อุบัติเหตุในบ้าน

วิิบทความชาการการเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 08 การเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 119

รัับมือื อย่่างไรเมื่อ่� อุุบัตั ิเิ หตุุ เด็็กในบ้า้ นไม่่ใช่่เรื่�่องไกลตัวั เป็็นวัยั แห่่งการเรีียนรู้� ซึ่�ง่ ในบางครั้ง� การเรีียนรู้อ� าจนำ�ำ มาซึ่�ง่ ความไม่ท่ ันั ระมัดั ระวังั จนทำ�ำ ให้้เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่�ไม่ม่ ีีใครคาดคิดิ แม้้แต่บ่ ริเิ วณบ้้าน ที่่�พักั อาศัยั ที่่�ควรมีีความปลอดภัยั มากที่่�สุดุ ยังั คงสามารถเกิิดเหตุรุ ้้ายขึ้้น� มาได้้ ตามที่่�เห็็นจากการที่่�สื่�่อนำ�ำ เสนอข่่าวเพื่�่อเตืือนภััยในหลายเหตุุการณ์์ อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้านจึึงเป็็นเรื่อ�่ งที่่�ผู้ป้� กครองควรตระหนักั ถึึงเสมอ เพราะเป็็น เรื่�่องใกล้้ตัวั ที่่�ไม่่ควรมองข้้ามโดยเด็็ดขาด ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่�่องโครงสร้้างของบ้้าน เฟอร์น์ ิิเจอร์ภ์ ายในบ้้าน การเก็็บสิ่่�งของเครื่อ�่ งใช้ใ้ ห้้พ้้นมืือเด็ก็ และข้้อควรระวังั ต่า่ ง ๆ ที่่�ควรเอาใจใส่่ เพื่�่อไม่ใ่ ห้้คนในบ้้านได้้รับั บาดเจ็็บ และเพื่�่อความปลอดภัยั ของผู้อ้� ยู่�อาศัยั ทุกุ คน สถานการณ์์ อุุการเกิดิ อุุบัตั ิเิ หตุุภายในบ้า้ น บัตั ิิเหตุุภายในบ้้านเป็็น ไม่เ่ พีียงแต่ก่ ารพลัดั ตก หกล้้ม ที่่�ส่ง่ ผลทำ�ำ ให้้ สาเหตุสุ ำ�ำ คัญั ที่่ท� ำ�ำ ให้้เด็ก็ ได้้รับั บาดเจ็บ็ เด็ก็ ได้้รับั บาดเจ็บ็ ทางด้้านสมอง หรืือการแตกหักั หรืือ และเสีียชีีวิิต ซึ่�่งจััดว่่าเป็็ นสาเหตุุ ฉีีกขาดของอวััยวะภายในร่่างกายเท่่านั้้�น แต่่ยัังมีี อัันดัับสาม รองจากการจมน้ำ��ำ และ เหตุกุ ารณ์อ์ื่น�่ ๆ ที่่ท� ำ�ำ ให้้เกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุภุ ายในบริเิ วณบ้้าน อุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่เ� กิดิ จากการจราจร โดยศููนย์ว์ิจิ ัยั ซึ่ง�่ จุดุ เสี่่ย� งที่่ท� ำ�ำ ให้้เกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุขุึ้น้� นั้้น� ได้้แก่่ การตกบันั ได สร้้างเสริมิ ความปลอดภัยั และป้้องกันั หน้้าต่า่ ง ระเบีียง ต้้นไม้้ หรืือของเล่น่ ที่่�มีีลููกล้้อ ทั้้ง� นี้้� การบาดเจ็บ็ ในเด็ก็ ได้้ให้้ข้้อมููลสาเหตุุ ยังั รวมถึึงการปีีนป่่ ายโครงสร้้างหนักั ที่่�ไม่ไ่ ด้้รับั การติิด การเสีียชีีวิิตของเด็ก็ อายุุ 4 -12 ปีี ว่า่ ตั้้ง� อย่า่ งมั่่�นคงจนทำ�ำ ให้้เกิดิ การล้้มทับั เช่น่ การปีีนป่่าย เกิดิ จากการพลัดั ตกจากที่่ส� ููง ชนกระแทก รั้ว� บ้้าน เสาฟุตุ บอล เครื่อ�่ งเล่น่ ในสนามเด็ก็ เล่น่ หรืือ ของแข็ง็ ร้้อยละ 8 จากสถิติ ิกิ ารเสียี ชีวี ิติ ชิิงช้า้ ในเดืือนเมษายน (พ.ศ. 2543 - 2561) 120 สคู่่ำ��มืหือรคับรููเพดี่่�เ็กลี้้ปย� ฐงแมลวะัยผู้ป้� กครอง ชุุด รู้�้ ทัันสถานการณ์์สร้้างความปลอดภััย

เด็ก็ ในวัยั นี้้เ� ป็็นวัยั ที่่�ไม่ช่ อบอยู่�นิ่�ง เคลื่�อ่ นไหวร่า่ งกายได้้อย่า่ งคล่อ่ งแคล่ว่ ว่อ่ งไว ทำ�ำ ให้้ สามารถเกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุกุ ับั เด็ก็ ได้้ทุกุ เมื่อ�่ หากผู้ป้� กครองคลาดสายตา รวมถึึงการที่่เ� ด็ก็ ยังั ไม่ส่ ามารถ อ่า่ นหนังั สืือได้้อย่า่ งแตกฉาน ทำ�ำ ให้้ไม่รู่้ว� ่า่ สิ่่�งใดปลอดภัยั และสิ่่�งใดอาจก่่อให้้เกิิดอันั ตราย ซึ่ง�่ สาเหตุขุ องการเกิิดอุบุ ัตั ิิเหตุมุ ีีที่่�มาจากตัวั เด็็ก ผู้ป้� กครอง ครู ผู้ด้� ููแลผู้ค้� นรอบข้้าง รวมไปถึึงสิ่่�ง แวดล้้อมที่่�เอื้ อ� ต่อ่ การเกิิดภัยั อันั ตราย สาเหตุุของการเกิดิ อุุบัตั ิิเหตุุ 1. อุุบัตั ิเิ หตุุที่เ�่ กิดิ จากตัวั เด็ก็ วัยั และอุปุ นิิสัยั ของเด็ก็ เนื่�่องจากเด็ก็ ในวัยั นี้้ม� ีีสัญั ชาตญาณของการเรียี นรู้� สงสัยั และสนใจ ในสิ่่�งแปลกใหม่่ ชอบสำ�ำ รวจสิ่่�งที่่�ไม่เ่ คยพบเคยเห็น็ หรืือตื่�่นเต้้นกับั การได้้ค้้นพบสิ่่�งใหม่่ ๆ ซึ่ง�่ บางครั้ง� ความซุกุ ซน การชอบปีีนป่่าย หรืือการกระโดดโลดเต้้น อาจเป็็นสาเหตุหุ ลักั ของการ เกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้ รวมถึึงการเจริญิ เติบิ โตทางร่า่ งกาย การทำ�ำ งานของกล้้ามเนื้้อ� ที่่�ยังั โตไม่เ่ ต็ม็ ที่่� หรืือความสัมั พันั ธ์ร์ ะหว่่างการใช้้มืือและตาที่่�ยังั ไม่่ค่่อยสอดคล้้องกันั มากนักั ทั้้ง� หมดนี้้จ�ึึง เป็็นสาเหตุทุี่่�ทำ�ำ ให้้เด็ก็ ในวัยั นี้้เ� สี่่�ยงต่อ่ การเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุภุ ายในบ้้านมากที่่�สุดุ โดยที่่�เด็ก็ ผู้ช้� าย มักั จะมีีเกิิดอุปุ นิิสัยั ที่่�ซุกุ ซน ชอบเล่น่ โลดโผน ชอบผจญภัยั และไม่ก่ ลัวั เจ็็บ จึึงมีีโอกาสเกิิด อุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้มากกว่า่ เด็ก็ ผู้ห้� ญิิง สภาพร่า่ งกายของเด็ก็ โดยเฉพาะเด็ก็ ที่่�มีีความผิิดปกติทิ างร่า่ งกาย หรืือเด็ก็ ที่่�อยู่�ในสภาวะ เจ็็บไข้้ได้้ป่วย จะส่ง่ ผลทำ�ำ ให้้เด็ก็ ไม่ส่ ามารถดููแลตนเองได้้อย่า่ งเต็ม็ ที่่� สภาพจิติ ใจและอารมณ์ข์ องเด็ก็ เด็ก็ ในวัยั นี้้ม� ีสี ภาพจิติ ใจและอารมณ์ท์ี่่ไ� ม่ม่ั่่น� คงมากนักั เปลี่่ย� นแปลง หรืืออ่่อนไหวง่่าย บางครั้ง� มีีความสดใสร่า่ เริิง แต่่เมื่�่อถููกขัดั ใจอาจจะแสดงอาการหงุดุ หงิิด งอแง จนทำ�ำ ให้้ขาดความระมัดั ระวังั และเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุขุ ึ้น้� ในที่่�สุดุ 2. อุุบัตั ิเิ หตุุที่เ�่ กิดิ จากผู้�้ปกครอง และคนในครอบครััว ผู้ป้� กครองขาดความดููแลเอาใจใส่่ รวมถึึงไม่ม่ ีีเวลาจัดั เก็็บสิ่่�งของเครื่อ�่ งใช้้ภายในบ้้าน เพราะ ต้้องทำ�ำ งาน หรืือมีภี ารกิจิ อื่น�่ ที่่ต� ้้องทำ�ำ ซึ่ง�่ ผู้ป้� กครองหรืือผู้ท้�ี่่ด� ููแลเด็ก็ บางคนอาจจะขาดความรู้� ความเข้้าใจในการเลี้้ย� งดููเด็็กอย่่างถููกวิิธีีอาจปล่่อยให้้เด็็กอยู่่�บ้้านตามลำ�ำ พังั หรืือปล่่อยให้้ เด็ก็ คลาดสายตา ซึ่ง�่ ด้้วยความซุกุ ซนตามประสาเด็ก็ อาจทำ�ำ ให้้เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุุ จนเป็็นอันั ตราย ร้้ายแรงถึึงขั้น� เสียี ชีีวิิตได้้ ผู้ป้� กครองประมาท ขาดความระมัดั ระวังั และขาดความรอบคอบ เช่น่ การวางของแหลมคม ไว้้ในจุดุ ที่่�เด็็กสามารถมองเห็็นและเอื้ อ� มถึึง การเก็็บสารเคมีี หรืือสารอันั ตรายไว้้ไม่่มิิดชิิด หรืือเก็็บยารักั ษาโรคไว้้ในจุดุ ที่่�เด็ก็ สามารถหยิิบกิินได้้ รวมถึึงจุดุ เสี่่�ยงอื่�่น ๆ ภายในบ้้านที่่�ไม่่ ได้้มีีอุปุ กรณ์ป์ ้้องกันั อย่า่ ง ปลั๊๊�กไฟ สวิิตช์ไ์ ฟ บันั ได หรืือเตาแก๊๊ส เป็็นต้้น การเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 121

3.อุบุ ัตั ิเิ หตุทุ ี่อ�่ าจเกิดิ ขึ้น้� กับั เด็ก็ ภายในบ้า้ น วิธิ ีีปฏิบิ ัตั ิติ นสำ�ำ หรัับเด็ก็ เพื่อ�่ อุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่�เกิิดจากการพลัดั ตกจากที่่�สููง ทััป้้องกัันการเกิดิ อุุบัตั ิเิ หตุุ หรืือหกล้้ม ซึ่ง�่ สาเหตุอุ าจเกิดิ จากความ กษะด้้านความปลอดภััยเป็็ นทัักษะ ซุกุ ซน การปีีนป่่าย หรืือการเลียี นแบบ พฤติกิ รรมที่่ร� ับั รู้ม� าจากสื่อ�่ การ์ต์ููน รวมถึึง สำ�ำ คัญั ที่่เ� ด็ก็ ๆ ควรจะต้้องได้้รับั การสั่่�งสอน รวมถึึง การแสดงบทบาทสมมติติ ามจินิ ตนาการ คำ�ำ แนะนำ�ำ เพื่อ�่ สามารถนำ�ำ มาปรับั ใช้ใ้ นชีวี ิติ ประจำ�ำ วันั ของเด็ก็ ได้้ โดยเฉพาะเด็็กในวััยนี้้�ชื่�่นชอบการเรีียนรู้� อุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่�เกิิดจากการถููกของมีีคมบาด การทดลอง และมีีความซุกุ ซนตามประสาเด็ก็ จน และการสัมั ผัสั กับั สารเคมีี สารพิิษหรืือ อาจทำ�ำ ให้้เกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้ง่า่ ยเด็ก็ กว่า่ วัยั อื่น�่ เด็ก็ วัยั สารอันั ตรายที่่ผ� ู้ป้� กครองเก็บ็ ไว้้ไม่ม่ ิดิ ชิดิ นี้้ค� วรเริ่�มเรีียนรู้ท� ัักษะทางด้้านความปลอดภััย จนเด็็กสามารถหยิิบนำ�ำ มาเล่่นได้้ จากทั้้ง� ที่่�บ้้าน และที่่�โรงเรียี น โดยมีีข้้อปฏิิบัตั ิเิ พื่�่อ อุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่เ� กิดิ จากการสำ�ำ ลักั สิ่่ง� แปลกปลอม ป้้องกันั อุบุ ัตั ิเิ หตุสุ ำ�ำ หรับั เด็ก็ ดังั นี้้� ของชิ้น� เล็ก็ ชิ้น� น้้อยที่่�เด็ก็ อาจนำ�ำ เข้้าปาก ด้้วยความรู้เ� ท่่าไม่่ถึึงการณ์์ จนสิ่่�งของ 1. เด็ก็ ควรได้้รับั คำ�ำสั่่�งสอน หรืือคำ�ำ แนะนำ�ำ หลุดุ เข้้าไปค้้างในหลอดลม ซึ่ง�่ อาจเป็็น จากผู้ป้� กครองเกี่�ยวกับั การระมัดั ระวังั ตนเองจาก อันั ตรายถึึงชีีวิิต การเล่น่ ซุกุ ซน หรืือเล่น่ โลดโผน รวมถึึงสามารถ อุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่�เกิิดจากไฟไหม้้ น้ำ��ำ ร้้อนลวก แยกแยะได้้ในเบื้้อ� งต้้นว่า่ สิ่่�งใดอันั ตราย และสิ่่�งใด หรืืออันั ตรายจากเครื่อ�่ งใช้ไ้ ฟฟ้้าภายใน ไม่ค่ วรนำ�ำ ไปเล่น่ โดยผู้ป้� กครองอาจทำ�ำ สัญั ลักั ษณ์์ บ้้าน ซึ่ง�่ อาจเกิดิ อันั ตรายจากความอยากรู้� เป็็นสีีเอาไว้้ เพื่�่อให้้เด็ก็ จดจำ�ำ ได้้ง่า่ ยมากขึ้น้� อยากลองของเด็ก็ อาทิิการนำ�ำ นิ้้ว� แหย่่ 2. เด็ก็ ควรรู้จ� ักั การหลีกี เลี่่ย� งการเผชิญิ หน้้า เข้้าไปในปลั๊๊�กไฟ นำ�ำ ไฟแช็็กมาจุดุ เทีียน กับั สถานการณ์อ์ ันั ตราย ซึ่ง�่ เด็ก็ ควรทำ�ำ เมื่�่อตกอยู่� หรืือเผาขยะ ใช้้มือสัมั ผัสั กับั ของร้้อนด้้วย ในสภาพแวดล้้อมที่่�เสี่่�ยงต่่อการได้้รัับบาดเจ็็บ ความไม่รู่้� ซึ่ง�่ ส่ง่ ผลให้้เกิิดอันั ตราย เช่น่ ไม่ห่ ยิิบสิ่่�งของเข้้าปากตามใจชอบ หลีกี เลี่่�ยง อุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่เ� กิดิ จากการถููกแมลง สัตั ว์ม์ ีพี ิษิ การวิ่�ง และกระโดดบนบันั ได ไม่เ่ ปิิด-ปิิดสวิิตช์ไ์ ฟ และสัตั ว์เ์ ลี้้ย� งกัดั ต่อ่ ย หรืือข่ว่ น เพราะ เมื่อ�่ ตัวั เปีียก ไม่เ่ ข้้าใกล้้แมลง และสัตั ว์ท์ี่่ไ� ม่รู่้จ� ักั หรืือ ไปสััมผััสร่่างกายสััตว์เ์ หล่่านั้้�นโดยที่่� ไม่ห่ ยิิบจับั ของมีีคมเพื่�่อนำ�ำ มาเล่น่ เป็็นต้้น ไม่รู่้ว� ่า่ มีพี ิษิ ภัยั รวมถึึงไม่รู่้ว� ิธิ ีีการเล่น่ กับั 3. เด็ก็ ควรมีที ักั ษะการบอกเล่า่ สถานการณ์์ สัตั ว์อ์ ย่า่ งถููกวิธิ ีี อันั ตรายแก่่ผู้ป้� กครอง หรืือครููพี่่�เลี้้ย� งหากพบกับั เหตุกุ ารณ์อ์ ันั ตรายที่่�เกิิดขึ้้น� กับั ตนเอง และผู้อ้� ื่�่น เช่่น การพบเห็็นเพื่�่อนพลัดั ตกจากเครื่�่องเล่่นใน สนามเด็ก็ เล่น่ 122 คสู่่ำ��มืหือรคับรููเพดี่่�เ็กลี้้ปย� ฐงแมลวะัยผู้ป้� กครอง ชุุด รู้�้ ทัันสถานการณ์์สร้้างความปลอดภััย

4. เด็ก็ ควรรู้จ� ักั การจัดั เก็็บสิ่่�งของให้้เป็็นระเบีียบ ผู้ป้� กครอง สอนให้้เด็็กรู้จ� ัักเก็็บของเล่่นให้้เข้้าที่่�เดิิมหลังั จากที่่�ใช้ง้ านเสร็็จแล้้ว โดยเรียี นรู้ผ� ่า่ นการเล่น่ เกม หรืือกิจิ กรรมต่า่ ง ๆ ที่่ผ� ู้ป้� กครอง หรืือครููพี่่เ� ลี้้ย� ง ทำ�ำ ร่ว่ มกันั กับั เด็ก็ ผอุลุบักตั ิริเะหทตบุภุ หาายกใเนด็บก็้า้ปนระสบ 1. ผลกระทบทางด้า้ นสุุขภาพร่่างกาย ร่า่ งกายได้้รับั บาดเจ็บ็ มีรี อยฟกช้ำ��ำ มีบี าดแผลถลอก หรืืออาจมีกี ารฉีีกขาดของเนื้้อ� เยื่อ�่ กล้้ามเนื้้อ� จนเกิิดการอักั เสบ เช่่น อุุบัตั ิิเหตุุที่่�เกิิดจากการถููกของมีีคมบาด หกล้้ม หรืือเกิิดจากความซุกุ ซนที่่�มาจากการปีีนป่่าย หรืือการเล่น่ โลดโผน ร่า่ งกายได้้รับั บาดเจ็บ็ อย่า่ งรุุนแรง จนอาจทำ�ำ ให้้กระดููกร้้าวหรืือหักั ซึ่ง�่ ส่ง่ ผลทำ�ำ ให้้โครงสร้้าง ของอวัยั วะต่า่ ง ๆ ที่่�ห่อ่ หุ้้ม� กระดููกเป็็นแกนกลางเสียี ไป จนก่่อให้้เกิิดอันั ตรายกับั เนื้้อ� เยื่�่อ บริเิ วณโดยรอบกระดููก เช่น่ อุบุ ัตั ิเิ หตุจุ ากการพลัดั ตกจากที่่ส� ููง หรืือมีสีิ่่ง� ของขนาดใหญ่ห่ ล่น่ ทับั ร่่างกายได้้รับั อัันตรายจากการถููกแมลงหรืือสััตว์ม์ ีีพิิษกััด ต่่อย จนทำ�ำ ให้้เกิิดผื่�่นแดง คันั บริเิ วณผิิวหนังั หรืือมีีอาการปวดบวมตามปริมิ าณพิิษที่่�ได้้รับั รวมถึึงอุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่�มีีสาเหตุุ มาจากสัตั ว์เ์ ลี้้ย� ง เพราะเด็็กอาจเล่่นกับั สัตั ว์อ์ ย่่างไม่่ระมัดั ระวังั หรืือเล่่นด้้วยความรุุนแรง จนทำ�ำ ให้้สัตั ว์เ์ ลี้้ย� งข่ว่ น ขบ กัดั ซึ่ง�่ อาจเกิิดเป็็นบาดแผลเหวอะหวะได้้ อันั ตรายจากสิ่่ง� แปลกปลอม หรืือของชิ้น� เล็ก็ ๆ ที่่เ� ข้้าไปในหูู ตา จมููก หรืือปากโดยที่่ส�ิ่่ง� แปลกปลอม อาจเข้้าไปอุดุ ตันั ภายในอวัยั วะต่า่ ง ๆ ของร่า่ งกาย รวมถึึงติดิ ค้้างบริเิ วณหลอดลม ปิิดกั้้น� ทาง เดินิ หายใจ ทำ�ำ ให้้เด็ก็ หายใจไม่อ่ อก และอาจมีีอันั ตรายถึึงขั้น� เสียี ชีีวิิต หากช่ว่ ยเหลืือไม่ท่ ันั 2. ผลกระทบทางด้า้ นอารมณ์-์ จิติ ใจ เด็็กที่่�ได้้รับั อุบุ ัตั ิิเหตุจุ นเกิิดอาการเจ็็บป่่ วย ก็็อาจส่่งผลทำ�ำ ให้้เด็็กเกิิดความวิิตกกังั วลเกิิด ความกังั วลใจ หรืือมีีความกลัวั ฝัังใจ ต่่อเหตุกุ ารณ์ท์ี่่�เกิิดขึ้้น� ทำ�ำ ให้้เด็็กไม่่กล้้าแสดงออกมีี พฤติิกรรมถดถอย รวมถึึงมีีพัฒั นาการตามวัยั ที่่�ล่่าช้า้ อาจส่่งผลให้้พฤติิกรรมของเด็็ก เปลี่่ย� นแปลงไปในทางลบ จนทำ�ำ ให้้เด็ก็ แสดงอาการดื้้อ� รั้น� ไม่เ่ ชื่อ�่ ฟััง และเอาแต่ใ่ จ หากผู้ป้� กครอง หรืือคนใกล้้ชิิดขาดความเอาใจใส่่ และแก้้ไขปััญหาดังั กล่่าว อาจส่่งผลเสีียทำ�ำ ให้้เด็็กติิด เป็็นนิิสัยั การเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 123

3. ผลกระทบทางด้า้ นสัังคม ข้้อแนะนำำ� เมื่อ�่ เด็ก็ ได้้รับั บาดเจ็บ็ ในบ้้าน พ่อ่ แม่่ ผู้ป้� กครอง และแนวทางการป้้องกััน รวมไปถึึงสมาชิิกในครอบครัวั อาจมีีความรู้ส�ึึก เครีียด และวิิตกกังั วลกับั เหตุกุ ารณ์ท์ี่่�เกิิดขึ้้น� 1.แนวทางการปฏิบิ ัตั ิสิ ำ�ำ หรัับผู้้�ปกครอง อย่่างกะทันั หันั และไม่่ได้้คาดคิิดไว้้ล่่วงหน้้า ผู้ป้� กครองควรมีีความรู้ค� วามเข้้าใจเกี่�ยว จึึ ง มัั ก ตำ�ำ หนิิ ว่่ า ค ว า ม ผิิ ด ข อ ง ต น เ อ ง กับั พัฒั นาการ และความสามารถของเด็ก็ ส่่งผลให้้แสดงอารมณ์์ ความเครีียดออกมา ในวัยั ต่า่ ง ๆ รวมถึึงเข้้าใจในธรรมชาติขิ อง ให้้เด็็กเห็็นจนกระทั่่�งเด็็กเกิิดการเลีียนแบบ เด็ก็ วัยั นี้้ว� ่า่ มีคี วามอยากรู้อ� ยากเห็น็ ชอบ พฤติกิ รรมดังั กล่า่ ว เรียี นรู้� ชอบทดลอง ชอบความเสี่่�ยง ชอบ เด็ก็ ที่่�ได้้รับั อุบุ ัตั ิิเหตุอุ าจแสดงอาการดื้้อ� รั้น� จน สิ่่ง� ท้้าทาย และสนใจสิ่่ง� แปลกใหม่่ รวมถึึง เด็็กคนอื่�่น ไม่่ต้้องการเล่่นด้้วย รวมถึึงเด็็กมีี การที่่�เด็็กไม่่ได้้มีีความคิิดสลัับซัับซ้้อน อาการหวาดกลัวั หรืือซึึมเศร้้า ซึ่�่งส่่งผลต่่อ มากนักั หรืือความรู้เ� ท่่าไม่่ถึึงการณ์์ ซึ่�ง่ การเข้้าสังั คมกับั เด็ก็ โดยตรง หากปล่อ่ ยให้้เด็็กเล่น่ คนเดีียวตามลำ�ำ พังั หากเกิิดอุุบัตั ิิเหตุุรุุนแรงกัับเด็็ก นอกจากจะ อาจทำ�ำ ให้้เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุขุ ึ้น้� ได้้ ส่ง่ ผลทำ�ำ ให้้เด็ก็ มีสี ุขุ ภาพไม่ด่ ีี การเจริญิ เติบิ โต ผู้ป้� กครองควรจัดั เก็็บสิ่่�งของเครื่�่องใช้ใ้ ห้้ หยุดุ ชะงักั หรืือมีีพัฒั นาการล่่าช้า้ ทำ�ำ ให้้เด็็ก เป็็นระเบีียบเรียี บร้้อย อาจถููกกลั่่น� แกล้้งจากเด็ก็ คนอื่น�่ หรืือตกเป็็นเหยื่อ�่ ความรุุนแรงในรููปแบบอื่�่น ๆ ได้้อีีกด้้วย ยา เวชภััณฑ์์ ควรเก็็บไว้้ในตู้้�ยา 4. ผลกระทบด้า้ นสติปิ ััญญา และควรมีีฉลากที่่�ระบุขุ ้้อมููลหรืือวิิธีี ใช้ใ้ ห้้ชัดั เจน ห า ก เ ด็็ ก ป ร ะ ส บ อุุ บัั ติิ เ หตุุ ที่่� ส่่ ง ผ ล ก ร ะ ท บ ผลิติ ภัณั ฑ์ท์ี่่�มีีสารเคมีี สารพิิษ สาร ต่อ่ สมอง อาจทำ�ำ ให้้ความคิดิ และทักั ษะการ อันั ตราย ของแหลมคม หรืือของมีคี ม เรียี นรู้ถ� ดถอยลงไม่เ่ ป็็นไปตามช่ว่ งวัยั ควรเก็บ็ ไว้้ในที่่ป� ลอดภัยั และมิดิ ชิดิ สภาพจิติ ใจ และอารมณ์ข์ องเด็ก็ ไม่ม่ั่่น� คง รวมถึึง เพื่�่อป้้องกัันไม่่ให้้เด็็กนำ�ำ มาเล่่นได้้ พฤติกิ รรมที่่เ� ปลี่่ย� นแปลงไปของเด็ก็ อาจทำ�ำ ให้้ เด็ก็ ไม่ส่ ามารถหยิิบจับั มาเล่น่ ได้้ เด็ก็ ไม่ส่ นใจเรียี นรู้� หรืือสนใจเหตุกุ ารณ์ท์ี่่�เกิิด สิ่่�งของเครื่อ�่ งใช้้ที่ช� ำ�ำ รุุด แตกหักั ควร ขึ้น้� รอบตัวั นำ�ำ ไปกำ�ำ จัดั ให้้ถููกวิิธีี 124 คสู่่ำ��มืหือรคับรููเพดี่่�เ็กลี้้ปย� ฐงแมลวะัยผู้ป้� กครอง ชุุด รู้�้ ทัันสถานการณ์์สร้้างความปลอดภััย

ผู้ป้� กครองควรดููแลเอาใจใส่เ่ ด็ก็ ด้้วยความรอบคอบ และระมัดั ระวังั ไม่ค่ วรปล่อ่ ย ให้้เด็ก็ อยู่่�ตามลำ�ำ พังั เช่น่ การปล่อ่ ยให้้เด็ก็ อาบน้ำ��ำ หรืืออยู่�ในห้้องน้ำ��ำ ตามลำ�ำ พังั เพราะเด็ก็ อาจลื่น�่ ล้้มจนทำ�ำ ให้้ได้้รับั บาดเจ็บ็ ได้้ รวมถึึงการระมัดั ระวังั จุดุ เสี่่ย� ง ภายในบ้้านมากเป็็นพิิเศษ เช่น่ บริเิ วณบันั ไดบ้้าน บริเิ วณใกล้้ประตูู หน้้าต่า่ ง ระเบียี ง ใกล้้แหล่ง่ น้ำ��ำ และถนน โดยเฉพาะเด็ก็ ที่่ม� ีปี ััญหาทางด้้านสุขุ ภาพกาย และสุขุ ภาพจิติ ซึ่ง�่ มักั จะเกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้ง่า่ ยมากกว่า่ ปกติิ ผู้ป้� กครองควรเอาใจใส่่ และปรับั ปรุุงโครงสร้้างหรืือส่ว่ นประกอบของบ้้านให้้มีี ความคงทน แข็ง็ แรง ได้้มาตรฐาน และมีคี วามปลอดภัยั อาทิิ เฟอร์น์ ิเิ จอร์์ หรืือ สิ่่ง� ของเครื่อ�่ งใช้้ภายในบ้้านไม่ค่ วรมีมี ุมุ แหลมพื้้น� บ้้านไม่ล่ ื่น�่ เตียี งนอนได้้มาตรฐาน หรืือมีีอุปุ กรณ์ป์ ้้องกันั ไม่ใ่ ห้้เด็ก็ พลัดั ตกจากที่่�สููง 2. แนวทางการปฏิบิ ัตั ิสิ ำ�ำ หรัับสถานศึกึ ษา ครูผู้ด้�ููแลเด็ก็ ควรศึึกษาการใช้โ้ ปรแกรมการเฝ้้าระวังั ในเด็ก็ (Risk watch) โดยครู เป็็นผู้้ใ� ห้้ความรู้เ� กี่�ยวกัับความปลอดภัยั ในชีีวิิตประจำ�ำ วันั แก่่เด็ก็ เช่น่ การขี่�จักั รยาน เดินิ ข้้ามถนน พลัดั ตก หกล้้ม สารพิิษ ไฟไหม้้ หรืือน้ำ��ำ ร้้อนลวก ซึ่ง�่ อาจให้้เด็ก็ เรียี นรู้ผ� ่า่ นการเล่า่ นิทิ าน การ แสดงบทบาทสมมติิ หรืือการจำ�ำ ลองสถานการณ์เ์ สมืือนจริงิ ครู ผู้ด้� ููแลเด็็กต้้องหมั่่�นตรวจสอบอาคารสถานที่่� สภาพแวดล้้อม บริเิ วณสถานศึึกษา โดยเฉพาะจุดุ เสี่่ย� งต่อ่ การเกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุอุ ย่า่ งเช่น่ บริิเวณสนามเด็็กเล่่น สนามกีีฬา หรืือสถานที่่�ต่่าง ๆ ทั้้ง� ภายใน และภายนอกโรงเรีียน รวมถึึงตรวจสอบ และทดสอบเครื่�่องมืือ เครื่�่องใช้้ เครื่�่องเล่่นสนามและอุุปกรณ์ต์ ่่าง ๆ ให้้มีีสภาพพร้้อม ใช้ง้ านอยู่�เสมอ สถานศึึกษาต้้องจัดั ให้้มีีครู ผู้ร้� ับั ผิิดชอบการปฐมพยาบาลเบื้้อ� งต้้น ไม่่เพีียงแต่่ตััวเด็็ก ผู้้ป� กครอง และครู เท่่านั้้�นที่่�ต้้องเอาใจใส่่ ต่่อความปลอดภัยั ของเด็็กชุมุ ชน และหน่่วยงานที่่�เกี่�ยวข้้องกับั เด็็กทั้้ง� ภาครัฐั และเอกชน รวมถึึงรัฐั บาลควรตระหนักั ถึึงความปลอดภัยั สำ�ำ หรับั เด็ก็ ปฐมวัยั และควรให้้ความสำ�ำ คัญั พร้้อมผลักั ดันั นโยบายเพื่�่อป้้องกันั การเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุทุั้้ง� ในบ้้าน สถานศึึกษา และในชุมุ ชน เพื่�่อลดอัตั ราการ บาดเจ็็บ และเสีียชีีวิิตของเด็ก็ การเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 125

อุุบัตั ิเิ หตุุคืืออะไร อุบุ ัตั ิเิ หตุุ หมายถึึง เหตุกุ ารณ์ท์ี่่�เกิิดขึ้น้� โดยไม่ค่ าดคิดิ ทำ�ำ ให้้เกิิดการบาดเจ็็บ พิิการ หรืือเสีียชีีวิติ และทรัพั ย์ส์ ินิ โดยเฉพาะอุบุ ัตั ิเิ หตุทุี่่�เกิิดขึ้น้� ในบ้้าน หลายคนไม่ค่ าดคิดิ ว่า่ บ้้านก็็อาจเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้ ดังั นั้้น� จึึงจำ�ำ เป็็นต้้องปฏิิบัตั ิิ ตนเพื่�่อความปลอดภัยั เมื่�่ออาศัยั อยู่�ในบ้้านโดยเฉพาะ เครื่อ�่ งใช้ไ้ ฟฟ้้าทุกุ ชนิดิ ก็ค็ วรใช้อ้ ย่า่ งระมัดั ระวังั หรืือแม้้แต่่ การจัดั เก็็บสิ่่�งของให้้เป็็นระเบีียบก็็ช่่วยลดอุบุ ัตั ิิเหตุลุ งได้้ และไม่ค่ วรละเลยเรื่อ�่ งเหล่า่ นี้้อ� ย่า่ งเด็ด็ ขาด หรืือเมื่�่อใด ก็็ตามที่่�พบว่า่ พื้้น� บ้้านลื่�น่ ก็็ควรเช็็ดให้้แห้้ง ไม่ค่ วรมองว่า่ เป็็นเรื่�่องเล็็กน้้อย เพราะเรื่�่องเล็็กน้้อยนี้้อ� าจนำ�ำ มาซึ่�่ง อุบุ ัตั ิเิ หตุคุ รั้ง� ใหญ่ไ่ ด้้ นอกจากนี้้ส� ารเคมีอี ันั ตรายหรืือของ มีคี มภายในบ้้านก็ไ็ ม่ค่ วรปล่อ่ ยปละละเลย ควรจัดั วางให้้ เป็็นระเบียี บเช่น่ กันั หรืือของมีคี มต่า่ ง ๆ ยิ่ง� ต้้องระมัดั ระวังั หากบ้้านใดมีีเด็็กเล็็กเพื่�่อป้้องกันั อุบุ ัตั ิิเหตุทุ ี่่�อาจเกิิดขึ้้น� ได้้จึึง ควรตระหนักั ถึึงความสำ�ำ ตัญั ของเรื่อ�่ งดังั กล่า่ ว 126 สคู่่ำ��มืหือรคับรููเพดี่่�เ็กลี้้ปย� ฐงแมลวะัยผู้ป้� กครอง ชุุด รู้�้ ทัันสถานการณ์์สร้้างความปลอดภััย

สาเหตุขุ องการเกิดิ อุุบัตั ิเิ หตุุ สาเหตุขุ องการอุบุ ัตั ิเิ หตุภุ ายในบ้้านมีี 2 ประการ ดังั นี้้� 1. สาเหตุุเกี่ย่� วกัับบุุคคล อุบุ ัตั ิเิ หตุภุ ายในบ้้าน เกิิดจากบุคุ คลเป็็นสำ�ำ คัญั ซึ่ง�่ อาจเกิิดจากตนเอง หรืือบุคุ คลอื่�่น ก็็ได้้ สาเหตุเุ กี่�ยวกับั บุคุ คลได้้แก่่ สภาพร่า่ งกาย สภาพจิิตใจ พื้้น� ฐานความรู้ข� องแต่ล่ ะบุคุ คล และการกระทำ�ำ ของบุคุ คลร่ว่ มด้้วย โดยแบ่ง่ เป็็น 4 ลักั ษณะย่อ่ ย คืือ 1.1) สภาพร่่างกาย ได้้แก่่ บุคุ คลที่่�มีีความผิิดปกติิ หรืือมีีความบกพร่อ่ งทางร่า่ งกาย โดย เกิิดจากโรคภัยั ไข้้เจ็็บต่า่ ง ๆ เช่น่ ความผิิดปกติขิ องแขนขา หููหนวก ตาบอด หรืือโรคเรื้อ� รังั ไม่ว่ ่า่ จะเป็็นโรคเบาหวาน โรคหัวั ใจ หรืือโรคลมชักั ซึ่ง�่ สาเหตุเุ หล่า่ นี้้จ� ะทำ�ำ ให้้เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุขุ ึ้น้� ได้้ง่า่ ย 1.2) สภาพจิติ ใจ ได้้แก่่ ความเครียี ด ความวิติ กกังั วล ความกลัวั กลุ้้ม� ใจ อารมณ์โ์ กรธ หรืือ อารมณ์ท์ี่่�ไม่่ปกติิ อาจทำ�ำ ให้้บุุคคลนั้้น� ขาดความรอบคอบ มีีอาการลุุกลน รีีบร้้อน หรืือไม่่ รเฉะพมัาัดะรหะน้ว้ัาังไตัด้ัว้ เมื่�่อเกิิดอุุบัตั ิิเหตุุหรืือหากเกิิดเหตุุการณ์ไ์ ม่่คาดฝัันจะไม่่สามารถแก้้ไขปััญหา 1.3) พื้้น� ฐานความรู้้� ได้้แก่่ การไม่ม่ ีีพื้้น� ฐานความรู้� หรืือขาดประสบการณ์ท์ี่่�เกี่�ยวกับั การ ป้้องกันั อุบุ ัตั ิเิ หตุุ การขาดความรู้� หรืือไม่ส่ นใจการศึึกษาหาความรู้� หรืือคำ�ำ แนะนำ�ำ ก่่อนการใช้้ สารเคมีี เครื่อ�่ งมืือ หรืืออุปุ กรณ์เ์ ครื่อ�่ งใช้้ต่า่ ง ๆ ภายในบ้้านจนทำ�ำ ให้้เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้ ดังั นั้้น� จึึง ควรศึึกษาให้้มั่่�นใจก่่อนที่่�จะลงมืือปฏิิบัตั ิจิ ริงิ 1.4) การกระทำ�ำ ของบุุคคล ได้้แก่่ การกระทำ�ำ ที่่�ไม่ป่ ลอดภัยั ของบุคุ คล เช่น่ ความประมาท เลินิ เล่อ่ ความรีบี เร่ง่ การดื่�่มสุรุ า หรืือการกิินยาแก้้ง่ว่ ง สิ่่�งเหล่า่ นี้้จ� ะทำ�ำ ให้้เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้านได้้ ตลอดเวลา ดังั นั้้น� ไม่ว่ ่า่ จะทำ�ำ อะไรต้้องมีีสติอิ ยู่�เสมอจะช่ว่ ยป้้องกันั เบื้้อ� งต้้นได้้ หรืืออาจผ่อ่ น หนักั เป็็นเบาได้้ การเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 127

อุจุบุัดุตั ิเิเสหี่�่ยตุงภุ ใานยกใานรบเ้กา้ิดิน 2. สาเหตุุเกี่ย�่ วกัับสิ่่ง� แวดล้้อม สิ่่ง� แวดล้้อมเป็็นสาเหตุสุ ำ�ำ คัญั ที่่ก� ่อ่ ให้้เกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุภุ ายในบ้้าน ได้้แก่่ ตัวั บ้้าน บริเิ วณบ้้าน และอุปุ กรณ์เ์ ครื่อ�่ งใช้้ภายในบ้้านที่่�เสื่�อ่ มโทรม หรืือชำ�ำ รุุดเสียี หาย 2.1) ตัวั บ้า้ น ได้้แก่่ การออกแบบบ้้าน การก่อ่ สร้้าง และวัสั ดุอุ ุปุ กรณ์ท์ี่่ใ� ช้ใ้ นการก่อ่ สร้้าง ที่่ไ� ม่เ่ ป็็นไปตามเทศบัญั ญัตั ิกิ ารก่อ่ สร้้างอาคารที่่ถ� ููกต้้องตามหลักั สุขุ ลักั ษณะ และหลักั สุขุ าภิบิ าล ที่่�ดีี จึึงทำ�ำ ให้้เสี่่�ยงต่อ่ การเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุุ เช่น่ บ้้านทรุุด ไฟฟ้้าลัดั วงจร หรืือพื้้น� ลื่�น่ 2.2) บริิเวณบ้า้ น ได้้แก่่ สนามหญ้้า รั้ว� บ้้าน ทางเดินิ ที่่�สกปรกรกรุุงรังั หญ้้าขึ้น้� รกอาจ เป็็นที่่อ� ยู่่�ของสัตั ว์ร์้้าย บริเิ วณบ้้านที่่เ� ป็็นหลุมุ เป็็นบ่อ่ อาจมีเี ศษวัสั ดุุ เศษแก้้ว และเศษกระเบื้้อ� ง หรืือ ท่อ่ ระบายน้ำ��ำ ที่่�ไม่ม่ ีีฝาปิิดมิิดชิิด ย่อ่ มเสี่่�ยงต่อ่ การเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้ การจัดั ระเบีียบบ้้านจึึงช่ว่ ยให้้ อุบุ ัตั ิเิ หตุลุ ดลงได้้ 2.3) อุุปกรณ์เ์ ครื่�่องใช้้ภายในบ้า้ น ได้้แก่่ อุปุ กรณ์เ์ ครื่อ�่ งมืือเครื่อ�่ งใช้้ต่า่ ง ๆ เช่น่ มีีด เครื่อ�่ งบด เครื่อ�่ งเป่่าผม เครื่อ�่ งซักั ผ้้า หรืืออุปุ กรณ์เ์ ครื่อ�่ งใช้ไ้ ฟฟ้้าต่า่ ง ๆ ที่่�ชำ�ำ รุุด หรืืออุปุ กรณ์ท์ี่่�ผู้้� ใช้ไ้ ม่่รู้จ� ัักวิิธีีใช้้หรืือไม่่ปฏิิบัตั ิิตามคำ�ำ แนะนำ�ำ ในการใช้้ที่�ถููกต้้อง อาจทำ�ำ ให้้เกิิดอุุบัตั ิิเหตุุขึ้้น� ได้้ และที่่�สำ�ำ คััญหากมีีเด็็กเล็็กอยู่�ในบ้้านก็็อาจเกิิดอุุบััติิเหตุุกัับเด็็กโดยตรง จุุดเสี่่�ยงที่่�มัักเกิิด อุบุ ัตั ิเิ หตุภุ ายในบ้้าน ได้้แก่่ 1. บันั ได เป็็นจุดุ ที่่�เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุบุ ่อ่ ยที่่�สุดุ โดยเฉพาะบ้้าน ที่่� สร้้า ง บัั น ไ ด ใ ห้้ชัั น หรืื อ ค ด เ คี้้ �ย ว ม า ก เ กิิ น ไ ป จ น ไ ม่่ สอดคล้้องกับั การก้้าว จะยิ่ง� ทำ�ำ ให้้เด็ก็ หกล้้มหรืือพลัดั ตก บันั ไดได้้ง่า่ ย ดังั นั้้น� จึึงควรสร้้างบันั ไดที่่ม� ีคี วามชันั ไม่เ่ กินิ 45 องศา ทำ�ำ ชานพักั ทุกุ 3 เมตร ที่่ส� ำ�ำ คัญั ควรทำ�ำ ราวบันั ได สำ�ำ หรับั กัันตกและช่่วยพยุุงตััวให้้มีีความสููงอย่่างน้้อย 80 ซม. ราวบันั ไดจึึงนับั ว่า่ เป็็นสิ่่ง� สำ�ำ คัญั หากบ้้านใดมีเี ด็ก็ เล็ก็ จะช่ว่ ยลดอุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้มาก นอกจากนี้้� ควรใช้ว้ ัสั ดุทุี่่� ไม่ล่ ื่�น่ และหลีกี เลี่่�ยงการวางสิ่่�งของกีีดขวางบนขั้น� บันั ได เพื่�่อป้้องกันั การเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุุ 128 สคู่่ำ��มืหือรคับรููเพดี่่�เ็กลี้้ปย� ฐงแมลวะัยผู้ป้� กครอง ชุุด รู้�้ ทัันสถานการณ์์สร้้างความปลอดภััย

2. พื้้น� แม้้เป็็นพื้้น� ราบก็็อาจเกิิดเหตุหุ กล้้มได้้หากพื้้น� มีี ความลื่�น่ ยิ่�งเป็็นพื้้น� ห้้องน้ำ��ำ ที่่�เปีียกบ่อ่ ยยิ่�งต้้องควรระวังั เป็็นพิิเศษ ดังั นั้้น� จึึงไม่่ควรเลืือกวัสั ดุปุ ููพื้้น� ที่่�มีีผิิวลื่�่นมันั จนเกินิ ไป และไม่ค่ วรปล่อ่ ยให้้มีขี ้้าวของวางบนพื้้น� เพราะ อาจทำ�ำ ให้้เด็ก็ สะดุดุ ล้้มและได้้รับั บาดเจ็็บได้้ 3. เครื่�่องใช้้ไฟฟ้้า สายไฟฟ้้าและอุุปกรณ์์ไฟฟ้้าที่่�เสื่�่อมสภาพอาจทำ�ำ ให้้เกิิดไฟฟ้้า ลัดั วงจรหรืือไฟดููดได้้ จึึงควรตรวจสอบสภาพเครื่อ�่ งใช้ไ้ ฟฟ้้าเป็็นประจำ�ำ หาก พบว่า่ ชำ�ำ รุุดต้้องรีบี ซ่อ่ มทันั ทีี อาทิิสังั เกตสายไฟฟ้้าที่่�ฉนวนชำ�ำ รุุดหรืือปลั๊๊ก� อยู่� ต่ำ��ำ ไม่ห่ ่า่ งจากพื้้น� ต้้องรีบี ย้้ายให้้ห่า่ งจากมืือเด็ก็ หรืือติดิ ฝาครอบปิิดเต้้ารับั เพื่�่อป้้องกันั ไม่ใ่ ห้้เด็ก็ แหย่ป่ ลั๊๊�กไฟเล่น่ แต่ถ่ ึึงอย่า่ งไรก็ย็ ังั ต้้องระมัดั ระวังั เรื่อ�่ งการ ใช้ง้ านของเครื่�่องใช้ไ้ ฟฟ้้าบางชนิิด เพราะอาจจะเป็็นอันั ตรายต่่อเด็็ก เช่่น พัดั ลมที่่�กำ�ำ ลังั หมุนุ ความร้้อนจากกาน้ำ��ำ ร้้อนหรืือเตารีดี นอกจากนี้้� มุมุ ที่่แ� สงสว่า่ งเข้้าไม่ถ่ ึึงก็อ็ าจทำ�ำ ให้้ เด็ก็ เสี่่ย� งสะดุดุ ล้้มหรืือชนสิ่่ง� กีดี ขวางที่่ไ� ด้้ เพราะฉะนั้้น� อย่า่ ลืืมติดิ ตั้้ง� หลอดไฟหรืือโคมไฟให้้ทั่่�วถึึง เพื่�่อความ ปลอดภัยั ของเด็ก็ เล็ก็ ด้้วย 4. ห้อ้ งน้ำ�ำ� ในห้้องน้ำ��ำ มีีจุดุ เสี่่�ยงหลายจุดุ อาทิิ พื้้น� กระเบื้้อ� งที่่�เปีียกและลื่�น่ อาจทำ�ำ ให้้ล้้มได้้ง่า่ ย ควร แบ่่งโซนเปีียกและแห้้งเพื่�่อความปลอดภัยั ของเด็็ก เครื่�่องทำ�ำ น้ำ�ำอุ่่�นในห้้องน้ำ��ำ ก็็ควรต้้องติิดตั้้ง� สายดิินเพื่�่อป้้องกัันไฟฟ้้าลัดั วงจร อ่่างอาบน้ำ��ำ ควรเลืือกใช้แ้ บบทรงมน เพื่�่อป้้องกัันอันั ตราย ขณะที่่�เด็ก็ อาบน้ำ��ำ หากบ้้านหลังั ใดมีีถังั น้ำ��ำ ที่่�สููงควรปิิดฝาถังั ให้้เรียี บร้้อยไม่ค่ วรปล่อ่ ยเด็ก็ อยู่�ใน ห้้องน้ำ��ำ คนเดีียวหรืือวางแผ่่นรองกันั ลื่�่นหรืือพรมเช็็ดเท้้าไว้้หน้้าห้้องน้ำ��ำ จะช่่วยให้้เด็็กไม่่สะดุดุ ล้้มได้้ง่า่ ย 5. ครััว ในครัวั มักั มีีของมีีคมและเครื่อ�่ งแก้้วที่่�แตกหักั ได้้ง่า่ ย ควรหาที่่�เก็็บให้้มิิดชิิด ไม่ต่ กหล่น่ ง่า่ ย และห่า่ งไกลจากมืือเด็ก็ นอกจากนี้้� ขณะประกอบอาหารอาจใช้ไ้ ฟ และเครื่อ�่ งใช้ไ้ ฟฟ้้า หรืือ มีีของร้้อนควรระมัดั ระวังั ไม่่ให้้เด็็กเข้้าใกล้้หรืืออยู่�ในบริิเวณนี้้� เพราะอาจเกิิดอุบุ ัตั ิิเหตุไุ ด้้แบบ ไม่ท่ ันั ตั้้ง� ตัวั การเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 129

6. หน้้าต่า่ งและระเบีียง เป็็นจุุดที่่�อาจเกิิดการพลััดตก ได้้ง่า่ ย โดยเฉพาะเด็ก็ ที่่ซ� ุกุ ซนชอบปีีนป่่าย โดยไม่ม่ ีผี ู้ป้� กครองคอยดููแล จึึงควรให้้ปิิด หน้้าต่่างให้้สนิิท และหลีีกเลี่่�ยงการวาง เฟอร์น์ ิิเจอร์ไ์ ว้้ใกล้้หน้้าต่่างเพราะเด็็ก อาจปีีนและพลัดั ตกหน้้าต่า่ งได้้ ส่ว่ นระเบียี ง บ้้านให้้ทำ�ำ ที่่�กั้้�นกัันเด็็กตกจะช่่วยลด ความเสี่่�ยงในการเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้มาก อวิุธิุบีัีปตั ้้ิอิเงหกตัันุภุ ายในบ้า้ น การป้้องกันั อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้านหรืือที่่�พักั อาศัยั ไม่ว่ ่า่ จะเป็็นตึึกแถว อาคารชุดุ หรืือ บ้้าน สิ่่�งสำ�ำ คัญั ก็็คืือ การที่่�ทุกุ คนตระหนักั ถึึงอันั ตราย ทราบสาเหตุขุ องการเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุุ และพร้้อมที่่จ� ะป้้องกันั ความเสี่่ย� งของการเกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ ห้้เกิดิ ขึ้น้� น้้อยที่่ส� ุดุ ซึ่ง�่ วิธิ ีกี ารป้้องกันั อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้านมีีดังั นี้้� 1. การป้้องกัันในด้า้ นบุุคคล เท่่านั้้�น แต่่ยัังส่่งผลให้้เกิิดอุุบััติิเหตุุในบ้้านได้้ การศึึกษาหาความรู้เ� กี่�ยวกับั อันั ตราย อีีกด้้วย ตัวั อย่า่ งเช่น่ อาจมองไม่เ่ ห็น็ สายไฟที่่� สาเหตุุ และการป้้องกัันอุุบััติิเหตุุ ชำ�ำ รุุดแล้้วเผลอไปจับั จนอาจถููกไฟดููด ภายในบ้้าน เช่่น เมื่�่อมีีควันั หรืือได้้ การทำ�ำ จิิตใจให้้เบิกิ บานอยู่�เสมอ หากเจ็็บป่่วย กลิ่่�นเหม็็นไหม้้ให้้รีบี หาต้้นตอที่่�เกิิดขึ้น้� หรืือไม่ส่ บายใจ ควรหยุดุ พักั ไม่ค่ วรทำ�ำ กิจิ กรรมใด ๆ ไม่ร่ อจนเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุรุ้้ายแรง มิิเช่น่ นั้้น� ภายในบ้้าน จะแก้้ไขสถานการณ์ไ์ ม่ท่ ันั การระมัดั ระวังั ในการทำ�ำ งาน มีีสติิ และทำ�ำ งาน การรักั ษาสุุขภาพให้้ร่่างกายแข็็งแรง ด้้วยความตั้้ง� ใจ จะช่ว่ ยป้้องกันั อุบุ ัตั ิเิ หตุไุ ด้้ สมบููรณ์์ หากสภาพร่า่ งกายบกพร่อ่ งก็็ การฝึึกอบรม หรืือให้้ความรู้ใ� นการปฏิบิ ัตั ิติ ัวั เพื่อ�่ ควรรีบี รักั ษา เช่น่ สายตาสั้้น� หรืือหููพิกิ าร สร้้างความปลอดภัยั ให้้แก่่สมาชิิก เพราะไม่่ใช่่เพีียงส่ง่ ผลเสีียกับั ร่า่ งกาย 130 สคู่่ำ��มืหือรคับรููเพดี่่�เ็กลี้้ปย� ฐงแมลวะัยผู้ป้� กครอง ชุุด รู้�้ ทัันสถานการณ์์สร้้างความปลอดภััย

ทุกุ คนในบ้้าน โดยเฉพาะเด็ก็ ผู้ส้� ููงอายุุ และคนพิิการ อาจใช้้วิธิ ีีอธิิบายหรืือ พููดคุยุ ทั่่�วไปเพื่�่อไม่ใ่ ห้้ตึึงเครียี ด จะช่ว่ ยให้้ทุกุ คนจดจำ�ำ ได้้ เช่น่ บอกเด็ก็ ๆ ว่า่ บริเิ วณซักั ล้้างของบ้้านไม่ค่ วรเดินิ เข้้าไป เพราะอาจมีนี ้ำ��ำ ขังั และทำ�ำ ให้้ลื่น�่ ล้้มได้้ 2. การป้้องกัันในด้า้ นสิ่่�งแวดล้้อม การออกแบบบ้้าน การก่อ่ สร้้าง และการเลืือกเครื่อ�่ งใช้้ภายในบ้้าน ควรคำ�ำ นึึงถึึงความปลอดภัยั มาเป็็นลำ�ำ ดับั แรก โดยไม่่ควรสร้้างบ้้านติิดถนนใหญ่่ เพราะจะทำ�ำ ให้้เด็็กวิ่�งออกจากบ้้าน อาจถููกรถชนได้้ง่่าย ประตููทางเข้้าไม่่ควรมีีมุมุ อับั หรืือมีีต้้นไม้้ใหญ่่ใกล้้ตัวั อาคาร เพราะจะ ทำ�ำ ให้้เกิิดอุบุ ัตั ิิเหตุขุ ณะเดิินเข้้าออก ควรออกแบบบ้้านให้้ถููกต้้องตามสุขุ ลักั ษณะ เดิินเข้้า ออกสะดวก โล่่งโปร่ง่ และอากาศถ่่ายเทดีี รวมทั้้ง� ใช้ว้ ัสั ดุกุ ่่อสร้้างที่่�มีีความแข็็งแรง คงทน สวยงาม และไม่เ่ ป็็นเชื้อ� เพลิงิ ได้้ง่า่ ย สิ่่ง� เหล่า่ นี้้เ� ป็็นการวางรากฐานที่่ค�ุ้้ม� ค่า่ ไม่เ่ สี่่ย� งอันั ตราย ควรจัดั วางสิ่่�งของ และเครื่อ�่ งใช้้ต่า่ ง ๆ ภายในบ้้านให้้มีีความเป็็นระเบีียบเรียี บร้้อย แยกเป็็น หมวดหมู่่� และแยกเป็็นสัดั ส่ว่ น โดยเฉพาะวัตั ถุอุ ันั ตราย สารพิิษ สารเคมีีหรืืออุปุ กรณ์เ์ ครื่อ�่ ง ใช้้ที่�แหลมคมต่า่ ง ๆ ควรเก็็บไว้้อย่า่ งมิิดชิิด หรืือวางไว้้ให้้พ้้นมืือเด็ก็ ดููแลบำ�ำ รุุงรักั ษาบ้้าน บริเิ วณบ้้านและสนามหญ้้าให้้สะอาดถููกสุขุ ลักั ษณะ ไม่ส่ กปรก หรืือรก เพราะอาจเป็็นแหล่ง่ เพาะพันั ธุ์�เชื้ อ� โรคและที่่�อยู่�อาศัยั ของสัตั ว์์ อีีกทั้้ง� บริเิ วณบ้้านไม่ค่ วรเป็็น หลุมุ เป็็นบ่อ่ เนื่�่องจากเด็ก็ อาจได้้รับั อุบุ ัตั ิเิ หตุจุ ากการวิ่�งเล่น่ ได้้ ควรสำ�ำ รวจและตรวจเช็ก็ ความปลอดภัยั ภายในบ้้าน บริเิ วณบ้้าน และเครื่อ�่ งมืือเครื่อ�่ งใช้้ต่า่ ง ๆ ด้้วย หากพบว่า่ อยู่�ในสภาพที่่ไ� ม่ป่ ลอดภัยั หรืือมีกี ารชำ�ำ รุุดทรุุดโทรมจำ�ำ เป็็นต้้องได้้รับั การแก้้ไข หรืือซ่อ่ มแซมโดยด่ว่ น เพื่�่อป้้องกันั อันั ตรายที่่�อาจเกิิดขึ้น้� ได้้ เพราะเราไม่อ่ าจคาดการณ์ไ์ ด้้ว่า่ เด็ก็ จะเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุุ ณ จุดุ ใดบ้้าง อุบุ ัตั ิเิ หตุตุ ่า่ ง ๆ ที่่เ� กิดิ ขึ้น้� ภายในบ้้านย่อ่ มทำ�ำ ให้้ ร่า่ งกายได้้รับั อันั ตราย เกิิดการบาดเจ็็บพิิการ หรืือเสียี ชีีวิติ ได้้ ซึ่ง�่ ผลของอุบุ ัตั ิเิ หตุุ นอกจากจะเป็็นอันั ตรายต่อ่ ร่่ า ง ก า ย แ ล ะ จิิ ต ใ จ แ ล้้วยัั ง ก่่ อ ใ ห้้ เ กิิ ด ก า ร สูู ญ เ สีี ย ทรัพั ย์ส์ ินิ อีีกด้้วย การเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 131

สาเหตภาขุ ยอใงนกบาา้ รนเกิดอุบตั ิเหตุ สถานการภณาย์กใานรบเกา้ นิดอุบตั ิเหตุ - การชอบปีีนป่่าย และกระโดดโลดเต้้น 1 การพลััดตก ทำ�ำ ให้้เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุุ 2 หกล้้ม - เด็ก็ ที่่�มีีความผิิดปกติทิ างร่า่ งกาย 3 ชนกระแทก - สภาพจิิตใจและอารมณ์ข์ องเด็ก็ ผลกปรระทะสบบภหอาายุบกใตั เนดิเบห็กา้ ตนุ ป้ องกันวกิธาีปรฏเกิบิดตั อิตุบนตั สิเำ�หหตรภุ ับาเดยใ็กนเบพา้ ื่นอ - ผลกระทบทางด้้านสุขุ ภาพ - เด็ก็ ควรได้้รับั คำ�ำ แนะนำ�ำ เรื่อ�่ งอุบุ ัตั ิเิ หตุุ ร่า่ งกาย ภายในบ้้าน - ผลกระทบทางด้้านอารมณ์-์ จิิตใจ - เด็ก็ ไม่ค่ วรวิ่�ง และกระโดดบนบันั ได - ผลกระทบทางด้้านสังั คม - เด็ก็ ควรมีีทักั ษะการบอกเล่า่ สถานการณ์์ - ผลกระทบด้้านสติิปััญญา อันั ตรายแก่่ผู้ป้� กครอง - เด็ก็ ควรรู้จ� ักั การจัดั วางวิินัยั สิ่่�งของให้้เป็็น อุบระตัเบีียบิเหตใุ นบา้ น 132 สคู่่ำ��มืหือรคับรููเพดี่่�เ็กลี้้ปย� ฐงแมลวะัยผู้ป้� กครอง ชุุด รู้�้ ทัันสถานการณ์์สร้้างความปลอดภััย

แผนการจัดั ประสบการณ์์ เรื่�่องที่�่ 8 สำ�ำ หรัับครููพี่เ่� ลี้้ย� ง “อุุบัตั ิเิ หตุุในบ้า้ น” สาระการเรีียนรู้� กิจิ กรรมการเรีียนรู้� แหล่ง่สื่เอ่� รีี/ยนรู้� การวัดั และ วััตถุุประสงค์์ สาระที่ค�่ วรเรีียนรู้� ประสสำ�บำ คกัญั ารณ์์ ประเมินิ ผล 1. เด็ก็ - เมื่�่อเด็ก็ เผชิิญ การป้้องกันั ขั้้น� นำ�ำ 1. สื่�อ่ นิิทาน สังั เกตจาก สามารถตอบ เหตุกุ ารณ์ก์ ารเกิิด ตนเองในเมื่�่อเกิิด ครููนำ�ำ ภาพการเกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุุ เรื่อ�่ ง “อุบุ ัตั ิเิ หตุุ 1. เด็ก็ ตอบ คำ�ำ ถามจาก อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้าน อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้าน ในบ้้านมาให้้เด็ก็ ดูู สนทนาถึึง ในบ้้าน” คำ�ำ ถามถููกต้้อง เนื้้อ� เรื่อ�่ งได้้ เด็ก็ ควรปฏิิบัตั ิิ เหตุกุ ารณ์ใ์ นภาพ ดังั นี้้� 2. สมุดุ บันั ทึึก 2. เด็ก็ บอกและ 2. เด็ก็ บอก 1. ตั้้ง� สติิ ขั้้น� สอน การสังั เกต แสดงวิธิ ีีการ วิิธีีการเมื่�่อ 1. สร้้างข้้อตกลงเกี่�ยวกับั พฤติกิ รรมเด็ก็ เมื่�่อเกิิด เกิิดอุบุ ัตั ิเิ หตุุ 2. จดจำ�ำ ราย การดููนิทิ าน เรื่อ�่ ง “อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้าน” อุบุ ัตั ิเิ หตุุ ในบ้้านได้้ ละเอีียดเหตุกุ ารณ์์ 2. เปิิดนิิทาน เรื่อ�่ ง ภายในบ้้านได้้ ที่่�เกิิดขึ้น้� “อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้าน” ให้้เด็ก็ ดูู 3. เมื่�่อดููจบ ตั้้ง� คำ�ำ ถามและ 3. จดจำ�ำ สถานที่่� สนทนากับั เด็ก็ ถึึงเนื้้อ� เรื่อ�่ งใน ใกล้้บ้้าน หรืือบ้้าน นิิทาน และพููดคุยุ เชื่�่อมโยงกับั เลขที่่� เหตุกุ ารณ์ใ์ นชีีวิติ ประจำ�ำ วันั ที่่�จะ ของตนเอง พบเหตุกุ ารณ์ด์ ังั กล่า่ ว 4. หาคนช่ว่ ย ขั้้น� สรุุป เหลืือหากไม่ม่ ีี ครููสร้้างสถานการณ์เ์ กิิด ให้้ติดิ ต่อ่ หมายเลข 1669 อุบุ ัตั ิเิ หตุขุึ้น้� เช่น่ ลื่น�่ ล้้ม หรืือหัวั แตก แจ้้งเหตุดุ ่ว่ น ให้้เด็ก็ ๆ เลืือกวิิธีีปฏิิบัตั ิกิ าร ตามความเข้้าใจ จากนั้้น� ร่ว่ มกันั สรุุปทบทวนวิธิ ีีการปฏิิบัตั ิติ น ที่่�ถููกต้้อง การสะท้อ้ นหลัังการสอน การเกิิดอุุบัตั ิิเหตุใุ นบ้า้ น 133

ผู้้ป� กคู่่ค�มืรอื อสำง�ำ หรัับ ผู้้�ปกครองสามารถนำ�ำ แผนการจััดประสบการณ์์สำ�ำ หรัับครููพี่่�เลี้้ย� ง มาปรัับใช้้ได้้เช่่นเดีียวกััน หรืือสามารถนำ�ำ สื่�่อชุุด รู้ท� ัันสถานการณ์์สร้้าง ความปลอดภัยั สำ�ำ หรับั เด็ก็ ปฐมวัยั ซึ่ง�่ ประกอบด้้วย เนื้้อ� หา 9 เรื่อ�่ ง คืือ 1. การติดิ อยู่�ในรถ 2. การจมน้ำ��ำ 3. การถููกล่อ่ ลวง 4. การถููกล่ว่ งละเมิิดทางเพศ 5. การดููแลผู้ป้� ่่วยในบ้้าน 6. เบอร์โ์ ทรฉุกุ เฉิิน 7. การพลัดั หลง 8. อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้าน 9. ไฟฟ้้า เมื่อ�่ ให้้เด็ก็ ๆ ดูู สื่อ�่ แอนิเิ มชันั เรื่อ�่ ง อุบุ ัตั ิเิ หตุใุ นบ้้านแล้้วผู้ป้� กครอง ควรมีกี ารสนทนาและสร้้างสถานการณ์จ์ ำ�ำ ลองในเรื่อ�่ งต่า่ ง ๆ ขึ้น้� เพื่อ�่ สอน และทบทวนความรู้ใ� ห้้แก่่เด็็ก เพื่�่อให้้เด็็กสามารถนำ�ำ ความรู้ม� าใช้ใ้ น สถานการณ์จ์ ริงิ ที่่อ� าจเกิดิ ขึ้น้� กับั เด็ก็ ได้้ โดยการยกตัวั อย่า่ งง่า่ ย ๆ เพื่อ�่ ให้้ เด็ก็ เข้้าใจ เรื่�่องอุุบัตั ิเิ หตุุในบ้า้ น หลังั จากเด็็กดููสื่�่อจบให้้ผู้้ป� กครองสร้้างสถานการณ์เ์ กิิด อุบตั ิเหตุ อุบุ ัตั ิิเหตุขุ ึ้้น� เช่่น ลื่�่นล้้ม หรืือหัวั แตกให้้เด็็ก ๆ เลืือกวิิธีีปฏิิบัตั ิิการ 8ในบา้ น ตามความเข้้าใจ จากนั้้น� ร่ว่ มกันั สรุปุ ทบทวนวิธิ ีกี ารปฏิบิ ัตั ิติ นที่่ถ� ููกต้้อง โดยเด็ก็ ควรปฏิิบัตั ิิ ดังั นี้้� 8.1 ตั้้ง� สติิ 8.3 จดจำ�ำ สถานที่่�ใกล้้บ้้าน หรืือบ้้านเลขที่่� 8.2 จดจำ�ำ รายละเอีียดเหตุกุ ารณ์ท์ี่่�เกิิด ของตนเอง ขึ้น้� 8.4 หาคนช่ว่ ยเหลืือหากไม่ม่ ีใี ห้้ติดิ ต่อ่ หมายเลข 134 สคู่่ำ��มืหือรคับรููเพดี่่�เ็กลี้้ปย� ฐงแมลวะัยผู้ป้� กครอง ชุุด รู้�้ ทัันสถานการณ์์สร้้างควา1ม6ป6ลอ9ดแภัจัย้้งเหตุดุ ่ว่ น