lamphunculture-1538375514

ไไททยยเยท่ังี่ยยวืนไทย ลำ� พนูเส้นทางวฒั นธรรม การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย เอโกแเวลทขรเี บ็ขมรงุวทไศเงลซทมัพ่ี์ ต๑พmกัท์๖ฯกaw์ ๐๐gะw๑dส๐๐w๒iันvช๔.๒@oนั้เ๐๕ขsta๐oต๘๐tt.รhoา๕ถorช.m๕นtเhทน๐agวเ๐พีaตzชi่อรnบe๒.ุรcี๘om๖๒-๘ สอบถามข้อมลู ทอ่ งเท่ียว คTชดwwเวA้นม้าwwลTนคเาwwววกCบ็..๐า้าttoaไoขร๘ซntuอ้ท.tต.oraม๐อ่iข์srcลู๐.งmอ้ttเเh-กมทtC๒/hี่ยeูล่ยีe๐a-วเวnij.ชloก๐aไtงิeuดบัn๐วrrdท้กnิช๑น.าี่aoา๖ราlrกทgฬ๗า่อกิร๒หงารเททอื ่ียกุ ววไันดท้ ่ี ๐24 ค่มู อื ไทยเท่ยี วไทย ไทยยงั่ ยนื เส้นทางวัฒนธรรมลำ� พนู อนสุ าร อ.ส.ท. ๐1

สนบั สนุนโดย สงบงามล�ำพนู “ ไโทครยงกเทาร่ียวไทย..ไทยยัง่ ยนื ” ต�ำนานจามเทววี งศ์ พงศาวดารแหง่ นครหรภิ ุญไชย บนั ทกึ ไว้วา่ วาสุเทพฤๅษแี ละสกุ กทันตฤๅษไี ดร้ ่วมกันสร้างนคร สู่เสน้ ทางวัฒนธรรม จงั หวัดลำ� พนู หริภุญไชยแหง่ นี้ขึ้นเม่ือประมาณปี พ.ศ. ๑๒๐๔ โดยวางสัณฐาน เมืองเปน็ รปู หอยสงั ข์ ต้งั อยู่ระหวา่ งแม่น้ำ� ปงิ และแมน่ ำ�้ กวง วนั พุธที่ ๓ ตลุ าคม ๒๕๖๑ กรงุ เทพฯ-เชยี งใหม-่ ล�ำพูน จากน้นั จงึ ไดอ้ ัญเชญิ พระนางจามเทวี พระราชธดิ าแห่งกษตั รยิ ์ ๐๖.๓๐ นาฬกิ า พร้อมกันท่ีสนามบินสวุ รรณภูมิ อาคารผู้โดยสารขาออก ชัน้ ๔ ประตู ๒ เมอื งละโว้ ข้ึนครองราชสมบตั ิเป็นปฐมกษตั รยี แ์ หง่ นครหริภญุ ไชย บรเิ วณเคานเ์ ตอร์พเิ ศษโดยมีเจ้าหน้าทีท่ วั รเ์ อื้องหลวงตอ้ นรบั โดยพระนางได้เสด็จดว้ ยกระบวนแห่อันย่งิ ใหญ่ตระการตา ๐๗.๕๕ นาฬกิ า ออกเดนิ ทางจากทา่ อากาศยานสวุ รรณภมู ิ โดยสายการบินไทย โดยทางชลมารคมาตามล�ำนำ้� ปงิ พรอ้ มด้วยขา้ ราชบรพิ าร เทีย่ วบนิ ที่ TG102 ไปยงั ทา่ อากาศยานนานาชาตเิ ชยี งใหม่ ๑๔ จำ� พวก ได้แก่ คณะสงฆ์ ๕๐๐ รูป นักปราชญ์ ๐๙.๑๕ นาฬกิ า เดินทางถึงท่าอากาศยานนานาชาติเชียงใหม่ น�ำท่านเดินทางต่อไปยัง และนายชา่ งศิลปกรรมในแตล่ ะสาขาอีกจ�ำพวกละ ๕๐๐ คน จังหวดั ล�ำพนู ทรงสรา้ งความเจริญใหก้ ับนครแห่งนีอ้ ย่างมาก ๑๐.๓๐ นาฬิกา เดนิ ทางถงึ วดั พระธาตหุ รภิ ญุ ชยั วรมหาวหิ าร สกั การะองคพ์ ระธาตหุ รภิ ญุ ชยั ดงั ระบชุ ดั ในตำ� นานวา่ ภายในนครแหง่ นีม้ วี ดั มากมายถึง ๒,๐๐๐ วัด สถานท่ีศักด์ิสิทธ์ิคู่บ้านคู่เมืองล�ำพูน จากนั้นข้ึนรถรางท่ีจอดอยู่ในบริเวณ สะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ ความร่งุ เรืองของพระพุทธศาสนาจนถงึ ขดี สดุ หนา้ วดั เพอื่ เยย่ี มชมสถานทส่ี ำ� คญั ตา่ ง ๆ ในตวั เมอื งลำ� พนู เยยี่ มชมกชู่ า้ ง-กมู่ า้ แม้ต่อมาหรภิ ุญไชยจะถกู ผนวกเข้าเปน็ ส่วนหน่ึงของ อีกหน่ึงสถานที่ศักด์ิสิทธิ์ของชาวล�ำพูน ใช้เป็นสุสานช้างศึก-ม้าศึกคู่บารมี อาณาจกั รลา้ นนาในสมัยของพญามังรายมหาราช ของพระนางจามเทวี เย่ียมชมวัดจามเทวี สร้างเม่ือประมาณ พ.ศ. ๑๒๙๘ แต่กลับยังทรงอทิ ธพิ ลทางด้านความคิดและจิตวญิ ญาณ ฝีมือขอม ลักษณะเป็นสี่เหล่ียมซ้อนช้ันแบบพุทธคยาในประเทศอินเดีย ต่ออาณาจักรล้านนา ซ่ึงเปน็ ปกึ แผน่ ขึ้นมาราว ๑๐๐ กว่าปใี หห้ ลงั มพี ระพทุ ธรูปปางประทานพรยืนอย่ใู นซมุ้ ท้งั หมด ๖๐ องค์ สักการะรัตนเจดีย์ ร่วมตามหาความรุ่มรวยในวิถีชีวิตและวฒั นธรรมของอดตี และก่บู รรจุอัฐิของครบู าศรีวชิ ยั ราชอาณาจักรอนั เกรียงไกร ทยี่ งั คงไดร้ บั การสบื สาน ๑๒.๐๐ นาฬกิ า รับประทานอาหารกลางวนั ท่ีรา้ นกว๋ ยเตยี๋ วหมูตุ๋นลำ� ไย จากคนรุ่นหลงั มรดกทางภูมปิ ญั ญาหลายอย่างจงึ ยังอบอวล ๑๓.๐๐ นาฬกิ า แวะกาดขวั มงุ ทา่ สงิ ห์ ชมและเลอื กซอื้ ผลติ ภณั ฑโ์ อทอ็ ปประชารฐั ออกเดนิ ทาง อยู่ในเมืองเลก็ ๆ ทีเ่ กา่ แก่ทีส่ ุดของภาคเหนอื เมืองน้ี ไปยังชมุ ชนท่องเท่ียวบ้านหนองเงอื ก อ�ำเภอปา่ ซาง ที่ซงึ่ เราจะไมพ่ บตึกสูงเกินกวา่ ความสูงของพระธาตหุ รภิ ุญชยั ๑๔.๐๐ นาฬกิ า ไหวพ้ ระนมสั การพระธาตุณวดั หนองเงอื กชมโบราณวตั ถตุ า่ งๆจติ รกรรมฝาผนงั ท่ามกลางความเนบิ นงิ่ ที่หลอ่ หลอมเมืองและผ้คู นจนเปยี่ มไปด้วยเสนห่ ์ ภาพวาดโบราณและนมัสการพระพุทธรูปเก่าแก่อายุกว่า ๒๐๐ ปี เย่ียมชม จนทำ� ให้ใคร ๆ พากนั ตกหลุมรักลำ� พูนอย่างไม่รูต้ ัว การท�ำผลิตภัณฑ์รองเท้าจากยางรถยนต์ เย่ียมชมการท�ำผลิตภัณฑ์ กระเปา๋ ตกุ๊ ตานกฮกู ทน่ี ำ� เศษผา้ เหลอื ใชม้ าทำ� เปน็ กระเปา๋ ชมการแสดงและสาธติ สารบญั ๑๒ ขั้นตอนการผลิตผ้าฝ้ายทอมือหนองเงือก ณ บริเวณหน้าวัดหนองเงือก ออกเดนิ ทางไปยงั ชมุ ชนทอ่ งเทยี่ วบา้ นดอนหลวง เยยี่ มวสิ าหกจิ ชมุ ชนตลาด โปรแกรม อ�ำเภอป่าซาง ๑๒ ตอ้ งชมและร้านประชารฐั รกั สามคั คี ของชุมชนบา้ นดอนหลวง ทอ่ งเที่ยว ๑ วนั อ�ำเภอลี้ ๑๔ ๑๗.๐๐ นาฬกิ า ชมการแสดงวฒั นธรรมและกนิ ขนั โตกแบบชาวยอง ในล�ำพนู ๒ อ�ำเภอบ้านโฮ่ง ๑๖ ๑๘.๐๐ นาฬิกา ออกเดนิ ทางไปยังท่าอากาศยานนานาชาตเิ ชยี งใหม่ อ�ำเภอเมืองฯ ๔ อำ� เภอแมท่ า ๑๗ ๑๙.๒๐ นาฬกิ า เดนิ ทางกลับกรงุ เทพฯ โดยสายการบินไทย เท่ยี วบินที่ TG117 ชมวดั อ�ำเภอบา้ นธ ิ ๑๘ ไปยงั ท่าอากาศยานสวุ รรณภมู ิ และสถานทีน่ ่าสนใจ ๔ อ�ำเภอทุ่งหัวชา้ ง ๑๙ ๒๐.๓๐ นาฬิกา เดนิ ทางถงึ ท่าอากาศยานสุวรรณภูมโิ ดยสวัสดภิ าพ แอ่วกาด ๘ อร่อยลำ้� ในล�ำพนู ๒๐ เรยี นรู้-ดูเพลิน ๑๐ พักมว่ น นอนสบาย ๒๑ สถานลทำ� ่ีทพ่อนู งเทีย่ ว eล-bำ� oพoนู k ๐2 คมู่ ือ ไทยเทีย่ วไทย ไทยย่งั ยนื เสน้ ทางวฒั นธรรมล�ำพูน เยือนชุมชน ๑๑ จบั จา่ ยงานฝีมอื ๒๒ อนุสาร อ.ส.ท. ๐3

เจดยี อ์ ัฐิครูบาศรีวชิ ัย ก่กู ุด วดั จามเทวี วัดพระธาตหุ ริภุญชัย วรมหาวหิ าร วหดัอธพรรระธมาตหุ รภิ ุญชัย รัตนเจดยี ์ วดั จามเทวี ชอมำ� วเัดภแอละเสมถอืานงทฯี่นา่ สนใจ ทองเหลอื งทถี่ กู รดี หรอื ตแี ผเ่ ปน็ แผน่ บาง ๆ มาหมุ้ เจดยี ์ วดั จามเทวี ในศลิ ปะพมา่ สมยั พกุ าม ซงึ่ ไดร้ บั อทิ ธพิ ลมาจากศลิ ปะ ไวท้ ง้ั องค์ เฉพาะสว่ นองคร์ ะฆงั มกี ารดนุ แผน่ ทองจงั โก ปาละของอนิ เดยี อกี ทอดหนงึ่ แต่สำ� หรบั พระพุทธรปู วดั พระธาตหุ ริภุญชัย วรมหาวิหาร เป็นพระปางลีลาและปางถวายพระเนตร นับเป็น วดั สำ� คญั ของลำ� พนู วดั หนงึ่ ตง้ั อยนู่ อกเมอื งไปตาม ท่ีประดับอยู่ตามซุ้มนั้น เป็นศิลปะหริภุญไชยในยุค เจดียท์ ่ีงดงามสมบูรณแ์ บบ กระท่งั กวผี ้แู ตง่ โคลงนริ าศ ถนนจามเทวอี กี ราว๑.๕กโิ ลเมตรสงิ่ ทนี่ า่ ชมคอื สวุ รรณ รงุ่ เรอื ง ผสมผสานกบั ศิลปะขอม องคพ์ ระธาตหุ รภิ ญุ ชยั ถกู สรา้ งขน้ึ กลางเมอื งลำ� พนู หริภญุ ไชยเมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๐๖๐ ยกย่องว่า งามเลิศเปน็ จังโกฏิเจดีย์ หรือเจดีย์กู่กุด นอกจากจะเป็นท่ีบรรจุ ตามคติความเช่ือที่มีอิทธิพลมาจากคัมภีร์ทางศาสนา รองก็เพียงเจดียจ์ ุฬามณีบนสวรรคช์ น้ั ดาวดงึ ส์เท่านัน้ พระบรมอัฐิ เครื่องใช้และเครื่องประดับของพระนาง วดั มหาวนั ของทั้งฮินดแู ละพทุ ธ เปรียบดังเขาพระสเุ มรทุ ำ� หนา้ ที่ หลังจากกราบนมัสการองค์พระธาตเุ จดยี ์แล้ว ไม่ จามเทวีแล้ว เจดีย์องค์น้ีคือศิลปะสมัยหริภุญไชยแท้ เป็นศูนย์กลางจักรวาลและศูนย์กลางของอาณาจักร ควรพลาดชมหอธรรม หรือหอไตรท่ีเก่าแก่ที่สุดใน ที่มีเหลือให้เห็นอยู่ไม่ก่ีแห่งในปัจจุบัน เป็นเจดีย์ หนง่ึ ในจตั รุ พทุ ธปราการทางทศิ ตะวนั ตกของนคร ไม่เพียงเป็นศูนย์กลางความศรัทธาสูงสุดของล้านนา ล้านนา อายุกว่า ๕๐๐ ปี นับเป็นต้นแบบหอธรรม ในผังทรงสี่เหลี่ยม สร้างด้วยศิลาแลงซ้อนลดหลั่นกัน หรภิ ญุ ไชยภายในวดั มพี ระพทุ ธรปู หนิ องคห์ นงึ่ ชาวบา้ น มาอย่างยาวนาน พระธาตุหริภุญชัยยังได้รับยกย่อง ทรงสขิ ร (เขาพระสเุ มร)ุ คอื หอธรรมสูง ๒ ช้นั วางบน ข้ึนไป แต่ละชั้นมีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปนับได้ เรียกว่าพระรอดหลวง หรือแม่พระรอด ซ่ึงเช่ือกันว่า ว่าเป็นเจดีย์ทรงระฆังศิลปะล้านนาท่ีมีสัดส่วนงดงาม ผงั สเ่ี หลยี่ มผนื ผา้ ใหแ้ กล่ า้ นนาทง้ั หมด รวมถงึ หอธรรม ๖๐ องค์ ยอดของเจดยี ห์ กั หายไป หากสว่ นยอดสมบรู ณ์ เป็นต้นแบบให้แก่การแกะพิมพ์สร้างพระพิมพ์รุ่นท่ี อ่อนช้อย และเป็นต้นแบบให้กับพระธาตุเจดีย์อีก วัดพระสิงห์และหอธรรมวัดพระธาตุล�ำปางหลวงด้วย คาดวา่ จะเปน็ รปู แบบเดยี วกบั สวุ รรณเจดยี ท์ ว่ี ดั พระธาตุ เรยี กกนั วา่ “พระรอดวดั มหาวนั ” อนั โดง่ ดงั พระพทุ ธรปู หลายแหง่ ทสี่ ร้างขึ้นในภายหลัง นอกจากน้ีก็ยังมีศิลปะหริภุญไชยแท้ท่ีเป็นต้นแบบให้ หริภญุ ชยั นั่นเอง องคน์ ย้ี งั คงประดษิ ฐานอยใู่ นพระวหิ าร แตก่ ม็ บี างทา่ น ตามตำ� นานกลา่ วว่า เคยมพี ระอรหนั ตม์ าประชมุ กบั ศลิ ปะลา้ นนา น่ันคือสวุ รรณเจดยี ์ ซงึ่ หาชมไดย้ าก นักวิชาการบางท่านเช่ือว่า ต้นแบบของเจดีย์ เห็นว่า อาจจะเป็น “พระสิกขีปฏิมาศิลาด�ำ” องค์ที่ กันตรงบริเวณท่ีสร้างองค์พระธาตุถึง ๗๐๐ รูป ใน มลี กั ษณะเฉพาะคอื เปน็ เจดยี ห์ ลายชน้ั แตล่ ะชนั้ จดั ทำ� แปลกตาองค์น้ีมาจากสัตตมหาปราสาทในศรีลังกา พระนางจามเทวีได้อัญเชิญมาจากละโว้และเคย ชินกาลมาลีปกรณ์ระบุว่า ฤๅษีวาสุเทพสร้างเมือง เป็นซุ้ม ในซมุ้ ประดิษฐานพระพทุ ธรูป นอกจากนยี้ งั มี บา้ งกว็ า่ จำ� ลองจากเจดยี ม์ หาโพธทิ์ พ่ี ทุ ธคยาในอนิ เดยี ประดษิ ฐานชวั่ คราวทว่ี ดั กลู่ ะมกั กเ็ ปน็ ได้ ประเดน็ เรอื่ ง หรภิ ญุ ไชยเมอ่ื ปี พ.ศ. ๑๒๐๔ ในขณะทพี่ ญาอาทติ ยราช เจดีย์เชียงยัน เป็นเจดีย์ทรงปราสาทห้ายอดที่เป็น อยา่ งไรกต็ าม จากลวดลายปนู ปน้ั อาจทำ� ใหส้ นั นษิ ฐาน ข้อถกเถียงระหว่าง “พระรอดหลวง” กับ “พระสิกขี ก่อพระธาตุเป็นมณฑปทรงคูหาไว้ในปี พ.ศ. ๑๕๐๖ ตน้ แบบเจดยี ์ลกั ษณะนีอ้ กี หลายแหง่ ในภาคเหนือ ได้ว่า ดินแดนน้ีเคยมีการนับถือศาสนาพราหมณ์ ปฏมิ าศิลาด�ำ” นยี้ งั ไม่มขี ้อยุติ ส่วนองค์ที่เห็นอยู่ในปัจจุบันสร้างครอบทับองค์เดิม ก่อนหนา้ ท่ีพระนางจามเทวจี ะเสดจ็ มาถงึ สมัยล้านนาตอนต้น มีการน�ำทองจังโก หรือแผ่น ใกล้กับเจดีย์กู่กุดยังมีรัตนเจดีย์ ซึ่งเป็นเจดีย์ทรง อนสุ าร อ.ส.ท. ๐5 ปราสาทในผงั แปดเหลย่ี ม โดยตน้ แบบอาจมาจากเจดยี ์ ๐4 คู่มอื ไทยเที่ยวไทย ไทยย่งั ยืน เสน้ ทางวัฒนธรรมลำ� พนู

วัดประตปู ่า เปน็ กรรมวธิ กี ารเขยี นภาพกลบั ดา้ นบนบานกระจก ให้ คนจากดา้ นนอกมองเหน็ ไดช้ ดั เจนกวา่ คนทอี่ ยดู่ า้ นใน สรา้ งในปี พ.ศ. ๒๑๐๐ เศษ ๆ ในช่วงท่พี มา่ ยงั ปกครองลา้ นนา กอ่ นจะมกี ารอพยพชาวยองมาอยใู่ น คมุ้ เจ้ายอดเรอื น ลำ� พนู เปน็ ศนู ย์รวมการตั้งถน่ิ ฐานของชุมชนชาวยอง จุดเด่นที่น่าชมของวัดประตูป่า คือ หอธรรม ซ่ึง เรือนมะนิลาสร้างจากไม้สักทั้งหลัง ที่เจ้าหลวง สร้างบนผังอาคารรูปส่ีเหล่ียมผืนผ้า หลังคาตกแต่ง จักรค�ำขจรศักดิ์ เจ้าผู้ครองนครล�ำพูนคนสุดท้าย ดว้ ยช่อฟา้ ใบระกา หางหงส์ แบบล้านนาในยุคฟนื้ ฟู สร้างให้กับเจ้ายอดเรือน ชายาคนสุดท้าย เม่ือปี สมัยเจ้าเจ็ดตน ก่อเป็นเครื่องไม้ช้ันเดียว ชั้นล่างเปิด พ.ศ. ๒๔๗๐ สวยงามด้วยงานสถาปัตยกรรมน่าชม ใต้ถุนโล่ง ชั้นบนมีระเบียงเดินได้รอบ ห้องกลางเป็น หน้าจั่วเรือนมีการประดับไม้เสากลึง หรือท่ีเรียกว่า ท่ีเก็บพระธรรมคัมภีร์ พระไตรปฎิ กในหีดธรรม ความ สะระไน อนั เป็นลกั ษณะพเิ ศษของเรอื นชนิดนี้ พิเศษของหอธรรมแหง่ นี้ คือ การเขยี นลายคำ� น้ำ� แต้ม วดั มหาวัน รายรอบผนังอาคารและบานหน้าต่างเป็นรูปดอกไม้ กชู่ ้าง-กูม่ า้ วัดพระยนื ล�ำพูน หมอ้ ดอก (ปูรณฆฏะ) นกยูง และเทวดาประนมมือ มี คนั ทวย (นาคทนั ต์) เป็นรูปหนมุ านวางทว่ งทา่ พิสดาร พระบรมราชานสุ าวรียพ์ ระนางจามเทวี กู่ช้าง-กมู่ า้ พระรอดหลวง วดั มหาวัน แกะสลักอย่างงดงามด้วยฝีมือช่างชาวยอง หอธรรม แหง่ น้ีได้ขึ้นทะเบียนเปน็ โบราณสถานหลายสิบปแี ลว้ ต้ังอยู่ในบริเวณตลาดหนองดอก การด�ำริสร้าง ต้ังอยู่ท่ีโบราณสถานกู่ช้างล�ำพูน ในชุมชนวัด พระบรมราชานุสาวรีย์ของพระนางจามเทวีนั้น มีขึ้น ไกแ่ กว้ ห่างจากตวั เมือง ๒ กิโลเมตร เปน็ สสุ านของ วัดลา่ มชา้ ง ในยุคของผู้ว่าราชการจังหวัดล�ำพูน ช่ือนายจริญญา ช้างปู้ก�่ำงาเขียว ซึ่งหมายถึงช้างพลายท่ีมีร่างกาย พงึ่ แสง เมอื่ ปี พ.ศ. ๒๕๒๕ ชว่ งฉลองกรงุ รตั นโกสนิ ทร์ กำ� ย�ำแขง็ แรง มีงาสเี ขียว ปูก้ ำ่� งาเขยี วเปน็ ช้างคู่บารมี ต้ังอยู่ท่ีต�ำบลประตูป่า อ�ำเภอเมืองฯ จุดเด่นท่ี ครบรอบ ๒๐๐ ปี โดยใหป้ ระติมากรของกรมศิลปากร ของพระนางจามเทวี และยังเป็นช้างศึกให้ราชบุตร นา่ ชม คอื หอธรรมทส่ี รา้ งราว ๑๐๐ ปเี ศษ (สมยั รชั กาล ออกแบบ สรา้ งด้วยสัมฤทธร์ิ มดำ� ขนาดสูงกว่าคนจริง พระมหนั ตยศ-อนนั ตยศ เมอ่ื ช้างลม้ ลง จงึ โปรดใหฝ้ ัง ท่ี๕-๖)ถอื เปน็ อตั ลกั ษณเ์ ฉพาะของเมอื งลำ� พนู โดยเปน็ เท่าครึ่ง หนั พระพักตร์ไปทางทิศใต้ อนั เปน็ ทต่ี ั้งเมือง ซากไว้ในกแู่ ห่งหนึ่ง เรียก “กชู่ า้ ง” กลา่ วกันวา่ พญา อาคารทรงโรงแบบสี่เหลี่ยมผนื ผ้า กอ่ อฐิ ถอื ปนู ๒ ช้นั ละโว้ พระหตั ถข์ วาทรงผายออก แสดงความเมตตาตอ่ ปู้ก่�ำงาเขียวเป็นช้างที่ทรงมหิทธิฤทธ์ิอย่างสูง แม้จะ รปู แบบสถาปตั ยกรรมผสมผสานระหวา่ งยอง ไทยใหญ่ อาณาประชาราษฎร์ ส่วนพระหตั ถ์ซ้ายทรงถือคทาวธุ ฝังศพยังล�ำบาก เพราะเม่ือหันงวงงาไปทางใด ก็ยัง และตะวนั ตก จดุ เด่นทีช่ ดั เจน คอื การประดบั ประดา เป็นสัญลักษณ์ว่าทรงเป็นทั้งนักธรรมและนักรบ สามารถแผลงฤทธ์ิท�ำให้บุคคลท่ีอยู่ทิศนั้นเกิดอาการ ดว้ ยซมุ้ โคง้ รปู เกอื กมา้ (Arch) เสาบดิ เกลยี ว และปนู ปน้ั พระพกั ตรแ์ ละพระวรกาย ศลิ ปนิ จนิ ตนาการใหด้ คู ลา้ ย หนา้ มดื แตกพา่ ย จำ� ตอ้ งฝงั เอางวงงาจบั ชชู ขี้ นึ้ ไปยงั ทศิ แบบตะวันตก มีการตกแต่งมุมผนังอาคารด้านนอก สตรชี าวพืน้ เมือง คอื ชาวมอญทวารวดี ฉากหลังเป็น เบ้อื งบน ท�ำใหร้ ปู ทรงของสสุ านช้างศึกแหง่ นเี้ ป็นทรง ดว้ ยรปู ปนู ปน้ั ระบายสที ำ� เปน็ รปู เทวบตุ รเทวดาประนม ซุ้มโคปุระดนิ เผา แสดงภาพฤๅษีสร้างเมืองล�ำพูน และ กระบอก แปลกประหลาดไปจากเจดยี ท์ วั่ ๆ ไป กชู่ า้ งน้ี มอื ในลกั ษณะผเู้ ฝา้ ศาสนสถาน และทำ� ลวดลายหมอ้ นำ้� ยังมีภาพดินเผาเล่าเรื่องประวัติความเปน็ มาของเมือง ชาวล�ำพูนให้ความเคารพนับถือกันมาก จนปัจจุบัน ปูรณฆฏะแห่งความอุดมสมบูรณ์ตกแต่งตามช่องโค้ง ล�ำพนู ๘ ฉาก เป็นเหตกุ ารณต์ งั้ แตก่ ่อนการเสด็จมา ต้ังเป็นศาลเจ้าพ่อช้าง ส่วนกู่ม้าคือเจดีย์อีกองค์หนึ่ง ของพระนางจามเทวี จนกระทั่งถึงยุคเจ้าหลวง ท่ีตั้งอยู่ใกล้เคียงกัน เชื่อกันว่าเป็นที่เก็บรักษา วเหดั นบอื า้บนานหปลรกุะตูหน้าต่าง จกั รคำ� ขจรศักด์ิ ซากมา้ ทรงของพระเจา้ มหนั ตยศ หนงึ่ ในพระราชโอรส แฝดของพระนางจามเทวี ตำ� บลเหมอื งงา่ อำ� เภอเมอื งฯ หอธรรมวดั บา้ นหลกุ กชู่ า้ งเปน็ หนงึ่ ในสขี่ อง “เขาเลา่ วา่ ...” ในภาคเหนอื คือหน่ึงในหอธรรมท่ีงดงามมากและถือเป็นอัตลักษณ์ ของการท่องเท่ียวแหง่ ประเทศไทย (ททท.) ว่ากันว่า... เฉพาะของเมืองล�ำพูนเช่นเดียวกับที่วัดล่ามช้างและ ครั้งหน่ึงในชีวิต หากมีโอกาสได้ลอดท้องพระยาช้าง วดั หนองเงอื กเปน็ หอธรรมทมี่ อี ายเุ กอื บ๒๐๐ปีสามารถ ชนะศึกงาเขียว เท่ากับได้รับพรแห่งชัยชนะให้สมหวัง ชมไดท้ ง้ั ภายนอกและภายใน ตวั หอธรรมสรา้ งเชอ่ื มตอ่ ในทุกสนามแข่งขัน ท้ังเร่ืองเรียน เรื่องงาน และการ กบั กฏุ ิ หรอื โฮงหลวง เปดิ ใตถ้ นุ โลง่ ดา้ นลา่ งเตย้ี ๆ เอาไว้ ด�ำเนนิ ชีวติ เก็บของจิปาถะ ตามมุมอาคารท้ังสี่ประดับด้วยรูป เทวดาประจำ� ทศิ ยนื เหยยี บพาหนะ มนี กหสั ดลี งิ ค์ มอม อนสุ าร อ.ส.ท. ๐7 สิงห์ และช้าง ฝีมือชา่ งชาวยอง มีจดุ เด่นทล่ี วดลายฉลุ รอบเชิงชายหลังคาด้วยขนมปังขิงกับแผ่นไม้กระดาน แนวต้ังและแนวขวางท่ีจ�ำหลักลายกระหนก สลับกับ กรอบบานหน้าต่างกระจกท่ีเขียนลายเทวดาด้านใน ๐6 ค่มู ือ ไทยเที่ยวไทย ไทยยั่งยนื เส้นทางวฒั นธรรมล�ำพูน

กาดขัวมุง พพิ ธิ ภัณฑ์ผา้ โบราณวดั ตน้ แกว้ ภายในกาดขัวมงุ แอ่วกาด แม่ค้าชาวไทยภูเขาเผ่าม้ง ซึ่งจะน�ำดอกไม้เมืองหนาว จากแหล่งปลูกในอ�ำเภอแม่ริมและดอยอินทนนท์ของ กาดขวั มุง เชียงใหมม่ าวางขายจนท�ำให้ตลาดดูสดใสสวยงาม ต้ังอยู่หนา้ วัดพระธาตุหริภญุ ชัย เปิดทกุ วัน เวลา ตลาดรกั พนู พนู ๐๘.๐๐-๑๗.๐๐ นาฬิกา กาดขัวมุงหมายถึงสะพาน ข้ามแม่น�้ำกวงท่ีมุงหลังคา ภายในขายของที่ระลึก ตลาดนัดวันเสาร์ในซอยเพ่มิ มิตร ถนนสันเหมือง ท้ังผ้าทอและของกิน เดินดูข้าวของเพลิน ๆ จน อำ� เภอเมอื งฯ เปดิ ตลาดกนั ตง้ั แตเ่ วลา ๐๙.๐๐-๑๔.๐๐ สุดทางเดินจะเข้าสู่เขตชุมชนเวียงยอง จุดเด่นอยู่ท่ี นาฬิกา เป็นแหล่งรวมพชื ผกั ผลไมอ้ ินทรยี ์และอาหาร วัดต้นแก้ว อันเป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์ผ้าโบราณ เพอ่ื สขุ ภาพ รวมไปถงึ สนิ คา้ อปุ โภคบรโิ ภคจากวตั ถดุ บิ เฮอื นยองวดั ตน้ แกว้ แหลง่ รวมขา้ วของเครอื่ งใชโ้ บราณ ท่ีมีต้นทางจากเกษตรอินทรีย์ เช่น เน้ือหมูอินทรีย์ ของชาวยองท่ีหาชมได้ยาก นอกจากนี้ เรื่องราวของ อาหารทะเลปลอดฟอร์มาลีน สินค้าเพ่ือสุขภาพ ผ้าทอกเ็ ป็นสง่ิ ทน่ี า่ เรยี นรู้ ความงาม และสิ่งแวดล้อม นอกจากน้ีก็ยังมีกิจกรรม เพ่ิมทักษะการพึ่งตนเองสับเปล่ียนหมุนเวียนมาสาธิต ตลาดหนองดอก ให้ผูส้ นใจได้เรียนรทู้ กุ เดือน ท่ีส�ำคญั ตลาดรกั พูนพนู ยงั สง่ เสริมการใชถ้ งุ ผา้ งดใชถ้ งุ หว้ิ พลาสติกและหลอด สถานทแ่ี หง่ นใี้ ชพ้ น้ื ทที่ เ่ี คยเปน็ หนองนำ�้ ตดิ ตอ่ กบั พลาสตกิ อีกดว้ ย เขตทีเ่ ป็นสวนดอกไมข้ องเจา้ หลวงจกั รค�ำขจรศักด์ิ ซึ่ง ถมหนองน้�ำเพ่ือสร้างตลาด ยามเช้าตลาดหนองดอก ถนนคนเดิน หรือกาดหนองดอก คือตลาดเช้าที่มากมายไปด้วย ของสดและของกนิ พนื้ ถนิ่ ตามฤดกู าล ขณะเดยี วกนั กจ็ ะ จัดข้นึ ทกุ เย็นวันศุกร์ บรเิ วณถนนรอบเมืองใน ซ่ึง แปรเปลย่ี นเปน็ ตลาดโตร้ งุ่ ในยามเยน็ ใหค้ นลำ� พนู หรอื ทำ� ใหเ้ มอื งเงยี บสงบอยา่ งลำ� พนู ไดม้ เี วลาคกึ คกั ไปดว้ ย แมแ้ ตน่ กั ทอ่ งเทย่ี วไดม้ านง่ั กนิ อาหารแบบงา่ ย ๆ และ ผู้คนท่ีมาเดินเลือกซ้อื สินค้าแฮนดเ์ มด สนิ คา้ พื้นเมือง หากเป็นช่วงฤดูหนาว ตลาดหนองดอกจะเต็มไปด้วย และของกินนานาชนิด ๐8 ค่มู อื ไทยเที่ยวไทย ไทยย่งั ยืน เสน้ ทางวฒั นธรรมลำ� พูน อนสุ าร อ.ส.ท. ๐9

พพิ ธิ ภัณฑสถานแหง่ ชาติ หริภญุ ไชย พิพธิ ภณั ฑช์ ุมชนเมือง สถาบนั ผ้าทอมือหรภิ ญุ ชยั พระพทุ ธรูปดนิ เผาศลิ ปะหริภุญไชย เรียนรู้-ดูเพลนิ สถาบันผ้าทอมือหรภิ ุญชยั ดารารัตน์ ณ ล�ำพูน เจ้านายฝ่ายเหนือ ทายาทเจ้า สานยอ-สานโชค ท�ำอาหารพ้ืนถิ่น เรียนท�ำสวยดอก องคก์ ารบริหารสว่ นจงั หวัดลำ� พนู ผู้ครองนครล�ำพูนองค์สุดท้าย ได้บริจาคท่ีดินจ�ำนวน (กรวยใส่ดอกไม้) ท�ำตุงไส้หมู เก็บผักสวนครัวมาท�ำ พิพิธภัณฑสถานแหง่ ชาติ หรภิ ญุ ไชย ๕ ไร่ ใหเ้ ปน็ ทต่ี งั้ ของสถาบนั ฯ นกั ทอ่ งเทยี่ วสามารถเขา้ กบั ขา้ ว โดยมจี ดุ เดน่ อยทู่ ก่ี ารเดนิ ชมวดั โบราณในชมุ ชน ต้ังอยู่ที่ต�ำบลต้นธง อ�ำเภอเมืองฯ มีบทบาท ชมและเลือกซอื้ ผลิตภณั ฑ์ผ้ายกดอกล�ำพูน ท้งั ผ้าไหม สอบถามรายละเอียดได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ ๐๘ (เปิดวันพุธ-อาทิตย์ เวลา ๐๘.๓๐-๑๖.๐๐ นาฬกิ า) สำ� คญั ในการดำ� เนนิ การสง่ ผา้ ไหมยกดอกลำ� พนู เขา้ รบั และผ้าฝ้าย หรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ท่ี ๓๗๖๖ ๕๑๕๐ ตง้ั อยดู่ า้ นหลงั วดั พระธาตหุ รภิ ญุ ชยั นบั เปน็ แหลง่ การจดทะเบียนส่ิงบ่งช้ีทางภูมิศาสตร์ (Geographical หมายเลขโทรศัพท์ ๐ ๕๓๕๖ ๐๑๔๔ รวมศลิ ปวตั ถชุ น้ิ เยยี่ มทพี่ บในลำ� พนู พรอ้ มฟงั วทิ ยากร Indication-GI) ไดเ้ ป็นผลส�ำเรจ็ เม่ือวนั ที่ ๒๔ ตลุ าคม บ้านหนองช้างคืน บรรยาย ส�ำหรบั งานระดบั มาสเตอร์พซี คอื กล่มุ เศยี ร พ.ศ. ๒๕๕๐ นบั เปน็ สนิ คา้ ผ้าไหมแรกของโลกทไ่ี ด้รบั นัง่ รถรางชมเมือง พระพทุ ธรปู ศลิ ปะหรภิ ญุ ไชย ซง่ึ มลี กั ษณะเฉพาะ คอื มี การขึ้นทะเบียน จากความส�ำเร็จดังกล่าวได้น�ำมาซ่ึง ตง้ั อยใู่ นตำ� บลหนองชา้ งคนื แหลง่ ปลกู ลำ� ไยทใี่ หญ่ พระมัสสุ พระขนงต่อกันเปน็ รูปปกี กา พระเนตรโปน ช่ือเสียงของผ้าไหมยกดอกล�ำพูน ในฐานะผ้าไทยที่มี ท�ำความรู้จักเมืองล�ำพูนด้วยรถรางที่ให้บริการ ท่ีสุดของล�ำพูน ภายในหมู่บ้านเรียงรายแน่นขนัด เหลอื บตำ�่ ปลายช้ี พระโอษฐแ์ ยม้ แบบแสยะ พระนาสกิ ความงดงามและเปน็ งานหตั ถกรรมฝมี อื ชา่ งทอผา้ ของ ทกุ วันองั คาร-อาทติ ย์ วนั ละ ๒ รอบ ได้แก่ รอบเช้า ไปด้วยต้นล�ำไยที่ปลูกกันทุกบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง บาน นอกจากน้ี อาคารดา้ นหลังยงั เปน็ ทีเ่ ก็บรวบรวม จังหวัดลำ� พูนโดยเฉพาะ เวลา ๐๙.๐๐ นาฬิกา และรอบบ่าย เวลา ๑๓.๓๐ ในช่วงล�ำไยออกผลต้ังแต่เดือนกรกฎาคมเป็นต้นไป จารึกโบราณที่พบในล้านนาอกี ด้วย ปัจจุบันสถาบันฯ เป็นศูนย์กลางการรวบรวมผ้า นาฬกิ า คา่ บรกิ ารคนไทย ผใู้ หญ่ ๕๐ บาท เดก็ ๒๐ บาท เปน็ ชว่ งทหี่ มบู่ า้ นคกึ คกั มากทส่ี ดุ ทง้ั น้ี ลำ� ไยของตำ� บล ทอมอื ในจังหวัดล�ำพนู เชน่ ผ้าทอยกดอก ผ้าทอมอื พร้อมวิทยากรบรรยายตลอดเส้นทาง รถรางจะพา หนองช้างคืนมีต้นพันธุ์มาจากประเทศจีน แรกเริ่มมี พิพธิ ภัณฑช์ มุ ชนเมอื ง อ�ำเภอป่าซาง และผ้าทอชาวไทยภูเขา รวมถึงเป็น เท่ียวในตัวเมืองล�ำพูนท้ังหมด ๑๑ จุด ซึ่งส่วนใหญ่ เพยี งพันธกุ์ ะโหลก ลกู โต รสชาตอิ ร่อยมาก ต่อมาจงึ ศนู ยก์ ารเรยี นรกู้ ารทอผา้ ดว้ ยมอื ทกุ ประเภทของลำ� พนู เปน็ วัด โบราณสถาน และพิพิธภณั ฑ์ ติดตอ่ นั่งรถราง เร่ิมมีพันธุ์อีดอ ซึ่งจะออกผลก่อนในเดือนกรกฎาคม (เปดิ ทกุ วนั เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ นาฬกิ า) ส่งเสริมการเรียนรู้วิธีการทอผ้าด้วยมือ สืบทอด ได้โดยตรงในบริเวณหนา้ วดั พระธาตหุ รภิ ุญชยั ส่วนพันธุ์อ่ืนจะเก็บผลได้ในปลายเดือนกรกฎาคม- ตงั้ อยดู่ า้ นหลงั พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ หรภิ ญุ ไชย วฒั นธรรมการทอผา้ พฒั นาตลาด พฒั นาตลาดผา้ ทอ สิงหาคม เชน่ พันธชุ์ มพู อแี หว้ เบีย้ วเขียว รวมไปถึง เดมิ คอื คมุ้ เจา้ ราชสมั พนั ธวงษท์ ส่ี รา้ งขน้ึ ในปี พ.ศ. ๒๔๕๕ และสร้างอาชีพท่ีมั่นคง อนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น เยือนชมุ ชน พันธแ์ุ ปลก ๆ อย่างแกว้ ย่ีและพวงทอง พิพิธภัณฑ์ร่วมสมัยแห่งน้ีมีภาพถ่ายผู้คนและเมือง พฒั นาผา้ ทอของจังหวัดล�ำพูนใหม้ ีคุณภาพ มรี ปู แบบ ล�ำพูนในอดีตท่ีหาชมได้ยาก รวมไปถึงภาพนางสาว และลวดลายใหม่ ๆ ท่ีเป็นเอกลักษณ์ โดยคุณเจ้า อุโมงคโ์ ฮมสเตย์ อนุสาร อ.ส.ท. ๐11 ล�ำพูน ซึ่งยืนยันความสวยของหญิงสาวชาวล�ำพูนได้ อยา่ งดี และยงั มเี คร่อื งใช้โบราณหลายชนดิ มีการจดั ตงั้ อยทู่ บ่ี า้ นอโุ มงค์ นอกจากบรกิ ารทพี่ กั แสนสบาย แสดงทมี่ ชี วี ติ ชวี าและสรา้ งสรรค์ สอบถามรายละเอยี ด เจา้ ของบา้ นก็ใจดี ทนี่ ยี่ ังมกี จิ กรรมสนุก ๆ ไดแ้ ก่ การ ไดท้ ห่ี มายเลขโทรศพั ท์ ๐ ๕๓๕๑ ๑๕๐๐ ๐10 คู่มอื ไทยเท่ียวไทย ไทยยั่งยืน เส้นทางวฒั นธรรมล�ำพูน

วัดหนองเงอื ก วัดเกาะกลาง ผ้าฝา้ ยทอมือบา้ นดอนหลวง อำ� เภอปา่ ซาง จิตรกรรมฝาผนังยังสะท้อนให้เห็นว่า ชาวยองน้ัน ปรากฏในตำ� นานพระเจา้ เลยี บโลก มคี วามเกย่ี วขอ้ งกบั กิจกรรมสนุก ๆ เชน่ ทอผา้ ด้วยตนเอง ขี่จกั รยานชม ใกล้ชิดกับพม่า ผูกพันกับล้านนา ดูได้จากการวาด วดั พระพทุ ธบาทตากผา้ กลา่ วคอื ไดม้ กี ารลน่ั ระฆงั จาก วิถีชีวิตชาวบ้านและวัดดอนหลวง พร้อมชิมอาหาร นอกเหนอื จากสาวงาม อ�ำเภอปา่ ซางคอื ต้นก�ำเนดิ อาคาร การแตง่ กาย และตวั อกั ษรทป่ี รากฏ นอกจากนี้ วัดพระพุทธบาทตากผ้าดังกึกก้องมาถึงบริเวณสบทา พน้ื ถ่ินชาวยองแท้ ๆ สอบถามเพ่มิ เติมได้ท่หี มายเลข ผ้าฝ้ายทอมืออันเล่ืองชื่อของล�ำพูนมาแต่โบราณ บานประตูในวิหารยังปรากฏงานฝีมือสลักไม้ของ จงึ เรยี กสถานทบี่ รเิ วณนว้ี า่ บา้ นกอ้ ง สงิ่ ทนี่ า่ ชมอยา่ งยง่ิ อีกด้านหน่ึงของป่าซาง ท่ีน่ียังเป็นแหล่งรวมศิลปะ ชา่ งชาวยองเมอ่ื กวา่ ๑๕๐ ปกี อ่ น เปน็ ภาพลงิ ประกอบ ของวดั คอื หอธรรมชน้ั เดยี วตงั้ อยกู่ ลางสระนำ้� ตกแตง่ โบทา้ รนศัพหทน์อ๐ง๕เง๓อื๕ก๗ ๒๑๙๑ สถาปัตยกรรมน่าหลงใหล ไม่ว่าจะเป็นหอธรรมวัด กระจกจนคล้ายลายประแจจีนท่ีบานประตู นาคทันต์ หนองเงอื ก ทมี่ จี ติ รกรรมฝาผนงั สฝี นุ่ อยดู่ า้ นใน / หอธรรม ลวาัดยเกกา้ านะขกดลงดางงามออ่ นช้อย (คนั ทวย) เปน็ กระหนกชอ่ หางโตมว้ นกระหวดั แปลกตา หมู่บ้านของชาวยองอีกแห่งหน่ึงท่ียังคงรักษา แบบยองผสมตะวันตก วัดป่าซางงาม / หน้าบัน วิถีชีวิตด้ังเดิมไว้อย่างไม่ตกหล่น จนได้เป็นหมู่บ้าน บนกระจกอุโบสถวัดป่าเหียง / หอธรรมวัดแม่แรง / วัดโบราณบนพน้ื ทบี่ า้ นบ่อคาว หมบู่ ้านชาวมอญ กบวา้ ่านคดนั ทอวนยหทลี่พวบงท่ัวไปในล�ำพูน ตัวอย่างที่มีนักท่องเท่ียวไปเที่ยวชมไม่ขาดสาย ที่น่ี หอธรรมวดั สนั ก�ำแพง / กุฏวิ ดั พานชิ สิทธิการาม ท่ีได้รับ โบราณ ซึ่งในตำ� นานพื้นเมอื งล�ำพูนกลา่ วว่า เปน็ ทต่ี ัง้ ชาวบ้านยังคงสืบทอดภูมิปัญญาการทอผ้ามาจาก รางวลั อาคารอนรุ กั ษด์ เี ดน่ จากสมาคมสถาปนกิ สยามใน ของเวียงเกาะกลาง แผ่นดินถิ่นก�ำเนิดแห่งพระนาง ต้งั อยู่ท่ตี �ำบลแม่แรง เปน็ หมู่บ้านโอทอ็ ปเพ่อื การ บรรพบรุ ษุ ขณะเดยี วกนั กม็ กี ารพฒั นารปู แบบของการ จามเทวี ทงั้ นี้ เชอื่ กนั วา่ บรเิ วณใจกลางหมบู่ า้ นเปน็ ทต่ี ง้ั ท่องเท่ียวของจังหวัดล�ำพูน ชาวบ้านสืบเชื้อสายจาก ทอผา้ จนไดผ้ ลติ ภณั ฑท์ เ่ี ปน็ จดุ เดน่ ของบา้ นหนองเงอื ก วพดัระหบนรมอรงาชเงปู ือถมักภ์ ทง้ั หมดลว้ นแลว้ แต่นา่ ไปชมสกั ครั้ง ของบา้ นเศรษฐอี นิ ตา บดิ าของพระนางจามเทวี มกี าร บรรพบรุ ษุ ชาวยองทอ่ี พยพมาอยตู่ ง้ั แตป่ ี พ.ศ. ๒๓๕๒ ในวนั นี้ นน่ั กค็ อื กระเปา๋ นกฮกู ทท่ี ำ� จากผา้ ฝา้ ยเหลอื ใช้ จดั สรา้ งอนสุ าวรยี เ์ ลก็ ๆ ไวท้ า่ มกลางกลมุ่ โบราณสถาน ในรัชสมัยของพระเจา้ กาวิละ และเน่ืองจากชาวยองมี โดยมีเวิร์กช็อปให้นักท่องเท่ียวได้หัดท�ำกระเป๋านกฮูก หอธรรมของวัดหนองเงือกก่ออิฐถือปูนทรงผสม ที่รกรา้ ง ฝมี อื ในการทอผา้ ทน่ี จี่ งึ เปน็ แหลง่ กำ� เนดิ ผา้ ฝา้ ยทอมอื ดว้ ยตนเอง สรา้ งสสี นั ใหก้ ารทอ่ งเทย่ี วในหมบู่ า้ นคกึ คกั พเิ ศษ คอื กง่ึ พืน้ บา้ นชาวยอง แต่มีอทิ ธิพลตะวันตก วัดเกาะกลางมีเจดีย์สวยงามโดดเด่นเป็นเจดีย์ อันลือชื่อของจังหวัดล�ำพูนมาเนิ่นนาน โดยจุดเด่น นอกจากนี้ ในหมู่บ้านก็ยังมีงานหัตถกรรมที่น่าสนใจ เขา้ มาแทรกอยดู่ ว้ ย ถอื เปน็ อตั ลกั ษณเ์ ฉพาะของเมอื ง ประธานก่ออิฐทรงปราสาท ยอดระฆังมีซุ้มจระน�ำ ของผา้ ทอจากบา้ นดอนหลวงนนั้ จะทอมอื แบบโบราณ อกี อย่างหนงึ่ คือ ตงุ ไชย หรอื ธงมงคล และจะมผี ้เู ฒา่ ล�ำพูน ด้านในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังสีฝุ่นวาดโดย ๔ ด้าน มีการตกแต่งซุ้มด้วยลวดลายปูนปั้นอย่าง เนน้ ลาย ๔ และ ๖ ตะกอ เนอื้ ผ้าจงึ นุ่มและมีความ ผู้แก่มาสอนท�ำตุงไชย หรือธงมงคล ให้นักท่องเที่ยว ชาวยองทเ่ี กา่ แกท่ สี่ ดุ ในประเทศไทย มอี ายกุ วา่ ๑๐๐ ปี ยอดเย่ียมเลยทีเดียว นอกวัดทางด้านหน้ายังปรากฏ ยืดหยุ่นสูง ปัจจุบันบ้านดอนหลวงนับเป็นแหล่งผลิต ได้หัดท�ำอีกด้วย สนใจเรียนรู้การท�ำกระเป๋านกฮูก ภาพเด่นนอกจากจะเป็นเร่ืองพุทธประวัติที่มีอิทธิพล ผ้าฝ้ายที่ใหญ่ท่ีสุดในประเทศไทย ในหมู่บ้านจึงมีทั้ง โทรศัพท์ ๐๘ ๓๙๔๐ ๙๘๗๑ เรียนรู้การท�ำตุงไชย ศิลปะพม่าแล้ว ยังมีภาพเรื่องพรหมจักร ท่ีเป็นเร่ือง วเจดั ดยีบ์ท้า่มี นนี ก�ำ้ ้อลอ้งมรอบ ศูนย์จ�ำหน่ายสินค้าโอท็อปและร้านจ�ำหน่ายสินค้า โทรศัพท์ ๐๖ ๑๔๙๙ ๙๖๔๕ รามเกียรต์ิส�ำนวนล้านนา มีเนื้อหาคล้าย แต่ก็ต่าง พนื้ เมอื งหลายรา้ น นอกจากนก้ี ็ยงั มโี ฮมสเตย์ พร้อม จากรามเกียรต์ิในภาคกลางอย่างน่าสนใจ อีกทั้งภาพ ตั้งอยู่ที่บ้านสบทา ปากบ่อง ช่ือของวัดบ้านก้อง อนุสาร อ.ส.ท. ๐13 ๐12 คูม่ อื ไทยเทยี่ วไทย ไทยยั่งยนื เสน้ ทางวฒั นธรรมลำ� พูน

วัดพระพทุ ธบาทผาหนาม ทะเลสาบแมป่ งิ วดั พระพทุ ธบาทห้วยต้ม จดุ ชมววิ เมอื งลี้ อทุ ยานแห่งชาตแิ มป่ ิง อำ� เภอล้ี รับค�ำแนะน�ำไม่ให้น�ำเนื้อสัตว์และเครื่องดองของเมา ชาวบ้านน�ำภูมิปัญญาการทอผ้าตามแบบกะเหร่ียง น้�ำตกก้อหลวง น้�ำตกที่มีชื่อเสียงของอุทยานฯ ใด ๆ เขา้ ไปในเขตพระเจดยี โ์ ดยเดด็ ขาด นอกจากนย้ี งั มี โบราณมาผลิตสินค้าสร้างรายได้ ท�ำให้มีชีวิตความ เปน็ นำ�้ ตกหนิ ปนู สงู ประมาณ ๒๐ เมตร มที ง้ั หมด ๗ ชนั้ อ�ำเภอท่ีห่างไกลจากตัวเมืองที่สุด แทรกซ่อนอยู่ สงิ่ กอ่ สรา้ งตา่ ง ๆ มากมาย ไมว่ า่ จะเปน็ มณฑปพระเจา้ เป็นอยู่ท่ีดีขึ้น ได้รับความนิยมจากนักท่องเท่ียวท้ัง สายน�้ำจะตกจากหน้าผาลงมายังแอ่งใหญ่เบื้องล่าง ในหุบเขา นอกจากวัดวาอารามจะงดงาม น่าศรัทธา เก้าต้ือจ�ำลอง พระเจดีย์ ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ชาวไทยและชาวตา่ งประเทศในการมาเรยี นรูว้ ิธที อผ้า เป็นสีฟ้า โดยเฉพาะอย่างย่ิงในช่วงเดือนธันวาคมจะ ยังมีกล่มุ ชาติพนั ธุ์เชน่ ชาวปกาเกอะญอ ทยี่ งั คงรกั ษา ซง่ึ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี๙ไดเ้ คยเสดจ็ กเ่ี อวแบบโบราณ นอกจากนก้ี ย็ งั มสี าธติ การทอผา้ ปกั ผา้ มองเหน็ น้ำ� ตกเป็นสีฟา้ สดใสสวยงาม แบบแผนการดำ� รงชีวติ ดง้ั เดมิ ไวอ้ ย่างน่าสนใจ รวมไป พระราชด�ำเนินมาทรงเจิมหิน เพ่ือบรรจุในองค์พระ การตอกลายเครอื่ งเงนิ และยงั มขี องฝากนา่ รกั ๆ จาก แก่งก้อ ทะเลสาบเหนือเขื่อนภูมิพลช่วงบนสุด ถึงแหล่งธรรมชาติก็อุดมสมบูรณ์น่าประทับใจอย่าง เจดีย์ วิหารพระเมืองแก้ว วิหารพระประธานหน้าตัก ชุมชนให้เลือกซ้ือมากมาย สอบถามรายละเอียดได้ที่ เป็นที่ต้ังของแพพักส�ำหรับนักท่องเท่ียวของอุทยานฯ คาดไมถ่ ึง ๑๐๘ นิ้ว วิหารรอยพระพุทธบาท หอพระไตรปิฎก ใกล้ ๆ กนั มเี รอื นแพขายอาหารของชาวบา้ นไวบ้ รกิ าร มณฑปพระเขย้ี วแก้ว ฯลฯ หบม้าานยปเลวขงโทคร�ำศพั ท์ ๐๘ ๗๑๗๓ ๘๑๕๒ ดว้ ย จดุ ทนี่ า่ สนใจบรเิ วณแกง่ กอ้ ไดแ้ ก่ จดุ ชมววิ แกง่ กอ้ วัดพระพทุ ธบาทหว้ ยตม้ ท่ีมองเห็นเวิ้งน�้ำล้อมรอบด้วยทิวเขาสุดสายตา จุด วดั พระพทุ ธบาทผาหนาม ถิ่นก�ำเนิดผ้าจกโหล่งลี้ ผ้าทอลายโบราณมีความ ชมววิ ดอยกระตกึ ทตี่ อ้ งนง่ั เรอื ขา้ มไปยงั ฝง่ั ตรงกนั ขา้ ม มีความหลากหลายของสถาปัตยกรรมให้ชม เก่าแก่ประมาณ ๒๐๐ ปี มรดกภูมิปัญญาของชาวล้ี อีกราว ๕ นาที นับเป็นจดุ ชมดวงอาทิตยต์ กท่งี ดงาม มากมาย โดยมคั คเุ ทศกน์ อ้ ยชาวปกาเกอะญอจะอาสา ตง้ั อยทู่ ตี่ ำ� บลปา่ ไผ่ นอกจากจะมรี ปู ปน้ั ขนาดใหญ่ ไปทำ� ความรจู้ กั ผา้ จกโหลง่ ลี้ ทม่ี จี ดุ เดน่ อยทู่ ล่ี ายสะเปา มาก โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ชว่ งเดอื นธนั วาคมจะมองเหน็ นำ� ชมจนทว่ั วดั เลยทเี ดยี ว ตามตำ� นานเลา่ วา่ สมเดจ็ พระ ของครูบาอภิชัยขาวปี ศิษย์ของครูบาเจ้าศรีวิชัย ตรงกลางสะเปามรี ปู ตวั T เปน็ เอกลกั ษณ์ โดยทศี่ ูนย์ ดวงอาทติ ยต์ กในต�ำแหน่งช่องเขาพอดี สัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จมายังดินแดนน้ี ต่อมาพญาเถิน ตงั้ อยอู่ ยา่ งโดดเดน่ ทางดา้ นหนา้ แลว้ บนยอดดอยยงั มี เรียนรู้ในวัดพวงคำ� บ้านปวงค�ำ จะมีชาวบ้านมารวม ทุ่งก๊ิก ลักษณะเป็นป่าเต็งรังสลับกับพื้นท่ีโล่ง มี พอ่ ฤๅษี และพราน หาบเนอื้ สดผา่ นมาพบ จึงนำ� เนอ้ื ไป พระธาตุเจดีย์ ๒ องคต์ ้ังอยู่ โดยมสี ะพานเช่ือมถงึ กัน กลมุ่ กนั ทอผา้ ซน่ิ ตนี จกกนั หลายคน ตดิ ตอ่ ขอชมผา้ จก พ้ืนท่ีราว ๑,๕๐๐ ไร่ ช่วงเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์ ถวาย แตพ่ ระพุทธองคไ์ มฉ่ ัน พวกละวา้ ทอ่ี ยูแ่ ถวนนั้ จึง จุดนีเ้ องเปน็ จุดชมวิวเมืองลี้แบบ ๓๖๐ องศา และยงั โหลง่ ลีล้ ว่ งหนา้ ได้ทปี่ ้าสุนีย์ ทองสัมฤทธิ์ โทรศัพท์ ๐๙ กลว้ ยไมด้ นิ เหลอื งแมป่ งิ จะออกดอกบานสะพรง่ั ขณะ ไปตม้ ขา้ วมาถวาย พระพทุ ธองคท์ รงรบั แลว้ ทรงประทบั สามารถชมดวงอาทิตย์ข้ึนและทะเลหมอกยามเช้าได้ ๔๖๒๕ ๑๕๕๑ ท่ชี ว่ งฤดฝู นจะเต็มไปดว้ ยดอกกระเจยี ว ทุ่งกิก๊ ยงั เป็น รอยพระบาทไว้ จากนนั้ ประทานนามทน่ี นั่ วา่ หว้ ยตม้ ขา้ ว แหล่งดูนกหัวขวานหลายชนิด และมีเส้นทางเดินป่า ต่อมาเรียกเป็นหว้ ยตม้ ซงึ่ เปน็ ช่อื ของวัดในปัจจบุ นั ชอยุมา่ ชงนสวพยรงาะบมาทหว้ ยตม้ อทุ ยานแหง่ ชาติแมป่ งิ ระยะไกล บรเิ วณวดั มสี งิ่ ทน่ี า่ ชม ไดแ้ ก่ พระมหาธาตเุ จดยี ศ์ รี เวียงชัย ซ่งึ ครูบาศรีวชิ ัยได้ริเริ่มกอ่ สรา้ งขน้ึ เป็นเจดีย์ ชุมชนชาวปกาเกอะญอท่ีมีเอกลักษณ์โดดเด่นใน แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วทางธรรมชาตมิ หี ลายจดุ ใหแ้ วะชม อนสุ าร อ.ส.ท. ๐15 สที อง สรา้ งขน้ึ โดยชา่ งชาวกะเหรยี่ ง นกั ทอ่ งเทย่ี วจะได้ เรื่องของการถือศีล กินอาหารมงั สวริ ัติ อย่างเคร่งครดั ความงาม เช่น ๐14 คมู่ ือ ไทยเท่ยี วไทย ไทยยง่ั ยืน เสน้ ทางวฒั นธรรมล�ำพูน

วัดพระเจ้าตนหลวง สะพานทาชมภู และทกุ ๆ คนในหมบู่ า้ น ซง่ึ ชว่ ยกนั พลกิ ฟน้ื ผนื ปา่ และ กอบกู้ชุมชนที่จวนเจียนจะล่มสลายจากการเป็นพื้นที่ อ�ำเภอบา้ นโฮง่ ปัจจุบันบ้านป่าแป๋เป็นหมู่บ้านพ้ืนที่เขตวัฒนธรรม อำ� เภอแมท่ า สมั ปทานไมใ้ นกจิ การรถไฟสายเหนอื ทกุ ฝา่ ยรว่ มมอื กนั พิเศษท่มี ีการจัดการทอ่ งเที่ยวโดยชมุ ชน นอกจากการ ทงั้ บา้ น วดั และโรงเรยี น กระทง่ั ปา่ ชมุ ชนหว้ ยทรายขาว แหล่งปลูกล�ำไยและกระเทียมแหล่งใหญ่ของ ชมวถิ ชี วี ติ ดง้ั เดมิ ของชาวกะเหรยี่ ง ชว่ งเดอื นธนั วาคม- อำ� เภอเลก็ ๆ ทม่ี เี สน้ ทางคมนาคมสำ� คญั พาดผา่ น ได้รับรางวัลลูกโลกสีเขียวในปี พ.ศ. ๒๕๕๔ และ ล�ำพูน หากเดินทางผา่ นไปแถบอ�ำเภอบ้านโฮง่ จะเหน็ กมุ ภาพนั ธย์ งั เปน็ ชว่ งทช่ี มุ ชนเปดิ กวา้ งใหน้ กั ทอ่ งเทย่ี ว ไม่ว่าจะเป็นทางหลวงหมายเลข ๑๑ และทางรถไฟ เร่ิมเป็นที่รู้จัก มีชุมชนอ่ืน ๆ เดินทางมาศึกษาดูงาน ทอ้ งทงุ่ เขยี วขจที สี่ ว่ นใหญเ่ ปน็ ทงุ่ กระเทยี ม ชาวบา้ นโฮง่ ได้เข้าไปชมวิวท่ีดอยจ๊ะโข่ หรือดอยช้าง ภูเขาที่สูง สายเหนือ นอกจากแหล่งธรรมชาติที่มีช่ือเสียงอย่าง กระทั่งเป็นจุดเร่ิมต้นให้เกิดโฮมสเตย์ห้วยทรายขาว ยังน�ำล�ำไยมาแปรรูปเป็นสินค้าได้อย่างชาญฉลาด ที่สุดของจังหวัดล�ำพูน และเป็นสถานท่ีศักด์ิสิทธิ์ของ อทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยขนุ ตานแลว้ ทนี่ คี่ อื แหลง่ รวมงาน ในที่สุด สอบถามรายละเอียดได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ ขณะทแ่ี หลง่ ทอ่ งเทย่ี วในอำ� เภอยงั เชอื่ มโยงกบั ศรทั ธา หมู่บ้าน นักท่องเที่ยวสามารถติดต่อเข้าไปเท่ียวชม ไม้แกะสลกั ลือชื่อของลำ� พูน ๐๘ ๙๘๕๐ ๑๙๑๗ และความเช่ือของผู้คน รวมไปถึงกลุ่มชาติพันธุ์ท่ีมีวิถี หมู่บา้ นล่วงหน้าไดท้ ผี่ ูช้ ว่ ยโต๊ะ โทรศัพท์ ๐๘ ๙๕๐๑ ชวี ติ เรียบง่ายทา่ มกลางธรรมชาตอิ ดุ มสมบรู ณ์ ๙๖๓๘ และคณุ พรชยั มแุ ฮ ประธานทอ่ งเทยี่ วดอยชา้ ง สะพานทาชมภ ู Delizia Garden โทรศัพท์ ๐๘ ๔๗๗๒ ๙๒๔๑ วัดพระเจ้าตนหลวง สะพานรถไฟท่ีสวยที่สุดแห่งหน่ึงในประเทศไทย อาคารสีเหลืองสดใสริมทางหลวงหมายเลข ๑๑ เวิรก์ ช็อปทำ� เคก้ ล�ำไย การไปชมสะพานทาชมภูไม่ใช่เรื่องยาก หากใครเคย เส้นทางสายเชียงใหม่-ล�ำปาง ในเขตต�ำบลทาสบเส้า ตั้งอยู่ในต�ำบลศรีเตี้ย ภายในวัดประดิษฐาน นั่งรถไฟไปเมืองเชียงใหม่ ระหว่างสถานีขุนตานกับ นอกจากจะเป็นร้านกาแฟแล้ว ยังเสิร์ฟอาหาร พระเจ้าตนหลวงท่ีชาวบ้านโฮ่งเคารพศรัทธา ค�ำว่า กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านห้วยกานเบเกอรี สถานีทาชมภู ในเขตอ�ำเภอแมท่ า เมืองลำ� พนู จะตอ้ ง จานเดยี วและเบเกอรอี กี หลากหลาย ทงั้ ยงั มแี ปลงปลกู พระเจ้าตนหลวง หมายถึงพระพุทธรูปที่มีขนาดใหญ่ ตำ� บลบา้ นโฮง่ คอื ตน้ ตำ� รบั เคก้ ลำ� ไยเจา้ แรกของลำ� พนู ผา่ นสะพานสขี าวทล่ี ะมา้ ยคลา้ ยกบั สะพานรษั ฎาภเิ ศก พืชพรรณเมืองหนาวปลอดสารพิษนานาชนิด เช่น มีขนาดหน้าตักกว้าง ๗.๕ เมตร สูง ๙.๕ เมตร เค้กล�ำไยของที่นี่เน้ือเป็นสีทองคล้ายชิฟฟอน มีล�ำไย กลางเมืองล�ำปางยิ่งนัก เป็นสะพานคอนกรีตรูปโค้ง เมลอนญป่ี นุ่ ราสปเ์ บอรร์ ี แบลก็ เบอรร์ ี ฟกิ ส์ มะนาวนวิ้ สันนิษฐานว่าสร้างข้ึนในปี พ.ศ. ๑๙๐๙ โดยในวัน อบแห้งแทรกอยู่ในแป้งนุ่ม หอมอร่อยไม่เหมือนใคร ครงึ่ วงกลมคู่ ทาสีขาวโดดเดน่ ท่ามกลางภมู ิประเทศท่ี องุ่น และลูกหม่อน โดยจะเปิดให้นักท่องเท่ียวเข้าไป แรม ๑๕ ค�ำ่ เดือน ๘ ของทุกปี จะมีประเพณีสรงนำ้� ไม่เพียงมีเค้กล�ำไย พายล�ำไย และคุกก้ีล�ำไย วาง เป็นท่ีราบกลางขุนเขา สะพานทาชมภูสร้างข้ึนเมื่อปี ชมถงึ ในแปลงปลกู ไดใ้ นบางชว่ ง สอบถามรายละเอยี ด พระเจ้าตนหลวงอย่างย่ิงใหญ่ ชาวบ้านเช่ือว่าจะ จ�ำหน่ายเท่าน้ัน นักท่องเที่ยวยังสามารถมาหัดท�ำ พ.ศ. ๒๔๖๒ มผี คู้ วบคมุ ดำ� เนนิ การกอ่ สรา้ งคนเดยี วกบั ได้ท่หี มายเลขโทรศพั ท์ ๐๘ ๑๙๑๑ ๕๓๗๐ เป็นการดับทุกข์โศกโรคภัย เนื่องจากในวันดังกล่าว เค้กล�ำไยกับทางกลุ่มได้อีกด้วย ติดต่อล่วงหน้าได้ท่ี สะพานรัษฎาภิเศก คือ พลเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ เปน็ วันแรมเดอื นดบั หมายเลขโทรศพั ท์ ๐๘ ๒๐๓๑ ๔๙๗๖ กรมพระก�ำแพงเพชรอัครโยธิน ซ่ึงการรถไฟแห่ง บา้ นแม่ขนาด ประเทศไทยได้ยกย่องว่าเป็นความสามารถด้าน บา้ นกะเหร่ียงปา่ แป๋ ดอยจะ๊ โข่ วิศวกรรมศาสตร์ของพระองค์ท่าน แม้ขณะนั้นจะ ตงั้ อยทู่ ตี่ ำ� บลทากาศ เปน็ ชมุ ชนชาวปกาเกอะญอ ประสบปัญหามากมาย เนือ่ งจากเปน็ ชว่ งสงครามโลก ที่ยังคงรักษาวิถีดั้งเดิม โดยเฉพาะการทอผ้า ผู้หญิง ชมุ ชนชาวไทยภเู ขาเผา่ กะเหรยี่ งทเ่ี กา่ แก่ ๒๐๐ กวา่ ปี คร้งั ที่ ๒ ทวา่ สะพานชมภูกม็ กี ารค�ำนวณและควบคุม บ้านแม่ขนาดมีความรู้ความสามารถในการทอผ้า งานอยา่ งยอดเย่ียม ด้วยก่ีเอวแทบทุกคน ผ้าทอจากบ้านแม่ขนาดนี้มีวาง จำ� หน่ายมากวา่ ๒๐ ปแี ล้ว และไดร้ บั คดั เลอื กให้เป็น โฮมสเตย์หว้ ยทรายขาว บ้านทาป่าเปา หสนิมคบู่ า้ ้าโอนทไอ็มปแ้ รกะะดสบั ล๕กั ดบาา้วขนอหงนจงัอหงวยดั ลาำ� งพฟนู า้เลยทเี ดยี ว บ้านทาป่าเปาคือชุมชนไทยลื้อท่ีน่าแวะไปเรียนรู้ วิถีวัฒนธรรมท่ีสืบทอดกันมานานกว่า ๒๐๐ ปี กลุ่ม ต้ังอยู่ท่ีต�ำบลทาทุ่งหลวง ชาวบ้านส่วนใหญ่มี แม่บ้านนุ่งซ่ินและโพกศีรษะ อันเป็นเอกลักษณ์ของ อาชีพท�ำสวนล�ำไยและเป็นสล่า หรือช่างแกะสลักไม้ หญิงชาวไทยลื้อ จะรอต้อนรับพร้อมน�้ำสมุนไพรที่มี โดยมสี ลา่ ฝมี อื ชนั้ ครอู ยหู่ ลายคน ชาวบา้ นจะนำ� เศษไม้ ใหเ้ ลอื กทง้ั สตู รดที อ็ กซ์ สตู รชารจ์ พลงั งาน และสตู รแก้ มาแกะสลักเป็นรูปสัตว์ รูปเหมือนบุคคล หรือแม้แต่ ปวดเมื่อย ท่ีนี่เราเห็นถึงความเข้มแข็งของผู้น�ำชุมชน พระพุทธรูป นอกจากน้ี ท่ีวัดทาหนองยางไคลยังมี พิพิธภัณฑ์ไม้แกะสลักและเจดีย์ไม้สักทอง ๑๒ ราศี ๐16 คูม่ อื ไทยเทย่ี วไทย ไทยย่งั ยืน เส้นทางวฒั นธรรมลำ� พนู หนง่ึ เดยี วในโลก และมี “ภดู ินพรรณไม้” ซ่งึ เป็นแหลง่ เพาะพันธุ์พืชผกั พืน้ บ้านและสมุนไพรของหม่บู า้ น อกี ท้ังยังไม่ควรพลาดชิมโดนัตล�ำไยและขนมทองม้วน นำ�้ ลำ� ไย ขนมอรอ่ ย ๆ ทมี่ ใี หช้ มิ เฉพาะบา้ นหนองยางฟา้ เทา่ นนั้ และหากนกั ทอ่ งเทยี่ วมาในชว่ งเดอื นมกราคม- กุมภาพันธ์ของทุกปี จะเปน็ ช่วงที่อำ� เภอแมท่ าจัดงาน “ต้นกำ� เนดิ ไม้แกะสลกั และของดีอ�ำเภอแมท่ า” ทบี่ ้าน หนองยางฟา้ ซงึ่ หมบู่ ้านจะคกึ คักเปน็ พิเศษ อนุสาร อ.ส.ท. ๐17

วัดพระธาตดุ อยเวียง ผา้ ทอไทยล้อื อำ� เภอบา้ นธิ นพร�ำ้ ะตพกทุ หธเ้วฉยลมิหสกิริราช ดอยง้มุ วัดพระธาตุดอยกวางคำ� “บา้ นธิเมอื งสามไตเสนห่ ม์ ดั ใจไตลอ้ื ไตยองไตยวน” ตั้งอยู่ท่ีบ้านดอยเวียง ต�ำบลบ้านธิ โดยต้องเดิน ต้ังอยู่ที่ต�ำบลห้วยยาบ บนยอดดอยงุ้มเป็นที่ตั้ง ต้ังอยู่ท่ีบ้านโป่งแดง-สัญชัย ต�ำบลทุ่งหัวช้าง ค�ำขวัญของอ�ำเภอบ้านธิบ่งบอกถึงความหลากหลาย เทา้ หรอื ขม่ี อเตอรไ์ ซค์ จากจดุ เรม่ิ ตน้ ทอี่ า่ งเกบ็ นำ้� แมธ่ ิ ของพระธาตุดอยงุ้ม ซ่ึงเชื่อกันว่าเป็นที่บรรจุอัฐิธาตุ สร้างขึ้นโดยครูบาเจ้าชัยยะวงศาพัฒนาเมื่อประมาณ ของกลุ่มชาติพนั ธ์ุ ไมว่ า่ จะเปน็ ไทยลื้อ ไทยยอง และ มุง่ หน้าไปทางทิศตะวนั ออกอีกประมาณ ๔ กิโลเมตร ของครบู าศรวี ชิ ยั เสน้ ทางเดนิ ขนึ้ สดู่ อยงมุ้ เปน็ เสน้ ทาง ๕๐ กวา่ ปที แี่ ลว้ ภายในวหิ ารประดษิ ฐานพระประธาน ไทยยวน เป็นทมี่ าของชอื่ “เมืองสามไต” ท่ียังคงรกั ษา นับเป็นเส้นทางเดินป่าระยะส้ันท่ีน่าสนใจไม่น้อย เดินป่าที่ใช้เวลาไป-กลับประมาณ ๓-๔ ชั่วโมง ทรงเคร่ืองปางพระมหาจักรพรรดิ ประดับด้วยเพชร เอกลกั ษณ์ของตนเองไว้อย่างเหนียวแน่น ระหวา่ งทางสามารถดนู ก ดผู เี สอื้ ได้ นำ้� ตกหว้ ยหกเปน็ นกั ทอ่ งเทยี่ วตอ้ งเตรยี มนำ้� ดมื่ หรอื ของกนิ ตดิ ตวั ไปดว้ ย พลอย และยังมีรอยพระพุทธบาทดอยกวางค�ำ นำ้� ตกขนาดเล็ก มที ั้งหมด ๗ ชัน้ ช่วงฤดูแลง้ นำ้� จะ ด้านบนนอกจากจะได้นมัสการองค์พระธาตุแล้ว พระธาตดุ อยกวางค�ำ ท่ชี าวบา้ นเคารพนบั ถอื วดั พระธาตดุ อยเวยี ง แห้งขอด ยังสามารถชมวิวทิวทัศน์แบบพานอรามาได้อย่าง สวยงาม บา้ นดอนมูล ตั้งอยู่ท่ีบ้านดอยเวียง ต�ำบลบ้านธิ บนยอด กูป่ า่ ลาน กเู่ ฮอื ง ดอยเวียงเป็นที่ประดิษฐานเจดีย์ธาตุดอยเวียง อ�ำเภอทงุ่ หวั ชา้ ง ต้ังอยู่ที่ต�ำบลบ้านปวง ได้รับคัดเลือกให้เป็น สันนิษฐานว่าสร้างข้ึนเมื่อปี พ.ศ. ๑๒๒๐ ตามจารึก ตงั้ อยทู่ บ่ี า้ นศรดี อนชยั ตำ� บลบา้ นธิ แมช้ าวลา้ นนา หมู่บ้านอัตลักษณ์หัตถกรรมโอท็อป ส่งเสริมการ ในใบลานกล่าวว่า ขุนหลวงปาละวิจาได้มาต้ังชุมชน จะเรยี กวา่ กู่ แตน่ กั โบราณคดเี รยี กวา่ มณฑปโขง เพราะ พื้นที่ต้นน�้ำของแม่น้�ำลี้จากดอยขุนแม่กวง ไหล ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เป็นแหล่งผลิตผ้าทอยกดอก ณ ทแ่ี ห่งน้ี เพือ่ ให้เป็นเมืองหน้าด่าน และไดส้ รา้ งวดั ภายในประดษิ ฐานพระพทุ ธรปู ไมใ่ ชอ่ ฐั ิ ซงึ่ มณฑปโขง ผา่ นอ�ำเภอล้ี อ�ำเภอบา้ นโฮง่ แลว้ จงึ ไหลลงสู่แม่นำ้� ปิง แหลง่ ใหญแ่ หลง่ หนง่ึ ของลำ� พนู โดยไดร้ บั การสนบั สนนุ น้เี ป็นสว่ นหนงึ่ ของวิหารตอนในสุดที่พงั ไปแล้ว ทว่าก็ ใกลก้ ับอ�ำเภอจอมทอง เล่ากนั วา่ ธิดาของเจา้ คำ� ภรี ะ ให้สืบทอดภูมิปัญญาด้านการทอผ้ายกดอกแบบ ไววดั บ้ ศนดรอีดยอซนึ่งชคยัาดวา่ จะเปน็ วดั น้นี ั่นเอง ยงั หลงเหลอื ลวดลายในซมุ้ ใหเ้ หน็ อยา่ งชดั เจน ๒ ดา้ น ไดน้ ำ� ไพรพ่ ลหนกี ารรกุ รานของจนี ฮอ่ ลงมาถงึ เมอื งฝาง โบราณไมใ่ หส้ ูญหาย ด้านหน่ึงเป็นรูปนกยูงในแผ่นกลม อีกด้านหนึ่งเป็น กค็ ลอ้ งชา้ งปา่ ได้ ๑ ตวั ใชเ้ ปน็ พาหนะเดนิ ทางมาจนถงึ ตั้งอยู่ที่บ้านศรีดอนชัย ต�ำบลบ้านธิ เป็นที่ ธรรมจักร สว่ นอกี ๒ ด้านทเ่ี หลือลบเลอื นไปหมดสิ้น ดอยหล่อ จากนน้ั เดนิ ทางตอ่ มาทางทศิ ตะวันออก ถงึ อนุสาร อ.ส.ท. ๐19 ประดษิ ฐานพระพทุ ธรปู ปางลลี าสงู ๕๙ ศอก ซงึ่ สงู และ รูปทรงของมณฑปโขงพระเจ้าเป็นย่อมุมไม้ย่ีสิบ ท่ีแห่งหน่ึงอยากหยุดพัก จึงกดหัวช้างให้น้อมลง แต่ ใหญท่ ส่ี ดุ ในภาคเหนอื สรา้ งขนึ้ เมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๕๓๘ เพอ่ื จัดเป็นศิลปะยุคล้านนาตอนปลาย ซึ่งได้รับอิทธิพล ชา้ งไม่ยอม จงึ เรยี กทีแ่ ห่งนีว้ า่ ทงุ่ หวั ชา้ ง ถวายเปน็ พระราชกศุ ลเนอื่ งในโอกาสทพ่ี ระบาทสมเดจ็ จากอยุธยาบา้ งแลว้ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงครองราชย์ เป็นปีท่ี ๕๐ ทัง้ น้ี พระองค์ทา่ นได้พระราชทานนามว่า ๐18 ค่มู ือ ไทยเทย่ี วไทย ไทยยั่งยืน เสน้ ทางวัฒนธรรมล�ำพนู

กว๋ ยเต๋ยี วหมูตนุ๋ ล�ำไย อาหารพ้ืนเมอื งชาวยอง รา้ นป่าซาง คอฟฟ่ี อ�ำเภอปา่ ซาง โทรศัพท์ ๐๖ สารพษิ ทน่ี ำ� มาทำ� อาหารสดใหมท่ กุ วนั ทส่ี ำ� คญั ทน่ี เ่ี ขา ๑๙๖๑ ๙๓๒๔ ร้านกาแฟตกแต่งน่านั่ง มีทั้งเมนู เดน่ มากเรอ่ื งชากหุ ลาบ อร่อยล�ำ้ ในลำ� พูน ความอรอ่ ยดว้ ยยอดขายหลายรอ้ ยลกู ตอ่ วนั และตอ้ ง กาแฟหลากหลายและอาหารจานเดยี ว รวมไปถึงบงิ ซู PickBaan Hostel อ�ำเภอเมืองฯ โทรศัพท์ ๐๘ รบี มาซื้อแตเ่ ช้าเท่าน้นั ของหวานข้ึนชื่อของร้าน ๒๔๙๓ ๓๘๓๘ ปิ๊กบ้านคือโฮสเทลสุดเก๋ท่ีชวน อาหารการกินคือหนึ่งในวัฒนธรรมที่ขับเน้นภาพ ลาบลุงนิล อ�ำเภอเมอื งฯ โทรศัพท์ ๐๘ ๑๘๘๓ รา้ นกนั เอง อำ� เภอล้ี โทรศพั ท์ ๐๘ ๗๓๐๒ ๐๗๔๕ นกั เดนิ ทางมาใชช้ วี ติ เนบิ ชา้ นอนในบา้ นไมเ้ กา่ ใจกลาง ของเมืองให้เด่นชัด มากไปกว่าอิ่มท้องจึงเป็นการได้ ๔๓๔๐ ร้านใหญ่ที่มีชื่อในเรื่องความอร่อยมานาน ร้านอาหารท่ามกลางวิวสวย มีเมนูเด่นอย่างห่อหมก เมอื ง มีทงั้ ห้องแบบพักรวมและห้องแบบสว่ นตัว แถม เรียนรู้ตัวตนของผู้คนในแต่ละถิ่นฐาน ล�ำพูนแม้เป็น อีกท้ังเมนูหลากหลาย ทั้งอาหารพ้ืนถ่ินและอาหาร ทะเลมะพรา้ วอ่อน ปลาทบั ทิมทอดน�ำ้ ปลา ย�ำวนุ้ เสน้ จักรยานใหป้ ัน่ ชมเมอื ง เมอื งเลก็ แต่ก็เตม็ แน่นไปด้วยวิถวี ฒั นธรรมทสี่ บื ทอด ไทยภาคกลาง ทะเล และโปะ๊ แตกหมอ้ ไฟ อาหารรสชาตดิ ี ราคาไมแ่ พง โรงแรมพญาอิน อ�ำเภอเมืองฯ โทรศัพท์ ๐๙ มาอยา่ งยาวนานและมคี วามเฉพาะตวั บา้ งตกสะทอ้ น ร้านต้นฝ้าย อ�ำเภอเมืองฯ โทรศัพท์ ๐ ๕๓๕๓ รา้ นกาแฟ Pa’Ka Coffee Papae Lamphun อำ� เภอ ๗๒๖๔ ๑๔๒๖ โรงแรมขนาดเลก็ ที่พกั สบาย อยใู่ นอาหารจานเดน่ ทอี่ บอวลดว้ ยกลน่ิ อายแหง่ ความ ๐๐๖๐ ร้านอาหารในบ้านเก่าสองช้ัน หัวมุมถนน บ้านโฮง่ โทรศพั ท์ ๐๙ ๒๓๘๐ ๓๔๑๕ กาแฟควั่ มือ ภพู ราว รสี อรต์ อำ� เภอปา่ ซาง โทรศพั ท์ ๐๙ ๓๑๔๐ เปน็ พืน้ บา้ นลา้ นนาชวนหลงใหล ไชยมงคล ร้านนเี้ ห็นววิ ถนนรอบเมอื งใน บรรยากาศดี ที่ปลูกในชุมชนกะเหร่ียงบ้านป่าแป๋ ซ่ึงนับเป็นแหล่ง ๕๔๑๔ รีสอร์ตท่ีกลมกลืนกับธรรมชาติ แวดล้อมไป ในละแวกเดยี วกบั วดั พระธาตหุ รภิ ญุ ชยั วรมหาวหิ าร ร้านข้าวมนั ไก่วศิ วะ อ�ำเภอเมืองฯ โทรศพั ท์ ๐๘ ปลกู กาแฟอะราบิกาแหลง่ เดียวของลำ� พูน ด้วยอากาศบริสุทธิ์ บ้านพักแต่ละหลังออกแบบให้ มีของกินหลายอย่างน่าสนใจ เพราะที่น่ีเปรียบได้ ๕๐๓๑ ๔๔๓๙ ใกลก้ บั วดั พระธาตหุ รภิ ญุ ชยั เปดิ ใหไ้ ด้ Me Café อำ� เภอลี้ โทรศัพท์ ๐๙ ๕๖๑๕ ๒๕๒๙ ตา่ งกนั อยา่ งมีเอกลักษณ์ สะดวกสบาย กับศูนย์กลางของเมืองเลยก็ว่าได้ ติดกับร้ัววัดมีร้าน ลิม้ ลองกันตงั้ แต่เชา้ ร้านกาแฟย่านตลาดสดเทศบาลวังดิน มีเครื่องดื่ม บ้านไพลิน รีสอรต์ อำ� เภอล้ี โทรศัพท์ ๐๘ ๕๒๑๙ ข้าวซอยเจ้าเก่าที่คนแน่นขนัด ไม่ไกลกันมีร้านบะหม่ี ร้านครัววันดี อำ� เภอเมืองฯ โทรศัพท์ ๐ ๕๓๐๐ หลากหลาย ทเี ดด็ อยูท่ มี่ ุกคาราเมลสพี าสเทล พรอ้ ม ๗๗๗๕ รีสอร์ตท่ามกลางธรรมชาติและวิวท้องทุ่ง โกฮังเป็นร้านเก่าแก่ เส้นบะหม่ีมีเอกลักษณ์ เมนูเด่น ๐๑๑๖ อาหารพ้ืนเมืองรสชาติยองต้องมาลิ้มลองที่น่ี บงิ ซกู ับเคก้ และของหวานนานาชนดิ เปิดโล่งแสนสบาย พร้อมส่ิงอ�ำนวยความสะดวก คือบะหม่ีเก๊ียวปูหมูแดง และของหวานอย่างเฉาก๊วย เมนูเด็ด ได้แก่ แกงฮังเลล�ำไย ปลาน่ึงซีอิ๊วล�ำไย ครบครนั มุกดาหน้าวัดก็หวานเย็นชื่นใจคลายร้อนดีนัก ขณะที่ เห็ดถอบต้มน�้ำพริกข่า แอ็บรังผ้ึงอ่อน หรือเลือกส่ัง ข้ามแม่น�้ำกวงไปฝั่งชุมชนเวียงยองต้องไม่พลาด ชุดขันโตกยองก็มาครบท้ังน้�ำพริกหนุ่ม น้�ำพริกอ่อง โรงแรมบา้ นหละปูน กว๋ ยเต๋ียวหมูตุ๋นลำ� ไยเจา้ ดงั แคบหมู ไสอ้ ัว่ ฯลฯ ตลาดหนองดอกยามค�่ำคืนแปลงโฉมเป็นตลาด รา้ นดาวคะนอง อำ� เภอเมอื งฯ โทรศพั ท์ ๐ ๕๓๕๕ พกั ม่วน นอนสบาย โต้รุ่งสุดคึกคักด้วยสตรีตฟู้ดละลานตา หนึ่งในของกิน ๓๘๔๑ ดาวค้างฟ้าแห่งวงการอาหารพ้ืนถ่ินเหนือ ยอดฮติ ประจำ� ตลาด คอื หมทู อดจา่ เหลาเจา้ เกา่ พรอ้ ม อยา่ งแทจ้ รงิ อาหารทขี่ น้ึ ชอ่ื และขายดมี าเนน่ิ นานกค็ อื ด้วยที่ตั้งของเมืองท่ีอยู่ไม่ไกลจากเมืองท่องเที่ยว นำ้� พรกิ หนมุ่ รสเขม้ กนิ กบั ขา้ วเหนยี ว อนุ่ ทอ้ ง อมิ่ สบาย ลาบหมูทงั้ ควั่ และไมค่ ว่ั แกงฮงั เล และออเดิฟวรเ์ มอื ง หลักอย่างเชียงใหม่ อีกทั้งความเป็นเมืองเล็ก ๆ ที่ แล้วอาจปิดท้ายม้ือค�่ำด้วยไอติมโฮะ ซ่ึงหมายถึง ร้านขนมเสน้ หม้อดนิ อำ� เภอเมอื งฯ โทรศัพท์ ๐๘ เงยี บสงบก็หล่อหลอมลำ� พูนมาในแบบเรยี บง่าย ท่พี ัก ไอศกรีมหลายรสชาตใิ นถ้วยเดียว โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ๓๙๔๒ ๓๘๑๘ รา้ นขนมจนี ขวญั ใจชาวลำ� พนู โดดเดน่ ในล�ำพนู ส่วนใหญจ่ งึ ไม่เน้นความหรหู ราอลงั การ ทวา่ ไอศกรมี รสล�ำไยน้ัน ห้ามพลาดจรงิ ๆ ดว้ ยขนมจนี นำ�้ เงย้ี วสตู รชาวลำ� พนู แทท้ ป่ี รงุ ในหมอ้ ดนิ กม็ สี ไตล์ ครบครนั ไมแ่ พโ้ รงแรมใหญ่ ๆ เพราะชว่ งเวลา นอกเหนือจากน้ีก็ยังมีร้านอาหารส่วนหนึ่งที่อยู่ เปน็ เอกลกั ษณ์ และยงั มนี ำ้� ยากะทแิ ละแกงเขยี วหวาน ของการพักผ่อนหลังเดินทางท่องเท่ียวมาอย่างสนุก คู่เมืองล�ำพูนมาเนิ่นนาน หรือไม่ก็เป็นเจ้าเด็ดเจ้าดัง อีกดว้ ย อาจไมไ่ ดต้ อ้ งการแคค่ วามเลศิ หรู เพยี งความเรยี บงา่ ย ท่คี รองใจชาวล�ำพนู ทงั้ ทีอ่ ย่ใู นตวั เมอื งและตา่ งอ�ำเภอ นอนสบาย และอบอนุ่ ก็อาจจะเพยี งพอแลว้ ซาลาเปาร้านซันเดย์ อ�ำเภอเมืองฯ โทรศัพท์ ๐ อีซ่ี โฮเทล อ�ำเภอเมืองฯ โทรศัพท์ ๐ ๕๓๕๑ ๕๓๕๑ ๑๒๙๒ รา้ นดังคลู่ ำ� พนู มากว่า ๓๐ ปี การันตี ๑๕๕๘ โรงแรมขนาดเล็ก ตกแต่งหอ้ งพกั แบบเรียบเท่ โล่ง โปรง่ แต่ไม่ขาดของใช้ทจ่ี ำ� เป็น โรงแรมบ้านหละปูน อ�ำเภอเมืองฯ โทรศัพท์ ๐ ๕๓๕๓ ๕๔๓๓ โรงแรมขนาดเล็กสไตล์ล้านนาบูติก ร่วมสมัย เรยี บงา่ ย อบอนุ่ เนน้ ความโปร่งสบาย คง กลิ่นอายความเป็นพน้ื ถ่นิ ลำ� พูน บา้ นสวนมดี ี อ�ำเภอเมอื งฯ โทรศัพท์ ๐๘ ๓๙๔๒ ๓๘๑๘ บา้ นไม้เป็นหลงั ท่ามกลางความเงียบสงบ ชม สวนผักพื้นบ้านท่ีแบ่งกล้ากลับไปปลูกที่บ้านได้ ทาง รีสอร์ตยังยนิ ดีตอ้ นรบั สุนัขและแมวด้วย บ้านไก่มว่ น อำ� เภอเมอื งฯ โทรศัพท์ ๐๘ ๒๔๙๓ ๓๘๓๘ บา้ นไมใ้ นสวน เงยี บสงบ พรอ้ มแปลงผกั ปลอด ๐20 คู่มือ ไทยเท่ยี วไทย ไทยย่งั ยืน เสน้ ทางวัฒนธรรมล�ำพนู อนสุ าร อ.ส.ท. ๐21

ผ้าทอพนื้ เมอื ง ผ้าทอยกดอก เครื่องเงนิ ลำ� พนู ผา้ ไหมยกดอกล�ำพูน รา้ นค้าในกาดขัวมงุ ผา้ ทอพ้นื เมือง จบั จ่ายงานฝมี ือ กาดขวั มุง นอกจากน้ีก็ยังมีงานแกะสลักไม้ แหล่งผลิตใหญ่ สินค้าของชาวบ้านบ้านดอนหลวง ท้ังผ้าปูโต๊ะ อยู่ท่ีต�ำบลทาทุ่งหลวง อ�ำเภอแม่ทา ซ่ึงส่วนใหญ่ใช้ ล�ำพูนแม้เป็นเมืองเล็ก แต่ก็เงียบสงบ งดงาม ผ้าคลุมเตียง เสื้อและกางเกงส�ำเร็จรูป กระเป๋า ไม้ฉ�ำฉาในการแกะสลกั มีทง้ั ดอกไม้ชดุ ตกุ๊ ตาต่าง ๆ ทรงคุณคา่ จากศลิ ปะสถาปตั ยกรรมทต่ี กทอดมาตั้งแต่ และของตกแต่งบา้ นคณุ ภาพดี ราคาไมแ่ พง อีกหลาย ของเล่นเด็ก ของตกแต่งบ้าน ฯลฯ แวะไปที่สหกรณ์ สมัยอาณาจักรหริภุญไชย เมืองเล็กแห่งน้ีจึงมีความ ชนิด หรือแวะไปที่กลุ่มทอผ้าฝ้ายบ้านดอนหลวง บรกิ ารแกะสลกั ไมแ้ มท่ า อำ� เภอแมท่ า จำ� กดั โทรศพั ท์ น่าสนใจซุกซ่อนอย่มู ากมาย อีกทั้งความอุดมสมบรู ณ์ อ�ำเภอป่าซาง จ�ำหน่ายผลิตภัณฑ์จากผ้าฝ้าย ๐๘ ๑๘๘๕ ๓๒๘๗ ของพืชพรรณยังสะท้อนออกมาในรูปแบบสินค้า หลายชนดิ โทรศัพท์ ๐๘ ๖๑๘๓ ๑๕๙๐ เป็นที่รู้กันดีว่า ล�ำไยเป็นผลไม้ขึ้นชื่อของล�ำพูน ทางการเกษตรอย่างล�ำไย ปลาส้มเวียงหนองล่อง บา้ นแมป่ อ้ กใน อ�ำเภอลี้ เปน็ ชมุ ชนชาวกะเหรี่ยง โดยมีแหล่งปลูกอยู่ท่ีต�ำบลอุโมงค์และต�ำบลริมปิง กระเทียม และหอมแดง รวมถึงงานหัตถกรรมไม้ โปว์และสะกอ ทย่ี ังคงทอผา้ ด้วยก่เี อวไม้ กเ่ี อวเล็ก ๆ นอกจากการกินผลสด ล�ำไยยังถูกน�ำมาแปรรูป แกะสลัก ผ้าไหมยกดอก และผา้ ฝ้าย กบ็ ง่ บอกถึงฝมี ือ น้ีคือเคร่ืองมือสร้างสรรค์ย่าม ผ้าซิ่น และเส้ือสีสวย เป็นผลิตภัณฑ์หลากหลาย ได้แก่ ล�ำไยสีทองอบแห้ง ทางเชงิ ช่างที่เปน็ เอกลักษณ์ เล่ือมลวดลาย น�้ำผึ้งดอกล�ำไย ไวน์ เค้กล�ำไย คุกกี้ล�ำไย ก๋วยเต๋ียว ผา้ ทอยกดอกเปน็ งานฝมี อื ลอื เลอ่ื งทสี่ ดุ ของลำ� พนู ล�ำไย ฯลฯ น่าชิมน่าลิ้มลองไม่น้อย แวะไปที่กลุ่ม ผลงานของชาวไทยเชื้อสายยองจากบ้านศรีเมืองยู้ สตรีสหกรณ์บ้านต้นผึ้ง อำ� เภอเมืองฯ จ�ำหน่ายล�ำไย บา้ นเวยี งยอง ในเขตอ�ำเภอเมอื งฯ มีทัง้ ผ้าช้นิ ส�ำหรับ สที องอบแหง้ โทรศพั ท์ ๐ ๕๓๕๓ ๒๐๔๐ นำ� ไปตดั ชดุ และผา้ ซน่ิ ทท่ี อจากไหมและฝา้ ย สนนราคา หากใครไม่มีเวลาต้องไปกาดขัวมุง บริเวณ ค่อนขา้ งสงู หน้าวัดพระธาตุหริภุญชัย แหล่งช็อปปิ้งที่ครบ ส�ำหรับบ้านดอนหลวง อ�ำเภอป่าซาง เป็นหนึ่ง จบในที่เดียว เพราะด้านในคือแหล่งรวมของท่ีระลึก ในหมู่บ้านท่ีมีช่ือเสียงในด้านการทอผ้าฝ้ายพ้ืนเมือง ทั้งของกินและงานแฮนด์เมด รวมถึงสินค้าระดับ และแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์นานาชนิด ท่ีนี่จึงมากมาย โอท็อปของจังหวัด ไปด้วยร้านจ�ำหน่ายผลิตภัณฑ์จากผ้าฝ้ายทอมือ รวมถงึ ศนู ยห์ ตั ถกรรมบา้ นดอนหลวง ซงึ่ เปน็ แหลง่ รวม อนุสาร อ.ส.ท. ๐23