Nong-Bua-Lamphu-1542103142

หนองบวั ล�ำภู ปกหนา้

หหนนอองงบบัวลัวล�ำภ�ำภู ู



ถ้ำ� ผาเจาะ

การเดินทาง สารบัญ สถานท่ีทอ่ งเทย่ี ว อำ�เภอเมืองหนองบวั ลำ�ภ ู ๗ ๘ อ�ำเภอสุวรรณคหู า อำ� เภอนาวงั ๘ อ�ำเภอนากลาง ๑๙ อ�ำเภอศรบี ุญเรอื ง ๒๑ อ�ำเภอโนนสัง ๒๕ ๒๗ เทศกาลงานประเพณ ี ๒๙ สินค้าพื้นเมืองและรา้ นจ�ำหน่ายสนิ คา้ ทีร่ ะลึก ตวั อยา่ งรายการน�ำเทีย่ ว ๓๒ ขอ้ แนะนำ� ในการท่องเทย่ี ว ๓๓ แผนท ่ี ๓๔ หมายเลขโทรศพั ทส์ ำ� คัญ ๓๕ ศูนยบ์ รกิ ารขา่ วสารท่องเทยี่ ว ททท. ๓๘ ๔๒ ๔๓

พระอนุสาวรยี ์และศาลสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช หนองบวั ล�ำ ภู ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช อทุ ยานแห่งชาตภิ เู กา้ -ภพู านคำ� แผ่นดินธรรมหลวงปู่ขาว เดน่ สกาวถำ้�เอราวณั นครเข่อื นขนั ธก์ าบแกว้ บัวบาน

หนองบวั ล�ำภู เปน็ เมอื งโบราณทม่ี ปี ระวตั ศิ าสตรอ์ นั ระยะทางจากอ�ำเภอเมอื งหนองบวั ล�ำภไู ปอ�ำเภอตา่ ง ๆ ยาวนาน ในอดีตเรยี กว่า นครเข่ือนขนั ธก์ าบแก้วบัว อำ� เภอสุวรรณคูหา ๖๕ กิโลเมตร บาน ตามต�ำนานพระวอ พระตา เป็นผู้สร้างเมือง อำ� เภอนาวัง ๔๒ กโิ ลเมตร ข้นึ ในปี พ.ศ. ๒๓๐๒ และสร้างกำ� แพงเมอื งข้นึ เพื่อ อำ� เภอนากลาง ๓๐ กโิ ลเมตร ปอ้ งกนั ขา้ ศกึ ตอ่ มาในปี พ.ศ. ๒๓๑๐ พระเจา้ สริ บิ ญุ อำ� เภอศรบี ญุ เรอื ง ๓๓ กโิ ลเมตร สารแหง่ เมอื งเวยี งจนั ทน์ ไดส้ ง่ กองทพั มาปราบปราม อำ� เภอโนนสัง ๔๒ กิโลเมตร พระวอ พระตา จึงได้อพยพผู้คนหนีไปพึ่งพระเจ้า องค์หลวงแห่งอาณาจักรล้านช้างจ�ำปาสัก และสู้ การเดนิ ทาง รบกันอยู่หลายปี ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๓๒๑ สมเด็จ พระเจ้าตากสินมหาราชได้โปรดเกล้าให้เจ้าพระยา รถยนต ์ จากกรงุ เทพฯ ใชท้ างหลวงหมายเลข ๑ (ถนน จักรียกกองทัพมาช่วยพระวอ พระตา ขับไล่ข้าศึก พหลโยธนิ ) ถงึ จงั หวดั สระบรุ ี บรเิ วณกโิ ลเมตรท่ี ๑๐๗ จนได้รับชัยชนะ จากนั้นปี พ.ศ. ๒๔๓๓ สมยั รชั กาล แยกเขา้ ทางหลวงหมายเลข ๒ (ถนนมติ รภาพ) ผา่ น ที่ ๔ ได้มีการจัดระเบียบการปกครองบ้านเมือง จังหวัดนครราชสีมา ขอนแก่น อุดรธานี แล้วเลี้ยว และเมืองนครเข่ือนขันธ์ได้ข้ึนอยู่กับเมืองหนองคาย ซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ ผ่านอ�ำเภอ เจ้าเมืองหนองคายจึงแต่งต้ังให้พระวิชโยคมกมุท หนองววั ซอ จังหวดั อุดรธานี ถงึ จังหวดั หนองบวั ลำ� ภู เขต ครองเมืองและเปล่ียนชื่อเมืองใหม่ว่า “เมืองก รวมระยะทาง ๖๐๘ กิโลเมตร หรือเมื่อถึงจังหวัด มุทธาสัย” จนถึงปี พ.ศ. ๒๔๔๙ ได้เปลี่ยนชื่อเป็น ขอนแกน่ แลว้ เลย้ี วซา้ ยเขา้ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐๙ “เมืองหนองบัวลุ่มภู” จนกลายเป็นหนองบัวล�ำภู (อำ� เภอนำ้� พอง-เข่ือนอุบลรัตน)์ เขา้ อ�ำเภอโนนสงั ถงึ ต่อมาถูกลดฐานะเป็นอ�ำเภอหนองบัวล�ำภูข้ึนอยู่กับ จงั หวัดหนองบัวล�ำภู รวมระยะทาง ๕๗๗ กิโลเมตร จังหวดั อดุ รธานี และแยกมาเป็นจังหวดั ท่ี ๗๖ ของ ประเทศไทยในวนั ท่ี ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๖ รถโดยสารประจ�ำทาง มีรถโดยสารปรับอากาศ ออกจากสถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพฯ (จตุจักร) จงั หวดั หนองบวั ลำ� ภู มพี น้ื ทป่ี ระมาณ ๓,๘๕๙ ตาราง ถนนก�ำแพงเพชร ๒ ไปจังหวัดหนองบัวล�ำภูทุกวัน กโิ ลเมตร แบ่งการปกครองออกเป็น ๖ อำ� เภอ คอื สอบถามข้อมูลไดท้ ี่ อำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู อำ� เภอสวุ รรณคหู า อำ� เภอ - บริษทั ขนส่ง จ�ำกดั โทร. ๑๔๙๐, ๐ ๒๙๓๖ นาวงั อำ� เภอนากลาง อำ� เภอศรีบุญเรือง และอ�ำเภอ ๒๘๕๒-๖๖ ส�ำนกั งานหนองบวั ล�ำภู โทร. ๐ โนนสงั ๔๒๓๖ ๐๖๔๖ หรอื www.transport.co.th - บรษิ ัท แอร์เมอื งเลย จำ� กัด โทร. ๐ ๒๙๓๖ ระยะทางจากจังหวัดหนองบัวล�ำภูไปจังหวัดใกล้ ๐๑๔๒ เคยี ง - บรษิ ทั หนองบัวล�ำภเู ดนิ รถ จำ� กัด โทร. ๐ จงั หวัดอุดรธาน ี ๔๖ กโิ ลเมตร ๔๒๓๑ ๑๐๕๑ จังหวดั ขอนแกน่ ๑๖๑ กโิ ลเมตร หรอื สอบถามขอ้ มลู ไดท้ ี่ สถานขี นสง่ ผโู้ ดยสารจงั หวดั จังหวดั เลย ๑๐๖ กโิ ลเมตร หนองบัวลำ� ภู โทร. ๐ ๔๒๓๑ ๒๓๙๐ หนองบัวลำ� ภู 7

ระหว่างอุดรธานี-หนองบัวล�ำภู สอบถามข้อมูลได้ท่ี ท่าอากาศยานนานาชาติอุดรธานี โทร. ๐ ๔๒๒๔- ๔๔๒๖ มีสายการบนิ เปดิ ให้บริการ ดงั นี้ - บรษิ ัท การบนิ ไทย จำ� กัด (มหาชน) โทร. ๐ ๒๓๕๖ ๑๑๑๑ www.thaiairways.com - สายการบนิ ไทย ไลออ้ น แอร์ โทร. ๐ ๒๕๒๙ ๙๙๙๙ www.lionairthai.com - สายการบิน ไทย สมายล์ แอร์เวย์ โทร. ๑๑๘๑, ๐ ๒๑๑๘ ๘๘๘๘ www.thaismileair.com - สายการบิน นกแอร์ โทร. ๑๓๑๘, ๐ ๒๙๐๐ ๙๙๕๕ www.nokair.com - สายการบนิ แอร์ เอเชยี โทร. ๐ ๒๕๑๕ ๙๙๙๙ www.airasia.com การเดนิ ทางภายในจงั หวดั หนองบวั ล�ำภู มีรถสองแถวให้บริการวิ่งรอบตัวเมืองหนองบัวล�ำภู และไปยังอ�ำเภอต่าง ๆ ในจังหวัด ต้นทางออกจาก สถานขี นสง่ ผู้โดยสารหนองบัวลำ� ภู พระอนสุ าวรยี ฺแ์ ละศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช การเดินทางจากจังหวัดหนองบัวล�ำภูไปยังจังหวัด ใกล้เคยี ง รถไฟ มีขบวนรถไฟจากกรุงเทพฯ-อุดรธานี ทุก มีรถโดยสารประจ�ำทางและรถตู้โดยสารออกจาก วัน จากน้ันใช้รถโดยสารประจ�ำทางท่ีว่ิงระหว่าง สถานีขนส่งผู้โดยสารหนองบัวล�ำภูไปยังจังหวัดใกล้ อุดรธานี-หนองบัวล�ำภู สอบถามข้อมูลได้ที่ หน่วย เคยี ง เช่น รถตู้สายหนองบัวล�ำภู-ขอนแก่น รถตูส้ าย บริการเดินทาง การรถไฟแห่งประเทศไทย โทร. ชัยภูมิ-หนองคาย ซึ่งจะแวะจอดรับ-ส่งผู้โดยสารที่ ๑๖๙๐, ๐ ๒๒๒๐ ๔๓๓๔, ๐ ๒๒๒๐ ๔๒๖๑ สถานี หนองบวั ลำ� ภดู ้วย รถไฟอดุ รธานี โทร. ๐ ๔๒๒๒ ๒๐๖๑ หรอื www. railway.co.th สถานท่ีท่องเท่ียว เคร่ืองบิน มีเท่ียวบินไปลงท่ีสนามบินนานาชาติ อดุ รธานี ทุกวนั จากนน้ั ใชร้ ถโดยสารประจำ� ทางทว่ี งิ่ อ�ำเภอเมืองหนองบวั ล�ำภู พระอนสุ าวรยี แ์ ละศาลสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช ต้ังอยู่ริมหนองบัว ถนนพระนเรศวร ต�ำบลล�ำภู สร้างขึ้นเพ่ือเป็นอนุสรณ์เมื่อครั้งสมเด็จพระนเรศวร 8 หนองบวั ลำ� ภู

มหาราช เสด็จยกกองทัพมาที่ต�ำบลหนองบัวล�ำภู หนองบัว เมื่อปี พ.ศ. ๒๑๑๗ เพือ่ ไปช่วยพระเจ้ากรงุ หงสาวดี ท่ีกรุงศรีสัตนาคนหุต (เมืองเวียงจันทน์) เนื่องจาก คู่เมืองหนองบัวล�ำภู โดยเมื่อถึงเทศกาลสงกรานต์ ขณะน้นั ไทยเป็นเมอื งขนึ้ ของกรงุ หงสาวดี แต่สมเด็จ จะมพี ธิ แี หพ่ ระบางรอบตวั เมอื งหนองบวั ลำ� ภู เพอื่ ให้ พระนเรศวรทรงพระประชวร พระเจา้ กรงุ หงสาวดจี งึ ประชาชนได้สรงน้�ำและยังเป็นการขอฝนตามความ ให้ยกทัพกลับกรุงศรีอยุธยา สถานที่ดังกล่าวตั้งอยู่ เชอ่ื โบราณ นอกจากน้ภี ายในวัดมหาชัยยงั มี หอไตร ในบริเวณสวนสาธารณะริมหนองบัว หน้าที่ว่าการ ๑๐๐ ปี เปน็ หอไตรไมส้ ร้างอยูก่ ลางน�ำ้ ส�ำหรบั เกบ็ อ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ในวันที่ ๒๕ มกราคม-๓ ต�ำราใบลาน พระไตรปฎิ กต่าง ๆ ตามภมู ปิ ัญญาใน กุมภาพันธ์ ของทุกปี ทางจังหวัดจะจัดให้มีงาน การเก็บรักษาหอไตรไม้และใบลานเพื่อไม่ให้ปลวก เฉลิมฉลองและมีพิธถี วายสกั การะบวงสรวงดวงพระ ท�ำลาย สร้างข้ึนเม่ือปี พ.ศ. ๒๔๕๐ ปัจจุบันมีอายุ วญิ ญาณของสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช รอ้ ยกวา่ ปีแล้ว หนองบัว เปน็ หนองนำ้� ขนาดใหญ่ อยู่บรเิ วณหนา้ ที่ ว่าการอ�ำเภอหนองบัวล�ำภู เป็นสถานที่พักผ่อน หยอ่ นใจของชาวหนองบวั ลำ� ภู ดา้ นหลงั ของหนองบวั จะมองเห็นแนวเขาภูพานค�ำทอดยาวสวยงาม ด้าน ทิศตะวันตกจะมี หอสองนาง ชาวหนองบัวล�ำภูเชื่อ ว่า สองนางเป็นหลานสาวฝาแฝดของพระวอ พระ ตา ผู้ก่อต้ังเมืองหนองบัวล�ำภู ช่ือค�ำศรีและค�ำใส มีหน้าท่ีเฝ้าฆ้องยักษ์ที่มาจากนครเวียงจันทน์ไม่ให้ ใครขโมยเอาไป หอพระบาง วดั มหาชัย ต้ังอย่บู ้านหว้ ยเชียง ตำ� บล ล�ำภู สร้างข้นึ แบบสถาปัตยกรรมแบบล้านชา้ ง เพื่อ เป็นท่ีประดิษฐาน พระบาง พระพุทธรูปปางห้าม สมุทร มี ๒ องค์คูก่ ัน และมลี กั ษณะเหมอื นกนั ท้งั ๒ องค์ องคพ์ ระหลอ่ ทอง สดี อกบวบ มคี วามสงู รวมฐาน ๑.๔๕ เมตร และมีอกั ษรจารึกอยทู่ ี่ฐานขององคพ์ ระ บอกช่ือผู้สร้างและวันเดือนปีที่สร้างอ่านได้ความว่า “สังกาดได้ร้อยแปดสบิ หา้ ตวั ปีกาเมด เดอื นยี่ แรม ๑๕ คำ�่ วนั หก แมอ่ วนพ่ออวนผัวเมยี มศี รทั ธาสรา้ ง ไว้ในพระศาสนา” เมื่อค�ำนวณดูตามปีแล้วคงสร้าง เมอื่ ปี พ.ศ. ๒๓๖๖ นับเป็นพระพทุ ธรูปส�ำคัญคบู่ ้าน หนองบัวล�ำภู 9

วัดศรีคุณเมือง ศาลหลักเมอื งพระวอ พระตา วัดศรีคูณเมือง ต้ังอยู่บ้านเหนือ ถนนวรราชภักดี วัดศรีคูณเมืองได้สร้างศาลาครอบพระธาตุไว้อีกชั้น ต�ำบลล�ำภู เดิมช่ือ “วัดคนชุมน�้ำออกบ่อ” เป็นวัด หนึ่ง นอกจากนีภ้ ายในวัดยงั มีบอ่ น�้ำก่อดว้ ยอิฐขนาด เก่าแก่ท่ีสร้างด้วยศิลปะสมัยขอมและละว้า ปรากฏ เดียวกับก�ำแพงเมืองนครเข่ือนขันธ์กาบแก้วบัวบาน หลักฐานทางประวัติศาสตร์เป็นใบเสมาหินภูเขา มี ขนาดเสน้ ผา่ นศูนย์กลาง ๒ เมตร ลกึ ประมาณ ๕๐ พระอุโบสถอันเก่าแก่และยังมีพระพุทธรูปในสถูป เมตร มีน�้ำใสสะอาดตลอดปี สันนิษฐานว่าสร้างใน คือ “หลวงพ่อพระไชยเชษฐา” เป็นพระพุทธรูป สมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช เมือ่ พ.ศ. ๒๑๐๖ ถอื ว่า ศลิ ปะลา้ นชา้ ง ประดษิ ฐานในพระธาตุ มศี ลิ ปะคลา้ ย เป็นบ่อน�้ำคู่บ้านคู่เมือง เวลามีพระราชพิธีและพิธี กับพระธาตุศรีสองรัก จังหวัดเลย สันนิษฐานว่า ส�ำคัญจะน�ำน้�ำจากบ่อแห่งน้ีไปใช้ อาทิ พระราช พระไชยเชษฐาธิราชทรงสร้างไว้ในช่วงเวลาเดียวกัน พิธีถือน้�ำพระพิพัฒน์สัตยา และพิธีเสกน้�ำพระพุทธ กับพระไชยเชษฐา วัดถ้�ำสุวรรณคูหา ปัจจุบันทาง มนต์ศักด์ิสทิ ธ์ิ 10 หนองบัวล�ำภู

ศาลหลักเมอื งพระวอ พระตา ต้ังอยู่ต�ำบลลำ� ภู ตาม มีสะพานลอยคนข้าม) หลังจากเลี้ยวซ้ายเข้าซอยไป ประวัติศาสตร์กล่าวว่า พระวอและพระตา เป็นพี่ ๑๐๐ เมตร จะพบศาลต้ังอยทู่ างซา้ ยมือ น้องร่วมบิดา มารดาเดียวกัน และพระวอ พระตา ได้ถูกกองทัพพม่าและกองทัพเวียงจันทร์ปลิดชีพใน พพิ ิธภัณฑ์หอยหิน ๑๕๐ ล้านปแี ละไดโนเสารโ์ นน สนามรบทเี่ มอื งหนองบวั ลำ� ภแู หง่ นี้ ศาลหลกั เมอื งจงึ ทัน ตั้งอยู่ที่บ้านห้วยเดื่อ ต�ำบลโนนทัน จัดแสดง ได้ก่อสร้างข้ึน เพ่ือเป็นอนุสรณ์และร�ำลึกถึงคุณงาม เก่ียวกับฟอสซิลหอยและฟอสซิลไดโนเสาร์อายุราว ความดีของพระวอพระตา ผู้มาสร้างบ้านแปงเมือง ๑๕๐ ลา้ นปี โดยแบ่งพนื้ ท่ีจัดแสดงออกเป็น ๖ ส่วน หนองบัวลำ� ภู ลกั ษณะของศาลเป็นศาลาจตั รุ มขุ ทรง ประกอบดว้ ย ไทยแบบภาคกลาง มคี วามวจิ ติ รงดงาม ศาลหลกั เมอื ง ส่วนท่ี ๑ ส่วนต้อนรับ จัดแสดงครอบครัว ไดป้ ระกอบพธิ วี างศลิ าฤกษเ์ มอ่ื วนั ที่ ๒๑ พฤศจกิ ายน ไดโนเสาร์โนนทนั พ.ศ. ๒๕๑๘ สรา้ งเสร็จและประกอบพธิ เี ปดิ เม่ือวันท่ี ส่วนที่ ๒ ส่วนท่องจักรวาล จัดแสดงโมเดล ๒๘ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๑๙ เคลื่อนที่ จ�ำลองดวงอาทิตย์ และดวงดาวในระบบ สุริยะ ประกอบด้วย ดวงอาทิตย์ล้อมรอบด้วยกลุ่ม การเดินทาง จากตวั เมืองหนองบวั ลำ� ภู ใชท้ างหลวง ดาวเคราะห์บริวาร ไดแ้ ก่ ดาวพธุ ดาวศุกร์ โลก ดาว หมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดอดุ รธานี ผา่ นห้าง อังคาร ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส ดาว โลตสั และเลยี้ วซา้ ยเขา้ ซอยชมุ ชนหว้ ยเชยี ง (สงั เกตฝง่ั เนปจนู และดาวพลโู ต ตรงข้ามถนนทางขวามือจะเป็นอาคารราชพัสดุและ พิพิธภณั ฑ์หอยหิน ๑๕๐ ลา้ นปีและไดโนเสาร์โนนทนั หนองบวั ลำ� ภู 11

พพิ ิธภณั ฑห์ ลวงป่หู ลอด ปโมทติ เจดยี ์ 12 หนองบวั ลำ� ภู

ส่วนที่ ๓ โลกแหลง่ ก�ำเนดิ ชวี ิต ใหค้ วามร้เู กยี่ ว หนองบวั ลำ� ภ-ู อดุ รธานี มาลงหนา้ ทางเขา้ พพิ ธิ ภณั ฑฯ์ กับวิวัฒนาการของส่ิงมีชีวิตบนโลก ทั้งพืชและสัตว์ รวมทัง้ มนษุ ย์ ตั้งแตอ่ ดีต-ปัจจบุ นั พิพิธภัณฑ์หลวงปู่หลอด ปโมทิตะเจดยี ์ ต้ังอยู่ทีว่ ดั ส่วนท่ี ๔ อาณาจักรนักล่า ให้ความรู้เกี่ยว ปา่ ศรสี วา่ ง ตำ� บลบา้ นขาม เปน็ ทป่ี ระดษิ ฐานพระบรม กับไดโนเสาร์และฟอสซิลดึกด�ำบรรพ์ที่พบใน สาริริกธาตุซ่ึงอัญเชิญมาจากประเทศเนปาล โดยมี ประเทศไทย รวมถงึ แสดงกระดูกไดโนเสาร์ทค่ี น้ พบ หลวงปู่หลอดเป็นประธานในพิธีอัญเชิญพระบรม ณ บ้านห้วยเด่อื ตำ� บลโนนทัน และแสดงห่นุ จ�ำลอง สารีรกิ ธาตุซึ่งบรรจุอย่ใู นปโมทิตะเจดยี ์ เม่ือวนั ท่ี ๒๕ ไดโนเสาร์ สยามโมโทรนั นสั อิสานเอนซิล ขนาดสงู กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๔๓ พพิ ธิ ภณั ฑห์ ลวงปหู่ ลอด เปดิ ๔ เมตร ยาว ๗ เมตร เคล่ือนไหวได้ ใหช้ มทุกวัน เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ น. สว่ นพระบรม ส่วนที่ ๕ มหัศจรรย์แห่งการเดินค้นพบ จัด สารีริกธาตุเปิดให้ประชาชนเข้าสักการะเฉพาะวัน แสดงผนังจ�ำลอง พร้อมจัดแสดงฟอสซิลหอยหินโม สำ� คัญทางพทุ ธศาสนา เดม ๑๕๐ ลา้ นปี ผชู้ มสามารถชมและฟงั การบรรยาย การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ภาษาพน้ื บา้ นได้ ทางหลวงหมายเลข ๒๒๘ และแยกซา้ ยเข้าทางหลวง สว่ นที่ ๖ ตามรอยนักสำ� รวจ แสดงการทำ� งาน หมายเลข ๒๑๔๖ ตรงไปจะพบสแี่ ยก ใหเ้ ลย้ี วขวาเขา้ ของนกั ชวี วทิ ยาและนกั ธรณวี ทิ ยา เครอื่ งมอื อปุ กรณ์ ซอยวัดป่าศรสี วา่ ง ตรงเข้าไปจะพบวัดตง้ั อยทู่ างซ้าย ขั้นตอนการศึกษาฟอสซิล ประวัติการส�ำรวจทาง มอื ระยะทางจากอำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ธรณวี ิทยาที่แหล่งฟอสซิลหอยหนิ ๑๕๐ ลา้ นปี ๑๕ กิโลเมตร พิพิธภัณฑ์ฯ เปิดให้เข้าชม วันอังคาร-วันอาทิตย์ (ปิดวันจันทร์และวันนักขัตฤกษ์) เวลา ๐๘.๓๐- ภูหินลาดช่อฟ้า ตั้งอยู่ต�ำบลโนนทัน เป็นเขาหินสูง ๑๖.๓๐ น. อตั ราค่าเขา้ ชม ชาวไทย ๒๐ บาท เดก็ สลับซับซ้อนมีช่องทางเดินในเขาและมีถ้�ำขนาดใหญ่ นักเรียน นักศึกษา ๑๐ บาท (เด็กความสูงน้อย นอ้ ยมากมายหลายแหง่ ในอดตี เคยเปน็ ปราการสำ� คญั กวา่  ๘๐ เซนตเิ มตร พระสงฆ์ คนพิการ คนชรา เข้า ของพรรคคอมมวิ นสิ ต์ เปน็ ทัง้ โรงเรียนการเมอื ง เขต ชมฟรี) ชาวต่างชาติ ๕๐ บาท กรณีเข้าชมเป็นหมู่ ฝึกก�ำลังรบและกองบัญชาการใหญ่ท่ีจัดส่งก�ำลังคน คณะควรทำ� หนงั สอื แจง้ ลว่ งหนา้ สอบถามขอ้ มลู โทร. กระจายไปประจ�ำในหลายจุด มีสถูปเก็บอัฐิของผู้ท่ี ๐ ๔๒๐๐ ๐๐๔๘ ต่อ ๑๑ เสียชีวิตในการรบกว่า ๒๐๐ ชีวิต โดยมีพิธีท�ำบุญ การเดนิ ทาง รถยนต์: จากตวั เมอื งหนองบวั ล�ำภู ใช้ อุทิศให้ผู้เสียชีวิตทุกปีในช่วงฤดูร้อน ลานฝึกใหญ่ใน ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั อดุ รธานี อดีตขณะนี้กลายเป็นลานดูดาว มองเห็นทัศนียภาพ จนถึงหลักกิโลเมตรที่ ๘๘ จะพบทางเข้าพิพิธภัณฑ์ ของอำ� เภอหนองววั ซอ อำ� เภอกดุ จบั จงั หวดั อดุ รธานี ต้ังอยู่ริมถนนทางซ้ายมือ ระยะทางจากตัวเมือง ตามถ�้ำต่าง ๆ จะพบถำ�้ วิทยุ ถ้�ำเวที ทับโรงพยาบาล ประมาณ ๑๔ กิโลเมตร รถโดยสารประจ�ำทาง: ถ�้ำเสบียง และทับโรงแรมส�ำหรับสหายชายหญิงท่ี สามารถใช้บริการรถโดยสารประจ�ำทางสาย แตง่ งานใหมไ่ ปฮันนีมนู หนองบวั ล�ำภู 13

พพิ ธิ ภณั ฑอ์ ัฐบริขารหลวงปูข่ าว อนาลโย วัดถ�ำ้ กลองเพล การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ภูริทัตตเถระ ได้อาศัยวัดแห่งน้ีเป็นสถานที่วิปัสสนา ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั อดุ รธานี กรรมฐาน โดยใชพ้ นื้ ทที่ เี่ กดิ จากหมกู่ อ้ นหนิ ขนาดใหญ่ จนถึงตลาดบ้านห้วยเดื่อ ให้เล้ียวซ้ายเข้าทางหลวง ๓-๔ ก้อน มซี อกหลบื และชะโงกหิน กอ่ เปน็ หลงั คา ชนบท อด.๔๐๐๙ ตรงไปจนพบสามแยก ให้แยก คอนกรตี เชอ่ื มถึงกัน ทำ� ใหพ้ ้ืนทีบ่ รเิ วณน้ันกลายเปน็ ซ้ายผ่านโรงเรียนบ้านอ่างบูรพา ตรงไปจนสุดทาง หอ้ งโถงขนาดใหญ่ สามารถจคุ นไดห้ ลายรอ้ ยคน เพอื่ ถนน คอื ภูหนิ ลาดชอ่ ฟ้า ระยะทางจากอ�ำเภอเมือง ใช้เป็นท่ีบ�ำเพ็ญสมณธรรมจนกระทั่งมรณภาพเม่ือปี หนองบัวล�ำภู ประมาณ ๒๕ กโิ ลเมตร พ.ศ. ๒๕๒๖ ภายในบรเิ วณวดั บรรยากาศรม่ รนื่ เงยี บ สงบ มเี นอ้ื ทกี่ วา้ งขวาง ปกคลมุ ไปดว้ ยแมกไม้ ปา่ เขยี ว วดั ถำ�้ กลองเพล เปน็ วดั ปา่ ทมี่ ชี อื่ เสยี งของจงั หวดั ตง้ั และสวนหินธรรมชาตริ ปู ร่างประหลาดดูสวยงาม อยเู่ ชงิ เขาภพู าน สนั นษิ ฐานวา่ เปน็ วดั เกา่ แกส่ รา้ งขนึ้ นอกจากน้ีภายในห้องโถงใหญ่ (พระอุโบสถ) ยัง ในสมัยขอมเข้ามาครอบครองแผ่นดิน แต่ไม่มีหลัก ประดิษฐานรูปป้นั ของหลวงปู่ขาว และกลองโบราณ ฐานปรากฏแน่ชัดว่าสร้างมาตั้งแต่ปี พ.ศ. ใด ต่อมา สองหน้า หรือทชี่ าวบ้านเรยี กว่า “กลองเพล” ตาม กลายเปน็ วดั รา้ งไมม่ พี ระภกิ ษสุ ามเณรจำ� พรรษา จน ซอกหนิ มพี ระพทุ ธรปู ขนาดใหญป่ ระดษิ ฐานอยหู่ ลาย กระทง่ั เมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๕๐๑ พระอาจารยห์ ลวงปขู่ าว อ องค์ ประกอบดว้ ย พระพทุ ธรูปปางสมาธิ พระพุทธ นาลโย พระวิปัสสนากรรมฐานสายพระอาจารย์มั่น 14 หนองบัวลำ� ภู

รูปปางไสยาสน์ พระพุทธรูปปัญฑรนิมิตร ซึ่งเป็น หุน่ ขี้ผึ้งหลวงปู่ขาว พระพทุ ธรปู ปางลลี าทจี่ ำ� หลกั ลงในกอ้ นหนิ และดา้ น หน้าเป็นท่ีประดิษฐานพระสังกัจจายน์องค์ใหญ่ มี ถนนลาดยางลดั เลาะไปตามแนวป่า และหมู่ก้อนหิน รูปทรงแปลก ๆ เปน็ ระยะทาง ๒ กิโลเมตร กจ็ ะถึง อนุสรณ์สถานของหลวงปขู่ าว ซ่ึงมจี ดุ นา่ สนใจ ไดแ้ ก่ พิพิธภัณฑ์อัฐบริขารหลวงปู่ขาว อนาลโย เป็น พิพิธภัณฑ์ที่สร้างขึ้นเพื่อเก็บอัฐิและรวบรวมเครื่อง อัฐบริขารของหลวงปู่ขาว เป็นท่ีสักการบูชาของ พทุ ธศาสนิกชนทัว่ ไป กุฏเิ กา่ ของหลวงปูข่ าว เปน็ เรอื นไมห้ ลังเลก็ ๆ ตัง้ อยู่ กลางดงไม้ บรรยากาศร่มร่ืน ส่วนกุฏิใหม่สร้างเป็น เรอื นทรงไทยทันสมัยหลังใหญ่ มณฑปหลวงปขู่ าว หนองบวั ลำ� ภู 15

วนอุทยานบวั บาน พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผ้ึงหลวงปู่ขาว ตัวอาคารสร้างขึ้น การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ในรูปทรงของก้อนหินเรียงกัน ๓ ก้อน เพ่ือให้ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั อดุ รธานี เข้ากับภูมิประเทศของวัดถ�้ำกลองเพล ซ่ึงเต็ม ประมาณ ๑๓ กโิ ลเมตร สงั เกตจะพบโรงเรยี นรม่ เกลา้ ไปด้วยสวนหิน รอบ ๆ บริเวณตกแต่งด้วยไม้ดอก ต้ังอยู่ริมถนนทางขวามือ ให้เล้ียวขวาเข้าซอยข้าง และสนามหญ้าสีเขียวขจี ภายในพิพิธภัณฑ์มีหุ่น โรงเรียน เข้าไปอีกประมาณ ๒ กิโลเมตร ระยะทาง ขี้ผึ้งของหลวงปู่ขาวประดิษฐานอยู่ในท่านั่ง ห้อง จากอำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ๑๕ กโิ ลเมตร ขา้ ง ๆ กันมีเคร่ืองอฐั บริขารของหลวงปขู่ าวตง้ั แสดง ไวด้ ว้ ย วนอทุ ยานนำ�้ ตกเฒา่ โต้ ตง้ั อยรู่ มิ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ ต�ำบลล�ำภู เปน็ สถานที่พกั ผอ่ นรม่ รน่ื ไปดว้ ยปา่ เจดยี ์หลวงปู่ขาว เป็นเจดยี ์ท่สี รา้ งข้ึนเม่อื ใชบ้ รรจุอฐั ิ ไมน้ านาพรรณ และโขดหนิ รปู ตา่ ง ๆ บรเิ วณใกลเ้ คยี ง หลวงปู่ขาว สร้างอยู่บนลานหินมีบันไดเป็นทางเดิน มีศาลเจ้า “ปู่หลุบ” ซึ่งเป็นท่ีเคารพและศรัทธาของ ขึ้นไปสู่องค์เจดีย์ ชาวหนองบัวลำ� ภูและผู้ท่เี ดินทางผ่านไปมา มณฑปหลวงปู่ขาว เป็นมณฑปจัตุรมุขที่หลวงปู่ขาว การเดินทาง จากตัวเมืองหนองบัวลำ� ภู ใช้ทางหลวง สร้างไว้ครั้งยังมีชีวิตอยู่ เพื่อใช้เป็นที่ประกอบพิธี หมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดอุดรธานี จนถึง สังฆกรรม รอบ ๆ บริเวณเงียบสงบและร่มรื่น หลักกิโลเมตรท่ี ๘๒ จะพบวนอุทยานน�้ำตกเฒ่าโต้ 16 หนองบวั ลำ� ภู

แหล่งทอ่ งเที่ยวเชงิ นเิ วศภูพานนอ้ ย อยู่ริมถนนทางซ้ายมือ ระยะทางจากอ�ำเภอเมือง ประชุม บ้านพักไวบ้ รกิ าร สอบถามข้อมูล โทร. ๐๙ หนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ๔ กโิ ลเมตร ๕๒๖๙ ๔๙๙๑ วนอุทยานบัวบาน ตั้งอยู่บนเทือกเขาภูพานน้อย การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ต�ำบลหนองบัว เป็นหน่วยงานในสังกัดกรมอุทยาน ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั อดุ รธานี แห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช มีเน้ือที่ประมาณ ผ่านวนอุทยานน�้ำตกเฒ่าโต้ จนถึงหลักกิโลเมตรที่ ๒,๐๐๐ ไร่ มีแหล่งท่องเที่ยวท่ีสวยงามหลายแห่ง ๘๓ ให้เลยี้ วขวาเขา้ ถนน รพช. ตามป้ายวนอุทยาน เชน่ ผาชมเมอื ง ลานหมาจอก ธารนำ้� ตก ถำ้� พระ และ บวั บานและแหลง่ ทอ่ งเทย่ี วเชงิ นเิ วศภพู านนอ้ ย ผา่ น โขดหินเมืองเก่า เป็นต้น มีแนวเขตติดต่อกับแหล่ง วัดป่าเจริญธรรมท่ีต้ังอยู่รมิ ถนนทางซ้ายมอื จากนั้น ท่องเท่ียวเชิงนิเวศภูพานน้อย ลักษณะภูมิประเทศ จะพบทางแยกให้เลีย้ วขวาไปอีก ๒ กิโลเมตร ถึงวน เป็นภูเขา สามารถมองเห็นทัศนียภาพของจังหวัด อุทยานฯ ระยะทางจากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู หนองบัวล�ำภูที่สวยงามท้ังกลางวันและกลางคืน ประมาณ ๗ กิโลเมตร ปัจจุบันที่นี่สามารถพัฒนาด้านการท่องเที่ยวให้ เป็นแหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติ เป็นสถานที่ด�ำเนิน แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศภูพานน้อย ต้ังอยู่บ้านภู กิจกรรมต่าง ๆ จากทั้งหน่วยงานราชการ และนัก พานทอง ต�ำบลหนองบัว ภูพานน้อยเป็นส่วนหนึ่ง ท่องเทย่ี ว เช่น การเขา้ ค่ายอบรมและพกั แรม มหี อ้ ง ของเทือกเขาภพู าน ท่ีทอดตัวจากทศิ ตะวันออกของ หนองบัวลำ� ภู 17

อ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภูไปทางทิศใต้ท่ีภูเก้าของ ศูนย์หัตถกรรมปั้นหม้อบ้านโค้งสวรรค์ ต้ังอยู่ อำ� เภอโนนสงั มเี นอื้ ท่ปี ระมาณ ๓๕,๐๐๐ ไร่ อยบู่ น บ้านโค้งสวรรค์ ต�ำบลโนนทัน เป็นหมู่บ้านท่ีผลิต เทือกเขาสูงชัน เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติท่ี เคร่ืองปั้นดินเผาด้วยกรรมวิธีการผลิตแบบด้ังเดิม สวยงามและมีความหลากหลายทางชีวภาพ มีจุดชม อันมีเอกลักษณ์เฉพาะไม่เหมือนกับเคร่ืองปั้นดินเผา ทิวทัศน์บริเวณหน้าผาสามารถมองเห็นทัศนียภาพ ท่ีอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นวัตถุดิบ กระบวนการกรรมวิธี ของจังหวัดหนองบัวล�ำภูได้อย่างกว้างไกล และมี ต่าง ๆ หรือรูปแบบผลิตภัณฑ์ซึ่งหมู่บ้านแห่งน้ีได้ หอดูดาวที่ทางจังหวัดได้สร้างไว้รองรับนักท่องเที่ยว ให้ความส�ำคัญในแต่ละชิ้นงานและพิถีพิถันเพื่อ ที่สนใจดูดาว และยังสามารถชมดาวบนดินยาม ให้เคร่ืองปั้นดินเผาคงความเป็นเอกลักษณ์และมี ค่�ำคืน ที่เกิดจากแสงไฟฟ้าระยิบระยับของตัวเมือง คุณภาพ โดยผลิตภัณฑ์เคร่ืองปั้นดินเผาต่าง ๆ มี หนองบัวลำ� ภไู ดด้ ้วย วางจำ� หนา่ ยทง้ั รมิ ทางและในบริเวณหมู่บา้ น ซ่ึงผ้มู า มีการแบง่ พ้นื ท่แี หล่งทอ่ งเท่ยี วเชงิ นิเวศ ออก เยือนสามารถเลือกชมและเลือกซ้ือเคร่ืองปั้นดินเผา เป็น ๒ ส่วน คอื ที่มีให้เลือกมากมายหลายประเภท เช่น รูปปั้นและ สว่ นท่ี ๑ เปน็ พน้ื ทท่ี นี่ กั ทอ่ งเทยี่ วมาใชบ้ รกิ าร ตุ๊กตาดินเผาส�ำหรับประดับตกแต่งสวน แจกัน อ่าง ท้ังกลางวันและกลางคืน มีพื้นท่ีประมาณ ๒,๕๐๐ ครก เปน็ ต้น ตารางเมตร ใชเ้ ป็นที่พกั ผ่อนหยอ่ นใจ เล่นแคมป์ไฟ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ประชมุ สัมมนา และจดั เลี้ยงสงั สรรค์ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั อดุ รธานี ส่วนท่ี ๒ เป็นพ้ืนที่ป่าใช้ในการท่องเท่ียวเชิง ระหว่างหลักกิโลเมตรที่ ๙๕-๙๖ จะพบป้ายบอก นเิ วศและเลน่ กฬี า เชา่ วอรค์ แรลล่ี จกั รยานเสอื ภเู ขา ทางเข้าศูนย์หัตถกรรมฯ ระยะทางจากอ�ำเภอเมือง ศึกษาธรรมชาติ พนั ธไ์ุ ม้ สมนุ ไพร ชมสตั ว์ (ลงิ นก หนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ๑๗ กิโลเมตร แมลง) โดยจะใชพ้ ื้นท่ีเฉพาะเวลากลางวนั สอบถามข้อมูลได้ที่ อบจ.หนองบัวล�ำภู โทร. ๐ พี ซี คาวบอย ทาวน์  ต้งั อย่บู า้ นโนนทนั ต�ำบลโนน ๔๒๓๑ ๒๘๗๐-๑ ทัน เป็นฟาร์มวัวบรามันห์พันธุ์แท้ ก่อต้ังเม่ือเดือน พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๒ บนเน้อื ท่กี วา่ ๔,๐๐๐ ไร่ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ เปน็ แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วทจ่ี ะไดส้ มั ผสั ถงึ กลนิ่ ไอยคุ Cow- ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั อดุ รธานี boy อีกท้ังยังมีบรกิ ารสอนข่มี ้าต้งั แต่ฝึกหดั ไปจนถึง ผ่านวนอุทยานน้�ำตกเฒ่าโต้ จนถึงหลักกิโลเมตรที่ ระดบั มอื อาชพี  นอกจากนย้ี งั มกี จิ กรรมทน่ี า่ สนใจอกี ๘๓ ใหเ้ ลยี้ วขวาเข้าถนน รพช. ตามปา้ ยวนอทุ ยาน เชน่ การขับรถ ATV การยิงปืน BB Gun จกั รยาน บวั บานและแหลง่ ทอ่ งเทย่ี วเชงิ นเิ วศภพู านนอ้ ย ผา่ น น�้ำ คาวบอยโชว์ การชมความน่ารักของเหลา่ ฝงู สัตว์ วดั ปา่ เจรญิ ธรรมที่ต้งั อยรู่ มิ ถนนทางซ้ายมือ จากนัน้ นานาชนิดอยา่ งใกลช้ ิด พรอ้ มมมุ ถ่ายรปู สวย พรอ้ ม จะพบทางแยกใหเ้ ล้ยี วขวาเขา้ ไป ผ่านวนอุทยานบวั สงิ่ อำ� นวยความสะดวกอกี มาก ฟารม์ เปดิ ใหเ้ ขา้ ชมทกุ บาน และตรงไปอีกราว ๒ กิโลเมตร ถึงแหล่งท่อง วนั เวลา ๐๙.๐๐-๑๗.๓๐ น. สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐๘ เที่ยวเชงิ นิเวศภูพานนอ้ ย ระยะทางจากอำ� เภอเมอื ง ๑๙๗๕ ๒๒๒๒ หรือ www.pccowboytown.com หนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ๑๐ กิโลเมตร 18 หนองบวั ล�ำภู

ศูนย์หัตถกรรมปัน้ หม้อบา้ นโคง้ สวรรค์ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ทั่วท้ังประเทศ โดยเรียกราษฎรอาสาสมัครว่า ไทย ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั อดุ รธานี อาสาป้องกนั ชาติ (ทสปช.)  อนสุ าวรียแ์ หง่ นี้จงึ สรา้ ง ประมาณ ๑๐ จนถงึ ตลาดบา้ นหว้ ยเด่ือ ใหเ้ ลยี้ วซา้ ย ขน้ึ เพือ่ เชิดชูวรี กรรมของราษฎร ทสปช. และเพอื่ ให้ เขา้ ทางหลวงชนบท อด.๔๐๐๙ ประมาณ ๓ กโิ ลเมตร คนรนุ่ หลังได้รำ� ลึกถงึ บรรพบุรุษ อ�ำเภอสุวรรณคหู า ถ�้ำสุวรรณคูหา ตั้งอยู่วัดถ้�ำสุวรรณคูหา บ้านคูหา อนุสาวรีย์ ไทยอาสาป้องกันชาติ (ทสปช.) ตั้ง พฒั นา หมทู่ ี่ ๗ ตำ� บลนาสี วัดสุวรรณคหู านชี้ าวบ้าน อยู่หน้าท่ีว่าการอ�ำเภอสุวรรณคูหา สร้างในปี พ.ศ. ทั่วไป เรียกว่า “วัดถ้�ำ” เป็นโบราณสถานที่ส�ำคัญ ๒๕๔๖ สมยั นายจารึก ปริญญาพล เป็นผู้วา่ ราชการ ทางประวตั ศิ าสตรแ์ ละโบราณคดี ภายในถำ�้ มโี บราณ จังหวัดหนองบวั ล�ำภู ไทยอาสาปอ้ งกนั ชาติ (ทสปช.) วัตถุและรูปพระเจ้าไชยเชษฐาแห่งเมืองเวียงจันทน์ ได้ก่อก�ำเนิดขึ้นคร้ังแรกท่ีบ้านนาดี และบ้านโคก ในบรเิ วณท่ตี ง้ั วดั มภี ูเขาลกู หน่ึง ซ่ึงเขาลูกนม้ี ถี ้�ำใหญ่ อ�ำเภอสุวรรณคูหา เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๗ โดยได้รวม น้อยหลายแห่ง เชน่ ถำ้� ใหญ่ ถ�้ำแจง้ ถำ้� มอื และถ�้ำ กันเรียกตัวเองว่า “ทสป”(ไทยอาสาป้องกันตนเอง) แก้ว โดยถ�้ำใหญ่อยู่ตอนล่างสุด เวลาเข้าถ้�ำจะต้อง จับอาวุธข้ึนต่อสู้กับ ผกค. จนได้รับการยกย่อง ผา่ นถำ้� นกี้ อ่ นเสมอ พนื้ ถำ�้ เรยี บ เพดานโคง้ ครง่ึ วงกลม สรรเสริญและถือเอาเป็นแบบอย่างน�ำไปขยายผล เหมือนประทุนเรือ ตลอดความยาวของถ�้ำประดับ หนองบวั ลำ� ภู 19

ถำ�้ สุวรรณคหู า ตกแต่งด้วยกระเบื้อง ถ้วย จานเชิงลายคราม และ แหลง่ โบราณคดภี ผู ายา ตง้ั อยทู่ างเหนอื ของบา้ นนา เบญจรงค์ ถำ�้ ใหญย่ งั ใชเ้ ปน็ วหิ ารมพี ระพทุ ธรปู ปนู ปน้ั เจริญ ต�ำบลดงมะไฟ เป็นภูเขาหินปูนที่แยกตัว ตา่ ง ๆ ประดษิ ฐานอยหู่ ลายองคท์ ส่ี ำ� คญั คอื พระพทุ ธ ออกมาจากเทือกเขาภูพานมีภาพเขียนสีสมัยก่อน ไสยาสนอ์ งค์ใหญส่ ที องอรา่ ม ประวัติศาสตร์ปรากฏตามผนังถ�้ำเป็นจ�ำนวนหลาย การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ สว่ น สว่ นแรกบริเวณ “ถ้�ำล่าง” พบกล่มุ ภาพเขียน ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดเลย สีแดงบนผนังถ้�ำผิวเรียบยาวประมาณ ๕ เมตร แล้วเล้ียวขวาตามทางหลวงหมายเลข ๒๐๙๗ ถึง ประกอบดว้ ยลวดลายเรขาคณติ ภาพสตั ว์ ภาพฝา่ มอื อำ� เภอสวุ รรณคหู า จากนนั้ ไปตามถนนพระไชยเชษฐา สว่ นทส่ี องคือ “ถ้�ำบน” พบภาพเขียนสแี ดงกระจาย ประมาณ ๑ กโิ ลเมตร ถึงโรงเรียนบ้านนาตาแหลวดง อยู่เป็นกลุ่ม ๆ ท่ีเห็นชัดเจนเป็นภาพสี่เหล่ียมขนม ยางวทิ ยา แล้วเลยี้ วขวาเขา้ ไปอีก ๔ กิโลเมตร ระยะ เปียกปูน ภาพคน ภาพสัตว์เลื้อยคลาน ภาพโครง ทางจากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ประมาณ ๕๘ รา่ งสัตวข์ นาดใหญ่ นอกจากนั้นบรเิ วณถำ้� ผายา ยงั กโิ ลเมตร มสี ำ� นกั สงฆอ์ นั เปน็ ทเี่ คารพนบั ถอื ของชาวบา้ นตงั้ อยู่ ดว้ ย สนั นษิ ฐานวา่ ภาพเขยี นถำ�้ ภผู ายามอี ายรุ ะหวา่ ง ๒,๐๐๐-๓,๐๐๐ ปี ใกล้เคียงกับอายุของภาพเขียน 20 หนองบวั ล�ำภู

ที่ค้นพบที่อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท จังหวัด อ�ำเภอนาวงั อุดรธานี ลักษณะภาพเขียนคล้ายคลึงกับภาพท่ีพบ ถ้�ำผาเจาะ ตั้งอยู่ในวัดพุทธบรรพต บ้านผาเจาะ ทผี่ าลาย มณฑลกวางสี ประเทศจีน ต�ำบลเทพคีรี เป็นถ�้ำท่ีมีลักษณะเหมือนถูกเจาะ หนา้ ผา แตจ่ รงิ ๆ แล้วเกดิ ขึ้นเองตามธรรมชาติ มี การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ความสวยงามเป็นอย่างมาก เมื่อขึ้นไปด้านบน ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดเลย สามารถมองเห็นทัศนียภาพบริเวณบ้านผาเจาะ แล้วเล้ียวขวาตามทางหลวงหมายเลข ๒๐๙๗ ถึง และอ�ำเภอนาวังได้ทั้งหมด และบนยอดถ้�ำผาเจาะ อำ� เภอสวุ รรณคหู า แลว้ ใชเ้ สน้ ทางอำ� เภอสวุ รรณคหู า- ยังประดิษฐานพระพุทธรูปองค์ใหญ่ให้สักการ ส่วน บา้ นนาเจรญิ ภายในถ�้ำมีความสวยงามตามธรรมชาติแต่การ เขา้ ไปเทยี่ วชมยากลำ� บากเนอื่ งจากเปน็ หบุ เหว ตาม อา่ งเกบ็ นำ้� โคกนกสาริกา ต้ังอยู่หม่ทู ี่ ๗ บา้ นโคกนก ต�ำนานเล่าว่า ในสมัยที่มีการสร้างพระธาตุพนม สาริกา ต�ำบลบุญทัน เป็นอ่างเก็บน�้ำท่ีมีทัศนียภาพ มียักษ์กุมภัณฑ์ตนหนึ่งเตรียมสิ่งของใส่ตะกร้าไว้ สวยงาม มคี วามรม่ รนื่ เปน็ ธรรมชาตเิ นอื่ งจากอยกู่ ลาง มากมาย เพ่ือจะมาบรรจุในพระธาตุ ระหว่างทาง หบุ เขา และมรี ้านอาหารเปิดใหบ้ ริการ เปน็ แหลง่ พกั ได้พบกบั ยักษ์อกี ตนที่ผาเจาะแหง่ นี้ ยักษ์น้นั แจง้ วา่ ผอ่ นหย่อนใจของผู้คนในพ้ืนที่ พระธาตพุ นมสรา้ งเสรจ็ แลว้ ยกั ษก์ มุ ภณั ฑเ์ สยี ใจมาก จงึ ท้ิงตะกรา้ ไว้ท่นี ี่ กลายเปน็ ผาเจาะ ถ�้ำผาเจาะ หนองบัวล�ำภู 21

ถ้�ำผาเวยี ง การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจังหวดั เลย จน ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดเลย ผ่านหลักกิโลเมตรที่ ๗๘ สังเกตทางซ้ายมือจะพบ จนถงึ หลักกโิ ลเมตรที่ ๘๐ ให้เลีย้ วขวาเข้าทางหลวง ทางเข้าวัดพุทธบรรพต ถ�้ำผาเจาะต้ังอยู่ในพ้ืนท่ีวัด ชนบท นภ.๓๐๑๒ ตรงไปอีก ๑๕ กิโลเมตร ถึงวัด ระยะทางจากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ประมาณ ระยะทางจากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ประมาณ ๔๐ กโิ ลเมตร ๕๕ กิโลเมตร ถำ้� ผาเวยี ง ตงั้ อยหู่ มู่ท่ี ๙ บา้ นผาเวยี ง ต�ำบลนาแก อ่างเก็บน้�ำห้วยผาวัง ตั้งอยู่หมู่ที่ ๕ บ้านไทยนิยม ลักษณะเป็นทิวเขาที่มีทัศนียภาพงดงาม ชาวบ้าน ต�ำบลวังทอง เป็นอ่างเกบ็ นำ้� ขนาดกลาง บรรยากาศ เรียกกันว่า ภูผาเวียง และยังเป็นที่ตั้งของวัดถ้�ำ สงบเงียบเป็นธรรมชาติ มแี พแบบขงึ เชือกส�ำหรับชัก ผาเวียง ภายในถ�้ำมีหินงอกหินย้อยสวยงามมาก แพออกไปรับลมสบาย ๆ กลางสายน�้ำ และมีร้าน นอกจากนย้ี ังมถี ำ้� อน่ื ๆ บริเวณใกล้เคยี งอกี เช่น ถ�้ำ อาหารบริการนกั ท่องเทยี่ ว ผากลาง ถำ้� ธรรมมาสน์ ถ�้ำประทนุ ถ�้ำคอกเน้ือใหญ่ ถำ�้ คา้ งคาว เป็นตน้ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดเลย 22 หนองบัวลำ� ภู

อา่ งเก็บน�้ำหว้ ยผาวัง จนผ่านหลักกิโลเมตรที่ ๘๕ จะพบป้ายบอกทางไป ถ�้ำเอราวัณเป็นถ�้ำขนาดใหญ่มีบันไดเรียงคดโค้งไป อ่างเก็บน้�ำให้เล้ียวซ้าย และตรงเข้าไปประมาณ ๓ มาจากเชิงเขาเบื้องล่างข้ึนสู่ปากถ�้ำกว่า ๖๐๐ ขั้น กิโลเมตร ระยะทางจากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู มีพระพุทธรูปขนาดใหญ่อยู่บริเวณปากถ�้ำ ภายใน ประมาณ ๔๙ กิโลเมตร ถ้�ำเป็นห้องโถงขนาดใหญ่ เป็นสถานท่ีแห่งต�ำนาน นิยายพืน้ บ้านเร่ือง “นางผมหอม” มหี ินงอกหนิ ย้อย ถ้�ำเอราวัณ ต้ังอยู่ภายในวัดถ�้ำเอราวัณ บ้านผา สวยงาม ถำ้� เอราวณั แหง่ นนี้ นั้ แตเ่ ดมิ มชี อื่ วา่ “ถำ้� ชา้ ง” อินแปลง ต�ำบลวังทอง บริเวณภูเขาหินแข็งท่ี ซ่งึ เป็นชื่อเรยี กตามภเู ขา คอื ผาถ้�ำชา้ ง พระครปู ลัด ชาวบ้าน เรียกว่า ภูเขาผาถ�้ำช้าง เป็นรอยต่อของ ฝั้น ปาเรสโก ได้เชิญชวนผู้มีจิตศรัทธาร่วมกันสร้าง อ�ำเภอวังสะพงุ จังหวดั เลย กบั อ�ำเภอนาวงั จังหวัด ขนึ้ เปน็ วัดซง่ึ ตอ่ มาเรียกว่า “วัดถำ้� ชา้ ง” โดยไดส้ รา้ ง หนองบัวล�ำภู ถ�้ำเอราวัณแห่งน้ีตั้งอยู่บนเขาท่ีมี ไว้บริเวณบันไดทางข้ึนถ้�ำอันเป็นที่มาของช่ือวัดถ�้ำ ลักษณะเป็นหินแข็งที่มีกระจายอยู่ท่ัวไป ซ่ึงถ้ามอง เอราวัณ ภายในบริเวณดงั กล่าวมสี ง่ิ ท่ีน่าสนใจ ไดแ้ ก่ จากทไ่ี กล ๆ จะเหน็ มลี กั ษณะเหมอื นชา้ งกำ� ลงั หมอบ หลวงพอ่ พระพทุ ธชยั ศรมี นุ ศี รโี ลกนาถ เปน็ พระพทุ ธ แต่ถ้ามองจากด้านหน้าผาก็จะเหมือนกับหน้าผาก รูปศักด์ิคู่บ้านคู่เมือง ท้ังยังมีกองหินวงเป็นรูปร่าง ของชา้ ง คลา้ ยเจดยี โ์ ดยมเี รอ่ื งเลา่ ตอ่ ๆ กนั มาเปน็ ความเชอื่ วา่ ถา้ หากใชห้ นิ มากอ่ เปน็ รปู เจดยี ์ ๙ ชนั้ แลว้ จะนำ� ความ หนองบัวลำ� ภู 23

ถ้�ำเอราวัณ โชคดมี าให้ เมอ่ื ไดข้ นึ้ มาทบ่ี รเิ วณบนหลงั คาถำ้� กจ็ ะได้ วดั ปา่ ภฝู างสนั ตธิ รรม ตงั้ อยบู่ า้ นวงั ไผ่ ตำ� บลวงั ทอง พบกับปลอ่ งดาว ๓ ปล่อง ซงึ่ แสงสว่างสามารถส่อง เป็นวัดป่าสงบ ร่มร่ืน มีบริเวณกว้างขวาง ต้ังช่ือ ลอดเขา้ มาถงึ ได้ เมื่อเดนิ ตอ่ มาเรอื่ ย ๆ จะพบกบั หิน ตามต้นฝาง ซึ่งเป็นพืชสมุนไพรที่ขึ้นกระจายอยู่ใน รูปพญาช้างนั่งคุกเข่า ซึ่งมีเร่ืองเล่าสืบต่อถึงท่ีมาว่า วัด สร้างด้วยศิลปะสมัยใหม่ มีเสนาสนะที่สวยงาม พญาช้างได้ตรอมใจตายและสาปตัวเองให้เป็นหิน อลังการและพญานาคเก้าเศียรซึ่งอยู่บริเวณศาลา นอกจากนย้ี งั มหี นิ รปู ทรงตา่ ง ๆ อกี มากมาย เชน่ หนิ การเปรยี ญ นางผมหอม เหด็ หนิ อา่ งหิน ฯลฯ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ การเดนิ ทาง จากอำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู ใชท้ างหลวง ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจงั หวัดเลย จน หมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั เลย จนถงึ ระหวา่ ง เลยหลักกิโลเมตรท่ี ๘๘ ให้เล้ยี วซ้ายใชถ้ นนเส้นทาง หลกั กโิ ลเมตรที่ ๘๗-๘๘ จะพบซมุ้ ประตทู างเขา้ วดั ถำ�้ บ้านโนนภทู อง-บา้ นหว้ ยป่าน ตรงไปจนถงึ วดั เอราวณั ทางขวามอื ตดิ กบั โรงเรยี นบา้ นผาวงั ใหเ้ ลย้ี ว ขวาเขา้ ไปอกี ๒ กโิ ลเมตร ถงึ วดั ถำ�้ เอราวณั ระยะทาง ศูนย์วัฒนธรรมไทยสายใยชุมชน วัดทรงธรรม จากอำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ๕๑ กโิ ลเมตร บรรพต ตัง้ อยบู่ า้ นวงั สำ� ราญ หมูท่ ่ี ๒ ตำ� บลวังทอง เป็นสถานที่จัดตั้งโครงการวัฒนธรรมไทยสายใย 24 หนองบวั ล�ำภู

ละลุ วัดสันติธรรมบรรพต ชุมชน ตำ� บลวังทอง จัดตง้ั โครงการขน้ึ เม่ือวันที่ ๒๖ รปู พระโพธสิ ตั วแ์ ละรปู คลา้ ยยอดเจดยี ์ สนั นษิ ฐานวา่ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๕๑ และต่อมาไดร้ ับการคัดเลือก กลมุ่ เสมาหนิ เหลา่ นฝ้ี งั อยรู่ ายรอบเทวสถานของขอม ให้เป็นโครงการวัฒนธรรมไทยสายใยชุมชนระดับดี เหมอื นกบั เสมาหินวดั ศรีคณู เมือง เป็นศาสนสถานที่ เดน่ ของจงั หวดั ผสู้ นใจเขา้ ชมหรอื ศกึ ษาดงู านเปน็ หมู่ เหมาะแกก่ ารปฏบิ ัติธรรม คณะ ควรนดั หมายลว่ งหนา้ โทร. ๐๙ ๗๑๔๑ ๙๕๕๙ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ การเดนิ ทาง หา่ งจากตวั เมอื งหนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดเลย ๕๕ กโิ ลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทาง จนถงึ เทศบาลอำ� เภอนากลางใหเ้ ลยี้ วซา้ ยไปอีก ๑.๕ หนองบัวลำ� ภ-ู เลย กิโลเมตร ระยะทางจากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ประมาณ ๓๐ กิโลเมตร อ�ำเภอนากลาง วัดสันติธรรมบรรพต หรือ วัดป่าภูน้อย เป็นที่ วัดพระธาตุเมืองพิณ ต้ังอยู่บ้านโนนธาตุ ต�ำบลฝั่ง ประดิษฐานรอยพระบาทและมีกลุ่มใบเสมาหิน แดง เดมิ ทบี รเิ วณวดั พระธาตเุ มอื งพณิ เปน็ วดั รา้ งชาว โบราณซง่ึ มีท้ังหมด ๘ กลมุ่ วางไว้ ๘ ทิศ แต่ละกลุม่ บา้ นในพนื้ ทร่ี ำ่� ลอื กนั วา่ เปน็ “ทเี่ ขด็ ทขี่ วาง” หรอื เปน็ มีเสมาหินจ�ำนวน ๔ ใบ บางใบมีการแกะสลักเป็น พ้ืนท่ีศักดิ์สิทธิ์มีเจ้าที่เทวดารักษา ใครล่วงล�้ำเข้ามา หนองบัวลำ� ภู 25

มกั จะเจบ็ ไขไ้ ดป้ ว่ ยอยู่เสมอ หลงั จากปี พ.ศ. ๒๔๙๐ พทุ ธศาสนกิ ชนสรา้ งขนึ้ เพอ่ื บรรจพุ ระบรมสารรี กิ ธาตุ มีพระธุดงค์กรรมฐานสายพระอาจารย์มั่น ภูริทัตฺต ที่ได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระสังฆราช เมื่อได้ เถระ เขา้ มาปกั กลดเจรญิ ภาวนา เรอ่ื งความเขด็ ความ เข้าเฝา้ เม่ือปี พ.ศ. ๒๕๔๔ และได้สร้างพระธาตเุ จดยี ์ ขวางก็ลดลง ชาวบา้ นมีศรทั ธาจึงสร้างเปน็ วดั ขนึ้ มา ข้ึนเมอื่ ปี พ.ศ. ๒๕๔๗ แล้วเสร็จเม่ือปี พ.ศ. ๒๕๔๙ ภายในวดั มี พระธาตเุ มอื งพณิ สนั นษิ ฐานวา่ กอ่ สรา้ ง พระธาตุเจดีย์ต้ังอยู่บริเวณด้านหน้าวัด ปัจจุบันช้ัน ในสมัยทวารวดีและล้านช้าง เดิมเป็นพระธาตุทรง ล่างของพระธาตุเจดีย์ใช้เป็นท่ีแสดงรูปหล่อ เตรียม บัวแปดเหล่ียม ศิลปะล้านช้าง อยู่ในสภาพช�ำรุด เครอ่ื งอฐั บรขิ าร และอฐั ธิ าตขุ องหลวงปเู่ สรี สลี วฒุ โท  ทรุดโทรม ต่อมาพระสงฆ์และชาวบ้านจึงได้ร่วมกัน การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ บูรณะเพ่ือเสริมความมั่นคงป้องกันการพังทลาย จึง ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดเลย ท�ำให้พระธาตุมีรูปทรงแปลกตา ทรงขวดหรือทรง จนถงึ หลักกิโลเมตรท่ี ๖๘ จะพบวดั บูรพารามตงั้ อยู่ ลูกปืนแตกต่างจากพระธาตุอื่น ๆ นอกจากจะมี รมิ ถนนทางขวามอื ตดิ กบั โรงเรยี นคำ� แสนวทิ ยาสรรค์ พระธาตเุ มืองพณิ แล้ว ยงั มีซากวหิ ารก่ออฐิ สอดินอยู่   ด้านตะวันออกของพระธาตุ และศิลาจารึกท�ำด้วย วดั ศริ บิ ญุ ธรรม ตง้ั อยบู่ า้ นรอ่ งนำ�้ ใส ตำ� บลกดุ ดนิ จ่ี ได้ หินทรายกล่าวถึงการสร้างวิหารหลังน้ีอยู่ด้านหน้า รบั พระราชทานวสิ งุ คามสมี าในปี พ.ศ. ๒๕๒๘ ภายใน ของซากวิหารด้วย ใกล้องค์พระธาตุยังมีศาลปู่พระ วดั มี “พระพทุ ธชินญานมารวิชัยไตรโลกนาถ” หรอื ธาตทุ ช่ี าวบา้ นเชอื่ วา่ เปน็ ทสี่ งิ สถติ ของปพู่ ระธาตหุ รอื “หลวงพ่อพระพุทธเจ้าใหญ่” พระพุทธรูปปางมาร เทวดาอารักษ์ผู้รักษาองค์พระธาตุ เวลาชาวบ้านมี วชิ ยั ศลิ ปะสโุ ขทยั ขนาดกวา้ งหนา้ ตกั ๙ เมตร สงู ๑๖ เรื่องเดือดเน้ือร้อนใจก็จะมาท�ำพิธีขอพรจากปู่พระ เมตร ซง่ึ พทุ ธศาสนกิ ชนรว่ มกนั บรจิ าคทรพั ยส์ รา้ งขน้ึ ธาตุที่ศาลน้ี ซ่ึงสะท้อนให้เห็นการผสมผสานของ เม่ือปี พ.ศ. ๒๕๕๒ เพ่ือถวายเป็นพระราชกุศลแด่ ความเชื่อเร่ืองผีและวิญญาณกับพระพุทธศาสนา ที่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ยงั คงอยคู่ วบคกู่ นั ในสงั คมชนบทอสี านไดเ้ ปน็ อยา่ งดี รชั กาลที่ ๙ โดยพระพทุ ธชนิ ญานมารวชิ ยั ไตรโลกนาถ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ มคี วามหมายว่า พระพุทธเจ้าผทู้ รงชนะมารดว้ ยพระ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดเลย ญานพระองค์เอง และทรงเป็นทพี่ ึง่ แห่งโลกทั้งสาม จนถึงถึงทางแยกบ้านฝั่งแดง (สังเกตทางขวามือคือ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ วิทยาลัยเทคโนโลยีบริหารธุรกจิ รกั ไทยนากลาง) ให้ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ เส้นทางไปจังหวัดเลย เล้ียวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข ๒๔๒๐ ตรงไปจะ จนถึงแยกบ้านนาค�ำไฮให้เลี้ยวขวาเข้าสู่ทางหลวง พบซุ้มประตูทางเข้าวัดทางซ้ายมือ ระยะทางจาก หมายเลข ๒๐๙๗ ตรงไปจนถึงโรงเรยี นบ้านกุดดินจี่ อ�ำเภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ๓๔ กิโลเมตร ทางซา้ ยมือ จะพบทางเขา้ วัดศิริธรรมอยถู่ ดั ไป ระยะ พระธาตุเจดีย์สีลวุฒโท ตั้งอยู่ภายในวัดบูรพาราม ทางจากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ประมาณ ๓๐ บ้านกกคอ้ เปน็ เจดยี ท์ ห่ี ลวงปเู่ สรี สลี วฒุ โท ร่วมกบั กโิ ลเมตร 26 หนองบัวล�ำภู

สมิ ไม้ วดั เจริญทรงธรรม อ่างเก็บน้�ำห้วยไร่ ๒ ตั้งอยู่บ้านสระแก้ว หมู่ที่ ๙ อ�ำเภอศรบี ุญเรือง ตำ� บลดงสวรรค์ เปน็ อา่ งเกบ็ นำ้� ทม่ี ที ศั นยี ภาพสวยงาม สิมไม้วัดเจริญทรงธรรม ต้ังอยู่บ้านดอนปอ ต�ำบล โดยเฉพาะในชว่ งฤดหู นาวซง่ึ ชาวบา้ นจะปลกู ปอเทอื หนองบัวใต้ เปน็ สมิ (พระอุโบสถ) ที่สรา้ งด้วยไมท้ ง้ั งออกดอกเหลอื งอรา่ มเปน็ ทุง่ กว้าง นอกจากนน้ั ยงั มี หลงั เปน็ สิมทบึ แบบพน้ื บา้ นอสี าน รปู ทรงกะทัดรดั แพท่องเที่ยวซ่ึงมีพวงมาลัยบังคับทิศทางได้ อันเป็น ขนาดกว้างและยาวไล่เล่ียกัน หลังคาสูงโปร่งท�ำให้ เอกลักษณ์ภูมิปัญญาของชาวบ้านท่ีน่ี และยังมีแพ บรรยากาศภายในเย็นสบาย ตัวอาคารเป็นรูป อาหารไว้บริการนักทอ่ งเท่ยี วอีกดว้ ย สเี่ หลย่ี มผนื ผา้ ทรงโถงสงู มมี ขุ หนา้ หนั หนา้ ไปทางทศิ การเดนิ ทาง จากอำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู ใชท้ างหลวง ตะวนั ออก มีประตูและบันไดทางขึน้ ดา้ นหนา้ บันได หมายเลข ๒๑๐ เสน้ ทางไปจงั หวดั เลย จนถงึ แยกบา้ น กอ่ อฐิ ถอื ปนู หวั บนั ไดประดบั ดว้ ยปนู ปน้ั รปู พญานาค นาคำ� ไฮให้เลีย้ วขวาเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข ๒๐๙๗ สว่ นหนา้ บนั ประดบั ดว้ ยแผน่ ไมแ้ กะสลกั เปน็ รปู ครฑุ ผา่ นวงเวยี นเทศบาลตำ� บลกดุ ดนิ จี่ ใหต้ รงไปแลว้ แยก และรงั ผึง้ ผนังเป็นฝาไมก้ ระดานตามแนวนอน ผนงั ซา้ ยเขา้ ถนน รพช. ตรงไปจนพบสแี่ ยกใหเ้ ลยี้ วซา้ ยเขา้ ด้านข้างมีหน้าต่างด้านละ ๔ ช่อง หลังคาทรงจ่ัว สทู่ างหลวงชนบท นภ.๔๐๐๔ ตรงไปจะพบทางแยกมี ซ้อนกัน ๒ ชั้น ประดับช่อฟา้ ทีส่ ร้างจากไม้แกะสลกั ปา้ ยบอกทางไปอา่ งเกบ็ นำ�้ ใหเ้ ลยี้ วขวา ระยะทางจาก รปู ธาตุอสี านอย่กู ง่ึ กลางสันหลงั คา เครือ่ งมงุ หลังคา อำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู ประมาณ ๔๗ กโิ ลเมตร เดมิ เปน็ แปน้ เกลด็ ไม ้ ปจั จบุ นั เปน็ สงั กะสี ภายในสมิ ประดิษฐานพระประธานปางสมาธิ ชาวบา้ นเรยี กวา่ หนองบัวลำ� ภู 27

“พระคนี อร์” โดยสมิ ไมห้ ลงั น้ีไดก้ อ่ สร้างเม่อื ปี พ.ศ. ลักษณะเป็นภูเขาสามลูกเรียงกันมีสันเขาเชื่อมต่อกัน ๒๔๘๙ ซ่ึงแต่เดิมน้ันเป็นสิมน�้ำต้ังอยู่ในสระน�้ำทาง ซ่ึงยังไม่เคยมีการส�ำรวจอย่างเป็นทางการมาก่อน ทิศตะวันออกของวัด ต่อมาราวปี พ.ศ. ๒๔๙๘ จึง บริเวณรอบ ๆ ภูเขาเป็นไร่นาของชาวบ้าน ส่วนบน ยา้ ยไปตง้ั บนบกอยทู่ างทศิ ตะวนั ตกเฉยี งเหนอื ของวดั ภูเขาน้ันยังคงความบริสุทธ์ิของธรรมชาติและสัตว์ โดยก่อสร้างส่วนฐานของสิมเป็นฐานก่อสร้างถือปูน ปา่ อยมู่ าก มีถ้�ำเล็กถ�้ำน้อยกว่า ๑๐๐ ถ้�ำ ภายในถ�ำ้ แลว้ เสรจ็ สมบรู ณ์ในปี พ.ศ. ๒๕๐๒ มีหินงอกหินย้อยตระการตา ทั้งยังมีการค้นพบโครง กระดกู มนุษยโ์ บราณและขา้ วของเครอื่ งใช้อีกมาก การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ทางหลวงหมายเลข ๒๒๘ เสน้ ทางไปจงั หวดั ขอนแกน่ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ จากนั้นแยกซ้ายเข้าทางหลวงชนบท นภ.๓๐๐๓ ทางหลวงหมายเลข ๒๒๘ เสน้ ทางไปจงั หวดั ขอนแกน่ (หนองบัวล�ำภู-สร้างเสี่ยน) ตรงไปจะพบวัดเจริญ ผา่ นตัวอ�ำเภอศรบี ญุ เรอื ง และใชท้ างหลวงหมายเลข ทรงธรรมอยรู่ มิ ถนนทางขวามอื ระยะทางจากอำ� เภอ ๒๔๒๐ ระยะทางจากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู เมืองหนองบัวลำ� ภู ประมาณ ๓๔ กิโลเมตร ประมาณ ๗๐ กโิ ลเมตร ผาสามยอด ต้ังอยู่บ้านผาสุก ต�ำบลหนองกุงแก้ว วัดป่าผาสามยอดผาสุการาม (วัดน้�ำทิพย์) ตั้งอยู่ บริเวณรอยต่อจังหวัดหนองบัวล�ำภูและจังหวัดเลย บา้ นผาสุก หมทู่ ี่ ๕ ตำ� บลหนองกงุ แกว้  เปน็ วัดปา่ ที่ ผาสามยอด 28 หนองบวั ล�ำภู

มีความสงบร่มรื่น พระอาจารย์เกรียงไกร โฆสธฺมโม ทะเลสาบเหนือเขื่อนอุบลรัตน์ ซึ่งมีทัศนียภาพท่ี ได้เริ่มพัฒนาผาสามยอดให้เป็นพุทธอุทยาน เม่ือ สวยงามโดยเฉพาะในยามพระอาทติ ย์ตก วันท่ี ๑๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๖ โดยภายในวัดจะ สิ่งที่น่าสนใจในเขตอุทยานฯ ส่วนใหญ่จะอยู่บริเวณ มีเสนาสนะที่สวยงาม บริเวณทางเข้าวัดจะมีรูป ภูเก้าในเขตหนองบัวล�ำภู ได้แก่ ร่องรอยก่อน ปั้นพญานาคขนาดใหญ่สวยงามคู่ขนานอยู่ทาง ประวตั ิศาสตรข์ องชุมชนในสมยั บ้านเชยี ง เชน่ ภาพ เข้า และในส่วนของพุทธอุทยานจะเป็นทางเดินข้ึน เขียนสี ภาพสลักตามผนังถ�้ำต่าง ๆ และรอยเท้า ภูเขาผาสามยอด โดยระหว่างทางจะมีพระพุทธรูป ไดโนเสาร์ซ่ึงสันนิษฐานว่าเป็นสายพันธุ์เดียวกับรอย ประดิษฐานสวยงามจนถึงหน้าผายอดกลาง รวม เท้าทพี่ บทอี่ ำ� เภอภูเวยี ง จงั หวัดขอนแกน่ เป็นตน้ ๑๙ องค์ เหมาะแก่การศึกษาธรรมชาติและปฏิบัติ ส่ิงทนี่ า่ สนใจในเขตอุทยานฯ ได้แก่ ธรรมอย่างยิ่ง ภูพานค�ำ เป็นทิวเขาด้านตะวันออกของลุ่มน้�ำพอง การเดินทาง ใช้เส้นทางเดียวกับการเดินทางไปผา และเป็นสว่ นหนงึ่ ของเทือกเขาภพู าน ตอนบนมี จดุ สามยอด ชมวิวช่องเขาขาด สามารถมองเห็นทัศนียภาพท่ี สวยงามของทะเลสาบเหนือเขื่อนอบุ ลรัตน์ อ�ำเภอโนนสงั ภูเก้า เป็นเทือกเขาหินทรายสลับซับซ้อน คล้าย โนนวัดปา่ ต้ังอยตู่ �ำบลโนนสงั เป็นโบราณสถานเกา่ กระทะหงาย ประกอบดว้ ยภเู ขา ๙ ลกู คอื ภูฝาง ภู แก่ สันนิษฐานว่าเคยเป็นวัดเก่า เน่ืองจากมีการขุด ขุมปนู ภหู ัน ภเู มย ภูค้อหมอ้ ภูช้ัน ภูเพราะ ภูลวก พบพระพุทธรูปปางนาคปรกท�ำด้วยศิลา และมีร่อง และภูวัด ภูเขาทั้ง ๙ ลูกน้ีมีความสลับซับซ้อนมาก รอยโบราณสถาน โบราณวตั ถอุ ยรู่ อบบรเิ วณนน้ั ตาม มีป่าไม้และสัตว์ป่านานาชนิด บนภูเก้ามีสถานที่น่า หลักฐานทางโบราณคดีสันนิษฐานได้ว่าเป็นโบราณ สนใจอย่หู ลายแหง่ ไดแ้ ก่ สถานและโบราณวัตถศุ ิลปะขอมสมยั เรืองอ�ำนาจ รอยเท้านายพราน และรอยตีนหมา เป็นรอยเท้า การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ขนาดใหญ่ ๒ รอย ลักษณะคลา้ ยรปู เทา้ มนษุ ย์และ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๔๖ (หนองบัวล�ำภู-โนนสัง) สุนัขขนาดใหญ่สลักบนหิน อันเก่ียวโยงกับนิทาน ประมาณ ๒๐ กิโลเมตร พน้ื บา้ นเร่ือง “พระสุพรหมวิโมขา กับหมาเก้าหาง” ถ้�ำเสือตก ถ้�ำพลาไฮ ถ้�ำเจ็ก เป็นแหล่งโบราณคดีท่ี อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานค�ำ ครอบคลุมพื้นท่ี น่าสนใจ มีการส�ำรวจพบภาพเขียนสีและภาพสลัก อ�ำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวล�ำภู และอ�ำเภอ บนผนงั ถำ�้ อายไุ มต่ �่ำกวา่ ๓,๕๐๐ ปี อุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น มีเนื้อท่ี ๒๐๑,๒๕๐ ไร่ เสาหนิ หามตา่ ง เปน็ ลานหนิ ทมี่ กี อ้ นหนิ รปู ทรงตา่ ง ๆ ประกาศเป็นอทุ ยานแหง่ ชาตเิ มือ่ วนั ที่ ๒๐ กันยายน ทีโ่ ดดเดน่ คอื หินก้อนใหญ่ทวี่ างอยซู่ ้อนกันคล้ายกับ พ.ศ. ๒๕๒๘ สภาพพนื้ ทสี่ ว่ นใหญเ่ ปน็ ปา่ เตง็ รงั ใบไม้ ดอกเหด็ เป็นประติมากรรมธรรมชาตทิ งี่ ดงาม จะเปล่ียนสีผลัดใบในช่วงต้นเดือนพฤศจิกายน ที่ต้ัง ของส�ำนักงานอุทยานฯ จะอยู่บริเวณภูพานค�ำ ริม หนองบัวลำ� ภู 29

อุทยานแหง่ ชาตภิ ูเก้า-ภพู านค�ำ หอสวรรค์ เป็นจุดชมทิวทัศน์ มีก้อนหินขนาดใหญ่ นำ�้ ตกตาดฟา้ เปน็ นำ้� ตกขนาดเลก็ ไหลมาตามลำ� ธาร ต้งั อยู่ริมหนา้ ผาสงู ๓๐ เมตร มบี ันไดให้ปนี ข้ึนไปบน ทา่ มกลางปา่ เบญจพรรณ กอ่ นจะทงิ้ ตวั ลงมาตามชนั้ กอ้ นหินซ่งึ มีศาลาต้ังอยู่ หนิ สงู ๗ เมตร ลงสแู่ อง่ น�้ำใหญเ่ บอื้ งลา่ ง 30 หนองบัวลำ� ภู

แหลง่ โบราณดโี นนดอนกลาง อุทยานฯ มีบ้านพักและจุดกางเต็นท์รองรับนักท่อง มนุษย์และสุนัขขนาดใหญ่สลักอยู่บนหิน อันเก่ียว เที่ยว สอบถามข้อมูลได้ที่ อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภู โยงกับนิทานพน้ื บ้านเรื่อง “พระสพุ รหมวโิ มขา หมา พานค�ำ โทร. ๐ ๔๒๓๑ ๕๘๓๗, ๐๖ ๓๖๔๘ ๔๘๒๑ เกา้ หาง” ภายในบรเิ วณวดั ยงั มถี ำ�้ ทส่ี ามารถเขา้ ไปชม หรอื กรมอทุ ยานแห่งชาติ สตั วป์ า่ และพันธ์ุพชื โทร. ไดอ้ ยู่หลายถ�้ำ เช่น ถ้�ำอาจารย์สิมหรือถ้�ำหลวงป่สู มิ ๐ ๒๕๖๒ ๐๗๖๐-๒ การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ แหล่งโบราณคดีโนนดอนกลาง (บ้านกุดกวาง ทางหลวงหมายเลข ๒๑๔๖ (หนองบัวล�ำภู-โนนสัง) สร้อย) ตั้งอยบู่ ้านกดุ กวางสรอ้ ย ซอยสันตสิ ขุ ตำ� บล ระยะทางประมาณ ๔๐ กิโลเมตร ถึงสามแยกบ้าน บ้านถ่ิน เชิงเขาภูเก้าด้านทิศตะวันออก เป็นแหล่ง โสกจาน จากนัน้ เล้ียวซ้ายเข้าส่เู ส้นทางสายบ้านโสก ขุดค้นพบโบราณวัตถุสมัยก่อนประวัติศาสตร์ ได้แก่ จาน-เขอ่ื นอบุ ลรตั น์ ระยะทางประมาณ ๑๔ กโิ ลเมตร ภาชนะเครื่องปั้นดินเผาคล้ายกับวัฒนธรรมบ้าน ถงึ ทที่ ำ� การการอทุ ยานฯ รวมระยะทาง ๕๕ กโิ ลเมตร เชียง โครงกระดกู มนุษย์ กำ� ไลส�ำริด ก�ำไลหิน ลกู ปดั แกว้ แม่พมิ พท์ ำ� จากหนิ ทรายส�ำหรับใช้หลอ่ หวั ขวาน วัดพระพุทธบาทภูเก้า อยู่ต�ำบลนิคมพัฒนา ตั้งอยู่ ส�ำริด เคร่ืองมือเหล็ก เป็นต้น โบราณวัตถุต่าง ๆ ในพื้นที่ภูเก้า มีบันไดพญานาคคู่จากพ้ืนล่างขึ้นไป บางส่วนได้น�ำไปเก็บไว้ท่ีพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สู่ตัววัดซึ่งตั้งอยู่บนภูเก้า เป็นวัดเก่าแก่ซ่ึงมีรอยเท้า ขอนแก่น นอกจากน้ีในบริเวณหมู่บ้านยังได้สร้าง อาคารพิพิธภัณฑ์เพ่ือจัดแสดงวัตถุโบราณบางส่วน อีกดว้ ย หนองบวั ล�ำภู 31

การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๒๑๔๖ สนามนเรศวรมหาราช อ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู มี (หนองบัวลำ� ภ-ู โนนสัง) ระยะทาง ๓๖ กโิ ลเมตร ถึง การออกรา้ นและจำ� หนา่ ยสินคา้ ท้องถิ่นมากมาย บา้ นหนองแวงเล้ยี วขวาเข้าไป ๕ กโิ ลเมตร งานประเพณบี ุญข้าวจ่ี จดั ขน้ึ ในวนั ขน้ึ ๑๓-๑๕ คำ�่ หาดโนนยาว หรือ พัทยาสาม ต้ังอยู่บ้านโนนยาว เดือน ๓ ของทุกปี ณ วัดถ�้ำสุวรรณคูหา บ้านคูหา ตำ� บลโคกใหญ่ เปน็ หาดทรายทอ่ี ยรู่ มิ ทะเลสาบเขอ่ื น พฒั นา อำ� เภอสวุ รรณคหู า อุบลรัตน์ ทอดตัวลงไปเป็นบริเวณกว้าง สามารถ มองเห็นทัศนียภาพท่ีสวยงามของเทือกเขาภูพาน ประเพณีขึ้นเขาไหว้พระถ�้ำเอราวัณ จัดข้ึนในวันท่ี ได้ชัดเจน และยังมีร้านอาหารต่าง ๆ ไว้บริการนัก ๑๒-๑๕เมษายนของทกุ ปีบรเิ วณถำ�้ เอราวณั อำ� เภอนาวงั ท่องเทีย่ ว งานประเพณีสงกรานต์หาดโนนยาว จัดข้ึนในวัน การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ท่ี ๑๒-๑๕ เมษายน ของทกุ ปี บริเวณหาดโนนยาว ทางหลวงหมายเลข ๒๑๔๖ เส้นทางไปจังหวัด อ�ำเภอโนนสัง ขอนแกน่ ระยะทางประมาณ ๕๗ กิโลเมตร ประเพณีบุญผะเหวด จัดขึ้นในเดือนส่ี (ประมาณ เดือนเมษายน) ของทุกปี เป็นงานบุญของอ�ำเภอ วดั ปา่ พรหมวหิ าร ตงั้ อยบู่ า้ นภดู นิ ทอง หมทู่ ี่ ๗ ตำ� บล โนนสังที่พระสงฆ์ได้แสดงพระธรรมเทศนาเก่ียวกับ โนนเมอื ง เปน็ วดั ปา่ สงั กดั ธรรมยตุ นิ กิ าย สรา้ งขนึ้ ในปี พระเวสสันดรชาดก ซ่ึงเป็นเร่ืองราวท่ีกล่าวถึงพระ พ.ศ. ๒๕๒๔ โดยหลวงปสู่ าย เขมธมโฺ ม พระเกจชิ อ่ื ดงั จรยิ าวตั รขององคพ์ ระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ เมอ่ื ครง้ั เสวย สายพระอาจารยม์ น่ั ภรู ทิ ตั ตเถระ ภายในวดั เปน็ ทต่ี ง้ั ชาตเิ ปน็ พระเวสสันดร ของ พรหมวหิ ารยเ์ จดยี ์ (เขมธมั มาเถรานสุ รณ)์ สรา้ ง งานบวงสรวงศาลเจ้าปู่หลุบและพระวอพระตา ข้ึนเพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ รวมท้ังรูปเหมือน จัดขึ้นในวันพุธและวันพฤหัสบดีแรกของเดือน ๖ ของหลวงปสู่ าย เขมธมฺโม และพระบรู พาจารย์ โดย (ประมาณเดอื นพฤษภาคม) ของทุกปี ณ บริเวณศาล มีพธิ ีบรรจพุ ระบรมสารรี กิ ธาตแุ ละยกยอดเจดีย์ เมอ่ื พระวอพระตา และศาลเจ้าพ่อปู่หลุบ อ�ำเภอเมือง วันที่ ๑๑ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๕๐  หนองบัวล�ำภู การเดินทาง จากอ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู ใช้ ทางหลวงหมายเลข ๒๑๔๖ (หนองบวั ลำ� ภู-โนนสัง) งานประเพณีบญุ บ้งั ไฟอ�ำเภอศรีบญุ เรอื ง จัดข้ึนใน ระยะทางประมาณ ๔๕ กโิ ลเมตร แยกขวาเข้าถนน วนั ขน้ึ ๑๕ คำ�่ เดือน ๖ ของทกุ ปี ณ บรเิ วณสนามที่ โนนสงั -ศรบี ุญเรอื ง ไปอกี ๒๕ กโิ ลเมตร ว่าการอ�ำเภอศรบี ญุ เรือง เทศกาลงานประเพณี งานมหกรรมกล้วยหอมแฟร์ จัดขึ้นในช่วงเดือน กรกฎาคม ของทกุ ปี ณ บรเิ วณบา้ นสวนสวรรค์ ตำ� บล งานนเรศวรมหาราช กาชาดหนองบวั ล�ำภู จดั ขน้ึ ใน วงั ทอง อำ� เภอนาวงั วนั ท่ี ๒๕ มกราคม-๓ กมุ ภาพนั ธ์ ของทกุ ปี ณ บรเิ วณ 32 หนองบวั ล�ำภู

หตั ถกรรมหม้อบ้านโคง้ สวรรค์ งานเทศกาลเท่ียวหอยหิน กินล�ำไย จัดข้ึนในช่วง กระติบข้าวจากต้นคลา้ ตัง้ อยบู่ า้ นห้วยฮวก ต�ำบล เดือนสิงหาคม ของทุกปี ณ บริเวณพิพิธภัณฑ์หอย ศรีบุญเรือง อ�ำเภอศรีบุญเรือง ชาวบ้านในหมู่บ้าน หนิ ๑๕๐ ล้านปี องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลโนนทนั ประมาณร้อยละ ๙๕ มีอาชีพสานกระติบข้าวด้วย อ�ำเภอเมืองหนองบัวลำ� ภู ต้นคล้า เป็นงานหัตถกรรมที่มีความงามจากวัสดุ ธรรมชาติและคงทน มีประโยชน์ใช้สอยทบ่ี ่งบอกถงึ งานเทศกาลน้�ำตกเฒ่าโต้ จัดขึ้นในวันที่ ๑๔-๑๕ แนวความคดิ และภมู ปิ ญั ญาของชาวบา้ นอยา่ งแทจ้ รงิ กันยายน ของทุกปี บริเวณวนอุทยานน�้ำตกเฒ่าโต้ อำ� เภอเมอื งหนองบัวลำ� ภู ผ้าไหมกุดแห่ ผ้าไหมจากกลุ่มสตรีทอผ้าขิดไหม บา้ นโพธค์ิ ำ� ตำ� บลกุดแห่ อำ� เภอนากลาง เปน็ ผา้ ไหม สินค้าพ้ืนเมืองและร้านจ�ำหน่ายสินค้าที่ ท่ีโดง่ ดงั ระดบั ประเทศ เป็นผลติ ภัณฑด์ เี ด่นระดับ ๕ ระลกึ ดาวของภาคอีสาน มีลวดลายผ้าที่หลากหลาย เช่น ลายดอกพิกุล ลายหัวนาค ลายกุญแจจีน ลายอิน หมู่บ้านหัตถกรรมปั้นหม้อบ้านโค้งสวรรค์ ต้ังอยู่ ถวา เป็นตน้ ต้ังอยู่บ้านโค้งสวรรค์ ต�ำบลโนนทัน อ�ำเภอเมือง ผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าวบ้านดอนนาดี หมูท่ ่ี ๗ หนองบัวล�ำภู เป็นหมู่บ้านท่ีผลิตเครื่องปั้นดินเผา ต�ำบลบา้ นขาม โทร. ๐๘ ๑๕๗๔ ๓๒๒๘ จ�ำหนา่ ย ด้วยกรรมวิธีการผลิตแบบดั้งเดิม เช่น รูปปั้นและ กระเปา๋ ลายฉลุ นาฬกิ าจากกะลา ตกุ๊ ตาดินเผาสำ� หรับประดับตกแต่งสวน แจกัน อ่าง ครก เป็นต้น โดยมีวางจ�ำหน่ายบริเวณริมทางถนน และในบริเวณหม่บู ้าน หนองบัวลำ� ภู 33

พพิ ธิ ภัณฑห์ อยหิน ๑๕๐ ล้านปี ผลติ ภณั ฑผ์ า้ ฝา้ ยยอ้ มสธี รรมชาติ ผลติ โดยกลมุ่ อนรุ กั ษ์ ผง้ึ สด เกสรผ้งึ นมผงึ้ ขผี้ ้งึ พนั ธุผ์ ึง้ และนางพญาผง้ึ ศลิ ปวัฒนธรรมทอผา้ ฝ้ายยอ้ มสธี รรมชาติ เลขที่ ๗๑ ภายใต้ย่ีห้อสุวรรณฟาร์ม ผู้สนใจสอบถามได้ท่ี เลข หมทู่ ี่ ๕ บา้ นโนนชาด ตำ� บลนาดา่ น อำ� เภอสวุ รรณคหู า ที่ ๔๓ หมู่ท่ี ๒ ต�ำบลหนองบวั ใต้ อ�ำเภอศรีบญุ เรอื ง เป็นผ้าฝ้ายทอมือย้อมสีธรรมชาติลักษณะผ้าจะเป็น โทร. ๐๘ ๔๗๙๐ ๐๑๙๐ ลวดลายสายฝนยาวตลอดผืนและมีฉลุท่เี ชิงผา้ ตวั อยา่ งรายการน�ำเทย่ี ว ผลิตภณั ฑข์ นมทองม้วนสมุนไพร สินคา้ OTOP ดี (แบบ ๒ วัน ๑ คนื ) เด่น โดย นางแสงจันทร์ เอือ้ งม่วง ๘ หมู่ที่ ๗ ต�ำบล วันท่ี ๑ (อ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู-อ�ำเภอนาวัง- บ้านขาม อำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู โทร. ๐๘ ๙๒๗๔ อ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู) ๙๐๖๖ (เชา้ ) - สกั การะ อนสุ าวรยี ์สมเดจ็ พระนเรศวร มหาราช อ�ำเภอเมอื งหนองบวั ล�ำภู เพ่อื ผลิตภัณฑ์ข้าวกล้อง โดยกลุ่มข้าวกล้องหนองภัย ความเป็นสิริมงคล ศนู ย์ ๒๓๑ หนองภยั ศนู ย์ หมทู่ ี่ ๑ ตำ� บลหนองภยั ศนู ย์ - ทำ� บญุ และไหว้พระกับพระพุทธรูปคู่บา้ น อ�ำเภอเมืองหนองบัวลำ� ภู โทร. ๐๘ ๙๕๗๒ ๘๑๗๖ คเู่ มอื งหนองบัวลำ� ภู คือ พระบาง ณ หอ พระบาง อ�ำเภอเมอื งหนองบัวล�ำภู นำ้� ผงึ้ แทส้ วุ รรณฟารม์ โดยกลมุ่ เลยี้ งผงึ้ สวุ รรณฟารม์ - เทย่ี วชมฟอสซลิ หอยและไดโนเสารอ์ ายนุ บั มผี ลติ ภัณฑจ์ ากผง้ึ จำ� หนา่ ยหลากหลายชนิด เช่น น้�ำ ลา้ นปี ณ พพิ ธิ ภณั ฑห์ อยหนิ ๑๕๐ ลา้ นปี 34 หนองบัวลำ� ภู

อ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู เครื่องปน้ั ดินเผาบ้านโค้งสวรรค์ (บ่าย) - ออกเดนิ ทางจากอำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู อ�ำเภอเมอื งหนองบัวลำ� ภู ไปยงั อำ� เภอนาวัง - รอชมพระอาทิตย์ตกดินและแสงไฟยาม - เที่ยวชมความสวยงามของ ถ�้ำเอราวณั คำ�่ คนื ของตัวเมืองหนองบัวลำ� ภบู นลาน อำ� เภอนาวงั ซง่ึ มหี นิ งอกหนิ ยอ้ ยภายในถำ้� ชมววิ แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วเชงิ นเิ วศภพู านนอ้ ย สวยงาม อำ� เภอเมืองหนองบัวลำ� ภู - แวะชมและถา่ ยภาพกบั ถำ้� ผาเจาะ อำ� เภอ - เดนิ ทางเข้าสู่ทพี่ ักอำ� เภอเมอื งหนองบวั นาวงั ซงึ่ มรี ปู ทรงของหน้าผาท่ีแปลกตา ลำ� ภู - เดนิ ทางจากอำ� เภอนาวงั กลบั มายงั อำ� เภอ เมอื งหนองบัวลำ� ภู ขอ้ แนะน�ำในการทอ่ งเที่ยว - เดนิ เลน่ พกั ผอ่ นรบั ลมเยน็ ๆ ณ หนองบวั อำ� เภอเมืองหนองบวั ล�ำภู - ศึกษาและสอบถามรายละเอยี ดข้อมลู - เดินทางเขา้ สู่ทพ่ี ักอำ� เภอเมอื งหนองบัว เกี่ยวกับสถานทท่ี อ่ งเท่ยี วแตล่ ะประเภท ลำ� ภู ก่อนการเดินทาง หรือตดิ ตอ่ วิทยากร หรือ วันท่ี ๒ (อ�ำเภอเมอื งหนองบวั ล�ำภู-อ�ำเภอโนนสงั - ผูน้ ำ� ทาง ตามความเหมาะสมของสถานท่ี อ�ำเภอเมืองหนองบัวล�ำภู) ทอ่ งเที่ยวแตล่ ะแห่ง (เชา้ ) - สกั การะพระบรมสารรี กิ ธาตซุ ง่ึ อญั เชญิ มา - การทอ่ งเทยี่ วแหลง่ ทอ่ งเที่ยวทาง จากเนปาล ณ พพิ ธิ ภัณฑ์หลวงปหู่ ลอด ธรรมชาติ ควรศึกษาฤดูกาลและช่วงเวลา ปโมทิตะเจดีย์ อ�ำเภอเมืองหนองบวั ล�ำภู ท่ีเหมาะสมในการเดนิ ทางและเพ่อื จดั - ทำ� บญุ ไหวพ้ ระ และนมสั การอัฐิธาตุของ เตรยี มอปุ กรณส์ ำ� หรับการท่องเท่ียวได้ หลวงปู่ขาว อนาลโย ณ วัดถ้�ำกลองเพล ถูกตอ้ ง อำ� เภอเมืองหนองบวั ล�ำภู - รว่ มกันรกั ษาทรัพยากรทางการทอ่ งเที่ยว - ออกเดนิ ทางจากอำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู เพ่อื ใหเ้ ป็นการทอ่ งเที่ยวท่ยี ัง่ ยืนสืบตอ่ ไปยงั อำ� เภอโนนสัง คนรุ่นตอ่ ไป (บ่าย) - รบั ประทานอาหารกลางวัน เล่นนำ�้ และ - ไมป่ ระพฤติปฏิบตั ิขัดตอ่ วถิ ชี ีวิตและ พกั ผอ่ นตามอธั ยาศยั ณ หาดโนนยาว ประเพณีนิยมของคนในท้องถน่ิ (พทั ยาสาม) ริมทะเลสาบเข่ือนอบุ ลรตั น์ - การแต่งกายท่เี หมาะสมสำ� หรับ อำ� เภอโนนสงั การท่องเที่ยวแตล่ ะสถานที่ เชน่ ศาสน - ออกเดนิ ทางจากอำ� เภอโนนสังกลบั มายัง สถานตา่ ง ๆ ควรแต่งกายสุภาพ อำ� เภอเมอื งหนองบวั ลำ� ภู - ในการเดินทางไมค่ วรประมาท และต้อง - แวะอดุ หนนุ ชิ้นงานหตั ถกรรม คำ� นึงถงึ ความปลอดภัย เคร่อื งปนั้ ดนิ เผา ณ ศูนย์หตั ถกรรม - ปฏิบตั ิตามระเบียบ ขอ้ กำ� หนด และ คำ� แนะนำ� ของเจ้าหน้าทีใ่ นสถานที่ ทอ่ งเที่ยวอยา่ งเครง่ ครดั หนองบัวลำ� ภู 35

36 หนองบวั ล�ำภู

หาดโนนยาว หนองบวั ลำ� ภู 37





11 12 ละลุ

๑๕๐ วนอุทยานบัวบาน Buaban Forest Park แหลงทองเทย่ี วเชิงนิเวศภพู านนอย Phu Phan Noi Ecotourism Project 11 12

หมายเลขโทรศพั ทส์ �ำคญั โทร. ๐ ๔๒๗๑ ๑๗๖๓ โทร. ๐ ๔๒๓๑ ๒๐๔๓ สำ� นกั งานจังหวัด โทร. ๐ ๔๒๓๑ ๖๖๙๒ สำ� นักงานประชาสัมพนั ธ์จงั หวดั โทร. ๐ ๔๒๓๑ ๑๐๕๔ สำ� นักงานจังหวดั โทร. ๐ ๔๒๓๑ ๑๙๙๙ สถานีตำ� รวจภธู รเมอื งหนองบวั ล�ำภ ู โทร. ๐ ๔๒๓๗ ๕๓๙๐ โรงพยาบาลหนองบวั ลำ� ภ ู โทร. ๐ ๔๒๓๕ ๓๙๓๕, ๐ ๔๒๓๕ ๓๔๔๔-๕ โรงพยาบาลโนนสงั โทร. ๐ ๔๒๓๕ ๙๐๓๕, ๐ ๔๒๓๕ ๙๑๔๒ โรงพยาบาลศรีบญุ เรอื ง โทร. ๑๑๕๕ โรงพยาบาลนากลาง โทร. ๑๑๙๓ ตำ� รวจท่องเทยี่ ว ตำ� รวจทางหลวง 42 หนองบัวลำ� ภู

ศนู ยบรกิ ารขา่ วสารท่องเทย่ี ว ททท. การท่องเท่ียวแห่งประเทศไทย สำ�นักงานใหญ่ ๑๖๐๐ ถนนเพชรบรุ ตี ดั ใหม่ แขวงมกั กะสนั เขตราชเทวี กรงุ เทพฯ ๑๐๔๐๐ โทร. ๑๖๗๒ โทรสาร ๐ ๒๒๕๓ ๗๔๔๐ www.tourismthailand.org อีเมล [email protected] เปดิ บรกิ ารทุกวัน เวลา ๐๘.๓๐ - ๑๖.๓๐ น. กระทรวงการทอ่ งเที่ยวและกีฬา ศูนย์บริการข่าวสารท่องเทีย่ ว ททท. ช้นั ๑ ๔ ถนนราชดำ� เนินนอก เขตปอ้ มปราบศตั รพู ่าย กรุงเทพฯ ๑๐๑๐๐ โทร. ๐ ๒๒๘๓ ๑๕๕๖ เปดิ บริการทกุ วนั เวลา ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. ทา่ อากาศยานสุวรรณภมู ิ ปรับปรงุ ขอ้ มลู อาคารผูโ้ ดยสารฝั่งขาเข้าในประเทศ ชน้ั ๒ ประตู ๓ เมษายน ๒๕๖๑ โทร. ๐ ๒๑๓๔ ๐๐๔๐ เปดิ บริการ ๒๔ ชัว่ โมง ททท. ส�ำนกั งานเลย ทวี่ ่าการอำ� เภอเมืองเลย (หลังเกา่ ) ถนนเจริญรัฐ ต�ำบลกุดป่อง อำ� เภอเมอื ง จังหวดั เลย ๔๒๐๐๐ โทร. ๐ ๔๒๘๑ ๒๘๑๒, ๐ ๔๒๘๑ ๑๔๐๕ โทรสาร ๐ ๔๒๘๑ ๑๔๘๐ อีเมล : [email protected] พนื้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบ: เลย หนองบัวลำ� ภู หนองบัวล�ำภู 43

ปกหลงั วัดพระธถา�้ำตเอุเชริงาชวุมัณวรวิหาร ข้อมลู : ททท. สำ�นักงานเลย ๒๔ ชั่วโมง ทกุ วนั กองข่าวสารทอ่ งเท่ยี ว (โทร. ๐ ๒๒๕๐ ๕๕๐๐ ต่อ ๒๑๔๐ - ๔๖) ออกแบบและจัดพมิ พ์ : กองข่าวสารทอ่ งเทีย่ ว ฝ่ายบริการการตลาด บริการขอ้ มลู ท่องเทีย่ วทางโทรสาร ๒๔ ช่วั โมง ขอ้ มลู รายละเอยี ดที่ระบุในเอกสารน้ีอาจมีการเปล่ยี นแปลงได้ e-mail: [email protected] ลขิ สิทธิ์ของการทอ่ งเทีย่ วแหง่ ประเทศไทย เมษายน ๒๕๖๑ www.tourismthailand.org หา้ ม4จ4ำ�หนา่ ย หนองบัวลำ� ภู