฒั นาหรือขยายอาชีพ เปนไป ตามวิสยั ทศั นท ี่จะชวยชีน้ ําถึงกระบวนการในการจัดทําแผนปฏบิ ัติตอ ไป 7. แผนปฏบิ ตั ิ หมายถึง การนํากรอบการจดั การในแผนกลยทุ ธมาจดั ทํากระบวนการปฏิบัติงาน ตงั้ แต การลงทนุ การผลิตหรือบรกิ าร ลูกคาและการตลาด ตลอดทัง้ การพฒั นาตนเอง เปนเอกสารขน้ั ตอน การดาํ เนนิ งาน การตรวจสอบหาขอบกพรอ งและการปฏิบตั ิการแกไขขอบกพรอง 8. การขบั เคลอื่ นแผน หมายถงึ การดาํ เนินงานตามแผนปฏิบัติการวา ผปู ระกอบการอาชีพ ควร จะมีบทบาทอะไร อยางไรบา ง จะดาํ เนนิ การบรหิ ารจดั การทรพั ยากรอยางไรใหเปนไปตามข้ันตอนของ แผนปฏิบตั ิ และการควบคุมคุณภาพ 9. เหตุผล หมายถงึ เหตุทีท่ ําใหเกดิ ผลสําเรจ็ ของการพัฒนาขยายอาชีพ 10. ความพอดี หมายถงึ ความถกู ตอ ง ความพอดีกบั ทต่ี อ งการดานทุน เวลาและคณุ ภาพ 11. ภมู ิคุม กนั หมายถงึ ส่ิงท่ที ําใหปลอดภัยตอความลมเหลว 12. ความรอบรู หมายถึง ภูมิปญญาท่ีจะเขาถึงองคความรูท้ังระบบของการพัฒนาและขยาย ขอบขา ยอาชีพ 13. คณุ ธรรม หมายถงึ หลักดาํ เนินวถิ ีธรุ กจิ เขาสคู วามเขม แขง็ ถกู ตองตามทํานองคลองธรรมของสงั คม องคประกอบของแผนธุรกจิ องคป ระกอบของแผนธุรกจิ ประชาชนควรประกอบดวย องคประกอบของวิถธี รุ กจิ ตั้งแตการคิด หาเหตุผลของการขยายอาชีพ กําหนดทิศทางกลยุทธของการขยายอาชีพใหมีความพอดีและมีภูมิคุมกัน กําหนดแผนปฏบิ ตั สิ รางความรอบรูตามแผนและขบั เคล่ือนแผนไปอยางมคี ุณธรรม ดงั น้ี 1234 คิดหาเหตุผลของ กําหนดทิศทางกล กาํ หนดแผนปฏบิ ัติ ขบั เคลื่อนแผนสู การขยายอาชีพ ยทุ ธของการขยาย สรา งความรอบรู ความสัมพันธอยาง อาชีพใหม คี วาม ตามแผน มีคุณธรรม พอดีและมีภมู ิคมุ กัน การคิดจดั ระบบขอ มลู 1. การกาํ หนดวสิ ยั ทศั น 1. การจดั ทําแผนดา นทุน 1. การศึกษาทําความเขาใจ สารสนเทศดา นผลผลติ 2. การกําหนดพันธกิจ 2. การจดั ทาํ แผนการผลติ ลูกคา ทนุ และ 3. การกาํ หนดกลยทุ ธ 3. การจดั ทําแผนดานลกู คา แผนปฏบิ ัตกิ าร ความสามารถของตนเอง 4. การจัดทาํ แผนกลยทุ ธ 4. การจัดทาํ แผนพฒั นา 2. การปฏบิ ตั ิการตามแผน ตนเอง 3. การตรวจสอบหาขอบกพรอง 4. การปฏิบตั กิ ารแกไข ขอ บกพรอ ง องคประกอบทงั้ 4 ขอ ดงั กลาวใหเปนองคประกอบในการจัดทําแผนธุรกิจตามแนวคิด ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงท่ีจะตอ งเรยี นรฝู กทําตอไป

109 ตอนท่ี 2 วธิ คี ดิ หาเหตผุ ลของการขยายอาชพี ความคดิ รวบยอด วิธกี ารคดิ หาเหตุผลการขยายอาชีพ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อใหได ขอ มูล สารสนเทศ เกีย่ วกับผลติ ผลหรอื บรกิ ารทีจ่ ะทาํ ลูกคาและตลาดท่ีจะขายผลิตภัณฑ ทุนดานตาง ๆ ทจี่ ะนาํ มาใชและมีอยูจริงตลอดท้ังความสามารถของผูประกอบอาชีพเอง ท่ีจะเปนเหตุเปนผลเพียงพอ ใชตัดสนิ ใจขยายอาชพี ใหเ กิดผลสําเร็จได ข้นั ตอนการดําเนินงาน 1 3 4 5 การ สรปุ ผล รวบรวม ประเมินตัดสินใจ จดั ทาํ เอกสาร เหตผุ ล ขอมูล 2 เลอื กเหตุผล การขยายอาชพี วเิ คราะห สาํ คัญ ข้ันตอนการดําเนนิ การดังกลาวอาจไมจําเปนที่จะตองทําครบทุกขั้นตอน เพราะขอมูล บางตวั ท่ไี ดมามีความสําคญั สามารถลัดขัน้ ตอน ขามขน้ั ไปอภิปรายนาํ ไปสูความเปนเหตุเปนผลได รายละเอยี ดการดาํ เนนิ งาน 1. การรวบรวมขอมูล เปนขน้ั ตอนการแสวงหา รวบรวมความรู โดยใชเ ครอ่ื งรับรใู นกายของเรา 1.1 การรบั รดู ว ยตา เชน การสังเกต จับตามอง การอาน ท่ีสามารถรูและใหเหตุผลที่ถูกตอง แลว จดบันทกึ 1.2 การรบั รูดว ยหู เชน การฟง อยางวเิ คราะห แยกประเด็นสาํ คัญออกมาใหไ ด 1.3 การรับรูดวยจมูก คือการรับรูกล่ิน หรือดมกลิ่นแลวใครครวญแยกประเภทอธิบาย ลกั ษณะเทียบเคยี งกับกล่นิ ทคี่ ุนเคยหรือบอกความแปลก แยกได 1.4 การรับรูดวยลิ้น คือการชิมรสคิดใครครวญ เทียบเคียงกับรสที่คุนเคยหรือบอก ความแปลกแยกได 1.5 การรบั รดู วยกาย คอื การท่ีตนเองเขาไปสูสภาวะแวดลอมท่ีสามารถรับรูบอกความเย็น ความรอน ความแขง็ ความออ นนมุ หรือสมั ผสั ที่พึงพอใจหรอื แปลกแยกออกไป จากรายละเอียดขางตนดังกลาว เปนการเก็บภาพรวมขอมูลที่ใชชีวติ ของตนเองเปนฐาน การเรียนรูท าํ ไดตลอดเวลา เพยี งแตผเู รยี นใหค วามสาํ คญั ตอสิ่งทีร่ ับรใู หส ามารถรแู ละใหเหตผุ ลท่ถี ูกตอง ดว ยการแยกใครค รวญแยกประเดน็ เทยี บเคียงกับประสบการณแ ละบอกความแปลกแยกออกไปได และ จดบันทกึ ใหต นเองสามารถเขาใจและระลกึ ถึงได

110 2. การวิเคราะหข อ มูล เปน ขัน้ ตอนทนี่ าํ ผลการรวบรวมขอ มลู มาศึกษาพิจารณาดว ยตนเอง โดย มขี นั้ ตอนดงั น้ี 2.1 จดั ขอ มลู เขา พวกดว ยการนําขอมูลท่ีจดบันทึกไวมาพิจารณาแยกเปนหัวขอแลวจัดเขา กลุมพวกเดยี วกัน 2.2 จดั ลาํ ดับความสําคัญของขอ มลู ดวยการนาํ ขอมูลแตล ะกลมุ มาพิจารณาวามีหัวขอใดที่มี ความสาํ คญั มากที่สุดเรียงลาํ ดบั ไปจนถงึ ความสําคญั นอย 2.3 จดั กลุมขอมลู ทมี่ คี วามสมั พนั ธ บงชถี้ ึงเหตุผลของการขยายอาชีพในแตล ะเหตุผล 3. สรปุ ผล เปนขัน้ ตอนการนํากลุมขอมูลทีม่ ีความสัมพันธบงช้ีถึงเหตุผลในแตละกลุมเหตุผล มาพิจารณาเช่ือมโยงกับประสบการณของตนเอง และปรากฏการณต า ง ๆ เขียนเปนเหตุผลของการขยาย อาชพี เปนขอ ๆ 4. ประเมนิ ตดั สนิ ใจเลอื กประเดน็ เปนข้ันตอนตัดสินใจวา การขยายอาชพี คร้ังนี้ควรมีเหตุผลท่ี สําคญั จริง ๆ ดวยการนาํ เหตผุ ลตาง ๆ ท่สี รปุ ไดม าศึกษาพิจารณาวาควรจะมีเหตุผลท่ีสําคัญจริงก่ีเหตุผล ในการขยายอาชพี 5. จัดทาํ เอกสารเหตุผลการขยายอาชีพ เปนข้ันตอนนําผลการสรุปและประเมินเลือกเหตุผล การขยายอาชีพมาจัดเขียนเปนเอกสารนําทางในการดําเนนิ กจิ กรรมขยายอาชีพตอไป ตวั อยา งเอกสาร เหตุผลของการขยายอาชพี เหตุผลการขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรยี  ของ นายขนั ติ หนแู ดง ไรทนเหนือ่ ย เลขที่ 19 หมู 8 ตําบลหนองแขม อําเภอโคกสาํ โรง จงั หวดั ลพบรุ ี ผลการศึกษาเหตุผลในการขยายอาชีพเกษตรอินทรีย พบวามีเหตุผลท่ีนําไปสูความสําเร็จ 4 องคประกอบดว ยกนั คือ 1. องคประกอบดานผลติ ผล 2. องคป ระกอบดา นลกู คา 3. องคป ระกอบดานตนทนุ 4. องคประกอบดานความสามารถของผูดําเนินงาน

111 องคป ระกอบดา นผลติ ผล ผลิตผลเกษตรอินทรียท่ัว ๆ ไปพบปญหาการปนเปอนของโลหะหนัก และเชื้อโรค ทางเดินอาหาร ดังนั้นเหตุผลที่จะนําไปสูความสําเร็จ คือ การจัดการระบบการผลิตใหปราศจาก การปนเปอ นสารโลหะหนักและเชือ้ โรคทางเดนิ อาหารจึงมีปจ จยั เหตุท่จี ะตอ งดําเนนิ การประกอบดวย 1. ยกเลิกการใชปุยคอกทําปุยหมัก เพราะปจจุบันเกษตรกรผูเลี้ยงสัตวใชอาหาร สาํ เร็จรูปท่ีผา นกระบวนการทางอตุ สาหกรรม ซง่ึ มีโลหะหนักปนเปอน เลี้ยงสัตว การทําเกษตรอินทรีย ไมส ามารถหามลู สัตวจ ากการเลีย้ งโดยธรรมชาตใิ นจาํ นวนทีเ่ พียงพอตอ การพัฒนาคณุ ภาพดนิ ได 2. พฒั นาปยุ อินทรียทาํ ใหปลอดภยั จากจลุ นิ ทรียบ ดู เนา และมีคุณคา ทางอาหารสงู จึงสรุปเหตุผลการพัฒนาเพื่อการขยายอาชีพในองคประกอบดานผลผลิตคือ ผลผลิต เกษตรอนิ ทรียไ มปนเปอ นสารโลหะหนักและจุลนิ ทรยี บูดเนา องคป ระกอบดานลูกคา ลูกคาผูบริโภคอาหารเกษตรอินทรีย มีเจตคติท่ีดีตอผลิตผลเกษตรอินทรีย แตไมรูจัก และเขาถงึ กระบวนการผลิตของเกษตรกรได บรโิ ภคไปบนความกังวลใจวาใชของจริงหรือไม จึงอาศัย ความเช่ือถือผูจัดจําหนายเปนสําคัญ ดังน้ันการขยายอาชีพของไรทนเหนื่อย จําเปนตองสรางความรู ความเขาใจ และการเห็นคณุ คาอาหารเกษตรอินทรยี ท อี่ า งองิ ระบบนเิ วศนธรรมชาตเิ ปนฐานการผลิต องคประกอบดานทนุ การขยายอาชีพเกษตรอินทรีย จําเปนตองขยายพ้ืนท่ีการผลิต การเพิ่มปริมาณน้ํา และ การพฒั นาคุณภาพดนิ จาํ เปนตองใชท นุ ดา นตา ง ๆ เพม่ิ ขนึ้ รวมจํานวน 870,000 บาท ดงั นี้ 1. เงินสํารองจา ยคา แรงงานเพ่ิม10 คน จนกวา จะไดผ ลตอบแทนคนละ6,000 บาทตอเดอื น รวม 3 เดือน เปน เงิน 180,000 บาท 2. ซ้ือรถไถพรวนดนิ ขนาด 30 แรงมา เปน เงนิ 360,000 บาท 3. คา สาํ รวจเจาะนํ้าบาดาลขนาด 6\" จํานวน 1 บอ เปน เงิน 120,000 บาท 4. คา ระบบกระจายและใหนํา้ 30 ไร เปนเงนิ 210,000 บาท รวมเปนเงนิ ทนุ ทจี่ ะตอ งใชเ พ่ิมอกี จาํ นวน 870,000 บาท องคประกอบดา นความสามารถ การนําเสนอความรู ความเขาใจใหกลุมผูบริโภค ชองทางท่ีตนทุนตํ่าท่ีสุดคือ การเปด เวบ็ ไซตไ รทนเหนอื่ ย เพือ่ นาํ เสนอสาระเนอ้ื หาและการแลกเปลย่ี นเรยี นรู จะตองพัฒนาเว็บไซตเปนระยะ ๆ ในสาระทันตอการเขามาเรยี นรูของลูกคา และผสู นใจ จึงตอ งทําเอง

112 สรปุ เหตผุ ลเพอื่ ความสาํ เรจ็ ของการขยายอาชีพ จากองคประกอบท้ัง 4 ดานดังกลาวไรทนเหนื่อย มีเหตุผลที่จะทําใหการขยายอาชีพ ประสบความสาํ เร็จ 5 ดา นดงั นี้ 1. ตองพัฒนาคณุ ภาพของดินไมใ หม ีโลหะหนักอันตรายปนเปอน 2. ตอ งควบคมุ ระบบการหมกั สังเคราะหในกิจกรรมตาง ๆ ใหจ ุลินทรยี บดู เนา ลดตาํ่ ลง 3. ตองใหความรูความเขาใจและการเห็นคุณคาอาหารเกษตรอินทรีย แกลูกคาและ ผสู นใจ 4. ตอ งระดมทุน 870,000 บาท ใชขยายการดาํ เนนิ งาน 5. ตอ งพฒั นาบคุ ลากรภายในใหมคี วามสามารถพฒั นาเวบ็ ไซตไ ดด วยตนเอง เหตุผลทั้ง 5 ประการจะเปนเหตุผลนําไปสูความสําเร็จของการขยายอาชีพที่จะทําให คณุ ภาพผลผลติ สงู ขึ้น ตรงกบั ความตองการของลกู คา และสามารถขยายสวนแบงของตลาดออกไปได

113 ตอนที่ 3 วธิ กี ารกาํ หนดทิศทาง กลยทุ ธ การขยายอาชพี ใหม คี วามพอดแี ละมภี ูมิคุมกนั ความคิดรวบยอด การทาํ ธรุ กิจไมว า จะทําระดับใด จําเปนตองมีทิศทางใหมองเห็นผลสําเร็จ ภาระงานท่ี จะตองทําและกลยทุ ธส คู วามสําเรจ็ ใชเปนความคิดสูก ารปฏิบตั ิจรงิ จะทําใหเราวางธรุ กิจอยใู นความพอดี อยางมีภมู ิคุม กัน ไมใ ชท ําไป คดิ ไป ลงทนุ ไป อยา งไรท ศิ ทาง ข้ันตอนการดําเนินงาน 123 ทิศทางธุรกิจ กลยุทธ แผน วิสัยทศั น กลยุทธ แผนกลยุทธ ภารกจิ จากแผนภูมิ ทําใหมองเหน็ วาการกาํ หนดทศิ ทาง กลยทุ ธ การขยายอาชีพ ประกอบดวย 1. การคิดเขียนทิศทางธุรกิจ ประกอบดวยวิสัยทัศนที่ตองการใหเกิดอยางมีความพอดี และ ภารกิจสําคญั ทจี่ ะนาํ ไปสูค วามสาํ เรจ็ 2. การคิดเขยี นกลยุทธหรือวิธกี ารสรา งความสาํ เรจ็ ตามพันธกจิ ซ่งึ จะมีเปา หมายอยางชัดเจน 3. การคิดเขียนแผนกลยุทธดวยการนําเปาหมายกลยุทธมาวิเคราะหใหมองเห็นตัวบงช้ี ความสําเร็จ ปจจัยนําเขาท่ีสําคัญ และกิจกรรมท่ีจําเปนตองทําเปนแผนทิศทางไปสูความสําเร็จของ การดําเนนิ ธุรกจิ

114 รายละเอียดการดาํ เนนิ งาน 1. การกําหนดทิศทางธุรกิจ เปนการคิดใหมองเห็นอนาคตของการขยายอาชีพใหมีความพอดี จะตองกําหนดใหไดวาในชวงระยะขางหนาควรจะไปถึงไหน อยางไร ซึ่งประกอบดวย ขอความ วิสัยทัศนวา จะไปถึงไหน และขอความพนั ธกจิ วาจะไปอยางไร โดยมวี ธิ กี ารคดิ และเขียนดงั น้ี 1.1 การเขียนขอความวสิ ัยทศั น การขยายอาชีพ มลี ักษณะโครงสรางการเขยี นที่ประกอบดว ย ก. ชวงระยะเวลาท่ีเราไปสุดทางของการขยายอาชีพในชวงน้ี จะเปนระยะเวลาก่ีป พ.ศ. อะไร ข. ความคดิ เปาหมาย ลักษณะความสําเร็จที่เราจะไปถึงอยางมีความพอดี และทาทาย ความสามารถของเรา คืออะไร ตัวอยางขอ ความวสิ ยั ทัศน “ พ.ศ. 2551 ไรท นเหนื่อยผลติ ผกั สดผลไมเ กษตรอนิ ทรยี เ ขาสูตลาดคณุ ภาพประเทศสิงคโปร” จากขอ ความวิสัยทัศน ตวั อยางขา งตน สามารถจาํ แนกใหม องเหน็ โครงสรางการเขยี นไดด ังน้ี ก. ชว งระยะเวลาทจี่ ะไปสดุ ทาง คอื ป พ.ศ. 2551 ข. ขอความ ความคิดลักษณะความสําเร็จท่ีจะไปถึงอยางมีความพอดีและทาทาย คือ ไรทนเหน่ือยสามารถผลิตผักสด ผลไม เกษตรอินทรียเขาสูตลาดคุณภาพประเทศ สงิ คโปรไ ด จึงอาจสรุปไดวาการกําหนดวิสัยทัศนไมใชเปนการกําหนดเพื่อความนาสนใจ แตเปนการ กาํ หนดใหม องเหน็ ทศิ ทางของธุรกิจท่เี ราจะตอ งฝาฟน อปุ สรรคตา ง ๆ ไปใหถึงได 1.2 การเขยี นภารกิจ การเขียนขอความภารกิจเปนการดําเนินการตอเนื่องจากการกําหนด วิสัยทัศน วาเราจะตองมีภารกิจท่ีสําคัญ อะไรบาง ท่ีเราทําใหการขยายอาชีพบรรลุผลสําเร็จไดตาม วสิ ัยทศั น โดยมีแนวทางการคิดและเขียนดังน้ี 1.2.1 การวเิ คราะหวา หากจะใหเ กดิ ความสาํ เรจ็ ตามวสิ ยั ทัศน จะตอ งมีภารกจิ อะไรบาง ในทางธรุ กิจมีภาระท่ีสําคญั 4 ประการ คอื ก. ภารกจิ ดานทนุ ดาํ เนินการ ข. ภารกจิ ดานลูกคา ค. ภารกจิ ดา นผลผลติ ง. ภารกจิ ดานการเรียนรพู ฒั นาตนเองและองคกร ดังน้นั การดาํ เนนิ การขยายอาชพี อาจใชภ ารกจิ ทั้ง 4 กรณีมาคดิ เขียนภารกจิ นาํ ไปสคู วามสําเรจ็ ได 1.2.2 โครงสรางการเขยี นภารกิจมีองคประกอบรวม 3 ดา น คือ ก. ทําอะไร (บอกภาระสาํ คัญทก่ี ระทบตอ ความสําเร็จ) ข. ทาํ ไมตองทาํ (บอกเหตผุ ลหรอื จดุ ประสงค) ค. ทําอยางไร (บอกวิธีดําเนนิ การท่ีสาํ คญั และสงผลตอความสําเรจ็ จริง)

115 ตวั อยา งขอ ความภารกิจของไรทนเหนอ่ื ย 1. ขยายพ้นื ทกี่ ารผลิต 20 ไร เพอื่ ใชผลติ ผกั สดอนิ ทรีย ดวยการพฒั นาคณุ ภาพดนิ ดว ยปุยพชื สด เพม่ิ แรงงาน 10 คน จดั หานํ้าใหไดวนั ละ 300 ลกู บาศกเมตร 2. สรางความเชอ่ื ถือใหกับลกู คา เพื่อขยายการตลาดดว ยการจดั ทาํ เวบ็ ไซตของตนเอง จดั ทําสารคดี เผยแพร สัปดาหล ะ 1 เรื่อง และเวบ็ บอรดแลกเปลย่ี นเรยี นรูก ับลกู คา และผสู นใจ 3. ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ใหเปน ไปตามมาตรฐานเกษตรอนิ ทรียสหภาพยุโรป เพื่อใหสามารถ สง ออกตา งประเทศได ดว ยการพฒั นาคณุ ภาพดนิ ไมใ หป นเปอ นโลหะหนกั และจัดการแปลง เกษตรใหเปน ระบบนเิ วศนธ รรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหท ํางานตามขน้ั ตอน เพื่อตดิ ตามหาขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข ขอบกพรองไดด วยการสรา งความตระหนักใหเหน็ ความสําคญั ของมาตรฐานคณุ ภาพ และ รว มเขยี นเอกสารข้นั ตอนการทาํ งาน จากตัวอยา งขอ ความภารกจิ ของไรท นเหนือ่ ย นํามาจําแนกขอความตามลักษณะโครงสรางการ เขยี นไดด ังนี้ ทําอะไร ทําไมตองทํา ทาํ อยา งไร 1. ขยายพ้นื ทก่ี ารผลิต 20 ไร เพื่อใชผลติ ผกั สดอนิ ทรยี  โดยการพัฒนาคณุ ภาพดินดวย ปุย พืชสด เพ่มิ แรงงาน 10 คน จัดหานํ้าวนั ละ 300 ลกู บาศกเ มตร 2. สรา งความเชื่อถือใหก ับลูกคา เพือ่ ใหล กู คา มนั่ ใจวา ไดบ รโิ ภค ดวยการจดั ทาํ เว็บไซตของตนเอง อาหารคณุ ภาพ สะอาด ปลอดภัย จดั ทําสารคดีเผยแพรสัปดาหล ะ 1 เร่อื ง และเวบ็ บอรดแลกเปลี่ยน เรยี นรกู ับลกู คา 3. ยกระดบั คุณภาพผลผลิตให เพอื่ ใหส ามารถสง ออกไปสู ดวยการพัฒนาดินไมใ หปนเปอ น เปนไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย ประเทศสิงคโปรได โลหะหนกั ตามมาตรฐานพัฒนา สหภาพยโุ รป ระบบนเิ วศแปลงเกษตรใหเ ปน ระบบนเิ วศธรรมชาติ 4. พฒั นาคนงานใหทาํ งานตาม เพ่อื ใหสามารถตดิ ตามหา ดวยการสรา งความตระหนกั ให ขนั้ ตอนได ขอบกพรอ งและปฏบิ ตั ิการแกไ ข เห็นความสาํ คญั ของมาตรฐาน ขอบกพรอ งได คุณภาพผลผลิตและรวมเขยี น เอกสารข้นั ตอนการทาํ งาน

116 จงึ สรุปไดวาการขยายอาชพี ใหเ กดิ ความพอดนี นั้ เปน ไปตามศกั ยภาพของผูประกอบอาชีพ แตการกําหนดทิศทางขยายอาชีพน้ันตองมองเห็นทิศทางที่จะไปถึงและรูวามีภารกิจอะไรบาง ตอง ทาํ อยางไรใหมองเห็นรูปธรรมของการขยายอาชพี ที่กาวออกไปขา งหนา 2. การระบุกลยุทธ การท่ีจะขยายอาชีพใหบรรลุตามวิสัยทัศน ตองมีแนวทางปฏิบัติสู ความสาํ เร็จ เพอ่ื ชยั ชนะเราเรยี กวา กลยทุ ธ ดังนน้ั การกาํ หนดกลยทุ ธเ พ่ือใหการขยายอาชีพสูความสําเร็จ จึงกําหนดกลยทุ ธจ ากภารกิจที่จะทําท้งั 4 ดา นตามแนวคิดดังนี้ 2.1 นาํ ขอความภารกจิ ในสว นทาํ อยางไรมาพิจารณาวา มกี จิ กรรมท่ีจะตองทาํ อะไรบา ง ตวั อยาง การพจิ ารณาในสว น ทาํ อยา งไรของภารกจิ ท่ี 1 มกี จิ กรรมทีต่ องทาํ ดงั น้ี 1. พัฒนาคณุ ภาพดนิ ดวยปยุ พืชสด 2. เพม่ิ แรงงาน 10 คน 3. จดั ใหมนี ํา้ ใชเ พ่ิมวนั ละ 300 ลูกบาศกเ มตร 2.2 คดิ พิจารณาวา กิจกรรมใดเปนกจิ กรรมท่ียุงยากและเปนแกนหลักสําคัญของความสาํ เร็จ ในภารกจิ น้ี จะตองใชเทคนคิ วธิ ีอะไรเขามาเปนกลยุทธในการทํางานดงั ตัวอยาง กจิ กรรม สรุปผลการพจิ ารณา ลําดบั เทคนคิ วธิ กี ารท่ีจะใช ความสําคญั เปนกลยทุ ธ 1. พัฒนาคณุ ภาพดนิ เปน กจิ กรรมทต่ี องทาํ กรอบการ ดวยปุยพืชสด ผลิตเปนระยะ ๆ อยา งตอเนื่อง 1 ใชจอบหมนุ ฟนดินและ เพยี งประกาศรับสมคั รแลวช้ีแจงให วชั พืชเขา ดว ยกนั 2. เพิ่มแรงงาน 10 คน ทาํ งานตามขั้นตอน 3 วาจางผูรบั เหมา สํารวจ เจาะหานํา้ - 3. จดั นาํ้ เพม่ิ วนั ละ 300 ทาํ เสร็จแลว กใ็ ชไ ดเ ลย 2 ลกู บาศกเ มตร - 2.3 สรุป ระบุกลยุทธ และเปาหมายกลยุทธดวยการนาํ ผลการวิเคราะหกําหนดเทคนิควิธีการมา เปนกลยทุ ธ และนําขอความสว นทีบ่ อกวาทาํ อะไรมาเปน เปา หมายกลยทุ ธ ดงั ตัวอยา งนี้ 2.3.1 กลยุทธดําเนินการคือ การใชจอบหมนุ พฒั นาคุณภาพดิน 2.3.2 เปาหมายกลยุทธคือ การพฒั นาคณุ ภาพดิน 20 ไร

117 ตวั อยางผลการพิจารณากําหนดกลยุทธขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ข องไรท นเหน่ือยดงั นี้ ผลการพจิ ารณาขอ ความทํา ขอ ความภารกิจในสว น ทาํ ขอความกลยุทธส คู วามสําเรจ็ อยา งไร และกาํ หนดเทคนคิ วธิ ใี น อยางไร นาํ มาใชกําหนด ของการขยายอาชีพ กจิ กรรมทีส่ าํ คัญสง ผลตอ เปา หมายกลยทุ ธ ความสาํ เรจ็ ของภารกจิ 1. ใชจ อบหมนุ พัฒนาคุณภาพดิน ขยายพื้นทก่ี ารผลิต 20 ไร ใชจอบหมนุ พฒั นาคณุ ภาพดนิ ในการขยายพืน้ ทกี่ ารผลติ จํานวน 20 ไร 2. ใชเ วบ็ ไซตเ ผยแพร สรางความเชอื่ ถือใหกับลูกคา ใชเว็บไซตเ ผยแพรความรู ความเขาใจเกษตรอินทรีย ทางอนิ เทอรเ น็ต 3. ใชอ งคค วามรรู ะบบนเิ วศ ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ใหได ใชอ งคความรรู ะบบนเิ วศ ธรรมชาติ พฒั นาระบบนเิ วศ ตามมาตรฐานคณุ ภาพเกษตร ธรรมชาตยิ กระดับคณุ ภาพ แปลงเกษตร อินทรยี ส หภาพยุโรป ผลผลติ เขาสูมาตรฐานเกษตร อินทรียส หภาพยุโรป 4. พฒั นาคณะทาํ งานใหร เู ทา กนั พัฒนาคนงานใหทาํ งานตาม ใชเ ทคนคิ การบริหารคณุ ภาพให ข้นั ตอนได คณะทาํ งานรูเทาทนั กนั รว มกัน ทาํ งานตามขน้ั ตอนได 3. แผนกลยุทธ ใชเ ปน แผนภาพรวมของการขยายอาชพี เปน เครื่องมอื ควบคุม ภาพรวมของการ จัดการขยายอาชพี ทปี่ ระกอบดว ยเหตุผลท่ีจะทําใหการขยายอาชีพสาํ เรจ็ กบั องคประกอบดานการควบคุม เชงิ กลยุทธ ทาํ ใหเกิด 16 ตาราง บรรจเุ ง่อื นไขสูความสําเร็จไวสําหรับจัดทําแผนปฏิบัติการ และควบคุม ภาพรวมของการดําเนนิ งาน ก. องคประกอบดานเหตุผลสูค วามสาํ เร็จของการขยายอาชีพประกอบดวย (1) ดานการลงทุน (2) ดา นลกู คา (3) ดา นผลผลติ (4) ดานการเรียนรพู ฒั นาตนเอง ข. องคประกอบดา นการควบคุมเชิงกลยุทธป ระกอบดวย (1) เปา หมายกลยทุ ธ (2) ตวั บง ชีค้ วามสาํ เรจ็ (3) ปจ จัยนาํ เขา ดาํ เนนิ งาน (4) กิจกรรม / โครงการที่ตอ งทํา

118 3.1 การเขียนแผนกลยุทธท้ังหมดจะตองบรรจุอยูในเอกสารหนาเดียว เพ่ือใหมองเห็น ความสัมพนั ธรวมระหวางตารางทง้ั 16 ตารางดงั ตวั อยา ง ตัวอยางเอกสาร แผนกลยทุ ธ วิสยั ทัศน “ป พ.ศ. 2551 ไรทนเหนอื่ ยผลติ ผักสด ผลไมเ กษตรอินทรียเขาสูตลาดอาหารคุณภาพ ประเทศสิงคโปรไ ด” เงอ่ื นไข ภารกจิ ดา นการลงทนุ ภารกจิ ดานลกู คา ภารกจิ ดา นผลผลติ ภารกจิ ดา นการ พัฒนาตนเอง เปาหมายกลยทุ ธ ขยายพ้ืนทกี่ ารผลิต 20 ไร สรางความเชือ่ ถอื ใหกับ ยกระดบั คุณภาพ พฒั นาคนงานใหทาํ งาน ลกู คา ผลผลติ ใหไดต าม ตามขน้ั ตอนได มาตรฐานการเกษตร อินทรยี ยโุ รป ตัวบงชค้ี วามสําเร็จ - พัฒนาคณุ ภาพเปน ดิน - ยอดสัง่ ซื้อเพ่ิมขน้ึ จนเต็ม - ผลการวิเคราะห - คนงานยึดการทาํ ตาม อินทรียครบ 20ไร ปริมาณการผลติ ผลผลิตไมพ บธาตุ เอกสารคมู ือ - โครงสรา งดนิ เปนเมล็ดกลม - ลกู คาเขา มาแลกเปล่ียน โลหะหนกั ทีร่ ะบุใน ดาํ เนินงาน สีนาํ้ ตาล ความเขา ใจเกษตรอนิ ทรยี  มาตรฐาน - คนงานรเู ทาทนั กนั ในเว็บเพจ - ปราศจาก จลุ นิ ทรยี บ ดู เนา ปจจยั นาํ เขา - จอบหมุนขนาดหนา กวาง - สารคดีการผลิตเกษตร เมลด็ พนั ธุ - เอกสารข้ันตอนการ ดําเนนิ งาน 120 ซม. อินทรยี ไ รทนเหนื่อยภาค ออรแ กนิค ทํางาน - เมลด็ พันธปุ ยุ พืชสด ภาษาอังกฤษและไทย - เอกสารตรวจตดิ ตาม - จุลินทรยี  พด.1 พด.2 และ คณุ ภาพ พด.3 กิจกรรมโครงการ - กิจกรรมการพฒั นาดนิ ดานปยุ - จดั ทําสารคดคี วามรแู ละ - ผลิตเมลด็ พนั ธพุ ืชผัก - ฝกอบรมการทาํ งาน พืชสด แสดงผลงานเกษตร ตวั ท่ีสามารถทําได รว มกัน เพือ่ ใหม ี - สาํ รวจขดุ เจาะบอนา้ํ บาดาล อนิ ทรยี  เดือนละ 1 เรอ่ื ง ความสามารถเทาทนั กัน - จดั ทําเอกสารขน้ั ตอน ขนาด 300 ม.3/วนั - ตดิ ต้ังเวบ็ ไซต - จา ยแจก DVD ความรู การทํางานในแตละ เกษตรอนิ ทรียไรทน กิจกรรม เหนอ่ื ย - ฝก การใชเ อกสาร ขน้ั ตอนการทํางาน จากเอกสารตัวอยา ง ทําใหม องเหน็ สาระสาํ คัญทเ่ี ปน เหตเุ ปนผลตอความสําเร็จของการ ขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรียไรทนเหน่อื ย

119 ตอนที่ 4 การจัดทาํ แผนปฏบิ ตั กิ ารและการสรางความรอบรู ความคดิ รวบยอด การทําแผนปฏิบัติการเปนการดําเนินงานตอเน่ืองจากแผนกลยุทธ ดวยการจัดทํา รายละเอียดใหเห็นแนวปฏิบัติ ในแตละภารกิจที่จะนาํ ไปสูค วามสาํ เรจ็ ตามวสิ ยั ทศั นทต่ี ้งั ไว ขั้นตอนการทํางาน 1 กําหนดเปา หมายของธุรกิจ 2 กําหนดจดุ ประสงคก ารดาํ เนนิ งาน 3 7 จดั ทําเอกสารแผนปฏบิ ตั กิ าร กําหนดลกั ษณะบง ชี้ความสําเรจ็ 4 8 สํารวจความรอบรขู องตนเอง กําหนดผลท่เี กดิ 5 กําหนดกจิ กรรมและเหตกุ ารณ 6 กําหนดทรัพยากรดาํ เนินงาน

120 รายละเอยี ดข้นั ตอนดําเนนิ งาน 1. การกําหนดเปา หมายของภารกจิ ดว ยการวเิ คราะหแผนกลยทุ ธในสว นเปา หมายกลยุทธของ แตละภารกิจมาใชก ําหนดเปน เปา หมายแผนปฏบิ ัติการดงั ตวั อยางตอ ไปนี้ 1.1 ภารกิจดานการลงทนุ เปาหมายปฏิบัติการ คือ “ขยายพนื้ ทีก่ ารผลิตเกษตรอนิ ทรยี เพม่ิ 20 ไร” 1.2 ภารกิจดา นลูกคา เปาหมายปฏิบตั ิการ คอื “สรางความเชือ่ ถือใหก บั ลูกคา ” 1.3 ภารกิจดานผลผลิต เปา หมายปฏิบตั กิ าร คือ “ยกระดับคุณภาพผลผลิตใหไ ดม าตรฐานเกษตรอนิ ทรยี ยโุ รป” 1.4 ภารกิจดา นการพฒั นาตนเอง เปา หมายปฏบิ ัตกิ ารคอื “พัฒนาความสามารถและทัศนคติคนงานใหทํางานตามขั้นตอนในเอกสารคูมือ ปฏิบตั กิ ารเกษตรอนิ ทรยี ไ รทนเหนอื่ ย” 2. กําหนดจุดประสงคก ารดําเนนิ งาน ดา นเกณฑเปาหมายวาควรจะมีจุดประสงคดําเนินงานท่ี สําคญั อะไรบาง ตัวอยา งเชน ขยายพื้นทก่ี ารผลิต 20 ไร พฒั นาคณุ ภาพดนิ จดั หานํา้ ใหเ พยี งพอ จากแผนภูมิทาํ ใหม องเห็นไดวา เปาหมายการขยายพื้นที่การผลิต 20 ไร มีจุดประสงค การดําเนินงาน 2 ดา นคอื การพัฒนาคณุ ภาพดิน และการจัดการน้ําใหเพียงพอและเขียนเปนจุดประสงค การดาํ เนินงานไดด งั ตัวอยา งตอไปนี้ เปา หมายขยายพ้ืนทก่ี ารผลติ 20 ไร มจี ดุ ประสงคดาํ เนินงานดงั นี้ 1. เพ่ือพฒั นาคณุ ภาพดินใหเปนดินอนิ ทรยี ได 2. เพื่อสํารวจและขุดเจาะนํ้าบาดาลใหเพียงพอได 3. กาํ หนดลักษณะบง ชคี้ วามสาํ เรจ็ ดวยการวเิ คราะหจ ุดประสงคด ําเนินงานวาลักษณะ บง ชี้ความสําเรจ็ เปนอยา งไร ดังตัวอยา งตอ ไปนี้ จดุ ประสงคดาํ เนินงาน ลักษณะบง ช้ีความสําเร็จ 1. เพอ่ื พัฒนาคุณภาพดนิ ใหเ ปนดนิ อินทรียได 1.1 มอี ินทรยี วัตถุในดิน 2. เพือ่ สาํ รวจขดุ เจาะนาํ้ บาดาลไดนา้ํ เพียงพอ 2.1 พบนํ้าใสสะอาด

121 4. กําหนดผลท่ีเกิด ดวยการวิเคราะหลักษณะบงช้ีความสําเร็จรวมกับความตองการ จําเปนท่แี ทจ ริงแลว ระบุผลทเี่ กดิ ดังตัวอยา งตอ ไปน้ี จดุ ประสงคด าํ เนินงาน ลกั ษณะบง ช้ีความสําเรจ็ ผลทีเ่ กดิ 1. เพือ่ พฒั นาคุณภาพดินใหเ ปน 1.1 มอี นิ ทรยี วตั ถใุ นดนิ - ซากพชื ยอ ยสลายเปนสีนา้ํ ตาล ดินอนิ ทรีย พรอมปลดปลอ ยธาตุอาหาร ใหพ ชื - โครงสรา งดนิ เปนกอ นกลม - ดินมกี ล่นิ หมกั เหมือนเหด็ หรือ ตะไครน ํ้า 2. เพอ่ื สาํ รวจขดุ บอ บาดาลไดน ้าํ 2.1 พบน้ําใสสะอาด - นาํ้ มคี า PH 6.8 เพยี งพอ - ปรมิ าณนํา้ ที่ได 15ม3/ชม. 5. กําหนดกิจกรรมและเหตุการณ ดวยการวเิ คราะหผลที่เกิดวาถาจะใหเกิดผลดังกลาวจะตอง ทาํ กจิ กรรมและมีเหตุการณอ ะไรบางและสามารถทําไดจรงิ ดงั ตวั อยางตอ ไปนี้ จดุ ประสงคก าร ลักษณะบง ช้คี วามสาํ เรจ็ ผลท่ีเกดิ กิจกรรมและเหตผุ ล ดําเนนิ งาน 1. เพ่อื พฒั นา 1.1 มีอนิ ทรียวัตถใุ นดนิ - ซากพืชยอยสลายเปนสี 1. ปลูกปยุ พชื สดประกอบดว ย คณุ ภาพดนิ นา้ํ ตาลพรอ มปลดปลอย เหตุการณท จี่ ะตองทําดังนี้ ใหเ ปนดนิ ธาตุอาหารใหพ ชื (1) ไถบกุ เบกิ พรวนดิน อินทรยี  - โครงสรา งเปนดินกอ นกลม (2) หวานเมลด็ ปอเทือง - ดนิ มกี ลน่ิ หมกั เหมือน (3) ใหน ้าํ ทุก 3 วนั เห็ดหรือตะไครนํ้า (4) บํารุงดูแลรกั ษาจนอายุ ครบ 40 วนั 2. สบั พรวนปยุ พืชสดคลกุ เขา กับดินประกอบดว ยเหตกุ ารณ ดงั นี้ (1) สบั พรวนตนปอเทืองคลุก ลงดิน (2) ใหน า้ํ ผสมจุลนิ ทรยี  พด.2 ทกุ 2 วนั (3) ครบ 15 วนั ตรวจสอบการ หมกั สลายของดิน

122 จดุ ประสงคการ ลักษณะบง ชี้ความสาํ เร็จ ผลทเี่ กดิ กิจกรรมและเหตผุ ล ดาํ เนนิ งาน (4) สบั พรวนใหซากยอ ยสลาย กระจายตัวอยางสมํา่ เสมอ (5) เมอ่ื กระบวนการหมกั ครบ 25 วนั ทําการตรวจสอบวา เปน ไปตามผลทีเ่ กิด หรือไม 6. กําหนดทรพั ยากรการดําเนินงาน ดว ยการวเิ คราะหก จิ กรรมและเหตุการณว า จะใชท รัพยากร วัสดุ แรงงาน และระยะเวลา เทา ไร กิจกรรมและเหตกุ ารณ ระยะเวลา แรงงานที่ วัสดุ เคร่ืองจักรกล ของงาน ตอ งใช 1. การปลูกปยุ พืชสด (1) ไถบกุ เบิกจากหนาดนิ 20 ไร 1 วัน 1 คน นา้ํ มนั ดีเซล 100 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp (2) ไถแปรยอ ยดนิ 20 ไร 1 วัน 1 คน น้ํามนั ดเี ซล 60 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp (3) หวานเมล็ดปอเทอื ง 20 ไร 1 วัน 4 คน เมล็ดปอเทอื ง 100 กก. - (4) ใหน ้าํ ทุก 3 วัน 14 วัน 1 คน - - (5) บํารงุ ดแู ลรกั ษาจนอายุ 40 วนั 45 วัน 1 คน - - 2. หมักปยุ พืชสด (1) ไถสับพรวน ปอเทอื งคลกุ ลงดนิ 1 วนั 1 คน นา้ํ มนั ดเี ซล 60 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp พวงจอบหมุนขนาด (2) ใหนํ้าผสมอนิ ทรีย พด.2 1.20 เมตร ทุก 2 วัน 8 วนั 1 คน จุลนิ ทรียข ยายจาก พด.2 - (3) ตรวจสอบการหมกั สลายของ จาํ นวน 3,200 ลิตร ซากปยุ พชื สดเขา กบั ดิน 1 วนั 1 คน - - (4) ไถสับพรวนใหซากพชื ยอ ย สลายกระจายตวั อยาง 1 วัน 1 คน นา้ํ มนั ดีเซล 60 ลิตร รถแทกเตอร 35 Hp สม่ําเสมอ พวงจอบหมนุ ขนาด (5) เม่อื การหมกั ครบ 25 วนั ทํา 1.20 เมตร การตรวจสอบวา เปนไปตาม 1 วัน 1 คน - - ผลทเี่ กดิ ทกี่ ําหนดไวห รอื ไม

123 ตัวอยางบางสวนของแผนปฏบิ ัตกิ ารขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรียไรท นเหนอื่ ย แผนปฏิบตั ิการขยายอาชพี เกษตรอินทรยี  ไรท นเหนอื่ ย เลขที่ 19 หมู 8 ตาํ บลหนองแขม อาํ เภอโคกสาํ โรง จงั หวดั ลพบรุ ี วิสยั ทศั น “พ.ศ. 2551 ไรท นเหน่ือยผลิตผกั สด ผลไมเกษตรอนิ ทรยี เขา สูตลาดคณุ ภาพประเทศสงิ คโปร” ภารกิจการขยายอาชีพ 1. ขยายพ้ืนท่ีการผลติ 20 ไร เพ่อื ใชผลิตผักสดอินทรยี  ดวยการพัฒนาคุณภาพดนิ โดยปุยพืชสด เพิม่ แรงงาน 10 คน และจัดหาน้าํ ใชวนั ละ 300 ม.3 2. สรางความเชื่อถือใหกับลูกคาเพื่อขยายตลาดดวยการจัดทําเว็บไซต จัดทําสารคดีเผยแพร และเว็บบอรด แลกเปล่ียนเรียนรูกบั ลกู คา และผสู นใจ 3. ยกระดับคณุ ภาพผลผลติ ใหเปน ไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรยี ยุโรป เพอื่ ใหสามารถสงออก ตา งประเทศดวยการพัฒนาคุณภาพดนิ ไมใหปนเปอนโลหะหนัก และจัดการแปลงเกษตรใหเปนระบบ นิเวศธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหทํางานตามข้ันตอน เพื่อติดตามหาขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข ขอบกพรอ งดว ยการสรา งความตระหนกั ใหเ ห็นความสาํ คญั ของมาตรฐานคุณภาพและรวมเขียนเอกสาร ขน้ั ตอนการทํางาน กลยทุ ธสคู วามสําเรจ็ ของการขยายอาชีพ เพื่อนําไปสคู วามสําเรจ็ จึงกําหนดกลยทุ ธด ําเนินการดังนี้ 1. ใชจ อบหมุนเปนหลักพัฒนาคุณภาพดนิ ในการขยายพื้นทกี่ ารผลติ จํานวน 20 ไร 2. ใชเวบ็ ไซตเผยแพรค วามรูความเขา ใจเกษตรอินทรียท างอินเทอรเนต็ 3. ใชอ งคค วามรรู ะบบนเิ วศธรรมชาตยิ กระดบั คุณภาพผลผลิตเขา สมู าตรฐานเกษตรอินทรยี ยโุ รป 4. ใชเ ทคนคิ การบรหิ ารคณุ ภาพใหค ณะทํางานรูเทา ทันกนั รวมกันทํางานตามขั้นตอนได

124 เงอ่ื นไข ภารกิจดานการลงทนุ ภารกจิ ลูกคา ภารกจิ ดานผลผลติ ภารกจิ ดา นพฒั นา ตนเอง เปา หมายกลยทุ ธ ขยายพ้ืนทก่ี ารผลิต สรางความเชอ่ื ถือ ใชม าตรฐานเกษตร พฒั นาคนงานให 20 ไร ใหกับลูกคา อินทรยี  ทํางานตามขนั้ ตอนได - คนงานยึดการทํางาน ตัวบง ชคี้ วามสาํ เร็จ - ดินมคี ณุ ภาพเปน ดิน - ยอดสงั่ ซอื้ เพม่ิ ข้ึนจน - ไมพ บธาตุโลหะ ตามเอกสารคมู อื อินทรียค รบ 20 ไร เต็มปริมาณการผลติ หนักตามมาตรฐาน ดาํ เนินงาน - คนงานรเู ทา ทนั ใน - โครงสรา งคดิ เปน - ลกู คาเขา มา ในผลผลติ กิจกรรมตาง ๆ ทํางานแทนกนั ได เมล็ดกลมสนี ้ําตาล แลกเปลี่ยนเรียนรู - ปราศจากจลุ นิ ทรีย - เอกสารคูมือ ดําเนินงาน เกษตรอนิ ทรยี ใ น บดู เนา - เอกสารตรวจติดตาม คณุ ภาพ เวบ็ บอรด - ฝกอบรมการทํางาน ปจ จัยนาํ เขา - จอบหมนุ ขนาด สารคดเี กษตรอนิ ทรยี  เมลด็ พันธจุ ากแปลง รวมกนั รเู ทาทนั กนั ดําเนนิ งาน 120 ซม. ไรท นเหนือ่ ยภาค ออรแกนคิ - จัดทาํ เอกสาร ข้นั ตอนการทาํ งาน - เมล็ดพนั ธุป ยุ พชื สด ภาษาไทย – อังกฤษ ในแตล ะกิจกรรม - จลุ นิ ทรีย พด.1 - ฝก การใชเอกสาร ข้ันตอนการทาํ งาน พด.2 และพด.3 กิจกรรมโครงการ - การพฒั นาดนิ เปน - จดั ทาํ สารคดคี วามรู ผลติ เมล็ดพนั ธุบาง ปยุ พืชสด และแสดงผลงาน สายพนั ธทุ สี่ ามารถ - สํารวจขุดเจาะนํ้า เกษตรอนิ ทรีย ทําได บาดาลขนาด เดือนละ 1 เรอื่ ง 300ม.3/วัน - ตดิ ตัง้ เว็บไซต - แจกจาย DVD ความรเู กษตรอินทรยี  ไรทนเหน่อื ย 7. การจดั ทาํ เอกสารแผนปฏิบตั กิ าร ดว ยการทําสาระจากผลการวิเคราะหทั้ง 6 ดานมาจัดเปน เอกสารแผนปฏิบัตกิ ารทสี่ ามารถใชเ ปนเอกสารคมู อื บริหารจัดการของผูประกอบการขยายอาชีพ โดยมี โครงสรา งการจัดเอกสารดังตัวอยางนี้ 1. ชื่อแผนขยายอาชพี 2. วิสัยทศั นการขยายอาชีพ 3. พันธกจิ การขยายอาชพี 4. กลยุทธด ําเนินการ 5. แผนกลยุทธข ยายอาชพี

125 6. แผนปฏบิ ัตกิ ารดานทนุ - เปาหมายดาํ เนินงาน - จดุ ประสงคด าํ เนินงาน - แผนปฏบิ ัตกิ าร 7. แผนปฏบิ ัตกิ ารดานผลผลิต - เปาหมายดําเนนิ งาน - จุดประสงคดําเนินงาน - ลักษณะบง ชี้ความสําเร็จ - แผนปฏิบตั ิการ 8. แผนปฏิบัตกิ ารดา นลูกคา - เปา หมายดาํ เนินงาน - จุดประสงคดาํ เนินงาน - แผนปฏิบตั ิการ 9. แผนปฏบิ ัติการดานการพัฒนาตนเอง - เปาหมายการดาํ เนนิ งาน - จดุ ประสงคก ารดาํ เนนิ งาน - แผนปฏบิ ัตกิ าร แผนปฏิบตั ิการดานทุน 1. เปาหมายดาํ เนินงาน “จะดําเนนิ การขยายพน้ื ทีก่ ารผลติ เกษตรอนิ ทรยี เ พิ่ม 20 ไร” 2. จดุ ประสงคก ารดําเนินงาน เพือ่ ใหบรรลุเปา หมายการดาํ เนนิ งานจงึ กาํ หนดจุดประสงคก ารดําเนนิ งานดังน้ี - เพอ่ื พัฒนาคุณภาพดนิ ใหเปน ดนิ อนิ ทรียได - เพื่อสํารวจขุดเจาะน้าํ บาดาลใหเพยี งพอตอการดําเนนิ งาน 3. แผนปฏิบตั กิ ารดา นทนุ

126 จดุ ประสงคท่ี 1 เพื่อพัฒนาคณุ ภาพดินใหเ ปน ดินอินทรีย ลักษณะ เวลา แรงงาน บง ชี้ ผลทเ่ี กดิ กจิ กรรมและเหตกุ ารณ ของ ท่ีตอ ง วสั ดุ เครอ่ื งมอื ความสําเร็จ งาน ใช รถไถ 35 แรงมา 1. มปี ยุ 1.1 การปลูกปยุ พืชสด รถไถ 35 พชื สด แรงมา เพียงพอ (1) ไถบุกเบิกตากหนาดนิ 20 ไร 1 วนั 1 คน นํ้ามันโซลา 1 คน 100 ลิตร - (2) ไถแปรยอยดนิ 20 ไร 1 วัน 4 คน นาํ้ มันโซลา - 1 คน 60 ลิตร - (3) หวา นปอเทือง 20 ไร 1 วนั 1 คน เมล็ดปอเทือง 100 กก. รถไถ (4) ใหน าํ้ ทกุ 3 วนั 14 วนั 35 แรงมา (5) บํารงุ รกั ษา 45 วัน - - - - รถไถ 35 แรงมา 2. ซาก 1.2 สบั พรวนปยุ พืชสดคลกุ หมกั ลงดิน - พชื ยอ ย (1) ไถสบั พรวนปยุ พชื สดคลุก 1 วัน 1 คน นา้ํ มนั โซลา - สลาย ลงดิน 8 วนั 1 คน 60 ลิตร มี เปน สี (2) ใหน ํ้าผสมจลุ นิ ทรีย พด.2 1 วนั 1 คน จุลินทรยี  พด.2 อนิ ทรียวตั ถุ นา้ํ ตาล ทุก 2 วนั ขนาด ในดนิ 3,200 ลิตร (3) เม่ือครบ 15 วนั ตรวจสอบ - การสลายของซากพชื ในดนิ 3. เกดิ 1.3 หมักสงั เคราะหดนิ ใหมี อนิ ทรีย อนิ ทรยี วตั ถุ 1 วัน 1 คน นํ้ามันโซลา มกี ล่ิน (1) ไถสับพรวนซากพืชให 12 วนั 1 คน 60 ลติ ร หอม 1 วนั 1 คน เหมอื น กระจายสม่ําเสมอ - เห็ด (2) หมักสงั เคราะหต ออกี 25 วัน โครงสรา ง - ดินรวมตวั โดยใหน า้ํ ทกุ 2 วนั (3) ตรวจสอบการยอยสลายและ การเกดิ อินทรยี วตั ถุ เปนกอน กลม

127 จดุ ประสงคท ี่ 2 เพอ่ื สาํ รวจขดุ เจาะนํา้ บาดาลใหเพียงพอตอการดําเนนิ งาน ลกั ษณะ เวลา แรงงาน งาน ทีต่ อง บงชี้ ผลท่ีเกดิ กิจกรรมและเหตกุ ารณ ใช วัสดุ เคร่ืองมอื ความสําเรจ็ 1. ปรมิ าณ 1.1 สํารวจขุดเจาะนา้ํ บาดาล นา้ํ ท่ไี ด (1) จา งบรษิ ัทขดุ เจาะ 7 วนั - 120,000 บาท ระบบใชลม ดันหวั เจาะ 15ม3/ชม. (2) ตรวจสอบปริมาณนา้ํ ท่ไี หล กระแทกหนิ ยอนกลับมาใหไดไมต ํา่ กวา 15 ม.3/ชม. 2. กระจาย 1.2 จดั ระบบการกระจายนํา้ นํา้ เตม็ (1) ติดตง้ั หัวสบู นาํ้ ระดับลึก 1 4 คน ทอ PVC หนา 2 หัวสูบนํา้ พน้ื ที่ น้ิว 10 เสน ขนาด 20 ไร (2) ตดิ ตัง้ เครอ่ื งดนั น้ํา 1 1 คน - 2 แรงมา เครอื่ งดันนาํ้ ขนาด (3) จดั ระบบจายน้าํ ในแปลง 10 4 คน 2 แรงมา เกษตร วนั สงออก 2 นิ้ว ความดนั 4.5 – 5 บาร 8. สาํ รวจความรอบรูข องตนเอง เมื่อทาํ แผนปฏบิ ัตกิ ารเสรจ็ ผขู ยายอาชพี ควรทบทวนตนเองวา มีความรอบรูเพียงพอหรือไมดวยการ พิจารณาตนเองในชองกิจกรรมและเหตุการณวามีขอใดท่ียัง ไมช ดั เจนหรอื รูไ มจ ริง กค็ วรแสวงหาความรใู หพ อเพียงท่ีจะทาํ ใหก ารดําเนินงานผิดพลาดนอ ยลง

128 ตอนท่ี 5 การขับเคลอื่ นแผนสคู วามสาํ เรจ็ ความคิดรวบยอด การขบั เคลื่อนแผนสคู วามสาํ เรจ็ อยา งมคี ุณธรรม เปน การจัดการดาํ เนินงานอยางเปนระบบ เปน วงจรหมนุ เวียนทเี่ ริ่มตน จากการศกึ ษาทําความเขาใจแผนกําหนดแนวปฏิบัติ (P) แลวดําเนินการทํางาน ตามแนวปฏบิ ัตทิ กี่ ําหนด (D) ระหวางปฏบิ ตั งิ านตามแนวปฏบิ ตั ิตองดาํ เนินการตรวจสอบหาขอบกพรอง (C) และปฏิบตั กิ ารแกไขขอ บกพรองใหห มดไป (A) การจัดการตามวงจร PDCA ดังกลาวจะตองอยูบน ฐานคุณธรรมท่ีประกอบดวย ความขยัน ความประหยัด ความซื่อสัตย และความอดทน จะนําไปสู การขับเคล่ือนแผนสูค วามสาํ เรจ็ อยางมีคุณธรรม ขัน้ ตอนดาํ เนินงาน 1. ศึกษาแผนกําหนดแนวปฏบิ ตั ิ (P) ขยนั P 2. ทาํ งานตามแนวปฏบิ ัติ (D) ประหยัด 5 ประเมิน 3. ตรวจสอบหาขอบกพรอง(C) ซือ่ สัตย AD C 4. ปฏบิ ตั กิ ารแกไ ขขอบกพรอง (A) อดทน รายละเอยี ดการดาํ เนินงาน 1. การศึกษาแผนและกําหนดแนวทางปฏิบตั ิ ดว ยการนําแผนปฏบิ ตั ิการมาศึกษาทบทวน วาจะ ทําอะไร อยางไร ตองปรับปรุงแกไขแผนในสวนใด กําหนดแนวทางปฏิบัติบนฐานของความขยัน ประหยดั ซือ่ สตั ย และอดทน 2. ทํางานตามแนวปฏบิ ัติ ดว ยการนําแนวปฏิบัติมาเขียนเปนเอกสารใบสั่งงาน ใชสรางความ เขา ใจกับผูรับผิดชอบ แลว มอบหมายใหทาํ ตามแนวปฏิบตั ิ 3. ตรวจสอบหาขอ บกพรอง เปนการทํางานของผูประกอบการหรือผูรับมอบหมายดําเนินการ ติดตามการทํางานของผรู บั ผิดชอบ วา ทาํ ตามขน้ั ตอนหรือไมทํา และเกดิ ผลเสยี หายอยางไร ลกั ษณะความ รนุ แรงเปนอยา งไร เกดิ ผลกระทบอะไรบาง 4. ปฏิบัติการแกไขขอบกพรอง เปนการทํางานรวมกันระหวางผูประกอบการกับผูรับ มอบหมายใหท ํางาน รว มกนั คดิ หาแนวทางแกไ ขขอ บกพรองลดความเสียหาย

129 5. การประเมินพฒั นา เปน การประเมินเทยี บเคียงผลการดําเนินงานท่ีเกิดจริงกับผลที่เกิดตาม แผนกําหนดวาสอดคลองเกิดไดจริงหรือเกิดไมได เปนเพราะการวางแผน หรือวาเปนเพราะบุคลากร ถาความผิดพลาดเกิดจากแผนก็ดําเนินการพัฒนาแผน แตถาความผิดพลาดเกิดจากบุคลากรจะตอง ทบทวนวา เกิดจากอะไร เชน เกดิ จากความรคู วามเขาใจสับสน กด็ ําเนินการทบทวนใหค วามรูสรางความ เขาใจใหชดั เจน แตถาเกดิ มาจากทศั นคตติ อการทํางานไมด ี ไมใหความสําคัญตอการทํางานตามข้ันตอน กค็ วรจะสับเปลยี่ นหนาที่ไมต องมคี วามรับผิดชอบมากนกั กิจกรรมที่ 16 ผูเรียนศึกษาเอกสารหมายเลข 18 แลวใชกรอบความคิดที่สรุปได พัฒนาตนเองตามขอ 3 ประเมินเทียบเคียงความคิดและตัวอยางตามเอกสารหมายเลข 18 มคี วามเปน ไปไดท่ีจะใชกับชีวิตจริงได หรือไม มขี อ บกพรอ งอะไรและควรปรับปรงุ พฒั นาการจัดทําแผนธรุ กิจของตนเองแบบใด

130 บทท่ี 7 การขบั เคลอ่ื นธรุ กิจเพอ่ื การขยายอาชพี ผลการเรยี นรทู ่ีคาดหวงั สามารถตรวจสอบระบบธุรกจิ เพอื่ การขยายอาชีพได ขอบขายเนือ้ หา เรอื่ งที่ 1 การควบคุมใหก ารขยายอาชพี เปนไปตามแผนกลยทุ ธ เรื่องที่ 2 การตรวจสอบใหการปฏิบตั กิ ารขยายอาชีพเกดิ ผลตามแผนปฏบิ ัตกิ าร สือ่ ประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 20 แบบบนั ทึกระบบรายการกฎ ระเบยี บท่ีสาํ คญั 2. เอกสารหมายเลข 21 ใบความรู เรอื่ ง การจัดทํากฎ ระเบยี บการดาํ เนินงาน 3. เอกสารหมายเลข 22 ใบความรู เรื่อง การกาํ กับ ดแู ลการขยายอาชพี 4. เอกสารหมายเลข 23 ใบความรู เรอื่ ง การตรวจสอบหาขอบกพรอ งการทาํ งานตามแผนปฏบิ ัตกิ าร 5. เอกสารหมายเลข 24 แบบบันทึกผลการตรวจสอบหาขอ บกพรอง และสรุปผลขอ บกพรอ ง

131 เร่ืองที่ 1 การควบคมุ ใหก ารขยายอาชพี เปน ไปตามแผนกลยทุ ธ ลักษณะบง ชคี้ วามสาํ เร็จของการเรียนรู 1. จัดระเบียบการทํางานได 2. กาํ กับดูแลใหก ารดาํ เนนิ งานเปน ไปตามแผนกลยุทธได แผนปฏบิ ตั กิ ารเรยี นรู ลกั ษณะบง ช้ีความสาํ เรจ็ กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล สือ่ การเรยี น ของการเรียนรู เอกสารหมายเลข 19 1. จดั ระเบียบการทํางานได เรียนรดู วยตนเอง แบบบันทกึ รายการ กฎ ระเบยี บทีส่ าํ คัญ 1. ใหผ ูเรียนคดิ วเิ คราะหว า 1. ผลการคิดสว นตัววา เอกสารหมายเลข 20 การดําเนนิ งานรว มกนั การทาํ งานรว มกนั ใบความรู เรื่อง การ จัดทาํ กฎ ระเบียบการ หลายฝา ย ควรจะมกี ฎระเบยี บ ควรจะมกี ฎระเบยี บท่ี ดําเนนิ งาน ที่สําคญั อะไรบา ง แลวเขยี น สําคัญดานใดบาง เอกสารหมายเลข 20 ใบความรู เร่อื ง บนั ทกึ ลงในเอกสารหมายเลข 19 การกํากบั ดแู ล การขยายอาชพี 2. ใหผูเรยี นศกึ ษาเอกสาร 2. ผลการคดิ กฎ ระเบียบ หมายเลข 20 ใบความรู เร่อื ง การทาํ งานให การจดั ทํากฎระเบยี บ เหมาะสมกบั สภาพ การดําเนนิ งาน แลว คดิ การขยายอาชีพของ เปรยี บเทยี บกับสิง่ ท่ีตนเองคดิ ตนเอง เอาไวตามเอกสารหมายเลข 20 แลว ดําเนนิ การพฒั นา กฎ ระเบยี บการทาํ งานให เหมาะสมกับสภาพการ ดาํ เนนิ งานขยายอาชีพของ ตนเอง 2. กํากบั ดแู ลใหการ เรียนรดู วยตนเอง ดาํ เนนิ งานเปน ไปตาม 1. ใหผ เู รยี นศกึ ษาเอกสาร 3. ผลการจดั ทําผัง แผนกลยทุ ธ หมายเลข 21 ใบความรู การไหลของงานทใ่ี ช เร่อื ง การกํากบั ดแู ล กํากบั ดูแลการ การขยายอาชพี ดาํ เนนิ การขยายอาชีพ 2. ใหผูเรียนทดลองจัดทําผงั การไหลของงานการขยายอาชพี

132 เอกสารหมายเลข 20 : แบบบันทึกรายการกฎ ระเบียบท่สี ําคัญ ขอ เสนอแนะ ขอใหผ เู รยี น คดิ พิจารณาวาในการขยายอาชพี เราจะตองมผี ูรวมงานระดับตา ง ๆ เพิ่มเขา มามากมาย เราควรคํานึงถึงอะไรบางที่จะตองนํามาเปนกฎ ระเบียบของการทํางาน รว มกัน ขับเคลื่อนแผนการขยายอาชพี ไปสูความสาํ เร็จ อะไรท่ีจะตองนํามากําหนดเปน ระเบยี บ ขอ กําหนดเกยี่ วกบั ระเบียบทีค่ วรจะมี ตัวอยาง 1.1 เวลาการเขา – เลิก งาน ………………….. 1. การเขา ปฏิบตั ิงาน 1.2 การแตง กาย ............................................... 1.3 จรรยา มารยาท ...........................................

133 เอกสารหมายเลข 21 : ใบความรู เรอื่ ง การจัดทาํ กฎ ระเบียบการดําเนินงาน ความคิดรวบยอด การจัดใหมีกฎ ระเบียบการดําเนินงานเปนสวนหนึ่งของการควบคุมการดําเนินงานสู ความสาํ เรจ็ ตามหลักการบริหารจดั การยุคใหมท่ีจะมีขอกําหนดเปนแนวทางเดียวกันที่เร่ิมตนจากการมี ปรัชญาอุดมการณรวมกัน ระเบียบวิธีการดําเนินงาน กฎแหงความปลอดภัย และการสรางแรงจูงใจ รวมกัน เพ่ือใหทกุ คนถอื ปฏิบัติรว มกนั โครงสรางของกฎระเบยี บการดาํ เนนิ งาน โครงสรางของกฎระเบยี บหรอื ขอตกลงการทาํ งานรว มกันจะมีองคป ระกอบหลัก ดังนี้ 1. แนวคดิ อุดมการณของการขยายอาชีพ 2. วิถีชีวติ ในการทาํ งาน 3. การใชวัสดอุ ุปกรณ 4. การทํางาน 5. ความปลอดภัย 6. แรงจูงใจ องคประกอบทงั้ 6 ประการ เราสามารถยืดหยุนปรับบางองคประกอบออกไปหรือจะเพิม่ องคประกอบอ่ืนเขามาใหเหมาะสมกับสภาพของบุคลากร ซ่ึงสวนใหญจะประกอบดวยลักษณะคน 3 ประเภท คือ 1. ผูร บั ผิดชอบสงู ตองการความเปนอิสระการทาํ งาน 2. ผูร บั ระเบยี บทาํ ตามพรอ มรบั รู เชอ่ื ฟง 3. ผมู คี วามรบั ผดิ ชอบตา่ํ ตองไดร ับการควบคุมอยา งใกลช ิด ดังน้ัน การจัดทําระเบียบอาจตองใหความสําคัญกับลักษณะบุคลากรของเราวา อยูใน กลุมใดมากที่สุด การออกระเบยี บ จะตองสัมพันธก บั ลกั ษณะคนสวนใหญ รายละเอียดของโครงสรา งกฎ ระเบียบการขยายอาชีพ การเขยี นรายละเอยี ดกฎระเบียบจะตองบอกเหตุและผล และแนวปฏิบัติท่ีชัดเจนเขาใจ ตรงกันหมดทุกคน มลี กั ษณะการวเิ คราะหเ พ่ือการเขียนกฎระเบียบดงั นี้

134 องคประกอบ ขอบงั คบั แนวปฏบิ ัติ อดุ มการณ วิถชี ีวติ ทกุ คนตองรบั รูและทําความ การใชว ัสดอุ ุปกรณ การทํางาน เขาใจตออุดมการณ ดังน้ี ความปลอดภัย 1. สรา งคณุ ภาพผลผลิต - ทําตามข้นั ตอนคูมือปฏิบตั ไิ มใ หผ ิดพลาด แรงจูงใจ 2. สรางประสทิ ธผิ ลการทาํ งาน - จติ ใจตองรบั รู ยอมรบั วา เปน การกระทาํ 3. ทุกชวี ติ ปลอดภยั ทถ่ี กู ตอง 1. เวลาเริ่มตนและเลิกงาน 1. 08.00 – 17.00 น. 2. การแตง กายรัดกุม 2. ใสเสื้อนงุ ทบั กางเกง ใสผาคลุมผม ไมใหร ุมรา ม เกาะเก่ียว ผลผลติ เสยี หาย 1. เบิกรับวสั ดุอปุ กรณเ ครือ่ งมือ 1. ตามท่รี ะบไุ วใ นใบงานเทา นนั้ 2. การใชว ัสดุ 2. ใชต ามขอ กําหนดในใบงานเทานน้ั 3. การใชเ ครอ่ื งมอื อุปกรณ 3. ตรวจสอบความสมบูรณก อนนาํ ไปใช หากนําไปใชแ ลวเกิดเสยี หายใหแ จง รายละเอยี ดความเสียหายเพอ่ื จัดซอม 1. ทําความกระจา งในขนั้ ตอน 1. ศกึ ษาเอกสารขนั้ ตอนการทํางานในสวน การทํางานของตนเองให ทีร่ ับผดิ ชอบ ชดั เจน 2. ตรวจสอบจากแผนปฏิบัติการวา งาน 2. ตรวจสอบหาขอบกพรองการ เกดิ ผลตามที่กําหนดไวใ นชอ งผลที่เกิด ดาํ เนนิ งานในสว นของตนเอง หรือไม มีขอ บกพรองอะไร 1. การพนจลุ ินทรยี  1. ตอ งสวมเส้ือผาปกปด รางกายใหรัดกุม มิดชดิ ไมใ หจ ลุ ินทรยี ก ระทบรางกายได 2. การทาํ งานกลางแดด 2. ตองแตง กายมิดชดิ สวมถงุ คลมุ ศรี ษะ บา หัวไหล และสวมหมวกปก ปอ งกันแสง 3. การใชมดี หวดทาํ งาน 3.1 ดา มมีดตองเจาะรูรอยเชอื ก คลอ งขอ มือ กันมดี หลุด 3.2 กรณที าํ งานรว มกนั หลายคนตองแบง พน้ื ท่ี และทาํ งานเดินหนา ทิศทาง เดียวกนั 1. ขวัญกาํ ลงั ใจในทํางาน 1.1 หา มวากลา วตกั เตือนระหวางคนงาน ดวยกนั

135 องคป ระกอบ ขอ บงั คบั แนวปฏบิ ัติ 2. นําผลผลิตไปบรโิ ภค 1.2 การวากลา วตกั เตอื นจะมบี คุ คล 3. การหยดุ พกั ระหวา งทาํ งาน รบั ผิดชอบเปนผูตรวจที่ปรึกษา ดาํ เนนิ การเอง 1.3 ใชค ําพดู ทีไ่ พเราะซ่งึ กันและกนั 2. ควรจดั แบง ผลผลติ ทีต่ กมาตรฐานไป บรโิ ภคเทานนั้ 3. ใหหยุดพักไดท ้งั ชว งเชาและบา ยรวม 2 ครั้ง ครง้ั ละ 20 นาที โดยใหหยุดและ เลกิ พักพรอมกนั เปน ไปตามอธั ยาศยั ของ แตละกลุม กิจกรรมที่ 17 เม่ือผเู รียนศึกษาเอกสารหมายเลข 20 แลว ดาํ เนินการพัฒนากฎ ระเบียบการทํางานใหเหมาะสม กบั สภาพการดําเนนิ งานขยายอาชพี ของตนเอง หรืออาชีพของผปู ระสบความสําเร็จ

136 เอกสารหมายเลข 22 : ใบความรู เรอื่ ง การกาํ กับ ดแู ลการขยายอาชีพ ความคดิ รวบยอด การกํากับ ดูแลการขยายอาชีพเปนกิจกรรมของผูประกอบการที่จะตองมีระบบ สารสนเทศใหมองเห็นความกาวหนาความสําเร็จของงานในแตละภารกิจวาไปถึงไหน ดวยการทํา กิจกรรมลักษณะความสําเร็จในแผนกลยุทธมากําหนดระยะเวลาท่ีตองใชจริง เขียนเปนผังการไหลของ งานใชเฝา ระวังการดําเนินงาน การดาํ เนนิ การกํากบั ดูแลการขยายอาชีพ 1. การจัดทําผังการไหลของงานของแตล ะภารกจิ ดว ยการ 1.1 นาํ ขอความเปา หมายกลยทุ ธอ อกมาเปนหัวเร่ืองสาํ คัญ 1.2 นํากิจกรรมออกมาจดั ลาํ ดบั ขั้นตอนกอ นหลงั 1.3 นาํ ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเร็จ ออกมากําหนดเปนผลการดาํ เนินงาน จดั ทาํ ผงั ของงานในรูปแบบใดกไ็ ดท ่ผี ูป ระกอบอาชพี มคี วามเขาใจดี (ตัวอยางผังการไหล ของงาน)    1 มี.ค.53 3 – 5 ม.ี ค.53 16 เม.ย.53 1 พ.ค.53 ตรวจสอบ ไถบุกเบกิ หวานเมลด็ พนั ธุ ไถพรวน การสลายตวั ของซาก หนาดนิ ปุยพืชสด คลกุ ปยุ พชื สด พชื ไถพรวนคลุก พัฒนา ลงดนิ กระจายใหท ว่ั ดนิ มอี ินทรียวตั ถุ คุณภาพดนิ โครงสรา งดนิ เปน 20 ไร กอ นกลม รวนซยุ 2 มี.ค. 53 6 มี.ค. – 17 เม.ย. 17 – 30 เม.ย. 2 – 15 พ.ค. ไถแปรยอยดิน ใหนํา้ บํารงุ รกั ษา ใหน าํ้ พรอ ม ใหนํ้าพรอ ม ใหแ ตกกระจาย ตน ปุย พชื สด จุลินทรียย อ ย จุลนิ ทรยี จน   สลายหมกั ดิน ซากพืชยอ ย  สลายเปน อินทรียวัตถุ  2. การใชผ ังการไหล กํากับดแู ลการขยายอาชพี ดวยการ 2.1 นาํ ผังการไหลของงานติดผนงั ใหม องเหน็ 2.2 ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงานวา วันท่ีกําหนดกิจกรรมดําเนินการ เสร็จหรือไม ถา เสร็จก็ทาํ เคร่อื งหมายบอกใหรูวาเสรจ็

137 2.3 ถาไมเสร็จผูประกอบการจะตองติดตาม คนหาสาเหตุแลวปฏิบัติการแกไข ขอบกพรอง 2.4 ดาํ เนนิ การปรบั ระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเปน ความจรงิ 3. ประเมินผลการกํากับ ดูแลวา มีสวนใดประสบผลสําเร็จบาง และสําเร็จไดเพราะ อะไรเปน เหตุ จากน้นั ดูวา สวนใดท่ีไมประสบผลสําเร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผล ท้ังความสําเร็จและความเสยี หายมาสรุปผล เพื่อนาํ ผลกลับมาแกไขแผนกลยุทธและ แผนปฏิบัตกิ ารใหม ปี ระสิทธภิ าพได กจิ กรรมที่ 18 ใหผ ูเรียนทดลองจัดทําผังการไหลของงานการขยายอาชีพของตนเอง หรืออาชีพของผูประสบ ความสาํ เร็จจากการประกอบอาชีพ เรอ่ื งที่ 2 การตรวจสอบใหการปฏบิ ัตกิ ารขยายอาชพี เกดิ ผลตามแผนปฏบิ ตั ิการ ลักษณะบงชี้ความสําเรจ็ ของการเรยี นรู 1. ตรวจสอบหาขอ บกพรองการทํางานตามแผนปฏิบัติการได 2. ตดิ ตาม แกไขขอบกพรองใหเ ปน ไปตามแผนปฏบิ ัติการได แผนปฏบิ ัติการเรียนรู กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรียน ลกั ษณะบง ช้ีความสาํ เร็จ 1. ใหผเู รียนศกึ ษาเอกสาร ความเขา ใจในหลกั การ เอกสารหมายเลข 22 ของการเรียนรู ใบความรู เร่ือง การตรวจสอบ วธิ กี ารตรวจสอบหา ใบความรู เร่ือง การ หาขอบกพรองการทํางานตาม ขอบกพรอ ง ตรวจสอบหา ตรวจสอบหาขอบกพรอ ง แผนปฏบิ ตั ิการ ขอ บกพรอ งการทาํ งาน การทํางานตามแผน ทัศนคติ เหน็ ดว ยตอ ตามแผนปฏิบตั กิ าร ปฏิบตั ิการ หลกั การความรู เอกสารหมายเลข 23 การตรวจสอบหา แบบบนั ทกึ ผลการ 2. ใหผ ูเ รียนคดิ ทบทวน ขอบกพรอ งการทํางาน ตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง ประสบการณข องตนเองแลว และสรปุ ผลขอบกพรอง พิจารณาวา ความรูจากเอกสาร เร่ือง การตรวจสอบหา ขอบกพรองการทํางานตาม แผนปฏบิ ัติการ มีความจําเปน ตอการขยายอาชีพในระดบั ท่ี ตนเองทําหรอื ไม ถา ไมจ าํ เปน

ลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เรจ็ กจิ กรรม การวัดผล ประเมนิ ผล 138 ของการเรยี นรู สื่อการเรยี น เพราะอะไร แลวเขยี นบันทกึ ผล เกบ็ เอาไวท บทวน เมือ่ คร้งั ผูเรียนมีโอกาสขยายอาชีพของ ตนเอง

139 เอกสารหมายเลข 23 : ใบความรู เร่อื ง การตรวจสอบหาขอบกพรอ งการทํางานตามแผนปฏบิ ตั ิการ ความหมาย การตรวจสอบ หมายถึง การพิจารณาหาขอเท็จจริงวา ถูกหรือผิด ดีหรือราย แตการ ตรวจสอบในการขยายอาชพี ใหความสําคัญไปท่กี ารหาขอบกพรองในการทํางานตามแผนปฏิบัติการ ดว ย การตรวจสอบวา การดําเนนิ งานสามารถทําใหเกดิ ผลสําเร็จตามทีก่ ําหนดไวใ นแผนปฏิบัตกิ ารหรือไม ถา ไมเกิดเปนผลมาจากขอ บกพรองอะไรบาง ข้ันตอนดาํ เนนิ การตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง ในการดําเนนิ การตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง มขี ้ันตอนทํางานดงั นี้ 1. ผปู ระกอบการขยายอาชพี จะตองรูวา ควรตรวจสอบเร่ืองอะไรดวยการนาํ แผนปฏิบัติ การมาพิจารณาหวั ขอผลที่เกดิ ท่ีสาํ คญั มีความจาํ เปน ตอ งตรวจสอบอะไรบา ง 2. จัดทํารายการตรวจ ดวยการนาํ หัวขอ ผลทเี่ กดิ ทีค่ ดั เลอื กเอาไวม าจัดทาํ รายการตรวจที่ ประกอบดว ย รายการตรวจ รายละเอยี ดปฏบิ ัติการทีต่ องตรวจดงั ตารางตอ ไปนี้ รายการตรวจ เกณฑก ารพิจารณา ผลการตรวจ ปรากฏการณขอ บกพรอง ถกู ผดิ 3. จัดทําบันทึกผลการตรวจ ดวยการนํารายการตรวจมาจัดเปนเอกสารบันทึกผลการ ตรวจทป่ี ระกอบดวย รายการตรวจ (มาจากผลทีเ่ กิดระบุไวในเอกสารแผนปฏิบัติการขยายอาชีพ) เกณฑ พิจารณาท่ผี ูป ระกอบการจะตองกาํ หนดข้ึนมาลวงหนา ผลการตรวจ การสรปุ ผลขอ บกพรองการประเมิน ความรนุ แรงของขอ บกพรอ งและการกาํ หนดแนวทางแกไ ขขอบกพรอ ง ดังตวั อยา งตอไปนี้

140 เอกสารหมายเลข 24 แบบบันทกึ ผลการตรวจสอบหาขอบกพรอ งและสรุปผลขอบกพรอ ง 1. เอกสารบนั ทึกผลการตรวจหาขอ บกพรอ ง เกษตรอนิ ทรยี ไรทนเหนอ่ื ย ลพบุรี 4. ผลการตรวจ 5. ปรากฏการณเ กยี่ วของ 2. รายการตรวจ 3. เกณฑการพิจารณา ถกู ผดิ ขอ มลู จากผูรับผดิ ชอบ ขอมูลจากการสงั เกต ในแปลงเกษตร 6. สรุปขอ บกพรอง 6.1 สรุปขอ บกพรองเนอื่ งมาจากแผนปฏบิ ัตกิ าร 6.2 สรุปขอบกพรองเนอื่ งมาจากบุคคลผูรบั ผดิ ชอบ 7. ผลการประเมนิ ขอ บกพรอ ง 8. แนวทางแกไ ขขอ บกพรอง รายการ ผลการประเมิน ขอ บกพรอ ง ตรวจ รายแรงมาก รายแรง แกไขได หมายเหตุ  รายแรงมาก = ไมเกิดผลตามทีก่ าํ หนดและไมท ํางานตามกจิ กรรมขั้นตอน  รา ยแรง = ไมเ กิดผลตามที่กาํ หนด และทําตามกจิ กรรมขน้ั ตอนไมค รบ  แกไขได = ไมเ กิดผลตามที่กาํ หนด แตท าํ ตามกจิ กรรมข้นั ตอนครบถวน 4. ปฏบิ ัติการตรวจสอบการดําเนินงานขยายอาชพี ดงั นี้ 4.1 นําเอกสารบนั ทกึ ผลการตรวจมาจดั ทํารายการตรวจและเกณฑการพิจารณาดวย การเอาแผนปฏบิ ัตกิ ารมาพจิ ารณาวา การจะตรวจสอบคร้ังน้ีจะตรวจสอบภารกิจและผลที่เกิดอะไรบาง โดยนาํ ผลทเี่ กดิ มาบรรจลุ งมาในชองรายการตรวจแลว กําหนดเกณฑก ารตรวจ

141 4.2 นําเอกสารบันทกึ ผลการตรวจไปปฏบิ ัตกิ ารตรวจ 2 ขัน้ ตอน ดงั น้ี 4.2.1 ปฏิบัติการตรวจพูดคุย สอบถามกับผูรับผิดชอบเก่ียวกับเรื่องที่จะตอง ตรวจสอบเพือ่ หาขอ บกพรอ งและสรุปบนั ทกึ ผลการสอบถาม 4.2.2 ปฏิบัติการตรวจสอบบนงาน/ในแปลงเกษตรเพื่อสังเกตตรวจสอบหา ขอบกพรอ ง 4.3 วินิจฉยั ความสัมพนั ธระหวา งผลการสมั ภาษณและผลจากการสังเกตบนงานแลว บนั ทึกสรุปผลขอบกพรองเนอ่ื งมาจากแผนปฏบิ ตั กิ ารและเน่อื งมาจากบุคคลผูร บั ผิดชอบ 4.4 ประเมนิ ผลขอ บกพรอง จําแนกรายการท่ีพบขอ บกพรอ ง 4.5 กาํ หนดแนวทางแกไขขอ บกพรอ ง สรุป การตรวจสอบหาขอบกพรองเปนระบบการบริหารจัดการ ที่มุงมั่นทําเพื่อใหการขยาย อาชีพบรรลุผลไดตามวิสัยทัศน แตท่ีสําคัญกระบวนการตรวจสอบน้ี ผูประกอบการขยายอาชีพตองพึง คิดถึงอยูเสมอวา ระบบนี้เปนเครื่องมือการเรียนรู ดังน้ัน การดําเนินการจริงจะตองนําไปเพื่อพัฒนา แรงงานไมใชเพื่อการลงโทษ ดังน้ัน ผูรวมงานควรจะไดรวมเรียนรูเขาถึงประโยชนของระบบ การตรวจสอบดวยกัน กจิ กรรมท่ี 19 ใหผเู รยี นคิดทบทวนประสบการณของตนเอง แลวพิจารณาวาความรูจากเอกสารหมายเลข 22 เร่ือง การตรวจสอบหาขอบกพรองการทํางานตามแผนปฏิบัติการ มีความจําเปนตอการขยายอาชีพใน ระดับที่ตนเองทําหรือไม ถาไมจําเปน เพราะอะไร แลวเขียนบันทึกผลเก็บเอาไวทบทวน เม่ือผูเรียนมี โอกาสขยายอาชีพของตนเอง

142 บทที่ 8 โครงการขยายอาชีพ ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวงั ปฏิบัตกิ ารจดั ทําแผนและโครงการขยายอาชพี ได ขอบขา ยเนือ้ หา เรื่อง การจดั ทาํ โครงการขยายอาชีพ เพื่อนําเสนอแหลง ทุน ส่ือประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 25 ใบความรู เรือ่ ง เหตุผลของการทําโครงการขยายอาชพี 2. เอกสารหมายเลข 26 ใบความรู เร่ือง การเขียนโครงการขยายอาชพี

143 เรือ่ งที่ 1 การจัดทาํ โครงการขยายอาชพี เพอ่ื นําเสนอแหลงทุน ลกั ษณะบง ช้คี วามสําเร็จ กจิ กรรม การวัดผล ประเมนิ ผล สอ่ื การเรียน ของการเรียนรู 1.อานเอกสารหมายเลข 24 : 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 24 1.บอกความสมั พนั ธ ใบความรู เรอ่ื ง เหตุผล ใบความรู เรอื่ ง เหตผุ ลของการ ในการศึกษาใบ ของการทําโครงการ ระหวางแผนธรุ กจิ ขยาย ขยายอาชีพ อาชีพกบั โครงการขยาย ทาํ โครงการขยายอาชีพ ความรู อาชีพได 2.รูโครงสรา งการเขยี น 2.อา นเอกสารหมายเลข 25 : 2. ตรวจสอบเอกสาร โครงการ ใบความรู เรอื่ ง การเขียน โครงการขยายอาชพี โครงการขยายอาชีพ 3.ใหผูเรียนปฏิบัตกิ ารเขียน เอกสารโครงการขยายอาชพี ของตนเอง 4.ใหผเู รียนนําเอกสารโครงการ ขยายอาชพี ของตนเองไป นาํ เสนอผูรู ผูเชี่ยวชาญใน ทอ งถิน่ แลกเปลี่ยนเรียนรหู า ขอ บกพรอ ง จดุ แขง็ ตา ง ๆ แลว ปฏบิ ตั กิ ารพัฒนาเอกสารแผน ของตนเอง